JESUS THE HEART OF GOD

CHRISTIAN ACADEMY, INC.

S.Y. 2023-2024

Araling
Panlipunan 8
QUARTER 4
MODULE 4
SUBJECT – GRADE LEVEL

1
 Ang Kontemporaneong Daigdig

Kabanata 8 Mga Suliranin at Hamon tungo saa

Pandaigdigang Kapayapaan Sa yunit na ito,
tatalakayin ang ika- 19 no siglo kung kailon nos
aksihan ng mundo ang paggising ng diwa ng
nasyonalismo ng mga bonsa. Ang paggising din
na ito ang nagbigay-daan sa pag-unlad ng
agham, industriya kalakalan, at iba pang
katulad na sektor.
Dagdag pa rito, tatalakayin din sa yunit na ito kung paano ang mundo sa
karahasang dulot ng mga digmaang pondaigdig sa ika- 20 siglo. Ipapakita rin
kung paano nahati ang mundo ng ibat ibong ideolohiyang niyakap ng bawat
bansa. Malaking hamon naman ang hatid ng ika-21 siglo sa kasalukuyang

Kabanata 9
Ang Pagkakaisa at henerasyon. llan sa mga hamong ito ang paglaki ng
populasyon, paglaganap Pagtutulungan ng mga Bansa tungo sa Kaunlaran
ng terorismo, isyung pangkalusugan, suliraning pangkapoligiran,
globalisasyon, at neokolonyalismo.
Sa kabila ng mga pangamba, marami pa rin naman ang umaasa na
mapagtatagumpayan ng pagpapanatili ng katahimikan, kaayusan, at
kaunlaran so doigdig hindi lamang sa kasalukuyan, kundi maging sa hinaharap.

Kabanata 8: Mga Suliranin at Hamon tungo sa Pandaigdigang Kapayapaan

Aralin 1 Unang Digmaang Pandaigdig

Tema: Mahalagang Pag-unawa Tao, Lipunan, at Kapaligiran

Ang hangarin ng mga bansa na mapalawak ang kanilang teritoryo.
kapangyarihan, kabuhayan, at paniniwala ay ilan lamang sa mga dahilan
ng digmaan.
Dahil sa digmaan, maraming buhay ang nawawala at maa arl-arian ang
nasisira.

Ugnayang Panrehiyon at Pandaigdig

Ang pagsisikap na mapanatili ang katahimikan at kaayusan ng
daigdia ay patuloy na isinusulong ng mga bansang miyembro ng samahang
pandaigdig.

2
Mga Salik ng Digmaan

Nasyonalismo
Ang salitang nasyonalismo ay karaniwang ginagamit upang ilarawan
ang dalawang penomeno:
Una ay ang saloODin ng mga mamamayan ng isang bansa na
naqpapahalaga sa kanlang pagkakakilanlan; at ikalawa ay ang mga alksivon
na isinasagawa ng mga bansa upang matamo ang karapatan sa sariling
pagpapasiya.
Sa pagsaplt ng ika-20 siglo, ang nasyonalismo ay lumikha ng kompetisyon
at tunggalian sa pagitan ng mga makapangyarihang bansa sa Europa. Ang
pagnanais ng mga bansat Austria-Hungary, Britanya, Rusya, Italya, at Pransiva
na maqing pinakadakila sa lanat ay ng pananakop at pakikidigma upang
palawigin ang kanilang teritoryo

Militarismo
Naniniwala ang mga bansa na mahalaga ang pagkakaroon ng malakas
na puwersa seguridad upang mapanatili ang kanilang seguridad. Dahil dito,
hinikayat at pinilit ng mga bansa ang kanilang mga kalalakihan na sumapi sa
kanilang sandatahang lakas.
Isa sa mga bansang ito ang Kusya na nagkaroon ng humigit-kumulang isang
milyong sundalo.

Pinalakas din ng mga bansang Europeo ang kanilang hukbong pandagat.

