‫برنامه ریزی توسعه گردشگری روستای برغان‬

‫شهرستان ساوجبالغ – استان البرز‬

‫تهيه كننده ‪ :‬عادله كشاورز جوبنه‬

‫استاد راهنما ‪ :‬جناب آقای دكتر مهدی حسام‬

‫سال تحصیلی ‪1402-1401‬‬

a
 ‫فهرست مطالب‬

‫صفحه‬ ‫عنوان‬

‫‪1‬‬ ‫فصل نخست‪ :‬مبانی نظری‬

‫‪2‬‬ ‫مقدمه‬

‫‪3‬‬ ‫‪ -1‬مبانی نظری برنامه ریزی توسعه گردشگری‬

‫‪3‬‬ ‫‪ -1-1‬توسعه پایدار‬

‫‪4‬‬ ‫‪-1-2‬رویكرد توسعه پایدار‬

‫‪4‬‬ ‫‪-1-3‬گردشگری سازمان یافته‬

‫‪4‬‬ ‫‪ -1-4‬گردشگری بومی‬

‫‪5‬‬ ‫‪ -1-5‬گردشگری پایدار‬

‫‪5‬‬ ‫‪ -1-6‬اصول گردشگری پایدار‬

‫‪6‬‬ ‫‪ -1-7‬انواع گردشگری‬

‫‪7‬‬ ‫‪ -1-8‬توریسم معمولی‬

‫‪7‬‬ ‫‪-1-9‬توریسم بر مبنای طبیعت‬

‫‪7‬‬ ‫‪ -1-9-1‬توریسم ماجراجویانه‬

‫‪7‬‬ ‫‪ -1-9-2‬توریسم محصور‬

‫‪7‬‬ ‫‪ -1-9-3‬توریسم سالمتی‬

‫‪8‬‬ ‫‪ -1-9-4‬توریسم مصرفی‬

‫‪8‬‬ ‫‪-1-9-5‬اكوتوریسم‬

‫‪8‬‬ ‫‪ -1-9-6‬توریسم تفریحی‬

‫‪8‬‬ ‫‪ -1-9-7‬توریسم شهری‬

‫‪9‬‬ ‫‪ -1-10‬توریسم پایدار‬

‫‪b‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪-1 -1-10‬بیشینه مفهوم توسعه پایدار‬

‫‪10‬‬ ‫‪ -1-10-2‬تعاریف توسعه پایدار‬

‫‪11‬‬ ‫‪ -1-10-3‬ابعاد توسعه پایدار‬

‫‪11‬‬ ‫‪ -1-10-4‬ارتباط گردشگری پایدار و توسعه پایدار‬

‫‪14‬‬ ‫فصل دوم‪-‬روستای مورد مطالعه‬

‫‪15‬‬ ‫‪ -2‬روستای مورد مطالعه –روستای برغان‬

‫‪15‬‬ ‫‪-2-1‬روستای برغان‬

‫‪15‬‬ ‫‪ -2-2‬موقعیت جغرافیایی روستای برغان‬

‫‪16‬‬ ‫‪ -2-3‬وضعیت اجتماعی و طبیعی روستای برغان‬

‫‪16‬‬ ‫‪ -1-3-2‬جمعیت روستای برغان‬

‫‪17‬‬ ‫‪ -2-3-2‬وضعیت طبیعی روستای برغان‬

‫‪17‬‬ ‫‪ -2-3-2-1‬آب و هوا‬

‫‪17‬‬ ‫‪ -2-2-3-2‬لهجه و گویش‬

‫‪18‬‬ ‫‪ -4-2‬جاذبه های گردشگری روستای برغان‬

‫‪22‬‬ ‫فصل سوم – تجزیه و تحلیل‬

‫‪23‬‬ ‫‪ -3‬تجزیه و تحلیل‬

‫‪23‬‬ ‫‪-1-3‬اهداف‬

‫‪23‬‬ ‫‪-1-1-3‬هدف اصلی‬

‫‪23‬‬ ‫‪ -2-1-3‬اهداف فرعی‬

‫‪23‬‬ ‫‪-2-3‬فرایند تجزیه و تحلیل‬

‫‪25‬‬ ‫‪ -1-2-3‬ابعاد اجتماعی و فرهنگی‬

‫‪28‬‬ ‫‪ -1-1-2-3‬رتبه بندی راهبردهای ابعاد اجتماعی و فرهنگی‬

‫‪30‬‬ ‫‪ -2-1-2-3‬راهكارهای اجرایی ابعاد اجتماعی و فرهنگی‬

‫‪c‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪ -2-2-3‬بعد اقتصادی‬

‫‪34‬‬ ‫‪ -1-2-2-3‬رتبه بندی راهبردهای بعد اقتصادی‬

‫‪37‬‬ ‫‪ -2-2-2-3‬راهكارهای اجرایی بعد اقتصادی‬

‫‪38‬‬ ‫‪ -3-2-3‬ابعاد محیط زیستی ‪ ،‬كالبدی و زیرساختی‬

‫‪41‬‬ ‫‪ - 1-3-2-3‬رتبه بندی راهبردهای ابعاد محیط زیستی ‪ ،‬كالبدی و زیرساختی‬

‫‪44‬‬ ‫‪ -2-3-2-3‬راهكارهای اجرایی ابعاد محیط زیستی ‪ ،‬كالبدی و زیرساختی‬

‫‪45‬‬ ‫‪ -4-2-3‬بعد مدیریتی گردشگری‬

‫‪48‬‬ ‫‪ -1-4-2-3‬رتبه بندی راهبردهای بعد مدیریتی گردشگری‬

‫‪51‬‬ ‫‪ -5-3‬راهكارهای اجرایی‬

‫‪52‬‬ ‫‪ -6-3‬نتیجه گیری‬

‫‪53‬‬ ‫‪ -7-3‬منابع و ماخذ‬

‫‪d‬‬
 ‫فهرست جداول ‪ ،‬اشكال و نمودار‬

‫جداول‪:‬‬

‫جدول شماره ‪ -1‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهديدهای ابعاد اجتماعي و فرهنگي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ - 2‬ماتريس نهايي عوامل داخلي و خارجي تحليل ‪SWOT‬‬

‫جدول شماره ‪ -3‬ماتريس ‪ SWOT‬و نحوه تعيين استراتژی ها‬

‫جدول شماره ‪ – 4‬راهبردهای توسعه گردشگری در ابعاد اجتماعي و فرهنگي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -5‬رتبه بندی راهبردهای در ابعاد اجتماعي و فرهنگي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -6‬راهكارهای اجرايي توسعه گردشگری در بعد اجتماعي و فرهنگي روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫جدول شماره ‪ -7‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهديدهای بعد اقتصادی روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -8‬راهبردهای توسعه گردشگری دربعد اقتصادی روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -9‬رتبه بندی راهبردهای در بعد اقتصادی روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -10‬راهكارهای اجرايي توسعه گردشگری در بعد اقتصادی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫جدول شماره ‪ -11‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهديدهای ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدی و زيرساختي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -12‬راهبردهای توسعه گردشگری در ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدی و زيرساختي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -13‬رتبه بندی راهبردهای در ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدی و زيرساختي روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -14‬راهكارهای اجرايي توسعه گردشگری در بعد محيط زيستي‪ ،‬كالبدی و زير ساختي روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫جدول شماره ‪ -15‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهديدهای بعد مديريتي گردشگری روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -16‬راهبردهای توسعه گردشگری در بعد مديريتي گردشگری روستای برغان‬

‫جدول شماره ‪ -17‬رتبه بندی راهبردهای در بعد مديريتي گردشگری روستای برغان‬

‫جدول شماره‪ - 18‬راهكارهای اجرايي توسعه گردشگری در بعد مديريتي و گردشگری روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫اشكال‪:‬‬

‫‪e‬‬
 ‫شكل شماره ‪ -1‬نقشه هوايي موقعيت جغرافيايي روستای برغان شهرستان ساوجبالغ‬
‫شكل شماره ‪ -2‬نمای خيابان اصلي روستای برغان شهرستان ساوجبالغ‬

‫نمودار‪:‬‬
‫نمودار شماره ‪ -1‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره های عوامل داخلي و خارجي محاسبه شده در اجتماعي و فرهنگي‬
‫نمودارشماره ‪ -2‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلي و خارجي محاسبه شده محاسبه شده در بعد اقتصادی‬

‫نمودارشماره ‪ -3‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلي و خارجي محاسبه شده در بعد محيط زيستي‪،‬كالبدی و زيرساختي‬

‫نمودار شماره ‪ - 4‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلي و خارجي محاسبه شده در بعد مديريتي و گردشگر‬

‫‪f‬‬
‫فصل نخست‬
‫مباني نظري‬

‫‪1‬‬
 ‫مقدمه‬

‫گردشگری از دیدگاه یک منبع درآمد و اشتغال‪ ،‬همواره نقشی تأثیرگذار در اقتصاد کشورها داشته است و اغلب‬

‫کشورها سعی میکنند تا با اجرایی کردن راهکارهای مناسب‪ ،‬جذب گردشگران مختلف و ارائه فرهنگ‪ ،‬آداب و رسوم‬

‫و موقعیت های جذاب و منحصربه فرد‪ ،‬گردشگران را به سوی خود جذب کرده و دروازه های سود سرشار این صنعت‬

‫را به روی خود بگشایند‪ .‬ورود گردشگران به یک کشور‪ ،‬نه تنها موجب تبادالت مالی و ایجاد مشاغلی هرچند کوتاه‬

‫مدت و فصلی میشود‪ ،‬بلکه فرهنگ کسب وکار‪ ،‬دیدگاه و استنباط بین المللی شهروندان مختلف و آداب و رسوب و‬

‫سنت های هر کشور را نیز گسترش میدهد‪ .‬از این منظر گردشگری همواره یکی از بهترین فرصتهای شغلی و‬

‫درآمدزایی است که تنها با تبلیغات‪ ،‬خدمات مناسب و باکیفیت‪ ،‬آثار باستانی و مناطق گردشگری‪ ،‬موزه ها و مناظر‬

‫خارق العاده طبیعی میتواند چرخ های اقتصادی کشورها را به گردش درآورد‪ .‬امروزه صنعت گردشگری پس از صنایع‬

‫نفت و اتومبیل سازی به سومین صنعت درآمدزا تبدیل شده است و نقش بسیار مهمی در اشتغالزایی و درآمدزایی‬

‫کشورها ایفا میکند‪ .‬از آنجاکه این صنعت به سرمایه گذاری سنگین اولیه نیاز ندارد‪ ،‬بنابراین با توجه بیشتر به آن‬

‫میتوان چرخ اقتصادی کشورها را به خوبی به گردش درآورد‪ .‬چه اینکه از لحاظ اقتصادی سبب ایجاد اشتغال‪ ،‬کاهش‬

‫بیکاری و افزایش درآمد میشود‪ .‬ایران به عنوان کشوری که از یک سو دارای پتانسیل ها و توانمندی های فراوان در‬

‫عرصه شاخه های گوناگون گردشگری است‪ ،‬و از سوی دیگر کشوری است دارای جمعیت جوان که نرخ بیکاری نسبتاً‬

‫باالیی دارد‪ ،‬میتواند با برنامه ریزی درست در حوزه گردشگری‪ ،‬بر معضل بیکاری خود فائق آید (حامد دست نشان‪،‬‬

‫حسین عابدی‪ ،‬علیرضا محمدی نصب‪ .) 240 ،1394 ،‬اگر برنامه را نمایش منطقی و یا رعایت سلسله مراتب فعالت‬

‫های مربوط به هم در یک رشته تصمیمات منظم برحسب دوره های زمای تعریف گردد‪ ،‬برنامه ریزی فرانید تفکر در‬

‫باب مسایل اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و کالبدی است که جهت گیری و آینده نگری به صورت عملی در روابط ‪،‬‬

‫اهداف همه جانبه را دارا بوده و به شدت در زمینه خط و مشی برنامه از جامعیت برخوردار است‪ .‬در این ارتباط حدود‬

‫نیم قرن از زمان شروع و به کارگیری ساز و کار برنامه و برنامه ریزی در فرآیند توسعه ایران میگذرد‪ .‬طی این مدت‬

‫طوالنی‪ ،‬حجم عظیمی از منابع مادی و انسانی کشور و نیز دهها و بلکه صدها سازمان و تشکالت برنامه ریزی و‬

‫اجرایی و صدها هزار ساعت فعالیت کارشناسی و مهمتر از همه بسیاری از فرصت های مهم تاریخی‪ ،‬هزینه مهمی‬

‫بوده است که ایران برای دستیابی به توسعه پرداخته است‪ .‬اینک با گذشت نیم قرن سرنوشت ساز‪ ،‬شرایط و تحوالت‬

‫مهم داخلی و جهانی‪ ،‬ایجاب می نماید‪ ،‬تا کشور بیش از هرزمان دیگری به صداقت‪ ،‬تدبیر و خردورزی برای انتخاب‬

‫‪2‬‬
‫های مهم آینده خویش نیازمند باشد‪ .‬با توجه به دوره های جدید در مدیریت توسعه در کشور و با رویکرد به‬

‫دیدگاهها و افق های جدید‪ ،‬توجه به آینده نگری‪ ،‬قرار گرفتن در آغاز هزاره سوم و گسترش نگرش جدید جهانی به‬

‫مدیریت توسعه و تحوالت جدید دنیای پیرامون همچون پیوندهای اقتصاد جهانی و همگرایی بین المللی‪ ،‬تغییرات‬

‫شدید ساختاری در اقتصاد جهانی‪ ،‬افزایش روزافزون اتکا تولید اقتصادی به دانش و اطالعات ‪ ،‬گسترش شبکه های‬

‫اطالع رسانی‪ ،‬تحوالت مهم بازار جهانی نفت‪ ،‬تحوات آسیای جنوب شرقی و غیره ایجاب میکند که تجربه این نیم‬

‫قرن برنامه ریزی در ایران مورد ارزیابی جدی قرار گیرد تا اندوخته ای این تجارب عظیم و به عبارت دیگر انباشتی‬

‫مهم از سرمایه انسانی برای انتخاب راهبردها‪ ،‬سیاستها و طرح های آینده فراهم کرد ( کرامت اهلل زیاری‪،1381،‬‬

‫‪) 600‬‬

‫‪ -1‬مباني نظري برنامه ريزي توسعه گردشگري‬

‫‪ -1-1‬توسعه پايدار‬

‫توسعه یعنی روندی چند بعدی که طی آن جوامع استانداردهای زندگی خود را ارتقا می بخشند نابرابریها را کاهش‬

‫می دهند و فقر را از اعضای خود می زدایند‪ .‬توسعه روندی است عام و جهانی که شامل تمامی تغییراتی است که به‬

‫بهبود طبقه بندی های اجتماعی می انجامند‪ .‬توسعه روندی تعکاملی است که با عبور از مراحل مختلف تمامی جوامع‬

‫را از سنتی به مدرن تبدیل می کند ( نصیری‪ 1384 ،‬به نقل از فرجی راد و سید نصیری‪. ) 33 ،1398 ،‬‬

‫عده ای از محققین ویژگی های زیر را به زمینه امر توسعه به ویژه در کشورهای جهان سوم به عنوان مفاهیم خاص‬

‫توسعه می پذیرند‪:‬‬

‫افزایش تولید کاال‪ ،‬خدمات و افزایش مصرف در یک سطح متعادل انجام گیرد‪ .‬توسعه اقتصادی الزم است رفاه‬

‫اجتماعی برای همه مردم جامعه فراهم سازد‪ .‬توسعه نباید تنها ثروت را افزایش دهد بلکه توسعه فرهنگی و اجتماعی‬

‫جامعه را نیز سبب گردد ‪.‬‬

‫امر توسعه موجب افزایش سرمایه گذاری در تعلیم و تربیت می شود به تجربیات و آگاهی های مردم می افزایند‬

‫آگاهی های مردم و آموزش عمومی‪ ،‬آزادی های سیاسی را پاسداری می کند و این امر اساس همه پیشرفت های‬

‫اجتماعی اقتصادی و فرهنگی محسوب می گردد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫توسعه سبب می شود که همه مردم جامعه از کیفیت زندگی خود در شهر و روستا اظهار رضایت کنند‪ ( .‬شکویی‪،‬‬

‫‪ 1377‬به نقل از فرجی راد و سید نصیری‪ ،1398 ،‬ص‪) 33‬‬

‫‪-2-1‬رويکرد توسعه پايدار‬

‫رویکرد توسعه پایدار و مطرح شدن اهداف آن در برنامه ریزی و توسعه شهری تضادهایی بوجود آمده است‪ .‬تضاد‬

‫میان اهداف توسعه پایدار نه تضادهای سطحی برخاسته ار ترجیح های شخصی هستند نه تضادهای ضرفا مفهومی‬

‫میان اندیشه های تجریدی منطق اکولوژیکی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی‪ ،‬و نه مساله ای نابهنگام که به واسطه هم آمیزی‬

‫آگاهی زیست محیطی و رکود اقتصادی به وجود باشند‪ .‬این تضادها ریشه در تاریخ برنامه ریزی دارند‪ ( .‬فعلی و‬

‫محسنی‪) 4 ،1397 ،‬‬

‫‪-3-1‬گردشگري سازمان يافته‬

‫به سفرهای گردشگری سازمان یافته گفته می شود که برنامه ریزی ‪ ،‬مدیریت‪ ،‬اداره کردن و تدارکات آن توسط‬

‫سازمان ویژه ای که دارای تخصص‪ ،‬بودجه و شخصیت حقوقی تعریف شده ای دارد انجام گیرد‪ .‬در گردشگری‬

‫سازمان یافته برنامه سفر زمان بندی آن ‪ ،‬هزینه های سفر و کلیه تدارکات مورد نیاز گردشگران به صورت یک بسته‬

‫تعریف شده و به همراه کلیه خدمات مورد نیاز به گردشگران ارایه می شود‪ ( .‬رهنمایی‪) 22 :1399 ،‬‬

‫‪-4-1‬گردشگري بومي‬

‫آنچه که از آن به عنوان گردشگری بومی یاد می شود عبارت است از تطابق گردشگری با محیط زیست و محیط‬

‫فرهنگی هر مکان‪ .‬در این رهیافت نگرشی دو سویه از جریان گردشگری وجود دارد؛ از یک سو گردشگری بومی‬

‫شامل عمل و عکس العمل گردشگران است و از دیگر سو‪ ،‬اندازه و وسعت دامنه عملکردی گردشگری را نشان‬

‫می دهد‪ .‬در زمینه عمل و عکس العمل گردشگران پیوسته مفهومی از تطبیق رفتاری وجود دارد که در چهارچوب‬

