BÁO CÁO TN ATQT 04 12 Final

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA KỸ THUẬT HÓA HỌC
BỘ MÔN KỸ THUẬT CHẾ BIẾN DẦU KHÍ

BÁO CÁO
THÍ NGHIỆM AN TOÀN QUÁ TRÌNH
NHÓM 03 --- LỚP L09 --- HK 231
GVHD: Ths. Nguyễn Kim Trung
STT Họ và tên MSSV

1 Tạ Minh Thư 2010675
2 Nguyễn Trần Diệu Chi 2012725
3 Trần Phương Thy 2010684
4 Đỗ Nguyễn Kim Yến 2010806
5 Nguyễn Tấn Đạt 2012933
6 Trần Nguyễn Hoàng Ân 2012638
7 Lê Thị Quyên 2012529
Thành phố Hồ Chính Minh, Tháng 12

MỤC LỤC
BÀI 1: DÒNG CHẢY CHẤT LỎNG TỪ BỒN CHỨA RA MÔI TRƯỜNG BÊN NGOÀI
QUA LỖ TRỐNG ............................................................................................................ 2
BÀI 3: DÒNG CHẢY CHẤT KHÍ TỪ BỒN CHỨA RA MÔI TRƯỜNG BÊN NGOÀI
QUA LỖ MỞ ................................................................................................................. 26
BÀI 4. XÁC ĐỊNH ĐIỂM CHỚP CHÁY CỐC HỞ BẲNG HỆ THỐNG THIẾT BỊ
CLEVERLAND OPEN-CUP ........................................................................................ 45
BÀI 5: ÁP SUẤT HƠI REID ........................................................................................ 50
1
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1. Hình ảnh bình chứa chất lỏng .......................................................................... 5
Hình 2. Orifice plate ......................................................................................................... 5
Hình 3. Đồ thị mô tả sự thay đổi mực chất lỏng theo thời gian ở thí nghiệm 1 ................ 14
Hình 4. Đồ thị mô tả sự thay đổi mực chất lỏng theo thời gian ở thí nghiệm 2 ................ 23
Hình 5. Sơ đồ hệ thống thiết bị thí nghiệm ........................................................................ 27
Hình 6. Thoát khí qua lỗ mở ở thành bình chứa trường hợp tổng quát ............................ 28
Hình 7. Hệ thống thiết bị “Cleveland open-cup” xác định điểm chớp cháy cốc hở ......... 46
Hình 8. Hệ thống thiết bị thí nghiệm áp suất hơi Reid ...................................................... 50
2
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1. Bảng xử lý số liệu thô về thời gian ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 3 mm) ........ 7
Bảng 2. Bảng xử lý số liệu thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 3 mm).................................... 11
Bảng 3. Bảng xử lý số liệu thô về thời gian ở thí nghiệm 2 (đĩa orifice 2, d = 6 mm) ...... 15
Bảng 4. Bảng xử lý số liệu thí nghiệm 2 (đĩa orifice 2, d = 6mm)..................................... 19
Bảng 5. Bảng xử lý số liệu thô ở thí nghiệm 1 lần 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm) ................. 30
Bảng 10. Bảng xử lý số liệu thô ở thí nghiệm 2 lần 2 (đĩa orifice 1, d = 1 mm) ............... 33
Bảng 13. Bảng xử lý số liệu trung bình ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm)............. 35
Bảng 17. Bảng tính số liệu ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm) ................................ 39
Bảng 20. Bảng tính số liệu ở thí nghiệm 2 (đĩa orifice 2, d = 2 mm) ............................... 41
Bảng 21. Các thông số 𝐵𝑜, 𝐵1 của các hợp chất Hydrocarbon ....................................... 49
Bảng 22. Kết quả các giá trị đọc được trên áp kế (kPa) ................................................... 53
3
BÀI 1: DÒNG CHẢY CHẤT LỎNG TỪ BỒN CHỨA RA MÔI TRƯỜNG BÊN
NGOÀI QUA LỖ TRỐNG
1. Mục tiêu thí nghiệm
Quan sát hiện tượng rò rỉ của lưu chất (nước) từ bồn chứa ra môi trường bên ngoài
qua lỗ trống. Quan sát sự thay đổi theo thời gian của các thông số sau: quỹ tích dòng chảy,
chiều cao mực chất lỏng còn lại trong bình chứa.
Xác định hệ số Co (discharge coefficient) cho 2 loại orifice khác nhau về kích thước
lỗ trống.
Kiểm chứng các phương trình tính toán được nêu trong mục 4.3 tài liệu tham khảo 1
(“4-3. Flow of Liquid through a Hole in a Tank").
2. Hệ thống thiết bị thí nghiệm
Hệ thống thiết bị thí nghiệm bao gồm các thiết bị sau:
i) Bình chứa hình trụ tròn (hình 1) với các thông số sau:
- Vật liệu chế tạo bồn chứa là nhựa acrylic.
- Kích thước: đường kính trong 20 cm, chiều cao 50 cm.
- Phía trong bình chứa có kẻ vạch đo mực chất lỏng (khắc trực tiếp lên thành bình).
- Trên thân bình gắn một vòi nước, ở đầu ra của vòi có gắn sẵn đĩa tròn bằng kim loại
có đục lỗ (đĩa tròn có lỗ trống này gọi là đĩa orifice). Vị trí của lỗ trống cách đáy bình 10cm.
ii) Ứng dụng đo thời gian có chức năng bấm giờ, đo thời gian giữa 2 lần bấm (time lapse)
như “Stopwatch” trên smartphone.
4
Hình 1. Hình ảnh bình chứa chất lỏng
iii) Hai orifice plates khác nhau về kích cỡ: lỗ trống có đường kính lỗ d = 3 mm và d = 6
mm.
Hình 2. Orifice plate
3. Cơ sở lý thuyết: Dòng chảy lưu chất từ bồn chứa ra môi trường bên ngoài qua lỗ
trống
Lưu lượng dòng chảy lưu chất qua lỗ tròn được cho bởi phương trình sau: (đây là
phương trình 4-12 tài liệu tham khảo 1 khi áp suất dư của chất lỏng ở bề mặt Pg = 0).
Qm = ACo 2gh (1)
5
Hay: Qv = ACo 2gh (2)
Trong đó: Qm, Qv: lưu lượng khối lượng và lưu lượng thể tích của dòng chảy qua lỗ trống.
: khối lượng riêng của lưu chất (ở nhiệt độ lưu chất trong bồn chứa).
A: tiết diện lỗ trống.
Co: hệ số (coefficient of discharge).
g: gia tốc trọng trường.
h: chiều cao mực chất lỏng trong bình chứa (so với vị trí lỗ trống).
Chiều cao mực chất lỏng trong bình chứa thay đổi theo thời gian được cho bởi phương
trình sau: (đây là phương trình 4-18 tài liệu tham khảo 1 khi áp suất dư của chất lỏng ở bề
mặt Pg = 0)
2
 ACo  g  ACo 
h = ho −  2gh o  t +  t (3)
 At  2  At 
Trong đó: ho: chiều cao mực chất lỏng trong bình chứa ở thời điểm ban đầu t = 0 (so với vị
trí lỗ trống).
At: diện tích tiết diện ngang của bình chứa.
Thời gian để lưu chất thoát ra hết (mực chất lỏng giảm đến mức chất lỏng thấp nhất =
vị trí lỗ rò rỉ) được cho bởi phương trình sau:
1  At 
te = 2gh o (4)
Co g  A 
4. Tiến hành thí nghiệm
Gắn sẵn 1 đĩa orifice vào bình chứa, với lỗ trống được bịt kín bằng 1 nút chặn (plug).
Cho nước vào bình chứa đến độ cao ho.
Mở nút chặn để nước trong bình thoát ra ngoài. Ghi nhận mốc thời gian ban đầu
to = 0.
6
Ghi nhận sự thay đổi của mực chất lỏng trong bình theo thời gian t: Cụ thể ghi nhận
các mốc thời gian khi mực chất lỏng trong bình thay đổi 1 khoảng xác định trước là 5 mm.
Khi tốc độ thoát lỏng giảm dần về 0 thì khoảng thay đổi mực chất lỏng là 2 mm và 1 mm
(cụ thể như được ghi trong các bảng xử lý số liệu 1 và 2).
Quan sát quỹ tích của dòng chảy ra ngoài, mô tả sự thay đổi của quỹ tích dòng chảy
theo thời gian.
Dừng thí nghiệm khi mực chất lỏng hạ xuống đến vị trí lỗ tròn (nước không chảy ra
ngoài được nữa). Ghi nhận mốc thời gian này là te
Lặp lại quy trình thí nghiệm như trên một lần. Kết quả thí nghiệm trình bày trong
bảng báo cáo kết quả thí nghiệm là trung bình cộng của hai lần đo đạc (thời gian t tương
ứng với các mức chất lỏng h).
Để tiến hành 1 thí nghiệm khác với đĩa orifice khác, thay đĩa orifice có sẵn trong
bình chứa bằng đĩa orifice mới.
5. Xử lý số liệu – Báo cáo kết quả thí nghiệm
Các thông số:
Đường kính trong của bình chứa Dt = 20 cm.
Diện tích tiết diện ngang của của bình chứa At = 0.03142 m2.
5.1. Thí nghiệm 1
Tiến hành thí nghiệm với các thông số sau:
Đĩa orifice 1, đường kính lỗ trống d = 3 mm.
Diện tích tiết diện ngang của lỗ trống: A = 7,1x10-6 m2.
Lỗ trống orifice cách đáy bình: 106 mm.
Đổ nước vào bình chứa đến mực chất lỏng 405 mm. Do đó, chiều cao ban đầu (chiều
cao mực chất lỏng so với tâm lỗ trống): ho = 405 – 106 = 299 mm.
Bảng 1. Bảng xử lý số liệu thô về thời gian ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 3 mm)
7
Thời gian t (s) Sai số tương đối
STT ttb (s)
Lần 1 Lần 2 Lần 1 Lần 2
1 0 0 0
2 12,35 10,94 11,65 6,01 6,09
3 26,74 24,64 25,69 4,09 4,09
4 38,41 36,94 37,68 1,94 1,96
5 52,17 51,17 51,67 0,97 0,97
6 64,4 63,98 64,19 0,33 0,33
7 78,74 77,66 78,2 0,69 0,69
8 92,64 91,27 91,96 0,74 0,75
9 111,53 106,34 108,94 2,38 2,39
10 124,28 120,34 122,31 1,61 1,61
11 139,54 134,59 137,07 1,8 1,81
12 153,94 146,92 150,43 2,33 2,33
13 168,55 162,25 165,4 1,9 1,9
14 181,52 176,98 179,25 1,27 1,27
15 196,92 191,25 194,09 1,46 1,46
16 210,61 204,55 207,58 1,46 1,46
17 222,45 218,66 220,56 0,86 0,86
18 236,94 234,4 235,67 0,54 0,54
19 252,05 248,25 250,15 0,76 0,76
20 266,9 262,68 264,79 0,8 0,8
8
21 283,45 277,95 280,7 0,98 0,98
22 296,64 294,61 295,63 0,34 0,35
23 312,28 309,31 310,8 0,48 0,48
24 331,21 327,45 329,33 0,57 0,57
25 346,99 343,65 345,32 0,48 0,48
26 362,86 360,04 361,45 0,39 0,39
27 380,35 375,56 377,96 0,63 0,63
28 396,43 392,88 394,66 0,45 0,45
29 412,99 409,27 411,13 0,45 0,45
30 429,82 427,51 428,67 0,27 0,27
31 451,04 446,49 448,77 0,51 0,51
32 468,86 464,22 466,54 0,5 0,5
33 487,82 481,66 484,74 0,64 0,64
34 504,96 500,82 502,89 0,41 0,41
35 526,24 519,45 522,85 0,65 0,65
36 546,36 537,56 541,96 0,81 0,81
37 562,33 556,85 559,59 0,49 0,49
38 582,37 575,76 579,07 0,57 0,57
39 601,68 596,92 599,3 0,4 0,4
40 623,43 615,74 619,59 0,62 0,62
41 643,71 636,51 640,11 0,56 0,56
42 665,72 656,62 661,17 0,69 0,69
9
43 685,32 682,52 683,92 0,2 0,2
44 708,97 703,43 706,2 0,39 0,39
45 731,15 727,55 729,35 0,25 0,25
46 756,37 752,48 754,43 0,26 0,26
47 780,01 777,72 778,87 0,15 0,15
48 804,39 806,94 805,67 0,16 0,16
49 830,65 832,6 831,63 0,12 0,12
50 859,74 859,41 859,58 0,02 0,02
51 888,23 887,16 887,7 0,06 0,06
52 918,96 916,01 917,49 0,16 0,16
53 950,76 942,62 946,69 0,43 0,43
54 983,45 980,53 981,99 0,15 0,15
55 1019,74 1014,84 1017,29 0,24 0,24
56 1058,64 1049,76 1054,2 0,42 0,42
57 1097,84 1090,93 1094,39 0,32 0,32
58 1141,12 1138,11 1139,62 0,13 0,13
59 1191,85 1184,74 1188,3 0,3 0,3
60 1220,73 1207,56 1214,15 0,54 0,54
61 1240,62 1232,55 1236,59 0,33 0,33
62 1267,71 1250,89 1259,3 0,67 0,67
63 1291,93 1277,59 1284,76 0,56 0,56
64 1322,66 1304,69 1313,68 0,68 0,68
10
65 1351,22 1325,86 1338,54 0,95 0,95
66 1367,01 1341,86 1354,44 0,93 0,93
67 1388,38 1367,79 1378,09 0,75 0,75

