Kostiuszko Krzysztof, Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jako warunek udziału w

postępowaniu

Opublikowano: LEX/el. 2024

Status: aktualny

Autor:

Kostiuszko Krzysztof
Rodzaj:
komentarz praktyczny

Przedmiotem niniejszego komentarza praktycznego jest zagadnienie ubezpieczenia odpowiedzialności

cywilnej jako warunku udziału w postępowaniu dotyczącego określonej sytuacji ekonomicznej
wykonawcy. W jego treści poruszono zagadnienia związane z istotą takiego warunku oraz poparte
orzecznictwem główne problemy, z którymi mierzą się zamawiający i wykonawcy w postępowaniach o
udzielenie zamówienia publicznego.

1. Wstęp

Ustawodawca w treści ustawy z 11.09.2019 r. - Prawo zamówień publicznych zwanej dalej „p.z.p.” kwestii
warunków udziału w postępowaniu poświęca całość treści działu II, rozdziału 2 oddziału 2 niniejszej
ustawy.

Warunki udziału w postępowaniu są bowiem jedną z kluczowych instytucji prawa zamówień publicznych,
gdyż określają one w sposób abstrakcyjny zakres podmiotów zdolnych do uczestnictwa w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, wyznaczając tym samym ramy oceny zdolności wykonawców do należytego
wykonania zamówienia. Wśród warunków dotyczących określonej sytuacji finansowej lub ekonomicznej
wykonawcy znajduje się norma zezwalająca zamawiającemu na żądanie posiadania przez wykonawcę
odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (zwanego dalej również „ubezpieczeniem OC”).

W treści niniejszego komentarza omówione zostaną najistotniejsze czynniki związane z ubezpieczeniem

OC w zamówieniach publicznych oraz najczęstsze problemy, z którymi mierzyć się muszą zarówno
zamawiający przy prowadzeniu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, jak i wykonawcy
składający w nich swoje oferty.

2. Istota wymagania posiadania przez wykonawcę odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności

cywilnej jako warunku udziału w postępowaniu
Ubezpieczenie OC na gruncie przepisów p.z.p., jako umowa pomiędzy wykonawcą a Ubezpieczycielem,
potwierdza określoną sytuację ekonomiczną wykonawcy, który to poprzez jego posiadanie wykazuje, iż
zdolny był uzyskać ubezpieczenie na odpowiednią kwotę i dysponuje odpowiednimi środkami na pokrycie
związanych z nim opłat.

Postawienie warunku dotyczącego posiadania odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

nie ma na celu zapewniania zamawiającemu możliwości zaspokojenia się z posiadanego przez wykonawcę
ubezpieczenia, a wymóg jego posiadania nie jest równoznaczny z objęciem ochroną ubezpieczeniową
przyszłej umowy w sprawie zamówienia publicznego. „Stawianie takiego warunku udziału w postępowaniu
ma bowiem weryfikować, po pierwsze, zdolność podmiotu do bycia ubezpieczonym, a także - po drugie -
możliwość opłacenia przez niego składki ubezpieczeniowej. Ustawodawca zakłada, że wykonawca, którego
ubezpieczyciel zdecydował się objąć ochroną ubezpieczeniową opiewającą na sumę gwarancyjną
wynikającą z treści warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i który jest w
stanie spełnić świadczenie w postaci opłacenia składki ubezpieczeniowej znajduje się w sytuacji
ekonomicznej i finansowej dającej rękojmię należytego wykonania zamówienia” (Wyrok KIO z 4.12.2017
r., KIO 2444/17, LEX nr 2427060).

Należy oddzielić bowiem w sposób zdecydowany wymaganie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

na określoną przez zamawiającego kwotę od umowy ubezpieczenia zawieranej na zabezpieczenie realizacji
określonego, uzyskanego już przez wykonawcę zamówienia. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
wymagane przez zamawiającego na warunek udziału w postępowaniu nie jest tożsame z ubezpieczeniem
odpowiedzialności cywilnej służącym zabezpieczeniu umowy.

Ważne!

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej wymagane przez Zamawiającego na warunek udziału w

postępowaniu nie jest tożsame z ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej służącym zabezpieczeniu
umowy.

