Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ kinh tÕ Indonesia

1.1 Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ con ngêi Indonesia

1.1.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn

1.1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lÝ, diÖn tÝch vµ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa chÊt

Indonesia lµ mét quÇn ®¶o lín nhÊt thÕ giíi víi kho¶ng 17.000 hßn ®¶o (6000
®¶o cã ngêi sinh sèng) t¹o thµnh mét vßng cung nèi liÒn Ch©u ¸ víi ch©u óc. QuÇn
®¶o nµy ch¹y däc hai bªn ®êng xÝch ®¹o tõ 60 vÜ b¾c ®Õn 110 vÜ nam réng kho¶ng 1.800
km, vµ tõ 950 ®Õn 1110 kinh ®«ng dµi h¬n 5000 km.
Víi diÖn tÝch lµ 1.913.000 km2, Indonesia lµ quèc gia réng nhÊt §«ng Nam ¸.
QuÇn ®¶o Indonesia cã nh÷ng ®¶o rÊt réng nh Giava, Xumat¬ra, Calimantan, Xulavedi,
T©y Irian nhng còng cã nh÷ng ®¶o thËm chÝ kh«ng cã trªn b¶n ®å.
PhÝa T©y B¾c Indonesia ng¨n c¸ch víi Liªn bang Malaixia vµ Singapore qua eo
biÓn Mal¾cca. PhÝa §«ng B¾c Indonesia ng¨n c¸ch víi céng hoµ Philippin qua biÓn
Xuxu. PhÝa §«ng Nam ng¨n c¸ch víi §«ng Timor vµ Oxtraylia qua biÓn Timor vµ
Araphura. Biªn giíi ®Êt liÒn cña Indonesia víi Liªn bang Malaixia ë phÝa B¾c ®¶o
Calimantan, vµ biªn giíi trªn ®Êt liÒn gi÷a Indonesia vµ Papua Niu Ghinª ë phÝa T©y
®¶o Niu Ghinª (cßn ®îc gäi lµ vïng T©y Irian).
QuÇn ®¶o Indonesia cã thÓ chia lµm 3 khu vùc lín:
Nhãm ®¶o Sundan bao gåm c¸c ®¶o lín ë T©y Indonesia nh Xumat¬ra,
Calimantan, Giava..vµ nh÷ng ®¶o nhá kÕ cËn n»m trªn thÒm lôc ®Þa Sundan nèi liÒn
§«ng Nam ¸;
Nhãm ®¶o n»m trªn thÒm lôc ®Þa Sahun nèi liÒn víi lôc ®Þa ch©u óc bao gåm c¸c
®¶o Niu Ghinª vµ c¸c ®¶o nhá n»m gÇn biÓn Araphura ;
Nhãm ®¶o n»m gi÷a hai thÒm lôc ®Þa trªn nh Xulavªdi vµ quÇn ®¶o Mal¾cca……
n»m trªn vïng biÓn s©u kho¶ng 4.500 m.
QuÇn ®¶o Indonesia ®îc h×nh thµnh nhê dung nham cña c¸c nói löa díi ®¸y s©u
®¹i d¬ng phun lªn. ChÝnh v× vËy Indonesia cã ®Þa h×nh næi bËt lµ c¸c d·y nói löa vßng
cung kÐo dµi tõ T©y sang §«ng cña c¸c chuçi ®¶o, víi hµng tr¨m nói löa. ë Indonesia
cã ®Õn 400 nói löa, trong ®ã 115 ngän nói löa vÉn cßn ®ang ho¹t ®éng.
Nói löa næi tiÕng nhÊt cña Indonesia lµ nói löa Karakatau ë T©y Giava, ho¹t ®éng
n¨m 1883, t¹o ra nh÷ng ®ît sãng thÇn lµm chÕt h¬n 35.000 ngêi. Khi phun löa,
Karakatau ®· g©y ra mét tiÕng næ lín vang ®Õn tËn Sidney, phãng vµo khÝ quyÓn h¬n 15
tØ m3 tro vµ bôi nói löa cao lªn ®Õn ®é cao 30-40km che lÊp ¸nh s¸ng mÆt trêi, lµm h¹
thÊp nhiÖt ®é tr¸i ®Êt xuèng gÇn 5o C suèt gÇn 3 n¨m sau ®ã.
Tro vµ bôi nói löa, c¸c dßng nham th¹ch khi nguéi bÞ phong ho¸ t¹o ra c¸c lo¹i
®Êt ®á badan thuËn thuËn lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®ång thêi còng lµ n¬i chøa
nhiÒu kho¸ng s¶n trong ®ã cã c¶ kim c¬ng. C¸c khu vùc nói löa còng thu hót ®«ng
kh¸ch du lÞch.

1.1.1.2 KhÝ hËu

QuÇn ®¶o Indonesia n»m trong khu vùc xÝch ®¹o vµ nhiÖt ®íi nªn cã khÝ hËu
nhiÖt ®íi Èm giã mïa. Ma b·o kÐo dµi tõ th¸ng 12 ®Õn th¸ng 3 do giã mïa ®«ng b¾c khi
thæi qua xÝch ®¹o chuyÓn híng thµnh giã t©y b¾c g©y ma. Mïa kh« kÐo dµi tõ th¸ng 6
®Õn th¸ng 9 do giã mïa ®«ng nam kh« nãng tõ lôc ®Þa óc thæi lªn. Do sù hiÖn diÖn cña
c¸c d·y nói vßng cung, hiÖu øng ph¬n xuÊt hiÖn lµm cho c¸c sên høng giã ma nhiÒu
h¬n c¸c sên khuÊt giã. Lîng ma trung b×nh hµng n¨m lµ 2000 mm, nhng ph©n bè kh«ng
®ång ®Òu- cã n¬i ma qu¸ nhiÒu ®¹t kho¶ng 6.000 mm, cã n¬i ma qu¸ Ýt chØ ®¹t 500 mm.
Th¸ng 4-5 vµ th¸ng 10-11 lµ thêi k× chuyÓn mïa. NhiÖt ®é ë Indonesia trung b×nh lµ 260
C, chªnh lÖch tõ 21 ®Õn 39 ®é.

1.1.1.3 C¸c l©m - kho¸ng s¶n chñ yÕu

§iÒu kiÖn tù nhiªn rÊt thuËn lîi cho c©y cèi ph¸t triÓn lµm cho Indonesia trë
thµnh mét trong nh÷ng níc cã th¶m thùc vËt phong phó bËc nhÊt ë §«ng Nam ¸ vµ trªn
c¶ thÕ giíi.
Trªn b¸n ®¶o Mal¾cca, toµn bé c¸c ®¶o Xumat¬ra, Calimantan, Xylavª®i vµ phÇn
t©y ®¶o Giava, trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu xÝch ®¹o nãng vµ Èm ít quanh n¨m, rõng xÝch
®¹o Èm ít thêng xanh quanh n¨m ph¸t triÓn m¹nh, thµnh phÇn loµi ë ®©y rÊt phong phó
vµ cã nhiÒu loµi ®Þa ph¬ng ®éc ®¸o.
 QuÇn ®¶o ë Indonesia cã ba d¹ng rõng chñ yÕu: rõng ma nhiÖt ®íi víi c¸c lo¹i
c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh lim, mun, gô, tÕch, trÇm h¬ng, long n·o…ë c¸c vïng ®Êt
thÊp; rõng cËn nhiÖt vµ «n ®íi ph¸t triÓn t¹i c¸c vïng ®åi nói cao víi c¸c lo¹i c©y chñ
yÕu nh såi, nguyÖt quÕ, dÎ….; rõng ngËp mÆn ven biÓn ph¸t triÓn ë ®Çm lÇy Xumat¬ra,
Calimantan, T©y Irian…
VÒ ®éng vËt cã hµng tr¨m lo¹i tõ nh÷ng ®éng vËt lo lín quý hiÕm nh voi, tª gi¸c,
cäp, bß rõng ®Õn c¸c loµi bß s¸t, c¸ sÊu, ®åi måi, trai èc. ë Indonesia cã lo¹i rång lín
dµi ®Õn 2 m gäi lµ Komodo. ThÕ giíi rõng phong phó lµm cho Indonesia còng lµ vên
chim lín gåm ®ñ lo¹i chim quý nh : c«ng, trÜ, thiªn ®êng…
Indonesia cã mét tr÷ lîng kho¸ng s¶n dåi dµo, bªn c¹nh dÇu má vµ khÝ ®èt, thiÕc
lµ kho¸ng s¶n quan träng cña Indonesia. ThiÕc thêng ®i kÌm víi vonfram, hoÆc thiÕc
kÏm. Bªn c¹nh ®ã cßn cã nhiÒu vµng, b¹c, s¾t, than vµ mangan. Indonesia lµ níc s¶n
xuÊt lín vÒ ®ång, b«xÝt, niken. C«ng nghiÖp khai th¸c c¸c kho¸ng s¶n nµy còng ®ãng
gãp kh«ng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña
Indonesia.
Indonesia cã tr÷ lîng dÇu má dåi dµo xong do tËp trung khai th¸c vµo nh÷ng n¨m
1980 nªn thùc tÕ lµ c¸c má dÇu cña Indonesia ®ang c¹n dÇn. Tõ níc xuÊt khÈu kho¶ng
1,7 triÖu thïng dÇu ngµy, ®Õn nay Indonesia ®ang ph¶i ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p chiÕn lîc
®Èy m¹nh dù trù, dù phßng ngµy trë thµnh níc nhËp khÈu dÇu má. Tr÷ lîng dÇu th« tÝnh
®Õn n¨m 2000 vµo kho¶ng 4,98 tû thïng.
Bªn c¹nh dÇu má Indonesia cã tr÷ lîng khÝ ®èt rÊt phong phó, nh má T«mb«ra
chøa 60 tØ M3 khÝ ®èt, má Tanu chøa 200 tØ m3 khÝ ®èt, hai má nµy n»m ë bê biÓn
Calimantan; vµ t¹i khu vùc ®¸y biÓn xung quanh Natura, ®· ph¸t hiÖn mét tr÷ lîng khÝ
®èt khæng lå 6300 tØ m3 khÝ ®èt.