‫کنش پذیری بین میزبان و گردشگر رخ می دهد‪ .‬رسانه های تصویری با توجه به اعتمادی که مردم بیش از منابع‬

‫اطالعاتی دیگر به آنها دارند نقش مهمی را در زمینه توسعه گردشگری بومی ایفا می کنند‪ ( .‬پاپلی یزدی‪:1393 ،‬‬

‫‪) 104‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ -5-1‬گردشگري پايدار‬

‫گردشگری پایدار حاصل تالش در دستیابی به توسعه پایدار در تمامی زمینه هاست‪ .‬اجالس زمین در سال ‪ 1992‬در‬

‫ریودوژانیرو دولت ها را به سمت توسعه ای سوق داد که حداقل زیان و لطمه را محیط زیست وارد سازد‪ .‬گردشگری‬

‫پایدار نیز حاصل در دستور کار اجالس ‪ ( 21‬یعنی برنامه های مربوط به قرن بیست و یکم ) قرار گرفت‪ .‬دستور‬

‫اجالس در واقع شامل مجموعه ای از طرحهای عملی مفصل بود که نقش هر کشور در رسیدن به توسعه پایدار را‬

‫بیان می نمود‪ .‬از این رو سازمان های بین المللی گردشگری در سطح جهان (( دستور اجالس ‪ 21‬برای گردشگری))‬

‫را منتشر کردند‪ .‬این تصمیمات به رسمیت شناختن نقش گردشگری را در فرایند توسعه مناسب گوشزد می کرد و‬

‫ضرورت طرح عملی برای سازمانهای گردشگری را در راستای به فعلیت در آوردن اصول گردشگری پایدار پیش‬

‫می کشید‪ ( .‬لومسدن‪ 75 : 1380،‬به نقل از پاپلی یزدی‪) 108 :1393 ،‬‬

‫‪ -6-1‬اصول گردشگري پايدار‬

‫اصول گردشگری پایدار را می توان به شرح زیر بیان نمود‪ ( .‬لومسدن‪ ،75 :1380،‬به نقل از پاپلی یزدی‪) 108 :1393 ،‬‬

‫‪ -1‬استفاده پایدار از منابع‪ :‬حفظ و استفاده پایدار از منابع ( طبیعی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی ) بسیار حایز اهمیت و به‬

‫معنای تجارت بلند مدت است‪.‬‬

‫‪ -2‬عدم مصرف بیش از حد و اتئالف‪ :‬این امر جلوی هزینه های بازسازی و زیان های بلند مدت را می گیرد و به‬

‫کیفیت گردشگری کمک می کند‪.‬‬

‫‪ -3‬حفظ تنوع‪ :‬حفظ و ارتقای تنوع طبیعی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی برای پایداری بلند مدت گردشگری اهمیت ویژه‬

‫دارد و گردشگری را انعطاف پذیر می کند‪.‬‬

‫‪ -4‬برنامه ریزی‪ :‬بسط و توسعه گردشگری در یک چهارچوب برنامه ریزی راهبردی محلی و ملی شده که تاثیرات‬

‫محیط زیست را مد نظر قرار می دهد‪ ،‬پایداری بلند مدت گردشگری را افزایش می دهد‪.‬‬

‫‪ -5‬حمایت از نظام اقتصاد محلی‪ :‬گردشگری باید با تحت پوشش قرار دادن فعالیت های اقتصادی محلی و مد نظر‬

‫قراردادن ارزش ها و هزینه های محیط زیست از نظام های اقتصادی حمایت کند‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ -6‬مشارکت جوامع محلی‪ :‬مشارکت کلی جوامع محلی در بخش گردشگری نه تنها به نفع خود آنها و محیط است‬

‫بلکه نوع تجربه گردشگری را بهبود می بخشد‪.‬‬

‫‪ -7‬مشاوره با افراد ذی نفع و عامه مردم‪ :‬مشاوره بین مسوالن‪ ،‬مدیران و سرمایه گذاران صنعت گردشگری و سازمان‬

‫ها و نهادهای محلی مهم است‪ .‬این امر باعث می شود که همه دوشادوش هم کار کنند و اختالفات منافع را کنار‬

‫بگذارند‪.‬‬

‫‪ -8‬آموزش خدمه‪ :‬آموزش خدمه باعث رعایت استانداردها می گردد و در کنار آن استخدام خدمه محلی کیفیت‬

‫گردشگری را بهبود می بخشد‪.‬‬

‫‪ -9‬مسئولیت بازاریابی صنعت گردشگری‪ :‬از آنجا که بازاریابی اطالعات کاملی را در اختیار گردشگران قرار می دهد‬

‫نه تنها سبب افزایش احترام نسبت به محیط فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و طبیعی می شود بلکه رضایت مشتری را نیز‬

‫افزایش می دهد‪.‬‬

‫‪ -10‬انجام تحقیق‪ :‬پژوهش جمع آوری اطالعات و تجزیه تحلیل آنها نه تنها به حل و فصل مشکالت گردشگری‬

‫کمک می کند بلکه مزایایی را برای صنعت و مشتریان در بر خواهد داشت‪.‬‬

‫‪ -7-1‬انواع گردشگري‬

‫ویلیامز پنج مورد را برای اهمیت نوع شناسی گردشگری بیان میکند‪:‬‬

‫‪ -‬انواع مختلف گردشگری عبارتند از ‪ :‬گردشگری تجاری‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬تاریخی وغیره‬

‫‪ -‬انواع مختلف گردشگران عبارتند از ‪ :‬گردشگران جهانی‪ ،‬مسافرتهای سازمان یافته و غیره‬

‫‪ -‬تشخیص مغایرت محرکها برای سفر‬

‫‪ -‬انتظار تغییر در تأثیرات درون نواحی میزبان که وابسته به محرک و اشکال سفر است‬

‫‪ -‬انتظار اختالف درعناصرساختاری درون گردشگری )‪ Stephen Williams,2000:12‬به نقل ازصرامی‪:1389 ،‬‬

‫‪) 21‬‬

‫‪6‬‬
‫دستهبندیهای متفاوتی از دیدگاههای مختلف برای توریسم وجود دارد‪ .‬خانم شمس الساات زاهدی در مقاله خود‬

‫تحت عنوان" درک اکولوژی‪ ،‬پیش نیاز اکوتوریسم پایدار" در سال ‪ 1383‬در کنفرانس بین المللی توریسم پایدار که‬

‫در کشور اسپانیا برگزار گردید‪ ،‬توریسم را به دو دستهی اصلی تقسیم کرده ‪ -1 :‬توریسم معمولی ‪ -2‬توریسم بر‬

‫مبنای طبیعت؛‬

‫‪ -8-1‬توريسم معمولي‬

‫توریسم معمولی‪ ،‬توریسمی با مقیاس بزرگ‪ ،‬فوقالعاده میباشد که غالباً بر مبنای تورهای برنامهریزی شده بود و در‬

‫بازارهای عمده سراسر جهان متمرکز میشود‪.‬‬

‫‪ -9-1‬توريسم بر مبناي طبيعت‬

‫توریسم بر مبنای طبیعت‪ ،‬اشکالی از توریسم است که برای جاذبههای خود ارتباطی را با محیط طبیعی حفظ‬

‫میکند‪ .‬ممکن است توریسم را بر مبنای طبیعت به پنج زیر گروه تقسیمبندی شود‪ :‬توریسم ماجراجویانه‪ ،‬توریسم‬

‫محصور‪ ،‬توریسم سالمتی‪،‬توریسم مصرفی و اکوتوریسم‪.‬‬

‫‪ -1-9-1‬توريسم ماجراجويانه‬

‫این نوع توریسم شامل عناصر خطر‪ ،‬مهارت‪ ،‬تالش فیزیکی و همراه با محیط طبیعی بوده که مبارزه طلبی و هیجان‬

‫را فراهم میکند‪ .‬فعالیتهای مربوطه شامل کلکسواری در تندآب‪ ،‬سقوط آزاد‪ ،‬پیادهروی در بیابان‪ ،‬قایقسواری در‬

‫دریا‪ ،‬کوهنوردی‪ ،‬غارنوردی و سابقهی جمعیتیابی میباشد‪.‬‬

‫‪ -2-9-1‬توريسم محصور‬

‫در این نوع توریسم برخی از عناصر محیط طبیعی تحت شرایط کنترلشدهای از قبیل باغهای جانوری‪ ،‬اکواریومها‪،‬‬

‫مرغدانیها و باغهای کشاورزی ارائه میشوند‪ .‬بحثی هایی به همراه ادعایی وجود داشته که توریسم محصور به‬

‫پارکهای ملی با شرایط کامالً مشابهی به مکانهای طبیعی وجود دارد‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪ -3-9-1‬توريسم سالمتي‬

‫این نوع توریسم مربوط به فعالیتهای درمانی و بهداشتی بوده و اغلب مورد تقاضای توریستهایی میباشد که به‬

‫دنبال روشهای درمانی بر مبنای طبیعت میباشند‪ .‬فعالیتهای مربوطه شامل گیاهان داروئی‪ ،‬آبدرمانی و گلوالی‬

‫میباشند‪.‬‬

‫‪ -4-9-1‬توريسم مصرفي‬

‫عنصر مصرف در همه اشکال توریسم وجود دارد‪ ،‬اما توریسم مصرفی به فعالیتهایی برمیگردد که تأکید بر تالش‬

‫برای پیدا کردن‪ ،‬کشتن و حذف یک موجود زنده از محیط ناپایدار دارند و در سالهای اخیر کاهش یافته است‪.‬‬

‫‪ -5-9-1‬اكوتوريسم‬

‫واژه اکوتوریسم از دو واژهی اکولوژی و توریسم گرفته شده و اکوتوریسم ظاهراً شکل پایداری از توریسم بر مبنای‬

‫منبع طبیعی بوده که ابتدا بر تجربه و یادگیری در مورد طبیعت متمرکز شده و از نظر اخالقی برای تأثیر کمتر و غیر‬

‫مصرفی بودن و بومیمدار بودن کنترل میشود‪ .‬معموالً اکوتوریسم در مناطق طبیعی رخ داده و باید به حفظ این‬

‫مناطق کمک کند‪ ،Zahedi, 2004: 2-3 ) .‬به نقل از اسماعیل زاده‪ ،‬صالح پور‪ ،‬اسماعیل زاده‪. )100 :1394 ،‬‬

‫‪ -6-9-1‬توريسم تفريحي‬

‫توریسم تفریحی خود را معطوف به شرکت در فعالیت های ورزشی استفاده از چشمه های آب معدنی‪ ،‬حمام آفتاب‪ ،‬و‬

‫برخوردهای اجتماعی در یک محیط دلنشین و راحت مینماید‪ .‬مناطق مورد عالقه او معموالً سواحل دریا‪ ،‬پیستهای‬

‫اسکی‪ ،‬زمینهای بازی و میدانهای اسب دوانی است جهانگرد تفریحی مایل است زمانی را که در سفر سپری میکند‬

‫برای تمدد اعصاب ورفع خستگی و تفریح استفاده کند‪.‬‬

‫‪ -7-9-1‬توريسم شهري‬

‫توریسم شهری نوعی از گردشگری است که شهروندان عالقمند به جاذبههای مختلف مانند جاذبههای فرهنگی‪،‬‬

‫تاریخی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬طبیعی ضمن گردش مسئوالنه بخشی از اوقات فراغت خود را دراین مکانها میگذرانند‪.‬‬

‫(‪ ، Higham and Lueck, 2003: 24‬به نقل از صرامی‪) 24 :1389 ،‬‬

‫‪8‬‬
‫فعالیت توریسم درشهرها گستره وسیعی دارد محدودههای شهری اغلب محدوده وسیعی از جاذبههای تاریخی‪،‬‬

‫فرهنگی‪ ،‬مراکز خرید و رستورانها را در بر میگیرد‪ .‬بسیاری از جاذبههای شهری و مراکز پذیرایی به طور اولیه برای‬

‫اقامتگاه ها خدمات ارائه میکنند اما استفاده از آنها به وسیله توریستها میتواند به پشتیبانی و تدارک آنها کمک‬

‫نماید‪ ( .‬فرج زاده‪ 41 : 1384،‬به نقل از صرامی‪) 24 :1389 ،‬‬

‫از نظر ویژگیها‪ ،‬گردشگری شهری از ویژگیهای مختلفی برخوردار است و به طور عمده و کلی گردشگری شهری با‬

‫دو انگیزه و هدف شناخته میشود که در واقع آنها خیلی متفاوت هستند این اهداف عبارتند از تجارت و فرهنگ‪.‬‬

‫از نظر انگیزه‪ ،‬گردشگرانی که به شهر وارد میشوند دارای انگیزهها و دالیل متفاوتی هستند‪ ،‬مانند استفاده از‬

‫خدمات پزشکی‪ ،‬دیدن اقوام ودوستان‪ ،‬بازدید از مکانهای تاریخی و موزهها‪ ،‬رفتن به تئاتر و سینما‪ ،‬استفاده از امکانات‬

‫وزرشی و دیدن مسابقات ورزشی‪ ،‬دیدن مناظر شهری‪ ،‬دیدار از فروشگاهها‪ ،‬نمایشگاهها‪ ،‬بازار و‪ ......‬توریسم شهری‬

‫باید به گونه ای برنامه ریزی شود تا افراد بیشتری از امکانات و جاذبههای شهری استفاده نمایند‪.‬‬

‫‪ -10-1‬توسعه پايدار‬

‫‪ -1-10-1‬پيشينه مفهوم توسعه پايدار‬

‫توسعه پایدار مفهوم کامالً جدیدی نیست‪ ،‬از دورههای ما قبل تاریخ بسیاری از مردم از محدودیتهای محیطی و‬

‫برخی استراتژیهای تکامل موفقیت آمیز و دراز مدت بقاء همچون مدیریت بهینه و حسن تدبیر مناسب آگاهی‬

‫داشته اند‪ .‬در اواسط دهه ‪ 1970‬باربارا وارد به واژه توسعه پایدار اعتبار علمی بخشید و در سال ‪ 1980‬این واژه با‬

‫گسترده ترین شکل خود در مفهوم راهبرد حفاظت جهان بکار گرفته شد‪ .‬یعنی از این تاریخ به بعد یکی از عوامل‬

‫پیشرفت و ارتقاء رفاه انسانی‪ ،‬حمایت از منابع و محیط تلقی گردید‪ .‬راهبرد حفاظت از منابع جهان‪ ،‬نظریه ناتوانی‬

‫یکپارچگی محیط و اقتصاد و همچنین توجه کمتر به شرایط اجتماعی را مورد انتقاد قرار داد ‪.‬‬

‫در سال ‪ 1987‬گزارش کمیته جهانی محیط زیست و توسعه‪ ،‬مفهوم توسعه پایدار را در قلمرو سیاسی و اقتصادی قرار‬

‫داد که در آن بر خالف دهه ‪ 1970‬که رشد اقتصادی و حفاظت محیطی دست در دست یکدیگر داشتند‪ .‬گزارش‬

‫میگوید‪ :‬کشورهای فقیر و غنی مجبور هستند با حفاظت از محیط زیست‪ ،‬فقر جوامع خود را کاهش دهند‪ .‬از این رو‬

‫همه پشتیبانان وطرفداران توسعه پایدار‪ ،‬کاهش فقر را مرحله اساسی در توسعه پایدار میشناسند‪ .‬با اوج گرفتن‬

‫نگرانی از عواقب فعالیتهای انسانی برای کره زمین بر پایه قطعنامه مجمع عمومیسازمان ملل‪ ،‬دراواخر سال ‪1983‬‬

‫‪9‬‬
‫کمیسیون جهانی به ریاست خانم برانت لند ) ‪ )Brondt Land‬از نروژ جهت بررسی جامع مسائل زیست محیطی و‬

‫توسعه جهانی تشکیل شد‪ .‬درپی پژوهشها و گفت شنودها وسیع بین المللی‪ ،‬این کمیسیون گزارش نهایی خود را‬

‫تحت عنوان آینده مشترک ما در نیمه سال (‪ ) 1987‬منتشر کرد و از آن پس واژۀ توسعه پایدار که بحث محوری این‬

‫گزارش را تشکیل میداد‪ ،‬مقبولیت و رواج گسترده ای یافت‪.‬کنفرانس زمین ( ‪ ) Earth summit‬که با گردهمایی‬

‫بیشترین تعداد سران کشورهای جهان نسبت به هر کنفرانس دیگر در قرن حاضر‪ ،‬در سال ‪ 1992‬در ریودوژانیرو‬

‫برگزارشد‪ ،‬بازتاب طرح مسئله و پیشنهادیهای همین گزارش بود‪ ( .‬رحیمی‪ : 1378 ،‬صص‪ 30-29‬به نقل از صرامی‪،‬‬

‫‪) 31 :1389‬‬

‫‪ -2-10- 1‬تعاريف توسعه پايدار‬

‫تعاریف از توسعه پایدار متعدد میباشند‪ ،‬اما در بیشتر تعاریف آن را معادل توسعه ای که از نظر اکولوژیکی مطلوب‬

‫باشد درنظر میگیرند‪ .‬درمقیاس پایدار گاهی به عنوان رشد پایدار یا تغییر پایدار درنظر گرفته میشوند‪ .‬درمفهوم‬

‫لغوی‪ ،‬توسعه پایدار به معنی توسعه ای است که میتواند به طور نامحدود یا دریک دوره زمانی مشخص ادامه یابد‪.‬‬

‫دراینجا به چند تعریف از توسعه پایدار اشاره میکنیم ‪:‬‬

‫توسعه پایدار برسه محوراساسی تکیه دارد ‪:‬‬

‫الف‪ -‬حفظ منابع کمیاب اعم از منابع طبیعی یا انسانی‬

‫ب‪ -‬رشد کمیو کیفی تولیدات اعم از صنعتی‪ ،‬کشاورزی یا خدماتی‬

‫ج‪ -‬بهبود شرایط فرهنگی و اجتماعی و آزادیهای اساسی‬

‫در صورت مدیریت صحیح منابع‪ ،‬همگام با تأمین رشد فزاینده و پایدار تولیدات با حفظ احترام‪ ،‬عزت و کرامت انسان‪،‬‬

‫میتوان امیدوار بود که روند توسعه در یک جامعه اوالً پایدار خواهد بود‪ ،‬ثانیاً آثار آن منتقل نخواهد شد ثالثاً‬

‫نسلهای آینده و جوامع دیگر رادرمعرض خطرات فقر‪ ،‬بی سوادی‪ ،‬بیماری‪ ،‬تابعیت سیاسی و ورشکستگی اقتصادی‬

