Lecture18 23 Intervals

ΗΥ-111
Απειροστικός Λογισμός ΙΙ
Ολοκληρώματα
ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

Εφαρμογές Ολοκληρωμάτων
• Υπολογισμός μήκους
• Υπολογισμός εμβαδού
• Υπολογισμός όγκου
• Χρήση σε Τύπους/Μετρικές
• Φυσική
• Πιθανότητες
• Γραφική
• Θέματα Αναγνώρισης προτύπων
ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 2 Κώστας Παναγιωτάκης

Ιδιότητες ολοκληρωμάτων
+c, c ∈ℜ

Υπολογισμός ολοκληρωμάτων στο Matlab
z Ορισμένα Ολοκληρώματα
Πρόβλημα: Υπολόγισε το ολοκλήρωμα
1
Λύση:
syms x;
int(x*log(1+x),0,1) ∫ x log( x + 1)dx
0
1/4

Υπολογισμός ολοκληρωμάτων στο Matlab
z Αόριστα Ολοκληρώματα
Πρόβλημα: Υπολόγισε το ολοκλήρωμα
Λύση:
syms x
∫ ( x n + sin(n • x) − 1)dx
syms n
f = x^n + sin(n*x) - 1
int(f,x)
ans =
x^(n+1)/(n+1)-1/n*cos(x*n)-x

Ολοκληρώματα 1 μεταβλητή
y
y= f(x) συνάρτηση.
Βρες τον εμβαδόν κάτω από
το γράφημα με a ≤ x ≤ b .
b a b x
∫
a
f ( x ) dx

Ολοκληρώματα 2 μεταβλητών
y
z= f(x,y) συνάρτηση. d
Βρες τον όγκο κάτω από το γράφημα.
Έστω c(y 0 )={(x,y 0 )| a ≤ x ≤ b}. c
f ( x, y0 ) : [a , b ] →
b
A( y0 ) = ∫
a
f ( x , y 0 ) dx a b x
Ό γκος στερεού: άθροισμα εμβαδόν Α(y 0 ),c ≤ y 0 ≤ d

b
A( y ) = ∫a
f ( x , y ) dx , αθροίζω με c ≤ y ≤ d ,
d d b
∫ A ( y ) dy = ∫ ( ∫
c c a
f ( x , y ) dx ) dy

y
Διπλά ολοκληρώματα
f(x,y)= x 2 +y+1
2 c(y)
Βρες τον όγκο
κάτω από το γράφημα 0 ≤ x ≤ 1 και 0 ≤ y ≤ 2 .
Έστω c(y)={(x,y)| 0 ≤ x ≤ 1}.
0 1 x
A ( y ) = εμβαδόν πάνω από τη c(y)
1 1
4
∫ f ( x , y ) dx = ∫ +y+1) dx = + y
2
= (x
0 0
3
Ό γκος=άθροισμα των A(y)=
2 2
4 4 y2 2
= ∫ A(y) dy = ∫ ( + y ) dy = y + =
0 0
3 3 2 0
4 22 8
= 2+ −0 = 2+
3 2 3
2 1
∫ ∫
0 0
f ( x , y ) dxdy A(y)
A(y)
y
f(x,y)= xy
κάτω από το γράφημα 1 ≤ x ≤ 2 και 0 ≤ y ≤ 1.
1
1 2
∫∫
0 1
f ( x , y ) dxdy 1 2 x

y
f(x,y)= e x+y
1
1 1
∫∫
0 0
f ( x , y ) dxdy 1 x

y
3
2
f(x,y)= x +y
Βρες τον όγκο 2
3 1 1 x
∫∫
2 0
f ( x , y ) dxdy
1 3
∫∫
0 2
f ( x , y ) dydx

