Professional Documents
Culture Documents
Współczesność Powojenna - Wielka Powtórka Maturalna
Współczesność Powojenna - Wielka Powtórka Maturalna
Współczesność Powojenna - Wielka Powtórka Maturalna
Współczesność
powojenna
Do dziś wielu badaczy spiera się o to, jak określić ramy czasowe
współczesności. Jedni uważają, że należy mówić o niej już od 1939
roku, inni zakładają, że rozpoczęła się ona wraz z zakończeniem II wojny
światowej, więc w roku 1945. Sytuację komplikuje to, że epoka ta jest
niejednolita i podlegała różnym zmianom i metamorfozom.
Filozofia epoki
Personalizm chrześcijański
Kierunek w filozofii współczesnej, który stał się podstawą dla rozwoju katolickiej nauki społecznej.
Stanowi on pogłębioną refleksję nad koncepcją osoby ludzkiej. Określany jest także jako humanizm
integralny bądź teocentryczny. Człowiek powinien nastawić się na „być”, a nie „mieć”; Centralnym
twierdzeniem personalizmu jest prawda o człowieku jako osobie. Podkreśla się tu szczególną rolę
i wartość osoby ludzkiej ze względu na nią samą, uznając w człowieku byt nie tylko biologiczny
i historyczny, ale przede wszystkim taki, który wykracza poza naturę i poza historię.
Psychologia humanistyczna
Najwybitniejszym przedstawicielem jest Maslow, który głosił teorię hierarchii potrzeb. Wg niego
natura człowieka jest raczej dobra niż zła, należy więc zapewnić mu zaspokojenie podstawowych
potrzeb oraz pobudzać i rozwijać jego wrodzone zdolności.
Neomarksizm
Kierunek filozoficzny, poddaje krytyce zarówno leninizm i stalinizm, jak i konsumpcyjną cywilizację
kapitalistyczną, która stworzyła „człowieka jednowymiarowego” – konformistę szukającego wygody
życia oferowanej przez nowe technologie.
Socrealizm
Został proklamowany w 1934 na Zjeździe Pisarzy Radzieckich w Moskwie przez Maksima Gorkie-
go. Zakładał, że dzieło sztuki powinno posiadać realistyczną formę i socjalistyczną treść, zgodną
z ideami marksizmu i leninizmu. Podstawą założeń była praca Stalina „O polityce partii w dziedzinie
literatury pięknej”.
Emigracja
Opuszczano ojczyznę głównie z powodu zagrożenia represjami, a także ograniczeń cenzuralnych
i zawodowych. Motywy wiązały się w głównej mierze z niemożnością swobodnego życia w kraju.
Pozostanie w kraju objętym wojną lub rządzonym przez reżim w większości przypadków oznaczało-
by śmierć, w szczególności dla osób walczących po drugiej stronie oraz członków opozycji. Była to
zatem emigracja przymusowa (sposób na ochronę swojego życia), nie zaś dobrowolny wyjazd w celu
polepszenia standardu życia.
Cenzura
Zjawisko nadzoru władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) nad informacjami (prasą, publika-
cjami naukowymi i kulturalnymi, widowiskami) przeznaczonymi do rozpowszechnienia.
Odwilż
W historii Polski mianem odwilży określany jest okres 1953-1957. Po śmierci Stalina, partia zlibe-
ralizowała kurs, zrezygnowała z popierania socrealizmu w sztuce, w ramach amnestii wypuszczono
wielu więźniów politycznych. Wydarzenia poznańskie w 1956 przyczyniły się do zmiany na najwyż-
szym stanowisku I sekretarza PZPR – po ustąpieniu Edwarda Ochaba funkcję tę objął Władysław
Gomułka, za czasów stalinowskich więziony.
Stan wojenny
Jeden ze stanów nadzwyczajnych, polegający na przejęciu władzy przez wojsko. Może być wprowa-
dzony w sytuacjach nadzwyczajnych przez rząd danego kraju, w celu przywrócenia porządku pu-
blicznego.
Konsumpcjonizm
Postawa polegająca na nieusprawiedliwionym rzeczywistymi potrzebami zdobywaniu dóbr material-
nych i usług, lub pogląd polegający na uznawaniu tej konsumpcji za wyznacznik jakości życia (lub za
najważniejszą, względnie jedyną wartość) – hedonistyczny materializm.
Lektury obowiązkowe