Pinangunahan ito ng Britanya na tinaguriang Mistress of the Seas. Sumunod
naman ang Alemanya.
Nagtagisan sa paggawa ng mga barkO at iba pang kagamitan sa digmaang
pandagat ang dalawang bansa. Sa kabila ng tagisan ng mga bansa sa
puwersang militar, isinagawa ang kumperensiya sa The Hague, Netherlands
noong 1899 at 1907 upang mapanatili ang kapayapaan sa Europa.
Subalit sadyang matindi ang tensiyon sa buong kontinente kaya hindi rin nito
napigilan ang mga sumunod na kaganapan.

Imperyalismo
Sa paghahangad na mapalakas ang ekonomiya ng kanilang bansa,
nanakop ng mga lupain mga bansang Europeo na nagsinmula noong ika-15
nanggang ika-17 siglo. Sa mga bansang Europeo, huling nagsimulang
manakop anc oansang Alemanya noong 1870. Mahalaga ang nabuong
alyansa sa pagitan ng dalawang aksivong ito ay hindi ikinatuwa ng Britanya.
Ang pangyayaring ito ang naahinee ang Britanya ng alyansa sa Pransiya.

3
 Si Nicholas Il ang huling emperador ng Rusya. Sinang-ayunan niya
ang paglahok Rusya sa digmaang idineklara ng Alemanya laban
sa Serbia na humantong sa Unang Digmaang Pandaigdig.
Halos 1.7 milyong sundalong Ruso ang tinatayang nasawi sa
naturang digmaan. Isa lamang ang Unang Digmaang Pandaigdig
sa mga digmaang kinasangkutan ng Rusya sa ilalim ng
pamamahala ni Nicholas.
Ang pagkamatay ng maraming Ruso dulot ng mga digmaan at
ang paglaganap ng kahirapan sa Rusya ay humantong sa
puwersahang pagbibitiw sa kaniya sa kapangyarihan noong Marso 1917,
na tunggalian Powers ang ilang mga teritoryong Aleman sa Pandaigdigan
ng Estados Unidos na maaari itong madamay sa Unang Digmaang alyansa
Pandaigdiq, sa simula pa lamang ng digmaan. Pagsapit ng Pebrero 1915,
ipinahayag ng Alemanya

Ang Pagpasok ng Amerika sa Digmaan

Pakikidigma nito sa katubigan ng Britanva. Nagbanta ang Alemanya na

paluiubugin ang lahat barkong maglalayag sa ilalim ng Britanva., Rusva, at
Pransiya. Nagbigay babala rin nitong si Woodrow Wilson
ay nangako na walang paparnigang alyansa sa
sa lahat barkO ng mga neutrong bansa na maglalayag
patungong britanya.
Bilang iSang neuter lsa, mahigpit na tinutulan ng
Estados Unidos ang deklarasyon ng Alemanya at
nagbanta agawin nito ang lahat upana protektahan ang
mga mamamayan nito at Kanilàng mga kabuhayan
Nagpatuloy sa pakikipagkalakalan sa mga bansa sa
magkabilang puwersa ng Allied noong 7 Mayo 10,
plnasabog at pinali Vepool, Inglatera. Inatake ito ng
Umbot ng Alemanya na armado ng torpedo.
Halos 1 200. Pasahero ng Lusitania ang namatay kung saan humigit-kumulang
ay mga Amerikano ay unti-unting nagpabago sa damdamin ng mga
Amerikarno ukol sa Lusitania isang barkong Briton na naglalakbay mula New
York patungo digmaan. Pagsapit ng Pebrero 1917, ipinasa ng Kongreso ng
Estados Unidos ang pagkakaron ng Z50 milyon na badyet para sa paghahanda
ng mga armas na maaaring gamitin sa digmaaan.