‫قرار نخواهد داد‪ ( .‬رحیمی‪ 35: 1378 ،‬به نقل از صرامی‪) 32 :1389 ،‬‬

‫رعایت اصول توسعه پایدار یک انتخاب تجملی نیست‪ ،‬بلکه یک ضرورت حیاتی است‪ .‬باید توجه داشت که علی رغم‬

‫وزن تعیین کننده ای که مباحث زیست محیطی در توسعه پایدار دارند‪ ،‬لیکن پایداری اجتماعی و اقتصادی نیز‬

‫‪10‬‬
‫شدیدأ مد نظر است‪ ،‬در واقع شرایط جامع پایداری زمانی مهیا میشود که مجموعه ای از پایداری اجتماعی با هدف‬

‫عدالت اجتماعی‪ ،‬پایداری اقتصادی و پایداری زیست محیطی با هدف تعادل اکولوژیک به وجود آید‪.‬‬

‫بنابراین سیاستهای اصولی توسعه پایدار را میتوان به چهار گروه به شرح زیر تقسیم کرد‪:‬‬

‫الف‪ -‬به حداقل رساندن مصرف منابع طبیعی تجدید ناپذیر ( مانند سوختهای فسیلی و منابع کانی)‬

‫ب‪ -‬پایدار ساختن مصرف منابع طبیعی تجدیدپذیر مانند ( مانند آبهای زیر زمینی‪ ،‬خاک‪ ،‬گیاهان)‬

‫ج‪ -‬نگهداشت حد تولیدات ضایعات و آلودگیها در میزان ظرفیت جذب محلی و جهانی ( مانندگازهای گلخانه ای‪،‬‬

‫مواد شیمیایی و ‪) ...‬‬

‫د‪ -‬تأمین نیازهای پایه انسانی و اجتماعی ( ماننددسترسی به ابزار معیشت‪ ،‬مشارکت‪ ،‬حق انتخاب‪ ،‬محیط سالم‪،‬‬

‫مسکن و ‪ ( ) ...‬رحیمی‪ 35: 1378 ،‬به نقل از صرامی‪) 33 :1389 ،‬‬

‫‪ -3- 10-1‬ابعاد توسعه پايدار‬

‫توسعه پایدار با مفهوم گسترده و جامع‪ ،‬همه امور زندگی اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی کشور را در بر میگیرد‪ .‬به‬

‫عبارتی میتوان گفت مفهوم جدید توسعه پایدار کلی گرا است و همه ابعاد اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و ‪...‬‬

‫نیازهای بشری را در بر میگیرد ‪.‬‬

‫پایداری ملی در دو بخش کلی قابل تعریف خواهد بود بخش فراملی و بخش ملی و داخلی‪ .‬دربخش فراملی عناصر و‬

‫عواملی که در پایداری کشور تأثیر میگذارند باید شناسایی و بررسی گردد‪ .‬دربخش ملی و داخلی عناصر و عوامل‬

‫مهم ملی و داخلی باید مورد توجه قرارگرفته و پایداری تو سعه در سطح منطقه ای و ملی تضمین گردد‪.‬‬

‫توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی‪ ،‬سیاسی و امنیتی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬علم تکنولوژیکی‪ ،‬امورزیربنایی و منابع طبیعی‬

‫تعریف میگردند‪.‬‬

‫دربخش اقتصادی‪ ،‬موقعیت منطقه ای و جهانی کشور در ساختار اقتصادی مطرح بوده و عوامل محدودکننده و یا‬

‫مزیتهای نسبی مورد توجه میباشد‪ .‬در اقتصاد ملی‪ ،‬رشد تولید ناخالص داخلی‪ ،‬توزیع درآمد و الگوی مصرف و‬

‫نظایر آن مطرح میباشد‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫دربخش سیاسی و امنیتی‪ ،‬امنیت ملی کشور در ارتباط با منطقه و جهان مطرح است و امنیت ملی با دید جامع فراتر‬

‫از امنیت نظامیخواهد بود‪.‬‬

‫در بخش اجتماعی مسائل مربوط به جمعیت‪ ،‬اشتغال‪ ،‬بهداشت عمومی‪ ،‬تامین اجتماعی‪ ،‬فقرزدایی‪ ،‬نقش گروههای‬

‫مهم اجتماعی نظیر زنان‪ ،‬جوانان و کودکان و نوجوانان در اموراجتماعی‪ ،‬نقش خانواده‪ ،‬مشارکت مردم در امور مختلف‬

‫سیاسی واجتماعی‪ ،‬مسائل خاص اجتماعی نظیر مهاجرین و پناهندگان و اقلیتهای دینی مطرح میباشد‪.‬‬

‫در بخش فرهنگی مسائل مربوط به سوادملی‪ ،‬آموزش عمومی‪ ،‬رشد و توسعه معنوی‪ ،‬حفظ میراث مکتوب و‬

‫غیرمکتوب فرهنگی ( آثارطبیعی‪ ،‬میراث تاریخی‪ ،‬زبان و ادب ملی ) مطرح میشود‪ .‬همچنین رسانهها و توسعه‬

‫ارتباطات‪ ،‬توریسم‪ ،‬چگونگی گذران اوقات فراغت نیز از عناصر مهم در شکل دهی و توسعه فرهنگی میباشد‪.‬‬

‫در بخش علوم و تکنولوژی که از عناصر مهم توسعه قلمداد میشود‪ ،‬توجه به علوم و آموزش عالی‪ ،‬تحقیق و‬

‫تکنولوژی‪ ،‬اطالعات و دانش علمی جامعه‪ ،‬زیرساختهای علوم و تکنو لوژی مطرح میباشد‪.‬‬

‫دربخش فعالیتهای زیر بنایی و تولیدی امور مربوط به کشاورزی‪ ،‬صنعت و معدن‪ ،‬انرژی‪ ،‬حمل و نقل و ارتباطات‪،‬‬

‫اسکان‪ ،‬فعالیتهای خدماتی مطرح میباشد‪ .‬مهم ترین فعالیتهای اقتصادی هر کشوری‪ ،‬در امور زیربنایی صرف‬

‫میگردد که آثار زیست محیطی مهمی نیز به همراه دارد و اقتصاد هر بخش باید با توجه به هزینههای زیست‬

‫محیطی محاسبه گردد‪.‬‬

‫در بخش منابع طبیعی استفاده و بهره برداری معقول از منابع طبیعی شامل منابع آب‪ ،‬خاک‪ ،‬هوا‪ ،‬بیابان‪ ،‬جنگل‪،‬‬

‫مرتع‪ ،‬محیطهای دریایی‪ ،‬اکوسیستمهای ویژه وگونههای زیستی مورد توجه میباشد‪ .‬عالوه بر بخشهای هفتگانه‬

‫فوق عوامل بالقوه خطرناک طبیعی یا فراملی نیز وجود دارند که میتوانند بر پایداری توسعه کشورها تأثیر بگذارند و‬

‫باید مورد توجه قرار گیرند‪ .‬عناصر مهم طبیعی و فراملی عبارتند از سوانح طبیعی ( زلزله‪ ،‬سیل‪ ،‬خشکسالی‪ ،‬توفان‪،‬‬

‫آتشفشان ) و عوامل خارجی مانند جنگ‪ ،‬پناهندگان و فعالیتهای آلودگیزای فرا ملی ‪ ( .‬مکنون‪ : 1375 ،‬صص ‪4‬‬

‫– ‪ 5‬به نقل از صرامی‪) 32 :1389 ،‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ -4-10-1‬ارتباط گردشگري پايدار و توسعه پايدار‬

‫بین این دو ارتباط آشکار و قوی وجود دارد‪ .‬گردشگری پایدار ابزار قوی در راستای کمک به تحقق توسعه پایدار تلقی‬

‫میشود‪ ،‬چرا که به منزله کاتالیزوری در ارتباط با توسعه حرفههای کوچک و تامین بازار جهت محصوالت کشاورزی‬

‫عمل مینماید و در مجموع به احیای اقتصاد محلی میانجامد‪.‬‬

‫توسعه پایدار پیش نیاز گردشگری پایدار است چرا که توسعه غیر پایدار میتواند کیفیت محصوالت گردشگری و‬

‫خدمات مر بو ط به آن را تحت الشعاع قرار دهد‪.‬‬

‫گردشگری‪ ،‬پایدار است که با توجه به امکانات ضمن پاسخ به نیازهای گوناگون اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬

‫انتظارات گردشگران‪ ،‬وحدت اکولوژیکی‪ ،‬سالمت زیست محیطی و هویت و تمامیت فرهنگی جامعه میزبان را حفظ‬

‫کند و به رشد اقتصادی‪ ،‬کاهش فقر و رفاه نیز دست یابد‪ ( .‬توالیی‪ 140: 1386 ،‬به نقل از صرامی‪) 34 :1389 ،‬‬

‫همچنین میتوان اینگونه عنوان نمود که توسعه پایدار باید نقش اصلی را در برنامه ریزی توریسم داشته باشد‪ ،‬زیرا‬

‫بیشتر طرحهای توسعه توریسم بر اساس جاذبهها و فعالیتهای مرتبط با محیطهای طبیعی‪ ،‬میراثهای فرهنگی و‬

‫تاریخی مناطق مختلف صورت میگیرد که در صورت تخریب آنها مناطق توریستی جاذبههای خود را از دست داده‬

‫دیگر نمیتوانند مورد توجه گردشگران قرارگیرند بنابراین توسعه گردشگری پایدار باعث حفظ جاذبههای گردشگری‬

‫و در نتیجه حضور گردشگران به صورت دائمیمی شود‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫فصل دوم‬
‫روستاي مورد مطالعه‬
‫( روستاي برغان شهرستان ساوجبالغ )‬

‫‪14‬‬
 ‫‪-2‬روستاي مورد مطالعه –روستاي برغان شهرستان ساوجبالغ‬

‫‪ -2-1‬روستاي برغان كرج‬

‫در دامنههای جنوبی کوهستان البرز روستایی سرسبز و بینظیر به نام برغان وجود دارد که مقصدی فوقالعاده برای‬

‫گردش یکروزه و پیکنیک ساکنان پایتخت و کرج به شمار میآید‪ ،‬این روستا که یکی از جاهای دیدنی استان البرز‬

‫است‪ ،‬با وجود باغها و مزارع سرسبز‪ ،‬درختان میوه‪ ،‬رودخانههای پرآب و بناهای تاریخی در سالهای اخیر مورد توجه‬

‫گردشگران بسیاری قرار گرفته است‪ .‬روستای برغان مشهور به مهد چنارهای هزارساله و سرزمین آلوچه از آن دسته‬

‫مقاصدی است که حتما باید یک بار به آن سفر کنید‪.‬‬

‫روستای برغان در دهستان برغان‪ ،‬بخش چندار شهرستان ساوجبالغ در غرب استان البرز واقع شده است و در دل‬

‫کوههای البرز در ارتفاع ‪ 1,650‬متری از سطح دریا‪ ،‬در میان کرج و هشتگرد قرار دارد‪ .‬رونق صنعت گردشگری در‬

‫این روستا بهدلیل قرار گرفتن در مسیر کرج به سمت کردان است؛ البته نباید فراموش کرد که موقعیت جغرافیایی‬

‫برغان در بین دو رود سنج و شاهرود نیز یکی از دالیل مهم توسعه این روستا به شمار میآید؛ رودهایی که از‬

‫کوههای البرز مرکزی سرچشمه میگیرند و از کنار روستا عبور میکنند‪.‬‬

‫‪ -2-2‬موقعيت جغرافيايي روستاي برغان‬

‫مختصات جغرافیایی برغان ‪ 50‬درجه و ‪ 56‬دقیقه طول شرقی و ‪ 35‬درجه و ‪ 57‬دقیقه عرض شمالی است‪ .‬برغان در‬

‫شمال غربی کرج قرار دارد و فاصله آن تا مرکز شهر کرج ‪ 21‬کیلومتر (حدود ‪ 40‬دقیقه رانندگی) است‪ .‬این روستا با‬

‫مرکز شهر تهران حدود ‪ 68‬کیلومتر ( یک ساعت و نیم ) فاصله دارد‪.‬‬

‫روستای برغان یکی از جاذبه های گردشگری استان البرز است که برای رسیدن به آن دو راه وجود دارد‪ .‬از تهران‬

‫وارد آزادراه تهران ‪ -‬کرج و سپس کرج ‪ -‬قزوین شوید تا به کردان برسید‪ .‬سپس در کیلومتر ‪ 20‬اتوبان وارد جاده‬

‫کردان برغان شوید که در دهانه درهای سرسبز قرار گرفته و یک رودخانه در کنار آن در جریان است‪ .‬پس از عبور از‬

‫چند روستا ( چلنگدار‪ ،‬سیاهکران‪ ،‬عالقبند‪ ،‬تالیان‪ ،‬امینآباد ) به برغان خواهید رسید‪ .‬مسیر دسترسی دوم از داخل‬

‫شهر کرج است‪ .‬از رجاییشهر و گوهردشت کرج وارد جاده باغستان ‪ -‬آتشگاه شوید و سپس با استفاده از تابلوهای‬

‫‪15‬‬
‫راهنما بهسمت برغان بروید‪ .‬این جاده پر پیچوخم و کوهستانی است و از میان کوه میگذرد‪ .‬در این مسیر در ابتدا به‬

‫آتشگاه و یک دوراهی میرسید‪ .‬از مسیر سمت چپ دوراهی تا روستای برغان حدود ‪ 10‬کیلومتر فاصله است‪.‬‬

‫شکل شماره ‪ – 1‬نقشه هوایی موقعیت جغرافیایی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫‪ -3-2‬وضعيت اجتماعي و طبيعي روستاي برغان‬

‫‪-1-3-2‬جمعيت روستاي برغان‬

‫بر اساس نتایج سرشماری سال ‪ ،1375‬جمعیت روستای برغان ‪ 509‬نفر بوده که در سال ‪ 1385‬به ‪ 1500‬نفر‬

‫افزایش یافته است؛ البته با مهاجرت در سالهای گذشته از این روستا به شهرهای مجاور‪ ،‬نسبت جمعیتی نامتوازنتر‬

‫شده است‪ .‬دهیار روستای برغان به این روستا به عنوان مهمترین و اولین روستای گردشگری استان البرز اشاره‬

‫میکند و میگوید‪:‬‬

‫طبق آخرین سرشماری انجام شده در سال ‪ ،95‬حدود ‪ 470‬نفر در این روستا زندگی میکنند و اکنون با توجه به آب‬

‫و هوای منطقه‪ ،‬در ‪ 6‬ماه اول سال این تعداد به دو برابر میرسد و در روزهای پایانی هفته تمام منازل روستا از‬

‫ساکنان پر میشود‪ .‬البته بافت اصلی روستای برغان مساحتی حدود ‪ 52‬هکتار دارد که در گذشته ‪ 1500‬خانوار و‬

‫حدود ‪ 6000‬نفر در آن زندگی میکردند‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫اهالی روستای برغان از قدیم به تجارت و کاسبی مشغول بودند‪ ،‬اکنون نیز این آبادی نسبت به دیگر روستاها‬

‫بیشترین تعداد مغازه را دارد‪ .‬در گذشته که کرج ده کوچکی بود‪ ،‬مردم از طریق راههای کوهستانی مسافت تهران تا‬

‫قزوین و بالعکس را با چهارپایان طی میکردند و بهدلیل طوالنی بودن مسیر‪ ،‬مجبور به اتراق در کاروانسرا و‬

‫قهوهخانههای موجود در برغان میشدند که این موضوع در رونق کسبوکار مردمان این روستا تاثیر بسزایی داشت‪.‬‬

‫همچنین پیش از این‪ ،‬حدود ‪ 150‬تا ‪ 200‬باب مغازه در این روستا فعالیت میکردند‪ .‬کارگاههای قنادی‪ ،‬حالجی و‬

‫رنگرزی نیز در روستا مشغول بهکار بودند که بقایای آنها هنوز قابلمشاهده است‪.‬‬

‫‪ -2-3-2‬وضعيت طبيعي روستاي برغان‬

‫‪-2-3-2-1‬آب و هوا‬

‫اگر به دنبال مکانی هستید که ماشین ها و دود در آن وجود نداشته باشند‪ ،‬برغان بهترین گزینه است؛ زیرا اکثر مردم‬

‫سعی می کنند وسایل نقلیه را فقط برای مواقع ضروری استفاده کنند و در روزهای عادی از حیوان های چهارپا برای‬

‫گذر اوقات استفاده می کنند؛ همین موضوع سبب شده است که روستای برغان یکی از خوش آب و هوا ترین‬

‫روستاهای ایران محسوب شود و هوای آن هم بسیار پاک باشد‪ .‬البته پاکی هوای این روستا به دلیل این که درختان‬

‫زیادی دارد هم است؛ زیرا درختان دودها را به خود جذب می کنند و شب آن ها را به حالت دی اکسید کربن خارج‬

‫می کنند‪.‬‬

‫‪ -2-3-2-2‬لهجه و گويش‬

‫جوان های امروزی روستای برغان‪ ،‬زبان فارسی دارند اما اگر گشتی در میان افراد کهنسال بزنیم‪ ،‬متوجه تفاوت زبان‬

‫می شویم که نوع گفتار و گویش آن ها زبان تاتی است‪ .‬زبان تاتی یکی از جالب ترین گویش ها است که به چند زبان‬

‫شباهت دارد‪ .‬مثال اگر متعلق به شمال کشور باشید و به برغان سفر کنید‪ ،‬می توانید متوجه حرف زدن مردم قدیمی‬

‫این روستا شوید زیرا تاتی کمی به گیلکی و مازندرانی شباهت دارد؛ اما اگر از دیگر استان هایی ایران به برغان‬

‫بروید‪ ،‬شباهت عجیب زبان و گویش این مردم را به زبان های فارسی‪ ،‬کردی‪ ،‬تالشی و اوستایی مشاهده می کنید که‬

‫همین موضوع به خوبی شما را حیرت زده می کند‪ .‬البته برخی از مردم عقیده دارند این زبان ها به دلیل این که‬

‫ازدواج از شهرهای دیگر در زمان گذشته صورت گرفته است به وجود آمده‪ ،‬و باعث شده تا زبان تاتی در بین مردم‬

‫برغان رواج بیابد‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ -2-4‬جاذبه هاي گردشگري روستاي برغان‬

‫روستای برغان قدمتی طوالنیتر از کرج دارد و قدمت بازار و برخی از خانههای قدیمی آن به دوره قاجار برمیگردد‪.‬‬

