Analiza chemiczna w ocenia jakości

Podstawowe obliczenia chemiczne

wprowadzenie

Jakość i rozwój produktu

dr hab. inż. Krzysztof Melski
I rok
przykład 1

Oblicz masę cząsteczkową:

kwasu azotowego(V)
masy atomowe: H= 1N=14; O=16 [u]

HNO3

H 1 x 1= 1
N 1 x 14 = 14
O 3 x 16 = 48
63

fosforanu wapnia
masy atomowe: O=16; P= 31; Ca=40 [u]

Ca3(PO4 )2

Ca 3 x 40 = 120
P 2 x 31 = 62
O 8 x 16 = 128
310
przykład 2

Oblicz skład procentowy poszczególnych pierwiastków w azotanie(V) potasu.

masy atomowe: H= 1N=14; O=16, K=39 [u]

KNO 3

mcz = 39 + 14 + ( 3 · 16) = 101

(39 / 101) · 100 = 38,61

%K =

(14 / 101) · 100 = 13,86

%N =

(48 / 101) · 100 = 47,53

%O =
100,00
przykład 3

Oblicz zawartość Pb w 120 g PbCl2.

masy atomowe: Cl = 35,5; Pb = 207 [u]

PbCl2

207 +( 2 · 35,5) = 278

mcz =

278 g PbCl2  207 g Pb

120 g PbCl2  x1 g Pb

 89,35 g
x1 = 120 · 207 / 278 =
przykład 4

Oblicz zawartość wody krystalizacyjnej w CuSO 4  5 H2O

masy atomowe: H=1; O = 16; S = 32; Cu = 63,5 [u]

mcz= 159,5 + 90 = 249,5

249,5 g soli  90 g wody

100 g soli  x g wody
x = (100 · 90 ) / 249,5 = 36,07 %
przykład 5

Oblicz masę NaOH potrzebnego do zobojętnienia 36,48 g H 3PO4.

Ile to będzie roztworu o stężeniu 14%
masy atomowe: H=1; O = 16; Na = 23; P = 31 [u]

H3PO4 + 3 NaOH  Na3PO4 + 3 H2O

Masy molowe:
NaOH = 40 g
H3PO4 = 98 g

98 g H3PO4  120 g NaOH

36,48 g H3PO4  x g NaOH
x = 36,48  120 / 98 = 44,67 g

100 g r-ru  14 g H3PO4

x2 g r-ru  44,67 g H3PO4

x2 = 100  44,67 / 14 = 319 g

przykład 6

Obliczystężenie procentowe cukru w szklance zawierającej 234 g herbaty, do której dosypano z 3,2 g cukru

mr-ru = mrozp + mc = 234 + 3,2 = 237,2 g

237,2 g r-ru  3,2 g cukru

100 g r-ru  x1 g cukru

x1 = 100 · 3,2 / 237,2 = 1,35 g  c = 1,35 %

Przykład 7

Jaka masa substancji rozpuszczonej znajduje się w 280 gramach roztworu 18,3 % ?

mr-ru = 280 g, c = 18,3 %

100 g r-ru  18,3 g subst.

280 g r-ru  x1 g subst.

x1 = 280 · 18,3 / 100 = 51,24 g

przykład 8

Jaką masę K2SO4 należy odważyć dla sporządzenia 500 cm 3 roztworu wodnego o stężeniu 4,5
mola/dm3 (4,5 M)?

Masy atomowe: O=16, S=32, K=39 [u]

Masa molowa K2SO4  2 x 39 + 32 + 4 x16 = 174 g

w 1000 cm3 r-ru 1 M zawarte są 174 g (1 mol) substancji (K2SO4 )

w 500 cm3 r-ru 4,5 M zawarte jest x gramów substancji

1000 cm3 1M  174 g

500 cm3 4,5 M  xg

x = 500 · 4,5 · 174 / 1000 · 1 = 391,5 g

przykład 9

Jaką masę KOH należy odważyć dla sporządzenia 500 cm 3 roztworu wodnego o stężeniu 4,5
mola/dm3 (4,5 M)?

w 1000 cm3 r-ru 1 M zawarte jest 56 g (1 mol) substancji (KOH)

w 500 cm3 r-ru 4,5 M zawarte jest x gramów substancji

1000 cm3 1M  56 g
500 cm3 4,5 M  xg

x = 500 · 4,5 · 56 / 1000 · 1 = 126 g

500 cm3 4,5 mola/dm3

KOH= 126 g K2SO4 = 391,5 g

przykład 10

Do kolby miarowej o pojemności 250 cm3 wsypano naważkę 13,61 g siarczanu (VI) amonu i dopełniono wodą do
kreski. Oblicz stężenie molowe otrzymanego roztworu

Masy atomowe: H=1, N=14,O=16, S=32 [u]

Masa molowa (NH4)2SO4  2 x (14 +4) + 32 + 4 x16 = 132 g

w 1000 cm3 r-ru 1 M zawarte są 132 g ((NH4)2SO4 )

w 250 cm3 r-ru x M zawarte jest 13,61 g

1000 cm3 1 M  132 g

250 cm3 x M  13,61 g

x = 1000 · 1 · 13,61 / 250· 132 = 0,4124 M

przykład 11

Jaką objętość rozpuszczalnika należy dodać, aby z 50 cm3 1,3 M roztworu wodnego H2SO4 otrzymać roztwór o
stężeniu 0,6 M?
Masy atomowe: H=1,,O=16, S=32 [u]
Masa molowa = 98 g

Obliczenie masy substancji w roztworze wyjściowym

w 1000 cm3 r-ru 1 M zawarte jest 98 g (H2SO4 )

w 50 cm3 r-ru 1,3 M zawarte jest xg

1000 cm3 1 M  98 g
50 cm3 1,3 M  x g

x = 50 · 1,3 · 98 / 1000· 1 = 6,37 g

przykład 11

Jaką objętość rozpuszczalnika należy dodać, aby z 50 cm3 1,3 M roztworu wodnego H2SO4 otrzymać roztwór o stężeniu
0,6 M?

Obliczenie objętości nowego (0,6 M) roztworu

w 1000 cm3 r-ru 1 M zawarte jest 98 g substancji (H2SO4),

w jakiej objętości (V1) 0,6 M zawarte jest 6,38 g substancji?

w 1000 cm3 r-ru 1M zawarte jest 98 g (H2SO4 )

w V1 cm3 r-ru 1,3 M  zawarte jest 6,37 g (H2SO4 )

1000 cm3 1 M  98 g
V1 cm3 06 M  6,37 g
= 108,3 cm3
x = 1000 · 1 · 6,37 / 0,6· 98

Obliczenie objętości rozpuszczalnika

Vr = V1 - V0 Vr = 108,3 - 50 = 58,3 cm3

Analiza chemiczna w ocenia jakości

Podstawowe obliczenia chemiczne

wprowadzenie

Jakość i rozwój produktu

dr hab. inż. Krzysztof Melski
I rok