1.1.2 §Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸- kinh tÕ -x· héi

1.1.2.1 §Æc ®iÓm d©n sè

D©n sè Indonesia, tÝnh ®Õn n¨m 2002 lµ 228.437.870 ngêi. Indonesia lµ níc cã
sè d©n lín nhÊt §«ng Nam ¸. §a sè ngêi Indonesia hiÖn nay thuéc hÖ chñng téc Nam
¸ cã chung nguån gèc víi c¸c d©n téc sèng ë b¸n ®¶o Malaixia vµ Philippin.
 Indonesia cã ®Õn 300 d©n téc kh¸c nhau chñ yÕu lµ ngêi Javan 45%; ngêi Sudan
14%; ngêi Madure 8%; ngêi M· Lai 8%. Trong c¸c nhãm ngo¹i kiÒu cña ë Indonesia,
quan träng nhÊt lµ céng ®ång ngêi Hoa kho¶ng 3 triÖu ngêi.
MËt ®é d©n sè 324 ngêi/ dÆm vu«ng nhng d©n sè Indonesia ph©n bè kh«ng ®ång
®Òu, ®¶o Giava tuy chiÕm 7% diÖn tÝch nhng tËp trung ®Õn 60% d©n sè, ( lµ mét trong
nh÷ng vïng cã mËt ®é d©n sè cao nhÊt trªn thÕ giíi); ®¶o Xumat¬ra:
20%, ®¶o Xulavª®i 7%, ®¶o Kalimantan 5% (1).
Indonesia lµ níc cã d©n sè trÎ, tØ lÖ d©n díi 15 tuæi chiÕm 30,3% ; trªn 65 tuæi lµ
4,6% (2). D©n sè tËp trung lín trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp kho¶ng 45 %, kÕ ®Õn lµ ngµnh
dÞch vô vµ kinh tÕ kh¸c 41%, c«ng nghiÖp chiÕm 10 % (3)
cuèi cïng lµ ngµnh khai
kho¸ng.
Tuæi thä trung b×nh cña nam lµ 65,9 tuæi; tuæi thä trung b×nh cña n÷ lµ 70,75 (2)
tuæi.
TØ lÖ sinh trªn 1000 ngêi lµ 22,26. TØ lÖ tö trªn 1000 ngêi lµ: 6,3
TØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn lµ 1,6% (2)
n¨m. Cã thÓ nãi mét trong nh÷ng thµnh
c«ng lín nhÊt cña Indonesia lµ x· héi ho¸ ®îc c«ng t¸c d©n sè vµ ®îc c¸c tæ chøc t«n
gi¸o tÝch cùc tham gia ñng hé, ®Æc biÖt lµ sù ñng hé cña ®¹o Håi.
Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi 760 USD.
HiÖn nay tÇng líp trung lu Indonesia t¨ng nhanh theo møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ.
Hä chiÕm kho¶ng 50% d©n sè. Hä lµm ra tiÒn, cã søc mua lín vµ nhu cÇu tiªu dïng ®a
d¹ng, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng cã chÊt lîng cao. Bªn c¹nh ®ã l¹i lµ sè ®«ng d©n thuéc
thµnh phÇn nghÌo khæ, thu nhËp thÊp.
Sè d©n giµu cã tËp trung ë nh÷ng ngêi Hoa, sèng trong c¸c thµnh phè lín kiÓm
so¸t phÇn lín ho¹t ®éng néi th¬ng ( 60-80%) vµ ngo¹i th¬ng (42%) cña Indonesia, hä
lµm c¸c nghÒ bu«n b¸n, dÞch vô vµ ng©n hµng. Tuy hä chØ chiÕm 1,5% (4)
d©n sè nhng
kiÓm so¸t kho¶ng 70% ho¹t ®éng kinh doanh cña Indonesia.

1 Nguån: Almanac v¨n ho¸ thÕ giíi 2002-2003 - Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - 2003

2 Nguån: Almanac v¨n ho¸ thÕ giíi 2002-2003 - Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - 2003

3 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2001- NXB Thèng Kª- 2002

4 Nguån: §Þa lÝ c¸c níc §«ng Nam ¸ - Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi; NXB Gi¸o dôc, t¸i b¶n lÇn thø 5.
1.1.2.2 §Æc ®iÓm t«n gi¸o

Tríc ®©y phËt gi¸o lµ t«n gi¸o truyÒn thèng ë Giava. ThÕ kØ XV, ®¹o håi x©m
nhËp vµo Indonesia vµ chiÕm u thÕ trªn ®Êt níc nµy. PhËt gi¸o chØ cßn trªn
®¶o Bali vµ trong phÇn lín ngêi Hoa cïng Nho gi¸o.
Nh÷ng ngêi theo ®¹o håi chiÕm 87,1% (5 d©n sè, ®¹o Tin Lµnh 5,7%; ®¹o Thiªn
Chóa: 2,9% ; ®¹o Hin-du: 2% vµ ®¹o PhËt : 1% d©n sè .

1.1.2.3 §Æc ®iÓm ng«n ng÷ vµ hÖ thèng gi¸o gi¸o dôc

ë Indonesia cã kho¶ng 300 tiÕng ®Þa ph¬ng, trong ®ã ng«n ng÷ chÝnh thøc lµ
tiÕng Indonesia Bahasa, ngoµi ra cßn cã c¸c thø tiÕng Anh, tiÕng Hµ Lan, tiÕng Java.
Ng«n ng÷ th«ng dông trong giíi kinh doanh vµ c¸c ®« thÞ lín lµ tiÕng Anh.
VÒ gi¸o dôc, Indonesia cã sù ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. N¨m 1961 chØ 47 % d©n sè
Indonesia biÕt ®äc biÕt viÕt, ®Õn 1994 ®· cã 81% d©n sè biÕt ®äc biÕt viÕt, ®Õn n¨m
2002 lµ 84%. B¾t ®Çu tõ n¨m 1995 hÖ thèng gi¸o dôc cña Indonesia ®îc më réng tõ 6
n¨m lªn 9 n¨m. Gi¸o dôc b¾t buéc tõ 7-16 tuæi. N¨m 1975 sè sinh viªn ®¹i häc lµ
126.000 ngêi ®Õn n¨m 1992 lµ 1,8 triÖu ngêi.

1.1.2.4 ChÕ ®é chÝnh trÞ

• S¬ lîc vÒ lÞch sö h×nh thµnh Indonesia

Indonesia lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i ph¸t sinh cña loµi ngêi. §©y còng lµ xø së
næi tiÕng cña nh÷ng quèc gia cæ ®¹i, nh÷ng nhµ níc hïng cêng, nh÷ng di tÝch v¨n ho¸
l©u ®êi.
C¸c quèc gia ë Indonesia h×nh thµnh vµ bíc ®Çu ph¸t triÓn tõ cuèi thÕ kØ IV ®Õn
thÕ kØ VII. Cuèi thÕ kØ VII ®Õn XVI c¸c quèc gia chuyªn chÕ kiÓu ph¬ng §«ng ph¸t
triÓn. §Ønh cao lµ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc M«gi«pahÝt (1213-1527), mét
quèc gia réng lín, mang tÝnh chÊt thèng nhÊt toµn quèc ë Indonesia thêi trung cæ, cã
quan hÖ kinh tÕ víi Trung Quèc, ViÖt Nam, Campuchia, Xiªm, MiÕn §iÖn vµ nhiÒu
quèc gia kh¸c. Tõ thÕ kØ XVI, ®Õ chÕ M«gi«pahÝt suy yÕu, thùc d©n
T©y Ban Nha, Bå §µo Nha, Hµ Lan ®· chó ý tíi Indonesia.

5 Nguån: 198 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi- NXB ThÕ Giíi 2001
 N¨m 1602, Hµ Lan x©m chiÕm vµ ®Æt nÒn thèng trÞ lªn ®Êt níc Indonesia sau khi
lo¹i bá ¶nh hëng cña T©y Ban Nha vµ Bå §µo Nha trªn hßn ®¶o nµy. ¸ch thèng trÞ cña
Hµ Lan ë Indonesia kÐo dµi gÇn 350 n¨m. Th¸ng 3- 1942 thùc d©n Hµ Lan ë Indonesia
®Çu hµng NhËt B¶n.
Sau khi ph¸t xÝt NhËt ®Çu hµng qu©n §ång minh, ngµy 17-8-1945, Indonesia
tuyªn bè ®éc lËp. 3 th¸ng sau thùc d©n Hµ Lan quay trë l¹i Indonesia, cuéc chiÕn tranh
dµnh ®éc lËp cña Indonesia kÐo dµi trong 4 n¨m. Th¸ng 8-1949, thùc d©n Hµ Lan buéc
ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña Indonesia. Ngµy 27-12-1949 toµn bé l·nh thæ thuéc ®Þa
cò ( trõ vïng T©y Irian) chÝnh thøc thuéc chñ quyÒn cña níc Céng hoµ Indonesia
Indonesia ®Æt thñ ®« t¹i Jakarta.
N¨m 1962 tæng thèng Sukarno cho lÊy l¹i Niu Ghi- ne do Hµ Lan chiÕm vµ ®Õn
n¨m 1969 ®¶o nµy chÝnh thøc s¸t nhËp vµo Indonesia víi tªn gäi lµ Irian Giaia.
N¨m 1976 Indonesia s¸t nhËp §«ng Timor cña Bå §µo Nha vµo l·nh thæ
Indonesia nhng kh«ng ®îc quèc tÕ c«ng nhËn, phong trµo du kÝch cña nh÷ng ngêi theo
chñ nghÜa d©n téc ®Þa ph¬ng vÉn tiÕp tôc t¹i §«ng Timo. Tríc xu thÕ ®ßi ®éc lËp, th¸ng
8-1999 Indonesia ph¶i ®Ó cho §«ng Timor ®éc lËp.