‫در این روستا که آن را با لقب «مهد چنارهای هزارساله» میشناسند‪ ،‬درختانی کهنسال و دیدنی وجود دارند که به‬

‫ما نشان میدهند برغان روستایی از گذشتههای دور است‪ .‬این روستا دارای سه اثر تاریخی ثبت شده ملموس است‬

‫که شامل حسینیه اعظم برغان‪ ،‬پل صفویه و درخت چنار داخل محوطه مسجد جامع میشوند‪ .‬آلوی برغان با شهرت‬

‫جهانی‪ ،‬بستنیگله و تعزیه برغان سه اثر دیگر هستند که تا به امروز توسط سازمان میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و‬

‫گردشگری به ثبت رسیدهاند‪.‬‬

‫روستای برغان در دامنههای جنوبی کوهستان البرز قرار دارد و بافت مسکونی آن متمرکز است‪ .‬خانههای این روستا‬

‫با توجه شرایط طبیعی‪ ،‬نوع فعالیت و معیشت خانوار روستایی ساخته شدهاند و مصالح عمده به کار رفته در‬

‫آنها سنگ‪ ،‬چوب‪ ،‬خشت و گل است؛ البته بیشتر این خانهها بهدلیل مهاجرت ساکنان آنها به شهر از بین رفته و‬

‫متروکه شدهاند‪ .‬خانههای ساده و قدیمی برغان اغلب دو طبقه هستند و یک طویله زیر آنها وجود دارد تا گرمای‬

‫ایجاد شده توسط دامها طبقه باال و محل سکونت افراد را گرم کند‪ .‬گردشگران میتوانند نمونهای از این خانهها را در‬

‫محله « بزرگ محله » ببینند‪ .‬در سالهای اخیر خانههای ویالیی در برغان با تاثیرپذیری از الگوی معماری شهری و‬

‫با مصالحی چون تیرآهن‪ ،‬سیمان‪ ،‬بتن‪ ،‬آجر و گچ ساخته شدهاند‪.‬‬

‫بخش عمدهای از ساکنان روستا از محلیهای قدیمی هستند و به زبان تاتی صحبت میکنند؛ البته این زبان با آمدن‬

‫مهاجران غیر بومی به این روستا در حال فراموشی است‪ .‬مردم روستای برغان ساوجبالغ بیشتر به زراعت‪ ،‬باغداری و‬

‫دامداری مشغول هستند و برخی نیز از طریق فعالیت در صنایع دستی و امور خدمات امرار معاش میکنند‪.‬‬

‫محصوالت عمده زراعی این روستا شامل غالت‪ ،‬صیفیجات‪ ،‬محصوالت باغی مانند گردو‪ ،‬توت‪ ،‬آلبالو‪ ،‬گوجه درختی‪،‬‬

‫گوجه سبز و گیالس است و محصوالت دامی آن شامل فرآوردههای لبنی و عسل میشود‪ .‬انواع بازیهای بومی مانند‬

‫الکدولک‪ ،‬کاله دربرک‪ ،‬تپه کا چل توبو سه کوره در میان روستائیان رواج دارد‪.‬‬

‫محمدتقی برغانی ( معروف به شهید ثالث )‪ ،‬مال محمدصالح برغانی ( مؤسس مدرسه صالحیه قزوین و مدرس‬

‫برجسته حوزه علمیه کربال )‪ ،‬حسین میرخانی برغانی بنیانگذار انجمن خوشنویسی ایران و زرین تاج برغانی ملقب‬

‫به « طاهره قره العین »‪ ،‬به این روستا منسوب هستند‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫در روستای برغان امکانات رفاهی مناسبی وجود دارد و گردشگران میتوانند با خیال راحت به این منطقه سفر کنند‪.‬‬

‫از جمله امکانات روستای برغان میتوان به سرویس بهداشتی عمومی‪ ،‬مسجد‪ ،‬کافه و رستوران‪ ،‬سفرهخانه‪ ،‬باغهای‬

‫خانوادگی برای پیکنیک‪ ،‬خودپرداز و فروشگاه سوغات و مواد غذایی اشاره کرد‪.‬‬

‫دیزی محلی‪ ،‬انواع کباب‪ ،‬آش کشک‪ ،‬آش جو‪ ،‬مغزنان‪ ،‬لواسیرک نان‪ ،‬دوبندینان و فسنجان از جمله غذاهای محلی‬

‫لذیذ برغان هستند که به شما پیشنهاد میکنیم در سفر به این منطقه مزه کردن آنها را به هیچوجه از دست ندهید‪.‬‬

‫آش برغان بسیار مشهور است و بیشتر کافه و رستورانهای در مسیر و در داخل روستا آش میفروشند‪.‬‬

‫آلوی برغان که بومیان این روستا به آن گوجه برغان میگویند‪ ،‬یک نوع محصول پیوندی است که از ترکیب آلوی‬

‫محلی و آلوی بخارا به دست آمده است‪ .‬طعم و مزه گوجه برغان متفاوت از هر نوع میوهای است که تاکنون امتحان‬

‫کردهاید‪ .‬از گوجه برغان برای تولید انواع لواشک‪ ،‬ترشی و سایر غذاهای ایرانی استفاده میشود و شما میتوانید آن را‬

‫بهصورت تازه و از باغهای این محل خریداری کنید‪ .‬توجه داشته باشید که برخی از باغهای برغان بهدلیل قرار گرفتن‬

‫در شیب مناسب و در معرض نور آفتاب در تمام طول روز‪ ،‬آلوهای بهتر و خوشمزهتری تولید میکنند ‪ .‬باغداران‬

‫برغان این شیوه را به طور سنتی از پدران خود یاد گرفتند و نسل به نسل به فرزندان خود منتقل میکنند‪.‬‬

‫مسیر دسترسی به روستای برغان یکی از جذابیتهای سفر به این منطقه است؛ جادهای که در کنار آن یک رودخانه‬

‫جریان دارد و طبیعت اطراف آن بهراستی دیدنی است‪ .‬در اواسط مسیر کوههایی بهشکل قلعه دیده میشوند که نفوذ‬

‫به آنها مشکل است‪ .‬گفته میشود که به احتمال زیاد این منطقه جزو مناطق استراتژیک حسن صباح ( بنیانگذار‬

‫دولت اسماعیلیه در ایران ) در مقابله با مغولها بوده است‪.‬‬

‫درخت چنار در ضلع شمالی حیاط مسجد روستای برغان قرار دارد‪ .‬این درخت از همه درختان مسجد قطورتر است و‬

‫حدود ‪ 12‬متر طول دارد‪ .‬در تنه درخت چنار سوراخی وجود دارد و با نزدیک شدن به آن متوجه میشوید که تنه آن‬

‫کامال خالی است‪ .‬شاید باور این موضوع برای شما مشکل باشد؛ اما در تنه این درخت اتاقی وجود دارد که جا برای‬

‫نشستن‪ 10‬نفرجا وجود دارد‪ .‬اهالی برغان اعتقاد دارند که با بستن دخیل به این درخت حاجتها و آرزوهایشان‬

‫میرسند‪.‬‬

‫درخت کهنسال در ضلع جنوبی مسجد برغان قرار دارد‪ .‬این درخت با نام « گرده بینه » شناخته میشود و تنه آن با‬

‫‪ 10‬متر قطر توپر است‪ .‬شاخههای درخت کهنسال مسجد برغان سرسبز و رو به رشد هستند‪ .‬درختان کهنی نیز در‬

‫‪19‬‬
‫اطراف این درخت کهنسال وجود دارند که همگی از شاخهها و جوانههایی به وجود آمده که از کنار ریشه قطور این‬

‫درخت کهنسال روییدهاند‪.‬‬

‫نارون داربیخ یکی دیگر از درختان مشهور روستای برغان است که دستههای مذهبی در روز عاشورا به سمت آن‬

‫میروند و پس از انجام مراسم این روز به سمت تکیه باز میگردند‪.‬‬

‫در روستای برغان دو تکیه به نامهای بارمله (باال محله) و جیرمحله (پایین محله) وجود دارد‪ .‬تکیه بارمله که با نام‬

‫حسینیه اعظم برغام شهرت دارد‪ ،‬یک اثر تاریخی با قدمتی از دوره صفوی ( بیش از پنج قرن ) است‪ .‬حسینیه اعظم‬

‫برغان با مساحت ‪ 1200‬متر مربع در تاریخ دوم بهمن ‪ 1382‬با شماره ثبت ‪ 10824‬بهعنوان یکی از آثار ملی ایران‬

‫به ثبت رسیده است‪ .‬قدمت این بنا بر اساس یک کتیبه سنگی تعیین شده است که بر سر در حسینیه قرار دارد‪ .‬سر‬

‫در این حسینیه در سال ‪ 1367‬تعمیر و نوسازی شده است‪.‬‬

‫در زمان ورود به حسینیه اعظم برغان با کوبه در آن روبهرو میشوید که دخیلهای بسیاری روی آن بسته شدهاند و‬

‫به همین دلیل قالب فلزی آن دیده نمیشود‪ .‬در وسط حسینیه یک سکوی دو طبقه تعبیه شده است که از آن برای‬

‫برگزاری مراسم تعزیهخوانی در محرم استفاده میکنند‪ .‬در باالی این سکو سقفی وجود ندارد و در پایین آن یک‬

‫سنگ قبر قدیمی دیده میشود که در دو طرف آن جایگاههایی برای روشن کردن شمع وجود دارد‪ .‬در انتهای‬

‫حسینیه اعظم برغان یک اتاق به چشم میخورد‪ .‬گفته میشود که این اتاق متعلق به سه زن و یک مرد بوده است؛‬

‫افرادی که به اعتقاد اهالی از امامزادگان بوده و به یکباره ناپدید شدهاند‪.‬‬

‫میدان برغان محل اصلی تجمعات روستای برغان و محل برگزاری مراسم مختلف بهخصوص مراسم مذهبی است‪.‬‬

‫تعزیه خوانی ‪ 400‬ساله یکی از مهمترین مراسمی است که هر سال در میدان برغان انجام میشود‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫منبع – سایت کجارو‬ ‫شکل شماره ‪ -2‬نمای خیابان اصلی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ‬

‫‪21‬‬
 ‫فصل سوم‬
‫تجزيه و تحليل‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ – 3‬تجزيه و تحليل‬

‫‪ -3-1‬اهداف‬

‫‪ -3-1-1‬هدف اصلي‬

‫هدف اصلی از مطالعه بررسی راهکار های توسعه گردشگری روستای برغان شهرستان ساجبالغ استان البرز می باشد‪.‬‬

‫‪ -3-1-2‬اهداف فرعي‬

‫مهمترین هدف های فرعی مطالعه عبارتست از‪:‬‬

‫‪ -‬افزایش و بهره گیری بیشتر از منافع اقتصادی حاصل از فعالیت های گردشگری در روستا‬

‫‪ -‬اتخاذ روش های مطمئن و پایدار در امر توسعه و مدیریت گردشگری روستا‬

‫‪ -‬بهره گیری از قابلیت های فرهنگی و زیست محیطی روستا در جذب گردشگر‬

‫‪ -‬بهبود اشتغال و افزایش درآمد ساکنان محلی و جلوگیری از مهاجرت جوانان‬

‫‪ -‬معرفی ظرفیت های و فرصت های بالقوه روستای برغان به عالقمندان سرمایه گذاری در حوزه گردشگری روستایی‬

‫‪ -‬شناسایی زیرساخت های الزم و کالبدی برای توسعه گردشگری به مسئوالن محلی روستای برغان‬

‫‪ -3-2‬فرايند تجزيه و تحليل‬

‫یکی از فنون مورد استفاده در مطالعات ارزیابی و ارزشیابی مشارکتی تحلیل ‪ SWOT‬می باشد‪ .‬این تکنیک تحلیل‬

‫بسیار مفیدی برای تحلیل موقعیت جاری یک سازمان یا گروه در زمینه کاربرد و توسعه نوآوری‪ ،‬اتخاذ تصمیمات‪،‬‬

‫ارزیابی پیامدها و گزینه ها برای انتخاب می باشد نه تنها چشم اندازکنونی بلکه فرصت ها و تهدیدات آنی را نیز‬

‫ملحوظ می دارد‪ .‬در این پروژه در پی پاسخ گویی به سواالت زیر در چهار بعد اجتماعی و فرهنگی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬محیط‬

‫زیستی ‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی و بعد مدیریتی و گردشگری می باشد‪:‬‬

‫مهمترین نقاط قوت در روستای هدف گردشگری استان البرز در راستای توسعه گردشگری چه می باشد؟‬

‫مهمترین نقاط ضعف در روستای هدف گردشگری استان البرز در راستای توسعه گردشگری چه می باشد؟‬

‫مهمترین نقاط فرصت در روستای هدف گردشگری استان البرز در راستای توسعه گردشگری چه می باشد؟‬

‫تهدیدهای موجود در راستای توسعه فعالیت های گردشگری روستای هدف گردشگری استان البرز چه‬

‫می باشد؟‬

‫‪23‬‬
‫برای پاسخ گویی به سواالت باال از مدل سوات که یکی از راهبردی ترین مدل های موجود در حوزه مدیریت‬

‫استراتزیک می باشد‪ ،‬استفاده شده است‪ .‬چنانچه در چارچوب تدوین استراتژی ها و در مرحله شناسایی استراتژی‬

‫های ممکن به مقایسه عوامل داخلی و خارجی می پردازند که یکی از رایج ترین روش ها برای انجام این مقایسه در‬

‫واقع ماتریس سوات است‪ ( .‬رضوانی‪) 1389:255 ،‬‬

‫در پژوهش پیش و رو شاخص های اساسی توسعه گردشگری در ابعاد چهار گانه به شرح زیر پیرامون روستای برغان‬

‫شهرستان ساوجبالغ مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است ‪.‬‬

‫‪ -1‬بعد اجتماعی و فرهنگی‬

‫‪ -2‬بعد اقتصادی‬

‫‪ -3‬بعد محیط زیستی کالبدی و زیرساختی‬

‫‪ -4‬بعد مدیریت و گردشگری‬

‫‪ -1-2-3‬ابعاد اجتماعي و فرهنگي‬

‫از عوامل تاثیر گذار بر توسعه گردشگری در مناطق مختلف داشتن آگاهی و اطالعات در بین جوامع میزبان می باشد‪.‬‬

‫این موضوع همبستگی بسیار باالیی با سطح سواد و مطالعه افراد دارد‪ .‬به نظر می رسد ساکنان روستای برغان به‬

‫عنوان منطقه مورد مطالعه دارای سطح باالیی از مطالعه و آگاهی باشند که این امر می تواند نشانگر وابستگی زیاد‬

‫روستا به وجود افراد تحصیلکرده‪ ،‬نزدیکی روستا به کالن شهرهای تهران و کرج‪ ،‬وجود افراد ذی نفوذ و باتجربه‬

‫باشد‪ .‬از دیگر نقاط قوت و فرصت های روستا‪ ،‬میزان عالقمندی باالی ساکنان به مشارکت در توسعه گردشگری و‬

‫تبادل فرهنگی و روحیه باالی مهمانپذیری و جذب گردشگری می باشد‪ ،‬که این موضوع نیز به نوعی بیانگر وجه‬

‫اشتراک آداب و رسوم فرهنگی مردم روستا با گردشگران شهرهای اطراف می باشد‪ .‬همچنین از دیگر نقاط قوت و‬

‫فرصت های تاثیر گذار بر توسعه گردشگری روستای برغان وجود قدمت تاریخی و فرهنگی و جاذبه های متنوع‬

‫گردشگری می باشد‪ ،‬که این موضوع به نوعی وابستگی بین سطح مطالعه‪ ،‬آگاهی و عالقمندی مردم روستا به حفظ‬

‫آثار و پیشنیه تاریخی‪ ،‬به عنوان مزیت فرهنگی و اجتماعی محلی می باشد‪ .‬جدول زیر به بررسی نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪،‬‬

‫فرصت و تهدیدهای ابعاد اجتماعی و فرهنگی روستای برغان می پردازد‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫جدول شماره ‪ –1‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای ابعاد اجتماعی و فرهنگی روستای برغان‬

‫نمره نهایی‬ ‫رتبه‬ ‫ضریب اهمیت‬ ‫نمره اهمیت‬ ‫عامل‬

‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫باسوادی جمعیت ساکن و خانواده های آنان‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫داشتن آداب و رسوم مشترک و نزدیک با گردشگران استان های‬
‫‪0.3‬‬ ‫همجوار‬ ‫نقاط قوت‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪80‬‬ ‫مهمانپذیر بودن و داشتن روحیه باالی جذب گردشگری‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫وجود قدمت تاریخی‪ ،‬فرهنگی و جاذبه های متنوع گردشگری‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫وجود معماری و مصالح بومی در بافت قدیم روستا‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪50‬‬ ‫مقاومت نسل قدیم در مقابل آموزش و امور مرتبط با نیاز گردشگران‬
‫‪0.2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫مهاجرت نسل جوان به کالن شهرهای تهران و کرج‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪55‬‬ ‫مهاجرت ساکنان به دلیل عدم تامین نیازهای آموزشی در مقاطع‬
‫‪0.08‬‬ ‫تحصیلی باالتر از متوسطه اول‬ ‫نقاط ضعف‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫پایین بودن مشارکت جوانان در تصمیم گیری ها و ساختار مسئولیت‬
‫‪2‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪40‬‬ ‫نبود برنامه های تبلیغاتی فرهنگی و پایگاه های معرفی قدمت تاریخی‪،‬‬
‫‪0.12‬‬ ‫فرهنگی و جاذبه های روستا‬
‫‪2.95‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪715‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪95‬‬ ‫وجود فرصت های شغلی برای جوانان و ساکنان در حوزه گردشگری‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪85‬‬ ‫تمایل مردم روستا به مشارکت در امور و برنامه های فرهنگی و‬
‫اجتماعی گردشگری‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪80‬‬ ‫ساماندهی و تشکیل گروه های همیارمحلی و روستاهای همجوار در‬ ‫نقاط فرصت‬
‫برنامه های جامع توسعه گردشگری‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪90‬‬ ‫وجود جاذبه های متنوع گردشگری برای همه رده های سنی‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪95‬‬ ‫وجود جاذبه های تاریخی‪ ،‬معماری و فرهنگی برای گردشگران‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪90‬‬ ‫مهاجرت جوانان به کالن شهرهای مجاور و پیر شدن سن ساکنان‬
‫روستا‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪90‬‬ ‫تخریب بناهای تاریخی و فرهنگی با افزایش گردشگری و ضعف‬
‫حفاظت ابنیه‬ ‫نقاط تهدید‬
‫‪0.10‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪85‬‬ ‫تضعیف عناصر فرهنگی محلی( سبک زندگی‪ ،‬آداب و رسوم ) با‬
‫افزایش گرداشگران‬
‫‪0.09‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪80‬‬ ‫نگرانی افزایش آسیب های اجتماعی با ورود گردشگران نسبت به قبل‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪55‬‬ ‫غالب شدن کارگران افغانی شاغل نسبت به کارگران ایران در روستا‬
‫‪2.58‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪845‬‬ ‫جمع‬

