Międzynarodowe przepływy siły

roboczej. Migracje obywateli Ukrainy do

Polski.

Wstęp
Celem tego teksty jest analiza współczesnych migracji obywateli
Ukrainy do Polski w kontekście rozwoju spoleczno-
gospodarczego. Znaczenie ukraińskiej migracji dla polskiego
rynku pracy. Przyczyny wzrostu migracji. Struktura
zatrudnienia. Skutki migracji.

W ostatnich latach międzynarodowe migracje ludności stały się

zjawiskiem powszechnym we współczesnej gospodarce
światowej. Słowo migracja pochodzi od łacińskiego słowa
migratio i oznacza wędrówkę, czyli przemiszczanie się
mieszkańców kraju lub regionu. Możemy wyróżnić migracje
wewnętrzne i migracje zewnętrzne czyli międzynarodowe.
Zgodnie z słownikiem wyrazów obcych międzynarodowa
migracja ludnośći oznacza przemieszczanie się ludnośći przez
granice na okres nie krótszy niż jeden rok.

1.
Dla Polski z kolei Ukraina stanowi najważniejsze zagraniczne źródło
migracji zarobkowej i osiedleńczej. Obywatele Ukrainy wyraźnie
dominują w statystykach cudzoziemców obecnych na polskim rynku
pracy. Przynajmniej o tym świadczą oficjalne dane Ministerstwa Pracy i
Polityki Społecznej dotyczące zezwoleń na pracę i zarejestrowanych
oświadczeń pracodawcy o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca – na
Ukraińców przypadało ich w 2011 r. odpowiednio 46 i 92%.

Liczba obywateli Ukrainy legalnie przebywających w Polsce

systematycznie rosła. Przykładem jest rosnąca populacja posiadaczy
zezwolenia na osiedlenie się – w 2009 r. prawie 14 tys. Ukraińców
posiadało kartę pobytu z celem osiedlenie się. Tymczasem 10 lat
wcześniej zezwolenie na pobyt stały w Polsce miało tylko niecałe 4 tys.
Ukraińców). Przy tym w 1999 r. tylko 4% ukraińskich posiadaczy
zezwoleń na pobyt stały.

Niemal 90 procent migrantów z Ukrainy chwali sobie poziom życia w

Polsce. Czują się tu dobrze, łatwo znajdują pracę - i wielu chce zostać
nad Wisłą na zawsze. Ukraińców do Polski przyciąga zwykle praca, ale
nie tylko. Eksperci wskazują też, że do Polski trafia też coraz więcej
wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy cenią sobie nie tylko
wyższe zarobki, ale też na przykład stabilność zatrudnienia.

Przyczyny wzrostu migracji

Główną przyczyną będą kwestie ekonomiczne. Ukraińcy, którzy

przyjechali do Polski, godzą się pracować za mniejsze stawki, niż
Polacy. Tym samym w znaczny sposób wpływają na obniżenie płac i
zatrzymanie ich wzrostu w Polsce i to musi i będzie powodować
niezadowolenie ze strony ich polskich kolegów. Główną przyczyną
zwiększonego napływu ukraińskich migrantów do Polski był znaczący
wzrost różnicy w płacach pomiędzy Polską a Ukrainą w sytuacji
gwałtownego pogorszenia się poziomu życia. Wliczając poziom inflacji,
po wydarzeniach na Majdanie ukraińskie PKB skurczyło się o ponad
16%1. Ponadto Ukrainę pozbawiono najbardziej zindustrializowanej
części kraju, zostały też zerwane ścisłe powiązania gospodarcze z Ro-
sją. Przyczyny gospodarcze, a także polityczne związane z agresją Rosji
na Ukrainę spowodowały, że wystąpiło zjawisko przeorientowania się
części ukraińskich migrantów z rynku rosyjskiego na polski.

Jeśli chodzi o Polskę, to niewątpliwie głównym czynnikiem, który

spowodował wzrost migracji ukraińskiej, jest fakt, że polskie przepisy
dotyczące zatrudniania cudzoziemców są selektywne geograficznie i
preferują migrantów z Europy Wschodniej. Polską politykę migracyjną
można scharakteryzować jako pragmatyczną, nakierowaną przede
wszystkim na krótkoterminowe potrzeby rynku pracy. Ważnymi
czynnikami przyciągającymi obywateli Ukrainy do pracy w Polsce są
też niskie koszty podróży, brak większych barier językowych, a także
bardzo rozbudowane ukraińskie sieci migracyjne w Polsce. Jednym z
określeń charakteryzujących ukraińską migrację do Polski jest termin
„lokalna mobilność” oznaczający migrację cyrkulacyjną korzystną
dzięki bliskości geograficznej oraz kulturowo-językowej.

