MỞ VÀ KẾT MỚI

Tài liệu ôn thi THPT Quốc gia 2023 Fb: Vân Anh SDT : 0386241998
CÁC DẠNG MỞ
BÀI VÀ KẾT BÀI
Địa chỉ: Số 14 – ngách 12/25 Phạm Văn Đồng, Tân Xuân 3, Xuân Đỉnh, Bắc Từ 1
Liêm, Hà Nội.
Không bao giờ là quá muộn cho một giấc mơ
1. Phần mở bài


Tuyên ngôn độc lập

MB1:
"Lấy bút làm đồn chuyển xoay chế độ
Mỗi vần thơ: bom đạn phá cường quyền"
Nguyễn Ái Quốc – Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của dân tộc Việt Nam ta đã lấy văn thơ
làm vũ khí chiến đấu, để phục vụ sự nghiệp cách mạng cao cả. “Lời kêu gọi toàn quốc
kháng chiến” , “Không có gì quý hơn độc lập tự do” hay “Bản án chế độ thực dân Pháp”
chính là những lời kêu gọi của non sông, gấm vóc, là những lời non nước thiêng liêng mà
cao cả, là lời thề chiến đấu vì độc lập tự do của Tổ Quốc. Trong số những tác phẩm của
Người, đã từng có có những kiệt tác sánh ngang với các áng thiên cổ hùng văn của dân
tộc, một trong số đó có lẽ ta phải kể đến bản Tuyên Ngôn Độc Lập. Tuyên ngôn Độc lập
từ lâu đã được coi là một văn kiện có trị lịch sử to lớn, một bài văn chính luận ngắn gọn,
súc tích, lập luận chặt chẽ, đanh thép, lời lẽ hùng hồn và đầy sức thuyết phục.
MB2:
Trong hoàn cảnh nước mất nhà tan, cả dân tộc đang chìm đắm trong vòng nô lệ, phải
vùng lên chiến đấu giành lại tự do, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan niệm thơ văn phải có
tính chiến đấu, có chất "thép", và là vũ khí cách mạng sắc bén; Văn nghệ sĩ phải là người
chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa, nghệ thuật. Nếu cổ nhân quan niệm: "Văn dĩ tải
đạo", "Thi dĩ ngôn chí", thì Hồ Chí Minh bổ sung:
Nay ở trong thơ nên có thép,
Nhà thơ cũng phải biết xung phong
Có thể nói bản "Tuyên ngôn Độc lập" của chủ tịch Hồ Chí Minh đã hoàn thành sứ mệnh
chiến đấu cao cả ấy. Đây là áng văn mẫu mực phản ánh một cách tập trung nhất, tiêu biểu
nhất phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh. Bản tuyên ngôn đã
thể hiện một cách hùng hồn khát vọng, ý chí và sức mạnh Việt Nam, mang một giá trị
Liêm, Hà Nội.
lịch sử vô cùng to lớn và là sự tiếp nối, kế thừa truyền thống anh dũng bất khuất, đấu
tranh cho độc lập tự do của ông cha ta suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước.
MB3:
Cách đây nghìn năm,lời thơ thần của Lý Thường Kiệt vang dội trên sông Như Nguyệt
để đánh đuổi quân Tống xâm lược cũng như khẳng định chủ quyền độc lập của dân tộc ta
dưới thời nhà Lý . Tiếp bước cha anh, ngàn đời sau Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho ra đời
Bản Tuyên Ngôn Độc Lập là một áng văn chính luận mẫu mực của nền văn học Việt
Nam hiện đại, kết tinh những tinh hoa của dân tộc và khí phách non sông, mang giá trị
pháp lí, giá trị lịch sử và cả giá trị nghệ thuật cao cả. Trước sự chứng kiến của hơn 50 vạn
đồng bào cả nước tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, bằng bút pháp lập luận chặt chẽ, lí lẽ
đanh thép, dẫn chứng hùng hồn và giọng đọc đặc biệt thì Bản Tuyên Ngôn độc lập đã
khơi dậy lòng yêu nước nồng nàn, thấm nhuần vào từng con tim, khối óc con người Việt
Nam.
Tây Tiến
MB1:
Cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta đã đi vào văn chương như những giai
thoại của một thời khói lửa, những dòng sông, cánh đồng, mảnh đất, ngôi làng đã đồng
hành sống và chiến đấu với con người đã bước vào văn chương để trở thành vẻ đẹp của
quê hương đất nước. Đó là một sông Đuống cuộn trôi mang bao dáng hình xứ sở của
Hoàng Cầm, là hình ảnh của Sông Lô với Bến bình ca ghi dấu những chiến công và đẹp
như một bài thơ của Văn Cao. Nhưng đến với sông Mã thì đó lại là hình ảnh về một dòng
sông gầm khan trầm uất cùng với những dấu chân huyền thoại của Đoàn binh Tây Tiến
để làm nên tên tuổi của nhà thơ Quang Dũng. Từng là một cựu chiến sĩ trong đoàn binh
Tây Tiến thì những ngày tháng từng sống và chiến đấu cùng đồng đội của mình là những
ngày tháng không thể quên với ông, và gắn liền với những ngày không thể quên ấy là
những bài thơ không thể quên, và “Tây Tiến” là một bài thơ như thế.
MB2:
Thơ ca gắn bó với đời sống buồn vui, lúc hạnh phúc cũng như khi gian lao, vất vả của
con người Việt Nam, ngay cả khi đất nước bị chiến tranh tàn phá một cách ác liệt nhất
Liêm, Hà Nội.
vào những năm kháng chiến chống Pháp thì có lẽ thơ ca cũng chính là thứ vũ khí để
chiến đấu lại kẻ thù xâm lược. Nhà phê bình Hoài Thanh đã từng nói: Hầu hết những
người mang ba lô lặng lẽ đi trên các nẻo đường kháng chiến trong một quyển sổ tay nào
đó thế nào cũng có ít bài thơ... Trong cuộc chiến tranh nhân dân của chúng ta, tiếng
súng, tiếng nhạc, tiếng thơ cùng hòa điệu” ( Nói chuyện thơ kháng chiến). Và một trong
số những bài thơ ngày ấy được các chiến sĩ đặc biệt yêu thích nhất có lẽ ta phải kể đến
bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng. Bài thơ đã dựng lên bức tượng đài về những
chàng lính hào hoa, phong nhã trong đoàn binh Tây Tiến ngày ấy tuy rất đỗi giản dị
nhưng lại phi thường, chói sáng. Hòa chung vào những vần thơ dạt dào đầy cảm hứng
lãng mạn ấy, tác giả đã khơi dậy một thời khói lửa bom đạn đầy tự hào của dân tộc Việt
Nam, đó khúc tráng ca mang dư âm về tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc.
MB3:
“Đó là cuộc chia ly chói ngời sắc đỏ
Tươi như cánh nhạn lai bồng
…
“Khi Tổ Quốc cần họ biết sống xa nhau””
( Cuộc chia ly màu đỏ – Nguyễn Mỹ)
Chiến tranh đi qua đã để lại cho chúng ta những hoài niệm về những tháng năm
không thể nào quên, đó là khi con người ta nhận ra sứ mệnh của mình sinh ra là để chiến
đấu, là để báo thù, đó là những con người sẵn sàng gác lại tuổi trẻ, việc học hành, tình
cảm cá nhân vị kỉ để đi theo tiếng gọi của Tổ Quốc… Những con người ấy đã đi vào
trong thơ ca, nghệ thuật như những huyền thoại của thế kỉ 20 mà nhà thơ Quang Dũng đã
thể hiện thật xuất sắc thông qua lăng kính lãng mạn nhưng vẫn đậm chất hiện thực của
mình qua bài thơ Tây Tiến. Tác phẩm đã khắc họa thành công bức tượng đài người lính
Tây Tiến trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ
Việt Bắc
MB1:
Liêm, Hà Nội.
Văn chương kết tinh vẻ đẹp của thời đại. Âm vang của lịch sử dường như đọng lại đẹp
nhất, rực rỡ nhất trên những trang thơ. Mỗi câu chữ, hình ảnh thơ ngưng tụ hồn sông núi,
ghi nhận ấn tượng sâu sắc cảm động nhất của một đời người. Hạnh phúc nhất của người
cầm bút có lẽ là lúc tạo được dấu ấn nghệ thuật không phai mờ trong tâm trí người đọc
mọi thế hệ. Có lẽ, Tố Hữu là một trong số những nhà văn được tận hưởng trọn vẹn niềm
hạnh phúc ấy hơn ai hết. Mỗi thời kỳ lịch sử đi qua, Tố Hữu đều ghi dấu trong trái tim
người đọc bằng những vần thơ dạt dào cảm xúc của một hồn thơ trữ tình – chính trị. Cảm
hứng chủ đạo trong thơ ông là những lời tâm huyết say mê về một lẽ sống lớn, tình cảm
lớn, niềm vui lớn của đất nước và dân tộc trong cách mạng và kháng chiến. Nếu thơ là
tiếng lòng trang trải thì bài thơ “Việt Bắc” chính là tiếng lòng trang trải của Tố Hữu khi
viết về thủ đô gió ngàn Việt Bắc, quê hương của Cách Mạng mà ở đó người dân Tây Bắc
và Việt Bắc cùng với đồng bào dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng và Bác Hồ kính yêu
trong kháng chiến chống Pháp đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu.
MB2:
Có một nhà thơ đã từng viết:
“Xin tạm biệt đời yêu quý nhất