‫‪25‬‬
 ‫جدول شماره ‪ - 2‬ماتریس نهایی عوامل داخلی و خارجی تحلیل ‪SWOT‬‬

‫خانه بازنگری ( ‪) 2‬‬ ‫خانه تهاجمی ( ‪) 1‬‬

‫نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل‬
‫داخلی و خارجی‬
‫خانه تدافعی ( ‪) 4‬‬ ‫خانه تنوع بخشی ( ‪) 3‬‬

‫‪3.5‬‬
‫عوامل خارجی‬
‫‪3‬‬

‫‪2.58‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2.95‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪1.5‬عوامل داخلی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫نمودار شماره ‪ -1‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلی و خارجی محاسبه شده در ابعاد اجتماعی و فرهنگی‬

‫‪26‬‬
‫با توجه به محاسبات انجام شده عوامل درونی و بیرونی در بعد اجتماعی و فرهنگی نوع راهبرد در این قسمت در‬

‫ناحیه یک واقع شده است‪ ،‬یعنی راهبرد تهاجمی( توسعه ای ) را پیشنهاد می کند‪.‬‬

‫جدول شماره ‪ -3‬ماتریس ‪ SWOT‬و نحوه تعیین استراتژی ها‬

‫فهرست ضعف ها‬ ‫فهرست قوت ها‬ ‫عوامل‬

‫درونی‬
‫عوامل بیرونی‬
‫ناحیه ‪2‬‬ ‫ناحیه ‪1‬‬
‫ازمزیت هایی که در فرصت نهفته است‬ ‫استفاده فرصت ها با استفاده از قوت ها‬ ‫فهرست فرصت ها‬
‫استفاده نماییم برای جبران نقاط ضعف‬

‫ناحیه ‪4‬‬ ‫ناحیه ‪3‬‬

‫استفاده از نقاط برای جلوگیری از به حداقل رساندن زیان های ناشی از‬ ‫فهرست تهدیدها‬
‫تهدیدها و نقاط ضعف‬ ‫تهدیدها‬

‫در این مرحله با توجه ارزیابی درونی و بیرونی و محاسبات صورت گرفته ‪ ،‬مشخص شد که راهبرد مناسب برای بعد‬

‫اجتماعی و فرهنگی راهبرد تهاجمی ( توسعه ای ) می باشد‪ .‬در این مرحله راهبردهای پیشنهادی بهره مندی از‬

‫فرصت ها با استفاده از قوت ها در جدول زیر تعیین می کنیم‪.‬‬

‫جدول شماره ‪ -4‬راهبردهای توسعه گردشگری در ابعاد اجتماعی و فرهنگی روستای برغان‬

‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات تحلیلی‬ ‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات تحلیلی‬

‫استراتژی های به‬

‫‪ -‬راهبرد آموزش به جامعه میزبان به منظور معرفی آداب و حداقل رساندن‬
‫نقاط ضعف‬ ‫رسوم و فرهنگ مشترک به گردشگران‬
‫‪ -‬راهبرد افزایش مشارکت جوانان در روستا جهت معرفی‬
‫ظرفیت های گردشگری روستا به گردشگران‬ ‫راهبردهای نقاط قوت‬
‫‪ -‬راهبرد تربیت افراد متخصص در حوزه گردشگری ( اولویت‬
‫جوانان ) جهت معرفی جاذبه های تاریخی ‪ ،‬معماری‬
‫وگردشگری به گردشگران‬
‫استراتژی های‬ ‫راهبردهای استفاده از‬
‫پرهیز از تهدیدها‬ ‫فرصت ها‬

‫‪27‬‬
‫با در نظر گرفتن ارزیابی عوامل درونی و بیرونی موثر در توسعه گردشگری روستای برغان ‪ ،‬محاسبات انجام شده‬

‫پیشنهاد راهبرد تهاجمی را داده است تا با در نظر گرفتن فرصت ها و استفاده از نقاط قوت روستای برغان ‪ ،‬با توجه‬

‫به مندرجات در جدول باال سه راهبرد پیشنهادی به شرح زیر برای حالت استراتژی تهاجمی در بعد اجتماعی و‬

‫فرهنگی در نظر گرفته می شود‪:‬‬

‫راهبرد ‪ : 1‬راهبرد آموزش به جامعه میزبان به منظور معرفی آداب و رسوم و فرهنگ مشترک به گردشگران‬

‫راهبرد ‪ : 2‬راهبرد افزایش مشارکت جوانان در روستا جهت معرفی ظرفیت های گردشگری روستابه گردشگران‬

‫راهبرد‪ : 3‬راهبردتربیت افراد متخصص در حوزه گردشگری ( اولویت جوانان ) جهت معرفی جاذبه های تاریخی ‪،‬‬
‫معماری وگردشگری به گردشگران‬

‫‪ -3-2-1-1‬رتبه بندي راهبردهاي ابعاد اجتماعي و فرهنگي‬

‫در گام بعدی الزم است راهبردها بر اساس ویژگی های روستا و ظرفیت های موجود و منابع در اختیار و همچنین بر‬

‫اساس معیارهای ضریب اهمیت و میزان تاثیر آنها بر روی هریک از عامل های قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدها‪ ،‬بررسی‬

‫و ارزیابی شده و نتایج نهایی حاصله هر یک از بخش ها ( عامل های درونی و بیرونی ) به ترتیب از بیشترین امتیاز به‬

‫عنوان راهبرد نخست و کمترین امتیاز به عنوان راهبرد سوم هر طبقه بندی و بدین ترتیب راهبردهای پیشنهادی‬

‫رتبه بندی می شود‪ .‬در نهایت برای هر یک از راهبردها با در نظر گرفتن امکانات‪ ،‬ظرفیت ها و منابع در اختیار و‬

‫محدودیت های موجود می توان حداقل سه برنامه اجرایی برای بعد مد نظرجهت تصمیم گیری ارائه گردد‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫جدول شماره ‪ - 5‬رتبه بندی راهبردهای ابعاد اجتماعی و فرهنگی روستای برغان‬

‫راهبرد سوم‬ ‫راهبرد دوم‬ ‫راهبرد اول‬ ‫ضریب‬ ‫عامل‬

‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫اهمیت‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫باسوادی جمعیت ساکن و خانواده های آنان‬

‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫داشتن آداب و رسوم مشترک و نزدیک با گردشگران‬
‫استان های همجوار‬ ‫نقاط قوت‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫مهمانپذیر بودن و داشتن روحیه باالی جذب گردشگری‬

‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود قدمت تاریخی‪ ،‬فرهنگی و جاذبه های متنوع‬
‫گردشگری‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود معماری و مصالح بومی در بافت قدیم روستا‬

‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫مقاومت نسل قدیم در مقابل آموزش و امور مرتبط با‬
‫نیاز گردشگران‬
‫‪0.4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫مهاجرت نسل جوان به کالن شهرهای تهران و کرج‬

‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مهاجرت ساکنان به دلیل عدم تامین نیازهای آموزشی‬ ‫نقاط ضعف‬
‫‪0.08‬‬
‫در مقاطع تحصیلی باالتر از متوسطه اول‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫پایین بودن مشارکت جوانان در تصمیم گیری ها و‬
‫ساختار مسئولیت‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫نبود برنامه های تبلیغاتی فرهنگی و پایگاه های معرفی‬
‫قدمت تاریخی‪ ،‬فرهنگی و جاذبه های روستا‬
‫‪2.98‬‬ ‫‪3.20‬‬ ‫‪3.34‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫وجود فرصت های شغلی برای جوانان و ساکنان در‬
‫حوزه گردشگری‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫تمایل مردم روستا به مشارکت در امور و برنامه های‬
‫فرهنگی و اجتماعی گردشگری‬
‫نقاط‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫ساماندهی و تشکیل گروه های همیارمحلی و روستاهای‬
‫فرصت‬
‫همجوار در برنامه های جامع توسعه گردشگری‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫وجود جاذبه های متنوع گردشگری برای همه رده های‬
‫سنی‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫وجود جاذبه های تاریخی‪ ،‬معماری و فرهنگی برای‬
‫گردشگران‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫مهاجرت جوانان به کالن شهرهای مجاور و پیر شدن‬
‫سن ساکنان روستا‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫تخریب بناهای تاریخی و فرهنگی با افزایش گردشگری‬
‫و ضعف حفاظت ابنیه‬
‫نقاط تهدید‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫تضعیف عناصر فرهنگی محلی( سبک زندگی‪ ،‬آداب و‬
‫رسوم ) با افزایش گرداشگران‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫نگرانی افزایش آسیب های اجتماعی با ورود گردشگران‬
‫نسبت به قبل‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫غالب شدن کارگران افغانی شاغل نسبت به کارگران‬
‫ایران در روستا‬
‫‪2.78‬‬ ‫‪2.78‬‬ ‫‪2.37‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫جمع‬
‫‪5.76‬‬ ‫‪5.98‬‬ ‫‪5.71‬‬ ‫جمع نهایی‬

‫‪29‬‬
 ‫با توجه به محاسبه میزان تاثیر هر عامل در ضریب اهمیت آن متناظر با راهبردهای پیشنهادی‪ ،‬نتیجه ارزیابی نهایی‬
‫رتبه بندی راهبردها به ترتیب بیشترین امتیاز حاصله به شرح زیر تعیین می گردد‪:‬‬

‫راهبرد نخست ‪ :‬راهبرد افزایش مشارکت جوانان در روستا جهت معرفی ظرفیت های گردشگری روستا به‬
‫گردشگران‬

‫راهبرد دوم ‪ :‬تربیت افراد متخصص در حوزه گردشگری ( اولویت جوانان ) جهت معرفی جاذبه های تاریخی ‪،‬‬
‫معماری وگردشگری به گردشگران‬

‫راهبرد سوم ‪ :‬راهبرد آموزش به جامعه میزبان به منظور معرفی آداب و رسوم و فرهنگ مشترک به گردشگران‬

‫‪ -3-2-1-2‬راهکارهاي اجرايي ابعاد اجتماعي و فرهنگي‬

‫با توجه به رتبه بندی راهبردها در سرفصل بعد اجتماعی و فرهنگی برای توسعه گردشگری روستای برغان در این‬
‫مرحله برای سه راهبرد پیشنهادی رتبه بندی شده‪ ،‬راهکارهای اجرایی با در نظر گرفتن زمان شروع فعالیت و تعیین‬
‫مسئول اجرا هریک از اقدمات به شرح زیر تهیه و ارائه می گردد؛ تا مسئوالن با درنظر گرفتن اولویت ها و منابع در‬
‫اختیار و محدودیت ها تصمیم اجرایی مناسبی را اتخاذ نمایند‪.‬‬

‫جدول شماره ‪ -6‬راهکارهای اجرایی توسعه گردشگری در بعد اجتماعی و فرهنگی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫مسئول اجرا‬ ‫زمان‬ ‫برنامه عملياتي‬ ‫راهبرد‬

‫شورای روستا‪ ،‬دهیاری و بخشداری‬ ‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫شناسایی جوانان و تشکیل بانک اطالعاتی‬
‫روستای برغان‬ ‫دوم ‪1402‬‬
‫شورای روستا‪ ،‬دهیاری و بخشداری‬ ‫نیمسال دوم‬ ‫برگزاری نشست توجیهی و تشکیل کارگروه های‬
‫روستای برغان و مسئولین شهرستان‬ ‫‪1402‬‬ ‫مرتبط با حوزه گردشگری‬ ‫راهبرد افزایش مشارکت جوانان در روستا جهت‬
‫ساوجبالغ‬ ‫معرفی ظرفیت های گردشگری روستا به گردشگران‬
‫مسئولین دهیاری و بخشداری روستای‬ ‫مستمر‬ ‫برگزاری آموزش و تقسیم کار بین جوانان‬
‫برغان و مسئول اداره روستایی شهرستان‬
‫ساوجبالغ‬
‫شورای روستا‪ ،‬دهیاری و بخشداری‬ ‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫شناسایی جوانان و تشکیل بانک اطالعاتی‬
‫روستای برغان‬ ‫دوم ‪1402‬‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان و‬ ‫نیمسال دوم‬ ‫برگزاری کارگاه آموزشی جاذبه های تاریخی و‬ ‫راهبرد تربیت افراد متخصص در حوزه گردشگری (‬
‫اداره کل میراث فرهنگی استان البرز‬ ‫‪1402‬‬ ‫گردشگری‬ ‫اولویت جوانان ) جهت معرفی جاذبه های تاریخی ‪،‬‬
‫مسئولین دهیاری و بخشداری روستای‬ ‫مستمر‬ ‫تقسیم کار بین افراد آموزش دیده و ارزیابی‬ ‫معماری وگردشگری به گردشگران‬
‫برغان و اداره کل میراث فرهنگی استان‬ ‫عملکرد آنان‬
‫البرز‬
‫مسئولین دهیاری و بخشداری روستای‬ ‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫برگزاری نشست توجیهی با برزگان ‪ ،‬کاسبان و ارائه‬
‫برغان و اداره کل میراث فرهنگی استان‬ ‫دوم ‪1402‬‬ ‫دهندگان خدمات به گردشگران‬
‫البرز‬
‫و اداره کل میراث فرهنگی استان البرز و‬ ‫نیمسال دوم‬ ‫آموزش نحوه بیان و نحوه انتقال آداب و فرهنگ‬ ‫راهبرد آموزش به جامعه میزبان به منظور معرفی‬
‫دانشگاه خوارزمی استان البرز‬ ‫‪1402‬‬ ‫مشترک به گردشگران‬ ‫آداب و رسوم و فرهنگ مشترک به گردشگران‬
‫مسئولین دهیاری و بخشداری روستای‬ ‫مستمر‬ ‫نظرخواهی از گردشگران و ارزیابی نتایج کار‬
‫برغان‬

‫‪30‬‬
 ‫‪ -3-2-2‬بعد اقتصادي‬

‫از عوامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری در مناطق مختلف افزایش درآمد و بهبود معیشت در بین جوامع میزبان‬

‫می باشد‪ .‬این موضوع همبستگی بسیار باالیی با وجود جاذبه های گردشگری و امکانات رفاهی در منطقه دارد‪ .‬به نظر‬

‫می رسد وجود باغ رستوران و اقامتگاه های موقت متنوع برای گردشگران ضمن بیان انگیزه باالی ساکنان محلی و‬

‫سرمایه گذاران برای توسعه گردشگری در روستای هدف و فرصت های سرمایه گذاری‪ ،‬نشان از میزان رضایت باالی‬

‫گردشگران از اوقات سپری شده در منطقه و دسترسی مناسب گردشگران به خدمات رفاهی و تفریحی و مزیت های‬

‫طبیعی می باشد‪ .‬از دیگر عامل های موثر در بعد اقتصادی که به افزایش درآمد ساکنان روستا کمک می کند‪،‬‬

‫می توان به فروش مستقیم محصوالت ارگانیک زراعی و باغی به گردشگران و میزان استقبال و رضایتمندی آنان از‬

‫خرید محصوالت بدون واسطه از تولید کننده می باشد‪ .‬از دیگر نقاط قوت و فرصت های روستای برغان می توان به‬

‫امکان ورزش های طبیعت گردی از جمله کوهنوردی و همچنین به ورزش های زمستانی مانند اسکی اشاره داشت‬

‫که به علت چهار فصل بودن اقلیم روستا در هر فصل از سال گردشگران مخصوص به خود راتشکیل داده و این‬

‫موضوع زمینه حضور گردشگران و باطبع رشد اقتصادی برای سرمایه گذاران در این بخش را فراهم نموده است‪.‬‬

‫جدول زیر به بررسی نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد اقتصادی روستای برغان می پردازد‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫جدول شماره ‪ -7‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد اقتصادی روستای برغان‬

‫نمره نهایی‬ ‫ضریب اهمیت رتبه‬ ‫نمره اهمیت‬ ‫عامل‬

‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪97‬‬ ‫وجود جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری در چهار فصل‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪90‬‬ ‫تمایل سرمایه گذاران کالن شهرهای تهران و کرج در توسعه‬
‫گردشگری به دلیل نزدیکی به روستا‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪88‬‬ ‫وجود باغ رستوران ها و اقامتگاه های موقت متنوع برای گردشگران‬
‫نقاط قوت‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪85‬‬ ‫وجود دو دسترسی اصلی به روستا‪ -‬اتوبان تهران به قزوین و مسیر از‬
‫داخل شهر کرج‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪80‬‬ ‫اشتغال و درآمد مناسب در حوزه محصوالت باغداری و کشاورزی‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫عدم نظارت مستمر دستگاه محلی به مراکز ارائه خدمات به گردشگران‬
‫‪0.24‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪90‬‬ ‫نبود زیر ساخت های الزم رفاهی و بهداشتی در اقامتگاه های موقت و‬
‫باغ رستوران های متناسب با جمعیت گردشگر‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫عدم توازن بکارگیری مصالح ساخت و سازهای جدید با معماری بومی‬
‫نقاط ضعف‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪45‬‬ ‫پیچیده و زمان بر بودن فرایندهای صدور مجوز به متقاضیان سرمایه‬
‫گذاری گردشگری‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪40‬‬ ‫فقدان هتل یا اقامتگاه شبانه روزی برای اسکان و پذیرایی ازگردشگران‬
‫داخلی و خارجی‬
‫‪2.65‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪735‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫استقبال ساکنان کالن شهر تهران و کرج به دلیل کوتاه بودن زمان‬
‫سفر گردشگری در ایام تعطیالت و آخر هفته‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪90‬‬ ‫وجود مناظر طبیعی‪ ،‬تاریخی و فرهنگی و آب و هوایی کوهستانی و‬
‫جاذبه های گردشگری‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪80‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری برمبنای طبیعت گردی‪ ،‬کوهنوردی و ورزش‬ ‫نقاط فرصت‬
‫های زمستانی‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪85‬‬ ‫امکان استفاده حداکثری از مشارکت روستائیان در توسعه گردشگری‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬ ‫امکان توسعه فروش و صادرات محصوالت باغی و زراعی و صنایع‬
‫دستی روستایی‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬ ‫آلودگی منابع آب‪ ،‬چشمه ها و رودخانه ها در اثر استفاده غیر اصولی‬
‫گردشگران‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫آسیب رسانی گردشگران به باغات‪ ،‬مزارع کشاورزی و مراتع دامی‬
‫تبدیل کاربری مرتع به باغ و ویال باغ‪ ،‬و باغات به ویالها‬ ‫نقاط تهدید‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫تخریب تدریجی بافت قدیمی و توسعه ناموزون معماری جدید‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫نبود افراد متخصص گردشگری در حوزه سرمایه گذاری و مدیریت‬
‫‪2.88‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪730‬‬ ‫جمع‬