Jak potwierdza wskazane wyżej stanowisko wyrok Krajowej Izby Odwoławczej, „ratio legis wprowadzeniu
dokumentu potwierdzającego spełnianie warunku ekonomicznego polisy ubezpieczenia OC w zakresie
prowadzonej działalności gospodarczej polega na tym, że potwierdza wiarygodność ekonomiczną
wykonawcy, który ubezpieczając swoją działalność, z jednej strony wykazuje się odpowiedzialnością
profesjonalisty dbającego o bezpieczeństwo własne i swoich kontrahentów, a z drugiej wykazuje, iż
znajduje się w sytuacji finansowej i ekonomicznej pozwalającej mu na poniesienie kosztów ubezpieczenia.
Natomiast polisa OC w ramach wykazania spełniania warunku nie służy do zabezpieczenia realizacji
zamówienia. Nie jest to ubezpieczenie danej inwestycji czy przedsięwzięcia gospodarczego, które jest
przedmiotem zamówienia” (Wyrok KIO z 14.06.2018 r., KIO 1059/18, LEX nr 2557119).
3. Spełnianie warunku posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przez wykonawcę

Spełnienie warunku posiadania przez wykonawcę odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności

cywilnej weryfikowane jest przez zamawiającego przez pryzmat dokumentów potwierdzających jego
spełnianie.

Jak stanowi § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020
r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy zwanego dalej również „rozporządzeniem w sprawie podmiotowych
środków dowodowych”, w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w
postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej zamawiający może
żądać, w szczególności „dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest ubezpieczony od
odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia ze
wskazaniem sumy gwarancyjnej tego ubezpieczenia”.

Uwagę zwrócić należy jednak również na przepis § 8 ust. 2 owego rozporządzenia, zgodnie z którym
”jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może złożyć wymaganych przez zamawiającego
podmiotowych środków dowodowych, o których mowa w ust. 1, wykonawca składa inne podmiotowe środki
dowodowe, które w wystarczający sposób potwierdzają spełnianie opisanego przez zamawiającego
warunku udziału w postępowaniu lub kryterium selekcji dotyczącego sytuacji ekonomicznej lub finansowej
”.

Mówiąc o innych podmiotowych środkach dowodowych, które potwierdzać mają spełnianie przez
wykonawcę warunku, mieć na uwadze należy, iż podobnie jak poświadczająca fakt objęcia wykonawcy
ubezpieczeniem polisa OC, potwierdzać powinny one fakt zawarcia umowy ubezpieczenia.
Niedopuszczalną jest sytuacja, w której to wykonawca przedłożyłby dokument, z którego nie wynikałoby,
iż zawarta została umowa ubezpieczenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny (zwanej dalej również „k.c.”).

Ważne!

Mówiąc o innych podmiotowych środkach dowodowych, które potwierdzać mają spełnianie przez
wykonawcę warunku, mieć na uwadze należy, iż podobnie jak poświadczająca fakt objęcia wykonawcy
ubezpieczeniem polisa OC, potwierdzać powinny one fakt zawarcia umowy ubezpieczenia.
Niedopuszczalną jest sytuacja, w której to wykonawca przedłożyłby dokument, z którego nie
wynikałoby, iż zawarta została umowa ubezpieczenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23
kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Sytuacja, o której mowa powyżej była tematem analizy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Olsztynie, w którego to treści wskazano, iż „przedłożenie zawartej polisy OC świadczy, że potencjalny
wykonawca został wstępnie (w sposób uproszczony) zweryfikowany (w zakresie zdolności ekonomicznej i
finansowej) przez zakład ubezpieczeń, który udzielił mu ubezpieczenia na żądaną przez zamawiającego
sumę. W przeciwnym razie taka polisa nie zostałaby wystawiona. Tymczasem wykonawca przedkładając
stronie umowę poręczenia, którą ta zaakceptowała uniemożliwił wykazanie, że był on w stanie ponieść
koszty umowy ubezpieczenia a tym samym potwierdzić wiarygodność finansową lub ekonomiczną i
jednocześnie spełnienie jednego z warunków udziału w postępowaniu o zamówienie. Należy też zgodzić się
z organem, że przedłożona umowa poręczenia OC nie została wydana przez odpowiedni, wyspecjalizowany
podmiot, który w oparciu o swoje narzędzia i procedury byłby w stanie sporządzić uproszczoną analizę
stanu finansowego lub majątkowego wykonawcy, którego potwierdzeniem byłaby wystawiona polisa OC.
Odwołać się należy także do treści przepisów regulujących obie umowy (poręczenia i ubezpieczenia
zawarte Kodeksie cywilnym). Z art. 876 § 1 k.c. wynika, że przez umowę poręczenia poręczyciel
zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie
wykonał. Przepis art. 805 § 1 k.c. stanowi zaś, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje
się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia
przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Treść tych
przepisów pokazuje więc na różnicę pomiędzy obiema umowami. Pokazuje też dlaczego to umowa
ubezpieczenia OC a nie poręczenia mogła stanowić podmiotowy warunek spełnienia przez potencjalnego
wykonawcę udziału w realizacji zamówienia” (Wyrok WSA w Olsztynie z 17.08.2023 r., I SA/Ol 191/23,
LEX nr 3609785).