Còn mấy vần thơ một nắm tro
Thơ gửi bạn đường, tro gửi đất,
Sống là cho và chết cũng là cho”
Phải chăng, đó cũng là tâm nguyện của một người trọn đời đã hiến dâng cho tổ quốc, cho
Đảng và nhân dân? Nhà thơ đó không phải là ai khác chính là nhà thơ Tố Hữu – Lá cờ
đầu của nền thi ca Việt Nam hiện đại. Mỗi thời kỳ lịch sử đi qua, Tố Hữu đều để lại dấu
ấn riêng mang đậm hồn thơ chính trị: Từ ấy, Gió lộng,Máu và hoa...Trong đó, chúng ta
không thể không nhắc đến bài thơ Việt Bắc. Việt Bắc – quê hương của kháng chiến, cách
mạng trong những ngày đầu tiên của nền dân chủ cộng hoà đã trở thành biểu tượng của
tấm lòng gắn bó thuỷ chung với cách mạng, dân tộc. Có những mảnh đất tuy không phải
nơi chôn nhau cắt rốn nhưng vẫn không bao giờ phai mờ trong tâm khảm. Bởi đó là máu
thịt, là nơi ghi lại kỷ niệm đẹp nhất của một đời người. Nhà thơ Tố Hữu đã ghi lại mối
Liêm, Hà Nội.
tình sắt son đậm đà “mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng” trong bài thơ Việt Bắc , bằng
tất cả cảm xúc nồng nàn của một hồn thơ đằm thắm thuỷ chung.
MB3:
Chín năm làm một Điện Biên
Nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng”
( Hoan hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu)
Đã từ lâu mảnh đất Tây Bắc – Điện Biên được coi là quê hương của kháng chiến,
quê hương của những anh hùng, đây là mảnh đất trung du nghèo khó mà nặng ân tình
khiến ai đã đặt chân đến đây cũng phải bồi hồi, xuyến xao. Mảnh đất ấy đã trở thành
niềm thương, nỗi nhớ cho những ai đã từng đến rồi lại phải đi. Có người đã từng nói : “
Thơ chỉ trào ra khi trong tim anh mọi thứ đã thật ứ đầy”, chính những niềm thương, nỗi
nhớ trào dâng ấy đã tạo ra những rung động mãnh liệt trong cảm xúc để rồi nhà thơ Tố
Hữu – Một người lính đã từng gắn bó với mảnh đất này viết nên tác phẩm “Việt Bắc” –
tuyệt tác của đời mình. Tác phẩm là một khúc tình ca và cũng là khúc hùng ca về cuộc
kháng chiến và con người kháng chiến. Bài thơ được viết ra như lời hát tâm tình của một
mối tình thiết tha đầy lưu luyến giữa người kháng chiến và đồng bào Việt Bắc được thể
hiện qua lăng kính trữ tình- chính trị, đậm tính dân tộc và ngòi bút dạt dào cảm xúc của
thi nhân.
Đất Nước
MB1:
“Niềm vui của nhà thơ chân chính là niềm vui của người mở đường đến với cái đẹp”
(Pautôpxki). Và sứ mệnh thiêng liêng ấy của người nghệ sĩ đã mang đến cho đời bao áng
thơ lay động lòng người. Trong những tháng năm đánh Mỹ gian khổ mà hào hùng của
dân dộc Việt Nam, bao người nghệ sĩ đã viết về vẻ đẹp của đất nước, đã mở đường đến
với không gian núi sông, con người đất mẹ. Ta bắt gặp một hình tượng đất nước đau
thương nhưng vẫn ngời lên ý chí đấu tranh trong trang thơ Nguyễn Đình Thi đồng thời
cũng rất dịu dàng ý tứ trong thơ Hoàng Cầm. Nhưng với Nguyễn Khoa Điềm, ta bắt gặp
một cái nhìn toàn vẹn, tổng hợp từ nhiều bình diện khác nhau về một đất nước của nhân
Liêm, Hà Nội.
dân trong bài thơ “Đất Nước”, được trích trong chương V – “Trường ca mặt đường khát
vọng”. Hình hài đất nước từ khi được sinh ra cho đến khi trải qua bao sóng gió của chiến
tranh được tái diễn thông qua một hồn thơ tinh tế, đậm chất trữ tình, chính luận. Nhà thơ
muốn thức tỉnh ý thức, tinh thần dân tộc, tình cảm với nhân dân, đất nước của thế hệ trẻ
Việt Nam trong những năm tháng ấy.
MB2:
Đất nước luôn là tiếng gọi thiêng liêng muôn thuở, muôn nơi và của bao triệu trái tim
con người. Đất nước đi vào đời chúng ta qua những lời ru ngọt ngào êm dịu xa xưa của
bà của mẹ. Đất nước lớn lên trong cái dịu dàng, nên thơ như những lời ca của Hoàng
Cầm khi xưa trên sông Đuống, như những vần thơ sâu lắng, thiết tha và rất đỗi tự hào của
Nguyễn Đình Thi. Hay đất nước đôi khi chỉ là viết về những người anh hùng với trái tim
nóng bỏng đầy ắp lí tưởng trong thơ của Phạm Tiến Duật. Nhưng lần đầu tiên trong lịch
sử văn chương, có một nhà thơ như Nguyễn Khoa Điềm đã viết về tư tưởng “Đất nước”
mà không triển khai trên vẻ đẹp của thiên nhiên hùng vĩ hay con người Việt Nam trong
chiến đấu. Nguyễn Khoa Điềm đã viết bài thơ “Đất Nước”với lối viết văn gần gũi, quen
thuộc, bình dị, đậm màu sắc văn hóa dân gian khác hẳn với những nhà thơ cùng thời. Bài
thơ đã thể hiện quan niệm vô cùng mới mẻ và sâu sắc của tác giả về Đất Nước:
“Đất nước này là của nhân dân
Đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao, thần thoại”.
MB3:
Đất nước đã nghiêng vào trong thơ ca, nghệ thuật như một điểm hẹn về tâm hồn của rất
nhiều văn nghệ sĩ. Chế Lan Viên đã không kìm được lòng mình mà thốt lên rằng:
Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng
Chưa đâu và cả trong những ngày đẹp nhất
Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc
Nguyễn Du viết Kiều đất nước hóa thành văn
Thì Nguyễn Khoa Điềm – Một nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ
đã gặp gỡ đề tài này bằng tập thơ “ Trường Ca mặt đường khát vọng” Trong đó chương
V là chương trung tâm kết nối tác phẩm bằng hình tượng nghệ thuật trung tâm là Đất
Nước. Bằng là phong cách thơ trữ tình chính luận. Thơ Nguyễn Khoa Điềm lôi cuốn
Liêm, Hà Nội.
người đọc bởi xúc cảm lắng đọng, giàu chất suy tư, thể hiện tâm tư của người trí thức
tham gia tích cực vào cuộc chiến đấu của nhân dân. Nguyễn Khoa Điềm đã chọn cho
mình điểm nhìn gần gũi, quen thuộc, bình dị, khác hẳn với những nhà thơ cùng thời để
miêu tả về Đất Nước và để thể hiện quan niệm vô cùng mới mẻ và sâu sắc:
“Đất nước này là của nhân dân
Đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao, thần thoại”.
Sóng
MB1:
Mỗi một nhà thơ tài hoa có thể xem như là một khách đa tình như Maxim Goocki đã
nói:“Thiên tài là ái tình”. Tình yêu ở thời nào cũng có. Tình yêu đôi lứa luôn là đề tài
muôn thuở mà bất kỳ thời gian nào, xã hội nào cũng đều xuất hiện trong văn học và trở
thành nguồn cảm hứng bất tận của thi ca nghệ thuật. Viết về tình yêu , thơ Xuân Quỳnh
nhẹ nhàng hồn hậu, tự nhiên mà nồng nàn sâu sắc. Nhớ “thơ tình cuối mùa thu” thoảng
gió heo may cùng tình yêu ở lại, thương “Thuyền và biển” những ngày ngàn trở cách xa,
yêu “Hoa cỏ mây” dâng đầy khắp nẻo lối cũ ta về, và làm sao có thể quên được những
con sóng khắc khoải ngoài đại dương kia ngập tràn những khát khao về tình yêu, hạnh
phúc. “Sóng” là tác phẩm tiêu biểu cho tài thơ và tình thơ Xuân Quỳnh, là lời tự bạch của
trái tim người phụ nữ đang yêu, là minh chứng bất diệt cho tuổi trẻ Việt Nam thời chống
Mỹ.
MB2:
Kháng chiến chống Mỹ là một giai đoạn lịch sử anh hùng và đau thương của cả dân
tộc Việt Nam. Chiến tranh là mất mát là hy sinh, chúng ta buộc phải cầm súng để giành
lại độc lập tự do. Văn học thời kì này là văn học của cảm hứng sử thi, của chủ nghĩa anh
hùng cách mạng. Nhưng đâu đó các nhà thơ, nhà văn vẫn để cho tình yêu sinh sôi, nảy
nở, thỏa sức vẫy vùng trên bầu trởi văn chương. Đó là tình yêu thánh thiện của Lãm và
Nguyệt trong Mảnh trăng cuối rừng (Nguyễn Minh Châu). Là tình yêu đầy chất triết lý
trong Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa Điềm). Nếu để chọn một nhà thơ đã mang
đến cho đời bông hoa đẹp đầy hương sắc ngày ấy có lẽ nhiều người sẽ chọn nữ sĩ Xuân
Quỳnh. Đó là một hồn thơ đằm thắm, hồn hậu nhưng tha thiết và mãnh liệt. Thơ Xuân
Quỳnh là những thức cảm về tình yêu, là khát khao về hạnh phúc rất tình, rất đời và rất
Liêm, Hà Nội.
nữ tính. Đọc thơ Xuân Quỳnh ta như lạc vào một thế giới đầy cung bậc cảm xúc khác
nhau của những nhịp đập trái tim nóng bỏng. Và nói đến tất cả những điều này có lẽ ta
đang nói đến bài thơ Sóng – không chỉ là linh hồn của Hoa dọc chiến hào mà đó còn là
bài thơ đi cùng năm tháng.
MB3:
Từ trước đến nay, tình yêu luôn là thứ không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con
người. Xuân Diệu đã từng viết:
“Làm sao sống được mà ko yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào”
( Bài thơ tuổi nhỏ – Xuân Diệu)
Đó cũng là lý do tình yêu được đưa rất nhiều vào trong thơ ca và nghệ thuật, trở
thành nguồn cảm hứng bất tận với nhiều thi nhân. Có rất nhiều những nhà thơ, nhà văn
từng viết về tình yêu nhưng có lẽ sâu sắc nhất phải kể đến 2 cây bút thơ tình xuất sắc của
nền văn học Việt Nam, đó là Xuân Diệu và Xuân Quỳnh. Nếu như Xuân Diệu từng làm
mưa làm gió khiến người đọc nhớ mãi khi đặt tất cả dấu ấn tình yêu mãnh liệt của mình
với “Biển” thì Xuân Quỳnh – một nhà thơ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ
đã thể hiện tình cảm người con gái qua hình ảnh “Sóng”. Khi nhắc đến tên tuổi của Xuân
Quỳnh, từ trong tiềm thức của mỗi người yêu văn chương đều biết tiếng thơ chị là tiếng
nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và tha thiết khát vọng hạnh phúc đời thường.
Một trong số những tác phẩm xuất sắc nhất của Xuân Quỳnh phải kể đến tập “Hoa dọc
chiến hào” với linh hồn là bài thơ “Sóng” được tác giả viết nhân một chuyến đi thực tế ở
biển Diêm Điền năm 1967.
Người lái đò sông Đà
MB1:
Đã từ lâu, cá tính trở thành nội dung mà văn nghệ phản ánh. Nếu Xuân Diệu khao
khát một thế giới mà lửa sống của con người được đốt lên tận độ:
“ Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”
Liêm, Hà Nội.
Thì Nguyễn Tuân lại thích một cuộc sống tự do, phóng túng để thể hiện cái tài hoa và
lương tri, nơi cái đẹp có thể thăng hoa đến tận cùng. Trước Cách mạng tháng Tám, nhắc
đến Nguyễn Tuân bạn đọc sẽ không thể nào quên được “Vang bóng một thời”, đó là
những nuối tiếc của một tâm hồn hoài cổ trước những cái hay cái đẹp, những nghệ thuật
cầu kì của một thời đại đã qua, cái thời ấy đã chết rồi, chỉ còn để lại tiếng vang. Sau cách
mạng tháng Tám, một Nguyễn Tuân hoàn toàn mới đã xuất hiện trên diễn đàn văn
chương bằng chất nghệ sĩ phóng túng, tự do với lối hành văn độc, lạ, tất cả điều ấy được
kết tinh trong tập “Tùy bút Sông Đà” xuất bản năm 1960. Cả 15 bài tùy bút trong tác
phẩm này đều tập trung ca ngợi thiên nhiên và con người Tây Bắc bằng những hình
tượng giàu sức hấp dẫn, đậm đà cảm hứng lãng mạn, trong sáng mà nổi bất nhất chính là
thiên tùy bút “ Người lái đò Sông Đà”.
MB2:
Mỗi nhà văn phải có con mắt nhìn riêng về cái đẹp, hiểu thấu về cái đẹp và tác phẩm
của anh phải hướng đến cái chân- thiện- mĩ. Để làm được điều đó thì đòi hỏi nhà văn phải
có đủ tài và đủ tâm. Có lẽ, Nguyễn Tuân là một nhà văn như thế bởi tác phẩm của ông
luôn là những áng văn tuyệt bút tái hiện lại cái đẹp và khơi gợi trong lòng người đọc
hứng thú và khả năng cảm nhận cái đẹp. Từ “Vang bóng một thời” cho đến “Tùy bút
sông Đà”, đó là một hành trình hơn hai mươi năm và hơn thế nữa để Nguyễn Tuân có thể
viết về cái đẹp. Cuộc đời Nguyễn Tuân chính là những giấc mộng phiêu du để đi tìm
được thứ “vàng mười” ẩn chứa trong con người đó đây, chính vì vậy ấn tượng đầu tiên về
những sáng tác của Nguyễn Tuân chính là những con người bước từ đời thực vào trang
sách luôn ở phương diện tài hoa nghệ sĩ. Ấn tượng ấy lại càng rõ nét hơn khi ta tiếp cận
tùy bút “Người lái đò sông Đà” với hình ảnh ông lái đò Tây Bắc với “tay lái ra hoa”.
MB3:
Hòa chung với không khí sôi nổi của cả nước khi Miền Bắc tiên lên xây dựng Chủ
nghĩa xã hội với xu hướng đi đến những vùng cao để phục hồi kinh tế với tiếng hát đầy
sông, đầy cầu thì Nguyễn Tuân đã lựa chọn Tây Bắc làm miền đất hứa để viết lên tuyệt
tác của đời mình. Ông không đi theo lối mòn khi viết về những “cái tôi” còn buồn như
Huy Cận, Chế Lan Viên – Những “cái tôi” luôn cô đơn trước vũ trụ, cô đơn giữa dòng
Liêm, Hà Nội.
đời. Nguyễn Tuân đã khéo léo để “cái tôi” cá nhân của mình hòa chung với “cái ta” của
cộng đồng và mở ra một trào lưu văn học mới để rồi tất cả được kết tinh trong tập “Tùy
bút Sông Đà” mà linh hồn của nó chính là “ Tùy bút Người lái đò Sông Đà”. Nguyễn
Tuân là một nhà văn cả đời say mê đi tìm cái đẹp, cái đẹp ở đây chính là nghệ thuật, mà
khi nói đến nghệ thuật cũng chính là cái đẹp, với Nguyễn Tuân, con người chính là tác
phẩm nghệ thuật tuyệt vời nhất mà tạo hóa đã ban tặng. Cái đẹp ấy được Nguyễn Tuân
phát hiện ra trong “ thứ vàng mười đã qua thử lửa” của Tây Bắc, ở những con người đang
gắn bó với công cuộc xây dựng quê hương, đất nước. Chất vàng mười ấy chính là vẻ đẹp
của người lái đò sông Đà, dưới ngòi bút điêu luyện của Nguyễn Tuân đó vừa là người anh
hùng, vừa là nghệ sĩ tài hoa trên chính nghề nghiệp của mình.
MB4:
“ Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc

