DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEK

OKULU ELEKTRİK ÖN LİSANS

PROGRAMI

ÖDEV BAŞLIĞI: 220/36 VOLT TRANSFORMATÖR YAPIMI

AD SOYAD: ERAY ŞİMŞEK
NO: 231105003
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ: HAKAN ÜŞENTİ
TRANSFORMATÖR (TRAFO) NEDİR?
Trafo, iki veya daha fazla devre arasındaki elektrik
akımını sağlayan sistemdir. Günümüzde üretim
süreçlerinden gündelik yaşantımıza kadar oldukça geniş
çaplı kullanım alanı mevcuttur.

Manyetik indüksiyon dönüşümü için gerekli olan bu

araçlar, frekans ile oynanmadan işlemlerin
tamamlanmasına yardımcı olur. Tüm parçalarının sabit
olduğu bu araçlar AC sistemlerinde tercih edilirler.

Elektrik makinesi olarak da adlandırılabilen

transformatörler, elektromanyetik indüksiyon yardımı
ile işlevlerini sürdürürler. DC devrelerinde kullanımı
mümkün olmayan bu araçlar, yalnızca AC devrelerinde
kullanılabilir özelliktedir.
Trafoların Özellikleri Nelerdir?
Akım ve gerilimin frekans değeri değişimine ihtiyaç
duymadan değiştirilmesine olanak sağlayan trafolar
elektrik devrelerinde önemli bir göreve sahiptir.
Gerilimin ideal seviyede dengelenmesini olanak
sağlayan bu araçlar, elektrik enerjisinin aktarımı ve
dağıtımında görev alırlar.
Devrelerin arasındaki enerji aktarım işlevini yerine
getirirler.
Bu işlemleri elektromanyetik indüksiyon aracılığı ile
gerçekleştirirler.
Elektrik-elektronik sisteminin görünmez kahramanı olan
bu araçlar, yüksek akım sayesinde güç kaybı
yaşanmadan elektrik iletimine imkan verir.
Kullanım alanları son derece geniştir. Elektrik akımının
sağlanması gereken her alanda transformatöre ihtiyaç
duyulur.
TRANSFORMATÖRLERİN İÇ YAPISI VE ÇALIŞMA
PRENSİBİ:

Transformatörler; ince, silisli (silis, oksijen ve

silisyumdan oluşan çok dayanıklı bir malzemedir)
saclardan oluşan kapalı bir manyetik gövde ile bunun
üzerine sarılan yalıtılmış iletken sargılarından oluşur.
Temelde transformatörde iki sargı bulunur. Bu
sargılardan biri primer (birincil) sargı, diğeri ise
sekonder (ikincil) sargıdır.

Primer ve sekonder sargılarının elektriksel bir bağlantısı

yoktur. Transformatörlerin primer ve sekonder sargıları
birbirlerinden elektriksel olarak yalıtıldıkları gibi
nüveden de yalıtılır. Yalıtkan olarak pres bant, kâğıt,
mika, bazı plastik maddeler, çeşitli yağlar, pamuk reçine,
ağaç takozlar ve pertinaks gibi bazı maddeler kullanılır.
Transformatörün primer sargısına alternatif bir gerilim
uygulandığında, bu sargı değişken bir manyetik alan
oluşturur. Bu alan, üzerinde sekonder sargısının da
bulunduğu manyetik demir nüve üzerinde devresini
tamamlar. Primere uygulana alternatif gerilimin
zamana bağlı olarak her an yön ve şiddeti değiştiğinden
oluşturduğu manyetik alanında her an yönü ve şiddeti
değişir. Bu alanın sekonder sargılarını kesmesi ile
sargılarda alternatif bir gerilim endüklenir.

Transformatörlerin primer sargılarına doğru gerilim

uygulandığında yine bir manyetik alan meydana gelir.
Ancak bu manyetik alan, sabit bir alandır. Bu alanın
yönü ve şiddeti değişmeyeceğinden sekonder
sargılarında bir (elektro motor kuvveti) endüklemesi söz
konusu olmaz.
Alçaltıcı Transformatörler : Primer sargısına uygulanan
gerilimi sekonder sargısından daha alçak bir şekilde
aldığımızda bu tip transformatörlere alçaltıcı tip
transformatörler denir.

Yükseltici Transformatörler : Primer sargısına uygulanan

gerilimi sekonder sargısından daha yüksek bir şekilde
aldığımızda bu tip transformatörlere yükseltici tip
transformatörler denir.
Transformatör Kayıpları:
Transformatörlerin döner parçaları olmadığından
sürtünme ve rüzgar kayıpları gibi bir takım kayıpları
yoktur. Bu nedenle verimleri diğer elektrik makinalarına
göre daha yüksektir. Ancak bütün elektrik
makinelerinde olduğu gibi transformatörlerin de
kayıpları vardır. Bu kayıplar; demir kayıpları ve bakır
kayıpları olmak üzere iki çeşittir.
Trafo Verimliliği:

Bir trafo, enerjinin bir formunu diğerine

dönüştürdüğünden, verimlilik büyük bir önem taşır.
Trafo verimliliği, trafo çıkışındaki gerilim ve akımın
ürününün, trafo girişindeki gerilim ve akımın ürününe
oranıdır. Yani, verimlilik çıkış gücüne bölünen giriş
gücüdür.

Trafo verimliliği, birkaç faktöre bağlıdır. Bunlar arasında

manyetik çekirdeğin malzemesi, trafo sarım oranı ve
kullanılan tel çapı gibi faktörler bulunur. Daha iyi bir
manyetik çekirdek, daha yüksek bir verimlilik sağlar.
Ayrıca, daha kalın teller, daha düşük bir dirençle daha
yüksek bir verimlilik sağlar.

Trafo Bakımı

Bir trafo, doğru şekilde bakımlandığında yıllarca hizmet

verebilir. Trafo bakımı, düzenli olarak gerçekleştirilen
rutin kontrolleri ve temizlik işlemlerini içerir
TRAFONUN İLK HALİ:
TR AFONUN SÖKÜLME İŞLEMİ:
OHM ÖLÇÜMÜ:
KABLO KESİT ALANI ÖLÇÜMÜ:
KENDİ HESAPLAMAM:
TRAFOMATİK HESAPLAMASI:
TRAFO HESAP FORMÜLLERİ:
UYGUN KABLO ALIMI:
TRAFO SARIMINA BAŞLANMASI:
TRAFONUN SON HALİ:
TRAFONUN ÖLÇÜMÜ ,ONAYLANMASI:

Trafo dersinde Ömer hocamızın gözetimi altında

trafomuz ölçülüp onaylanmıştır.