PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI
SABAH (1961-1963)
PERTUBUHAN KEBANGSAAN KADAZAN BERSATU
(UNKO)
Tokoh-tokoh penting
UNKO:
Donald Stephens
Peter Mojuntin
Herman Luping
Ganie Gilong
G.S Sundang
Untuk memperkuatkan
perhubungan antara orang-orang
Kadazan Dusun agar mereka dapat
memperjuangkan satu cita-cita
dan satu matlamat dalam politik,
ekonomi dan sosial.
Menyatupadukan rakyat Kadazan
Dusun dan Murut agar mereka
bekerjasama dan bersatu padu
dengan etnik-etnik yang lain
untuk membangunkan dan
memajukan Sabah.
Ditubuhkan pada
26 Mac 1961
Parti pertama
ditubuhkan di
Sabah
Dianggotai oleh
kaum Kadazan dan
kumpulan Kristian
lain seperti Rugus
dan Murut.
Ditubuhkan
berasaskan
penyatuan
pertubuhan-
pertubuhan sosial
dan kebudayaan
orang Kadazan di
Seluruh Sabah untuk
membentuk satu
pertubuhan politik.
Menyatupadukan Kadazan Dusun dan
Murut supaya mereka pada akhirnya
bekerjasama dan bersatu padu
dengan etnik-etnik yang lain untuk
memajukan serta membangunkan
negeri Sabah.
Menggalakkan semangat orang-orang
Kadazan Dusun supaya bersatu dan
tidak mudah mengalah kepada orang-
orang lain, agar terus hidup dalam
suasana kegembiraan, keharmonian
dan kesederhanaan.
Akhirnya, UNKO mengubah
dasar dan menyokong gagasan
Malaysia. UNKO menjadi parti
dominan yang melindungi hak
Kadazan Dusun, Murut dll.
 UNITED SABAH NATIONAL
ORGANISATION (USNO)
Sabah

Tujuan 1
Untuk menyatukan etnik
Bajau, Suluk dan etnik
lain di Sabah

2
Matlamat

Memperjuangkan Islam
sebagai agama rasmi
Memperjuangkan hak
kaum bumiputera Islam
Menukarkan nama
Borneo kepada Sabah

3 Tokoh
Datuk Mustapha Harun,
Datuk Haji Zakaria Gunn,
Datuk Ahmad Mahmud,
Haji Yusuf Shamsuddin,
Parman bin Hassan Raji,
Datuk Haji Ariffin, Datuk
Osman Haji Sidik, Datuk
Abd Malik Jangkat

Cara
4
Gabungkan persatuan sosial dan
Islam seluruh Sabah di bawah
satu parti politik
Menyokong gagasan Malaysia
Menyokong agama Islam dan
bahasa Melayu dijadikan agama
dan bahasa rasmi

5
Kesan perjuangan

Mampu memerintah setelah

memenangi pilihan raya negeri
pada 1967.
Pimpinan Datuk Mustapha,
USNO kekal berkuasa
sehingga 1976
UNITED NATIONAL PASOK-
MOMUGUN ORGANISATION
Sabah

Tujuan
Melindungi kepentingan penduduk pedalaman di
Sabah

Matlamat

Menginginkan Sabah mencapai kemerdekaan

sendiri sebelum menyertai mana-mana
Persekutuan

Tokoh

Orang Kaya-kaya Sedomon

G.S Sundang

Merupakan dua orang adik beradik yang

memimpin parti

Cara
Menyokong idea gagasan Malaysia
Menerima bantuan kewangan daripada
United Party sebanyak $250000

Kesan

Pasok-Momugun menyertai salah satu komponen

parti politik yang menyokong gagasan Malaysia
Bergabung dengan UNKO pada Jun 1964
membentuk UPKO
 PERSATUAN CINA
SABAH (SCA)
Ditubuhkan pada Menuntut Sabah
oktober 1962 berkerajaan sendiri tetapi
tiada bahasa dan agama
rasmi, mengekalkan bahasa
Diasaskan oleh Khoo inggeris (NBDP)
Siak Ciew (UP)dan
Peter Chin (NBDP)
UP disertai peniaga kaya dari
golongan Hakka dan Teochew
yang berpendidikan inggeris
serta sebilangan kecil
Bertujuan untuk golongan professional
melindungi hak orang manakala NBDP mewakili
cina peniaga sederhana dari
golongan Hokkien dan Hakka
yang berpendidikan cina.
 PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI
SARAWAK (1961-1963)
PARTI RAKYAT BERSATU SARAWAK (SUPP)

Ditubuhkan pada Sebuah parti Mendapat gelaran

tahun 1959 di bercorak pelbagai daripada pentadbiran
kolonial kerana
Sarawak kaum tetapi majoriti
penubuhannya dianggap
keahliannya terdiri sebagai persediaan awal
daripada kaum Cina ke arah pemerintahan
sendiri seperti yang
dirancang oleh Inggeris.

Untuk mengukuhkan hukum

negara iaitu adil dan
mewujudkan sikap sama
rata bagi semua masyarakat
tanpa mengira budaya dan
kepercayaan.

Untuk memajukan kegiatan Untuk menubuhkan satu

politik rakyat Sarawak kerajaan berasaskan
dengan cara perlembagaan demokrasi berparlimen.
dan dengan tujuan
memperoleh kemerdekaan.

Untuk menggalakkan dan

memastikan kemajuan
ekonomi dan kebudayaan
semua kaum dan seterusnya
memperbaiki ekonomi
pekerja berpendapatan
rendah.
Untuk mengekalkan
perpaduan kaum dan
menyatupaduan semua
bangsa dan menggalakkan
rakyat Sarawak berdikari.
 PARTI KEBANGSAAN
SARAWAK (SNAP)

Merupakan parti politik tertua bangsa Iban

Sarawak

Ditubuhkan pada 10 April 1961 hasil keputusan

perundingan pekerja SHELL berbangsa Iban

Pengerusi yang pertama ialan J.S. Tinker

Setiausaha Agung SNAP pertama ialah Stephen

Kalong Ningkan yang kemudiannya menjadi
presiden SNAP (Ketua Menteri Sarawak
Pertama, 1963 - 1966)

Memperjuangkan hak dan kepentingan orang

Iban di Sarawak

Mendapatkan kemerdekaan bagi Sarawak

 PERSATUAN CINA
SARAWAK (SCA)
Ditubuhkan pada
oktober 1962 Pengerusi pertama
ialah William Tan
(suku Teochew)
Diasaskan oleh dua
kumpulan peniaga Cina dari Mendapat sokongan
suku Teochew dan Foochow berasaskan kumpulan
dialek dan peranannya
sebagai parti yang
Bertujuan untuk menjaga kepentingan
melindungi hak orang orang kaya
cina selepas melihat
penentangan sosialis
SUPP