Tworzenie diagramu strukturalnego

Wprowadzenie
Przeczytaj
Film samouczek
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Tworzenie diagramu strukturalnego

Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.

Podczas analiz danych – w szczególności statystycznych – najczęściej chcesz się

dowiedzieć, jak prezentują się poszczególne składowe badanego zjawiska. Korzystasz
wówczas zapewne z prezentacji graficznej danych w postaci diagramu strukturalnego. Jeśli
tak się jednak nie dzieje – nie martw się, ponieważ podczas dzisiejszej lekcji dowiesz się na
jego temat więcej.

Twoje cele

Dowiesz się, czym jest diagram strukturalny.

Poznasz zasady tworzenia diagramu strukturalnego.
Wskażesz, do czego służy diagram strukturalny.
Przeczytaj

Czym jest diagram strukturalny?

Diagram strukturalny jest prezentacją graficzną danych statystycznych, najczęściej bazuje
na danych tabelarycznych. Za pomocą takiego diagramu prezentuje się strukturę danego
zjawiska wyrażoną w procentach, np. udział procentowy powierzchni danych państw
w Unii Europejskiej, udział odpadów komunalnych zebranych selektywnie w Polsce w 2019
roku czy skład chemiczny powietrza.

Przykład diagramu strukturalnego przedstawiający udział odpadów komunalnych zebranych selektywnie

w Polsce w 2019 roku.
Źródło: dostępny w internecie: stat.gov.pl, domena publiczna.

Jak stworzyć diagram strukturalny?

Aby wykonać diagram strukturalny, należy na początku zgromadzić odpowiednie dane,
które można pobrać np. z zasobów Głównego Urzędu Statystycznego lub Eurostatu.
Kolejnym krokiem jest przygotowanie danych. Powinny one dotyczyć jednego zjawiska
i obrazować jego strukturę, jak np. liczba ludności w poszczególnych grupach wiekowych
w Polsce.

Następie należy zsumować wszystkie dane, a każdą wartość odnoszącą się do struktury
danych podzielić przez sumę wszystkich danych oraz pomnożyć razy sto procent.
Wówczas otrzymujemy wartość procentową w strukturze.
Kolejnym etapem jest obliczenie wartości kątowej na diagramie strukturalnym, jaką będzie
zajmowała wartość danych wchodzących w skład struktury. Aby uzyskać taką informację,
należy skorzystać z proporcji, wiedząc, że 360° odpowiada 100%.

Przykład 1

Podczas tworzenia diagramu strukturalnego należy zgromadzić odpowiednie dane,

dotyczące struktury danego zjawiska. Przykładem będą długości granic poszczególnych
państw z Polską, aby zobrazować ich strukturę w odniesieniu do całej długości granicy
Polski.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Kolejnym krokiem jest zsumowanie wszystkich składowych.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

W kolejnym kroku należy każdą składową podzielić przez sumę wszystkich danych
i pomnożyć przez 100. W ten sposób uzyskuje się wartość procentową długości granicy
każdego państwa w stosunku do całej granicy Polski, która wynosi 100%.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Następnie należy dokonać obliczenia, jaką wartość kątową diagramu będzie zajmować
dana wartość procentowa. Jeżeli wykonujemy diagram kołowy, należy wartości
procentowe przeliczyć na stopnie.
Przykładowo obliczmy, ile stopni będzie zajmowała granica czeska w ogólnej długości
granicy Polski, wiedząc, że 100% (cała długość granicy Polski) to 360°.

100% - 360°

22,7% - x

x= 360° * 22,7%/100%

x= 81,72 °

Następnie odmierzamy uzyskaną wartość kątową, zaczynając od tzw. „godziny

dwunastej” i przypisujemy jej na wykresie wartość 22,7%.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powyższą czynność powtarzamy dla każdej długości granicy danego państwa. Uzyskany
w ten sposób diagram strukturalny można przedstawić również w atrakcyjnej formie
diagramu 3D.
 Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik
diagram

graficzne przedstawienie procesu lub struktury, rodzaj wykresu, schematu, grafu.

Film samouczek

Polecenie 1

Korzystając z dostępnych źródeł informacji wymień przykładowe źródła danych z których

możesz czerpać informacje potrzebne do tworzenia diagramów strukturalnych.

Polecenie 2

Wypisz przykłady zastosowania diagramu strukturalnego jako prezentacji graficznej danych.

Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1D5S6GtG

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film nawiązujący do tworzenia wykresów strukturalnych.
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Wybierz prawidłowy wykres prezentujący dane przedstawione w poniższej tabeli.

Grunty leśne prywatne w Polsce w 2020 r.

Źródło: dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl, domena publiczna.

 

 
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 2 輸

Wybierz prawidłowy wykres prezentujący dane przedstawione w poniższej tabeli.

Typy placówek gastronomicznych w Polsce w 2020 r.

Źródło: dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl/, domena publiczna.

 

 
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 3 醙

Na podstawie poniższej tabeli uzupełnij luki odpowiednimi wartościami, tak aby opis odnosił
się do struktury mieszkań oddanych do użytku w Polsce w danych latach.

Mieszkania oddane do użytku w Polsce w latach 2016-2020

Źródło: dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl/, domena publiczna.