• ThÓ chÕ chÝnh trÞ

Indonesia theo chÝnh thÓ céng hoµ.

Ngêi ®øng ®Çu nhµ níc vµ chÝnh phñ hiÖn nay lµ bµ Megawati Sukarnoputri,
nhËm chøc ngµy 23 th¸ng 7 n¨m 2001.
- HiÕn Ph¸p: kÓ tõ khi giµnh ®îc ®éc lËp Indonesia ®· 3 lÇn thay ®æi hiÕn ph¸p.
HiÕn ph¸p hiÖn nay lµ hiÕn ph¸p ®îc th«ng qua n¨m 1959. HiÕn ph¸p quy ®Þnh
Indonesia lµ níc céng hoµ, quyÒn lùc tèi cao thuéc vÒ nh©n d©n, chÕ ®é tæng thèng lµ
mét thÓ chÕ thiÕt yÕu cña chÝnh thÓ. HiÕn ph¸p trao cho ChÝnh Phñ quyÒn së h÷u tµi
nguyªn vµ c¸c lÜnh vùc quan träng kh¸c; quy ®Þnh thµnh lËp mét sè c¬ quan quan träng
cña nhµ níc: héi ®ång t vÊn nh©n d©n; Tæng thèng, H¹ ViÖn, Héi ®ång cè vÊn tèi
cao…. Tæng thèng tríc ®©y do Héi ®ång t vÉn nh©n d©n bÇu ra nhng võa lµ nguyªn thñ
quèc gia võa lµ ngêi ®øng ®Çu ngµnh hµnh ph¸p, c¸c bé trëng lµ ngêi gióp viÖc cho
tæng thèng. Víi ®Æc ®iÓm ®ã Tæng thèng Indonesia lµ ngêi cã quyÒn lùc rÊt lín: thèng
lÜnh qu©n ®éi, tuyªn bè chiÕn tranh, hoµ b×nh…N¨m 2002 Indonesia ®· söa ®æi hiÕn
ph¸p theo ®ã tæng thèng sÏ do d©n bÇu ra víi nhiÖm k× 5 n¨m.
- C¬ quan lËp ph¸p: c¬ quan lËp ph¸p Indonesia cã nÐt rÊt ®Æc thï, bao gåm Héi
®ång t vÊn nh©n d©n (MPR) vµ H¹ ViÖn ( Quèc Héi).
MPR lµ tæ chøc chÝnh trÞ cao nhÊt cã 1000 thµnh viªn, trong ®ã cã 500 h¹ nghÞ sÜ,
100 ®¹i biÓu c¸c nhãm chøc nghiÖp, 100 ®¹i biÓu do Tæng thèng chØ ®Þnh vµ ®¹i diÖn
cho c¸c §¶ng ph¸i. NhiÖm k× cña MPR lµ 5 n¨m. Tõ n¨m 2000, MPR hµng n¨m häp ®Ó
nghe vµ th¶o luËn b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn nghÞ quyÕt MPR cña Tæng thèng vµ c¸c c¬
quan nhµ níc kh¸c.
H¹ viÖn: gåm 500 thµnh viªn, trong ®ã cã 400 ®îc d©n bÇu ra trùc tiÕp cßn 100 lµ
do Tæng thèng lùa chän vµ bæ nhiÖm tõ qu©n ®éi ( n¨m 1997 sè lîng nµy rót xuèng cßn
75 ngêi) nhiÖm k× 5 n¨m. H¹ viÖn cã 11 uû ban thêng trùc ®¶m nhiÖm c«ng t¸c lËp
ph¸p, gi¸m s¸t vµ ng©n s¸ch, 2 uû ban phô tr¸ch c«ng t¸c tæ chøc vµ hîp t¸c liªn nghÞ
viÖn. Theo HiÕn ph¸p, H¹ viÖn cã quyÒn ®Ö tr×nh dù th¶o luËt cho Tæng thèng. Trªn
thùc tÕ Tæng thèng cã u thÕ trong H¹ viÖn v× cã sù ñng hé tõ phÝa qu©n ®éi.
- C¬ quan hµnh ph¸p: ë Indonesia quyÒn hµnh ph¸p thuéc vÒ chÝnh phñ. Tæng
thèng do d©n bÇu ra, lµ ngêi cã quyÒn hµnh ph¸p cao nhÊt vµ lµ ngêi ®øng ®Çu chÝnh
phñ. Tæng thèng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh phñ vµ kiÓm tra c¸c lùc lîng vò
trang; bæ nhiÖm, b·i chøc c¸c Bé trëng vµ nh÷ng ngêi trî lÝ bé trëng. Sè thµnh viªn
trong chÝnh phñ kh«ng cè ®Þnh, c¸c bé, c¸c ngµnh ®îc thµnh lËp hay xo¸ bá tuú
thuécvµo hoµn c¶nh cô thÓ tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. HiÖn nay Indonesia cã khoang 40
bé, ngoµi ra cßn cã c¸c Bé trëng ®iÒu phèi ( c¬ quan ngang bé) vµ Bé trëng nhµ níc.
C¸c c¬ quan nay cã vai trß phô tr¸ch mét sè ngµnh trong chÝnh phñ. Ngoµi ra cßn cã
hµng lo¹t c¸c tæng côc, ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o trùc
tiÕp víi Tæng thèng.
Indonesia ®îc chia thµnh 24 tØnh, 2 vïng ®Æc biÖt, vµ 1 thµnh phè thñ ®«. Ngêi
®øng ®Çu mét tØnh lµ Thèng ®èc tØnh. Thèng ®èc c¸c tØnh còng do Tæng thèng bæ nhiÖm
sau khi cã 2 hoÆc 3 øng cö viªn ®îc bÇu ra vµ ®îc c¬ quan lËp ph¸p cña tØnh ®Ö tr×nh Bé
trëng Néi Vô. TÊt c¶ c¸c viªn chøc nhµ níc cao cÊp vµ c¸c ThÈm ph¸n ®Òu chÞu tr¸ch
nhiÖm tríc Tæng thèng. C¸c luËt ®Òu do Tæng thèng c«ng bè.
• C¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ
 Tríc ®©y ngoµi Golkar lµ ®¶ng cÇm quyÒn, c¸c chÝnh ®¶ng cña Indonesia ®îc tËp
hîp thµnh 2 ®¶ng lín ( thùc chÊt lµ liªn minh nhiÒu ®¶ng nhá) theo kÕ ho¹ch cña chÝnh
quyÒn ®Ó dÔ kiÓm so¸t.
§¶ng thèng nhÊt vµ ph¸t triÓn (PPP) ®îc thµnh lËp 5-1-1973 trªn c¬ së liªn kÕt
c¸c ®¶ng Håi gi¸o: §¶ng Héi ®ång gi¸o sÜ (NU); §¶ng Ngêi Håi gi¸o Indonesia, §¶ng
liªn minh Håi gi¸o Indonesia (PSII), §¶ng Phong trµo gi¸o dôc håi gi¸o ( Perti). C¬ së
t tëng lµ gi¸o lÝ Håi gi¸o, Pancasila vµ hiÕn ph¸p 1945.
§¶ng D©n chñ Indonesia (PDI) thµnh lËp ngµy 10-1-1973 trªn c¬ së hîp nhÊt tÊt
c¶ c¸c §¶ng ph¸i kh«ng mang tÝnh chÊt Håi gi¸o. C¬ së t tëng cña PDI lµ Pancasila,
hiÕn ph¸p n¨m 1945, d©n chñ, chñ nghÜa d©n téc vµ c«ng b»ng x· héi. Tham gia PDI cã
3 §¶ng theo khuynh híng d©n téc chñ nghÜa vµ 2 §¶ng C«ng gi¸o ®ã lµ: §¶ng D©n téc
Indonesia (PNI), §¶ng V« s¶n (Mubra), §¶ng liªn minh nh÷ng ngêi ñng hé ®éc lËp
Indonesia (IPKI), §¶ng Thiªn chóa gi¸o Indonesia (Parkindo), §¶ng C«ng gi¸o.
HiÖn nay c¸c §¶ng lín lµ : §¶ng D©n chñ ®Êu tranh (PDI-P) cña Tæng thèng
Megawati Sukarnoputri, ®ang lµ §¶ng lín nhÊt trong Quèc héi; §¶ng Thèng nhÊt v× sù
ph¸t triÓn (PPP) nay gäi lµ §¶ng Håi gi¸o; §¶ng D©n chñ (DPR) lµ §¶ng ®èi lËp; §¶ng
Thøc tØnh d©n téc (PKB), §¶ng V« s¶n (lËp n¨m 1920) ®ang ho¹t ®éng bÝ mËt. Tæ chøc
Håi gi¸o Nalatin Ulama do cùu Tèng thèng Oahit l·nh ®¹o cã 40 triÖu thµnh viªn vµ cã
c¨n cø ®ãng t¹i Giava.
Tuy nhiªn do chÝnh trêng Indonesia cha æn ®Þnh nªn thêng xuyªn x¶y ra thay ®æi
vai trß gi÷a c¸c §¶ng.