Nic nie stoi na przeszkodzie także (w przypadku, gdy zamawiający nie wyłączył tej możliwości treścią
dokumentacji postępowania), aby przedłożone przez wykonawcę dokumenty potwierdzające ubezpieczenie
od odpowiedzialności cywilnej obejmowały także inne, niebiorące w konkretnym postępowaniu o
udzielenie zamówienia podmioty. „Równie istotna w tym kontekście jest okoliczność, iż w treści warunku
udziału w postępowaniu Zamawiający nie zawarł ograniczenia, iż wykonawca posiadać musi polisę OC na
sumę gwarancyjną, o którą nie mógł konkurować z innymi współubezpieczonymi. Wobec niepostawienia
przez Zamawiającego w SIWZ szczegółowych wymagań co do możliwości skorzystania przez wykonawcę na
zasadzie wyłączności z sumy ubezpieczenia, nie stanowi powodu dla kwestionowania tej polisy OC fakt
objęcia sumą ubezpieczenia dodatkowo innych podmiotów” (Wyrok KIO z 23.11.2018 r., KIO 2336/18,
LEX nr 2620540).

Ważne!

Nic nie stoi na przeszkodzie także (w przypadku, gdy zamawiający nie wyłączył tej możliwości treścią
dokumentacji postępowania), aby przedłożone przez wykonawcę dokumenty potwierdzające
ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej obejmowały także inne, niebiorące w konkretnym
postępowaniu o udzielenie zamówienia podmioty.
4. Treść umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wykonawcy

Wobec faktu, iż umowy ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej charakteryzuje specyficzna dla branży
ubezpieczeniowej zawiłość i skomplikowanie, Ubezpieczyciele jako podmioty świetnie rozumiejące
specyfikę ubezpieczeń zawierają w nich wiele klauzul oraz specyficznych postanowień, które mogą
wprowadzić zainteresowanych w nie lada zakłopotanie. Jedną z takich powszechnie stosowanych klauzul
jest zawarcie w ubezpieczeniu mechanizmu zwanego „franszyzą redukcyjną”. Franszyza wskazuje bowiem
kwotę, o którą ubezpieczyciel redukuje odszkodowanie. Najprościej mówiąc, jeśli wartość szkody nie
przekroczy kwoty franszyzy redukcyjnej, odszkodowanie nie zostanie wypłacone.

Wskazać należy, iż sama obecność franszyzy redukcyjnej w treści polisy OC nie jest powodem do
odrzucenia oferty wykonawcy, który ją przedłożył.

Ważne!

Sama obecność franszyzy redukcyjnej w treści polisy OC nie jest powodem do odrzucenia oferty
wykonawcy, który ją przedłożył.

Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w zachowującym nadal aktualność wyroku z dnia 12 lutego 2015
r., „nie stanowi - przy braku szczegółowych zastrzeżeń i wymagań zawartych w SIWZ - powodu
dyskwalifikującego polisy i inne dokumenty potwierdzające ubezpieczenie fakt, że zastrzeżono w nich
franszyzy redukcyjne na określonym poziomie. Franszyzy redukcyjne obniżają bowiem stałym, określonym
współczynnikiem procentowym lub kwotowym należne sumy ubezpieczenia, stanowiąc element nieodłączny
i powszechnie stosowany element umowy ubezpieczenia. Każdorazowo w ubezpieczenie na określoną kwotę
(sumę gwarancyjną) wpisane jest jej pomniejszenie z tego tytułu. Stąd, Zamawiający wymagając
ubezpieczenia na określoną kwotę musi liczyć się, że w umowie ubezpieczenia znajdą się tego rodzaju
zastrzeżenia” (Wyrok KIO z 12.02.2015 r., KIO 179/15, LEX nr 1654725).

