FEN BİLİMLERİ 8.

SINIF ÇALIŞMA SAYFALARI

Ali AYDIN
Yazarlar Hakan DAĞLI
Serkan YILMAZ

Editör Serkan YILMAZ

Dil Uzmanı Esra İLHAN

Rehberlik Uzmanı Ayşe AKBIYIK

Görsel Tasarım Uzmanı Fatih GÖNÜL

Grafik Tasarım Uzmanı Suat AYDIN

2 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler

 Bu Bölümde;
- Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklayabileceksiniz.
- Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşa mda iş kolaylığı sağlayacak bir
düzenek tasarlayabileceksiniz.

Etkinlik 1 Karar Ver Açıkla

Özdeş ve ağırlıkları önemsiz makaralar ile oluşturulan düzeneklerde, ipin çekilme miktarı ve buna
bağlı olarak yükün yerden yükselme miktarına ilişkin grafikler aşağıdaki gibidir:

Bu düzeneklerle ilgili soruları

cevaplayınız.

• Düzeneklerde özdeş yükler kaldırılmak istenirse en az ve en fazla kuvvet hangi düzenekte

kullanılır? Nedenini açıklayınız. .....................................................................................
...................................................................................................................................
• Kuvvet kazancı olmayan düzenek hangisidir? Nedenini açıklayınız. ..............................
...................................................................................................................................
• Bu düzeneklerden hangisinde en fazla sayıda hareketli makara kullanılmıştır? ................
...................................................................................................................................

Basit Makineler 3
 Etkinlik 2 Doğru mu, Yanlış mı? Göster!

Tablodaki ifadeleri “Doğru” ya da “Yanlış” olarak

değerlendiriniz. İfadeye ait göstergenin ibresini
uygun yönde çiziniz.

1 Bütün basit makinelerde kuvvet kazancı P/F oranı ile bulunabilir.

2 Eğik düzlemde daima kuvvetten kazanç vardır.

3 Bir çıkrıkta çıkrık kolunun uzunluğu artırılıp diğer değişkenler sabit tutulursa
kuvvet kazancı artar.
4 Bir çıkrıkta silindirin yarıçapı azaltılıp diğer değişkenler sabit tutulursa kuvvet
kazancı azalır.
5 Tenis raketi desteğin arada olduğu kaldıraca örnektir.

6 Desteğin uçta olduğu kaldıraçlarda her zaman kuvvet kazancı vardır.

7 Yükün arada olduğu kaldıraçta her zaman yoldan kazanç vardır.

8 Kuvvetten kazanç varsa yoldan da kazanç vardır.

9 Yük ile birlikte hareket eden makaralara hareketli makara denir.

10 Palangalarda sadece hareketli makaralar kullanılır.

11 Yükün kuvvete oranı 1’den büyükse kuvvet kazancı vardır.

12 Yükün kuvvete oranı 1’e eşit ise kuvvet kazancı en büyüktür.

13 Yükün kuvvete oranı 1’den küçükse yoldan kayıp vardır.

4 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler

 Etkinlik 3 Kuvvet mi? Yük mü?

Basit makine örneklerinin altındaki şifre kutucuklarına renkleri de dikkate alarak uygun
sembolleri yerleştiriniz.

Basit Makineler 5
 Etkinlik 4 Uygun Olanı Seç

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10

11 12 13 14 15

a) Desteğin arada olduğu kaldıraçlara ait örneklerin numaralarını yazınız.

.................................................................................................................................
b) Kuvvetin arada olduğu kaldıraçlara ait örneklerin numaralarını yazınız.
.................................................................................................................................
c) Yükün arada olduğu kaldıraçlara ait örneklerin numaralarını yazınız.
.................................................................................................................................

Etkinlik 5 Hangisi Uygun?