Znaczenie ukraińskiej migracji dla polskiego rynku pracy

Eksperci podkreślają kluczowe znaczenie ukraińskiej migracji dla

polskiego rynku pracy, a w szczególności dla takich sektorów
gospodarki jak: budownictwo, rolnictwo czy usługi, gdzie wciąż jest za
mało rąk do pracy. Jednocześnie brakuje całościowych opracowań,
które próbowałyby oszacować potrzeby polskiego rynku pracy i realny
wpływ zatrudnienia cudzoziemców, czyli to, na ile realna jest dalsza
aktywizacja zawodowa kobiet, młodzieży oraz osób starszych, by
zapełniły się luki na rynku pracy i żeby Polska była w stanie osiągnąć
średnią europejską, jeśli chodzi o poziom zatrudnienia ludności.
Podobnie istotne wydaje się pytanie, czy realistyczny i pożądany jest
napływ migrantów z innych krajów, czy zatrudnienie obywateli Ukrainy
wpływa na niechęć pracodawców do podwyżki płac, a także na ile dalej
rosnące płace mogłyby być przeszkodą w rozwoju gospodarczym.
Jeśli chodzi o Ukrainę, to długookresowo migracja najbardziej
aktywnych obywateli jest dla niej niekorzystna, jeśli bierze się pod
uwagę ogromne straty demograficzne.
Natomiast w krótkim okresie migracja niesie określone korzyści, przede
wszystkim zdejmuje z państwa ukraińskiego szereg problemów, takich
jak konieczność podniesienia poziomu płac i walki z bezrobociem, w
tym osłabia ewentualne nastroje protestacyjne. Ważnym aspektem są
też transfery finansowe od migrantów, pomagające złagodzić koszty
pauperyzacji społeczeństwa po kryzysie w 2014 roku. Według danych
NBP w drugim kwartale 2017 roku transfery na Ukrainę wyniosły 3,2
mld zł, czyli 91% wszystkich. Jeszcze trzy lata temu, w pierwszym
kwartale 2015 roku, było to 1,18 mld zł, teraz to już niemal trzy razy
więcej.

Struktura zatrudnienia

Pracujący w aglomeracji warszawskiej Ukraińcy najczęściej

znajdują zatrudnienie w sektorze usług dla gospodarstw
domowych (37,6 proc.), w usługach remontowo-budowlanych
(23,6 proc.) lub w rolnictwie (19,3 proc.). Zdecydowanie
mniejsze znaczenie ma hotelarstwo i gastronomia (łącznie 12,4
proc.),handel (7,2 proc.) czy przemysł ( 4,8 proc.).
Średni dochód na rękę obywateli Ukrainy pracujących
w aglomeracji warszawskiej to 2105 złotych. Najwięcej
zarabiają cudzoziemcy pracujący w sektorze remontowo-
budowlanym (2729 złotych), a najmniej osoby świadczące
usługi dla gospodarstw domowych (1826 złotych),(patrz tabela
1)
Tabela 1

Badanie ankietowe zostało przeprowadzone przez NBP w okresie

od sierpnia do grudnia 2015 roku.

Skutki migracji zarobkowej

Negatywne skutki obejmują:

 moralno-psychologiczny aspekt: migracje powodują

rozpad rodziny; pracujący za granicą czasami zaniedbują
własne zdrowie, wykonują ciężkie prace fizyczne, w
nienormowanym czasie i niesprzyjających warunkach, nie
mając przy tym zapewnionej opieki lekarskiej;
  wzrost cen towarów i usług na wewnętrznym rynku, w
szczególności cen mieszkań, przy niskiej sile nabywczej
większości ludności;
 utrata świadomości narodowej, utożsamianie się z
cudzymi obyczajami i mentalnością.

Pozytywne skutki to:

 znaczny przepływ środków pieniężnych;

 możliwość finansowania rodzin pozostających w ojczyźnie;
 poprawa warunków mieszkaniowych, finansowanie
leczenia itp.
 nauka języków obcych.
Podsumowanie

Międzynarodowe przepływy siły roboczej są zjawiskiem

dynamicznie rozwijającym się w ostatnich latach w gospodarcze
światowej. Ludzkie pragnienie życia w dostatku i posiadania
wszystkiego, co tylko się zechce, jest odwieczne, ale nie
wszystkim udaje się je zaspokoić. Obecnie większość ludzi żyje
na podobnym poziomie, jest jednak wiele bardzo zamożnych
osób, a jeszcze więcej biednych, a klasa średnia, jeśli istnieje,
jest zwykle nieliczna. Taką właśnie sytuację obserwujemy na
Ukrainie. Ten układ w społeczeństwie skłonił wielu Ukraińców
do poszukiwania lepszego życia poza granicami własnego
państwa. Migracja siły roboczej z Ukrainy negatywnie wpływa
na wskaźniki finansowe kraju oraz na sytuację socjalną. Proces
migracji wywiera pozytywne i negatywne skutki zarówno dla
krajów wysyłających, jak i przyjmujących.
Bibliografia
 Narodowy Bank Ukrainy (NBU) ,dostęp on-line
http://www.bank.gov.ua/doccatalog/document?id=80651.
 Andrzej Wawryniuk, 2017: Roczniki nauk prawnych Tom XXVII,
dostęp on-line
http://www.kul.pl/files/632/gfx/RNP/2017/nr_3/s_109_126_art_wawry
niuk.pdf

 Tokarski J, 1980: Słownik wyrazów obcych, Warszawa.

 2018: Emigracja do Polski, www. Money.pl,dostęp on-line
https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/emigracja-do-
polski-ukraincy-praca,13,0,2404365.html ~(dostep w dniu
 Marta Jaroszewicz, 2018: Najnowsza migracja z Ukrainy do
Polski: (nie)stały fenomen?, Warszawa, dostęp on-line
http://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Forum
%20Idei/Najnowsza%20migracja%20z%20Ukrainy.pdf