ΗΥ-111
Διπλά Ολοκληρώματα (1/2)

y
f(x,y)= x 2 +y+1
1
κάτω από το γράφημα . Α’ τρόπος
c(x)={(x,y)| 0 ≤ y ≤ x 2 }, 0 ≤ x ≤ 1.
0 1 x
⎧0 ≤ y ≤ x 2 ⎫
Συνοπτικά R = ⎨ ⎬
⎩0 ≤ x ≤ 1 ⎭
1 x2
∫ ∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
0 0
f ( x , y ) dydx

y
f(x,y)= x 2 +y+1
1
κάτω από το γράφημα . Β’ τρόπος
c(x)={(x,y)| 0 ≤ y ≤ x }, 0 ≤ x ≤ 1.
2
0 1 x
⎧0 ≤ y ≤ x 2 ⎫
Συνοπτικά R = ⎨ ⎬=
⎩ 0 ≤ x ≤ 1 ⎭
⎧⎪ y ≤ x ≤ 1 ⎫
=⎨ ⎬
⎪⎩ 0 ≤ y ≤ 1 ⎭
1 y
∫ ∫
R
f ( x , y ) dxdy = − ∫
0 1
∫ f ( x , y ) dxdy

y
f(x,y)= x 2 +y+1 Α’ τρόπος 1
y=x
κάτω από το γράφημα . y=x2
c(x)={(x,y)| x 2 ≤ y ≤ x}, 0 ≤ x ≤ 1.
0 1 x
⎧ x2 ≤ y ≤ x ⎫
⎩0 ≤ x ≤ 1 ⎭
1 x
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
0 x2
f ( x , y ) dydx

y
f(x,y)= x 2 +y+1 Β’ τρόπος 1
Βρες τον όγκο y=x
κάτω από το γράφημα που φράσεται πάνω από το y=x2
γράφημα της y=x και κάτω από το γράφημα
της y= x 2 . 0 1 x
c(x)={(x,y)| x 2 ≤ y ≤ x}, 0 ≤ x ≤ 1.
⎧ x2 ≤ y ≤ x ⎫
⎩0 ≤ x ≤ 1 ⎭
⎧⎪ y ≤ x ≤ y ⎫
=⎨ ⎬
⎪⎩ 0 ≤ y ≤ 1 ⎭
1 y
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
0 y
f ( x , y ) dxdy

y
f(x,y)= x 2 +y+1
Βρες τον όγκο Γ’ τρόπος 1
y=x
κάτω από το γράφημα .
c(x)={(x,y)| x 2 ≤ y ≤ x}, 0 ≤ x ≤ 1. y=x2
Α (0, 0)
0 1 x
Β (1, 0)
Γ (1,1)
⎧0 ≤ y ≤ x ⎫ ⎧0 ≤ y ≤ x 2 ⎫
Συνοπτικά R =R 1-R 2=ΑΒΓ-(ΑΒΓ-R )= ⎨ ⎬−⎨ ⎬=
⎩ 0 ≤ x ≤ 1 ⎭ ⎩ 0 ≤ x ≤ 1 ⎭
1 x 1 x2
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
0 0
f ( x , y ) dydx − ∫
0 0
∫ f ( x , y ) d ydx =
2
1 x x
∫ (∫
0 0
f ( x, y ) − ∫
0
f ( x , y )) dydx =
1 x 0
∫ (∫ f ( x, y ) + ∫ f ( x , y )) dydx =
0 0 x2
1 x
∫∫
0 x 2
f ( x , y )dydx ( A 'τρ όπος )
y
f(x,y)= x 2 +y+1 Α’ τρόπος (2,4)
1
από το γράφημα που φράσεται πάνω από το (-1,1) y=x2
γράφημα της y=x+2 και κάτω από το γράφημα
της y= x 2 . 0 1 x
c(x)={(x,y)| x 2 ≤ y ≤ x + 2}, -1 ≤ x ≤ 2.
⎧x2 ≤ y ≤ x + 2 ⎫
⎩ -1 ≤ x ≤ 2 ⎭
2 x+2
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫ ∫
−1 x 2
f ( x , y ) dydx

y
f(x,y)= x 2 +y+1
Β’ τρόπος 1 (2,4)
κάτω από το γράφημα που φράσεται πάνω από το
(-1,1) y=x2
γράφημα της y=x+2 και κάτω από το γράφημα
της y= x 2 . 0 1 x
c(x)={(x,y)| x 2 ≤ y ≤ x + 2}, -1 ≤ x ≤ 2.
Συνοπτικά R =R 1 + R 2 =
⎧⎪ 0 ≤ y ≤ 1 ⎫ ⎧⎪1 ≤ y ≤ 4 ⎫
=⎨ ⎬+⎨ ⎬=
⎩⎪ - y ≤ x ≤ y ⎭ ⎩⎪ y-2 ≤ x ≤ y ⎭
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
R1
f ( x , y ) dxdy + ∫∫
R2
f ( x , y ) dxdy =
1 y 4 y
= ∫∫
0 -
f ( x , y ) dxdy + ∫∫
1 y-2
f ( x , y ) dxdy
y