1.1.2.5 C¸c ®« thÞ vµ c¸c thµnh phè chÝnh.

Thñ ®« cña Indonesia lµ Jakarta, n»m trªn ®¶o Giava, víi d©n sè:11.018.000 ng-
êi, ®©y lµ trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ cña Indonesia.
C¸c thµnh phè lín cña Indonesia gåm:
- Bandung: d©n sè 3.409.000 ngêi
- Surabara: d©n sè 2.461.000 ngêi.
- Medan: d©n sè 1942.900 ngêi, n»m trªn ®¶o Sumatra.
Ngoµi ra Indonesia cßn rÊt næi tiÕng víi c¸c ®¶o du lÞch: Bali, Lomboc… mçi
n¨m thu hót hµng chôc ngh×n kh¸ch du lÞch tíi tham quan, nghØ ng¬i.
1.2 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i cña
Indonesia

1.2.1 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia

H¹n chÕ trong khu«n khæ cña kho¸ luËn nµy, t¸c gi¶ xin tËp trung giíi thiÖu nh÷ng chÝnh s¸ch kinh
tÕ cña Indonesia tõ sau khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ lÇn 2 - chÝnh s¸ch híng ra xuÊt khÈu, ®Æc
biÖt lµ nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ mang l¹i thµnh c«ng cho Indonesia .
1.2.1.1 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Indonesia tõ khi dµnh ®îc ®éc lËp ®Õn 1967

• ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ: ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp
khÈu

Sau khi dµnh ®îc ®éc lËp Indonesia ph¸t triÓn kinh tÕ theo con ®êng t b¶n chñ
nghÜa, tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng vµ duy tr× quan hÖ víi c¸c níc ph-
¬ng T©y, ®ång thêi Indonesia còng chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong
®ã t¨ng cêng ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nhµ níc, coi ®ã lµ chç dùa chñ yÕu ®Ó giµnh ®îc
®éc lËp kinh tÕ.
Indonesia b¾t ®Çu x©y dùng kinh tÕ tõ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, thuéc lo¹i
kÐm ph¸t triÓn nhÊt trong c¸c níc ASEAN. NÒn kinh tÕ Indonesia lóc ®ã lµ nÒn kinh tÕ
n«ng nghiÖp ®ån ®iÒn víi c¸c c©y trång chñ yÕu lµ c¸c c©y c«ng nghiÖp nh dõa, dÇu cä,
cao su….C¬ cÊu x· héi ph©n t¸n, ®a d©n téc vµ nhiÒu lo¹i h×nh v¨n ho¸ lµm cho c¸c mèi
liªn hÖ kinh tÕ x· héi thiÕu sù g¾n bã thèng nhÊt. Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ yÕu kÐm,
®ãi nghÌo lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn trong toµn x· héi. ChÝnh c¬ cÊu kinh tÕ x· héi nµy ®·
thóc ®Èy Indonesia lùa chän con ®êng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ.
§Ó nhanh chãng ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶m phô thuéc vµo níc ngoµi, Indonesia ®·
theo ®uæi chiÕn lîc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thay thÕ nhËp khÈu.
Môc ®Ých cña chiÕn lîc nµy lµ : Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ theo híng gi¶m sù
phô thuéc vµo thÞ trêng bªn ngoµi, x©y dùng nÒn kinh tÕ tù chñ.
Néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc nµy lµ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng thµnh phÈm c«ng
nghiÖp nhÊt lµ hµng tiªu dïng, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch, tËp trung ph¸t
triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp trong níc thay thÕ hµng nhËp khÈu, më réng thÞ trêng
néi ®Þa, tËn dông tèi ®a nguån vèn ®Çu t tõ trong níc.
ChiÕn lîc nµy ®· cã mét sè yÕu tè tÝch cùc nh:
- Gióp Indonesia x©y dùng nh÷ng c¬ së c«ng nghiÖp then chèt chñ yÕu dùa vµo
nguån lùc trong níc.
- T¨ng cêng vÞ trÝ cña t s¶n d©n téc vµ khu vùc kinh tÕ nhµ níc.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc nµy Indonesia vÉn tiÕp tôc t¹o ®iÒu kiÖn cho
kinh tÕ t nh©n trong vµ ngoµi níc n¾m gi÷ c¸c vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Trong tæng vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ giai ®o¹n nµy, vèn cña t b¶n níc ngoµi chiÕm
®Õn 50%. Vèn nµy ®îc ®Çu t díi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty hçn hîp.
Tuy nhiªn chiÕn lîc nµy béc lé h¹n chÕ rÊt râ ®ã lµ: viÖc chñ yÕu dùa vµo nguån
lùc trong níc trong ®iÒu kiÖn mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu kh«ng mang l¹i hiÖu
qu¶. MÆt kh¸c, thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lÝ, thiÕu nh÷ng nhµ kinh doanh giái còng lµm
cho ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao.
KÕt qu¶ sau gÇn hai thËp kØ thùc hiÖn chiÕn lîc nµy, nÒn kinh tÕ Indonesia kh«ng
cã nhiÒu c¶i thiÖn: hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc dùa trªn c«ng nghÖ l¹c hËu kh«ng c¹nh
tranh ®îc víi hµng ho¸ níc ngoµi. Nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ x· héi ngµy cµng trë nªn
gay g¾t h¬n, l¹m ph¸t t¨ng nhanh, nî níc ngoµi ngµy cµng nhiÒu. ThÞ trêng trong níc
kh«ng ®îc më réng, nhiÒu doanh nghiÖp trong níc bÞ ph¸ s¶n, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ c¬
b¶n lµ n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp thÊp h¬n håi tríc chiÕn tranh. §iÒu kiÖn sinh ho¹t
cña nh©n d©n rÊt thÊp.
Indonesia vÉn tiÕp tôc lÖ thuéc vµo c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. NhËn ra ®îc
®iÒu nµy Indonesia ®· chuyÓn híng chiÕn lîc ph¸t triÓn, chuyÓn tõ chiÕn lîc c«ng
nghiÖp ho¸ thay thÕ hµng nhËp khÈu sang c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu.
1.2.1.2 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Indonesia tõ n¨m 1967 ®Õn nay

• ChiÕn lîc kinh tÕ tõ 1967 ®Õn 1980 (ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng ra
xuÊt khÈu)