‫‪32‬‬
 ‫‪3.5‬‬
‫عوامل خارجی‬
‫‪3‬‬
‫‪2.88‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2.65‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪1.5‬عوامل داخلی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫نمودار ‪ -2‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلی و خارجی محاسبه شده محاسبه شده در بعد اقتصادی‬

‫در این مرحله با توجه ارزیابی درونی و بیرونی و محاسبات صورت گرفته ‪ ،‬مشخص شد که راهبرد مناسب برای بعد‬
‫اقتصادی راهبرد تهاجمی ( توسعه ای ) می باشد‪ .‬در این مرحله راهبردهای پیشنهادی استفاده از فرصت ها با‬
‫استفاده از قوت ها در جدول زیر تعیین می کنیم‪.‬‬

‫جدول شماره ‪ -8‬راهبردهای توسعه گردشگری در بعد اقتصادی روستای برغان‬

‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات‬ ‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات تحلیلی‬

‫تحلیلی‬
‫استراتژی های به‬
‫‪ -‬راهبردتشکیل کمیته ساماندهی‪ ،‬نظارت و ارزیابی حداقل رساندن‬
‫توسعه گردشگری با مشارکت بخش دولتی‪ ،‬بخش نقاط ضعف‬
‫خصوصی‪ ،‬شورای محلی‬ ‫راهبردهای نقاط‬
‫‪ -‬راهبرد آموزش تخصصی توسعه گردشگری به جوانان و‬ ‫قوت‬
‫عالقمندان محلی و شناسایی افراد مستعد جهت هدایت و‬
‫راهبری برنامه ها ی توسعه ای‬
‫‪ -‬راهبرد تبلیغات‪ ،‬بازاریابی و فروش محصوالت بومی و‬
‫توسعه گردشگردی در راستای توسعه اشتغال و افزایش‬
‫درآمدساکنان محلی‬
‫استراتژی های‬ ‫راهبردهای استفاده‬
‫پرهیز از تهدیدها‬ ‫از فرصت ها‬

‫‪33‬‬
‫با در نظر گرفتن ارزیابی عوامل درونی و بیرونی موثر در توسعه گردشگری روستای برغان‪ ،‬نتایج محاسبات انجام شده‬

‫پیشنهاد راهبرد تهاجمی را داده است تا با در نظر گرفتن فرصت ها و استفاده از نقاط قوت روستای برغان ‪ ،‬با توجه‬

‫به مندرجات در جدول باال سه راهبرد پیشنهادی به شرح زیر برای حالت استراتژی تهاجمی در بعد اقتصادی در نظر‬

‫گرفته می شود‪:‬‬

‫راهبرد‪ : 1‬راهبردتشکیل کمیته ساماندهی‪ ،‬نظارت و ارزیابی توسعه گردشگری با مشارکت بخش دولتی‪ ،‬بخش‬
‫خصوصی‪ ،‬شورای محلی‬

‫راهبرد‪ : 2‬راهبرد آموزش تخصصی گردشگری به جوانان و عالقمندان محلی و شناسایی افراد مستعد به منظور‬
‫مشارکت و راهبری برنامه ها ی توسعه ای روستا‬

‫راهبرد‪ : 3‬راهبرد تبلیغات‪ ،‬بازاریابی و فروش محصوالت بومی و توسعه گردشگردی در راستای توسعه اشتغال و‬
‫افزایش درآمدساکنان محلی‬

‫‪ -3-2-2-1‬رتبه بندي راهبردهاي بعد اقتصادي‬

‫در گام بعدی الزم است راهبردها بر اساس ویژگی های روستا و ظرفیت های موجود و منابع در اختیار و همچنین بر‬

‫اساس معیارهای ضریب اهمیت و میزان تاثیر آنها بر روی هریک از عامل های قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدها‪ ،‬بررسی‬

‫و ارزیابی شده و نتایج نهایی حاصله هر یک از بخش ها ( عامل های درونی و بیرونی ) به ترتیب از بیشترین امتیاز به‬

‫عنوان راهبرد نخست و کمترین امتیاز به عنوان راهبرد سوم هر طبقه بندی و بدین ترتیب راهبردهای پیشنهادی‬

‫رتبه بندی می شود‪ .‬در نهایت برای هر یک از راهبردها با در نظر گرفتن امکانات‪ ،‬ظرفیت ها و منابع در اختیار و‬

‫محدودیت های موجود می توان حداقل سه برنامه اجرایی برای بعد مد نظرجهت تصمیم گیری ارائه گردد‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫جدول شماره ‪ -9‬رتبه بندی راهبردهایبعد اقتصادی روستای برغان‬
‫راهبرد سوم‬ ‫راهبرد دوم‬ ‫راهبرد اول‬ ‫ضریب‬ ‫عامل‬
‫اهمیت‬
‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری در چهار‬
‫فصل‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫تمایل سرمایه گذاران کالن شهرهای تهران و کرج در‬ ‫نقاط قوت‬
‫توسعه گردشگری به دلیل نزدیکی به روستا‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫وجود باغ رستوران ها و اقامتگاه های موقت متنوع برای‬
‫گردشگران‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫وجود دو دسترسی اصلی به روستا‪ -‬اتوبان تهران به‬
‫قزوین و مسیر از داخل شهر کرج‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫اشتغال و درآمد مناسب در حوزه محصوالت باغداری و‬
‫کشاورزی‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫عدم نظارت مستمر دستگاه محلی به مراکز ارائه خدمات‬
‫به گردشگران‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫نبود زیر ساخت های الزم رفاهی و بهداشتی در اقامتگاه‬
‫های موقت و باغ رستوران های متناسب با جمعیت‬ ‫نقاط ضعف‬
‫گردشگر‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫عدم توازن بکارگیری مصالح ساخت و سازهای جدید با‬
‫معماری بومی‬
‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫پیچیده و زمان بر بودن فرایندهای صدور مجوز به‬
‫متقاضیان سرمایه گذاری گردشگری‬
‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫فقدان هتل یا اقامتگاه شبانه روزی برای اسکان و‬
‫پذیرایی ازگردشگران داخلی و خارجی‬
‫‪2.95‬‬ ‫‪2.73‬‬ ‫‪3.42‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫استقبال ساکنان کالن شهر تهران و کرج به دلیل کوتاه‬
‫بودن زمان سفر گردشگری در ایام تعطیالت و آخر‬
‫هفته‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫وجود مناظر طبیعی‪ ،‬تاریخی و فرهنگی و آب و هوایی‬ ‫نقاط فرصت‬
‫کوهستانی و جاذبه های گردشگری‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری برمبنای طبیعت گردی‪،‬‬
‫کوهنوردی و ورزش های زمستانی‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫امکان استفاده حداکثری از مشارکت روستائیان در‬
‫توسعه گردشگری‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫امکان توسعه فروش و صادرات محصوالت باغی و زراعی‬
‫و صنایع دستی روستایی‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫آلودگی منابع آب‪ ،‬چشمه ها و رودخانه ها در اثر‬
‫استفاده غیر اصولی گردشگران‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫آسیب رسانی گردشگران به باغات‪ ،‬مزارع کشاورزی و‬
‫مراتع دامی‬ ‫نقاط تهدید‬
‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫تبدیل کاربری مرتع به باغ و ویال باغ‪ ،‬و باغات به ویالها‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫تخریب تدریجی بافت قدیمی و توسعه ناموزون معماری‬
‫جدید‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫نبود افراد متخصص گردشگری در حوزه سرمایه گذاری‬
‫و مدیریت‬
‫‪3.08‬‬ ‫‪3.42‬‬ ‫‪2.94‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫جمع‬
‫‪6.03‬‬ ‫‪6.15‬‬ ‫‪6.36‬‬ ‫جمع نهایی‬

‫‪35‬‬
‫با توجه به محاسبه میزان تاثیر هر عامل در ضریب اهمیت آن متناظر با راهبردهای پیشنهادی‪،‬نتیجه ارزیابی نهایی‬

‫رتبه بندی راهبردها به شرح زیر تعیین می گردد‪:‬‬

‫راهبرد نخست ‪:‬راهبرد تشکیل کمیته ساماندهی‪ ،‬نظارت و ارزیابی توسعه گردشگری با مشارکت بخش دولتی‪،‬‬

‫بخش خصوصی‪ ،‬شورای محلی‬

‫راهبرد دوم‪ :‬راهبرد آموزش تخصصی گردشگری به جوانان و عالقمندان محلی و شناسایی افراد مستعد به منظور‬

‫مشارکت و راهبری برنامه ها ی توسعه ای روستا‬

‫راهبرد سوم‪ :‬راهبرد تبلیغات‪ ،‬بازاریابی و فروش محصوالت بومی و توسعه گردشگردی در راستای توسعه اشتغال و‬

‫افزایش درآمدساکنان محلی‬

‫‪36‬‬
 ‫‪ -3-2-2-2‬راهکارهاي اجرايي بعد اقتصادي‬

‫با توجه به رتبه بندی راهبردها در سرفصل بعد اقتصادی برای توسعه گردشگری روستای برغان در این مرحله برای‬
‫سه راهبرد پیشنهادی راهکارهای اجرایی با در نظر گرفتن زمان شروع فعالیت و تعیین مسئول اجرا هریک از اقدمات‬
‫به شرح زیر تهیه و ارائه می گردد؛ تا مسئوالن با درنظر گرفتن اولویت ها و منابع در اختیار و محدودیت ها تصمیم‬
‫اجرایی مناسبی را اتخاذ نمایند‪.‬‬

‫جدول شماره ‪ -10‬راهکارهای اجرایی توسعه گردشگری در بعد اقتصادی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫مسئول اجرا‬ ‫زمان‬ ‫برنامه عملياتي‬ ‫راهبرد‬

‫دهیاری و بخشداری و اداره میراث‬
‫فرهنگی شهرستان ساوجبالغ‬
‫دستگاه های دولتی شهرستان ‪ ،‬بخش‬
‫خصوصی دارای مجوز از میراث فرهنگی‬
‫استان البرز و تهران و شورای روستا‬
‫دستگاه های دولتی شهرستان ‪ ،‬بخش‬
‫خصوصی دارای مجوز از میراث فرهنگی‬
‫استان البرز و تهران و شورای روستا و‬
‫فرمانداری‬
‫دهیاری و بخشداری برغان‬
‫دوم ‪1402‬‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز و دانشگاه ها و انجمن های‬
‫علمی و تخصصی یا موسسات آموزشی‬
‫استان البرز یا تهران‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز و دانشگاه ها و انجمن های‬
‫علمی و تخصصی یا موسسات آموزشی‬
‫استان البرز یا تهران‬
‫دهیاری روستای برغان‬
‫دوم ‪1402‬‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز و دانشگاه ها و انجمن های‬
‫علمی و تخصصی یا موسسات آموزشی‬
‫استان البرز یا تهران‬
‫صدا وسیمای استان البرز‪ ،‬شرکت های‬
‫تخصصی بازاریابی و بخش خصوصی‬
‫سرمایه گذار در روستای برغان‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫اعالم فراخوان و تشکیل جلسه توجیهی اهداف و‬
‫دوم ‪1402‬‬ ‫برنامه ها کمیته ساماندهی‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫تعیین نمایندگان عضو کمیته ساماندهی‬
‫سوم ‪1402‬‬
‫راهبردتشکیل کمیته ساماندهی‪ ،‬نظارت و ارزیابی‬
‫مستمر‬ ‫تعیین اولویت ها و تقسیم وظایف ‪ ،‬برنامه اجرایی و‬ ‫توسعه گردشگری با مشارکت بخش دولتی‪ ،‬بخش‬
‫ارزیابی عملکرد‬ ‫خصوصی‪ ،‬شورای محلی‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫شناسایی جوانان روستا برغان و روستاهای همجوار‬
‫سه ماه سوم‬ ‫تعیین روس دروس مورد نیاز آموزشی و تقویم‬
‫‪1402‬‬ ‫آموزشی‬ ‫راهبرد آموزش تخصصی گردشگری به جوانان و‬
‫عالقمندان محلی و شناسایی افراد مستعد به منظور‬
‫مشارکت و راهبری برنامه ها ی توسعه ای روستا‬
‫مستمر‬ ‫برگزاری کارگاه های آموزشی ‪ ،‬شناسایی‬
‫استعدادها جهت تقسیم وظایف و ارزیابی و هدایت‬
‫فراگیران‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫اعالم فراخوان و دعوت عالقمندان به موضوع‬
‫راهبرد در میان ساکنین و کسبه محلی‪ ،‬مسئولین‬
‫اقامتگاه ها‪ ،‬سرمایه گذاران بخش خصوصی‬
‫نیمسال دوم‬ ‫برگزاری کارگاه آموزشی برای عالقمندان‬
‫‪1402‬‬ ‫راهبرد تبلیغات‪ ،‬بازاریابی و فروش محصوالت بومی و‬
‫توسعه گردشگردی در راستای توسعه اشتغال و‬
‫افزایش درآمدساکنان محلی‬
‫مستمر‬ ‫پیاده سازی برنامه تبلیغاتی‪ ،‬فنون بازاریابی و‬
‫فروش محصوالت و فرصت های گردشگردی‬

‫‪37‬‬
 ‫‪ -3-2-3‬ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدي و زير ساختي‬

‫از دیگر عوامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری وجود مناظر طبیعی گردشگری‪ ،‬تنوع زیستی گونه های گیاهی‪ ،‬حیات‬

‫وحش و وجود زیرساخت های رفاهی و بهداشتی در جامعه میزبان می باشد‪ .‬این موضوع همبستگی بسیار باالیی با‬

‫نحوه استفاده صحیح و اصولی از منابع طبیعی‪ ،‬آثار تاریخی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬مناظر طبیعی و امکانات رفاهی و زیرساختی و‬

‫حفظ محیط زیست دارد‪ .‬از نقاط قوت و مزیت های بسیار مهم روستای برغان می توان به موضوع گردشگری بر‬

‫مبنای طبیعت گردی با بهره مندی از اقلیم آب و هوایی چهارفصل اشاره داشت که در همه ایام سال میزبان‬

‫گردشگران با تنوع سنی مختلف می باشد‪ .‬به نظر می رسد سرمایه گذاری در تامین زیرساخت های اساسی برای‬

‫گردشگران و تامین امکانات رفاهی و بهداشتی مناسب در اقامتگاه ها و باغ ویال ها و دسترسی آسان و نزدیکی‬

‫ساکنان کالن شهرهای تهران و کرج باعث شده است که استقبال خوبی برای عالقمندان به گردشگری از این روستا‬

‫شود‪ .‬همچنین از دیگر نقاط قوت و فرصت های روستای برغان وجود فرصت های شغلی برای جوانان تحصیلکرده و‬

‫فراهم شدن زمینه مشارکت برای آنان بوده تا امکانات رفاهی و تفریحی و زیرساخت اساسی متناسب با نسل جدید و‬

‫گردشگران در روستای برغان فراهم شود‪ .‬جدول زیر به بررسی نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد محیط‬

‫زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی روستای برغان می پردازد‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫جدول شماره ‪ –11‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی روستای برغان‬

‫نمره نهایی‬ ‫ضریب اهمیت رتبه‬ ‫نمره اهمیت‬ ‫عامل‬

‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪98‬‬ ‫وجود مناظرطبیعی دیدنی‪ ،‬رودخانه‪ ،‬باغ و مراتع و کوهستانی زیبا‬
‫‪0.38‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫گردشگری برمبنای طبیعت گردی با استفاده از اقلیم مطلوب چهار فصل‬
‫‪0.50‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫وجود قدمت تاریخی‪ ،‬فرهنگی و جاذبه های گردشگری‬
‫نقاط قوت‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪83‬‬ ‫وجود تنوع گیاهی وگونه های گیاهی داروئی‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪90‬‬ ‫وجود اقامتگاه های موقت و تفریحی و مراکز عرضه خدمات رفاهی و‬
‫بهداشتی و درمانی برای گردشگران‬
‫‪0.15‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪55‬‬ ‫گسترش نامتوازن زیر ساخت های متناسب با جمعیت گردشگران‬
‫‪0.17‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫عدم مشارکت جدی صاحبان اقامتگاه های موقت و باغ ویال ها به منظور‬
‫جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و زیست محیطی توسط گردشگران‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫فقدان طرح هادی روستایی و توسعه گردشگری‬
‫نقاط ضعف‬
‫‪0.19‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪70‬‬ ‫نبود اقامتگاه دائم و شبانه روزی‪ ،‬ناکافی بودن سرویس و خدمات رفاهی‬
‫و بهداشتی و سطل های زباله متناسب با جمعیت گردشگران‬
‫‪0.06‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ناکافی بودن راه های اصلی و گردشگری متناسب با ظرفیت تردد و‬
‫جمعیت گردشگران‬
‫‪2.85‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪756‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.37‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪85‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری و سرمایه گذاری با توجه نزدیگی به کالن‬
‫شهرهای تهران و کرج‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫وجود فرصت های شغلی برای جوانان محلی به منظور مشارکت بیشتر‬
‫در توسعه کالبدی و زیرساختی گردشگری روستایی‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬ ‫روحیه باالی مردم و ساکنان روستا به مشارکت در توسعه وتامین زیر‬
‫ساخت های گردشگری‬ ‫نقاط فرصت‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪75‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری در زمینه توریسم درمانی و طبیعت گردی به‬
‫دلیل آب و هوای مطلوب چهار فصل و نزدیکی به فرودگاه پیام کرج‬

‫‪0.38‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪87‬‬ ‫ایجاد اقامتگاه دائم برای گردشگران داخلی و خارجی و افزایش درآمد‬
‫روستا‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪55‬‬ ‫از بین رفتن گونه های گیاهی و تهدید حیات جانوری و زیست محیطی‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪45‬‬ ‫نگرانی مردم از گسترش ویال سازی در زمین های کشاورزی و باغی‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪50‬‬ ‫فراموش شدن سبک معماری بومی روستایی‬
‫نقاط تهدید‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬ ‫عدم مدیریت پسماندها و دفع زباله و آسیب رسانی به منابع طبیعی‬
‫وباغی کشاورزی‬
‫‪0.19‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫تهدید حذف تنوع فصلی ( چهار فصل ) به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی‪ ،‬مراتع و‬
‫جنگل ها با گسترش ساخت و سازهای بی رویه‬
‫‪2.68‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪692‬‬ ‫جمع‬