y
4.5
3.5
f(x,y)= x 2 +y+1 3
Α’ τρόπος 2.5
κάτω από το γράφημα που φράσεται πάνω από το
2
(-1,2) (1,2)
1.5
γράφημα της y=1+x 2 και κάτω από το γράφημα 1
της y=2 x 2 . 0.5
0
c(x)={(x,y)| 2 x 2 ≤ y ≤ 1+x 2 }, -1 ≤ x ≤ 1. -1.5 -1 -0.5 0 0.5 1 1.5
⎧−1 ≤ x ≤ 1 ⎫
Συνοπτικά R = ⎨ 2 ⎬
⎩ 2 x ≤ y ≤ 1+x ⎭
2
1 1+x 2
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫ ∫
−1 2x 2
f ( x , y ) dydx
Β’ τρόπος;

ΗΥ-111
Διπλά Ολοκληρώματα (2/2)

Βρες τον όγκο στερεού με βάση στο xy επίπεδο
το χωρίο R που φράσεται από τις καμπύλες y=4-x 2
και y= 3x και οροφή το γράφημα της f(x,y) = x + 4.
⎧ y=4-x 2
τομές καμπύλων: ⎨ →
⎩ y= 3x
y
⎧ (x,y)=(-4,-1 2) 10
⎧ x +3x-4=0
2
⎪
⎨ → ⎨ή 5
⎩ y= 3x ⎪ (x,y)=(1,3)
⎩ (1,3)
0
⎧−4 ≤ x ≤ 1 ⎫ -5
⎩ 3 x ≤ y ≤ 4-x 2
⎭
-10
(-4,-12)
1 4-x 2 -15
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫ ∫
−4 3 x
f ( x , y ) dydx
-20
-25
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2
Βρες τον όγκο στερεού με βάση στο xy επίπεδο
το χωρίο R που φράσεται από τις καμπύλες x=1-y
και x= 1 και y=1 και οροφή το γράφημα της f(x,y) = x + y + 4.
⎧ x=1-y
τομές καμπύλων: ⎨ → (x,y)=(1,0)
⎩ x= 1
⎧ x=1-y
⎨ → ( x,y)=(0,1)
⎩ y= 1 2
⎧0 ≤ x ≤ 1 ⎫ 1.5
⎩1 − x ≤ y ≤ 1 ⎭ 1
0.5
R
1 1
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫∫
0 1− x
f ( x , y ) dydx
0
-0.5
-1
-1 -0.5 0 0.5 1 1.5 2
Βρες τον όγκο στερεού που περικλείεται x 2 +y 2 =1, z = 0 και x+y+2z=2
R = εσωτερ ικ ός χώρος κύκλου x 2 +y 2 =1, και γράφημα συνάρτησης

2−x− y y
f ( x, y ) =
2 2
⎧⎪ − 1 ≤ x ≤ 1 z
⎫
⎪⎩ − 1 − x ≤ y ≤ 1 − x2
2
⎭ 1
1 1− x 2
1
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = ∫ ∫
− 1 − 1− x 2
f ( x , y ) dydx 1 2x

y
Αλλαγή σειρά ολοκλήρωσης
3 (1,3)
Βρες τον ολοκλήρωμα:
3 1
∫∫
2
e x dxdy
0 y /3
0 1 x
⎧0 ≤ y ≤ 3 ⎫ ⎧0 ≤ y ≤ 3x ⎫
Συνοπτικά R = ⎨ ⎬ → ⎨ ⎬
⎩ y / 3 ≤ x ≤ 1 ⎭ ⎩ 0 ≤ x ≤ 1 ⎭
y
3 1 1 3x
∫∫ ∫∫
x2 2
e dxdy = e x dydx = 3
0 y /3 0 0 (1,3)
0 1 x