Tuluyang nagbago ang posisyon ng Estados Unidos nang maKuha ng mga

hukbo ng Alliod Alemanya. Nakasaad sa telegrama na ito ang pagnanais ng
Alemanya na makipag-alyansa sa Powers ang telegrama mula kay Arthur
Zimmermann na kalihim ng ugnayang Mehiko kapalit ang pagbawi ng ilang
teritoryo nito tulad ng Arizona, New Mexico, at Texac napasakamay ng mga

4
Amerikano. Ito ay lubhan ikinagalit ng pamanalaang Amerikano, opisyal na
idineklara ng Kongreso ng Estados Unidos ang pakikidigma sa Alemanya
noona6 Abril 1917 at pakikidigma sa Austria-Hungary noong 7 Disyembre 1917.

Himpapawid Digmaan
Ang pagpapalipad ng mga eroplano ay eksperimental pa lamang
sa tulong ng mga ito, mamamarkahan ang mga posisyon ng mga pangkat ng
kaaway Digmaang Pandaigdi. Bagkus, qumamit noon ng mga lobo sa
pagmamalsyal

Ang isang uri ng Count Ferdinand von Zeppelin, isang retiradong opisval ng
hukbong Aleman, ni Count Ferdinand von Zeppelin angkas ng bakal. Ang isang
uri ng dirihible ay nilikha Zeppelin pagssIsmla ng Unang Digmaang Pandaigdig
noong 1914, ang mga ilang Zeppelin. Ang bawat isa nito ay may kalkayahang
maglakbay ng halos at magdala ng hanggang dalawang toneladang bomba.
Ang pinakamatagumpay na pag atake ng Zeppelin ay naganajp noo a
London. Ang pagatakeng ito ay kumitil na 22 buhau at sumugat sa 87 katao.

Lumikha ng mga sasakyang panghimpapawid ang puwersa ng Britanya iia

pasabog na nakasusunog ng Zeppelin.
Pagtatapos ng Digmaan, Dahil sa kakulangan sa pagkain, gamot, at
kagamitang pandigma, bumagsak ang Austrla"
Hungary at Turkey. Nang patalsikin sa puwesto si Kaiser Wilhelm II, nagsagawa

Resulta at Epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig

Ang Digmaang Pandaigdig ay tinawag din na "The Great War." Hindi lamang
buhay kundi pati kabuhayan ng milyon-milyong tao sa Europa ang nawala.
Tinatayang 810 miyong sundalo ang binawian ng buhay at humigit-kumulang
21 milyon ang naiwang sugatan. Samantala, humigit-kumulang $338 milyon ang
naging pinsala sa mga ari-arian.
Pagkatapos ng digmaan ay nagkaroon ng pulong ang delegado ng 32 bansa
sa Europa pangunguna nina Pangulong Woodrow Wilson ng Estados Unidos,
Punong Ministro Lloyd George ng Britanya, Punong Ministro Georges
Clemenceau ng Pransiya, at Punong Ministro Vittorio Orlando ng Italya.
Austria-Hungary, Bulgaria, at Imperyong Ottoman. Tinawag itong "Paris Peace
Conference

GAWAIN:

1. Anu- ano ang mga dahilan kung bakit naganap ang Unang
Digmaang Pandaigdigan?

5
 -

2. Bakit nabuo ang sistemang alyansa?

3. Kung ikaw ang pangulo ng Estados Unicdos sa panahon ng Unang

Digmaang Pandalgaig, paninintulutan mo ba na lumahok ang ivong bansa sa
digmaan? Bakit?

4. Nakatulong ba o hindi ang sistemana alyansa sa digmaan? Ipaliwanag ang

iyong sagot.

5. Paano mo ilalarawan ang naging epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig ?

Aralin 2 Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Tema Mahalagang Pag-unawa Tao, Lipunan, at Kapaligiran. Ang pamamayani

ng kasakiman, galit, at inggit ay nagdudulot ng mga hakbang o aksiyon na
nakapipinsala sa nakararaml.
Panahon, Pagpapatuloy, at Pagbabago ang taon man ang lumipas, nakaukit
pa rin sa puso at iSipan ng mga Tao ang mga kalapastanganan na naganap sa
digmaan.

Nabuwag ang komunistang estado na ito noong 1991.