‫‪39‬‬
 ‫‪3.5‬‬
‫عوامل خارجی‬
‫‪3‬‬

‫‪2.68‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2.85‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪1.5‬عوامل داخلی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫نمودار شماره‪ -3‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلی و خارجی محاسبه شده در بعد محیط زیستی‪،‬کالبدی و زیرساختی‬

‫جدول شماره ‪ -12‬راهبردهای توسعه گردشگری در بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی روستای برغان‬

‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات‬ ‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات تحلیلی‬

‫تحلیلی‬
‫استراتژی های به‬
‫‪ -‬راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی حداقل رساندن‬
‫نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان محلی؛ نقاط ضعف‬
‫گردشگران و سرمایه گذاران )‬ ‫راهبردهای نقاط قوت‬
‫‪-‬راهبرد تدوین دستورالعمل اجرایی اعتبارسنجی اقامتگاه‬
‫های موقت و گردشگری به منظور نظارت‪ ،‬حمایت و‬
‫تفویض اختیارات بیشتر به سرمایه گذاران‬
‫‪ -‬راهبرد توسعه اشتغال گردشگری با اولویت جوانان و‬
‫بهره مندی از دانش و تجربه خبرگان‬

‫استراتژی های‬ ‫راهبردهای استفاده از‬

‫پرهیز از تهدیدها‬ ‫فرصت ها‬

‫‪40‬‬
‫با در نظر گرفتن ارزیابی عوامل درونی و بیرونی موثر دربعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی توسعه گردشگری‬

‫روستای برغان‪ ،‬نتایج محاسبات انجام شده پیشنهاد راهبرد تهاجمی را داده است تا با در نظر گرفتن فرصت ها و‬

‫استفاده از نقاط قوت روستای برغان ‪ ،‬با توجه به مندرجات در جدول باال ‪ 3‬راهبرد پیشنهادی به شرح زیر برای‬

‫حالت استراتژی تهاجمی در بعد بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی در نظر گرفته می شود‪:‬‬

‫راهبرد‪ -1‬راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان محلی؛‬

‫گردشگران و سرمایه گذاران )‬

‫راهبرد‪ - 2‬راهبرد تدوین دستورالعمل اجرایی اعتبارسنجی اقامتگاه های موقت و گردشگری به منظور نظارت‪،‬‬

‫حمایت و تفویض اختیارات بیشتر به سرمایه گذاران‬

‫راهبرد‪ - 3‬راهبرد توسعه اشتغال گردشگری با اولویت مشارکت جوانان و بهره مندی از دانش و تجربه خبرگان‬

‫‪ -3-2-3-1‬رتبه بندي راهبردهاي ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدي و زيرساختي‬

‫در گام بعدی الزم است راهبردها بر اساس ویژگی های روستا و ظرفیت های موجود و منابع در اختیار و همچنین بر‬

‫اساس معیارهای ضریب اهمیت و میزان تاثیر آنها بر روی هریک از عامل های قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدها‪ ،‬بررسی‬

‫و ارزیابی شده و نتایج نهایی حاصله هر یک از بخش ها ( عامل های درونی و بیرونی ) به ترتیب از بیشترین امتیاز به‬

‫عنوان راهبرد نخست و کمترین امتیاز به عنوان راهبرد سوم هر طبقه بندی و بدین ترتیب راهبردهای پیشنهادی‬

‫رتبه بندی می شود‪ .‬در نهایت برای هر یک از راهبردها با در نظر گرفتن امکانات‪ ،‬ظرفیت ها و منابع در اختیار و‬

‫محدودیت های موجود می توان حداقل سه برنامه اجرایی برای بعد مد نظرجهت تصمیم گیری ارائه گردد‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫جدول شماره ‪ -13‬رتبه بندی راهبردهای بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی روستای برغان‬
‫راهبرد سوم‬ ‫راهبرد دوم‬ ‫راهبرد اول‬ ‫ضریب‬ ‫عامل‬
‫اهمیت‬
‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان تاثیر‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود مناظرطبیعی دیدنی‪ ،‬رودخانه‪ ،‬باغ و مراتع و‬
‫کوهستانی زیبا‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫گردشگری برمبنای طبیعت گردی با استفاده از اقلیم‬ ‫نقاط قوت‬
‫مطلوب چهار فصل‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود قدمت تاریخی‪ ،‬فرهنگی و جاذبه های گردشگری‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫وجود تنوع گیاهی وگونه های گیاهی داروئی‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫وجود اقامتگاه های موقت و تفریحی و مراکز عرضه‬
‫خدمات رفاهی و بهداشتی و درمانی برای گردشگران‬
‫‪0.14‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫گسترش نامتوازن زیر ساخت های متناسب با جمعیت‬
‫گردشگران‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫عدم مشارکت جدی صاحبان اقامتگاه های موقت و باغ‬
‫ویال ها به منظور جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و‬ ‫نقاط ضعف‬
‫زیست محیطی توسط گردشگران‬
‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫فقدان طرح هادی روستایی و توسعه گردشگری‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫نبود اقامتگاه دائم و شبانه روزی‪ ،‬ناکافی بودن سرویس‬
‫و خدمات رفاهی و بهداشتی و سطل های زباله متناسب‬
‫با جمعیت گردشگران‬
‫‪0.15‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫ناکافی بودن راه های اصلی و گردشگری متناسب با‬
‫ظرفیت تردد و جمعیت گردشگران‬
‫‪3.09‬‬ ‫‪2.92‬‬ ‫‪3.54‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری و سرمایه گذاری با توجه‬
‫نزدیگی به کالن شهرهای تهران و کرج‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫وجود فرصت های شغلی برای جوانان محلی به منظور‬
‫مشارکت بیشتر در توسعه کالبدی و زیرساختی‬ ‫نقاط فرصت‬
‫گردشگری روستایی‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫روحیه باالی مردم و ساکنان روستا به مشارکت در‬
‫توسعه وتامین زیر ساخت های گردشگری‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫امکان توسعه گردشگری در زمینه توریسم درمانی و‬
‫طبیعت گردی به دلیل آب و هوای مطلوب چهار فصل و‬
‫نزدیکی به فرودگاه پیام کرج‬

‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫ایجاد اقامتگاه دائم برای گردشگران داخلی و خارجی و‬
‫افزایش درآمد روستا‬
‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫از بین رفتن گونه های گیاهی و تهدید حیات جانوری و‬
‫زیست محیطی‬
‫‪0.14‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫نگرانی مردم از گسترش ویال سازی در زمین های‬
‫کشاورزی و باغی‬ ‫نقاط تهدید‬
‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.14‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫فراموش شدن سبک معماری بومی روستایی‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫عدم مدیریت پسماندها و دفع زباله و آسیب رسانی به‬
‫منابع طبیعی وباغی کشاورزی‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫تهدید حذف تنوع فصلی ( چهار فصل ) به دلیل از بین‬
‫رفتن پوشش گیاهی‪ ،‬مراتع و جنگل ها با گسترش‬
‫ساخت و سازهای بی رویه‬
‫‪3.26‬‬ ‫‪3.19‬‬ ‫‪3.01‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جمع‬
‫‪6.35‬‬ ‫‪6.11‬‬ ‫‪6.55‬‬ ‫جمع نهایی‬

‫‪42‬‬
‫با توجه به محاسبه میزان تاثیر هر عامل در ضریب اهمیت آن متناظر با راهبردهای پیشنهادی‪،‬نتیجه ارزیابی نهایی‬

‫رتبه بندی راهبردها به شرح زیر تعیین می گردد‪:‬‬

‫راهبرد نخست ‪:‬راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان‬

‫محلی؛ گردشگران و سرمایه گذاران )‬

‫راهبرد دوم‪ :‬راهبرد توسعه اشتغال گردشگری با اولویت مشارکت جوانان و بهره مندی از دانش و تجربه خبرگان‬

‫راهبرد سوم‪ :‬راهبرد تدوین دستورالعمل اجرایی اعتبارسنجی اقامتگاه های موقت و گردشگری به منظور نظارت‪،‬‬

‫حمایت و تفویض اختیارات بیشتر به سرمایه گذاران‬

‫‪43‬‬
 ‫‪ -3-2-3-2‬راهکارهاي اجرايي ابعاد محيط زيستي‪ ،‬كالبدي و زيرساختي‬

‫با توجه به رتبه بندی راهبردها در سرفصل بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی برای توسعه گردشگری روستای‬
‫برغان در این مرحله برای سه راهبرد پیشنهادی راهکارهای اجرایی با در نظر گرفتن زمان شروع فعالیت و تعیین‬
‫مسئول اجرا هریک از اقدمات به شرح زیر تهیه و ارائه می گردد؛ تا مسئوالن با درنظر گرفتن اولویت ها و منابع در‬
‫اختیار و محدودیت ها تصمیم اجرایی مناسبی را اتخاذ نمایند‪.‬‬
‫جدول شماره ‪ -14‬راهکارهای اجرایی توسعه گردشگری در بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬

‫مسئول اجرا‬ ‫زمان‬ ‫برنامه عملياتي‬ ‫راهبرد‬

‫دانشگاه خوارزمی یا دانشگاه های تهران‬
‫یا کشور‬
‫مشاور و مدیر اجرایی طرح‬
‫مشاور و مدیر اجرایی طرح‪ ،‬دهیاری و‬
‫بخشداری روستای برغان‪ ،‬فرمانداری و‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگردی‬
‫استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫دوم ‪1402‬‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫دوم و سوم‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگردی‬
‫استان البرز‬
‫اداره کل فنی و حرفه ای استان البرز‬
‫سازمان جهاد کشاورزی استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫فرمانداری ساوجبالغ‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫فرمانداری ساوجبالغ اداره کل میراث‬
‫فرهنگی و گردشگری استان البرز‬
‫سازمان میراث فرهنگی و گردشگردی‬
‫کشور‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫فرمانداری ساوجبالغ‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫سال ‪1402‬‬ ‫تعیین مشاور مطالعاتی و مدیر اجرایی به منظور‬
‫تبیین ویژگی های روستای طبیعت گردی و‬
‫گردشگری نمونه‬
‫سه ماهه اول‬ ‫تشکیل جلسه توجیهی و تقسیم وظایف‬ ‫راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی‬
‫‪1403‬‬ ‫نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان محلی؛‬
‫مستمر‬ ‫کنترل و ارزیابی پیشرفت کار و برنامه عملیاتی‬ ‫گردشگران و سرمایه گذاران )‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫شناسایی و ایجاد بانک اطالعاتی جوانان شامل‬
‫توانایی و مهارت ها ‪ ،‬تحصیالت و عالقمندهای‬
‫شغلی‬
‫ماهه‬ ‫سه‬ ‫شناسایی ظرفیت و فرصت های شغلی‬
‫‪1402‬‬
‫نیمسال دوم‬ ‫برنامه ریزی آموزشی و توانمندسازی جوانان‬ ‫راهبرد توسعه اشتغال گردشگری با اولویت مشارکت‬
‫‪1402‬‬ ‫جوانان و بهره مندی از دانش و تجربه خبرگان‬
‫مستمر‬ ‫واگذاری مسئولیت به جوانان به همراه هدایت و‬
‫نظارت و ارزیابی‬
‫نیمسال دوم‬ ‫تهیه و تدوین دستورالعمل اعتبارسنجی و رتبه‬
‫‪1402‬‬ ‫بندی اقامتگاه های موقتو گردشگردی‬
‫راهبرد تدوین دستورالعمل اجرایی اعتبارسنجی‬
‫اقامتگاه های موقت و گردشگری به منظور نظارت‪،‬‬
‫نیمسال اوی‬ ‫اعتبارسنجی اقامتگاه های موقت و اعطای رتبه‬ ‫حمایت و تفویض اختیارات بیشتر به سرمایه گذاران‬
‫‪1403‬‬ ‫بندی‬
‫مستمر‬ ‫اعطای اختیار و امتیازات متناسب با رتبه بندی‬
‫کسب شده و نظارت بر عملکرد اقامتگاه های موقت‬

‫‪44‬‬
 ‫‪ -4-2-3‬بعد مديريتي و گردشگري‬

‫از عوامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری در مناطق مختلف مزیت دانش و تجربه مدیریتی در بین جوامع میزبان‬

‫می باشد‪ .‬این موضوع همبستگی باالیی با توانمندی های مدیریتی صاحبان مراکز اقامتی و ارائه دهندگان خدمات به‬

‫گردشگران می باشد‪ .‬به نظر می رسد وجود و نزدیکی نهاد علمی و فرهنگی و آموزشی در حوزه گردشگری تاثیرات‬

‫مثبتی بر تجربه اندوزی و عملکرد مدیریتی ساکنان محلی و مسئوالن روستای برغان داشته است تا بتواند نقش‬

‫موثری در جذب گردشگران مردم کالن شهرهای تهران و کرج ایفاء نماید‪ .‬از دیگر نقاط قوت و فرصت های در حوزه‬

‫مدیریتی روستای مورد مطالعه به نظر می رسد رویکرد مشارکتی مسئوالن با ساکنان‪ ،‬معتمدین و خبرگان و جوانان‬

‫عالقمند می باشد که باعث شده مردم روستا با همیاری و روحیه مشارکتی بتوانند زیرساخت ها و زمینه های ارائه‬

‫خدمات مطلوب برای گردشگران فراهم سازند‪ .‬به نظر می رسد فاصله نزدیک بین کالن شهرهای تهران و کرج و‬

‫وجود نقاط قوت همچون منابع طبیعی و گردشگری و وجود قدمت تاریخی باعث هدایت مدیران و سرمایه گذاران‬

‫حوزه گردشگری به سمت سرمایه گذاری در این روستا دارد‪ ،‬که توسعه سریع ساخت و ساز برای اقامتگاه ها و‬

‫همچنین برنامه های اجرایی و مدیریتی دولتی در حوزه گردشگری مبین اهمیت برنامه ریزی مدیریتی گردشگری در‬

‫روستای برغان می باشد‪ .‬جدول زیر به بررسی نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد مدیریتی و گردشگری‬

‫روستای برغان می پردازد‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫جدول شماره‪ – 15‬نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای بعد مدیریتی و گردشگری روستای برغان‬

‫نمره نهایی‬ ‫رتبه‬ ‫ضریب اهمیت‬ ‫نمره اهمیت‬ ‫عامل‬

‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫روحیه باالی مردم روستا به منظور مشارکت در امور خدماتی و مدیریت‬
‫گردشگری‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫نزدیکی روستا به مراکز علمی و فرهنگی‪ ،‬نهادهای مدیریتی یا سیاست گذار‬
‫در حوزه توسعه گردشگری در کالن شهرهای تهران و کرج‬
‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫وجود تجربه های با ارزش در حوزه های مدیریتی و توسعه گردشگری به‬
‫دلیل مهاجرت معکوس افراد شاغل در بخش دولتی یا خصوصی به روستا‬ ‫نقاط قوت‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫تمرکز و اولویت اول مدیریت بخش دولتی روستا ( بخشداری‪ ،‬دهیاری و‬
‫شورای محلی ) به توسعه گردشگری و امور مرتبط با آن‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪80‬‬ ‫برگزاری جلسات هم اندیشی راهکاری توسعه مدیریتی و گردشگری توسط‬
‫خبرگان‪ ،‬مسئولین و معتمدین محلی‬
‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪90‬‬ ‫پایین بودن میزان مشارکت جوانان در حوزه های تصمیم گیری و مدیریتی‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪55‬‬ ‫مقاومت نسل قدیم ساکن روستا در مقابل تغییر و راهکارهای جدیدی‬
‫مدیریتی‬
‫عدم توجه جدی به حل چالش های زیر ساختی و کالبدی در حوزه های‬ ‫نقاط ضعف‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬
‫مورد نیاز گردشگران (بهداشتی‪ ،‬رفاهی‪ ،‬خدماتی‪ ،‬تردد وپارکینگ و ‪) ...‬‬
‫‪0.09‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فقدان زیر ساخت آموزشی مستمر در حوزه گردشگری‬
‫‪0.10‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪70‬‬ ‫فقدان طرح جامع و تفضیلی در برنامه توسعه گردشگری‬
‫‪2.49‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪720‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫بهره مندی از جوانان مستعد و تحصیلکرده درمدیریت حوزه گردشگری‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪95‬‬ ‫افزایش مشارکت جوانان در تصمیم گیری های مدیریتی و اجرایی‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪85‬‬ ‫بهره مندی از ظرفیت های همجواری روستا با کالن شهرهای تهران و کرج‬
‫در حوزه های مدیریت توسعه گردشگری‬
‫نقاط فرصت‬
‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪80‬‬ ‫عالقمندی سرمایه گذاران در توسعه مدیریت گردشگری به علت جاذبه‬
‫متنوع گردشگری و طبیعت گردی‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ایجاد مدیریت شهرک صنعتی روستایی در بخش صنایع تبدیلی فرآورده‬
‫های باغی‪ ،‬کشاورزی و دامی‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫تثبیت و تسری تفکرمدیریتی کنونی‪ ،‬مبنی بر عدم تمایل مسئولین محلی به‬
‫واگذاری امور مدیریتی روستا به نسل جوان و فعال‬
‫‪0.09‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪65‬‬ ‫تغییرات مستمر سیاست ها و برنامه های جامع توسعه گردشگری روستا‬
‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪70‬‬ ‫توجه بیش از مدیران روستا به افزایش منابع درآمدی از محل ساخت و ساز و عدم‬ ‫نقاط تهدید‬
‫توجه به مسایل زیست محیطی و حفظ منابع طبیعی‬
‫‪0.07‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪55‬‬ ‫کمرنگ بودن نظارت عالی از سوی نهادهای باالدستی به مدیران محلی‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪60‬‬ ‫درمعرض آسیب بودن طرح حای جامع روستا به دلیل مداخله و نفوذ صاحبان قدرت‬
‫و ثروت کالن شهر تهران بر روی تصمیمات مدیران محلی‬
‫‪2.62‬‬ ‫‪755‬‬ ‫جمع‬

‫‪46‬‬
 ‫‪3.5‬‬
‫عوامل خارجی‬
‫‪3‬‬

‫‪2.62‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2.49‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪1.5‬عوامل داخلی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫نمودار شماره ‪ - 4‬راهبرد استخراج شده بر اساس نمره عوامل داخلی و خارجی محاسبه شده در بعد مدیریتی و گردشگری‬