Όγκος στερεού εκ περιστροφής
y
2
Τ ομή του στερεού είναι κύκλος

εμβαδού πf 2 (x), a ≤ x ≤ b: f(x)
b
a
όγκος = άθροισμα των εμβαδών= ∫ πf 2 (x) dx b x
a

Θεώρημα μέσης τιμής για διπλά ολοκληρώματα
∫
S
f ( x ) dx = f ( x 0 ) • L ( S ), x ∈ S , L(S)=μήκος του R
∫∫
R
f ( x , y ) dxdy = f ( x 0 , y 0 ) • A ( R ), ( x 0 , y 0 ) ∈ R , A(R )=εμβαδόν του R
f(x0,y0)

ΗΥ-111
Τριπλά Ολοκληρώματα

Διπλά Ολοκληρώματα
y
d
z= f(x,y) συνάρτηση. c
Βρες τον όγκο κάτω από το γράφημα.
⎧c ≤ y ≤ d ⎫
R= ⎨ ⎬
a ≤ x ≤ b a b x
⎩ ⎭
d b
∫ (∫
c a
f ( x , y ) dx ) dy

y
f(x,y,z) συνάρτηση. c
R =[a,b] × [c,d] × [e,f], ορθoγώνιο παραλληλεπίπεδο
d
⎧a ≤ x ≤ b
⎪ ⎫
R= ⎨c ≤ y ≤ d ⎬
⎪e ≤ z ≤ f ⎭ a b x
⎩
f d b
∫ (∫ (∫
e c a
f ( x , y , z ) dx ) dy ) dz
3 2 1
π . χ . ∫ ( ∫ ( ∫ ( x + 2 y + z ) dx ) dy ) dz =
1 0 0

f(x,y,z) συνάρτηση, R ⊆ 3
→
Aν f(x,y,z) = 1, R
∫ ∫ ∫ 1dxdydz = Ό γκος στερεού R

R y
2
π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται στο πρώτοz

ογδοημόριο και περικλείεται από y=4-x 2 και z=5. 4
A ' Τ ρόπος
f ( x, y ) = 5
c(x 0 ) = {(x 0 , y ) | 0 ≤ y ≤ 4-x 2 }, 0 ≤ x 0 ≤ 2 2 2x
2 4− x2
⎧ 0 ≤ y ≤ 4-x 2 ⎫
R= ⎨ ⎬ όγκος= ∫ ∫ 5 dydx
⎩0 ≤ x ≤ 2 ⎭ 0 0

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται στο πρώτο
ογδοημόριο και περικλείεται από y=4-x 2 και z=5. y
2
B ' Τ ρόπος
4
D στερεό, c(x 0 , y 0 ) = {(x 0 , y 0 , z ) | 0 ≤ z ≤ 5}
, (x 0 , y 0 ) ∈ R
2 2x
⎧ 0 ≤ y ≤ 4-x 2 2 4− x2 5
⎪ ⎫
D= ⎨0 ≤ x ≤ 2 ⎬ όγκος= ∫ ∫ ∫ 1dzdydx
⎪0 ≤ z ≤ 5 ⎭ 0 0 0
⎩

ογδοημόριο και περικλείεται από y=4-x 2 και z=5.
y
Γ ' Τ ρόπος 2
D στερεό, c(x 0 , z 0 ) = {(x 0 , y , z 0 ) | 0 ≤ y ≤ 4 − x 0 2 },
0 ≤ x 0 ≤ 2, 0 ≤ z 0 ≤ 5 4
5 2 4− x2
όγκος= ∫ ∫ ∫ 1dydxdz
2 2x
0 0 0

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται στο πρώτο z
ογδοημόριο και περικλείεται από z=1-x 2 -y 2 .
Τ ομ ές
xy επίπεδο: (z=0) → x 2 +y 2 = 1
y
xz επίπεδο: (y=0) → z = 1 − x 2
yz ε πίπεδο: (x=0) → z = 1 − y 2
A ' Τ ρόπος (Διπλό ολοκλήρω μα) x y 2

f ( x , y ) = 1-x 2 -y 2
c(x 0 ) = {( x 0 , y ) | 0 ≤ y ≤ 1 − x 0 2 }, 0 ≤ x 0 ≤ 1 1
⎧⎪ 0 ≤ y ≤ 1-x 2 ⎫ 1 1-x 2
R= ⎨ ⎬ όγκος= ∫ ∫ (1-x 2 -y 2 ) dydx 1 2x
⎪⎩ 0 ≤ x ≤ 1 ⎭ 0 0