Khi lòng ta đã hóa những con tàu”
( Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)
Tây Bắc đã trở thành vùng đất hứa của thi ca nghệ thuật những năm 58-60 khi
miền Bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, các nhà văn nhà thơ đến với nơi đây để tìm
cho mình những nguồn cảm hứng mới. Ta từng biết đến Tô Hoài với tập “truyện Tây
Bắc” mà nổi bật là truyện ngắn “Vợ Chồng A Phủ”, hay Nguyễn Khải cũng đã từng xôn
xao lòng mình với “Mùa Lạc” thì Nguyễn Tuân lại thăng hoa trên mảnh đất này với tập
“Tùy bút Sông Đà” với linh hồn là bài kí “Người lái đò Sông Đà”. Là một nhà văn đi
theo chủ nghĩa xê dịch, dấu chân của Nguyễn Tuân đã đi khắp mảnh đất hình chữ S này,
nhưng ông lại chọn Tây Bắc làm nơi cho ra đời đưa con đẻ tinh thần của mình là bởi chỉ
có nơi đây mới thỏa mãn thực đơn cho nhãn quan sáng tác của ông. Tùy bút sông Đà là
những trang văn được viết bằng ngôn ngữ điêu luyện, những đoạn tả đèo cao, vực sâu,
thác nước dữ dội, hoặc cảnh thiên nhiên đẹp đến tuyệt đỉnh, nhưng lấp lánh giữa những
vẻ đẹp ấy là hình ảnh con sông Đà hiện lên vừa hùng vĩ, dữ dội nhưng cũng rất nên thơ,
trữ tình và lãng mạn.
Liêm, Hà Nội.
Ai đã đặt tên cho dòng sông