Great Depressioon

Naganap ang Great Depression sa Estados Unidos na tinatayang tumagal ng

10 taon. Nagsimula ang Great Depression nang bumulusok ang presyo sa stock
market sa New York Stock EXchange noong 29 Oktubre 1929.

6
  Maraming tao ang umutang para lamang
matugunan ang kanilang mga pangangailanga tulad
ng pambayad sa bahay at sasakyan,

 Nagkaroon ng pagbaba sa suplay ng iba't ibang

produkto na naging dahilan upang magoawas
produksiyon at empleado ang mga mau-ari ng
negosuo.

 Noong 1933, nang umabot ang Great

Depression sa piakamababang punto, tinatayang 12
hanggang 15 milyong Amenkano na walang trabaho
at halos kalahati ng mga bangko sa bansa ay
bumagsak.

 Maliban sa Estados Unidos, apektado rin ng Great Depression ang Europa

dahil mga negosyanteng Amerikano ang kanilang mga puhunan mula
rito.

 Unti-unting nakabawi ang Estados Unidos sa naturang depresyon nang

maupo bilang pangulo si Franklin D. Kooseveit

Pag-angat ng Pasismo
Ang pasismo ay isang sistemang pampolitika kung saan ang estado ang
may kontrol sa lahat ng kapangyarihan. Lahat ng mamamayan ay kumikilos
para sa bansa at sa pamahalaan.

DIktador ang pinuno ng naturang estado. Gumagamit siya ng isang malakas na

hukbo at puwersa ng pulisya upang panatilihin ang batas at kaayusan.
Matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig ay bumaling ang mga Italyano sa
kaisipan ng pasismo sa pangunguna ng lider nilang si Benito Mussolini. Isa siyang
political journalist na patnugot ng sosyalistang pahayagan sa Italya na Avanti!
noong 1912. Inorganisa ni Mussolini ang Fascist Party noong 1919.

Sinuportahan ng mga Italyano ang pasismo sa takot nilang kumalat ang

komunismo. Ang mga pasista ay naniniwala na ang hindi pagkakapantay-
pantay ay nakabase sa etnisidad, lahi, at nasyonalidad kaya kailangan lipulin
ang mahihinang uri upang makapangyari ang malalakas
na lahi.

7
 Ito ang naging batayan ni Adolf
Hitler sa paglipol sa lahi ng mga
Hudyo. Isa sa Kilalang personalidad
na gumawa nito ay si Adolt Hitler ng
Alemanya.

Si Adolf Hitler at ang Partidong Nazi

Binata na siva noong pumanaw ang
kanyaig ana
at ina. matapos nito ay tumungo siva
sa Vienna. Austria upang magtrabaho. Isa sa nagging espyal ng militar o deep
penetration agent (DFA Sa mga pinaghihinalaang kalaban ng organisasvon na
pamahalaan.
Kaugnay nito, isa sa kaniyang nagging misyon ay ang mag-espiya sa German
Workers' Party na pinamumunuan ni Anton Drexler. Kay Drexler natutunan at
lumalim ang pananaw na antisemitismo ng noo' y binatang si iluer.

HolocaUst
Ang Holocaust ay salitang Hudyo na naglalarawan sa paghahandog ng
sa isang altar. Nabigyan ito ng bago at kakila-kilabot na kahulugan sa
pamamayani ng mga Nazi noong lkalawang Digmaang Pandaigdig kung saan
kumitil sila ng mga Hudyo at mga miyembro ng ilan pang grupo na kanilang
inusig tulad ng mga Hitana (Gypsy) at homoseksuwal. Sa mga bansang pinasok
at pinamunuan ng mga Nazi sa Europa nila isinagawa ang Holocaust o
karumal-dumal na pagpapahirap at pagpaslang mula 1933 hanggang
1945. Tinatayang 6 na milyon na Hudyo, kung saan 1.5 milyon ay kabataan, ang
pinatay. Pinunterya ng mga Aleman ang mga Hudyo dahil sa paniniwala ng
Aloman sa teoryanq Social Darwinism. Ayon sa