Cuèi nh÷ng n¨m 60 Indonesia chuyÓn sang thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸
híng ra xuÊt khÈu. KÓ tõ thêi ®iÓm nµy, cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c, tõng
bíc mét, Indonesia ®· bíc ra khái khñng ho¶ng, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
 Néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc nµy lµ: tËn dông tèi ®a nguån vèn vµ c«ng nghÖ tõ
bªn ngoµi, tËp trung ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã thÓ xuÊt khÈu ®îc, tõng bíc
c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng thÕ giíi.
Thùc hiÖn chiÕn lîc nµy, Indonesia ®· ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu sau:
 Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
- ChÝnh s¸ch më cöa vµ tù do hãa kinh tÕ:
Indonesia ®· tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng më cöa nÒn kinh tÕ nh gi¶m vµ
miÔn thuÕ hµng xuÊt khÈu, b·i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi hµng xuÊt khÈu,
®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc h¶i quan, lËp quü hç trî xuÊt khÈu, cho phÐp t nh©n ®îc trùc
tiÕp xuÊt khÈu….. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy ®· t¸c ®éng trùc tiÕp khuyÕn khÝchxuÊt khÈu.
§ång thêi Indonesia còng thùc hiÖn miÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi c¸c s¶n phÈm
phôc vô xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu.
- ¸p dông chÝnh s¸ch tØ gi¸ cã lîi cho xuÊt khÈu
Qu¸ tr×nh nµy ®îc triÓn khai tõng bíc, tõ chç b·i bá chÕ ®é tØ gi¸ cè ®Þnh, ph¸ gi¸ ®ång
tiÒn trong níc, thùc hiÖn chÕ ®é tØ gi¸ linh ho¹t vµ cuèi cïng lµ th¶ næi tØ gi¸.
 Nhµ níc t¹o m«i trêng kinh doanh thuËn lîi ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp
ho¸ theo híng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu.
- Gi¶m sù can thiÖp trùc tiÕp cña Nhµ níc trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¶i c¸ch bé
m¸y hµnh chÝnh, t nh©n ho¸ khu vùc kinh tÕ nhµ níc, c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n
hµng theo híng kinh doanh tiÒn tÖ.
- Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: x©y dùng vµ n©ng cÊp hÖ thèng ®êng giao th«ng, cÊp
®iÖn, cÊp níc, x©y dùng c¸c khu chÕ xuÊt, c¸c khu c«ng nghiÖp.
 KhuyÕn khÝch khu vùc t nh©n ph¸t triÓn vµ thu hót ®Çu t níc ngoµi
Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70, Indonesia chñ tr¬ng më réng vµ khuyÕn khÝch kinh tÕ t
nh©n. Cô thÓ: tõ n¨m 1983 ChÝnh phñ Indonesia ®· thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông u
®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n, khuyÕn khÝch t nh©n trong níc ®îc tù do kinh
doanh, më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt gi÷a Nhµ níc víi t nh©n, gi÷a t nh©n
trong vµ ngoµi níc.
 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh cã thÓ xuÊt khÈu ®-
îc.
 - Trong giai ®o¹n ®Çu cña chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ h¬ng vÒ xuÊt khÈu, Indonesia
®· chuyÓn ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp tõ c¸c ngµnh c«ng nghiªp truyÒn thèng sang c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu.
- Trong n«ng nghiÖp thùc hiÖn "c¸ch m¹ng xanh", ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp vµ c¸c lo¹i n«ng s¶n xuÊt khÈu.
- Trong lÜnh vùc dÞch vô: ®æi míi m¹nh mÏ hÖ thèng dÞch vô, tríc hÕt lµ hÖ thèng
tµi chÝnh ng©n hµng phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo híng xuÊt khÈu: vÝ dô
khuyÕn khÝch ngµnh tµi chÝnh kinh doanh híng ngo¹i, b·i bá viÖc kiÓm so¸t ngo¹i
hèi, cho phÐp ngêi níc ngoµi vµ c«ng d©n Indonesia ®îc tù do lu©n chuyÓn, bu«n
b¸n ngo¹i tÖ kh«ng h¹n chÕ sè lîng.
Thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu kinh tÕ Indonesia ®· ®¹t
®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ.
Nhê nh÷ng thuËn lîi cña thÞ trêng thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ gi¸ dÇu t¨ng vät trong hai
cuéc khñng ho¶ng n¨ng lîng 1974-1974 vµ 1979-1980, viÖc ph¸t triÓn m¹nh khu vùc
khai th¸c dÇu víi sù ®Çu t lín cña t b¶n níc ngoµi ®· ®em l¹i cho Indonesia tèc ®é t¨ng
trëng nhanh chãng, ®¹t møc trung b×nh 7,8% n¨m trong thËp kØ 70 thÕ kØ 20. C¸n c©n
th¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n do vËy lu«n cã sè d thõa lín.
Tuy nhiªn sau 2 thËp niªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch híng vÒ xuÊt khÈu nÒn kinh tÕ
còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n:
- Sù tËp trung qu¸ møc vµo mét sè Ýt ngµnh híng ra xuÊt khÈu t¹o ra sù mÊt c©n
®èi trong c¬ cÊu kinh tÕ. VÝ dô trong ngµnh khai th¸c dÇu: sau cuéc khñng ho¶ng t¨ng
gi¸ dÇu th× ®Õn nh÷ng n¨m 80 gi¸ dÇu trªn thÕ giíi l¹i gi¶m liªn tôc lµm cho thu nhËp tõ
dÇu vµ khÝ ( vèn chiÕm tØ träng c¬ b¶n trong xuÊt khÈu cña Indonesia ) gi¶m ®i mét nöa.
Bªn c¹nh ®ã gi¸ c¸c lo¹i hµng ho¸ c¬ b¶n nh nguyªn liÖu th«, n«ng s¶n - nh÷ng s¶n
phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña Indonesia còng gi¶m gi¸ xuèng møc thÊp nhÊt cña nã trong
30 n¨m ®· lµm thu nhËp tõ xuÊt khÈu cña Indonesia vèn ®· tôt gi¶m l¹i cµng tôt gi¶m
h¬n n÷a.
- Sù phô thuéc vµo mét sè Ýt thÞ trêng xuÊt khÈu vµ t¨ng trëng kinh tÕ dùa chñ yÕu
vµo nguån ®Çu t vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi lµm cho nÒn kinh tÕ phô thuéc ngµy cµng
nhiÒu vµ s©u s¾c h¬n vµo thÞ trêng bªn ngoµi.
- NÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh nhng kh«ng ®ång bé víi sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹
tÇng vµ nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ thiÕu ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é khoa häc c«ng
nghÖ cao, vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ.
- NÒn kinh tÕ híng ngo¹i ®· kh«ng chó träng ®Õn thÞ trêng néi ®Þa.
Nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· mét lÇn n÷a ®a nÒn kinh tÕ Indonesia l©m vµo khã kh¨n.
Tæng s¶n phÈm quèc d©n thùc tÕ cña Indonesia chØ t¨ng 2,3 % n¨m 1982 vµ
3% (6) n¨m 1983. LÇn ®Çu tiªn vµo n¨m 1982 thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi kh«ng t¨ng.
Tríc bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, víi xu híng héi nhËp vµ
toµn cÇu ho¸ ®ang h×nh thµnh vµ ngµy cµng râ nÐt, ®ång thêi nhËn thøc ®îc nh÷ng h¹n
chÕ cña nÒn kinh tÕ, Indonesia tiÕn hµnh ®iÒu chØnh kinh tÕ vµo cuèi nh÷ng n¨m 80.

• ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ tõ cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay

Néi dung cña ®iÒu chØnh kinh tÕ lµ: x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp h¬n theo xu
híng héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ trªn c¬ së tËn dông triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh.
Môc tiªu cña sù ®iÒu chØnh nµy lµ t¨ng cêng tÝnh linh ho¹t vµ mÒm dÎo cña c¬
cÊu kinh tÕ míi, t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi dùa trªn néi lùc
trong níc, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng thÕ giíi.
Víi néi dung nh trªn Indonesia ®· thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch sau:
- T¨ng cêng tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN, tiÕn tíi x©y dùng ASEAN thµnh mét
chØnh thÓ liªn kÕt kinh tÕ ®Çy ®ñ mµ träng t©m lµ x©y dùng mét khu vùc mËu dÞch tù do
ASEAN (AFTA) víi c¸c h×nh thøc hîp t¸c toµn diÖn, n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶.
- TiÕp tôc khuyÕn khÝch kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn, h×nh thµnh mét khu vùc kinh tÕ t
nh©n n¨ng ®éng, cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi biÕn ®éng cña thÞ trêng trong níc vµ quèc
tÕ.
- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng tËp trung vµo nh÷ng ngµnh cã hµm lîng khoa häc
cao vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô ( bao gåm dÞch vô tµi chÝnh, viÔn th«ng tin
häc, b¶o hiÓm, du lÞch …)
- TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t bao gåm c¶ m«i trêng ph¸p lÝ vµ c¬ së h¹ tÇng
kÜ thuËt ®Ó thu hót vèn ®Çu t, c«ng nghÖ trong vµ ngoµi níc, t¨ng cêng tù do ho¸ nÒn

6 Nguån: C¸c níc ASEAN - Trung t©m ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng- Trêng ®¹i häc tæng hîp Hµ Néi- NXB Th«ng tin-LÝ
luËn- 1991.
 kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch nµy ®îc cô thÓ b»ng viÖc: níi láng c¸c h¹n ng¹ch nhËp khÈu,
miÔn thuÕ nhËp khÈu ®¸nh vµo mÆt hµng t liÖu s¶n xuÊt vµ thiÕt bÞ dông cho s¶n xuÊt
xuÊt khÈu. Cho phÐp xuÊt khÈu tù do trõ nh÷ng mÆt hµng bÞ c¸c hiÖp íc quèc tÕ h¹n
®Þnh. LuËt ®Çu t ®îc xem xÐt l¹i theo híng thu hÑp ranh giíi gi÷a c¸c c«ng ty níc
ngoµi vµ c«ng ty b¶n xø, t¹o ®iÒu kiÖn cho tù do c¹nh tranh tù do ph¸t triÓn. Ban hµnh
c¸c quy ®Þnh vÒ tØ lÖ ®Çu t cã lîi h¬n cho t b¶n níc ngoµi nh: c¸c c«ng ty hçn hîp nÕu
xuÊt khÈu trªn 65% th× t b¶n níc ngoµi cã thÓ gi÷ 95% vèn ®Çu t, tØ lÖ nµy tríc ®©y lµ
80%, vµ cho ®Õn hiÖn nay cho phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn níc ngoµi.
- VÒ chÝnh s¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ Indonesia thùc hiÖn t¨ng cêng tiÕt kiÖm trong n-
íc, th¾t chÆt chi tiªu cña ng©n s¸ch Nhµ níc ®ång thêi t¨ng cêng c«ng t¸c thuÕ; më
réng h¬n thÞ trêng chøng kho¸n.
- T¨ng cêng ®Çu t cho khoa häc c«ng nghÖ, gi¸o dôc ®µo, ph¸t triÓn nguån nh©n
lùc.
C¸c biÖn ph¸p trªn ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ nhanh chãng. N¨m tµi kho¸ 1985-1986
tæng s¶n phÈm quèc d©n thùc tÕ chØ t¨ng 2,4% th× sang 1987-1988 ®· t¨ng 4,2% chñ
yÕu lµ do sù t¨ng trëng cña khu vùc phi dÇu má. Dù tr÷ ngo¹i tÖ trong n¨m tµi kho¸
1987-1988 t¨ng lªn 7,5 tØ USD so víi 5,7 (7)
tØ USD n¨m tríc ®ã. Th©m hôt tµi kho¶n
v·ng lai còng gi¶m m¹nh, møc th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai so víi tæng s¶n phÈm quèc
gia giai ®o¹n 1982-1986 cã lóc lªn tíi -8,8% ®Õn n¨m 1997 ®· gi¶m xuèng cßn - 1,8%
vµ c¸c n¨m sau ®ã tiÕp tôc gi¶m xuèng chØ cßn kho¶ng trªn díi -1%…

• Mét sè ®æi míi trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ tõ sau cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh 1997.