Bảng 2. Bảng xử lý số liệu thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 3 mm)
ttb h ∆t ∆h havg
Qv (m3/s) Co
(s) (mm) (s) (mm) (mm)
0 405 0
11,65 400 11.645 5 296.50 1.348× 10−5 0.7908
25,69 395 14.045 5 291.50 1.118× 10−5 0.6612
37,68 390 11.985 5 286.50 1.310× 10−5 0.7816
51,67 385 13.995 5 281.50 1.122× 10−5 0.6753
64,19 380 12.520 5 276.50 1.254× 10−5 0.7616
78,2 375 14.010 5 271.50 1.121× 10−5 0.6869
91,96 370 13.755 5 266.50 1.141× 10−5 0.7061
108,94 365 16.980 5 261.50 9.246× 10−5 0.5775
122,31 360 13.375 5 256.50 1.174× 10−5 0.7402
137,07 355 14.755 5 251.50 1.064× 10−5 0.6776
150,43 350 13.365 5 246.50 1.175× 10−5 0.7556
165,4 345 14.970 5 241.50 1.049× 10−5 0.6816
179,25 340 13.850 5 236.50 1.134× 10−5 0.7444
194,09 335 14.835 5 231.50 1.058× 10−5 0.7025
207,58 330 13.495 5 226.50 1.163× 10−5 0.7807
11
220,56 325 15.475 5 221.50 1.015× 10−5 0.6885
235,67 320 15.115 5 216.50 1.039× 10−5 0.7129
250,15 315 14.480 5 211.50 1.084× 10−5 0.7530
264,79 310 14.640 5 206.50 1.072× 10−5 0.7537
280,7 305 15.910 5 201.50 9.868× 10−6 0.7021
295,63 300 14.925 5 196.50 1.052× 10−5 0.7579
310,8 295 15.170 5 191.50 1.035× 10−5 0.7553
329,33 290 18.535 5 186.50 0.847× 10−5 0.6264
345,32 285 15.990 5 181.50 0.982× 10−5 0.7360
361,45 280 16.130 5 176.50 0.973× 10−5 0.7399
377,96 275 16.505 5 171.50 0.951× 10−5 0.7336
394,66 270 16.700 5 166.50 9.401× 10−6 0.7358
411,13 265 16.475 5 161.50 9.530× 10−6 0.7573
428,67 260 17.535 5 156.50 8.954× 10−6 0.7228
448,77 255 20.100 5 151.50 7.811× 10−6 0.6409
466,54 250 17.775 5 146.50 8.833× 10−6 0.7370
484,74 245 18.200 5 141.50 8.626× 10−6 0.7324
502,89 240 18.150 5 136.50 8.650× 10−6 0.7477
522,85 235 19.955 5 131.50 7.868× 10−6 0.6929
541,96 230 19.115 5 126.50 8.213× 10−6 0.7375
559,59 225 17.630 5 121.50 8.905× 10−6 0.8159
579,07 220 19.475 5 116.50 8.062× 10−6 0.7543
12
599,3 215 20.275 5 111.50 7.744× 10−6 0.7406
619,59 210 20.285 5 106.50 7.740× 10−6 0.7574
640,11 205 20.525 5 101.50 7.649× 10−6 0.7668
661,17 200 21.060 5 96.50 7.455× 10−6 0.7664
683,92 195 22.750 5 91.50 6.901× 10−6 0.7286
706,2 190 22.280 5 86.50 7.047× 10−6 0.7652
729,35 185 23.150 5 81.50 6.782× 10−6 0.7587
754,43 180 25.075 5 76.50 6.261× 10−6 0.7230
778,87 175 24.440 5 71.50 6.424× 10−6 0.7673
805,67 170 26.800 5 66.50 5.858× 10−6 0.7255
831,63 165 25.960 5 61.50 6.048× 10−6 0.7788
859,58 160 27.950 5 56.50 5.617× 10−6 0.7547
887,7 155 28.120 5 51.50 5.583× 10−6 0.7857
917,49 150 29.790 5 46.50 5.270× 10−6 0.7805
946,69 145 29.205 5 41.50 5.376× 10−6 0.8428
981,99 140 35.300 5 36.50 4.448× 10−6 0.7435
1017,29 135 35.300 5 31.50 4.448× 10−6 0.8003
1054,2 130 36.910 5 26.50 4.254× 10−6 0.8345
1094,39 125 40.185 5 21.50 3.907× 10−6 0.8510
1139,62 120 45.230 5 16.50 3.471× 10−6 0.8630
1188,3 118 48.680 2 13.00 1.290× 10−6 0.3614
1214,15 116 25.850 2 11.00 2.429× 10−6 0.7398
13
1236,59 114 22.440 2 9.00 2.799× 10−6 0.9421
1259,3 112 22.715 2 7.00 2.765× 10−6 1.0553
1284,76 110 25.460 2 5.00 2.467× 10−6 1.1141
1313,68 109 28.915 1 3.50 1.086× 10−6 0.5862
1338,54 108 24.865 1 2.50 1.263× 10−6 0.8066
1354,44 107 15.895 1 1.50 1.975× 10−6 1.6290
1378,09 106 23.650 1 0.50 1.328× 10−6 1.8963
Giá trị trung bình của Co xác định theo bảng kết quả thí nghiệm trên là: Co = 0.7812.
Giá trị Co theo nguyên tắc bình phương cực tiểu: Co = 0.7254.
Thời gian để lưu chất thoát ra hết:
Giá trị thực nghiệm te = 1378,09 (giây).
Giá trị tính theo phương trình (4): te = 1506,21 (giây).
Hình 3. Đồ thị mô tả sự thay đổi mực chất lỏng theo thời gian ở thí nghiệm 1
5.2. Thí nghiệm 2
14
Tiến hành thí nghiệm với các thông số sau:
Đĩa orifice 2, đường kính lỗ trống d = 6 mm.
Diện tích tiết diện ngang của lỗ trống: A = 2,83x10-5 m2.
Lỗ trống orifice cách đáy bình 103.5 mm.
Đổ nước vào bình chứa đến mực chất lỏng 455 mm. Do đó, chiều cao ban đầu (chiều
cao mực chất lỏng so với tâm lỗ trống) ho = 455 – 103.5 = 351.5 mm.
Bảng 3. Bảng xử lý số liệu thô về thời gian ở thí nghiệm 2 (đĩa orifice 2, d = 6 mm)
Thời gian t (s) Sai số tương đối