Yanda verilen görselde el dezenfektan dispenseri yer

almaktadır. Dispenser mekanizması ile ilgili verilen
ifadelerde “ / ” ile ayrılan sözcüklerden uygun olanı
daire içine alınız.
• Mekanizma yükün uçta / arada olduğu kaldıraçlara
örnektir.
• Destek noktası A / B / C noktasıdır.
• Yük A / B / C noktasındadır.
• Mekanizmada kuvvet / yol kazancı vardır.
• Kuvvet kolu yük kolundan daha kısadır / uzundur.
• Aynı iş, mekanizma yardımıyla daha uzun / kısa
yoldan yapılmıştır.

6 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler

 Etkinlik 6 Nasıl Değişir?

Basit makinelerden oluşan sistemde yük, F kuvveti ile şekildeki gibi dengeleniyor.

r
R
Yük F
Destek

Şekildeki düzeneğe göre tabloyu doldurunuz.

Basit Makineler 7
 Etkinlik 7 Karar Ver - Grafik Çiz

1
10 2
10 3
10 4
10
F1 F2
F3 2m
_6m__ 1m
___

__2m__
_
_____
_ ___
___

F4

* Bu düzenekler arasında yoldan kazanç sağlayan var mıdır? Varsa hangisidir? Nedenini
açıklayınız. ................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
* Bu düzeneklerde özdeş yükleri dengeleyen kuvvetlerin arasındaki büyüklük ilişkisini gösteren
bir sütun grafiği çiziniz.
Kuvvet

Düzenek

Etkinlik 8 Bilgini Ölç

Topaç genellikle ince ahşap bir çubuğa daha kalın bir parçanın
monte edilmesiyle oluşturulmuş, ince çubuğun döndürülmesiyle
bütün parçalarının dönmeye başladığı geleneksel bir oyuncaktır.

Seçeneklerdeki basit makine örneklerinden hangisi “kuvvet

kazancı ve kaybı bakımından” topaç ile benzerlik gösterir?

A) B) C) D)

8 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler

 Etkinlik 9 Kuvvet mi? Yük mü? Destek mi?

Aşağıda bazı kaldıraç örnekleri verilmiştir. Harflerle temsil edilen alanlara yazılması
gerekenleri tabloya kaydediniz.

Destek

Z
Yük
M
N5

Y
C X
B
A 5
Yük

A
B
C
X
Y
Z
T
M
N

Basit Makineler 9
 Etkinlik 10 Palangalar
Ebrar, Nisa, Ömer ve Taha özdeş yükleri sırasıyla 1, 2, 3 ve 4 numaralı palangaları kullanarak birer
metre yüksekliğe kaldırılacaklardır.
Görseldeki palangalara göre
soruları cevaplayınız.
Etkinlik 11 Yarışmayı Kim Kazanır?
Bir yarışmada Gülru ve Mehlika’dan
aynı özellik ve sayıda makaralar ve
istedikleri kadar ip kullanarak 100 N
ağırlığındaki cisimleri eşit yüksekliklere
çıkarmaları istenmiştir. Gülru ve
Mehlika görsellerdeki palangaları
kurup cisimleri istenen yüksekliklere
çıkardıklarına göre:
a) Gülru’nun uygulaması gereken
kuvvet kaç N’dur? ...............................
b) Mehlika’nın uygulaması gereken
kuvvet kaç N’dur? ...............................
c) Gülru’nun palangasında kuvvet
kazancı kaçtır? .................................
10 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler
d) Mehlika’nın palangasında kuvvet
kazancı kaçtır? .................................
e) Gülru’nun palangasının avantajı
ve dezavantajı nedir? ........................
.........................................................
..........................................................
f) Mehlika’nın palangasının avantajı
ve dezavantajı nedir? ........................
.........................................................
..........................................................
g) Gülru ve Mehlika’nın uygulaması
gereken kuvvetlerin büyüklüklerini kar-
şılaştırınız. ........................................
..........................................................
 Etkinlik 12 Boşlukları Doldur

Yol inşaatlarında kullanılan ağır beton blokları kaldırmak için aşağıdaki gibi basit bir
düzenek geliştiriliyor.