Nhê nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ nh÷ng n¨m 80, kinh tÕ Indonesia ®· ®¹t ®îc nhiÒu
thµnh tùu ®¸ng kÓ, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi tríc 1997 ®¹t h¬n 1000 USD. Tuy
nhiªn duy tr× cøng nh¾c c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ trong mét thêi gian dµi tríc nh÷ng biÕn
®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña kinh tÕ trong níc vµ thÕ giíi ®· lµm cho mét sè
chÝnh s¸ch trë thµnh vËt c¶n trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã viÖc thiÕu c¸c chiÕn l-

7 Nguån: C¸c níc ASEAN - Trung t©m ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng- Trêng ®¹i häc tæng hîp Hµ Néi- NXB Th«ng tin-LÝ
luËn- 1991.
îc ph¸t triÓn mang tÝnh ®Þnh híng ®· lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng
ngµnh mµ ë ®ã nhu cÇu ®· b·o hoµ dÉn ®Õn ®Çu t kh«ng hiÖu qu¶.
Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ mµ c¸c c¶i c¸ch kinh tÕ nh÷ng n¨m 80 thÕ kØ 20 kh«ng
thÓ kh¾c phôc hÕt céng víi nh÷ng h¹n chÕ, khã kh¨n míi ®· trë thµnh tiÒn ®Ò lµm cho
Indonesia lón s©u vµo cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ n¨m 1997.
Indonesia ®· ph¶i ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p t×nh thÕ vµ chiÕn lîc ®Ó ®a nÒn kinh tÕ
tho¸t ra khái khñng ho¶ng vµ phôc håi. §Õn nay chÝnh phñ Indonesia ®· ®a ra nhiÒu
gi¶i ph¸p ®Ó phôc håi vµ ph¸t triÓn nªn kinh tÕ nh:
- §Èy m¹nh thu hót ®Çu t b»ng viÖc ®a ra nhiÒu u ®·i h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t, gi¶m
c¸c thñ tôc hµnh chÝnh vµ c¸c lo¹i phÝ, lÖ phÝ, cho ®iÓm c¸c ®Þa bµn
®Çu t mét c¸ch c«ng khai kÓ c¸c nhµ ®Çu t lùa chän ®Þa ®iÓm
- C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng theo híng tinh gi¶m, tËp trung ®Çu t vµ ph¸t triÓn
theo híng t¨ng chÊt lîng h¬n lµ sè lîng.
- §iÒu chØnh c¸c chiÕn lîc xuÊt khÈu cho phï hîp víi t×nh h×nh míi
- Th¾t chÆt h¬n n÷a chi tiªu cña chÝnh phñ..
- Lµm trong s¹ch bé m¸y l·nh ®¹o…..
- Ban hµnh nhiÒu quy chÕ míi t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho héi nhËp kinh tÕ - ®Æc
biÖt lµ thóc ®Èy hîp t¸c kinh tÕ ASEAN….

1.2.1.3. Mét sè quy ®Þnh vÒ kinh doanh t¹i thÞ trêng Indonesia

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Indonesia ®· tù do ho¸ chÕ ®é mËu dÞch vµ thùc hiÖn
mét sè bíc quan träng ®Ó gi¶m bít sù b¶o hé. Tõ n¨m 1996 chÝnh phñ Indonesia ®·
thùc hiÖn hµng lo¹t ch¬ng tr×nh tù do nh»m gi¶m thuÕ, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc thuÕ,
xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ, xo¸ bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan víi møc thuÕ th«ng tho¸ng
h¬n ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t t nh©n trong vµ ngoµi níc.
- Hµng rµo mËu dÞch: mÆc dï khñng ho¶ng kinh tÕ trÇm träng trong nh÷ng n¨m
qua, Indonesia vÉn duy tr× chÝnh s¸ch tù do ho¸ thuÕ dÇn dÇn trong thêi gian l©u dµi.
Indonesia ¸p dông møc thuÕ tõ 5 % ®Õn 30% víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng. ThuÕ ®Æc biÖt
170 % ¸p dông víi c¸c lo¹i rîu m¹nh. ChÝnh s¸ch tù do ho¸ th¬ng m¹i ®îc cñng cè bëi
c¸c ch¬ng tr×nh cam kÕt víi IMF, trong ®ã Indonesia cam kÕt thùc hiÖn c¬ cÊu thuÕ
0,5% ®Õn 10% ®èi víi s¶n phÈm nhËp khÈu trõ xe cã ®éng c¬ vµ ®å uèng cã cån.
Indonesia ®· cam kÕt xãa bá mäi hµng rµo phi thuÕ quan, trõ nh÷ng g× liªn quan ®Õn lÝ
do an toµn vµ søc khoÎ vµo cuèi n¨m 2001.
ThuÕ nhËp khÈu «t« ®îc gi¶m vµo th¸ng 6/1999 cßn 25-80% tuú theo lo¹i ®éng
c¬, 0-45% ®èi víi xe t¶i, 25-60% ®èi víi phô tïng xe g¾n m¸y vµ tèi ®a lµ 15% víi phô
tïng «t«. TiÕn tr×nh tù do ho¸ thuÕ quan h¬n n÷a theo hiÖp ®Þnh tù do mËu dÞch ASEAN
( AFTA) sÏ ®îc Indonesia theo kÕ ho¹ch, tøc lµ tù do mËu dÞch hÇu hÕt c¸c mÆt hµng
vµo n¨m 2003. Indonesia ®· thùc hiÖn giai ®o¹n ®Çu cña ch¬ng tr×nh gi¶m thuÕ AFTA
tõ th¸ng 1/2001
ChÝnh s¸ch tù do ho¸ mËu dÞch dµi h¹n cña Indonesia ®· gÆp ph¶i mét sè trë
ng¹i. Trong n¨m 2001 nhiÒu ngêi ®· tranh thñ lóc chÝnh trÞ lén xén ®Ó thiÕt lËp l¹i c¸c u
®·i mËu dÞch ®Æc biÖt nh tríc ®©y nhÊt lµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. HiÖn vÉn cßn
kho¶ng c¸ch lín gi÷a giÊy tê vµ thùc tÕ. Møc thuÕ nhËp khÈu hiÖn nay ®èi víi hµng
n«ng s¶n ë Indonesia lµ 18 %.
Nh÷ng hµng rµo mËu dÞch, dÞch vô vÉn cßn tån t¹i ë nhiÒu lÜnh vùc. MÆc dï
chÝnh phñ Indonesia ®· níi láng nh÷ng h¹n chÕ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, c¸c c«ng ty
luËt, c«ng ty kiÓm to¸n vµ t vÊn níc ngoµi ph¶i ho¹t ®éng díi sù hç trî kÜ thuËt hoÆc
liªn doanh víi c¸c c«ng ty trong níc.
Indonesia ®· tù do ho¸ hÖ thèng ph©n phèi bao gåm b·i bá mét sè h¹n chÕ ®èi
víi mËu dÞch trªn thÞ trêng trong níc. VÝ dô: h¹n chÕ ®èi víi c¸c mÆt hµng xim¨ng,
giÊy, gia vÞ vµ gç d·n ®· ®îc xo¸ bá tõ th¸ng 2/1998, Indonesia ®· më cöa lÜnh vùc b¸n
bu«n vµ b¸n lÎ trªn quy m« lín cho ®Çu t níc ngoµi.
- §Þnh gi¸ h¶i quan: Tõ th¸ng 4 n¨m 1997, phßng H¶i quan cña Bé Tµi ChÝnh
Indonesia ®· ¸p dông hÖ thèng kiÓm to¸n sau thay cho kiÓm tra. HÖ thèng trao ®æi d÷
liÖu ®iÖn tö cho phÐp c¸c nhµ nhËp khÈu, c¸c ng©n hµng vµ bªn h¶i quan lµm viÖc víi
nhau qua m¹ng m¸y tÝnh. Indonesia ®· kÝ hiÖp íc ®Þnh gi¸ h¶i quan WTO, song c¸c
c«ng ty Mü ®ang kinh doanh ë Indonesia vÉn cßn phµn nµn vÒ nh÷ng thñ tôc vµ ®Þnh
gi¸ h¶i quan cña ngµnh H¶i quan Indonesia.
- Cho phÐp vµ h¹n chÕ nhËp khÈu: theo quy ®Þnh sau Tæng côc h¶i quan, nh÷ng
mÆt hµng sau bÞ h¹n chÕ nhËp khÈu vµ cÊp giÊy phÐp vµ/ hoÆc bÞ cÊm: chÊt g©y nghiÖn,
chÊt g©y næ, vò khÝ vµ ®¹n dîc, ph¸o hoa, mét sè s¸ch vµ Ên phÈm, thiÕt bÞ vµ linh kiÖn
tivi mµu, ®éng vËt hoang d· nguy hiÓm vµ c¸c s¶n phÈm, mét sè lo¹i c¸, dîc phÈm vµ
®å uèng cha ®¨ng kÝ t¹i Bé Y tÕ, vËt liÖu g©y nguy hiÓm, thuèc trõ s©u vµ hµng ho¸ cã
gi¸ trÞ v¨n ho¸. H¹n chÕ nhËp khÈu vµ quy chÕ cÊp phÐp ®Æc biÖt ¸p dông cho mét sè
mÆt hµng cô thÓ kh¸c nh ®å uèng cã cån, c«ng cô cÇm tay, chÊt ngät nh©n t¹o, ®éng c¬
vµ m¸y b¬m, m¸y kÐo, g¹o……tiÕp tôc ®îc ¸p dông. ChÝnh phñ kiÓm so¸t viÖc nhËp
khÈu b¨ng video, ®Üa laser, c¸c s¶n phÈm phôc vô gi¶i trÝ kh¸c v× c¶ môc ®Ých triÓn l·m
còng nh sö dông c¸ nh©n.
- KiÓm so¸t xuÊt khÈu: gièng nh chÕ ®é thuÕ nhËp khÈu, kiÓm so¸t xuÊt khÈu
®ang lµ vÊn ®Ò ®îc chÝnh phñ Indonesia xem xÐt c¶i c¸ch theo yªu cÇu cña IMF. NhiÒu
h¹n chÕ vµ thuÕ ®Æt ra ®èi víi n«ng s¶n xuÊt khÈu ( bao gåm nh÷ng s¶n phÈm c©y trång
chÝnh nh cao su, dÇu cä, cµ phª vµ c¬m dõa) vÉn cßn hiÖu lùc. H¹n chÕ vµ kiÓm so¸t
xuÊt khÈu cßn ®îc chÝnh phñ ¸p dông víi mét sè lo¹i thùc phÈm, chñ yÕ lµ dÇu cä th«
®ang chÞu møc thuÕ xuÊt lµ 5% - ®Ó ®¶m b¶o ®ñ cung trong níc vµ æn ®Þnh gi¸ nh÷ng
s¶n phÈm nµy.
- Quy chÕ vÒ hå s¬ nhËp khÈu: ChÝnh phñ quy ®Þnh cÇn cã c¸c giÊy tê sau ®èi víi
hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nhËp khÈu: ho¸ ®¬n chiÕu lÖ, ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, giÊy x¸c nhËn
xuÊt xø, ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, giÊy x¸c nhËn xuÊt xø, ho¸ ®¬n xÕp hµng lªn tµu, giÊy b¶o
hiÓm, c¸c giÊy tê ®Æc biÖt. Theo luËt cña H¶i quan Indonesia cã hiÖu lùc tõ th¸ng
4/1997, c¸c nhµ nhËp khÈu ph¶i ®¨ng kÝ ë c¬ quan H¶i quan trong giai ®o¹n ®Çu b»ng
c¸ch ®Ö tr×nh hå s¬ nhËp khÈu qua ®Üa mÒm m¸y tÝnh. ViÖc kiÓm tra cña H¶i quan ®èi
víi hµng nhËp khÈu cã thÓ ®îc tiÕn hµnh sau khi hµng ®· ®îc nhËp vµo kho ngêi nhËp
khÈu. Th«ng thêng, ngêi nhËp khÈu ®«n ®èc qu¸ tr×nh nµy.
- Khu vùc tù do mËu dÞch t¹m thêi vµ viÖc nhËp khÈu t¹m thêi: ChÝnh phñ khuyÕn
khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tham gia vµo c¸c khu chÕ xuÊt (EPZ). Indonesia còng cã
mét sè khu vùc dµnh lµm cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu (EPTE) nh khu tù do mËu dÞch ë
gÇn Tanjung vµ kho h¶i quan ë Cakung (gÇn Jakarta). Nh÷ng nhµ s¶n xuÊt thuéc c¸c
khu vùc khuyÕn khÝch ®Çu t nµy ®îc b¸n 15% s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng trong n-
íc. C¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc muèn lËp dù ¸n ë c¸c khu nµy ph¶i ®Ò nghÞ lªn Uû
ban hîp t¸c ®Çu t quèc gia.
- Quy chÕ nh·n m¸c: Thùc phÈm b¾t buéc ph¶i d¸n nh·n m¸c ghi râ ngµy hÕt h¹n
b»ng tiÕng Indonesia . Ngoµi ra, nh·n m¸c cßn ph¶i ghi râ th«ng tin vÒ chÕ biÕn.
 Tríc ®©y, Indonesia h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i dîc phÈm s¶n xuÊt trong níc
víi c«ng nghÖ cao, kÓ tõ 3/1993, Indonesia còng níi láng c¸c quy chÕ vÒ ®¨ng kÝ dîc
phÈm vµ c¸c c«ng ty dîc níc ngoµi ®îc ®¨ng kÝ s¶n phÈm míi ë bé Y tÕ. Tõ th¸ng 7/
2000, ¸p dông nh÷ng quy chÕ míi gãp phÇn lµm gi¶m bít mét sè trë ng¹i trong viÖc
®¨ng kÝ s¶n phÈm míi.