z
ογδοημόριο και περικλείεται από z=1-x 2 -y 2 .
Τ ομ ές
xy επίπεδο: (z=0) → x 2 +y 2 = 1
y
xz επίπεδο: (y=0) → z = 1 − x 2
yz ε πίπεδο: (x=0) → z = 1 − y 2
x
B ' Τ ρόπος (Τ ριπλό ολοκλήρωμα)
z
c(y 0 , z 0 ) = {(x , y 0 , z 0 ) | 0 ≤ x ≤ 1 − z 0 − y 0 2 }, (y 0 , z 0 ) ∈ R '
1− z − y 2
1
⎧⎪ 0 ≤ y 0 ≤ 1
2
1 1− y
⎫
R '= ⎨ ⎬ όγκος= ∫ ∫ ∫ 1 dxdzdy
⎪⎩ 0 ≤ z 0 ≤ 1 − y ⎭
2
0 0 0
1 2y

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται

στο πρώ το ογδοημόριο και περικλείεται
από z=2-x 2 -y 2 και z=x 2 +y 2 .
Τ ομ ές
2-x 2 -y 2 = x 2 +y 2 → x 2 +y 2 = 1, z = 1
y
c(x 0 , y 0 ) = {( x 0 , y 0 , z ) | x +y ≤ z ≤ 2-x -y }, (x 0 , y 0 ) ∈ R
2 2 2 2
1
⎧⎪ 0 ≤ x ≤ 1
2 2 2
1− x 2-x -y
⎫ 1
R= ⎨ ⎬ όγκος= ∫ ∫ ∫ 1 dzdydx
⎪⎩ 0 ≤ y ≤ 1 − x ⎭
2
0 0 x 2 +y 2
1 x

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται
στο πάνω ημιχώρο και περικλείεται
από x 2 +y 2 +z 2 =1 και x+z=1.
Τ ομ ές
xy επίπεδο: x 2 +y 2 =1,
xz επίπεδο: x 2 +z 2 =1,
yz επίπεδο : z 2 +y 2 =1,
1 2 y 2 1
τομή με x+z=1 επίπεδο: x 2 +y 2 +(1-x) 2 =1 → ( x − ) +( ) = ( )2 y
2 2 2
c ( x 0 , y 0 ) = {(x 0 , y 0 , z ) | 1-x 0 ≤ z ≤ 1 − x 0 2 -y 0 2 }, (x 0 , y 0 ) ∈ R
1
⎧0 ≤ x ≤ 1
⎪ ⎫
R= ⎨ 1 2 1 2 1 2 1 2 ⎬
⎪ − 2(( ) − ( x − ) ) ≤ y ≤ 2(( ) − ( x − ) ) ⎭
⎩ 2 2 2 2
1 1
2 (( ) 2 − ( x − ) 2 )
1 2 2 1 − x 2 -y 2
όγκος= ∫ ∫ ∫ 1 dzdydx 1/2 1x

0 1 1 1-x
− 2 (( ) 2 − ( x − ) 2 )
2 2

ΗΥ-111
Συστήματα συντεταγμένων

Πολικές συντεταγμένες
y
Κ αθορίζω το P(x,y) από 2 στοιχεία (r,θ) P

θ : γωνία Ο P με οx άξονα r
r : απόσταση του P από το Ο (0,0) θ x
x = r cos θ
y = r sin θ
r= x2 + y2
θ = tan − 1 ( y / x )
T o (1,1) σε καρτεσιανές συντεταγμένες