MB1:
Ai đó đã từng viết: “Đất nước có nhiều dòng sông nhưng chỉ có một dòng sông để
thương, để nhớ như đời người có nhiều cuộc tình nhưng chỉ có một cuộc tình để mãi mãi
mang theo”. “Một dòng sông để thương, để nhớ” của mỗi người rất khác nhau. Nếu tên
tuổi Văn Cao gắn liền với sông Lô hùng tráng; nếu Hoàng Cầm là nỗi nhớ của ta khi
ngang qua “Sông Đuống trôi đi một dòng lấp lánh”; nếu Hoài Vũ mãi là nhà thơ của con
sông Vàm Cỏ đêm ngày thao thiết chở phù sa, thì Hoàng Phủ Ngọc Tường đã song hành
cùng sông Hương đi vào trái tim người đọc với bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Là
một kí giả nặng lòng với Huế hơn bốn mươi năm, cùng sở trường về bút ký và đặc sắc
trong phong cách sáng tác là ở sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình,
giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về
triết học, văn hoá, lịch sử, địa lý, nhà văn đã đem đến cho người đọc những cái nhìn mới
mẻ, đa diện về vẻ đẹp của sông Hương, xứ Huế mà ít ai từng được biết đến.
MB2:
Thiên nhiên Huế với núi Ngự hữu tình là xứ sở của rất nhiều chùa triền,lăng tẩm, của
những nét đẹp văn hóa cổ truyền. Huế cũng là một thành phố du lịch nhưng cho đến ngày
nay Huế vẫn luôn giữ được vẻ đẹp thâm trầm, thanh tịnh mà không thành phố nào có
được. Một phần làm nên vẻ đẹp ấy chính là dòng sông Hương. Con sông đã đi vào thi ca
với vẻ đẹp quyến rũ lạ kì:
“Nếu như chẳng có dòng Hương
Câu thơ Xứ Huế giữa đường đánh rơi”
(Nhà thơ Huy Tập)
Dòng sông trở thành nguồn cảm hứng của rất nhiều văn nghệ sỹ và với Hoàng Phủ Ngọc
Tường cũng không phải là một ngoại lệ. Bằng tất cả tình yêu của mình, ông đã dành cho
sông Hương một bài kí trang trọng mang tên: “ Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Bài kí
chính là mối lương duyên giữa một tâm hồn nghệ sĩ giàu cảm xúc, tinh tế, có tình yêu quê
hương xứ sở tha thiết với một trí tuệ uyên bác, tài hoa. Đây là một bản trường ca đầy chất
thơ mang tinh hoa văn hóa của đất kinh kì xưa, từng câu từng chữ đằm thắm, dịu dàng,
Liêm, Hà Nội.
tựa như người đọc đang vừa ngắm cái lặng lẽ của sông nước trên con thuyển trôi lặng lờ,
vừa nghe ai đó kể về dòng sông huyền thoại này. Để rồi, Tô Hoài đã phải thốt lên rằng: “
Hoàng Phủ Ngọc Tường trầm cả tâm hồn trong khuôn mặt cuộc đời cùng với đất trời,
sông nước của Huế”.
MB3:
Một lần anh đến Huế thơ
Gặp cô gái đẹp say mơ giấc nồng
Sông Hương quyến rũ lạ lùng
Em choàng tỉnh giấc ngượng ngùng nhìn tôi
Sông Hương đã đi vào thơ ca nghệ thuật như một niềm cảm hứng bất tận đối với tất
cả văn nghệ sĩ, nhưng dù là trong tác phẩm nào đi chăng nữa sông Hương vẫn luôn mang
một dáng vẻ vô cùng dịu dàng, quyến rũ khiến ai cũng phải mê đắm ngay từ lần gặp gỡ
đầu tiên. Có lẽ Hoàng Phủ Ngọc Tường đã “phải lòng” sông Hương – xứ Huế như một
lần gặp gỡ định mệnh để rồi gắn bó với mảnh đất này hơn 40 năm. Trước những rung
động của một mối tình say đắm trong những trang Kiều để từ đó nhà văn dành cho sông
Hương một bài kí trang trọng. Cả bài kí dường như là cuộc hành trình tìm kiếm cho câu
hỏi đầy khắc khoải “Ai đã đặt tên cho dòng sông” .Và cuộc tìm kiếm, lý giải cái tên của
dòng sông đã trở thành cuộc tìm kiếm đầy hào hứng và say mê không chỉ vẻ đẹp của diện
mạo hình hài mà còn là độ lắng sâu của tâm hồn và rung động. Con sông xứ Huế hiện lên
trong cuộc tim kiếm của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã không chỉ là con sông địa lý mà là
một sinh thể, một con người “sông Hương quả thực là Kiều, rất Kiều” vừa xinh đẹp, vừa
tài hoa, vừa thăng trầm chìm nổi cùng lịch sử lại vừa đằm thắm lắng sâu với nền văn hoá
riêng của nó.
Vợ chồng A Phủ
MB1:
Đặc sắc nhất của văn học là quan tâm tới cá thể, cá tính, cá nhân, quan tâm đến tính
cách và số phận con người. Chỉ có văn học quan tâm đến số phận con người giữa biển đời
mênh mông, Ai-ma-tốp đã từng nói: “ Nhà văn phải biết khơi lên ở con người niềm trắc
ẩn, ý thức phản kháng cái ác, cái khát vọng khôi phục và bảo vệ những cái tốt đẹp”. Và
Liêm, Hà Nội.
có lẽ Tô Hoài là một trong số những nhà văn đã hoàn thành sứ mệnh ấy một cách xuất
sắc nhất khi sáng tác tập “Truyện Tây Bắc” với linh hồn của nó là tác phẩm “Vợ Chồng
A Phủ”. Với vốn kiến thức phong phú về phong tục của tất cả các vùng miền trên khắp
đất nước thì Tây Bắc không phải là một ngoại lệ, là một nhà nhân đạo từ trong cốt tủy Tô
Hoài đã vẽ lên một bức tranh sâu sắc nhất về hiện thực cuộc sống người dân miền núi với
hai mảng sáng-tối mà đứng đầu hai thái cực ấy chính là bọn phong kiến miền núi, chúa
đất và những người lao động nghèo khổ như Mị và A Phủ.
MB2:
Bạch Cư Dị đã từng nói: Cảm động lòng người trước hết không gì bằng tình cảm và
tình cảm là cái gốc của văn chương. Tô Hoài là một nhà văn tài năng với tấm lòng nhân
hậu, cả cuộc đời ông đã gắn bó với biết bao mảnh đất trên dải đất hình tia chớp nhưng có
lẽ Tây Bắc đã trở thành miền đất hứa cho tài năng và là nơi bắt nguồn cho những tình
cảm chân thành nhất của ông. Đó là khoảng thời gian kéo dài hơn nửa năm, là quá trình
trải nhiệm nỗi đau của quần chúng, hướng tới lẽ sống của nhân dân khi phải chứng kiến
cảnh đồng bào dân tộc Tây Bắc bị giai cấp thống trị miền núi tước đoạt tài sản, bóc lột
nhân quyền. Những hình ảnh ấy đã tác động đến trái tim thổn thức của Tô Hoài để rồi vỡ
òa thành những trang văn xúc động giàu tính nhân văn trong truyện ngắn “Vợ Chồng A
Phủ”. Trong một lần phỏng vấn của báo “Văn Nghệ”, Tô Hoài đã từng phải thốt lên
rằng : “Đất nước và người miền Tây đã để thương để nhớ cho tôi nhiều, không thể và
không bao giờ quên…”
MB3:
“Tinh thần và sức mạnh bất khuất của cả nước được nuôi dưỡng và phát triển trong
những cánh rừng đại ngàn Tây Bắc. Sống với những ngọn thác dữ dội, những núi đá
hùng vĩ, những vạt rừng âm u là các dân tộc thiểu số anh em. Đời sống sinh hoạt của họ
khác nhau nhưng tinh thần kháng Pháp thì là một.” Đó là lời chia sẻ về cuộc sống những
ngày đi thực tế ở Tây Bắc đã để lại trong Tô Hoài những điều để thương, để nhớ nhất.
Những cảm xúc ấy đã được kết tinh thành tập “Truyện Tây Bắc” mà lấp lánh nhất có lẽ là
truyện ngắn “ Vợ Chồng A Phủ”, Tác phẩm được tổ chức chặt chẽ, rất sinh động và tự
nhiên, không cần những nút thắt quá biến động những vấn thu hút được bạn đọc là bởi tác
giả đã có cái nhìn hiện thực sắc bén. Nhà văn Nga Sê-khốp nói: "Một nghệ sĩ chân chính
Liêm, Hà Nội.
phải là một nhà nhân đạo từ trong cốt tuỷ”. Thông qua lăng kính đầy tình yêu thương,
lòng nhân ái tác giả đã thể hiện được chủ nghĩa nhân đạo tích cực, mới mẻ chưa từng có
trên diễn đàn văn chương Việt Nam. Được thể hiện thông qua cuộc đời, số phận 2 nhân
vật Mị và A Phủ. Hai nhân vật trung tâm từ trong bóng tối đau khổ, ô nhục đã vươn ra
ánh sáng của hạnh phúc, tự do.
MB4:
Một tác phẩm văn học chỉ thực sự có giá trị khi nó lên tiếng vì con người, ca ngợi và
bảo vệ con người. . Bởi Nam Cao đã từng nói “Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng
lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối; nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ
kia, thoát ra từ những kiếp sống lầm than” ( Trăng Sáng). Chúng ta đặc biệt trân trọng
những tác phẩm được kết tinh bước phát triển của chặng đường văn học này, trong đó
xuất sắc nhất vẫn phải kể đến “ Vợ Chồng A Phủ” của nhà văn Tổ Hoài.
Vợ Nhặt
MB1:
Sáng tạo nghệ thuật là sản phẩm tinh thần riêng của cá nhân người nghệ sĩ. Có những
tác phẩm đọc xong người ta quên ngay, đến khi cầm lại mới ngỡ là mình đã đọc rồi. Cùng
có những tác phẩm vừa mới ra đời được chào đón rầm rộ, sau đó người đọc lãng quên
nhanh chóng. Bên cạnh đó, vẫn ngời lên những tác phẩm nghệ thuật đích thực, tựa như
dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng khắc chạm trong tâm khảm. "Vợ
nhặt" của nhà vãn Kim Lân là một tác phẩm văn học như thế. Làm nên giá trị to lớn đó có
nhiều lí do. Song một khía cạnh rất quan trọng chính là giá trị nghệ thuật của tác
phẩm.“Vợ Nhặt” là một tác phẩm có tình huống truyện đặc sắc mang tính một không hai
trên diễn đàn văn chương Việt Nam. Nó bắt nguồn từ giá trị nhân đạo, tấm lòng luôn biết
yêu thương, trân trọng giá trị của con người ngay trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
MB2:
Trong văn chương, người ta nhấn mạnh chữ tâm hơn chữ tài. Song nếu cái tài không
đại đến một mức độ nào đó thì cái tâm kia làm sao bộc lộ ra được. Vợ nhặt cũng thế : tấm
lòng tha thiết của Kim Lân sở dĩ lay động người đọc là nhờ tài dựng truyện và dẫn dắt
truyện. Tài dựng truyện ở đây chính là tài tạo nên một tình huống truyện độc đáo hơn bao
Liêm, Hà Nội.
giờ hết, tình huống ấy đá tạo ra một điểm sáng soi chiếu và mở đường cho toàn bộ tác
phẩm. Đó chính là vẻ đẹp của tình người và niềm hi vọng vào cuộc sống của những
người nông dân nghèo như anh cu Tràng, bà cụ Tứ, người Vợ nhặt trong nạn đói năm
1945. Để rồi sau khi gấp những trang sách lại, ta lại nhớ đến câu nói của Charles
DuBos:”Văn học, đó là tư tưởng đi tìm cái đẹp trong ánh sáng”
MB3:
Kim Lân được ví như một loại đồ cổ quý hiếm cất giữ trong đó là những hạt bụi
vàng văn hóa thẳm sâu của nền văn minh sông Hồng. Ông trở thành nhà văn của những
số phận thiệt thòi, những kiếp người cùng khổ của làng quê Việt Nam giữa thế kỉ XX.
Các nhân vật của ông đều mang hình bóng của tác giả, là con người hiền hậu,chất phác và
giàu yêu thương, tình nghĩa. Vợ Nhặt là một tác phẩm tiêu biểu của Kim Lân được in
trong tập Con Chó Xấu Xí năm 1962. Nhà văn đã dùng Vợ nhặt để làm cái đòn bẩy để
nâng con người lên trong tình nhân ái. Câu chuyện Vợ nhặt đầy bóng tối nhưng từ trong
đó đã lóe lên những tia sáng ấm lòng.
Rừng Xà Nu
MB1:
Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng thăng hoa trên dòng sông văn chương bằng những lời thơ
sâu sắc:
“ Khi ta ở chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”
Trong cuộc đời mỗi người đã từng có những kỉ niệm gắn bó với những mảnh đất khác
nhau, để lại nhiều dấu ấn khác nhau để rồi khi đi xa chỉ còn là những kỉ niệm để thương
để nhớ. Nhắc đến nhà văn Nguyên Ngọc có lẽ nhiều người sẽ nhắc đến mảnh đất Tây
Nguyên, mảnh đất anh hùng với những con người mang dòng máu anh hùng từ thời Đăm
Săn sinh nhã. Mảnh đất Tây Nguyên bước vào trong văn chương của Nguyên Ngọc một
cách tự nhiên, chân chất như cái bụng của đồng bào các dân tộc anh em nơi đây. Một
trong số những sáng tạo nghệ thuật để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng độc giả của
Nguyễn Trung Thành khi viết về Tây Nguyên có lẽ phải kể đến tác phẩm Rừng Xà Nu.
Tác phẩm không chỉ đề cập đến lòng yêu nước quật cường, tinh thần đấu tranh không mệt
Liêm, Hà Nội.
mỏi của đồng bào Tây Nguyên trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước mà còn
khắc họa chân dung những người anh hùng đã chiến đấu vì lí tưởng cao đẹp.
MB2:
Trong bài “Nhận đường”, Nguyễn Đình Thi có viết: “Văn nghệ phụng sự kháng
chiến nhưng chính kháng chiến đem đến cho văn nghệ một sức sống mới. Sắt lửa mặt
trận đang đúc nên văn nghệ mới của chúng ta”. Từ chiến trường đầy ác liệt, từ những nỗi
đau chiến tranh chất chứa đầy máu và cả sự hy sinh, những áng văn bất hủ đã được tạo
nên. “ Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành đã ra đời trong hoàn cảnh ấy. Bên cạnh
việc xây dựng một hình ảnh tập thể nhân dân anh hùng, tác giả đã khắc họa thành công
hình tượng một rừng xà nu vừa mang vẻ đẹp tự nhiên khỏe khoắn, vừa tượng trưng cho
những đau thương mất mát và vừa là sức sống quật cường của người dân Tây Nguyên.
Cũng từ đó tác giả muốn gửi gắm đến bạn đọc một vấn đề có ý nghĩa lớn lao đối với dân
tộc và thời đại: Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi trường tồn, không có cách
nào khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí và chống lại kẻ thù tàn ác.
MB3:
“Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”
Đã có những tháng ngày như thế, những tháng ngày đất nước hừng hực sục sôi trong
khí thế của cuộc kháng chiến gian khổ mà anh hùng. Mảnh đất Tây Nguyên đã đi vào văn
chương như một huyền thoại về những con người “đẹp từ như trong chân lí sinh ra”,
những con người mang vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt như những Cây xà nu cao lớn chống
lại kẻ thù để bảo vệ quê hương, đất nước. Nguyễn Trung Thành đã tái hiện xuất sắc vẻ
đẹp đậm tính sử thi ấy thông qua truyện ngắn “Rừng xà nu” được in trong tập “Trên quê
hương những anh hùng Điện Ngọc”. Rừng xà nu đã đem lại ngỡ ngàng cho người đọc
khi một truyện ngắn mà phản ánh được cả một cuộc đầu tranh chống Mỹ ngụy của người
dân Tây Nguyên, vì vậy tính sử thi càng được tô đậm rõ nét hơn thông qua cách xây dựng
nhân vật, hình tượng cây xà nu và ngôn ngữ của tác phẩm.
Liêm, Hà Nội.
Những đứa con trong gia đình

