GỢI Ý MỘT SỐ NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ

MÁC-LÊNIN- gồm 9 câu

Câu 1: Phân tích hai thuộc tính của hàng hóa và mối quan hệ giữa hai thuộc tính
giá trị sử dụng và giá trị của hàng hoá. Với vai trò chủ thể sản xuất, bạn hãy đề
xuất ý tưởng hoặc giải pháp để“ Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Gợi ý

* Khái niệm hàng hóa- tùy khả năng

* Hàng hóa có hai thuộc tính là giá trị sử dụng và giá trị.

- Giá trị sử dụng của hàng hóa là công dụng của sản phẩm, có thể thỏa mãn
nhu cầu nào đó của con người.Nó là phạm trù vĩnh viễn

- Giá trị của hàng hóa : là lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa kết
tinh trong hàng hóa. Nó là phạm trù lịch sử

* Hai thuộc tính của hàng hóa có mối quan hệ biện chứng, vừa thống
nhất vừa mâu thuẫn

- Tính thống nhất là 1 hàng hóa phải đồng thời có 2 thuộc tính

- Tính mâu thuẫn:

+ Quá trình thực hiện GT tách rời quá trình thực hiện GTSD: GT được thực hiện
trước, sau đó GTSD mới được thực hiện

+ Mục đích của người SX/ Bán quan tâm giá trị nhưng để có được GT, người SX
phải quan tâm đến GTSD

+ Mục đích của người mua quan tâm GTSD nhưng để được tiêu dùng, người mua
phải trả giá trị cho người SX/Bán

Liên hệ
Câu 2: Phân tích lượng giá trị hàng hóa và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị
hàng hóa? Nếu bạn là chủ thể sản xuất, bạn sẽ vận dụng lý luận này như thế nào để
nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và giá trị thương hiệu của sản

Gợi ý

- Lượng giá trị của hàng hóa hay kết cấu giá trị hàng hóa

Lượng gái trị hàng hóa đưuọc đo bằng thời gian lao động xã hội cần thiết.
Kết cấu lượng giá trị hàng hóa W= Lao động quá khứ C + Lao động sống/Lao động
mới v + m. Tức là W= C + ( v + m )

- Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa

Một là, năng suất lao động. năng suất lao động tăng lên, sẽ làm cho lượng
giá trị trong một đơn vị hàng hóa giảm xuống.

Cường độ lao động Tăng cường độ lao động thì lượng giá trị trong một đơn
vị hàng hóa không thay đổi.

Hai là, tính chất phức tạp của lao động.

Lao động giản đơn : là quá trình lao động không phải trải qua đào tạo

Lao động phức tạp: là những hoạt động lao động yêu cầu phải trải qua một
quá trình đào tạo về kỹ năng, nghiệp vụ

Trong cùng một đơn vị thời gian lao động, lao động phức tạp tạo ra nhiều giá trị
hơn so với lao động giản đơn.

Liên hệ

Câu 3: Trình bày nội dung, yêu cầu và tác động của quy luật giá trị trong nền kinh
tế hàng hóa? Giả sử bạn là chủ doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm công nghệ,
bạn sẽ vận dụng quy luật này thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh, khẳng định
giá trị và thương hiệu sản phẩm công nghệ ấy trên thị trường và tối đa hoá lợi
nhuận ?

Gợi ý

* Quy luật giá trị

Ở đâu có sản xuất và trao đổi hàng hoá thì ở đó có sự hoạt động của quy
luật giá trị.

Về nội dung:

Quy luật giá trị yêu cầu:

Người sản xuất: Hạ thấp hao phí lao động cá biệt xuống nhỏ hơn hoặc bằng
hao phí lao động xã hội cần thiết.

Trong lĩnh vực trao đổi, phải tiến hành theo nguyên tắc ngang giá, lấy giá trị
xã hội làm cơ sở, không dựa trên giá trị cá biệt.

Cơ chế hoạt động: Quy luật giá trị hoạt động và phát huy tác dụng thông
qua sự vận động của giá cả xung quanh giá trị .

