Სამარათლებრივი სახელმწიფო

მინდა გესაუბროთ სამათლებრივ სახელმწიფოზე და მის

პრონციპებზე.
პირველდ გეტყვით რომ სამართლებრივი სახემწიფოს
უმაღლეს სოციალურ ღირებუებად მიჩნეულია ადამიანი , მისი
ღირსება , უფლებები და თავისუფლებები .
Სამართლებრივი სახელმჭიფო მთლიანად ეფუძვნება კანონს
რომლის წინაშეც ყველა თანასწორია , მისი ხელისუფლება
ხორციელდება კანონის ჩარჩოებში, ხელისუფლების
დანაწილების საფუძველზე რომლის არევაც დაუშვებელია.
Სამართლებრივ სახელმწიფოს სხვადასხვა მახასიათებლები
და პრინციპები აქვს როგორიცაა: სახელმწიფო ადამიანებს
უნდა ემსახურებოდეს, დაცული უნდა იყოს კანონის უზენაისობა,
უნდა იყოსხელისუფლებისშტოები გამიჯნული, კანონები
რეალური, კარგად ფორმულირებადიდა მარტივად
აღსაქმელი,კანონების მიღებაუნდა ხდებოდეს გაწერილი
პროცედურებით და პინციპების დაცვით.
Სამართლებრივი სახელმწიფოს მახასიათებლების
განმარტება პირველად მეთვრამეტე საუკუნის ბოლოს იმანუელ
კანტის ფილოსოფიაში ჩნდება. Კანტმა თავის ნაშრომშ
იდეალური სახელმწიფოს მოდელი ჩამოაყალიბა და იმ
პერიოდშ არსებულ სახელმწიფოსმოდელებს დაუპირისპირა, კანტის
აზრით სამართლიანად მიღებული კანონის უზენაისობა არის
მუდმივი მშვიდობის, კეთილდღეობის და განვითარების
აუცილებელი წინაპირობა. ხოლო ტერმინი სამართლებრივი
სახელმწიფო მეცხრამეტე საუკუნისდასაწყისიდან ჩნდება
კანტის მიმდევარი გერმანელი ფილოსოფოსების ნაწარმოებში.
Რაც შეეხება კანონებს, ჯერ კიდევ ძველ ეგვუპტურ
წყაროებშ ვკითხულობთ რომ კანონი მის მიმღებ ფარაონზე
მაღლაც კია ვიდრე ჩვეულებრივ ადამიანზე, პირველი
ქრისტიანი მამები აცხადებდნენ რომ კანონი უნდა იცავდეს
ადამიანს და ადამიანისუფლებებს. Კანონის მიღების მცდელობა
საქართველოშც ქონდათ 12 საუკუნეში როცა იყო მცდელობა
ისნის კარვის დაარსების რომელსაც უნდა მიეღო კანონები
რომლის შესაბამისად ქვეყანა იცხოვრებდა.
Ანატოლი ფრანსი ფრანგი მწერალი და ნობელის ლაურეატი
ფიქრობდა რომ კანონის წინაშე ყველა თანასწორი უნდა იყოს.
წერდა რომ ღარიბებმა უნდა იმუშაონ ისეთი
მარალხარისხოვანი კანონის არსებობის პირობებში, რომელიც
უკრძალავს როგორც მდიდრებს, ისე ღარიბებს ხიდების ქვეშ
დაძინებას,ქუცებში მათხოვრობასადა პურის მოპარვას.
Კანონების მაგალითისთვის Დავუბრუნდები ისევ
საქართველოს და მის კონსტიტუციას რომელიც 1921 წელს
მიიღეს.
Კონსტიტუცია შეეხება ადამიანისუპლებებს და დაყფილია ორ
1. Ზოგად უფლებებად როგორიცაა: სვერენიტეტი, სოციალური
სახელმწიფო, ტერიოტორიული მოწყობა, ეკლესიის
ურტიერთობა, დემოკრატია და ეკონომიკური
თავისუფლება.
2. Ძირითადი უფლებები: ღირსება, სიცოცხლე, თავისუფლება,
საარჩევნო უფლება, სახალხო დამცველი, შრომის
თავისუფლება, პირადულობა, ტრანსპორტირება და ა.შ
Როგორც სხვაყველაფერს სამართლებრივ სახელწიფოსაც აქვს
საპირისპირო, არასამართლებრივი სახელმწიფო
Მაგალითად ტოტალიტარული მმარტველობის საბჭოთაკავშირი
რომლის ნაწილიც საქართველო 70 წლის მანძილზე იყო.
Საბჭოტაკავშირის მონსტიტუცია ბევრ საკითხშ დეკლარიუკებდა
სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპებს მაგრამ პრაქტიკაშ
არასდროს ანხორციელებდა, აქ ზოგი ეროვნების ადამიანებს
ასახლებდნენ, ხალხს უმიზეზოდ ხვრეტდნენ, ანადგურებდნენ
რელიგიურ შენობებს და ატარებდნენ რეპრესიებსაც რომელიც
თვით ხელისუფლების წარმომადგენლებსაც შეეხოთ.
Საბოოლოო ჯამში ,,ტროიკის,, განაჩენების გულაგების
მშენებლობებს და რეპრესიებს ანუ ტოტალიტარულ რეჟიმს 13
მილიონი ადამიანი ემსხვერპლა.
Არასამართლებრივ სახელმწიფოზე რა უნდა გაგვახსენდეს
თუარა ნაცისტური გერმანია რომლის ჰოლოკოსტმა 6 მილიონი
ებრაელი იმსხვერპლა.
Მაგალითად ადოლფ აიხმანი გერმანელი ნაცისტი
მაღალჩინოსანი რომელიც აქტიურად მონაწილეობდა
გენოციდში. Ომის დასრულების შემდეგ აიხმანი ამერიკაში
გაიქცა და თავი არგენტინას შეაფარა მაგრამ ის მალევე
მოიტაცა ისრაელმ თავის ქვეყანაშ გადაიყვანა და გაასამათლა
და სიკვდილით დასაჯა . Სასამართლო პროცესმა მთელს
მსოფლიოში დიდი რეზონანსი გამოიწვია რადგან ისრაელმა
დაარღვია საერთაშორისო სამარტალი, აიხმანი გასამართლდა
იქ სადაც მას დანაშაული არ ჩაუდენია, გერმანიას არ
მოუტხოვია აიხმანის ისრაელისთის გადაცემა და ამასთანავე
აიხმანის დასჯამდე ისრაელს გაუქმებული ჰქონდა სიკვდილით
დასჯა.