MB1:
Nguyễn Đình Thi đã có những vần thơ dạt dào cảm xúc khi viết về những người
chiến sĩ trong bài thơ Đất Nước:
”Ôm đất nước những người áo vải
Đã đứng lên thành những anh hùng”
Năm tháng trôi đi và lịch sử đã bước sang trang mới nhưng những con người ấy vẫn sáng
ngời lên nhắc nhở ta về một quãng đường đầy gian khổ, đau thương, nhưng lại rất đỗi hào
hùng, thành công trong nền văn học kháng chiến chống Mĩ với một loạt tác phẩm như:
Mẹ vắng nhà, Người mẹ cầm súng, Ước mơ của thép… Nguyễn Thi đã ghi dấu vào trong
lòng bạn đọc cùng với hình ảnh của những người anh hùng, đó là những người con của
đất cày, của sông nước, mà ở đó cái anh hùng hòa lẫn với cái bình dị, sự cao cả hiện lên
dưới dáng vẻ thân thuộc, gần gũi, vừa chất phác lại vừa tự nhiên, hóm hỉnh. Với Nguyễn
Thi: người anh hùng phải là sản phẩm sinh ra từ thời đại. Nhưng người anh hùng lại
không chỉ sinh ra từ thời đại mà thôi. Đó còn phải là sự tiếp nối của nguồn cội, là nếp
nhà, là truyền thống, di sản thiêng liêng mà thế hệ ông cha để lại. Tất cả cảm hứng và
nghệ thuật của Nguyễn Thi đã được dồn tụ vào kiểu gia đình như gia đình của Chiến và
Việt trong tác phẩm “Những đứa con trong gia đình”
MB2:
Nguyễn Thi đã sát lại gần bên bạn đọc với hơi thở nồng nàn, chất phác của mảnh đất
Nam Bộ với những hình ảnh về quê hương, làng xóm, về cuộc sống thuần hậu còn nhiều
vất vả, khó khăn của những người anh hùng luôn luôn lăn lộn trong gian lao, da dẻ đỏ au
lên vì nắng gió, khẩu súng lúc nào cũng ấm tay người và đầy ắp những lí tưởng cao đẹp.
Những hơi thở ấy đã được Nguyễn Thi dành trọn cho truyện ngắn “Những đứa con trong
gia đình”, để linh hồn của tác phẩm được bay lên qua hai nhân vật Chiến và Việt.
MB3:
Viết về lòng yêu nước, sự chuyển giao thế hệ cầm súng để đánh giặc có lần ta đã từng bắt
gặp trong thơ Tố Hữu ở hình ảnh:
“Lớp cha trước lớp con sau
Đã thành đồng chí chung câu quân hành”
Liêm, Hà Nội.
( Tiếng hát sang xuân)
hay Nguyễn Quang Sáng với tác phẩm “Chiếc lược ngà” với hình ảnh cô giao liên Thu
nhanh nhẹn, thông minh, vào chiến trường để vừa trả thù cho cha vừa đánh giặc cứu
nước. Thì đến với tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” của nhà văn Nguyễn Thi
tác giả đã viết về một gia đình lớn với những nét tính cách không giống nhau nhưng cùng
chung một lí tưởng lớn: lòng yêu nước.Nhân vât của Nguyễn Thi hiện ra như những bức
chân dung rõ rệt, sống động qua bút pháp miêu tả nhân vật điêu luyện. Đó là những người
nông dân Nam bộ sống bộc trực, thẳng thắn, nghĩa tình, họ là những con người yêu nước
nồng nàn, có lòng căm thù giặc cao độ,họ đẹp trong chiến đấu, họ đẹp trong đời thường,
họ đẹp như những dòng kênh nước bạc nơi đây. Toàn bộ vẻ đẹp ấy được kết tinh trọn vẹn
nhất ở hai nhân vật Chiến và Việt.
Chiếc thuyền ngoài xa

MB1:
Chiến tranh kết thúc, con người bắt đầu ngồi xuống suy nghĩ về cá nhân mình và
những người bé nhỏ ở bên cạnh mình. Văn học đã chuyển sang thế giới khác, sâu hơn,
rộng hơn, đi sâu vào số phận con người nhưng cũng chạm đến đại lộ rộng lớn của nghệ
thuật muôn thuở bởi nó phản ánh mọi góc độ đời tư, thế sự của cuộc sống. Thế hệ nhà
văn sau 1975 đã đổi mới văn học, đưa văn học sang con đường khác hoàn toàn những
giai đoạn trước. Và người mở đường đầy tinh anh trên diễn đàn văn chương lúc bấy giờ
không ai khác chính là Nguyễn Minh Châu. Nguyễn Minh Châu đã góp phần khơi nguồn
cho dòng sông văn chương trở về với đời sống bình thường của nó. Thay vì những câu
chuyện về chiến tranh, về súng đạn, Nguyễn Minh Châu thả bút theo tình đời để sưu tầm,
lượm lặt cái đẹp rải rác trong cuộc sống, khát khao khám phá ý nghĩa bản chất con người
trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân
cách. Trong suốt sự nghiệp sáng tác của đời mình, cuối cùng Nguyên Minh Châu cũng
đã phát hiện ra cái đẹp ấy chính là “viên ngọc ẩn giấu trong chiều sâu tâm hồn con
người” mà ông đã tìm thấy trong chính tác phẩm “Chiếc Thuyền Ngoài Xa” của mình.
Liêm, Hà Nội.
Tác phẩm không chỉ thức tỉnh ở người đọc những nhận thức về cuộc đời mà nó khơi gợi
người cầm bút nên nhìn kĩ vào những gì ẩn sau vẻ đẹp điền viên bề ngoài để nhớ tới trách
nhiệm của người nghệ sĩ trước cuộc sống, trước con người.
MB2:
Mácxim Gorki đã từng nói “Văn học là nhân học. Bởi vậy, bất kì tác phẩm văn học
chân chính nào cũng có những nhận thức, khám phá mới mẻ về cuộc sống của con người.
Cao quý hơn, nó còn là tiếng nói tôn vinh những giá trị tốt đẹp của con người. Hơn ai hết,
Nguyễn Minh Châu ý thức rất rõ về thiên chức của người nghệ sĩ trong việc phát hiện ra
những bí mật ẩn chứa trong tâm hồn con người. Ông đã từng nói: “Mỗi con người đều
chứa đựng trong lòng những nét đẹp đẽ, kỳ diệu đến nỗi cả một đời cũng chưa đủ để
nhận thức, khám phá tất cả những cái đó” nên sáng tác của Nguyễn Minh Châu thường
đi vào việc phân tích bề sâu tâm hồn con người để phát hiện nhiều vẻ đẹp bị khuất lấp.
Giống như nhân vật người đàn bà làng chài của ông trong truyện ngắn “Chiếc thuyền
ngoài xa” được in trong tập “Bến Quê” xuất bản năm 1983. Đó là một người phụ nữ
mang vẻ bề ngoài xấu xí, nhưng có lẽ càng khám phá ta lại càng thấy ở đó toát lên những
vẻ đẹp diệu kì.
MB3:
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống
Pháp và chống Mĩ, vì vậy nhãn quan và ngòi bút của ông cũng xoay vần theo những biến
động của lịch sử. Sự nghiệp văn chương của Nguyễn Minh Châu tỏa sáng trong thời kì
kháng chiến chống Mĩ khi ông viết về thế hệ con người Việt Nam trong chiến tranh hào
hùng, phi thường, dũng cảm, dám gạt bỏ ước mơ của mình để cống hiến cho độc lập dân
tộc, ta đã từng bắt gặp những con người như thế, đó là Nguyệt và Lãm trong truyện
ngắn“Mảnh trăng cuối rừng”. Nhưng đến những năm 80 của thế kỉ XX, Nguyễn Minh
Châu lại một lần nữa mở ra cánh cửa văn chương của mình khi ông chính là người đã tiên
phong trong công cuộc đổi mới văn học, nhà văn đã nhìn cuộc đời bằng cái nhìn khác,
bằng đôi mắt khác và bắt đầu cho mình cảm hứng mới về đạo đức, thế sự mà phản ánh
chính bằng con người. Dù ở hoàn cảnh nào thì Nguyễn Minh Châu cũng có cái nhìn thấu
hiểu, trĩu nặng tình thương và mối âu lo với con người, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài
xa của Nguyễn Minh Châu có thể coi như là một sự minh họa tiếp tục cho quan điểm ấy.
Liêm, Hà Nội.
Hồn trương ba, da hàng thịt

MB1:
“Sự trưởng thành của một thể loại được đánh dấu bằng cố nhiên nhưng rõ hơn lại
đánh dấu bằng những phong cách.” (LLVH). Bằng khả năng quan sát,nắm bắt vấn đề của
cuộc sống một cách nhanh nhạy, sắc sảo và tinh tế với vốn tri thức rộng lớn trên nhiều
mặt Lưu Quang Vũ đã làm tái sinh sân khấu kịch Việt Nam, đưa thể loại kich phát triển
lên một tầm cao mới, làm nên một hiện tượng “Lưu Quang Vũ” chỉ có một không hai trên
diễn đàn văn chương, nghệ thuật. Kịch của Lưu Quang Vũ, ngoài sự phát hiện, xây dựng
nên những nhân vật mang dáng nét con người mới hôm nay và ngày mai, tác giả còn
không ngần ngại phê phán các kiểu nhân vật tiêu cực có thật trong đời sống, thuộc đủ mọi
giai tầng, phơi bày những hiện thực cuộc sống trước kia người ta thường né tránh. Vở
kịch Hồn Trương ba- da hàng thịt chính là vở kịch đã đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp của
Lưu Quang Vũ. Vở kịch đã phản ánh sự tha hóa của con người, thông qua tác phẩm
người đọc, người xem thấy được con người đang làm hỏng dần cuộc sống và đối lại, cuộc
sống đang hủy diệt những phần tốt đẹp trong con người.
MB2:
Khi nghệ thuật đồng hành được cùng “tâm trạng xã hội” thì tác dụng của nó đối
với đời sống to lớn biết chừng nào. Khẳng định tên tuổi của mình trong cuộc gặp gỡ với
mảnh đất sân khấu khi nó đòi hỏi cần được đổi mới, hiện thực cuộc sống phải được phơi
bày thì Lưu Quang Vũ đã làm được điều ấy một cách xuất sắc. Lưu Quang Vũ đã thăng
hoa trên sân khấu kịch với một trái tim dũng cảm luôn đồng nhịp với nhịp đập của dân
tộc, với tầm nhìn minh triết trước các vấn đề đất nước và thời đại, nó được tuôn trào thật
tự nhiên, thành tuyên ngôn không gân guốc nhưng đầy cháy bỏng, mãnh liệt. Trọn vẹn
những nhịp đập ấy đã được Lưu Quang Vũ kết nối vào vở kịch đỉnh cao “Hồn Trương Ba
da hàng thịt”. Bằng tất cả năng lực sáng tạo nghệ thuật, Lưu Quang Vũ đã đề cập đến vấn
đề giá trị muôn thở là triết lý về lẽ sống, lẽ làm người mà đâu đó ta đã từng được
nghe“Không dễ để tìm hạnh phúc trong bản thân mình, và không thể tìm thấy nó ở đâu
khác” (Agnes Repplier) để rồi đưa vở kịch cũng như tên tuổi của mình trở thành huyền
Liêm, Hà Nội.
thoại về một văn sĩ “Lúc còn sống khiến cho người khác tỏa sáng lên cùng mình và khi
chết đi khiến cho người ta muốn khóc đến giọt nước mắt cuối cùnG
Phần kết bài