Tác động: trong nền kinh tế hàng hóa QLGT có 3 tác động cơ bản:

Thứ nhất, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa.

Trong sản xuất: mở rộng hoặc thu hẹp sản xuất theo giả cả

Trong lưu thông: điều tiết hàng hóa từ nơi có giá cả thấp đến nơi có giá cả
cao, từ nơi cung đến nơi cầu.

Thứ hai, kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng
suất lao động.

Thứ ba, phân hoá những người sản xuất thành những người giàu, người
nghèo một cách tự nhiên.
 Liên hệ

Câu 4: Kinh tế thị trường là gì? Trình bày đặc trưng, ưu thế và khuyết tật của nền
kinh tế thị trường? Theo bạn cần làm gì để phát huy những ưu thế và hạn chế
khuyết tật trong quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
ở nước ta hiện nay?

Gợi ý

* Khái niệm

Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường.
Đó là nền kinh tế hàng hóa phát triển cao, ở đó mọi quan hệ sản xuất và trao đổi
đều được thông qua thị trường, chịu sự tác động, điều tiết của các quy luật thị
trường.

* Đặc trưng phổ biến của nền kinh tế thị trường

Thứ nhất, có sự đa dạng của các chủ thể kinh tế, nhiều hình thức sở hữu. Các
chủ thể kinh tế bình đẳng trước pháp luật.

Thứ hai, thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực
xã hội thông qua hoạt động của các thị trường bộ phận như thị trường hàng hóa, thị
trường bất động sản,...

Thứ ba, giá cả được hình thành theo nguyên tắc thị trường; cạnh tranh vừa là
môi trường, vừa là động lực; động lực trực tiếp của các chủ thể là lợi nhuận và lợi
ích kinh tế - xã hội khác; nhà nước là chủ thể thực hiện chức năng quản lý, chức
năng kinh tế; thực hiện khắc phục những khuyết tật của thị trường, thúc đẩy những
yếu tố tích cực…

Thứ tư, là nền kinh tế mở, thị trường trong nước quan hệ mật thiết với thị -
Ưu thế của nền kinh tế thị trường
 Một là, nền kinh tế thị trường luôn tạo ra động lực cho sự sáng tạo các chủ
thể kinh tế.

Hai là, nền kinh tế thị trường luôn phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ
thể, các vùng miền cũng như lợi thế quốc gia.

Ba là, nền kinh tế thị trường luôn tạo ra các phương thức độ thỏa mãn tối đa
nhu cầu của con người, từ đó thúc đẩy tiến bộ, văn minh xã hội.

- Khuyết tật của nền kinh tế thị trường

Một là, trong nền kinh tế thị trường luôn tiềm ẩn nhũng rủi ro khủng hoảng.

Hai là, nền kinh tế thị trường không tự khắc phục được xu hướng cạn kiệt tài
nguyên không thể tái tạo, suy thoái môi trường tự nhiên, môi trường xã hội.

Ba là, nền kinh tế thị trường không tự khắc phục được hiện tượng phân hóa
sâu sắc trong xã hội.

Liên hệ

Câu 5: Trình bày quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về hàng hóa sức lao động.
Giả sử sau khi tốt nghiệp đại học và ra trường, bạn muốn bán hàng hoá sức lao
động của mình, hãy trình bày giải pháp nâng cao chất lượng giá trị hàng hoá sức
lao động để bạn bán được với giá cao nhất?

Gợi ý

* Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về hàng hóa sức lao động

- Khái niệm SLĐ: “Sức lao động hay năng lực lao động là toàn bộ những năng lực
thể chất và tinh thần tồn tại trong cơ thể, trong một con người đang sống, và được
người đó đem ra vận dụng mỗi khi sản xuất ra một giá trị sử dụng nào đó”

- Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa.

 Điều kiện một là, người lao động được tự do về thân thể

Điều kiện hai là, người lao động không có đủ các tư liệu sản xuất cần thiết
để tự kết hợp với sức lao động của mình tạo ra hàng hóa để bán, cho nên họ phải
bán sức lao động.

- Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao động.

- Giá trị của hàng hóa sức lao động: do số lượng lao động xã hội cần thiết
đế sản xuất và tái sản xuất ra sức lao động quyết định.

- Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động: để thỏa mãn nhu cầu của
người mua. Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động được thể hiện trong quá
trình sử dụng sức lao động và có tính năng đặc biệt, đó là trong khi sử dụng nó,
không những giá trị của nó được bảo tồn mà còn tạo ra được lượng giá trị lớn
hơn.

Liên hệ

Câu 6: Vận dụng lý luận hàng hoá sức lao động và của C.Mác để làm rõ sự cần thiết và
yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho nhiệm vụ công nghiệp hoá, hiện
đại hoá ở Việt Nam hiện nay.

Gợi ý

* Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về hàng hóa sức lao động

Khái niệm SLĐ: “Sức lao động hay năng lực lao động là toàn bộ những năng lực
thể chất và tinh thần tồn tại trong cơ thể, trong một con người đang sống, và được
người đó đem ra vận dụng mỗi khi sản xuất ra một giá trị sử dụng nào đó”

- Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa.

Điều kiện một là, người lao động được tự do về thân thể
 Điều kiện hai là, người lao động không có đủ các tư liệu sản xuất cần thiết
để tự kết hợp với sức lao động của mình tạo ra hàng hóa để bán, cho nên họ phải
bán sức lao động.

- Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao động.

- Giá trị của hàng hóa sức lao động: do số lượng lao động xã hội cần thiết
đế sản xuất và tái sản xuất ra sức lao động quyết định.

- Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động: để thỏa mãn nhu cầu của
người mua. Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động được thể hiện trong quá
trình sử dụng sức lao động và có tính năng đặc biệt, đó là trong khi sử dụng nó,
không những giá trị của nó được bảo tồn mà còn tạo ra được lượng giá trị lớn
hơn.

Liên hệ

Câu 7: Đánh giá về thị trường sức lao động trong nước hiện nay, có quan điểm cho
rằng: “ Thị trường hàng hoá sức lao động ở Việt Nam hiện nay vừa thừa lại vừa
thiếu”. Vận dụng lý luận hàng hoá sức lao động và các quy luật kinh tế, bạn hãy
phân tích nguyên nhân của tình trạng và chỉ ra những tác động tiêu cực của nó đối
với kinh tế - xã hội. Từ đó, hãy nêu lên trách nhiệm của bản thân bạn trong việc
nâng cao chất lượng giá trị hàng hoá sức lao động.

* Nguyên nhân của tình trạng vừa thừa vừa thiếu

- Thừa SLĐ: Nước ta có nguồn lao động hết sức dồi dào. Theo số liệu thống kê của
Tổng cục thống kê thì tốc độ tăng dân số trong độ tuổi lao động cao hơn tốc độ
tăng dân số. Cung SLĐ vượt quá cầu- Giá cả SLĐ phổ thông không qua đào tạo còn
thấp, nên thừa lao động phổ thông không qua đào tạo
- Thiếu SLĐ: Về giá trị của SLĐ của chúng ta thấp vì tỷ lệ lao động chưa qua đào
tạo rất cao. Nhiều nhà quản lý từ chối tuyển dụng người lao động không có tay
nghề hoặc tay nghề kém dẫn đến việc thiếu việc làm, tỷ lệ thất nghiệp đang dần
tăng lên đối với lao động phổ thông, thiếu lao động có tay nghề cao, thiếu đội ngũ
chuyên gia trong một số lĩnh vực. Cung SLĐ có trình độ chuyên môn cao không đủ
so với nhu cầu thực tiễn

Tiền lương chưa phản ánh đúng giá cả sức lao động, nên ở nhiều khu vực kinh tế
thiếu SLĐ do không thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vì mức lương
chưa tương xứng

Về mặt sức khỏe, thể lực của người lao động còn kém so với các nước trong khu
vực. Nên không đáp ứng yêu cầu nhà tuyển dụng
Trách nhiệm của bản thân trong việc nâng cao chất lượng giá trị SLĐ:

- Nâng cao thể lực, sức khỏe, ngoại ngữ, tin học đáp ứng yêu cầu nhà tuyển dụng

- Ngoài bằng cấp chuyên môn phải có ý chí tự học, tự đào tạo bồi dưỡng để có
thể thích nghi với mọi môi trường làm việc sau khi tốt nghiệp

- Phải nhận thức tiền lương/ tiền công của bản thân gắn chặt với doanh nghiệp
nên cần có ý thức trách nhiệm cao với công việc

Câu 8: Trình bày các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị
trường TBCN. Theo bạn, có thể vận dụng các phương pháp này để thúc đẩy nền
nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta phát triển hay không? Phải
vận dụng thế nào để có thể phát huy tối đa tính tích cực và khắc phục được hạn chế
tiêu cực của mỗi phương pháp?
Gợi ý
* Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

- Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối

Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài ngày lao
động vượt quá thời gian lao động tất yếu, trong khi năng suất lao động, giá trị
sức lao động và thời gian lao động tất yếu không thay đổi.

- Sản xuất giá trị thặng dư tương đối

Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư thu được nhờ rút ngắn thời
gian lao động tất yếu bằng cách tăng năng suất lao động; do đó kéo dài thời gian
lao động thặng dư trong khi độ dài ngày lao động không thay đổi

Giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thái biến tướng của sản xuất giá trị thặng
dư tương đối vì đều dựa trên cơ sở tăng năng suất lao động. Nhưng sản xuất giá
trị thặng dư siêu ngạch bằng biện pháp pháp tăng năng suất lao động cá biệt, còn
sản xuất giá trị thặng dư tương đối bằng biện pháp tăng năng suất lao động xã
hội.

- Vận dụng để phát huy mặt tích cực: Có cơ chế thuận lợi và chính sách tài
chính hỗ trợ cho các doanh nghiệp cải tiến kỹ thuật, ứng dụng khoa học công
nghệ mới tăng năng suất lao động để phát huy ưu thế phương pháp sản xuất giá
trị thặng dư tương đối và phương pháp sản xuất giá trị thặng dư siêu ngạch

- Vận dụng để khắc phục hạn chế mặt tiêu cực: Luật lao động quy định rõ
chế độ nghỉ phép, nghỉ thai sản, các ngày nghỉ theo quy định; Quy định rõ thời
gian lao động trong ngày/tuần/ tháng, chế độ tăng ca để hạn chế kéo dài ngày lao
động/ hạn chế phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối
 - Cải thiện môi trường, điều kiện làm việc cho người lao động, có chế
độlương thưởng đãi ngộ xứng đáng phù hợp để người lao động có môi trường
làm việc tốt tạo ra năng suất cao, hiệu quả

Câu 9: Hiện nay ở nước ta, tình trạng sản xuất, buôn bán, trao đổi các loại sản
phẩm giả, nhái, kém chất lượng xuất hiện ngày một tràn lan và tinh vi. Vận dụng
quy luật giá trị, anh (chị) hãy lý giải hiện tượng này, từ đó chỉ ra vai trò của người
tiêu dùng và đề xuất giải pháp để bảo vệ quyền lợi của mình trước vấn nạn hàng
giả tràn lan hiện nay.

Gợi ý

* Phân tích lý giải hiện tượng

Theo yêu cầu quy luật giá trị Người sản xuất: phải hạ thấp hao phí lao động
cá biệt xuống nhỏ hơn hoặc bằng hao phí lao động xã hội cần thiết. Vì vậy họ phải
luôn luôn tìm cách cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất. Nhưng 1 số người đã ko thực
hiện như vậy mà tìm cách sản xuất ra sản phẩm giả, nhái, kém chất lượng 1 cách
tinh vi để hạ thấp hao phí lao động cá biệt nhằm lừa đảo người tiêu dùng để thu
được lợi nhuận

Liên hệ