STT ttb (s)
Lần 1 Lần 2 Lần 1 Lần 2
1 0 0 0
2 3,06 3,47 3,27 6,42 6,12
3 6,07 6,21 6,14 1,14 1,14
4 9,53 9,45 9,49 0,42 0,42
5 12,82 12,45 12,64 1,42 1,5
6 16,46 15,64 16,05 2,55 2,55
7 20,11 19,18 19,65 2,34 2,39
8 22,87 22,38 22,63 1,06 1,1
9 26,4 25,77 26,09 1,19 1,23
10 29,8 29,02 29,41 1,33 1,33
11 33,16 32,62 32,89 0,82 0,82
12 36,62 36,04 36,33 0,8 0,8
13 40,13 39,59 39,86 0,68 0,68
15
14 43,6 42,69 43,15 1,04 1,07
15 47,04 46,23 46,64 0,86 0,88
16 50,76 49,52 50,14 1,24 1,24
17 54,27 53,23 53,75 0,97 0,97
18 57,71 56,57 57,14 1 1
19 61,12 60,17 60,65 0,77 0,79
20 64,82 63,84 64,33 0,76 0,76
21 68,61 67,49 68,05 0,82 0,82
22 72,43 71,24 71,84 0,82 0,84
23 76,06 75,06 75,56 0,66 0,66
24 79,7 79,02 79,36 0,43 0,43
25 83,65 82,89 83,27 0,46 0,46
26 87,86 86,44 87,15 0,81 0,81
27 91,64 90,45 91,05 0,65 0,66
28 95,61 94,84 95,23 0,4 0,41
29 100,17 98,71 99,44 0,73 0,73
30 104,11 102,97 103,54 0,55 0,55
31 107,43 106,64 107,04 0,36 0,37
32 112,08 110,87 111,48 0,54 0,55
33 116,11 115,27 115,69 0,36 0,36
34 120,74 119,51 120,13 0,51 0,52
35 124,67 123,65 124,16 0,41 0,41
16
36 129,17 127,99 128,58 0,46 0,46
37 133,74 132,4 133,07 0,5 0,5
38 138,06 136,99 137,53 0,39 0,39
39 142,46 141,45 141,96 0,35 0,36
40 147,03 145,91 146,47 0,38 0,38
41 151,99 150,72 151,36 0,42 0,42
42 156,86 155,39 156,13 0,47 0,47
43 161,56 160,16 160,86 0,44 0,44
44 166,66 165 165,83 0,5 0,5
45 171,38 170,23 170,81 0,33 0,34
46 176,33 175,15 175,74 0,34 0,34
47 181,61 180,21 180,91 0,39 0,39
48 186,3 185,59 185,95 0,19 0,19
49 191,66 190,97 191,32 0,18 0,18
50 197,01 196,04 196,53 0,24 0,25
51 202,84 201,75 202,3 0,27 0,27
52 208,65 207,39 208,02 0,3 0,3
53 214,77 213,47 214,12 0,3 0,3
54 220,17 219,31 219,74 0,2 0,2
55 226,31 225,29 225,8 0,23 0,23
56 232,98 231,85 232,42 0,24 0,25
57 238,64 238,75 238,7 0,03 0,02
17
58 245,28 245,04 245,16 0,05 0,05
59 253,1 252,32 252,71 0,15 0,15
60 259,99 259,48 259,74 0,1 0,1
61 267,54 268,82 268,18 0,24 0,24
62 275,33 274,95 275,14 0,07 0,07
63 283,65 283,2 283,43 0,08 0,08
64 292,11 292,2 292,16 0,02 0,01
65 302,92 301,54 302,23 0,23 0,23
66 312,48 312,21 312,35 0,04 0,04
67 322,62 323,75 323,19 0,18 0,17
68 333,26 334,92 334,09 0,25 0,25
69 337,09 339,09 338,09 0,3 0,3
70 344,78 343,4 344,09 0,2 0,2
71 350,12 348,74 349,43 0,2 0,2
72 355,54 354,7 355,12 0,12 0,12
73 361,84 360,58 361,21 0,17 0,17
74 369,56 367,33 368,45 0,3 0,3
75 375,62 372,81 374,22 0,37 0,38
76 383,45 380,09 381,77 0,44 0,44
77 391,44 386,74 389,09 0,6 0,6
78 401,14 391,35 396,25 1,23 1,24
18
Bảng 4. Bảng xử lý số liệu thí nghiệm 2 (đĩa orifice 2, d = 6mm)
ttb h ∆t ∆h havg
Qv (m3/s) Co
(s) (mm) (s) (mm) (mm)
0 455
3,27 450 3,27 5 349 4,80E-05 0,6487
6,14 445 2,88 5 344 5,45E-05 0,7418
9,49 440 3,35 5 339 4,69E-05 0,6425
12,64 435 3,15 5 334 4,98E-05 0,6883
16,05 430 3,42 5 329 4,59E-05 0,6388
19,65 425 3,60 5 324 4,36E-05 0,6115
22,63 420 2,98 5 319 5,27E-05 0,7445
26,09 415 3,46 5 314 4,54E-05 0,6463
29,41 410 3,33 5 309 4,71E-05 0,6770
32,89 405 3,48 5 304 4,51E-05 0,6531
36,33 400 3,44 5 299 4,56E-05 0,6662
39,86 395 3,53 5 294 4,45E-05 0,6547
43,15 390 3,29 5 289 4,77E-05 0,7085
46,64 385 3,49 5 284 4,50E-05 0,6738
50,14 380 3,51 5 279 4,47E-05 0,6759
53,75 375 3,61 5 274 4,35E-05 0,6631
57,14 370 3,39 5 269 4,63E-05 0,7127
60,65 365 3,51 5 264 4,47E-05 0,6948
19
64,33 360 3,69 5 259 4,25E-05 0,6673
68,05 355 3,72 5 254 4,22E-05 0,6684
71,84 350 3,79 5 249 4,14E-05 0,6626
75,56 345 3,73 5 244 4,21E-05 0,6801
79,36 340 3,80 5 239 4,13E-05 0,6745
83,27 335 3,91 5 234 4,02E-05 0,6625
87,15 330 3,88 5 229 4,05E-05 0,6749
91,05 325 3,90 5 224 4,03E-05 0,6789
95,23 320 4,18 5 219 3,76E-05 0,6406
99,44 315 4,22 5 214 3,72E-05 0,6419
103,54 310 4,10 5 209 3,83E-05 0,6685
107,04 305 3,50 5 204 4,49E-05 0,7927
111,48 300 4,44 5 199 3,54E-05 0,6327
115,69 295 4,22 5 194 3,72E-05 0,6742
120,13 290 4,44 5 189 3,54E-05 0,6492
124,16 285 4,04 5 184 3,89E-05 0,7231
128,58 280 4,42 5 179 3,55E-05 0,6701
133,07 275 4,49 5 174 3,50E-05 0,6691
137,53 270 4,46 5 169 3,52E-05 0,6835
141,96 265 4,43 5 164 3,54E-05 0,6985
146,47 260 4,52 5 159 3,47E-05 0,6953
151,36 255 4,89 5 154 3,21E-05 0,6530
20
156,13 250 4,77 5 149 3,29E-05 0,6806
160,86 245 4,74 5 144 3,31E-05 0,6967
165,83 240 4,97 5 139 3,16E-05 0,6763
170,81 235 4,98 5 134 3,15E-05 0,6874
175,74 230 4,94 5 129 3,18E-05 0,7063
180,91 225 5,17 5 124 3,04E-05 0,6883
185,95 220 5,04 5 119 3,12E-05 0,7207
191,32 215 5,37 5 114 2,92E-05 0,6911
196,53 210 5,21 5 109 3,01E-05 0,7285
202,3 205 5,77 5 104 2,72E-05 0,6734
208,02 200 5,73 5 99 2,74E-05 0,6950
214,12 195 6,10 5 94 2,57E-05 0,6700
219,74 190 5,62 5 89 2,79E-05 0,7474
225,8 185 6,06 5 84 2,59E-05 0,7135
232,42 180 6,62 5 79 2,37E-05 0,6735
238,7 175 6,28 5 74 2,50E-05 0,7335
245,16 170 6,47 5 69 2,43E-05 0,7373
252,71 165 7,55 5 64 2,08E-05 0,6561
259,74 160 7,03 5 59 2,23E-05 0,7338
268,18 155 8,45 5 54 1,86E-05 0,6382
275,14 150 6,96 5 49 2,26E-05 0,8134
283,43 145 8,29 5 44 1,89E-05 0,7206
21
292,16 140 8,73 5 39 1,80E-05 0,7268
302,23 135 10,08 5 34 1,56E-05 0,6742
312,35 130 10,12 5 29 1,55E-05 0,7271
323,19 125 10,84 5 24 1,45E-05 0,7462
334,09 120 10,91 5 19 1,44E-05 0,8333
338,09 118 4,00 2 15.5 1,57E-05 1,0065
344,09 116 6,00 2 13.5 1,05E-05 0,7190
349,43 114 5,34 2 11.5 1,18E-05 0,8753
355,12 112 5,69 2 9.5 1,10E-05 0,9038
361,21 110 6,09 2 7.5 1,03E-05 0,9504
368,45 108 7,24 2 5.5 8,67E-06 0,9335
374,22 107 5,77 1 4 5,44E-06 0,6868
381,77 106 7,56 1 3 4,15E-06 0,6052
389,09 105 7,32 1 2 4,29E-06 0,7656
396,25 103.5 7,16 1.5 0.75 6,58E-06 1,9172
Giá trị trung bình của Co xác định theo bảng kết quả thí nghiệm trên là: Co = 0.7215.
Giá trị Co theo nguyên tắc bình phương cực tiểu: Co = 0.680.
Thời gian để lưu chất thoát ra hết:
Giá trị thực nghiệm te = 396,25 (s)
Giá trị tính theo phương trình (4): te = 437.07 (s).
22
Hình 4. Đồ thị mô tả sự thay đổi mực chất lỏng theo thời gian ở thí nghiệm 2
6.Câu hỏi và bàn luận
6.1. Trong hệ thống thiết bị thực tế, lỗ trống được tạo ra không phải trên thành bình mà
trên 1 vòi, thực tế vị trí lỗ trống cách thành bình khoảng 3 cm. Sự khác biệt giữa hệ thống
thiết bị thực tế và tình huống xảy ra rò rỉ theo lý thuyết (hình 4-5 tài liệu tham khảo [1]) có
ảnh hưởng gì đến kết quả tính toán hệ số Co và thời gian để lưu chất thoát ra hết te?
Sự khác biệt giữa hệ thống thiết bị thực tế và tình huống xảy ra rò rỉ theo lý thuyết ảnh
hưởng đến kết quả tính toán hệ số Co và thời gian để lưu chất thoát ra hết te.
Theo phương trình Qm =  ACo 2 gh , hệ số Co phụ thuộc vào lưu lượng của dòng chảy
qua lỗ trống Qm, khối lượng riêng của lưu chất ρ, tiết diện lỗ trống A, gia tốc trọng trường
g, chiều cao h mực chất lỏng trong bình chứa (so với vị trí lỗ trống) với là một hàm phụ
2
 ACo  g  ACo 
thuộc theo thời gian t, h = h o −  2gh o  t +  t
 At  2  At 
Vị trí lỗ trống cách thành bình 3 cm dẫn đến thời gian t tăng nên chiều cao h thay đổi
dẫn đến hệ số Co cũng thay đổi theo.
23
1  At 
Bên cạnh đó, từ phương trình t e = 2gh o , ta thấy thời gian lưu chất thoát ra
Co g  A 
hết te phụ thuộc vào hệ số Co. Mà vị trí lỗ trống cách thành bình làm thay đổi hệ số Co nên
te thay đổi.
6.2. Bàn luận về sai số thí nghiệm: sự lặp lại của kết quả đo đạc, giá trị sai số tương đối
có chấp nhận được?
Ở cả hai thí nghiệm, sai số tương đối các lần đo đều nằm trong khoảng dưới 3% (trừ lần
1,2 ở thí nghiệm 1 và lần 1 ở thí nghiệm 2). Nhìn chung, sai số tương đối của phép đo là
nhỏ, có thể chấp nhận được, kết quả đo đạc có độ chính xác tương đối cao.
Khi đo đạc nhiều lần một đại lượng, việc xuất hiện những sai lệch trong kết quả là điều
không thể tránh khỏi. Thông thường, mỗi lần đo sẽ cho kết quả biến đổi và mức độ sai lệch
ít hay nhiều sẽ phụ thuộc vào dụng cụ đo, điều kiện tiến hành thí nghiệm, thao tác của người
tiến hành thí nghiệm. Khi tính toán giá trị sai số của thí nghiệm gồm có sai số hệ thống và
sai số ngẫu nhiên. Việc lặp lại thí nghiệm giúp giảm thiểu tối đa sai số ngẫu nhiên trong lúc
tiến hành thí nghiệm. Gía trị sai số tương đối chấp nhận được là dưới 5%.
6.3. Có hai phương pháp xác định hệ số Co (bảng xử lý số liệu và bình phương cực tiểu).
Nên chấp nhận hệ số Co theo phương pháp tính toán nào? Tại sao?
Nên chấp nhận hệ số Co xác định theo phương pháp bình phương cực tiểu. Phương pháp
xác định từ bảng số liệu có thể xảy ra sai sót do quá trình làm thí nghiệm (đọc thời gian
chưa chính xác, đặt mắt nhìn chất lỏng từ nhiều hướng khác nhau), dụng cụ thí nghiệm,…
6.4. Kích thước lỗ trống có ảnh hưởng đáng kể đến hệ số Co? Tại sao?
Kích thước lỗ trống ảnh hưởng đáng kể đến hệ số Co. Vì hệ số tổn thất Co là một hàm
theo chuẩn số Reynolds của lưu chất thoát qua lỗ và đường kính của lỗ. Khi tăng tiết diện
thì hệ số Co giảm và ngược lại.
6.5. Tính chất vật lý nào của lưu chất ảnh hưởng lớn nhất đến kết quả về hệ số Co và thời
gian để lưu chất thoát ra hết te? Nếu thay nước bằng lưu chất có độ nhớt lớn hơn như dầu
nhớt thì hệ số Co và thời gian te tăng hay giảm?
24
Độ nhớt của lưu chất ảnh hưởng lớn nhất đến kết quả về hệ số Co và thời gian để lưu
chất thoát ra hết te. Vì độ nhớt ảnh hưởng đến Re, và Co là hàm theo chuẩn số Re.
 ul ul
Re = =
 v
Nếu thay nước bằng lưu chất có độ nhớt lớn hơn như dầu nhớt thì chuẩn Re giảm, dẫn
đến hệ số tổn thất Co tăng và thời gian thoát te tăng.
7. Tài liệu tham khảo
[1] Daniel A. Crowl; Joseph F. Louvar. (2011). Chemical Process Safety:

Fundamentals and Applications, 3rd edition, Prentice Hall PTR
25
BÀI 3: DÒNG CHẢY CHẤT KHÍ TỪ BỒN CHỨA RA MÔI TRƯỜNG BÊN
NGOÀI QUA LỖ MỞ
1. Mục tiêu bài thí nghiệm
Khảo sát dòng chảy của không khí từ bồn chứa ra môi trường bên ngoài qua lỗ mở:
quan sát sự thay đổi theo thời gian của các thông số sau: lưu lượng dòng chảy, áp suất và
nhiệt độ đầu ra.
Xác định hệ số Cd (discharge coefficient) cho 2 loại orifice khác nhau về kích thước
lỗ trống
Kiểm chứng các phương trình tính toán được nêu trong mục 4.5 tài liệu tham khảo 1
(“Flow of Gases or Vapors through Holes ")
2.1 Mô tả hệ thống:
- Bình chứa không khí kết nối máy nén
- Các thiết bị đo nhiệt độ, áp suất, lưu lượng khí
- Bình chứa bằng thép hình trụ, đáy nắp ellipse
- Hai đĩa orifice plate có đường kính lỗ 1 mm và 2 mm
26
2.2 Sơ đồ thiết bị thí nghiệm:
7 8 9
T P F
T P
2
1 6
3 4 5
Hình 5. Sơ đồ hệ thống thiết bị thí nghiệm
- (1) Máy nén khí
- (2) Van ngắt
- (3) Van điều áp
- (4) Nhiệt kế đầu vào
- (5) Áp kế đầu vào
- (6) Bình chứa
- (7) Nhiệt kế đầu ra
- (8) Áp kế đầu ra
- (9) Lưu lượng kế khí thoát ra
3. Cơ sở lý thuyết: Dòng chảy chất khí qua lỗ trống:
Lưu lượng dòng chảy khí qua lỗ tròn có tổn thất do ma sát tương đối nhỏ được xem
là quá trình giãn nở khí tự do được mô tả trong hình dưới đây:
27
Tại lỗ mở
Vận tốc âm thanh
Hình 6. Thoát khí qua lỗ mở ở thành bình chứa trường hợp tổng quát
Trường hợp quá trình là bế tốc (choked) khi áp suất môi trường nhỏ hơn áp suất bế
tốc thì vận tốc dòng khí đạt giá trị tối đa bằng vận tốc âm thanh và áp suất đầu ra bằng áp
suất choked
Lưu lượng khối lượng tính toán theo công thức [1] hoặc [3]
Với dòng chảy đẳng entropy, lưu lượng khối lượng khí tính bởi phương trình:
2 γ+1
2g c M γ P γ P γ
Qm = C0 AP0 √ [( ) − ( ) ] [1]
R g T0 γ − 1 P0 P0
Để lưu lượng dòng chảy đạt tối đa thì vận tốc khí qua lỗ phải bằng vận tốc âm thanh
và khi đó áp suất khí tại đầu ra của lỗ bằng áp suất bế tốc (choked) tính bởi phương trình:
γ
Pchoked 2 γ−1
=( ) [2]
P0 γ+1
Tại điều kiện bế tốc, lưu lượng khối lượng dòng khí tính bởi phương trình sau:
γ+1
γg c M 2 γ−1
(Q m )choked = C0 AP0 √ ( ) [3]
R g T0 γ + 1
Với: C0: Hệ số cản dòng
A: diện tích tiết diện lỗ trống