Z przytoczonego powyżej uzasadnienia wyroku KIO wywnioskować można również a contrario, iż

zamawiający będący zgodnie z powszechnie obowiązującą zasadą zamówień publicznych „gospodarzem
postępowania” może dowolnie (jednak w granicach wyrażonej treścią art. 112 ust. 1 p.z.p. zasady
proporcjonalności) kształtować warunki udziału w postępowaniu, w tym szczegółowo określić warunki,
które spełnić musi posiadane przez wykonawcę ubezpieczenie. Brak bezpośrednio wyrażonego w treści
dokumentacji postępowania warunku posiadania ubezpieczenia OC nieobciążonego franszyzą redukcyjną
nie upoważnia tym samym zamawiającego do uznania, iż oferta wykonawcy zasługuje na odrzucenie – „
jeśli więc Zamawiający w SIWZ nie sprecyzował szczegółowo warunku w zakresie zdolności finansowej i
ekonomicznej, nie wymagając pozbawionego określonych ograniczeń ubezpieczenia, takich jak franszyzy
redukcyjne, czy wymaganie możliwości skorzystania z całej sumy ubezpieczenia przez dany podmiot, to nie
sposób czynić zarzutu sprzeczności z treścią warunku udziału w postepowaniu wobec złożonej w
postępowaniu polisy, która takie klauzule zawiera” (Wyrok KIO z 21.04.2017 r., KIO 692/17, LEX nr
2309562).

Ważne!

Brak bezpośrednio wyrażonego w treści dokumentacji postępowania warunku posiadania ubezpieczenia

OC nieobciążonego franszyzą redukcyjną nie upoważnia tym samym zamawiającego do uznania, iż
oferta wykonawcy zasługuje na odrzucenie.

Zamawiający nieczęsto stosują jednak tego typu ograniczenia co do ubezpieczenia od odpowiedzialności

cywilnej z uwagi na opisany wcześniej cel żądania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej od
ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców.

Z uwagi na powyższe, dla zweryfikowania spełniania warunku udziału w postępowaniu przez wykonawcę
nie ma również znaczenia, w braku odmiennych wskazań w treści dokumentów postępowania przez
zamawiającego, treść klauzul zawartych w polisie oraz widniejących w jej treści sublimitów.

Nieistotnym jest więc to, czy posiadanie wymaganej przez Zamawiającego polisy OC wykaże się na
wszystkie czy jeden wypadek ubezpieczeniowy. Jednolite orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej w tej
kwestii nie pozostawia bowiem złudzeń, iż „skoro Zamawiający nie wskazał wyraźnie w SIWZ, że górna
granica odpowiedzialności ma dotyczyć każdego i wszystkich zdarzeń, to nie sposób uznać, aby
przedstawiona przez Przystępującego polisa OC nie odpowiadała postawionemu warunkowi w zakresie
wysokości sumy gwarancyjnej” (Wyrok KIO z 14.08.2020 r., KIO 1559/20, LEX nr 3059957).

Polisa OC nie musi także dokładnie pokrywać się z przedmiotem zamówienia, co istotne jest przy
zamówieniach takich jak tzw. „zaprojektuj i wybuduj”. KIO wskazuje bowiem, iż „zakres ubezpieczenia
winien być związany z przedmiotem zamówienia, a nie tożsamy (identyczny, niczym się nie różniący, taki
sam) z przedmiotem zamówienia” (Wyrok KIO z 3.10.2022 r., KIO 2391/22, LEX nr 3452730).

Wartym wskazania wydaje się także, iż treść polisy OC lub innego dokumentu potwierdzającego objęcie
wykonawcy ubezpieczeniem, zastrzec można jako tajemnicę przedsiębiorstwa.

Z uwagi bowiem na fakt, że zgodnie z art. 18 ust. 3 w zw. z art. 222 ust. 5 p.z.p., tajemnicą
przedsiębiorstwa zastrzec można wszystko z wyjątkiem nazw albo imion i nazwisk oraz siedzib lub miejsc
prowadzonej działalności gospodarczej albo miejsc zamieszkania wykonawców, których oferty zostały
otwarte czy też cen lub kosztów zawartych w ofertach, również i treść polisy OC zastrzeżona może zostać
jako informacja stanowiąca tajemnicę przedsiębiorstwa.