1.2.2 Nh÷ng thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ - th¬ng m¹i
cña Indonesia

1.2.2.1 Nh÷ng thµnh tùu chung vÒ kinh tÕ

• Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi:

Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña Indonesia ®· t¨ng tõ 70 USD/n¨m vµo n¨m
1967 lªn ®Õn 638,3 USD/ n¨m vµo n¨m 1990; 1037,7 USD/ n¨m 1995 , vµ do cuéc
khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ®· gi¶m xuèng chØ cßn
728,1(8) USD/n¨m vµo n¨m 2000.

• Tèc ®é t¨ng GDP:

Tèc ®é t¨ng GDP cña Indonesia trong thêi k× 1971-1980 ®¹t rÊt cao trung b×nh
7,9% n¨m. Giai ®o¹n tiÕp ®ã tõ 1980-1990 tèc ®é t¨ng trëng tuy cã sôt gi¶m so víi giai
®o¹n tríc nhng so víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c vÉn ®¹t møc cao ®¹t kho¶ng 5,1%
n¨m. Sang ®Çu nh÷ng n¨m 1990 tríc khñng ho¶ng kinh tÕ tèc ®é t¨ng GDP tiÕp tôc cao,
sau khñng ho¶ng tèc ®é t¨ng trëng gi¶m nhanh chãng nhng còng ®ang dÇn håi phôc
mÆc dï cha ®¹t ®îc tèc ®é nh tríc khñng ho¶ng (xem b¶ng :1) Tèc ®é t¨ng GDP cña
Indonesia n¨m 2001 lµ 3,3%, n¨m 2002 lµ 3,0% vµ dù kiÕn n¨m 2003 lµ 3,6% (9)

B¶ng : 1 - Tèc ®é t¨ng trëng GDP cña mét sè níc thµnh viªn ASEAN
TØ lÖ %
1990 1994 1995 1997 1998 1999 2000

8 Nguån: Gi¸o tr×nh lÞch sö kinh tÕ - Trêng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n - 2003

9 Nguån: Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸

 Indonesia 9 7.5 8.2 4.7 -13 0.3 4.4
Malaixia 9.7 9.2 9.5 7.5 -7.6 5.6 8.2
Philippin 3.1 4.4 4.8 5.2 -0.5 3.2 3.6
Th¸i Lan 11.2 8.7 8.7 -1.3 -9.4 4 4.5
Nguån: sè liÖu ®Õn 1996: T liÖu thµnh viªn c¸c níc ASEAN -1999-NXB Thèng kª.
Sè liÖu tõ 1997 : Liªn kÕt ASEAN trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸- NXB Khoa häc x· héi 2002

• C¬ cÊu GDP theo ngµnh kinh tÕ

C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch theo híng tiÕn bé, tØ träng n«ng nghiªp
gi¶m nhanh, tØ träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¨ng m¹nh vµ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi. Sau
gÇn 30 n¨m tõ 1970 ®Õn 2000 (10)
, tØ träng n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ cña
Indonesia ®· gi¶m tõ 35% xuèng cßn 16.9%, tØ träng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 28% lªn
38.9%, vµ tØ träng dÞch vô t¨ng tõ 37% lªn ®Õn 44.2%. (Xem b¶ng 2 )
B¶ng: 2 - C¬ cÊu GDP cña mét sè níc ASEAN theo ngµnh kinh tÕ.
TØ lÖ %
N«ng nghiÖp C«ng nghiÖp DÞch vô
1970 1990 2001 1970 1990 2001 1970 1990 2001
Indonesia 35.0 19.4 16.4 28.0 39.1 46.5 37.0 41.5 37.0
Malaysia 32.0 15.2 8.4 24.7 42.2 49.6 43.3 42.6 41.9
Th¸i Lan 30.2 12.5 8.6 25.7 37.2 42.1 44.1 50.3 49.3
ViÖt Nam 30.2 31.8 22.4 25.2 36.6 43.0 41.0
Nguån: T liÖu c¸c níc thµnh viªn ASEAN - NXB Thèng kª 2001; Gi¸o tr×nh lÞch sö kinh tÕ- Tr
êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n- 2003

• C¬ cÊu lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ.

Tuy c¬ cÊu GDP theo ngµnh kinh tÕ cã sù thay ®æi lín, nhng c¬ cÊu lao ®éng
theo ngµnh kinh tÕ vÉn cha cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ nhÊt lµ trong ngµnh n«ng nghiÖp. TØ
lÖ lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp tuy gi¶m nhng vÉn ®¹t ë møc cao: tõ 61.5% n¨m
1976 xuèng cßn 45% n¨m 2000. Lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng tõ 1% n¨m
1976 lªn ®Õn 14% n¨m 2000, trong ngµnh dÞch vô tõ 30% lªn 41%.