Tuyên ngôn độc lập
Bản "Tuyên ngôn Độc lập" đã tiếp nối những lời thơ "Thần" của Lý Thường Kiệt,
"Bình Ngô đai cáo" của Nguyễn Trãi. Đó là bản anh hùng ca của thời đại Hồ Chí Minh,
nói lên khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam anh hùng. Với giá trị lịch sử to lớn
cùng cách lập luận chạt chẽ, sắc bén đanh thép, hùng hồn, bản "Tuyên ngôn Độc lập" như
một ngôi sao sáng đã góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà. Đó cũng là sự khẳng
định những thành quả chiến đấu, là sự kết tinh bằng máu của hàng triệu con người Việt
Nam:
"Tự do đã nở hoa hồng,
Trong dòng máu đỏ, trên đồng Việt Nam".
(Tố Hữu)
Tây Tiến
Xuyên suốt theo suốt mạch cảm hứng của bài thơ, băng qua các chặng đường hành
quân nung nấu, chìm đắm trong những kỉ niệm ta thấy được con người Tây Tiến, núi
rừng Tây Tiến đã vượt ra khỏi những cảm quan ban đầu của hồn thơ Quang Dũng để rồi
cứ thế đến với tâm hồn bạn đọc. Đó là cái vừa đa tình, vừa lãng mạn lại đầy bi tráng, là
cái lạ để người đọc có thể cảm nhận hết vẻ đẹp toàn bích của bài thơ. Nhưng có lẽ, vẻ đẹp
của Tây Tiến một lần nữa vang vọng lại chính là ở tính dân tộc và thời đại của nó, bởi
hình ảnh về bức tượng đài những người lính Tây Tiến “người đi không hẹn ước” đã làm
Liêm, Hà Nội.
nên sức mạnh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến vệ quốc thần kỳ chống thực dân
Pháp. Đó chính là âm hưởng của thời đại, là tình đồng chí, đồng đội, là tình yêu quê
hương đất nước tha thiết của những con người:
“ Ôi tổ quốc ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta như vợ như chồng
Ôi! Tổ quốc nếu cần ta sẽ chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi con sông”
Việt Bắc
Xuân Diệu đã từng nói: “Với Việt Bắc, hồn thơ cũng như nghề thơ Tố Hữu chin rộ, …,
không phải là một cây bút trong tay Tố Hữu nữa mà là nhiều ngọn bút nở cùng một lúc,
bút tả tình, bút tả cảnh, bút tả người. Người ta thấy văn chương cách mạng chí nghĩa chí
tình, cái văn chương nên thơ nên nhạc…”. Bởi thế, qua bao năm tháng, biến động của
lịch sử, bài thơ Việt Bắc như tiếng nói thiết tha vẫn rung cảm lòng người, Việt Bắc của
ngày xưa vẫn nguyên vẹn trong lòng người hôm nay. Tiếng lòng ân tình thuỷ chung ngày
ấy phải chăng đã thấm sâu vào mạch ân tình chung thuỷ của thi ca dân tộc, cho nên
khoảng cách thời gian không làm nhạt nhoà ấn tượng về một vùng đất hào hùng và chiến
đấu đầy gian lao nguy hiểm, về những anh bộ đội cụ Hồ vẫn chiến đấu kiên cường để
giành được độc lập tự do cho Tổ Quốc. Nếu thơ ca là những dòng sông thì thơ Tố Hữu là
một dòng sông trong xanh mà ta thương mến. Dòng sông ấy vẫn đang hợp lưu trong lòng
thế hệ bạn đọc hôm nay và cả mai sau.
Đất Nước
Bài thơ là sự kết hợp giữa chính luận với trữ tình, giữa suy tưởng với cảm xúc cùng
ngôn ngữ thơ bình dị, gần gũi, nồng hơi thở cuộc sống. Tính chính luận đã làm sáng đẹp
chất trí tuệ hài hòa với chất trữ tình đậm đà. Dù ở lĩnh vực địa lý, lịch sử hay văn hoá,
Liêm, Hà Nội.
“Đất nước này là của nhân dân”, sẽ do nhân dân bảo vệ và gìn giữ muôn đời”. Nhà thơ
Nguyễn Khoa Điềm đã chưng cất, lắng ủ và lên men trong tiếng thơ của mình, vẻ đẹp
duyên dáng nhuần nhị của những thi liệu văn hóa văn học dân gian. Có thể nói chất dân
gian đã thấm sâu vào tư tưởng và cảm xúc của tác giả, tạo nên đặc điểm nghệ thuật độc
đáo của đoạn thơ này. M.Gorki đã từng nói: “Tôi khuyên bạn nên đọc truyện cổ tích…
thơ ngụ ngôn, các tuyển tập ca dao… Hãy đi sâu vào vẻ đẹp quyến rũ của ngôn ngữ bình
dân, hãy đi sâu vào những câu hài hòa cân đối trong các bài ca, trong truyện cổ tích…
Bạn sẽ thấy ở đó sự phong phú lạ thường của các hình tượng, sự giản dị sức mạnh làm
say đắm lòng người, vẻ đẹp tuyệt vời của những định nghĩa… Hãy đi sâu vào những tác
phẩm của nhân dân, nó trong lành như nguồn nước ngọt ngào, tươi mát, róc rách từ khe
núi chảy ra”. Bởi vậy mà sau khi đi hết chặng đường của bản trường ca Đất Nước, ta mới
thấy bài thơ mang một vẻ đẹp toàn bích, và Nguyễn Khoa Điềm thật sự tài năng thế nào
khi đã “nhịp mãi một tấm lòng sứ điệp” để ta thêm yêu và tự hào vể Đất Nước Việt Nam
4000 năm lịch sử.
Sóng
“Sóng” đã đưa người đọc đến với cuộc hành trình đi tìm chân lí của tình yêu, ta nhận
ra, hạnh phúc sẽ neo đậu lại bằng một tình yêu duy nhất, Thủy chung! Người ta ví nhà
thơ như “cần ăng ten” thu nhận những biến thái cuộc sống để rồi “phát ra” thành quan
niệm, thành câu chữ qua “bộ lọc” của nhà thơ. Có lẽ nói một cách nôm na là thơ thời nào
cũng có bóng dáng của thời đó. Đọc thơ Xuân Quỳnh ta phần nào hiểu được những vẻ
đẹp của tình yêu tuổi trẻ trong những năm tháng chống Mĩ cứu nước vừa mang nhiều đau
thương của sự chia ly, mất mát nhưng cũng vừa bay bổng, lãng mạn bởi sự lạc quan, tin
yêu. Mỗi khi đọc lại những vần thơ tình của một thời đã qua, bạn đọc lại thấy thêm yêu
quý và tin tưởng vào tình yêu hơn bao giờ hết. Dường như những vần thơ ấy đã khiến
người ta khao khát một tình yêu chân chính cho đời mình, khiến người ta muốn sống
xứng đáng hơn vơi tình yêu đang có. Niềm tin và hoa hồng, nước mắt và nỗi đau sẽ giúp
con người vững chãi hơn trong phong ba bão táp, đúng như một nhà thơ đã khẳng định:
Liêm, Hà Nội.
“Và yêu, tôi đã biết làm người”.
Đàn ghi-ta của Lorca
Bài thơ không chỉ xây dựng lên bức tượng đài người nghệ sĩ Lorca, mà đó còn là sự
hòa nhập chất nhạc đặc biệt của thơ Lorca với hồn thơ sáng tạo của Thanh Thảo. Nhạc
điệu của bài thơ không phải chất nhạc do âm, vần hay thanh điệu mang lại mà là tiếng nói
của trái tim người nghệ sĩ. Sự đồng điệu trong tâm hồn văn chương về khát vọng cách tân
nghệ thuật và cách tri âm lạ lùng của hai nhà thơ trong hai thời đại khác nhau, hai nền
văn hóa khác biệt đã được kết tinh đặc biệt trong tuyệt phẩm “ Đàn ghi ta của Lorca”.
Thanh Thảo trăn trở vì thơ, đau đớn vì thơ và cũng hạnh phúc vì thơ. “Đàn ghita của
Lorca” chính là sự tiếp nối trọn vẹn cái mạch thơ đã được khơi dòng từ trường ca
“Những người đi tới biển”:
Chúng tôi đi không tiếc đời mình