Far East (USAFFE)

Tensiyon sa Pagitan ng Estados Unidos at Hapon .Dahil sa panggigipit ng
mga Hapon sa mga teritoryo ng Pransiya sa lndochina, nagbanta ana Estados
Unidos na ipatitigil ang pagluluwas ng bakal at gasolina sa bansang Hapon.
Malaking dagok ito sa bansa dahil kapag nagkataon, mapaparalisa ang
kanilang industriya. Nagsagawa na ilang pag-uusap sa pagitan ng bansang
Hapon at Estados Unidos upang mapigilan ang labanan subalit hindi
nagtagumpay ang negosasyon ng Estados Unidos at Hapon.

8
 Pag-atake sa Pearl Harbor
Hindi inasahan ng mga Amerikano ang
pataksil na pagsalakay ng puwersang
Hapon sa ganap na ika-7 ng umaga
noong 7 Disyembre 1941 sa Pearl
Harbor, Hawaii. Noong araw na iyon,
inaasahan na paparating ang eroplanong
B-17 mula sa Estados Unidos kaya hindi
inakala ng mga operador ng radar na
ang mga eroplanong paparating ay mula
sa mga Hapon. Sa pag-atake, walong
barkong pandigma at ilan pang barko
ang lumubog at nasira, at 200 eroplano ang
nawasak. Halos 2 400 Amerikano ang namatay at humigit-kumulang 200 ang
nasugatan.
llang oras matapos ang pag-atake sa Pearl Harbor ay sinakop ng mga
Makikita Pearl Harbor sa larawan sa Hawaii ang noong resulta lkalawang ng
pag-atake Digmaang ng mga Pandaigdig. Hapon ang Guam at Wake Island,
at sinalakay naman ang Pilipinas. Winasak din nila ang mga hukbong-
panghimpapawid sa base ng mga Amerikano sa Clark Field, Pampanga,
Baguio, at Pangasinan, Ngunit sa pamumuno nina Pangulong Manuel L. Quezon
at Heneral Douglas MacArthur ay nilabanan ng magkasamang
puwersa ng 15 000 Pilipino at 7 000 Amerikano ang mga Hapon. Noong 8
Disyembre 1941, agad na idineklara ng Estados Unidos ang pakikidigma sa
bansang Hapon.
Matapos ang tatlong araw ay idineklara rin nito ang pakikidigma sa Alemanya
at Italya. Ang deklarasyong ito ay nagpakita na ang Estados Unidos ay sumanib
na sa puwersang Allied Powers.

Ang mga Pandaigdigang Organisasyon, Pangkat, at Alyansa

Mahalagang Pag-unawa Ang pagkakaroon ng mnga
pandaigdigang samahan ang pundasyon para mapanatili at
mapayabong ang pagkakaibigan at pagkakaunawaan ng lahat
ng bansa. Makatutulong ito upang maging mas maayos at mas
mapayapa ang pamumuhay ng mga tao sa mundo.
Sa pagsulong ng panahon, nagkakaroon ng mga pagbabago sa polisiya ng
mga samahan upang mas mapaayos ang serbisyo nito sa lahat.

Katulad ito ng kapayapaan at seguridad, pagbabago ng klima,

pagpapaunlad, karapatang pantao, pag-aalis ng mga sandata, terorismo,

9
kalusugan, pagkakapantay-pantay ng kasarian, pamamahala, produksiyon ng
pagkain, at marami pa. Ang UN ay mayroon pang iba't ibang ahensiya na may
mga espesyal na gawain.
Ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod.

10
11
 ISIPIN:

Tukuyin ang BUONG pangalan na idinadaglat ng mga sumusunod

na AKRONIM:

1. FAO
2. IAEA

3. ICAO
4. IFAD

5. ILO
6. IMF
7. IMO
8. ITU

12
9. UNESCO
10. UPU
11. WHO
12. WIPO

13. WB
14. WMO
15. UNWTO

13