Nieodpowiednim jest jednak zastrzeżenie treści całego dokumentu, gdyż jak w jednym z wyroków
wskazała KIO, „fakt zawarcia w tych dokumentach informacji, które mogą decydować o szczególnie
uprzywilejowanych warunkach współpracy, nie może skutkować prawem do żądania utajnienia całego
dokumentu, który jest wymaganym dokumentem w SIWZ. Wykonawca wybrany odnosząc się do tych
dokumentów nie wskazał, które konkretnie wymienione w nim informacje powinny być chronione w sytuacji
gdy dokument jest składany w celu potwierdzenia warunków udziału i jako taki ma potwierdzić zdolność
wykonawcy w zakresie wskazanym w SIWZ. W związku z powyższym również zarzut odwołującego co do
nieuprawnionego utajnienia dokumentu polisy ubezpieczeniowej jak i opinii bankowej wykonawcy
wybranego zasługuje na uwzględnienie” (Wyrok KIO z 6.02.2017 r., KIO 102/17, LEX nr 2237194).

Aby skutecznie zastrzec więc treść polisy OC lub innego dokumentu jako tajemnicę przedsiębiorstwa
należy zastrzec zawarte w niej konkretne informacje, które zdaniem wykonawcy mają wartość gospodarczą
i spełniają przytoczone wymogi tak, aby móc skutecznie uznać je za tajemnicę przedsiębiorstwa. Jak
wynika z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (zwanej
dalej również „u.z.n.k.”), „przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne,
technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą,
które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane
osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile
uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej
staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności”. Zastrzegając treść dokumentów jako tajemnicę
przedsiębiorstwa, wykonawca wskazać musi więc konkretne informacje, posiadające wymienione wyżej
walory.

5. Okres obowiązywania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wykonawcy

Polisa OC lub inny dokument potwierdzający spełnianie przez wykonawcę warunku udziału w
postępowaniu musi potwierdzać fakt, iż już w momencie składania ofert wykonawca objęty był
ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej.

Jedną z powszechnych w praktyce zamówień publicznych trudnością jest rozbieżność pomiędzy datą
wystawienia polisy OC widoczną na owym dokumencie, a datą faktycznego objęcia wykonawcy
ubezpieczeniem. Kwestia ta przewijała się kilkukrotnie Krajowej Izby Odwoławczej, która wskazywała, iż
dopuszczalną jest sytuacja, w której to polisa OC potwierdzająca objęcie wykonawcy ubezpieczeniem
wystawiona jest po upływie terminu składania ofert, jeżeli z jej treści wynika bezpośrednio, iż wykonawca
ów objęty był ubezpieczeniem w momencie upływu terminu składania ofert.

Ważne!

Dopuszczalną jest sytuacja, w której to polisa OC potwierdzająca objęcie wykonawcy ubezpieczeniem

wystawiona jest po upływie terminu składania ofert, jeżeli z jej treści wynika bezpośrednio, iż
wykonawca ów objęty był ubezpieczeniem w momencie upływu terminu składania ofert.

Jak wskazała bowiem Krajowa Izba Odwoławcza w treści jednego z nadal zachowujących swoją
aktualność wyroków, „rozumienie warunku posiadania polisy nie powinno być zawężane jedynie do
obowiązku fizycznego dysponowania dokumentem ubezpieczenia datowanym najpóźniej na dzień składania
wniosków o dopuszczenie do udziały w postępowaniu. Istota wymogu Zamawiającego dotyczy bowiem
wykazania, że sytuacja ekonomiczna danego wykonawcy pozwala na posiadanie ochrony ubezpieczeniowej
oraz, by obie te przesłanki (istnienie ochrony ubezpieczeniowej oraz wykazanie sytuacji ekonomicznej
pozwalającej na uzyskanie tej ochrony) istniały najpóźniej w momencie upływu określonego w danym
postępowaniu terminu składania wniosków czy terminu składania ofert. W niniejszej sprawie pomimo
przedłożenia dokumentu polisy z datą późniejszą niż termin składania wniosków, nie ulega wątpliwości
Izby, że zarówno opłacenie polisy, jak również rozpoczęcie ochrony ubezpieczeniowej nastąpiło przed
upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Dokumenty
uzupełniane w trybie art. 26 ust. 3 Pzp mogą być oznaczone datą późniejszą - istotne jest bowiem
wykazanie spełnienia warunku na określony dzień, zatem decyduje treść dokumentu, a nie data jego
wystawienia (por. wyrok KIO z dnia 14 sierpnia 2012 r., sygn. akt KIO 1602/14)” (Wyrok KIO z
19.03.2014 r., KIO 278/14, LEX nr 1438484).