28
P0: áp suất tuyệt đối phía nguồn (upstream)
P: áp suất tuyệt đối môi trường bên ngoài
T0: nhiệt độ phía nguồn
M: khối lượng phân tử chất khí
Rg: hằng số khí
 : Hằng số nhiệt dung = CP/CV
4.1. Bài thí nghiệm dòng chảy chất khí bao gồm hai thí nghiệm:
Thí nghiệm 1: giữ cố định áp suất đầu vào bằng cách duy trì máy nén hoạt động và sử
dụng van điều áp, ghi nhận số liệu nhiệt độ, áp suất đầu vào nhiệt độ áp suất đầu ra lưu
lượng khí.
Áp suất đầu vào được thay đổi từ giá trị cao nhất 5barg sau đó giảm dần với bước
giảm 1barg cho đến giá trị thấp nhất 1barg
Thí nghiệm 2: khảo sát sự thay đổi thông số nhiệt độ, áp suất đầu vào nhiệt độ áp suất
đầu ra và lưu lượng khí khi áp suất ban đầu 5barg và không có hoạt động của máy nén.
4.2. Quy trình tiến hành thí nghiệm:
4.2.1. Thí nghiệm 1
Lắp tấm orifice vào họng thoát của bình chứa, đường thoát khí ra bị chặn lại bằng
cách đóng van trên đường thoát khí
Mở van nối bình máy nén khí với bình chứa, điều chỉnh van điều áp đến khi đạt áp
suất 5barg (0.5MPag) và ổn định, mở van khí thoát ra, chờ thông số ổn định, kiểm tra lại
áp suất đầu vào và điều chỉnh van điều áp để có áp suất 5barg.
Bắt đầu thu thập số liệu bao gồm nhiệt độ và áp suất ở đầu vào, nhiệt độ và áp suất
đầu ra của bình chứa, lưu lượng khí.
29
Điều chỉnh van điều áp để có áp suất tiếp theo (bước giảm áp suất 1barg) mỗi bước
giảm áp suất ghi nhận số liệu như trong bước (3).
Kết thúc ghi nhận số liệu khi áp suất đầu vào đạt giá trị 1barg
4.2.2. Thí nghiệm 2
Lập lại bước (1) và (2) trong thí nghiệm 1
Bắt đầu thu thập số liệu bao gồm nhiệt độ và áp suất ở đầu vào, nhiệt độ và áp suất
đầu ra của bình chứa, lưu lượng khí. (Sinh viên bắt đầu ghi hình hệ thống thí nghiệm, sao
cho có thể ghi nhận các giá trị nhiệt độ và áp suất và lưu lượng được thể hiện trên các cảm
biến đo.)
Đóng van khí đầu vào hệ thống (ngắt hệ thống khỏi máy nén), tiếp tục ghi hình để ghi
nhận các thông số: nhiệt độ và áp suất ở đầu vào và đầu ra và lưu lượng khí theo thời gian
thực. Sinh viên quay video và sau đó phân tích file video ghi hình để có được các thông số
nhiệt độ, áp suất và lưu lượng theo thời gian t.
Thí nghiệm kết thúc khi cảm biến đo lưu lượng khí không thể đo được lưu lượng. Mỗi
thí nghiệm cho một loại orifice được thực hiện 2 lần.
Sau khi thí nghiệm xong cho 1 loại orifice thì thay đổi orifice còn lại và lập lại 2 thí
nghiệm (1) và (2).
Có tổng cộng 4 thí nghiệm, mỗi thí nghiệm tiến hành 2 lần để lấy giá trị trung bình, được
mô tả trong bảng sau:
Bảng 5. Bảng xử lý số liệu thô ở thí nghiệm 1 lần 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm)
Thí nghiệm 1
Áp suất Nhiệt độ Áp suất Nhiệt độ Lưu lượng

d = 1 mm
đầu vào 𝐏𝐯 đầu vào 𝐓𝐯 đầu ra đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát
(MPa) (℃) 𝐏𝐫 (MPa) (℃) ra (l/ph)
30
0,500 32,3 0,504 32,5 41,7
0,400 32,3 0,405 34,5 34,2
0,304 31,9 0,309 31,0 28,4
0,200 32,0 0,205 30,2 21,1
0,100 32,0 0,106 30,3 12,9

Thí nghiệm 1
Áp suất Nhiệt độ Nhiệt độ Lưu lượng

Áp suất đầu
đầu vào 𝐏𝐯 đầu vào 𝐓𝐯 đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát
ra 𝐏𝐫 (MPa)
(MPa) (℃) (℃) ra (l/ph)
d = 1 mm 0,500 33,0 0,504 34,6 41,8
0,403 33,0 0,407 31,8 34,5
0,303 32,8 0,309 30,1 28,3
0,202 32,8 0,208 29,8 21,2
0,102 32,3 0,108 29,9 13,0

Thí nghiệm 1
Áp suất Nhiệt độ Áp suất Nhiệt độ Lưu lượng

đầu vào 𝐏𝐯 đầu vào 𝐓𝐯 đầu ra đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát
(MPa) (℃) 𝐏𝐫 (MPa) (℃) ra (l/ph)
d = 2 mm
0,500 33,7 0,504 34,5 173,6
0,402 33,9 0,407 32,2 145,0
0,302 33,7 0,307 30,6 117,2
31
0,204 33,5 0,208 31,1 86,8
0,103 33,3 0,109 29,7 55,7

Thí nghiệm 1

Áp suất đầu
ra 𝐏𝐫 (MPa)
(MPa) (℃) (℃) ra (l/ph)
d = 2 mm 0,500 35,5 0,503 34,9 172,8
0,401 35,8 0,405 32,7 144,7
0,302 35,5 0,307 31,2 117,5
0,202 35,0 0,206 30,1 88,0
0,101 34,8 0,106 29,3 55,0

Thí nghiệm 2
Áp suất Áp suất Nhiệt độ Nhiệt độ Lưu lượng

Thời gian
đầu vào đầu ra đầu vào đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát
t (s)
𝐏𝐯 (MPa) 𝐏𝐫 (MPa) 𝐓𝐯 (℃) (℃) ra (l/ph)
0 0.493 0.488 34.7 32 41.5

d=1
mm 30 0.401 0.405 34.6 32.5 34.6
60 0.333 0.337 34.4 31.1 30.2
90 0.275 0.28 34.3 30.2 26.8
120 0.226 0.231 34.3 29.7 23.8
150 0.185 0.19 34.4 29.5 19.6
32
180 0.149 0.155 34.9 29.4 16.6
210 0.117 0.124 34.3 29.3 14.4
240 0.091 0.097 34.3 29.5 12.5
270 0.068 0.074 34.3 30.1 9.3
300 0.049 0.055 34.3 30.3 6.6
324 0.033 0.039 34.4 30.9 0

Thí nghiệm 2

Thời gian
t (s)
0 0.493 0.492 33.6 32.9 41.9
30 0.406 0.346 33.7 32.6 34.6
60 0.337 0.342 33.6 31.2 30.4

d=1 90 0.28 0.285 33.6 30.4 26.6
mm
120 0.23 0.235 33.7 30.0 24.4
150 0.188 0.193 33.7 29.7 19.8
180 0.151 0.158 33.7 29.8 16.8
210 0.12 0.127 33.8 29.7 14.5
240 0.94 0.100 33.8 29.8 12.7
270 0.07 0.077 33.8 30.2 9.5
300 0.05 0.056 33.8 30.3 6.7
33
324 0.034 0.041 33.9 30.9 0
Thí nghiệm 2

Thời gian
t (s)
0 0.477 0.477 33.3 32.6 164.9
10 0.371 0.377 33.3 32.5 138.1
20 0.28 0.285 33.2 30.7 112.6
30 0.213 0.217 33.1 28.5 91.9

d=2 40 0.16 0.166 33.0 26.9 75.4
mm
50 0.122 0.128 33.1 25.8 63.3
60 0.086 0.093 33.1 24.8 50.6
70 0.059 0.066 33.1 24.2 39.3
80 0.038 0.044 33.2 24.1 30.4
90 0.022 0.028 33.2 24.1 24.1
100 0.010 0.017 33.2 24.3 15.0
110 0.003 0.010 33.2 24.9 8.5
115 0.001 0.008 33.1 25.1 0
34
Thí nghiệm 2

Thời gian
t (s)
0 0.478 0.478 33 29.9 168.4
10 0.374 0.378 32.9 30.3 139
20 0.285 0.29 32.9 29.1 114.3
30 0.216 0.22 32.8 27.5 93.2

d=2 40 0.163 0.169 32.7 26.2 76.5
mm
50 0.121 0.127 32.8 25.4 62.8
60 0.087 0.093 32.7 24.7 50.8
70 0.059 0.066 32.8 24.2 39.6
80 0.039 0.045 32.8 24 30.9
90 0.022 0.029 32.9 24 24.2
100 0.011 0.017 32.8 24.1 15.4
110 0.003 0.010 33 24.5 8.5
115 0.001 0.008 33 24.7 0

Bảng 13. Bảng xử lý số liệu trung bình ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm)
Thí nghiệm 1

d = 1 mm Áp suất đầu
ra 𝐏𝐫 (MPa)
(MPa) (℃) (℃) ra (l/ph)
35
0.5000 32,65 0.5040 33,55 41,75
0.4015 32,65 0.4060 33,15 34,35
0.3035 32,35 0.3090 30,55 28,35
0.2010 32,40 0.2065 30,00 21,15
0.1010 32,15 0.1070 30,10 12,95

Thí nghiệm 1

Áp suất đầu
ra 𝐏𝐫 (MPa)
(MPa) (℃) (℃) ra (l/ph)
d = 2 mm 0.5000 34.60 0.5035 34.70 173.20
0.4015 34.85 0.4060 32.45 144.85
0.3020 34.60 0.3070 30.90 117.35
0.2030 34.25 0.2070 30.60 87.40
0.1020 34.05 0.1075 29.50 55.35

Thí nghiệm 2

đầu vào 𝐏𝐯 đầu ra đầu vào 𝐓𝐯 đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát
(MPa) 𝐏𝐫 (MPa) (℃) (℃) ra (l/ph)
d = 1 mm
0.493 0.49 34.15 32.45 41.7
0.4035 0.3755 34.15 32.55 34.6
0.335 0.3395 34 31.15 30.3
36
0.2775 0.2825 33.95 30.3 26.7
0.228 0.233 34 29.85 24.1
0.1865 0.1915 34.05 29.6 19.7
0.15 0.1565 34.3 29.6 16.7
0.1185 0.1255 34.05 29.5 14.45
0.0925 0.0985 34.05 29.65 12.6
0.069 0.0755 34.05 30.15 9.4
0.0495 0.0555 34.05 30.3 6.65
0.0335 0.04 34.15 30.9 0