• ChØ sè tÝch luü t b¶n néi ®Þa, tØ gi¸ hèi ®o¸i:

ChØ sè tÝch luü trong níc ngµy cµng t¨ng lªn ®· ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu
®Çu t trong níc. Bªn c¹nh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, Indonesia
10 T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª- 2001
còng chó träng tíi tÝch luü trong níc, nguån tÝch luü trong níc ®· t¨ng tõ 64'790 tØ
Rupia n¨m 1990 lÕn ®Õn 230'596 tØ Rupia n¨m 2000. Trong vßng 10 n¨m ®· t¨ng lªn
kho¶ng 4 lÇn. Giai ®o¹n khñng ho¶ng kinh tÕ tæng gi¸ trÞ tÝch luü cã gi¶m sót song ®Õn
2000 ®· t¨ng trë l¹i vµ cao h¬n møc tÝch luü cña n¨m 1997 ( 11).
TØ lÖ tiÕt kiÖm néi ®Þa trªn GDP hiÖn nay cña Indonesia ®¹t tõ 20-23% dù kiÕn
n¨m 2003 ®¹t kho¶ng 21%. T¬ng øng víi tiÕt kiÖm néi ®Þa, ®Çu t néi ®Þa còng t¨ng lªn.
N¨m 1999 ®Çu t néi ®Þa trªn GDP lµ 12,2%, n¨m 2000 lµ 17,9%; tõ 2001 vµ dù kiÕn ®Õn
2003 ®Çu t néi ®Þa ®¹t kho¶ng 17%. ChØ tiªu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ®¸nh
gi¸ tiÒm lùc kinh tÕ cña mét níc. Nã cho thÊy néi lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt
níc. Rót kinh nghiÖm tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ 1997, Indonesia ch¾c ch¾n sÏ coi
träng viÖc thu hót vèn trong níc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ.
TØ gi¸ hèi ®o¸i b×nh qu©n cña ®ång Rupia so víi USD gi¶m m¹nh do ¶nh hëng
cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997. N¨m 1997, 1 USD ®æi ®îc 2909 Rupi, sang
n¨m 1998 1 USD ®æi ®îc 10'014 Rupia. §ång tiÒn Indonesia ®· mÊt gi¸ gÇn 4 lÇn so
víi USD. HiÖn nay gi¸ trÞ cña ®ång Rupia vÉn ®ang rÊt biÕn ®éng. N¨m 2000 tØ gi¸ hèi
®o¸i b×nh qu©n lµ 1USD/ 8438 Rupia, n¨m 2001 tØ lÖ nµy lµ 1USD/ 10'255 Rupia. Dù
®o¸n n¨m 2002 tØ gi¸ hèi ®o¸i lµ 1USD/ 9300 Rupia12

• Chi ng©n s¸ch chÝnh phñ theo chøc n¨ng.

Chi phÝ cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia lu«n chiÕm tØ träng cao nhÊt trong
tæng chi ng©n s¸ch chÝnh phñ, n¨m 2000 lµ 143'346 tØ Rupia (chiÕm 65% tæng chi ng©n
s¸ch). Chi phÝ cho dÞch vô c«ng céng, y tÕ, b¶o hiÓm vµ phóc lîi x· héi so víi n¨m
1999, n¨m 2000 cã sù gi¶m sót ®¸ng kÓ , nguyªn nh©n lµ do tæng chi ng©n s¸ch gi¶m
(chiÕm 5% ng©n s¸ch). Nh×n chung chi cho dÞch vô c«ng céng, b¶o hiÓm y, tÕ x· héi th-
êng chiÕm kho¶ng 7% ng©n s¸ch cña chÝnh phñ Indonesia.

• T×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ th©m hôt ng©n s¸ch.

T×nh tr¹ng l¹m ph¸t ë Indonesia tõ sau thay ®æi chiÕn lîc kinh tÕ cuèi nh÷ng n¨m
1970 ®îc c¶i thiÖn ®ang kÓ. Tuy nhiªn do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ

11 Nguån: T liªu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - NXB Thèng Kª 2001.

12 Nguån: Economie Outlook 2002

1997, tèc ®é l¹m ph¸t cña Indonesia t¨ng rÊt nhanh, chÝnh phñ Indonesia ®· ph¶i nç lùc
nhiÒu trong viÖc æn ®Þnh tµi chÝnh trong níc. KÕt qu¶ lµ tØ lÖ l¹m ph¸t n¨m 2000 lµ
9,4%; n¨m 2001 do thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn gi¸ c¶ c¸c dÞch dô chñ
yÕu vµ t¨ng l¬ng tèi thiÓu l¹m ph¸t t¨ng lªn 12,6%. N¨m 2002 tØ lÖ l¹m ph¸t íc ®¹t
kho¶ng 10% (12).
T×nh tr¹ng th©m hôt ng©n s¸ch ®· gi¶m m¹nh tõ 26% n¨m 1976 xuèng cßn 7%
n¨m 2000.
Thu ng©n s¸ch cña chÝnh phñ tõ chç dùa gÇn nh chñ yÕu vµo thuÕ th× ®Õn n¨m
2000 thuÕ chØ cßn chiÕm 43,5% tæng thu ng©n s¸ch. §iÒu nµy cho thÊy nh÷ng cè g¾ng
cña chÝnh phñ Indonesia trong viÖc t¨ng c¸c nguån thu ng©n s¸ch ngoµi thuÕ.

• Quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ cña Indonesia.

Indonesia lµ mét trong c¸c quèc gia ®i ®Çu trong viÖc s¸ng lËp HiÖp héi c¸c quèc
gia §«ng Nam ¸ ( ASEAN) vµ lµ thµnh viªn tÝch cùc trong hîp t¸c thóc ®Èy ASEAN
ph¸t triÓn.
Indonesia hiÖn lµ thµnh viªn tÝch cùc cña Liªn Hîp quèc vµ tham gia vµo nhiÒu
tiÓu ban kh¸c nhau cña tæ chøc nµy- Ban kinh tÕ x· héi ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng
(ESKATO), Tæ chøc n«ng nghiÖp vµ l¬ng thùc (FAO), Tæ chøc khoa häc, gi¸o dôc vµ
v¨n ho¸ (UNESCO), Tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (MOT)…..Indonesia cßn lµ thµnh viªn
cña quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF); Ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn thÕ giíi (WB); NghiÖp
®oµn tµi chÝnh quèc tÕ vµ hiÖp héi ph¸t triÓn quèc tÕ; Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸
(ADB); Ng©n hµng håi gi¸o. Trong lÜnh vùc mËu dÞch quèc tÕ Indonesia ®· tham gia
vµo Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), Tæ chøc c¸c níc xu©t khÈu dÇu má OPEC;
HiÖp héi thiÕc quèc tÕ; HiÖp héi cµ phª quèc tÕ; Nhãm nghiªn cøu cao su quèc tÕ; HiÖp
héi c¸c níc xuÊt khÈu ®ång quèc tÕ. Indonesia ®· ®Æt quan hÖ ngo¹i giao nhiÒu níc vµ
vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi.

1.2.2.2 Nh÷ng thµnh tùu trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña Indonesia

• Kim ng¹ch xuÊt - nhËp khÈu

Kim ng¹ch xuÊt khÈu - nhËp khÈu hµng ho¸ cña Indonesia t¨ng trëng nhanh qua
c¸c n¨m. N¨m 1976 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 8'547 triÖu USD ®Õn n¨m 2000 con sè nµy
lµ 62'124 triÖu USD t¨ng kho¶ng 7 lÇn. Do ¶nh hëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m
1998-1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu cã gi¶m sót nhng sang n¨m 2000 ®· phôc håi.
Kim ng¹ch nhËp khÈu còng t¨ng t¬ng øng víi kim ng¹ch xuÊt khÈu, n¨m 1976
kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 5'674 triÖu USD ®Õn n¨m 2000 ®¹t 33'515 triÖu USD
t¨ng kho¶ng 5,9 lÇn.
Nh×n chung Indonesia thêng xuyªn xuÊt siªu. §Æc biÖt tõ n¨m 1997, thùc hiÖn
c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khñng ho¶ng kinh tÕ trong ®ã cã c¾t gi¶m nhËp khÈu th× gi¸
trÞ xuÊt siªu t¨ng kh¸ nhanh tõ 6'886 triÖu USD n¨m 1996 lªn 11'764 triÖu USD n¨m
1997 vµ ®Õn n¨m 2000, Indonesia ®· xuÊt siªu 28'609 triÖu USD. (Xem biÓu ®å vÒ t¨ng
trëng xuÊt - nhËp khÈu (13) cña Indonesia .)

• C¸c thÞ trêng xuÊt-nhËp khÈu chñ yÕu.

BiÓu ®å xuÊt-nhËp khÈu cña Indonesia
Nh×n chung120000
c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña Indonesia lµ MÜ, NhËt, tiÕp theo ®ã lµ
EU. N¨m 1999 (14)100000
, gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ NhËt B¶n chiÕm 17% tæng kim ng¹ch nhËp
TrÞ gi¸ ( triÖu USD)

khÈu; nhËp khÈu tõ80000

MÜ chiÕm 13%; XuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt chiÕm 18% tæng kim
ng¹ch xuÊt khÈu; sang thÞ trêng Eu lµ 15%; sang thÞ trêng MÜ lµ 14%.
60000
40000
• C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu:
20000
C¸c mÆt hµng xuÊt
0 khÈu chñ yÕu cña Indonesia lµ kho¸ng s¶n, than ®¸, dÇu má,
hµng dÖt may, hµng thñ c«ng mÜ nghÖ, n«ng s¶n…Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm
00
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
20

chñ yÕu ( Xem b¶ng 3): xuÊt khÈu

N¨m
nhËp khÈu

B¶ng: 3 C¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña Indonesia
§¬n vÞ: TriÖu USD
Th¸ng1-4
SITC Hµng ho¸ 2000 2001
2002
84 Hµng may mÆc 4,734.1 4,530.5 1,295.6
76
ThiÕt bÞ viÔn th«ng, ghi ©m..

13 Nguån: Niªn gi¸m th«ng kª 2002, NXB Thèng kª.

14 Nguån: Almanac 2002-2003 - c¸c quèc gia trªn thÕ giíi; NXB ThÕ giíi; 2003