‫جدول شماره ‪ -16‬راهبردهای توسعه گردشگری در بعد مدیریتی و گردشگری روستای برغان‬

‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات‬ ‫استراتژی ها‬ ‫موضوعات تحلیلی‬

‫تحلیلی‬
‫استراتژی های به‬
‫‪ -‬راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی حداقل رساندن‬
‫نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان محلی؛ نقاط ضعف‬
‫گردشگران و سرمایه گذاران )‬ ‫راهبردهای نقاط‬
‫‪-‬راهبرد تدوین دستورالعمل اجرایی اعتبارسنجی اقامتگاه‬ ‫قوت‬
‫های موقت و گردشگری به منظور نظارت‪ ،‬حمایت و‬
‫تفویض اختیارات بیشتر به سرمایه گذاران‬
‫‪ -‬راهبرد توسعه اشتغال گردشگری با اولویت جوانان و‬
‫بهره مندی از دانش و تجربه خبرگان‬

‫استراتژی های‬ ‫راهبردهای استفاده‬

‫پرهیز از تهدیدها‬ ‫از فرصت ها‬

‫‪47‬‬
‫با در نظر گرفتن ارزیابی عوامل درونی و بیرونی موثر در بعد مدیریتی و گردشگری روستای برغان‪ ،‬نتایج محاسبات‬

‫انجام شده پیشنهاد راهبرد تهاجمی را داده است تا با در نظر گرفتن فرصت ها و استفاده از نقاط قوت روستای برغان‬

‫‪ ،‬با توجه به مندرجات در جدول باال ‪ 3‬راهبرد پیشنهادی به شرح زیر برای حالت استراتژی تهاجمی در بعدمدیریتی و‬

‫گردشگری در نظر گرفته می شود‪:‬‬

‫راهبرد‪ -1‬راهبرد مدیریت مشارکتی با ذی نفعان ( ساکنین و شورای محلی‪ ،‬سرمایه گذاران بخش خصوصی‪،‬‬

‫دستگاه های دولتی مرتبط)‬

‫راهبرد‪ – 2‬راهبرد توسعه مدیریت گردشگری با اولویت اشتغال و مشارکت بیشتر جوانان محلی‬

‫راهبرد‪ – 3‬راهبرد تصویب طرح جامع مدیریت توسعه گردشگری روستای برغان‬

‫‪ -3-2-4-1‬رتبه بندي راهبردهاي بعد مديريتي و گردشگري‬

‫در گام بعدی الزم است راهبردها بر اساس ویژگی های روستا و ظرفیت های موجود و منابع در اختیار و همچنین بر‬

‫اساس معیارهای ضریب اهمیت و میزان تاثیر آنها بر روی هریک از عامل های قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدها‪ ،‬بررسی‬

‫و ارزیابی شده و نتایج نهایی حاصله هر یک از بخش ها ( عامل های درونی و بیرونی ) به ترتیب از بیشترین امتیاز به‬

‫عنوان راهبرد نخست و کمترین امتیاز به عنوان راهبرد سوم هر طبقه بندی و بدین ترتیب راهبردهای پیشنهادی‬

‫رتبه بندی می شود‪ .‬در نهایت برای هر یک از راهبردها با در نظر گرفتن امکانات‪ ،‬ظرفیت ها و منابع در اختیار و‬

‫محدودیت های موجود می توان حداقل سه برنامه اجرایی برای بعد مد نظرجهت تصمیم گیری ارائه گردد‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫جدول شماره‪ -17‬رتبه بندی راهبردهای بعد مدیریتی و گردشگری روستای برغان‬

‫راهبرد سوم‬ ‫راهبرد دوم‬ ‫راهبرد اول‬ ‫ضریب‬ ‫عامل‬

‫اهمیت‬
‫نتیجه‬ ‫میزان‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان‬ ‫نتیجه‬ ‫میزان‬
‫تاثیر‬ ‫تاثیر‬ ‫تاثیر‬
‫‪0.26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫روحیه باالی مردم روستا به منظور مشارکت در امور خدماتی و مدیریت‬
‫گردشگری‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫نزدیکی روستا به مراکز علمی و فرهنگی‪ ،‬نهادهای مدیریتی یا سیاست‬
‫گذار در حوزه توسعه گردشگری در کالن شهرهای تهران و کرج‬
‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫وجود تجربه های با ارزش در حوزه های مدیریتی و توسعه گردشگری‬
‫به دلیل مهاجرت معکوس افراد شاغل در بخش دولتی یا خصوصی به‬
‫روستا‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫تمرکز و اولویت اول مدیریت بخش دولتی روستا ( بخشداری‪ ،‬دهیاری و‬
‫شورای محلی ) به توسعه گردشگری و امور مرتبط با آن‬ ‫نقاط قوت‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫برگزاری جلسات هم اندیشی راهکاری توسعه مدیریتی و گردشگری‬
‫توسط خبرگان‪ ،‬مسئولین و معتمدین محلی‬
‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫پایین بودن میزان مشارکت جوانان در حوزه های تصمیم گیری و‬
‫مدیریتی‬
‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫مقاومت نسل قدیم ساکن روستا در مقابل تغییر و راهکارهای جدیدی‬
‫مدیریتی‬ ‫نقاط ضعف‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫عدم توجه جدی به حل چالش های زیر ساختی و کالبدی در حوزه های‬
‫مورد نیاز گردشگران (بهداشتی‪ ،‬رفاهی‪ ،‬خدماتی‪ ،‬تردد وپارکینگ و ‪) ...‬‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫فقدان زیر ساخت آموزشی مستمر در حوزه گردشگری‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫فقدان طرح جامع و تفضیلی در برنامه توسعه گردشگری‬
‫‪3.36‬‬ ‫‪2.96‬‬ ‫‪3.50‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫جمع‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫بهره مندی از جوانان مستعد و تحصیلکرده درمدیریت حوزه گردشگری‬
‫‪0.39‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫افزایش مشارکت جوانان در تصمیم گیری های مدیریتی و اجرایی‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫بهره مندی از ظرفیت های همجواری روستا با کالن شهرهای تهران و‬
‫کرج در حوزه های مدیریت توسعه گردشگری‬ ‫نقاط‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫عالقمندی سرمایه گذاران در توسعه مدیریت گردشگری به علت جاذبه‬ ‫فرصت‬
‫متنوع گردشگری و طبیعت گردی‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.20‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫ایجاد مدیریت شهرک صنعتی روستایی در بخش صنایع تبدیلی فرآورده‬
‫های باغی‪ ،‬کشاورزی و دامی‬
‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.40‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.30‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫تثبیت و تسری تفکرمدیریتی کنونی‪ ،‬مبنی بر عدم تمایل مسئولین‬
‫محلی به واگذاری امور مدیریتی روستا به نسل جوان و فعال‬
‫‪0.36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫تغییرات مستمر سیاست ها و برنامه های جامع توسعه گردشگری روستا‬
‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫توجه بیش از مدیران روستا به افزایش منابع درآمدی از محل ساخت و‬ ‫نقاط تهدید‬
‫ساز و عدم توجه به مسایل زیست محیطی و حفظ منابع طبیعی‬
‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫کمرنگ بودن نظارت عالی از سوی نهادهای باالدستی به مدیران محلی‬
‫‪0.32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫درمعرض آسیب بودن طرح حای جامع روستا به دلیل مداخله و نفوذ‬
‫صاحبان قدرت و ثروت کالن شهر تهران بر روی تصمیمات مدیران‬
‫محلی‬
‫‪2.98‬‬ ‫‪3.14‬‬ ‫‪3.30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جمع‬
‫‪6.34‬‬ ‫‪6.10‬‬ ‫‪6.80‬‬ ‫جمع نهایی‬

‫‪49‬‬
‫با توجه به محاسبه میزان تاثیر هر عامل در ضریب اهمیت آن متناظر با راهبردهای پیشنهادی‪،‬نتیجه ارزیابی نهایی‬

‫رتبه بندی راهبردها به شرح زیر تعیین می گردد‪:‬‬

‫راهبرد نخست ‪ :‬راهبرد مدیریت مشارکتی با ذی نفعان ( ساکنین و شورای محلی‪ ،‬سرمایه گذاران بخش خصوصی‪،‬‬

‫دستگاه های دولتی مرتبط)‬

‫راهبرد دوم‪ :‬راهبرد تصویب طرح جامع مدیریت توسعه گردشگری روستای برغان‬

‫راهبرد سوم‪ :‬راهبرد توسعه مدیریت گردشگری با اولویت اشتغال و مشارکت بیشتر جوانان محلی‬

‫‪50‬‬

‫با توجه به رتبه بندی راهبردها در سرفصل بعد محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیر ساختی برای توسعه گردشگری روستای‬
‫برغان در این مرحله برای سه راهبرد پیشنهادی راهکارهای اجرایی با در نظر گرفتن زمان شروع فعالیت و تعیین‬
‫مسئول اجرا هریک از اقدمات به شرح زیر تهیه و ارائه می گردد؛ تا مسئوالن با درنظر گرفتن اولویت ها و منابع در‬
‫جدول شماره‪ - 18‬راهکارهای اجرایی توسعه گردشگری در بعد مدیریتی و گردشگری روستای برغان شهرستان ساوجبالغ استان البرز‬
‫مسئول اجرا‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫شورای روستا‬
‫شرکای و ذی نفعان و سرمایه گذاران‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫استانداری استان البرز با حضور اعضای‬
‫شورای برنامه ریزی و توسعه استان البرز‬
‫دانشگاه خوارزمی یا تهران‬
‫دانشگاه های مرتبط در حوزه پژوهش‬
‫توسعه مدیزیت گردشگری کشور‬
‫اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری‬
‫استان البرز‬
‫اداره کل فنی و حرفه ای استان البرز‬
‫جهاد کشاورزی استان البرز‬
‫دهیاری و بخشداری روستای برغان‬
‫شورای روستا‬
‫فرمانداری ساوجبالغ‬
‫اداره کل تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‬
‫استان البرز‬
‫اداره کل صمت استان البرز‬
‫بانک های عامل و صندوق های قرض‬
‫الحسنه استان البرز‬
‫‪ -3-2-4-2‬راهکارهاي اجرايي بعد مديريتي و گردشگري‬
‫اختیار و محدودیت ها تصمیم اجرایی مناسبی را اتخاذ نمایند‪.‬‬
‫زمان‬ ‫برنامه عملياتي‬ ‫راهبرد‬
‫نیمسال دوم‬ ‫اعالم فراخوان برای نشست هم اندیشی و تهیه‬
‫‪1402‬‬ ‫تکالیف و انتظارات شرکا و تدوین برنامه های‬
‫اجرایی‬
‫راهبرد مدیریت مشارکتی با ذی نفعان ( ساکنین و‬
‫نیمسال اول‬ ‫تقسیم وظایف و برنامه های اجرایی برای ذی‬ ‫شورای محلی‪ ،‬سرمایه گذاران بخش خصوصی‪،‬‬
‫‪1403‬‬ ‫نفعان و شرکای اجتماعی‬ ‫دستگاه های دولتی مرتبط)‬
‫مستمر‬ ‫کنترل ‪ ،‬نظارت و ارزیابی عملکرد هر یک از ذی‬
‫نفعان و شرکای‬
‫تهیه پیش نویس طرح جامع مدیریت توسعه‬
‫گردشگردی‬
‫راهبرد تصویب طرح جامع مدیریت توسعه گردشگری‬
‫ارائه پیش نویس طرح جامع مدیریت توسعه‬ ‫روستای برغان‬
‫گردشگردی به اداره کل میراث فرهنگی‬
‫وگردشگردی جهت تایید‬
‫ارسال طرح جهت تصویب در شورای برنامه ریزی‬
‫وتوسعه استانداری استان‬
‫مطالعه ظرفیت و فرصت های اشتغال و مشاغل‬
‫جدید روستای برغان‬
‫توانمندسازی مهارتی و تخصصی جوانان و‬
‫عالقمندان به حوزه گردشگردی‬ ‫راهبرد توسعه مدیریت گردشگری با اولویت اشتغال و‬
‫مشارکت بیشتر جوانان محلی‬
‫حمایت از جوانان و هدایت و مشاوره برای ارائه‬
‫خدمات مطلوب به گردشگران‬
‫‪51‬‬
 ‫‪ -3-5‬نتيجه گيري‪:‬‬

‫گردشگری همواره یکی از بهترین فرصتهای شغلی و درآمدزایی است که تنها با تبلیغات‪ ،‬خدمات مناسب و باکیفیت‪،‬‬

‫آثار باستانی و مناطق گردشگری‪ ،‬موزه ها و مناظر خارق العاده طبیعی میتواند چرخ های اقتصادی کشورها را به‬

‫گردش درآورد‪ .‬امروزه صنعت گردشگری پس از صنایع نفت و اتومبیل سازی به سومین صنعت درآمدزا تبدیل شده‬

‫است و نقش بسیار مهمی در اشتغالزایی و درآمدزایی کشورها ایفا میکند‪ .‬در همین راستا ‪ ،‬روستای برغان از توابع‬

‫بخش چندار شهرستان ساوجبالغ در غرب استان البرز واقع شده استکه به علت واقع شدن در مجاوورت دو کالن‬

‫شهر بزرگ تهران و کرج و شهرستان اطراف آن و داشتن مناظر طبیعی و زیبا با آب و هوای چعار فصل و همچنین‬

‫آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری بسیار متنوع و داشتن اقامتگاه برای ارائه خدمات و سرویس به گردشگران یکی‬

‫از هدف های مهم سرمایه و توسعه گردشگری بوده که به همین منظور پروژه مطالعاتی توسعه گردشگری روستای‬

‫برغان انتخاب شده است‪.‬‬

‫در این پروزه نقاط قوت‪ ،‬ضعف‪ ،‬فرصت و تهدیدهای توسعه گردشگردی در ابعاد چهارگانه‪ ،‬بعد اجتماعی و فرهنگی ‪،‬‬

‫اقتصادی ‪ ،‬محیط زیستی‪ ،‬کالبدی و زیرساختی و بعد مدیریتی و گردشگری بررسی گردید‪.‬‬

‫با توجه به نتایج داده ها در جداول باال‪ ،‬راهبردهای متناسب با هریک از ابعاد توسعه گردشگری پیشنهاد شد‪ ،‬تا پس‬

‫از تحلیل و ارزیابی‪ ،‬راهبردها رتبه شدند که نتایج حاصله از انتخاب راهبرد نخست هر بعد به شرح زیر می باشد‪.‬‬

‫راهبرد افزایش مشارکت جوانان در روستا جهت معرفی ظرفیت های گردشگری روستابه گردشگران‬ ‫‪-‬‬

‫راهبردتشکیل کمیته ساماندهی‪ ،‬نظارت و ارزیابی توسعه گردشگری با مشارکت بخش دولتی‪ ،‬بخش خصوصی‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫شورای محلی‬

‫راهبرد ایجاد روستای طبیعت گردی و گردشگردی نمونه با الگوی مشارکت ذینفعان ( ساکنان محلی؛ گردشگران و‬ ‫‪-‬‬

‫سرمایه گذاران )‬

‫راهبرد مدیریت مشارکتی با ذی نفعان ( ساکنین و شورای محلی‪ ،‬سرمایه گذاران بخش خصوصی‪ ،‬دستگاه های‬ ‫‪-‬‬

‫دولتی مرتبط)‬

‫‪52‬‬
‫در همین راستا به منظور تکمیل پروژه مطالعاتی ‪ ،‬راهکارهای اجرایی هر راهبرد پیشهاد شد‪ .‬راهکارها متناسب با بعد‬
‫توسعه گردشگری با ویژگی زمان انجام فعالیت و همچنین تعیین اسامی مسئول اجرای هر برنامه که به عهده کدام‬
‫دستگاه دولتی یا بخش خصوصی یا نهادهای مردمی تکمیل شده است‪.‬‬

‫منابع‪:‬‬

‫اسماعیل زاده‪ ،‬حسن؛ شمسی صالح پور و یعقوب اسماعیل زاده (‪ ،)1394‬گردشگری پایدار در اکوسیستم تاالب ها‬
‫( مطالعه موردی‪ :‬تاالب های شهرستان نقده)‪ ،‬فصل نامه جغرافیای طبیعی‪ ،‬سال هشتم‪ ،‬شماره ‪ ،30‬صص ‪99-118‬‬

‫پاپلی یزدی‪ ،‬محمد حسین و مهدی سقایی( ‪ ،) 1393‬گردشگری ( ماهیت و مفاهیم )‪ ،‬انتشارات سمت ‪ ،‬چاپ نهم‬

‫دست نشان حامد‪ ،‬حسین عابدی علیرضا محمدی نصب(‪ ،)1394‬مطالعات مدیریت راهبردی شماره ‪22‬‬

‫رهنمایی‪ ،‬محمد تقی( ‪ ،) 1399‬اوقات فراغت و گردشگری‪ ،‬انتشارات مهکامه‪ ،‬چاپ ششم‬

‫زیاری کرامت اهلل (‪ ،)1381‬مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران‬

‫صرامی‪ ،‬حسین؛ سید اسکندر صیدایی و عظیم دیناروند(‪ ،)1389‬برنامه ریزی گردشگری با تاکید بر توسعه پایدار در‬
‫شهرستان شوش‪ ،‬فصلنامه علوم اجتماعی‪ ،‬شماره ‪ ،8‬صص ‪9-43‬‬

‫فرجی راد‪ ،‬عبدالرضا‪ ،‬سیده زاله سید نصیری(‪ ،)1389‬رویکردهای تحلیلی در توسعه پایدار گردشگری شهری‪،‬‬

‫فصلنامه جغرافیایی سرزمین‪ ،‬علمی – پژوهشی‪ ،‬شماره‪25‬‬

‫فرج زاده اصل‪،‬منوچهر(‪ )1384‬سیستم اطالعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه ریزی توریسم ناشر سمت‬

‫هزار جریبی جعفر‪ ،‬مهرداد کرمی(‪،)1390‬مسکن و محیط روستا‬

‫سایت کجارو‪ ،‬ماخذ عکس کلیه جاذبه های گردشگری‬

‫‪Higham, Jand M, lueck(2003) Urban ecotourism; a contradiction in terms? Journal of‬‬

‫‪Ecotourists: 1, 36- 51‬‬
‫‪Williams Stephan, 2000, Tourism Geography, second published,Routledge London.‬‬
‫‪Zahedi, S, 2006, SustainableTourismand Ecotourism Environmental perspective‬‬
‫‪,Tehran AllameTabatabai University press.‬‬

‫‪53‬‬