Ayar
Mekanizması

Bu düzenekle ilgili ifadelerdeki boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Kuvvetten kazanç sağlamak için kullanılan basit makine çeşidi ..................…....................……….

Ayar mekanizması açılıp tekerlek beton bloktan uzaklaştırılırsa ………………… kolunun büyük-
lüğü azalır, ………………… kolunun büyüklüğü artar. Bu durumda uygulanması gereken kuvvet
………......................……

Ayar mekanizması açılıp tekerlek beton bloğa doğru yaklaştırılırsa …………… kolunun büyüklüğü
azalır, ………………… kolunun büyüklüğü artar. Bu durumda uygulanması gereken kuvvet
……….......................……

Ayar mekanizması açılıp tekerlek beton bloğa doğru yaklaştırılırsa ……....….....……… kazancı
artarken ……….…… kayıp artar. Bu durumda yapılan iş büyüklüğü …………..............……….

Basit Makineler 11
 Etkinlik 13 Bizde Boşluk Yok

Servet Bey, tuvalet kâğıdı, faraş, kalemler vb. malzemelerini kullanarak makara etkinlikleri yapar.
Etkinliklerin görselleri aşağıdaki gibidir:

l. Etkinlik
F1
ll. Etkinlik

F2
1

1N

4N
Verilenlere göre aşağıda boş
bırakılan alanları doldurunuz.
1N
(Tuvalet kâğıdının ağırlığı
ihmal edilecektir.)

• l. etkinlik ………………. makara düzeneğine aittir.

• l. etkinlikte tuvalet kâğıdı 2 yönünde 6 metre çekilirse kalemler ……yönünde ...... metre
hareket eder.
• ll. etkinlik ………………. makara düzeneğine aittir.
• ll. etkinlikte F2 kuvveti …… yönünde hareket ettirilirse kalemler 2 yönünde hareket eder.
• l. etkinlikte faraşın 6 metre yukarı yükselmesi için tuvalet kâğıdı …….… metre çekilmelidir.
• l. etkinlikte kalemlerin denge konumunda kalabilmesi için ………….. büyüklüğünde kuvvet
uygulanmalıdır.
• l. etkinlikte faraşın 2 yönünde hareket edebilmesi için uygulanması gereken kuvvet ……….
(den/dan) az olmamalıdır.

12 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler

 Kutucuklar içindeki konu veya kavramları zihin haritasında uygun yerlere yerleştiriniz.

Basit Makineler
13
 8.
SINIF
5. ÜNİTE BASİT MAKİNELER KAYNAKÇA

A) GENEL KAYNAKÇA
MEB, (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İl-
kokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Ankara.

B) GENEL AĞ KAYNAKÇASI
https://sozluk.gov.tr (18.04.2020)

C) GÖRSEL KAYNAKÇA
ID Numarası yazanlar "123rf " stok fotoğraf site-
sinden alınmıştır.
Syf:1 91395819-21871675 (03.03.2020/10.27)
Syf:2 Komisyon çalışması
Syf:3 42096148-29521016 (03.03.2020/14.45)
Syf:4 Komisyon çalışması
Syf:5 134512230 (03.03.2020/13.19)
Syf:6 13427771_m-17330501-29842512_m-
31538842_m-38286243_m-40131156_m-
40336768_m-40557420_m-50207984_m-
63311460_m-96272975_m-97590499_m-
110966163_m (03.03.2020/15.19)
Syf:7 Komisyon çalışması
Syf:8 134512230-123471369_m (03.03.2020/16.10)
Syf:9 24634646_m-82242378-97590499_m-
108137951_m (03.03.2020/17.40)
Syf:10 134512230 (04.03.2020/09.20)
Syf:11 97061635 (04.03.2020/14.20)
Syf:12 86145353 (04.03.2020/10.30)
Syf:13 Komisyon çalışması

14 Fen Bilimleri 5. Ünite - Basit Makineler