(Nhưng tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc
Người lái đò sông đà
Đó là một Nguyễn Tuân với cá tính hoàn toàn khác biệt trên diễn đàn văn chương
Việt Nam uyên bác, tài hoa, độc đáo với kho kiến thức khổng lồ cùng những liên tưởng
thi vị, những cảm giác khác lạ khi được trải nhiệm vào một thế giới ngôn ngữ đầy màu
sắc. Nguyễn Tuân đã “đề thơ lên sóng nước” sông Đà để rồi ghi lại dấu ấn của mình với
những trang văn cần mẫn và sáng tạo, tỏa hương sắc cho đời. Con Sông Đà ngày nay đã
mang ánh sáng đến với mọi miền Tổ Quốc. Bài kí “ Người lái đò Sông Đà” của Nguyễn
Tuân đã thực sự trở thành những “trang hoa” “tờ hoa” khi ngợi ca cảnh sắc hùng vĩ tráng
lệ của núi sông và lấy đó làm nền cảnh để thể hiện cái tài hoa, dũng cảm của con người
Tây Bắc
"Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu
Liêm, Hà Nội.
Mà khi về đến Đất Nước mình thì bắt lên câu hát
Người đến hát - khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi"
( Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm)
Ai đã đặt tên cho dòng sông.
Tác phẩm đã tạo cho người đọc một tình yêu Huế thuần khiết và sâu nặng như
người ta yêu Hà Nội khi đọc văn Thạch Lam, Nguyễn Khải. Bởi có thể nói Hoàng Phủ
Ngọc Tường đã dành nửa linh hồn mình cho sông Hương, xứ Huế. Bài kí không chỉ là vẻ
đẹp của sông Hương nữa mà còn là “cái tôi” của chính tác giả. Cả bài tuỳ bút tác giả đã
say mê đi tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, đi suốt dọc
sông Hương để trải nghiệm bao nhiêu cảm xúc để hiểu thấu,bao nhiêu giá trị, nhận ra bao
nhiêu vẻ đẹp của địa lí và văn hoá, đời sống và lịch sử, cuối cùng Hoàng Phủ Ngọc
Tường đã tìm được câu trả lời cho câu hỏi đầy khắc khoải vẫn luôn vang vọng: “Con
người đã đặt tên cho dòng sông như nhà thơ chọn bút hiệu cho mình, gửi gắm vào đấy tất
cả ước vọng muốn đem cái Đẹp và tiếng Thơm để xây đắp văn hoá và lịch sử”.
Vợ chồng A Phủ
Nhà phê bình văn học Hoài Chân đã từng nói: Cốt lõi của lòng nhân đạo là lòng yêu
thương. Bản chất của nó là chữ tâm đối với con người. Tô Hoài đã vượt qua những hạn
chế của dòng văn học hiện thực phê phán cũ để hòa nhập vào cuộc đời, số phận nhân vật
của mình để tạo ra một cái nhìn và giọng điệu trần thuật gần gũi. Cái tâm của Tô Hoài
dành cho đứa con đẻ tinh thần của mình chính là sự đồng cảm, trân trọng và khơi dậy
những phẩm chất đẹp đẽ, những giá trị chân chính, những khát vọng sống hạnh phúc và
tự do. Nửa thế kỉ trôi qua, Vợ chồng A Phủ vẫn đứng vững trước thử thách của thời gian,
tác phẩm chính là sự minh chứng cho sức sống bất diệt của nghệ thuật. Sau khi gấp
những trang sách lại, người đọc sẽ nhớ đến câu nói bất hủ của Sê-đư-rin: “Văn học nghệ
Liêm, Hà Nội.
thuật luôn đứng ngoài những quy luật của sự băng hoại. Chỉ mình nó không thừa nhận
cái chết”
Vợ Nhặt
Thành công của nhà văn Kim Lân đã thành công khi thấu hiểu và phân tích được
những trạng thái khá tinh tế của con người trong hoàn cảnh đặc biệt nhất. Và vượt lên
hoàn cảnh vẫn là một vẻ đẹp tinh thần của những người nghèo khổ luôn hi vọng về một
tương lại tươi sáng hơn.Cái thế vượt hoàn cảnh ấy tạo nên nội dung nhân đạo độc đáo và
cảm động của tác phẩm. Trong tiểu thuyết nổi tiếng Thép đã tôi thế đấy, nhà văn Nga
Nhicôlai Ôxtrôpxki đã để cho nhân vật Paven Coocsaghin ngẫm nghĩ: “Hãy biết sống cả
những khi cuộc đời trở nên không thể chịu được nữa”. Và Kim Lân đã biến Vợ nhặt trở
thành bài ca về tình người ở những kẻ nghèo khổ, đã “biết sống” cho ra người ngay giữa
chốn địa ngục trần gian.
Rừng xà nu
Mảnh đất Tây Nguyên chính là tình yêu và niềm ưu tư lớn nhất cuộc đời Nguyễn
Trung Thành. Cùng với Đất Nước đứng lên, Rừng Xà Nu đã hoàn thành sứ mệnh của
mình khi đã tái hiện lại cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước hào hùng của người dân
Tây Nguyên. Đó là những trang sử vàng đau thương nhưng đầy anh dũng của làng xô
Man, của Tây Nguyên và của Miền nam ruột thịt trong những ngày khói lửa. Đó là truyện
của một đời, và được kể trong một đêm. Đó là cái đêm dài như cả một đời. Nhưng nó
cũng ngắn, cũng chỉ là một đêm trong sự sống vất vả, đau khổ và hạnh phúc trường tồn ở
đây, bởi "nhà ra xa, đến hút tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những rừng xà nu
nối tiếp chạy đến chân trời...". Hình ảnh người anh hùng Tnu với đôi bàn tay huyền thoại
đã mang đến âm hưởng sử thi vang dội và trở thành biểu tượng của khí phách Việt Nam
trong công cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thời đại ngày nay:
Liêm, Hà Nội.
“Chúng muốn đốt ta thành tro bụi
Ta hóa vàng nhân phẩm, lương tâm
Chúng muốn ta bán mình ô nhục
Ta làm sen thơm ngát giữa đầm….”
(“Việt Nam máu và hoa” – Tố Hữu)
Những đứa con trong gia đình
Ở Nguyễn Thi, sự khái quát lớn lao không bay bổng trên đôi cánh của cảm hứng thi
ca. Nhà văn muốn đứng trên hai bàn chân bấm chắc vào đất, vào hiện thực.“Những đứa
con trong gia đình” đã thể hiện khá rõ tài năng của Nguyễn Thi trên nhiều mặt: khả năng
dựng cảnh dựng người, mô tả tâm lí sâu sắc, khả năng vận dụng ngôn ngữ Nam Bộ đầy
linh hoạt biến hoá và cả chất triết lí rất riêng toát lên từ chính hiện thực chứ không phải từ
những lời trữ tình ngoại đề của tác giả. Cái hay của Nguyễn Thi không phải là đi từ một
nhận định sắn có để rồi lấy cuộc sống, số phận trong mỗi nhân vật để kể lại, kể một cách
hồn nhiên xúc động như đó chính là số phận của mình. Tất nhiên những phương diện tài
năng ấy không biểu lộ riêng rẽ. Chúng hoà lẫn vào nhau hết sức tự nhiên đưa đến sức
thuyết phục lớn cho tác phẩm làm cho độc giả khi đọc tác phẩm không còn thấy đó là văn
mà chỉ thấy đó là cuộc đời. H.Balzac đã từng nói : “ Nhà văn phải là người thư kí trung
thành của thời đại, tác phẩm của anh phải là tấm gương xê dịch trên quãng đường đời”
Chiếc thuyền ngoài xa

Chiếc thuyền của nghệ thuật đang trôi trên ngoài xa cuộc đời kia đã làm toát lên
mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Nghệ thuật phải năm trong cuộc sống, phải
thể hiện cuộc sống, giống như nhà văn “phải sống đã rồi hãy viết, hãy hòa mình vào cuộc
sống vĩ đại của nhân dân” ( Nam Cao). Là người sống sâu sắc, từng trải với đời, Nguyễn
Minh Châu giống như con tằm bấy lâu nay chắt chiu, cần mẫn để nhả cho đời những sợi
tơ văn chương óng vàng. Quả thật, ông đã dũng cảm khi bước vào cuộc chiến đấu cho
quyền sống của từng con người. Để rồi, “Chiếc thuyền ngoài xa” đã đánh thức người đọc
và cả nhà văn phải nhìn nhận lại hiện thực. Đó không chỉ đơn giản là một vết xước rớm
Liêm, Hà Nội.
máu trên da thịt của những người anh hùng mà ông từng ca ngợi trong chủ nghĩa anh
hùng cách mạng trước những năm 1975 nữa, mà có lẽ đó là vết xước trong tâm hồn
không thể lành lại, là suy nghĩ về cuộc sống của những kiếp người lao động nghèo khổ,
về số phận của người phụ nữ trước cái đói nghèo, là tình trạng bạo lực vũ phu, về sự tha
hóa của nhân tính, về tương lai của những đứa trẻ thơ, về những hạnh phúc và niềm ao
ước giản đơn nhưng không có được của con người.
Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một kiệt tác - có lẽ là duy nhất ở sân khấu Việt hiện
đại đạt tới một số phận văn hóa vĩnh cửu. Lưu Quang Vũ đã đưa vào vở kịch quan niệm
đúng đắn về cách sống mang đậm tính chất triết lí và tư tưởng nhân văn: Trước hết,hãy
sống là chính mình. Cuộc sống của cá nhân chỉ thực sự có ý nghĩa khi biết sống vì niềm
vui và hạnh phúc của mọi người, vì sự tốt đẹp của cuộc đời. Có thể, cái chết là kẻ thù
không khoan nhượng của sự sống, nhưng cũng có thể biến nó thành sự hoàn tất đầy ý
nghĩa của cuộc sống, thành một hợp âm hoà điệu kết thúc một bản nhạc đẹp. Có người đã
từng nói: "Nếu cuộc đời toàn chuyện xấu xa, tại sao cây táo lại nở hoa? Sao rãnh nước
trong veo
đến thế?". Bao nhiêu năm rồi khi thưởng thức lại những vở kịch của Lưu Quang Vũ
người ta lại thấy như vừa được cứu rỗi để tiếp tục gồng gánh với cuộc sống này.
Liêm, Hà Nội.
MỞ BÀI THEO
DẠNG Đề
Vợ Nhặt và các dạng mở

bài1. Mở chung ( dùng trong các đề chung)
Trong văn chương, người ta nhấn mạnh chữ tâm hơn chữ tài. Song nếu cái tài
không đại đến một mức độ nào đó thì cái tâm kia làm sao bộc lộ ra được. Vợ nhặt
là một TP như thế: tấm lòng tha thiết của Kim Lân sở dĩ lay động người đọc là nhờ
tài dựng truyện và dẫn dắt truyện. Tài dựng truyện ở đây chính là tài tạo nên một
tình huống truyện độc đáo hơn bao giờ hết, tình huống ấy đá tạo ra một điểm sáng
soi chiếu và mở đường cho toàn bộ tác phẩm. Đó chính là vẻ đẹp của tình người
và niềm hi vọng vào cuộc sống của những người nông dân nghèo như anh cu
Tràng, bà cụ Tứ, người Vợ nhặt trong nạn đói năm 1945. Để rồi sau khi gấp những
Liêm, Hà Nội.
trang sách lại, ta lại nhớ đến câu nói của Charles DuBos: “Văn học, đó là tư tưởng
đi tìm cái đẹp trong ánh sáng”
1. Tình huống truyện:
Sáng tạo nghệ thuật là sản phẩm tinh thần riêng của cá nhân người nghệ sĩ. Có
những tác phẩm đọc xong người ta quên ngay, đến khi cầm lại mới ngỡ là mình đã
đọc rồi. Có những tác phẩm vừa mới ra đời được chào đón rầm rộ, sau đó người
đọc lãng quên nhanh chóng. Bên cạnh đó, vẫn ngời lên những tác phẩm nghệ thuật
đích thực, tựa như dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng khắc
chạm trong tâm khảm. "Vợ nhặt" của nhà văn Kim Lân là một tác phẩm văn học
như thế. Làm nên giá trị to lớn đó có nhiều lí do. Song một khía cạnh rất quan
trọng chính là giá trị nghệ thuật của tác phẩm.“Vợ Nhặt” là một tác phẩm có tình
huống truyện đặc sắc mang tính một không hai trên diễn đàn văn chương Việt
Nam. Nó bắt nguồn từ giá trị nhân đạo, tấm lòng luôn biết yêu thương, trân trọng
giá trị của con người ngay trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
2. Nhân vật bà cụ Tứ
“Đời vắng mẹ hiền, không phụ nữ
Anh hùng, thi sĩ hỏi còn đâu?”
(Macxim Gorki)
Suốt bao đời nay, hình ảnh người phụ nữ nói chung hay hình ảnh người mẹ
nói riêng vẫn luôn toả sáng bền vững trước mọi biến thiên thời đại; dù ở quá khứ,
hiện tại hay tương lai, vẻ đẹp lành vững, tâm hồn chở che, bao dung, dáng nét thân
thuộc, chân phương ấy sẽ mãi song hành, bồi đắp thêm cho từng giá trị sống. Với
vị trí đứng ở “ hàng đầu trong số các cây bút văn xuôi viết ít mà ngày càng được
khâm phục nhiều” (Đỗ Kim Hồi), Kim Lân đã mang đến cho ta một nhân vật bà cụ
Tứ tuy nghèo khổ nhưng lại là 1 người mẹ tinh tế trải đời, giàu tình yêu thương và
có nội tâm phong phú, phức tạ thoả mãn trái tim bạn đọc trong một đề tài vừa lạ
lại vừa quen.
3. Nhân vật cô vợ nhặt
Liêm, Hà Nội.
Đọc vợ nhặt của kim lân ta lại cảm thấy rờn rợn nhớ đến “một đám cưới’ của
Nam Cao với những bóng đèn lầm lũi trong màn sương chiều chập choạng. Cả hai
đám cưới đều không mâm cao cỗ đầy, kẻ đưa người đón vì đang trực tiếp đối diện
với nạn đói khủng khiếp1945. Khi ranh giới giữa sự sống và cái chết trở nên mong
manh thì con người lại tìm đến với nhau không chỉ là bám víu để tồn tại mà với
Kim Lân đó còn là sự gắn bó bằng tình thương và khát vọng hạnh phúc. Nhà văn
đã dùng hình ảnh “vợ nhặt” để làm cái đòn bẩy để nâng con người lên trong tình
nhân ái. Hình ảnh cô “vợ nhặt” xấu xí, vô danh, nghèo khổ nhưng lại là điểm sáng
của tác phẩm, mang đến ánh nắng ấm áp cho các nhân vật trong tác phẩm.
4. Nhân vật anh cu Tràng
Kim Lân được ví như một loại đồ cổ quý hiếm cất giữ trong đó là những hạt
bụi vàng văn hóa thẳm sâu của nền văn minh sông Hồng. Ông trở thành nhà văn
của những số phận thiệt thòi, những kiếp người cùng khổ của làng quê Việt Nam
giữa thế kỉ XX. Các nhân vật của ông đều mang hình bóng của tác giả, là con
người hiền hậu,chất phác và giàu yêu thương, tình nghĩa. Thông qua tác phẩm
Kim Lân ghi lại hành trình chuyển biến tâm lý nhận thức của Tràng - đại diện cho
người nông dân trước Cách mạng. Từ niềm vui đến nỗi lo âu Tràng thấy mình cần
phải có trách nhiệm trước cuộc sống của gia đình hiện tại và tương lai dù đêm đầu
tiên của đôi vợ chồng trẻ qua đi trong không khí khét lẹt mùi chết chóc và tiếng
khóc hờ ai.
Mở bài chiếc thuyền ngoài xa