W roku 2016 mieszkania spółdzielcze stanowiły a komunalne – .

W następnym roku udział mieszkań komunalnych wynosił , a spółdzielczych –
. W 2018 r. oddano do użytku mieszkań spółdzielczych,
komunalnych i zakładowych. W 2019 r. mieszkania zakładowe w strukturze
mieszkań oddanych stanowiły , mieszkania komunalne – , a spółdzielcze –
. W 2020 r. mieszkania spółdzielcze stanowiły mieszkań oddanych do
użytku, komunalne – , a zakładowe –

50% 10% 70% 7% 37% 60% 59% 2% 55% 45% 43% 35%

57% 65% 3% 37% 1% 61% 40% 41%

Ćwiczenie 4 醙

Na podstawie poniższej tabeli zaznacz wykres, który przedstawia dane dla 2020 r.

Rodzaje samochodów w Polsce w latach 2015-2020

Źródło: dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl, domena publiczna.

 
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 5

Na podstawie poniższych danych statystycznych dopasuj wykres strukturalny do danego

roku.

Struktura pogłowia drobiu w województwie kujawsko-pomorskim w 2018-2020 r.

Źródło: dostępny w internecie: stat.gov.pl, domena publiczna.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

醙
Ćwiczenie 6 難

Na podstawie poniższych danych przedstawiających strukturę turystycznych obiektów

noclegowych według rodzaju skonstruuj własny wykres strukturalny. Jako podkładu użyj
załącznika i zapisz swoje obliczenia.

Turystyczne obiekty noclegowe w Polsce w 2020 r.

Źródło: dostępny w internecie: stat.gov.pl, domena publiczna.

Plik o rozmiarze 88.07 KB w języku polskim

Ćwiczenie 7 難

Na podstawie poniższych danych uzupełnij tabelę dotyczącą struktury poszczególnych grup

wiekowych w Polsce w latach 1995-2020. Wpisz wartości procentowe z dokładnością co do
jedności. Następnie dopasuj wykres do roku, którego dane reprezentuje.

Źródło: dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl/, domena publiczna.

Grupy wieku 1995 2000 2005 2010 2015 2020

ogółem 100% 100% 100% 100% 100% 100%
wiek
21% 18%
przedprodukcyjny

wiek produkcyjny 59% 60%

wiek
15%
poprodukcyjny
2000 2015 1995 2005 2020 2010

2015 1995 2010 2005 2020 2000

2020 2000 2010 1995 2005 2015

2015 2005 2000 1995 2010 2020

 2000 2010 2015 2020 1995 2005

2000 2005 2015 2020 2010 1995

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 8 難

Oceń, który z poniższych wykresów jest lepszym wyborem pod kątem analizy zmian
struktury upraw w Polsce w latach 2002 i 2010.

Zmiany powierzchni upraw warzyw gruntowych w latach 2002 i 2010 w Polsce

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl/, licencja: CC BY-SA 3.0.

Struktura upraw warzyw gruntowych w latach 2002 i 2010 w Polsce

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, dostępny w internecie: h ps://bdl.stat.gov.pl/, licencja: CC BY-SA 3.0.
Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Magdalena Fuhrmann

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Tworzenie diagramu strukturalnego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres

rozszerzony, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania

ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii
informacyjno‐komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów,
analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych

środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

przygotowuje dane do wykresu strukturalnego,

przygotowuje wykres strukturalny,
wskazuje różnice w wykresach strukturalnych.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody nauczania: blended learning, IBSE

Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‐materiał, komputer, projektor multimedialny

Materiały pomocnicze:

Główny Urząd Statystyczny, [online], dostępny w internecie: http://www.stat.gov.pl.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat tego, czym jest struktura. Uczniowie podają
przykłady zjawisk strukturalnych.
Uczniowie zapoznają się z filmem. Nauczyciel wyświetla uczniom ponownie każdy
rodzaj wykresu strukturalnego. Sprawdza zrozumienie materiału, podkreśla także, że
na wykresie strukturalnym można zaprezentować strukturę zjawiska dla kilku
jednostek przestrzennych lub strukturę zjawiska dla jednej jednostki przestrzennej, ale
dla kilku lat.
Uczniowie dobierają się w pary i zastanawiają się nad wyborem zjawiska, które
zaprezentują na wykresie strukturalnym. Na stronie GUS wyszukują dane
i w programie Excel przygotowują wykres. Alternatywnie nauczyciel rozdaje uczniom
roczniki statystyczne, w których uczniowie szukają danych. W przypadku braku
dostępu do programu Excel uczniowie przygotowują wykresy samodzielnie
w zeszytach.
Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania.

Faza podsumowująca

Przypomnienie celów lekcji.

Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji.
Utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej
problemów podczas zajęć.
Ocena pracy uczniów podczas lekcji.

Praca domowa

Utrwalenie wiadomości przedstawionych na lekcji.

Przygotowanie nowego wykresu strukturalnego dla wybranego zjawiska jednostki
(jednostek) administracyjnej i roku (lat) oraz komentarza interpretacyjnego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek zawarty w e‐materiale uczeń może wykorzystać do samodzielnego
kształcenia.