Thí nghiệm 2
Áp suất đầu Áp suất Nhiệt độ Nhiệt độ Lưu lượng

vào 𝐏𝐯 đầu ra đầu vào 𝐓𝐯 đầu ra 𝐓𝐫 khí thoát ra
(MPa) 𝐏𝐫 (MPa) (℃) (℃) (l/ph)
0.4775 0.4775 31.2 31.25 166.65
0.3725 0.3775 31.2 31.4 138.55

d = 2 mm
0.2825 0.2875 31.2 29.9 113.45
0.2145 0.2185 31.2 28 92.55
0.1615 0.1675 31.2 26.55 75.95
0.1215 0.1275 31.2 25.6 63.05
0.0865 0.093 31.2 24.75 50.7
0.059 0.066 31.2 24.2 39.45
37
0.0385 0.0445 31.2 24.05 30.65
0.022 0.0285 31.2 24.05 24.15
0.0105 0.017 31.2 24.2 15.2
0.003 0.01 32.2 24.7 8.5
0.001 0.008 33.2 24.9 0
Lưu lượng khối lượng thực tế của dòng khí được tính bởi phương trình:
VΔPM
Q m thucte = [4]
RTΔt
Trong đó:
Q m thucte : lưu lượng khối lượng thực tế của dòng khí (kg/s)
V: thể tích của bình chứa (m3)
ΔP: độ giảm áp suất (kPa)
M: khối lượng phân tử của dòng khí (kg/kmol)
R: hằng số khí (R = 8.314 kPa.m3/kmol.K)
T: nhiệt độ trung bình của dòng khí (K)
Δt: thời gian của sự biến đổi ΔP (s)
Diện tích tiết diện của oriffice 1 mm:
πd2 (10−3 )2
A1 = =π× = 7.85 × 10−7 (m2 )
4 4
Diện tích tiết diện của oriffice 2 mm:
πd2 (2 × 10−3 )2
A2 = =π× = 3.14 × 10−6 (m2 )
4 4
Áp suất tuyệt đối P0
P0 = Pđo + P = Pđo + 0,1013 (MPa)
38
Lấy γ = 1,4, coi không khí ở điều kiện tiêu chuẩn. Áp suất bế tốc được tính theo công thức:
γ 1.4
Pchoked 2 γ−1 2 1.4−1
=( ) =( ) = 0.528
P0 γ+1 1.4 + 1
→ Pchoked = 0,528. P0 = 0,528. (Pđo + 0,1013 ) (MPa)
Với P = 0,1013 ≤ Pchoked => dòng chảy bế tốc và ngược lại
Tại điều kiện bế tốc, lưu lượng khối lượng dòng khí tính bởi phương trình sau:
γ+1
γg c M 2 γ−1
(Q m )choked = C0 AP0 √ ( ) [3]
R g T0 γ + 1
Thể tích bồn chứa V
Q m thucte . RTΔt
V= [5]
ΔPM
Giả sử Qtt là lưu lượng khí thoát ra
Bảng 17. Bảng tính số liệu ở thí nghiệm 1 (đĩa orifice 1, d = 1 mm)
Áp Nhiệt
suất đo độ Áp suất Bế
Qm/C0 Qtt C0
phía phía bế tốc tốc
nguồn nguồn
d=
1mm 0.502 33.1 0.3185424 có 0.000034490 0.000163974 4.75431
M= 0.40375 32.9 0.2666664 có 0.000028929 0.000113344 3.91800
29
0.30625 31.45 0.2151864 có 0.000023275 0.000075373 3.23840
γ=1,4
0.20375 31.2 0.1610664 có 0.000017573 0.000042478 2.41723
0.104 31.125 0.1083984 có 0.000011828 0.000017525 1.48163
C0 trung bình 3.16191
39
Áp Nhiệt
suất đo độ Áp suất Bế
Qm/C0 Qtt C0
phía phía bế tốc tốc
nguồn nguồn
d=
2mm 0.50175 34.65 0.3184104 có 0.000137958 0.000680247 4.93082
M= 0.40375 33.65 0.2666664 có 0.000115716 0.000477959 4.13044
29
0.3045 32.75 0.2142624 có 0.000093099 0.000311994 3.35120
γ=1,4
0.205 32.425 0.1617264 có 0.000070292 0.000175536 2.49723
0.10475 31.775 0.1087944 có 0.000047314 0.000074906 1.58317

Lưu
lượng
Áp suất Nhiệt độ
khí
đo phía phía Qm/C0 Qtt C0
thoát
nguồn nguồn
d= ra
1mm (l/ph)
M = 29 0.4915 33.3 41.7 0.000033978 0.000161702 4.75907

γ=1,4
0.3895 33.35 34.6 0.000028126 0.000111054 3.94845
0.33725 32.575 30.3 0.000025162 0.000087113 3.46213
0.28 32.125 26.7 0.000021891 0.000066834 3.05304
0.2305 31.925 24.1 0.000019053 0.000052523 2.75664
40
0.189 31.825 19.7 0.000015468 0.000037571 2.42900
0.15325 31.95 16.7 0.000014060 0.000027912 1.98526
0.122 31.775 14.45 0.000012661 0.000021195 1.67409
0.0955 31.85 12.6 0.000011290 0.000016281 1.44206
0.07225 32.1 9.4 0.000009889 0.000010700 1.08206
0.0525 32.175 6.65 0.000008484 0.000006705 0.79037
0.03675 32.525 0 0.000007132 0.000000000 0

Lưu
Nhiệt
Áp suất lượng
độ
đo phía khí Qm/C0 Qtt C0
phía
nguồn thoát ra
nguồn
(kg/s)
0.4775 31.225 166.65 0.000133151 0.000635261 4.77099