1. Mở bài chung
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mĩ, vì vậy nhãn quan và ngòi bút của ông cũng xoay vần
theo những biến động của lịch sử. Sự nghiệp văn chương của Nguyễn Minh Châu
tỏa sáng trong thời kì kháng chiến chống Mĩ khi ông viết về thế hệ con người Việt
Liêm, Hà Nội.
Nam trong chiến tranh hào hùng, phi thường, dũng cảm, dám gạt bỏ ước mơ của
mình để cống hiến cho độc lập dân tộc, ta đã từng bắt gặp những con người như
thế, đó là Nguyệt và Lãm trong truyện ngắn“Mảnh trăng cuối rừng”. Nhưng đến
những năm 80 của thế kỉ XX, Nguyễn Minh Châu lại một lần nữa mở ra cánh cửa
văn chương của mình khi ông chính là người đã tiên phong trong công cuộc đổi
mới văn học, nhà văn đã nhìn cuộc đời bằng cái nhìn khác, bằng đôi mắt khác và
bắt đầu cho mình cảm hứng mới về đạo đức, thế sự mà phản ánh chính bằng con
người. Dù ở hoàn cảnh nào thì Nguyễn Minh Châu cũng có cái nhìn thấu hiểu, trĩu
nặng tình thương và mối âu lo với con người, bởi vậy trong Trăng sáng, Nam Cao
đã nêu quan điểm nghệ thuật vị nhân sinh của mình: nhà văn phải thấy rằng dưới
cõi nhân gian mà ánh trăng đang bao phủ ruột nà, nơi người nghệ sĩ mặc sức cho
trí tưởng tượng của mình bay bổng là bao cuộc đời cực nhục, vất vả. Truyện ngắn
Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu có thể coi như là một sự minh họa
tiếp tục cho quan điểm ấy.
2. Người đàn bà hàng chài

Mácxim Gorki đã từng nói “Văn học là nhân học. Bởi vậy, bất kì tác phẩm văn
học chân chính nào cũng có những nhận thức, khám phá mới mẻ về cuộc sống của
con người. Cao quý hơn, nó còn là tiếng nói tôn vinh những giá trị tốt đẹp của con
người. Hơn ai hết, Nguyễn Minh Châu ý thức rất rõ về thiên chức của người nghệ
sĩ trong việc phát hiện ra những bí mật ẩn chứa trong tâm hồn con người. Ông đã
từng nói: “Mỗi con người đều chứa đựng trong lòng những nét đẹp đẽ, kỳ diệu đến
nỗi cả một đời cũng chưa đủ để nhận thức, khám phá tất cả những cái đó” nên
sáng tác của Nguyễn Minh Châu thường đi vào việc phân tích bề sâu tâm hồn con
người để phát hiện nhiều vẻ đẹp bị khuất lấp. Giống như nhân vật người đàn bà
làng chài của ông trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được in trong tập
Liêm, Hà Nội.
“Bến Quê” xuất bản năm 1983. Đó là một người phụ nữ mang vẻ bề ngoài xấu xí,
nhưng có lẽ càng khám phá ta lại càng thấy ở đó toát lên những vẻ đẹp diệu kì.
3. Nhân vật Phùng

“Công việc của nhà văn là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm
cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để cho người đọc bài học trông nhìn và
thưởng thức”(Thạch Lam). Trong suốt sự nghiệp sáng tác của đời mình, cuối cùng
Nguyên Minh Châu cũng đã phát hiện ra cái đẹp ấy chính là “viên ngọc ẩn giấu
trong chiều sâu tâm hồn con người” mà ông đã tìm thấy trong chính tác phẩm
“Chiếc Thuyền Ngoài Xa” của mình. Thay vì những câu chuyện về chiến tranh, về
súng đạn, Nguyễn Minh Châu thả bút theo tình đời để sưu tầm, lượm lặt cái đẹp
rải rác trong cuộc sống, khát khao khám phá ý nghĩa bản chất con người trong
cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện
nhân cách. Tại đây ông xây dựng nhân vật Nhiếp ảnh gia Phùng đúng như nguyên
mẫu mà tác giả hằng yêu thích – một người nghệ sĩ luôn tôn thờ và tha thiết sống
cùng cái đẹp song lại rất am hiểu mọi lí lẽ ở đời. Tác phẩm không chỉ thức tỉnh ở
người đọc những nhận thức về cuộc đời mà nó khơi gợi người cầm bút nên nhìn kĩ
vào những gì ẩn sau vẻ đẹp điền viên bề ngoài để nhớ tới trách nhiệm của người
nghệ sĩ trước cuộc sống, trước con người.
Hồn Trương Ba- Da Hàng Thit
1. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA HỒN VÀ XÁC.

Từ những năm 60 của thế kí trước, Lưu Quang Vũ đã khẳng định tên tuổi của mình bằng
việc sáng tác thơ ca, ngay từ đầu ông đã tạo được dấu ấn về một lối viết tài hoa, nồng nàn
Liêm, Hà Nội.
cảm xúc toát lên tình yêu quê hương, đất nước tha thiết, mà Hoài Thanh đã từng nhận
định rằng “Thơ anh là một tiếng nói nhỏ nhẹ mà sâu”. Từ năm 1978, Lưu Quang Vũ bắt
đầu chuyển sang lĩnh vực sân khấu. Có thể khẳng định “Sân khấu mới là mảnh đất của
người nghệ sĩ tài ba này”.. Cảm hứng chủ đạo trong kịch Lưu Quang Vũ là cảm hứng về
con người, về cái đẹp, cái thiện, cái tôi hoà tan trong cái ta. Ở đó tính thời sự được kết
hợp với những vấn đề muôn thuở của nhân loại mà tiêu biểu đó là vở “Hồn Trương Ba
da hàng thịt”. Đó là cuộc giao tranh giữa giữa phần con và phần người, giữa khát vọng
và dục vọng mà đại diện ở đây là hồn TB – da hàng thịt.
2. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA TB VÀ ĐẾ THÍCH.

“Sự trưởng thành của một thể loại được đánh dấu bằng cố nhiên nhưng rõ hơn lại đánh
dấu bằng những phong cách.” (LLVH). Bằng khả năng quan sát,nắm bắt vấn đề của cuộc
sống một cách nhanh nhạy, sắc sảo và tinh tế với vốn tri thức rộng lớn trên nhiều mặt
Lưu Quang Vũ đã làm tái sinh sân khấu kịch Việt Nam, đưa thể loại kich phát triển lên
một tầm cao mới, làm nên một hiện tượng “Lưu Quang Vũ” chỉ có một không hai trên
diễn đàn văn chương, nghệ thuật. Kịch của Lưu Quang Vũ, ngoài sự phát hiện, xây dựng
nên những nhân vật mang dáng nét con người mới hôm nay và ngày mai, tác giả còn
không ngần ngại phê phán các kiểu nhân vật tiêu cực có thật trong đời sống, thuộc đủ mọi
giai tầng, phơi bày những hiện thực cuộc sống trước kia người ta thường né tránh. Cuộc
đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích chính là một ví dụ điễn hình. Mượn từng lời thoại
đắt giá, Lưu Quang Vũ phê phán lối sống “bên trong một đằng bên ngoài một nẻo” một
cách triệt để
3. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA TB VÀ NGƯỜI THÂN

Khi nghệ thuật đồng hành được cùng “tâm trạng xã hội” thì tác dụng của nó đối với đời
sống to lớn biết chừng nào. Khẳng định tên tuổi của mình trong cuộc gặp gỡ với mảnh
đất sân khấu khi nó đòi hỏi cần được đổi mới, hiện thực cuộc sống phải được phơi bày thì
Lưu Quang Vũ đã làm được điều ấy một cách xuất sắc. Lưu Quang Vũ đã thăng hoa trên
sân khấu kịch với một trái tim dũng cảm luôn đồng nhịp với nhịp đập của dân tộc, với
tầm nhìn minh triết trước các vấn đề đất nước và thời đại, nó được tuôn trào thật tự nhiên,
Liêm, Hà Nội.
thành tuyên ngôn không gân guốc nhưng đầy cháy bỏng, mãnh liệt. Trọn vẹn những nhịp
đập ấy đã được Lưu Quang Vũ kết nối vào vở kịch đỉnh cao “Hồn Trương Ba da hàng
thịt”. Bằng tất cả năng lực sáng tạo nghệ thuật, Lưu Quang Vũ đã đề cập đến vấn đề giá
trị muôn thở là triết lý về lẽ sống, lẽ làm người. Đôi khi được sống không phải điều gì to
tát, mà sống như nào, có được mọi người yêu quý không mới là điều đáng trân trọng.
Cuộc hội thoại giưã Trương Ba và người thân đã cho chúng ta hiểu được điều đó, sự ủng
hộ và yêu mến của mọi người xung quanh là phần thưởng tuyệt nhất cho cuộc sống của
mỗi người.
Liêm, Hà Nội.

MỞ VÀ KẾT MỚI

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MỞ VÀ KẾT MỚI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tài liệu ôn thi THPT Quốc gia 2023 Fb: Vân Anh SDT : 0386241998

1. Phần mở bài

Tuyên ngôn độc lập

“Xin tạm biệt đời yêu quý nhất

“ Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc

Ai đã đặt tên cho dòng sông

Những đứa con trong gia đình

Chiếc thuyền ngoài xa

Hồn trương ba, da hàng thịt

Phần kết bài

Tuyên ngôn độc lập

Đàn ghi-ta của Lorca

Chúng tôi đi không tiếc đời mình

Người lái đò sông đà

Ai đã đặt tên cho dòng sông.

Vợ chồng A Phủ

Những đứa con trong gia đình

Chiếc thuyền ngoài xa

Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Vợ Nhặt và các dạng mở

Mở bài chiếc thuyền ngoài xa

2. Người đàn bà hàng chài

3. Nhân vật Phùng

Hồn Trương Ba- Da Hàng Thit

1. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA HỒN VÀ XÁC.

2. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA TB VÀ ĐẾ THÍCH.

3. CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA TB VÀ NGƯỜI THÂN

You might also like