Bằng sự cảm quan nhân đạo và tấm lòng yêu thương đồng cảm với số phận con người, Tô

Hoài đã tạo nên một bức tranh sống động về cuộc đời một người con gái Tây Bắc. Có câu
“khổ tận cam lai”. Những gì đau khổ Mị đang trải qua chính là bước đệm để cô lột xác, bước
lên tương lai phía trước. Sức sống trong trái tim Mị vốn vẫn âm ỉ, chỉ chờ cơ hội để bùng lên.
Và đêm tình mùa xuân ấy chính là ngọn lửa thổi bùng lên trái tim khát khao yêu thương.
Trong đêm tình mùa xuân ấy đã hồi sinh con người Mị, Mị muốn đi chơi, cả một trời kí ức
tươi đẹp đầy nhựa sống ùa về trong tâm trí. Lòng ham sống, ham hạnh phúc trỗi dậy cuồng
nhiệt.
Mùa xuân dưới ngòi bút của Tô Hoài mới đẹp rộn ràng, đầy sức sống làm sao. Nó đối lập
hoàn toàn với “gông cũ” mà Mị đang bị “xích” vào. Mùa xuân ấy đầy âm thanh náo nhiệt
tiếng trẻ con nô đùa, màu vàng ửng của cỏ gianh, tiếng gió rét dữ dội, màu đỏ của những
chiếc váy hoa phơi trên những mỏm đá xòe ra như những con bướm đặc sắc. Mùa xuân đẹp
quá, như đang vẫy gọi Mị. Nhìn khung cảnh này bị thấy tha thiết bồi hồi. Mị bắt đầu lẩm
bẩm theo lời bài hát gọi tình… Vậy là, Mị lén uống rượu “uống ừng ực từng bát”, Mị say về
quá khứ và say sưa trong tiếng gọi bạn yêu. Mị thèm khát yêu đương, Mị muốn một tình yêu
đúng nghĩa với người con gái đầy sức sống như Mị. Nhưng trong cơn say đấy, Mị lại sực nhớ
đến hoàn cảnh hiện tại, Mị lại đau. Mị ước gì có nắm lá ngón trong tay Mị sẽ ăn chết ngay
chứ không buồn nhớ ai.
Mị nhớ lại nước mắt lại ứa ra…
Luận điểm 3: Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – Mị hồi sinh
Phân tích đêm tình mùa xuân – Chính trong lúc hỗn độn về tâm trạng này, Tô Hoài đã cho
Mị Hồi sinh. Nếu trước đây, Mị muốn chết vì Mị muốn sống một cuộc đời hạnh phúc thực sự
chứ không phải tù đày như hiện tại. Ước muốn muốn chết trước đây của Mị chính là sự hồi
sinh, khát khao về sự sống đầy hạnh phúc. Nhưng với diễn biến trong đêm tình mùa xuân, Tô
Hoài đã mang đến một khát khao về sự sống, hồi sinh thực sự đúng với nghĩa đen. Mị không
còn muốn chết nữa, Mị muốn sống và sống hạnh phúc như trước đây. Mị muốn thoát ra khỏi
đây, nơi giam hãm tuổi xuân và cuộc đời của mình. Khi đã hồi sinh, Mị khó lòng chấp nhận
được cuộc đời u mê hiện tại của mình.
Không có lá ngón trong tay, tâm trạng Mị xoay ngay sang hướng khác, khi mà ngoài kia
tiếng sáo bạn tình đang réo gọi, khi mà cả thiên đường hạnh phúc đang phơi bày trước mặt.
Mị không thể ngồi yên được nữa, con tim thôi thúc Mị phải hành động lặng lẽ. Lặng lẽ
nhưng lại mãnh liệt. Đọc đến đây, người đọc cũng như nín thở với sự thay đổi của mình. Chỉ
sợ sự chuyển mình mạnh mẽ quá khiến cho những kẻ “tàn độc” biết được và ngăn cấm, hành
hạ. Hồi hộp lắm cái tâm trạng thay đổi của Mị. Mị đã thắp lên ngọn đen trong căn phòng u
ám để tìm cho mình một ánh sáng đi riêng.
Chỉ một câu văn ngắn gọn “Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong
vách” cho thấy hành động nhanh gọn, dứt khoát, quyết đoán. Vậy là Mị đã sẵn sàng rồi. Cái
khát khao sống ấy nó vẫn âm ỉ trong trái tim chỉ chờ ngày bùng phát. Mị không sợ cái bóng
ma thần quyền rồi. Mị không sợ kể cả khi bị A Sử bắt được, trói Mị và hành hạ Mị. A Sử chỉ
có thể trói được thể xác Mị nhưng làm sao mà trói được tinh thần trỗi dậy của Mị. A Sử độc
ác nhẫn tâm trói Mị bằng một thùng sợi đay, lôi tóc Mị lên cột làm cho Mị không cúi
nghiêng đầu được. Sự tàn độc với người vợ mà hắn cưới về chính là đại diện cho sự độc ác
nhẫn tâm của xã hội bấy giờ với những con người thấp cổ bé họng. Nhưng “con giun xéo
mãi cũng quẳn”, thể xác bị trói đấy nhưng tình thần đã bay xa theo tiếng sao gọi tình, ra khỏi
bống bức tường lạnh băng và ô cửa sổ nhỏ. Tâm hồn Mị đang “đi theo những cuộc chơi
những đám chơi”. Có lẽ trong lúc vô thức ấy Mị đã vùng bước đi mới nhận thấy mình đang
bị trói. Khát khao sống quá mãnh liệt đến nỗi Mị không cảm thấy đau đớn thể xác, cho đến
khi bừng tỉnh Mị lại thấy mình đúng không bằng con trâu con ngựa.
Cả đêm hôm ấy Mị lúc mê lúc tỉnh, lúc đau đớn, lúc nồng nàn tha thiết. Chính sự thay đổi
trong đêm tình mùa xuân ấy đã khiến cho cuộc đời của Mị sang một trang mới. Sức sống
mãnh liệt ấy đã giúp giải phóng kiếp người nô lệ của Mị sau này.
Phương Tây có câu “Tính cách quyết định số phận”. Đúng vậy, chính tính cách mạnh mẽ,
đầy sức sống, mãnh liệt, tham sống và tham hạnh phúc đã giúp Mị vượt lên số phận. Chính
điều đó giúp bị có sự bừng tỉnh trong đêm tình mùa xuân, đóng tro tàn chỉ chờ ngày có ngọn
lửa thổi vào là bùng lên mạnh mẽ. Đây cũng chính là nét đẹp của người con gái Tây Bắc,
một sứ sống mãnh liệt và dữ dội.
Trong đoạn đêm tình mùa xuân, sự nổi loạn của Mị không làm cho Mị được giải thoát, thậm
chí mị bóng mà thần quyền là A Sử trấn áp ngay. Nhưng nó cũng chính là bước đêm để Mị tự
giải thoát mình sau này. Khi đã nhận thức đúng về số phận của mình, cộng thêm đó là tư duy
thay đổi, vùng lên, trước hay sau Mị cũng sẽ tự giải thoát được chính mình. Với Phương
Đông, đây chính là luật Nhân – Quả. Mị gieo nhân tốt, gieo sức sống, gieo hoài bão, Quả đến
với Mị sẽ là quả ngọt dù phải trầy trật thế nào đi nữa, kết quả cuối cùng vẫn là trái ngọt.