είναι το ( 2 ,π/4) σε πολικές

y
Σύνολο σημείων του επιπέδου με

0 ≤ θ ≤ 2π και 0 ≤ r ≤ 1. → Μ οναδιαίος δίσκος
x
Γενικά σύνολο σημείων επιπέδου με
y
r2
⎧a ≤ θ ≤ b ⎧0 ≤ θ ≤ π / 2
⎨ π.χ. ⎨
r1
⎩ r1 (θ ) ≤ r ≤ r2 (θ ) ⎩1 − cos θ ≤ r ≤ 1 b
a
y
x
y
⎧0 ≤ θ ≤ π / 2
π.χ. ⎨
⎩ cos θ ≤ r ≤ 1
⎧ r = cos θ → r = cos θ → r = x / r → r 2 = x →
⎪ x
⎨ x = r cos θ
⎪ y = r sin θ
⎩
1 1 1 1 1
x 2 − 2i x + ( )2 + y 2 = ( )2 → ( x − )2 + y 2 = ( )2
2 2 2 2 2

Διπλά Ολοκληρώματα
y
f(x,y):R ⊆ 2
→
ΔΧ
ΔΥ
1. Διαμερίζω το R και αριθμώ

τα τμήματα (x i ,y i ) ∈ R i
2. Εμβαδόν R i = ΔΧ i ΔΥ x
(xi,yi)
3. Στο R i θεω ρώ πω ς η f(x,y)
έχει τιμή f(x i ,y i )
4. Ο όγκος πάνω από R i το
προσεγγίζεται f(x i ,y i ) i ΔΧ i ΔΥ
Συνολικός όγκο ς προσεγγίζεται= ∑ ι f(x i ,y i ) i ΔΧ i ΔΥ

f συνεχής
Συνολικός όγκος = lim
( ΔΧ , ΔΥ ) → ( 0 ,0 )
∑ ι f(x ,y ) i ΔΧ i ΔΥ
i i = ∫∫ f ( x , y ) dxdy
R

y
f(r,θ):R ⊆ 2
→
(r ,θ ) → f (r ,θ )
H f περιγράφεται σε πολικές συντεταγμένες ( r , θ )
(ri,θi)
⎧a ≤ θ ≤ b
R=⎨
⎩ r1 (θ ) ≤ r ≤ r2 (θ ) x
1. Π αίρνω διαμέριση R i , ( ri , θ ι ) ∈ R i
ΔΘ ΔΘ ΔR 2 ΔR 2
2. Εμβαδόν R i = i ( r2 2 − r1 2 ) = i (( ri + ) − ( ri − ) ) = ΔΘ i ri i Δ R
2 2 2 2
3. Στο R i θεωρώ πως η f(r,θ) έχει τιμή f(ri ,θ i )
ΔΘ
4. Ο όγκος πάνω από R i το προσεγγίζεται f(ri ,θ i ) i Δ Θ i ri i Δ R
Συνολικός όγκος προσεγγίζεται= ∑ ι f(ri ,θ i ) i Δ Θ i ri i Δ R

f συνεχής
Συνολικός όγκος = lim
( ΔΘ , Δ R ) → ( 0 ,0 )
∑ ι f(r ,θ ) i ΔΘ i r i Δ R
i i i = ∫∫ f(r,θ) r i drd θ
R
Πολικές συντεταγμένες y
π .χ . Βρείτε το εμβαδόν δίσκου ακτίνας r0 .
x
⎧0 ≤ θ ≤ 2π ⎫
R=⎨ ⎬
⎩ 0 ≤ r ≤ r0 ⎭
2π r0
Εμβαδόν δίσκου= ∫∫ r idrdθ = ∫ ∫ rdrd θ = π r0
2
R 0 0
π .χ . Βρείτε τον όγκο μοναδιαίας σφαίρας (x 2 +y 2 +z 2 =1) του πάνω ημισφαιρίου.

Πάνω ημισφαίριο z = 1 − x 2 -y 2
Μετατροπή σε πολικές: f(r,θ)= 1 − r 2
⎧0 ≤ θ ≤ 2π
R=⎨
⎩0 ≤ r ≤ r0 = 1
2π 1
Όγκος σφαίρας= ∫∫ f(r,θ)r idrdθ = ∫∫ 1 − r 2 rdrdθ =
R 0 0

Πολικές συντεταγμένες y
∫∫e
x2 + y 2
π .χ . Υπολογίστε το dxdy, D μον. κύκλος
D
x
2
1 1− x
∫∫ ∫ ∫
2 2 2
+y + y2
e x
dxdy = ex dxdy = ?
D −1 − 1− x 2
Λύση αλλαγή σε πολικές