Niedopuszczalną jest sytuacja, w której wykonawca składa polisę OC, z której wynika, iż wykonawca nie
był objęty ubezpieczeniem OC w momencie upływu terminu (dnia oraz godziny) składania ofert. Przeczy
to samo przez siebie treści oświadczenia z art. 125 ust. 1 p.z.p., w którym to wykonawca potwierdza, iż na
dzień składania ofert spełnia on warunki udziału w postępowaniu. Zgodnie z utartą linią orzeczniczą KIO, „
zgodnie z art. 125 ust. 1, do wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo do oferty wykonawca
dołącza oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu, spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji, w zakresie wskazanym przez zamawiającego. W myśl ust. 3, oświadczenie, o którym
mowa w ust. 1, stanowi dowód potwierdzający brak podstaw wykluczenia, spełnianie warunków udziału w
postępowaniu lub kryteriów selekcji, odpowiednio na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu albo ofert, tymczasowo zastępujący wymagane przez zamawiającego podmiotowe środki
dowodowe” (Wyrok KIO z 18.11.2021 r., KIO 3221/21, LEX nr 3326945.).

Ważne!

Za niedopuszczalne uznać należy zawarcie aneksu do polisy OC, z której wynika, iż w momencie
objęcia wykonawcy ochroną ubezpieczeniową, minął już termin składania ofert.

Na potwierdzenie powyższego twierdzenia, wskazać można wyrok, w którym wskazano, że „wykonawca

musi spełniać warunki udziału w postępowaniu na dzień składania ofert i stan ten musi trwać przez cały
okres postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

[...]

Zawarcie i przedstawienie takiego aneksu nie oznacza bowiem, że odwołujący spełniał warunki udziału w
postępowaniu w dniu składania ofert, lecz że ubezpieczyciel, na podstawie zawartego w dniu 18
października 2021 r. aneksu, a zatem po terminie składania ofert, objął ochroną ubezpieczeniową okres
poprzedzający moment zawarcia aneksu.

[...]

Przyjęcie innej argumentacji w niniejszej sprawie nie może się ostać. Przyznanie, że wykonawcy biorący
udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nie muszą spełniać warunku udziału w
postępowaniu w dniu wyznaczonym na składanie ofert, natomiast mogą brak ten później usunąć przez
swego rodzaju "konwalidację", byłoby zarówno naruszeniem dyspozycji art. 125 ust. 3 ustawy P.z.p.,
naruszeniem zasady równego traktowania wykonawców oraz rodziłoby ryzyko, iż w do postępowań
zgłaszałyby udział podmioty niespełniające warunków udziału w postępowaniu i - tym samym - niedające
gwarancji należytego wykonania umowy. Wymóg faktycznego spełniania warunków na dzień składania
ofert wynika też z faktu dużego sformalizowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Choć
formalizm postępowania nie może być celem samym w sobie, to szczególna regulacja postępowań o
udzielenie zamówienia publicznego zobowiązuje zamawiających do takiego właśnie działania, o ile jest ono
zgodne z postanowieniami ustawy. Zamawiający, który wobec jednego z podmiotów odstąpiłby od zasad
obowiązujących w postępowaniu i nie respektowałby wyznaczonych przez siebie wymogów, naraziłby się na
zarzut nierównego traktowania wykonawców” (Wyrok KIO z 18.11.2021 r., KIO 3221/21, LEX nr
3326945).

6. Podsumowanie

Posiadanie odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jako warunek udziału w

postępowaniu może przysporzyć więc wiele problemów na etapie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Formułując taki warunek udziału w postępowaniu, należy mieć więc na uwadze przede
wszystkim cel wymagania posiadania przez wykonawcę takowego ubezpieczenia, warunki towarzyszące
konkretnej inwestycji, a także podstawowe zasady prawa zamówień publicznych, tak aby nie narazić się na
ewentualny zarzut naruszenia przepisów ustawy.