d= 0.375 31.3 138.55 0.000109545 0.000434460 3.96603
2mm
0.285 30.55 113.45 0.000088943 0.000289201 3.25155
M = 29
γ=1,4 0.2165 29.6 92.55 0.000073273 0.000194666 2.65670
0.1645 28.875 75.95 0.000058381 0.000133907 2.29367
0.1245 28.4 63.05 0.000051406 0.000094564 1.83955
0.08975 27.975 50.7 0.000044140 0.000064414 1.45931
0.0625 27.7 39.45 0.000037177 0.000043000 1.15665
0.0415 27.625 30.65 0.000030513 0.000029125 0.95451
41
0.02525 27.625 24.15 0.000023935 0.000020331 0.84943
0.01375 27.7 15.2 0.000017732 0.000011628 0.65575
0.003 32.2 8.5 0.000012208 0.000006076 0.49775
0.001 33.2 0 0.000010155 0.000000000 0
*Tính thể tích bồn chứa
Lưu lượng khối lượng thực tế của dòng khí được tính bởi phương trình:
VΔPM
Q m thuc te = [4]
RTΔt
Trong đó:
Q m thuc te : lưu lượng khối lượng thực tế của dòng khí (kg/s)
V: thể tích của bình chứa (m3)
ΔP: độ giảm áp suất (kPa)
M: khối lượng phân tử của dòng khí (kg/kmol)
R: hằng số khí (R = 8.314 kPa.m3/kmol.K)
T: nhiệt độ trung bình của dòng khí (K)
Δt: thời gian của sự biến đổi ΔP (s)
Dựa vào thông số đã có thay vào công thức ta tính được:
ΔPM
V = Q m thuc te ÷
RTΔt
V ≈ 3 lít.
6.Câu hỏi bàn luận
6.1. Nhận xét các yếu tố ảnh hưởng đến lưu lượng khối lượng khí
42
Theo công thức tính lưu lượng khối lượng khí:
2 γ+1
2g c M γ P γ P γ
Qm = C0 AP0 √ [( ) − ( ) ]
R g T0 γ − 1 P0 P0
Lưu lượng khối lượng của khí bị ảnh hưởng bởi các yếu tố sau:
+ Hệ số cản dòng C0
+ Tiết diện của oriffice
+ Áp suất tuyệt đối phía nguồn
+ Áp suất tuyệt đối môi trường bên ngoài
+ Khối lượng phân tử của dòng khí
+ Nhiệt độ ban đầu của dòng khí
+ Hệ số nhiệt dung
6.2. Nhận xét các yếu tố ảnh hưởng đến hệ số cản dòng Co, so sánh giá trị Co trong trường
hợp bế tốc và không bế tốc, giải thích lý do có sự sai biệt.
Hệ số cản dòng là một hàm số của Reynolds nên hệ số cản dòng C0 sẽ bị ảnh hưởng bởi
hình dạng của lỗ, khối lượng riêng của lưu chất, vận tốc của lưu chất, đường kính lỗ, độ
nhớt của lưu chất, loại orifice cũng như điều kiện thí nghiệm
Một số lưu ý khi xác định hệ số C0:
+ Với orifices có cạnh sắc nhọn và hệ số Re lớn hơn 30000, C0 tiến đến 0.61. Với điều
kiện này thì tốc độ thoát của chất lỏng không phụ thuộc vào kích thước lỗ.
+ Với vòi phun tròn, hệ số cản dòng gần bằng 1.
+ Với các đoạn ống ngắn gắn vào bình (có tỉ lệ chiều dài/đường kính không nhỏ hơn
3) hệ số này xấp xỉ 0.81.
Khi hệ số lưu lượng không xác định hoặc không chắc chắn thì sử dụng giá trị C0 = 1 để tính
toán lưu lượng tối đa.
43
6.3. Nhận xét sai số của thể tích bình chứa tính được từ số liệu thí nghiệm nêu nguyên nhân
Sai số giữa số liệu thí nghiệm và công thức tính toán ở mức chấp nhận được, các giá trí
thực nghiệm và tính toán có ý nghĩa tham khảo
Nguyên nhân sai số:
+ Khi tính toán thì chọn hệ số C0 = 1 để tính giá trị lưu lượng tối đa của dòng, trên
thực tế thí nghiệm hệ số C0 có thể nhỏ hơn 1 hoặc lớn hơn 1.
+ Sai số do áp suất ban đầu giữa các lần đo của cùng một thí nghiệm không giống
nhau, dẫn tới sau những khoản thời gian nhất định thì áp suất ở các vị trí đo cũng có sự sai
biệt.
+ Sai số do thao tác thí nghiệm, lúc mở vòi xả khí nhanh hoặc chậm.
+ Sai số do lúc đọc giá trị trên video bị lệch
+ Sai số hệ thống do dụng cụ đo, cảm biến, đường kính orifice, …
Daniel A. Crowl; Joseph F. Louvar. (2011). Chemical Process Safety: Fundamentals and
Applications, 3rd edition, Prentice Hall PTR
44
BÀI 4. XÁC ĐỊNH ĐIỂM CHỚP CHÁY CỐC HỞ BẲNG HỆ
THỐNG THIẾT BỊ CLEVERLAND OPEN-CUP
Thực hành việc xác định điểm chớp cháy cốc hở bằng bộ thiết bị test “Cleveland open-
cup”. Nhiệt độ chớp cháy là một trong những thông số quan trọng đặc trưng cho nguy cơ
cháy và nổ của chất lỏng. Điểm chớp cháy là một khái niệm quan trọng trong điều tra cháy
và phòng cháy chữa cháy vì đây là nhiệt độ thấp nhất mà tại đó có nguy cơ cháy xảy ra với
một chất lỏng nhất định. Trong nhiều trường hợp, điều quan trọng là phải xác định sự hiện
diện của một số chất lỏng và biết điểm chớp cháy của chúng trong quá trình điều tra.
2. Khái niệm
Điểm chớp cháy của chất lỏng là nhiệt độ thấp nhất mà tại đó nó tỏa ra đủ hơi để tạo
thành hỗn hợp dễ cháy với không khí.
Tại điểm bốc cháy, hơi sẽ cháy nhưng chỉ trong thời gian ngắn; hơi được tạo ra không
đủ để duy trì quá trình đốt cháy. Điểm chớp cháy thường tăng khi áp suất tăng.
Hệ thống thiết bị thí nghiệm “Cleveland open-cup” theo tiêu chuẩn ASTM D 92 được
mô tả ở hình 1.
45
Hình 7. Hệ thống thiết bị “Cleveland open-cup” xác định điểm chớp cháy cốc hở
4. Nguyên tắt xác định điểm chóp cháy cốc hở
Phương pháp này dựa theo tiêu chuẩn ASTM D92 nhằm xác định điểm chớp cháy
sản phẩm dầu mỏ, chủ yếu là các sản phẩm nặng như dầu nhờn có điểm chớp nháy >
79C. Nguyên tắc của phương pháp là gia nhiệt từ từ một lượng mẫu xác định trong
cốc thử hở cho đến lúc xuất hiện chớp cháy khi cho một ngọn lửa nhỏ có kích thước
tiêu chuẩn được đưa ngang qua miệng cốc.
Nhiệt độ thấp nhất mà tại đó hơi trên bề mặt chất lỏng bắt cháy được ghi nhận là điểm
chớp cháy.
Mô tả quy trình tiến hành thí nghiệm:
- Đổ mẫu vào cốc thử tới vạch chuẩn. Nếu mẫu có độ nhớt cao hay là chất rắn thì cần
nung nóng chảy mẫu trước, nhưng không nên vượt quá 56 oC dưới điểm chớp cháy.
- Gắn nhiệt kế ở vị trí thẳng đứng sao cho dấu khắc trên nhiệt kế thấp hơn 2 mm so
với miệng cốc. Thắp ngọn lửa, điều chỉnh để kích thước của nó bằng với kích thước hạt so
sánh (khoảng 3.2 – 4.8 mm).
- Tốc độ gia nhiệt mẫu ban đầu là 14 – 17 oC/phút. Khi nhiệt độ mẫu xấp xỉ 56 oC
dưới điểm chớp cháy dự đoán, giảm tốc độ đốt nóng xuống 5 – 6 oC/phút.
- Khi nhiệt độ mẫu lên đến 28oC dưới điểm chớp cháy dự đoán, bắt đầu thử bằng cách
cho ngọn lửa di chuyển nhanh qua tâm cốc thử (khoảng 1 giây). Lặp lại việc thử nghiệm
này sau mỗi 2oC.
- Ghi nhận điểm chớp cháy khi sự bắt lửa xuất hiện tại bất cứ điểm nào trên bề mặt
mẫu. Tránh nhầm lẫn với quầng sáng xanh đôi khi xuất hiện quanh ngọn lửa thử.
- Ngưng thí nghiệm. Tắt nguồn nhiệt. Đổ mẫu, lau sạch cốc để loại bỏ bất cứ vết dầu
hay cặn bẩn còn bám lại.
46
Chú ý:
- Mẫu phải được để trong bình kín để tránh thất thoát các cấu tử nhẹ.
- Tiến hành thí nghiệm 2 lần.
- Chênh lệch giữa 2 lần đo không nên quá 1oC.
- Không đo 2 lần trên cùng 1 mẫu thử.
- Thí nghiệm phải được tiến hành trong điều kiện kín gió. Trong khoảng 17oC gần với
điểm chớp cháy, tránh phá hỏng lớp hơi trên bề mặt mẫu (di chuyển nhẹ nhàng và không
thở gần cốc thử)
- Mẫu thử là dầu nhờn động cơ motor.
6. Kết quá thí nghiệm
Với mẫu thử là dầu nhờn được sử dụng trong động cơ motor (xe máy).
Lần 1 Lần 2 Trung bình
Nhiệt độ (oC) 181,2 181,8 181,5
7. Câu hỏi bàn luận
7.1. Tìm hiểu về tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam về điểm chớp cháy tối thiểu của sản phẩm
dầu nhờn động cơ motor. Mẫu thử có đạt chuẩn về điểm chớp cháy?
Theo quy chuẩn quốc gia QCVN 14:2018/BKHCN về dầu nhơn động cơ đốt trong
điểm chớp cháy tối thiểu của dầu nhờn động cơ motor (xe máy)  180oC, mẫu thử có điểm
chóp cháy 181.5 oC, nên đạt tiêu chuẩn.
7.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo chớp cháy cốc hở (bao gồm điều kiện
tiến hành thí nghiệm và điều kiện môi trường bên ngoài). Trong các yếu tố này, yếu tố nào
có ảnh hưởng lớn nhất?
- Nhiệt độ và áp suất môi trường.
47
- Gió tự nhiên (do phòng không kín và có mở quạt ở những vị trí thí nghiệm
khác), dao động không khí (do sự di chuyển của nhiều người trong phòng thí
nghiệm).
- Sai số dụng cụ.
- Thao tác thiếu chính xác.
- Trong đó yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất là sự dao động của không khí trên miệng
cốc hở làm giảm nồng độ hơi trong không khí và cả trên miệng cốc → Làm tăng thời gian
to → Tăng nhiệt độ gia nhiệt → Tăng nhiệt độ điểm chớp cháy.
7.3. Thảo luận mối liên hệ (nếu có) giữa điểm chớp cháy và các thông số phổ biến đặc
trưng cho tính chất của chất lỏng (nhiệt độ sôi, áp suất hơi bảo hòa, khối lượng riêng, khối
lượng phân tử)
Công thức sau đây cho phép tính điểm chớp cháy:
1000
= Bo + B1 log(P)
TF + 273
Trong đó: 𝑇𝐹 : là Nhiệt độ chớp cháy
𝐵𝑜 , 𝐵1 : là các thông số có thể tham khảo bảng dưới
𝑃: là áp suất hơi bảo hòa của chất lỏng ở 25 oC
48
Bảng 21. Các thông số 𝐵𝑜 , 𝐵1 của các hợp chất Hydrocarbon
Trong một hỗn hợp, điểm chớp cháy phụ thuộc vào áp suất hơi của cấu tử dễ cháy tính
khiết.
Điểm chớp cháy được xác định bằng nhiệt độ mà tại đó áp suất hơi của cấu tử
dễ cháy trong hỗn hợp bằng áp suất hơi của cấu tử đó ở tinh khiết.
Xét hợp chất hữu cơ trong cùng một nhóm chức: mạch carbon càng tăng
(khối lượng phân tử càng tăng) thì điểm chớp cháy càng lớn.
8.Tài liệu tham khảo
[1] Daniel A. Crowl; Joseph F. Louvar. (2011). “Chemical Process Safety:

Fundamentals and Applications”, 3rd edition, Prentice Hall PTR
[2] Eric Stauffer, Julia A. Dolan, Reta Newman (2008). “CHAPTER 4 - Chemistry and
Physics of Fire and Liquid Fuels”. Pages 85-129
[Accross]: https://doi.org/10.1016/B978-012663971-1.50008-7
49
BÀI 5: ÁP SUẤT HƠI REID
Áp suất hơi là một trong các thông số quan trọng để xây dựng mô hình nguồn một
trong những mô hình quan trọng của an toàn hệ thống.
Bài thí nghiệm hướng dẫn quy trình thực nghiệm xác định áp suất hơi cho các sản
phẩm dễ bay hơi như xăng, dầu thô hoặc các sản phẩm dầu mỏ dễ bay hơi khác.
Quy trình được trình bày trong bài được dùng cho các hợp chất hoặc các hỗn hợp có
áp suất hơi thấp hơn 180 kPa và có nhiệt độ sôi trên 0°C như xăng hoặc cồn.
Hình 8. Hệ thống thiết bị thí nghiệm áp suất hơi Reid
- Buồng chứa mẫu lỏng;
- Buồng chứa hơi;
- Đồng hồ đo áp;
- Bể điều nhiệt.
50
3. Cơ sở lý thuyết
Cho mẫu đã được làm lạnh trước vào bình chứa chất lỏng của dụng cụ đo áp suất hơi.
Sau đó nối với buồng hóa hơi đã được gia nhiệt trước đến 37,8°C trong bể ổn nhiệt. Ngâm
toàn bộ hệ thống vào bể ổn nhiệt ở nhiệt độ 37,8°C cho đến khi áp suất quan sát được trên
dụng cụ đo là không đổi. Đọc chính xác giá trị đo. Giá trị đo này gọi là áp suất hơi Reid
4.1. Chuẩn bị mẫu
Chuẩn bị bể điều nhiệt: Điều chỉnh nhiệt độ của bể điều nhiệt 37,8°C. Nhiệt độ này
đạt được khi dùng nhiệt kế thủy ngân đo nhiệt độ của nước trong hệ thống ổn nhiệt. Mức
nước trong bể điều nhiệt đạt tới gờ chảy tràn của hệ thống điều nhiệt.
Độ chính xác của phương pháp đo áp suất hơi chịu ảnh hưởng rất lớn của cách thức
bảo quản và chuẩn bị mẫu do đặc tính dễ bay hơi và làm thay đổi thành phần của mẫu.
Dụng cụ chứa mẫu có thể tích khoảng 1 lít, mẫu được chứa đầy từ 70 – 80% thể tích.
Các mẫu lấy ra từ bình chứa chỉ được sử dụng một lần, phần còn lại không được sử
dụng cho lần đo lần thứ hai. Nếu cần thiết thì phải lấy mẫu mới.
Bảo vệ mẫu tránh tiếp xúc với các nguồn nhiệt trước khi đo.
Nhiệt độ bảo quản mẫu: mẫu phải được bảo quản ở điều kiện nhiệt độ từ 0 – 1°C.
4.2. Chuẩn bị thực nghiệm
Mẫu chỉ được chấp nhận khi thể tích mẫu trong bình chứa mẫu từ 70 – 80% thể tích
bình chứa.
Nhúng hoàn toàn bình chứa mẫu vào bể ổn nhiệt ít nhất 10 phút.
Nhúng buồng chứa hơi đã lắp đồng hồ đo áp vào bể ổn nhiệt ở 37,8°C ít nhất là 10
phút sao cho khoảng cách từ đỉnh của buồng hơi đến bề mặt thoáng bể ổn nhiệt không thấp
hơn 25,4 mm.
51
4.3. Quy trình thực nghiệm
Lấy bình chứa mẫu ra khỏi bể làm lạnh và không được mở nắp bình, gắn ống chuyển
mẫu đã được làm lạnh vào bình chứa mẫu.
Cho đầy mẫu vào buồng chứa mẫu lỏng. Rút ống chuyển mẫu ra khỏi buồng chứa
mẫu và tiếp tục để cho mẫu chảy hết vào buồng chứa mẫu.
Ngay lập tức di chuyển buồng chứa hơi ra khỏi bể ổn nhiệt đến buồng chứa mẫu, tránh
làm đổ mẫu. Khi buồng chứa hơi được lấy ra khỏi bể ổn nhiệt thì lắp ngay vào buồng chứa
mẫu tránh làm thay đổi nhiệt độ khối khí bên trong buồng chứa hơi (37.8°C). Thời gian từ
lúc lấy buồng ra khỏi bể ổn nhiệt đến khi lắp hoàn chỉnh thiết bị không được vượt quá 10s.
Lắc mạnh thiết bị đo lên xuống theo chiều thẳng đứng khoảng 8 lần (cho phép mẫu đi
vào buồng chứa hơi). Khi đồng hồ đo áp không tăng nữa thì nhúng thiết bị đo vào bể ổn
nhiệt và duy trì ở 37,8 ± 0,1°C.
Sau khi ngâm trong bể ổn nhiệt ít nhất 5 phút, đọc chính xác giá trị trên áp kế. Lấy
thiết bị ra khỏi bể và tiếp tục tiến hành lắc như trên và ngâm lại 5 phút trước khi đọc lại kết
quả. Lặp lại quy trình trên đến khi hai lần đọc kề nhau có giá trị không đổi. Đọc chính xác
đến 0,25 kPa.
4.4. Chuẩn bị thiết bị cho việc kiểm tra kế tiếp
Làm sạch phần mẫu còn lại trong buồng chứa hơi và buồng mẫu bằng nước ấm có
nhiệt độ trên 32°C, lặp lại quá trình làm sạch này ít nhất 5 lần.
Rửa sạch buồng chứa mẫu và ống chuyển mẫu bằng naphtha và tráng lại bằng axeton,
sau đó sấy khô. Để buồng chứa mẫu vào bể làm lạnh hoặc tủ lạnh chuẩn bị cho lần thí
nghiệm kế tiếp. Quy trình tiến hành thí nghiệm.
52
Bảng 22. Kết quả các giá trị đọc được trên áp kế (kPa)
Lần đo 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Buồng 1 12.00 19.00 25.75 30.00 34.50 36.75 37.00 38.00 38.00
Buồng 2 20.00 22.00 25.00 26.50 30.00 34.75 36.50 37.50 37.50
6. Câu hỏi bàn luận
6.1. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến áp suất hơi Reid?
Nhiệt độ tăng khiến cho áp suất hơi Reid tăng lên. Nhiệt độ tăng khiến cho các cấu tử
nhẹ trong mẫu dễ dàng tách ra hơn nên làm cho áp suất hơi Reid tăng lên.
6.2. Lưu chất sử dụng trong bể điều nhiệt lựa chọn dựa trên yếu tố nào?
Lưu chất sử dụng trong bể điều nhiệt lựa chọn dựa trên những yếu tố sau:
+ Nhiệt độ truyền nhiệt: nhiệt độ cần thiết để thực hiện thí nghiệm là 100°F tức
37.8°C. Lựa chọn lưu chất có nhiệt độ bay hơi cao, truyền nhiệt tới 37.8°C mà không bị
thay đổi tính chất.
+ Độ an toàn: hệ thống đo áp suất hơi bao gồm buồng chứa mẫu lỏng, buồng chứa
hơi, đồng hồ đo áp được lấy ra để lắc nhiều lần trong suốt quá trình thí nghiệm do đó lưu
chất phải an toàn với người thực hiện.
+ Giá trị kinh tế: lưu chất cần có giá thành thấp để có thể dễ dàng bổ sung mà không
gây nhiều tốn kém.
+ Vệ sinh: lưu chất phải có độ nhớt thấp để dễ dàng vệ sinh.
Từ những yếu tố trên, nước là lưu chất đáp ứng tốt nhất nên được lựa chọn làm lưu chất
trong bể điều nhiệt.
53
6.3. Tại sao mẫu cần được làm lạnh trước khi tiến hành thí nghiệm?
Vì mẫu là chất dễ bay hơi nên phải làm lạnh mẫu trước khi tiến hành thí nghiệm để
bảo toàn các cấu tử trong mẫu và dễ dàng ghi nhận được sự tăng áp suất hơi Reid theo sự
tăng dần của nhiệt độ, từ đó xác định được đâu là điểm áp suất hơi Reid.
ASTM D323-99a, Standard Test Method for Vapor Pressure of Petroleum Products (Reid
Method)
54

BÁO CÁO TN ATQT 04 12 Final

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BÁO CÁO TN ATQT 04 12 Final

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

KHOA KỸ THUẬT HÓA HỌC

BỘ MÔN KỸ THUẬT CHẾ BIẾN DẦU KHÍ

GVHD: Ths. Nguyễn Kim Trung

STT Họ và tên MSSV

Thành phố Hồ Chính Minh, Tháng 12

BÀI 5: ÁP SUẤT HƠI REID ........................................................................................ 50

1. Mục tiêu thí nghiệm

2. Hệ thống thiết bị thí nghiệm

Hệ thống thiết bị thí nghiệm bao gồm các thiết bị sau:

- Vật liệu chế tạo bồn chứa là nhựa acrylic.

- Kích thước: đường kính trong 20 cm, chiều cao 50 cm.

Hình 2. Orifice plate

Qm = ACo 2gh (1)

A: tiết diện lỗ trống.

Co: hệ số (coefficient of discharge).

g: gia tốc trọng trường.

At: diện tích tiết diện ngang của bình chứa.

4. Tiến hành thí nghiệm

Cho nước vào bình chứa đến độ cao ho.

5. Xử lý số liệu – Báo cáo kết quả thí nghiệm

Các thông số:

Đường kính trong của bình chứa Dt = 20 cm.

5.1. Thí nghiệm 1

Tiến hành thí nghiệm với các thông số sau:

Đĩa orifice 1, đường kính lỗ trống d = 3 mm.

Diện tích tiết diện ngang của lỗ trống: A = 7,1x10-6 m2.

Lỗ trống orifice cách đáy bình: 106 mm.

2 12,35 10,94 11,65 6,01 6,09

3 26,74 24,64 25,69 4,09 4,09

4 38,41 36,94 37,68 1,94 1,96

5 52,17 51,17 51,67 0,97 0,97

6 64,4 63,98 64,19 0,33 0,33

7 78,74 77,66 78,2 0,69 0,69

8 92,64 91,27 91,96 0,74 0,75

9 111,53 106,34 108,94 2,38 2,39

10 124,28 120,34 122,31 1,61 1,61

11 139,54 134,59 137,07 1,8 1,81

12 153,94 146,92 150,43 2,33 2,33

13 168,55 162,25 165,4 1,9 1,9

14 181,52 176,98 179,25 1,27 1,27

15 196,92 191,25 194,09 1,46 1,46

16 210,61 204,55 207,58 1,46 1,46

17 222,45 218,66 220,56 0,86 0,86

18 236,94 234,4 235,67 0,54 0,54

19 252,05 248,25 250,15 0,76 0,76

20 266,9 262,68 264,79 0,8 0,8

22 296,64 294,61 295,63 0,34 0,35

23 312,28 309,31 310,8 0,48 0,48

24 331,21 327,45 329,33 0,57 0,57

25 346,99 343,65 345,32 0,48 0,48

26 362,86 360,04 361,45 0,39 0,39

27 380,35 375,56 377,96 0,63 0,63

28 396,43 392,88 394,66 0,45 0,45

29 412,99 409,27 411,13 0,45 0,45

30 429,82 427,51 428,67 0,27 0,27

31 451,04 446,49 448,77 0,51 0,51

32 468,86 464,22 466,54 0,5 0,5

33 487,82 481,66 484,74 0,64 0,64

34 504,96 500,82 502,89 0,41 0,41

35 526,24 519,45 522,85 0,65 0,65

36 546,36 537,56 541,96 0,81 0,81