⎧0 ≤ θ ≤ 2π r2
R=⎨ f (r ,θ ) = e
⎩0 ≤ r ≤ 1
2π 1
∫∫e ∫ ∫e
2 2
r2
x +y
dxdy = rdrdθ =
D 0 0

ΗΥ-111
Συστήματα συντεταγμένων

Θεώρημα αλλαγής μεταβλητών
y T: 2→ 2 u
( x, y ) → (u = g1 ( x, y ), v = g 2 ( x, y ))
⎛ ∂x ∂x ⎞
x ⎜ ∂u ∂v ⎟ v
DT = ⎜ ⎟
⎜ ∂y ∂y ⎟
⎜ ⎟
⎝ ∂v ∂v ⎠
∫∫ f ( x, y)dxdy = ∫∫ f (u, v) | DT | dudv
π .χ . D D'
Πολικές ⎛ ∂x ∂x ⎞
⎜ ∂r ∂θ ⎟ ⎛ cos θ −r sin θ ⎞ cos θ −r sin θ
x = r cos θ DT = ⎜ ⎟=⎜
∂y ⎟ ⎝ sin θ r cos θ ⎠
⎟ | DT |=
sin θ r cos θ
=r
⎜ ∂y
⎜ ⎟
y = r sin θ ⎝ ∂r ∂θ ⎠
Επέκταση στα τριπλά ολοκληρώματα: ∫ ∫∫ f ( x, y, z )dxdy = ∫ ∫∫ f (u, v, w) | DT | dudvdw

D D'

Κυλινδρικές Συντεταγμένες
y
Κ αθορίζω το P(x,y,z) από 3 στοιχεία (r,θ,z) P

P'(x,y,0) r
θ : γωνία Ο P' με οx άξονα
θ x
r : απόσταση του P'(x,y,0) από το Ο (0,0,0)
x = r cos θ
y = r sin θ
r= x2 + y2
θ = tan − 1 ( y / x )
⎧ 0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
D = ⎨ 0 ≤ r ≤ r0
⎪0 ≤ z ≤ h
⎩
∫∫ ∫
D
f ( x , y , z ) dxdydz = ∫∫ ∫ f ( r , θ , z ) rdrd θ dz =
D

π .χ . Υπολογίστε το όγκο κυλίνδρου ύψους h,ακτίνας r0
⎧0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
D = ⎨0 ≤ r ≤ r0
⎪0 ≤ z ≤ h
⎩
όγκος = ∫∫ ∫ rdrdθ dz =
D
π .χ . Βρείτε το όγκο που βρίσκεται πάνω από το z=0

και κάτω από το z=x 2 +y 2 και παραπλεύρως από τον κύλινδρο
x 2 +y 2 = 4.
⎧0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
Μετατροπή σε κυλινδρικές D = ⎨0 ≤ r ≤ 2
⎪0 ≤ z ≤ r 2
⎩
2π 2 r 2
∫ ∫ ∫ rdzdrdθ =
0 0 0

z
π .χ . Υπολογίστε το όγκο στερεού D που ορίζεται από

x 2 +y 2 ≤ 1 και τα επίπεδα x+y+z=2,z=0,x=0,y=0.
y
⎧ x = r cos θ
Μετατροπή σε κυλινδρικές ⎨
⎩ y = r sin θ
⎧ π x
⎪ 0 ≤ θ ≤
2
⎪
D = ⎨0 ≤ r ≤ 1
⎪0 ≤ z ≤ 2 − x − y = 2 − r (cos θ + sin θ )
⎪
⎩
όγκος = ∫∫ ∫ rdzdθ dr =
D

Σφαιρικές Συντεταγμένες
z
Κ αθορίζω το P(x,y,z) από 3 στοιχεία (ρ,φ,θ), P'(x,y,0)

φ P(x,y,z)
θ : γωνία Ο P' με οx άξονα
ρ
ϕ : γωνία Ο P με οz άξονα
ρ : απόσταση του P από το Ο (0,0,0) y
z = ρ cos ϕ θ P'(x,y,0)
x = ρ sin ϕ cos θ x
y = ρ sin ϕ sin θ
⎧ 0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
ρ = x2 + y2 + z2 D = ⎨ 0 ≤ ϕ ≤ 2π
⎪0 ≤ ρ ≤ ρ
⎩ 0
θ = tan − 1 ( y / x )
∫∫ ∫
D
f ( x , y , z ) dxdydz = ∫∫ ∫ f ( ρ , ϕ , θ ) ρ 2 sin ϕ d ρ d ϕ d θ
D

Σφαιρικές Συντεταγμένες
π .χ . Υπολογίστε το όγκο σφαίρας ακτίνας ρ 0
⎧0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
D = ⎨0 ≤ ϕ ≤ 2π
⎪0 ≤ ρ ≤ ρ
⎩ 0 ρ0 2π
όγκος = ∫∫ ∫ | ρ 2 sin ϕ | dϕ dθ d ρ = ∫∫ 2 ρ 2 dθ d ρ
D 0 0
1
π .χ . Βρείτε το ολοκλήρωμα ∫ ∫ ∫ (x
D
2
+ y 2 + z 2 )1.5
dxdydz , D στερεό
ανάμεσα σε 2 σφαίρες ακτίνων a,b, a<b.

⎧0 ≤ θ ≤ 2π
⎪
Μετατροπή σε σφαιρικές D = ⎨0 ≤ φ ≤ 2π
⎪a ≤ ρ ≤ b
⎩
2 π 2π b 2π π b
1 ρ 2 sin ϕ 2sin ϕ
∫ ∫ ∫ (x
D
2
+y +z )
2 2 1.5
dxdydz = ∫
0
∫0 ∫a ρ 3
| | d ρ d ϕ dθ = ∫0 ∫0 ∫a ρ d ρ dϕdθ =

Lecture18 23 Intervals

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Lecture18 23 Intervals

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lecture18 23 Intervals

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΗΥ-111

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 2 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 3 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 4 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 5 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 6 Κώστας Παναγιωτάκης

Ό γκος στερεού: άθροισμα εμβαδόν Α(y 0 ),c ≤ y 0 ≤ d

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 7 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 9 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 10 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 11 Κώστας Παναγιωτάκης

Διπλά Ολοκληρώματα (1/2)

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 13 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 14 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 15 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 16 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 18 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 19 Κώστας Παναγιωτάκης

γράφημα της y=1+x 2 και κάτω από το γράφημα 1

της y=2 x 2 . 0.5

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 20 Κώστας Παναγιωτάκης

Διπλά Ολοκληρώματα (2/2)

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

Βρες τον όγκο στερεού που περικλείεται x 2 +y 2 =1, z = 0 και x+y+2z=2

R = εσωτερ ικ ός χώρος κύκλου x 2 +y 2 =1, και γράφημα συνάρτησης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 24 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 25 Κώστας Παναγιωτάκης

Τ ομή του στερεού είναι κύκλος

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 26 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 27 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 29 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 30 Κώστας Παναγιωτάκης

∫ ∫ ∫ 1dxdydz = Ό γκος στερεού R

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται στο πρώτοz

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 31 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 32 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 33 Κώστας Παναγιωτάκης

A ' Τ ρόπος (Διπλό ολοκλήρω μα) x y 2

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 34 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 35 Κώστας Παναγιωτάκης

π . χ . Βρείτε τον όγκο στερεού που βρίσκεται

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 36 Κώστας Παναγιωτάκης

όγκος= ∫ ∫ ∫ 1 dzdydx 1/2 1x

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 37 Κώστας Παναγιωτάκης

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ Κώστας Παναγιωτάκης

Κ αθορίζω το P(x,y) από 2 στοιχεία (r,θ) P

T o (1,1) σε καρτεσιανές συντεταγμένες

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 39 Κώστας Παναγιωτάκης

Σύνολο σημείων του επιπέδου με

Γενικά σύνολο σημείων επιπέδου με

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 41 Κώστας Παναγιωτάκης

1. Διαμερίζω το R και αριθμώ

Συνολικός όγκο ς προσεγγίζεται= ∑ ι f(x i ,y i ) i ΔΧ i ΔΥ

ΗΥ111 – Απειροστικός Λογισμός ΙΙ 42 Κώστας Παναγιωτάκης

Συνολικός όγκος προσεγγίζεται= ∑ ι f(ri ,θ i ) i Δ Θ i ri i Δ R