შრომის ეკონომიკა ყველა ტესტი და ამოცანა

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti
ekonomikisa da biznesis fakulteti

sagani: Sromis ekonomika
 sakontrolo amocanebi saboloo gamocdisaTvis /ivlisi 2020weli/
amocana-1.
gamoiyeneT saWiro monacemebi da gaiangariSeT SromiTi resursebis absoluturi
ricxovnoba _2020 wlis 01 martis mdgomareobiT, Tu: Sromis asakis Sromisuna-
riani mosaxleoba 35.0 mln. kacia, dasaqmebulebi 21.5 mln. kaci, umuSevrebi 6.5
mln. kaci, romelTagan I da II jgufis umuSevari invalidebi 1.35 mln. kacia,
xolo umuSevari SeRavaTiani sapensio asakis pirebi 0.55 mln. kaci. momuSave mo-
zardebi da momuSave pensionerebi erTad 1.5 mln. kaci.
amoxsna
Sr=35.0-1.35-0.55+1.5=34.6 მლნ. კაცი
amocana-2.
01.03.2020 wlis mdgomareobiT qveynis mosaxleoba Seadgens 55.5 mln. kacs. aqedan
dasaqmebulia 35.0 mln. kaci, ekonomikurad araaqtiuri 5,5 mln, xolo umuSevari
4.5 mln. kaci. gaiangariSeT mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis saerTo done.
amoxsna
E1= E/P*100%=(35.0+4.5)/55.5*100%=71.17%
amocana-3.
40-64 wlis asakobrivi jgufis mosaxlebis ricxovnoba 5 000 000 kacia, 45-55
wlis asakobrivi jgufis_ 3 250 000, 16_64 wlis asakobrivi jgufis _ 15 200 000,
xolo 50-64 wlis asakobrivi jgufis mosaxleobis 2 000 000. saWiro monacemebis
gamoyenebiT gaiangariSeT SromiTi resursebis daberebis maCvenebeli (siberis
koeficienti).
Aamoxsna:
CSr.r.sib =W40-64/W16-64=5000000/15200000=0.329
amocana-4.
gaiangariSeT SromiTi resursebis saSualowliuri zrdisa da matebis tempi:
a)bolo ori wlis ganmavlobaSi;
b)bolo 3 wlis ganmavlobaSi.
Tu SromiTi resursebis ricxovneba 2017 wels 25.51 mln. kacia, 2018 wels 27.93
mln. kaci, 2019 wels 30.84 mln. kaci, xolo 2020 wels 34.6 mln. kacia.
amoxsna:
zrdis tempi calkeuli wlebis mixedviT

2018 wels-27.93/25.51*100%=109.49%;
2019 wels-30.84/27.93*100%=110.42%;
2020 wels-34.6/30.84*100%=112.19%
a)saSualowliuri zrdis tempi bolo ori wlis ganmavlobaSi

(110.42%*112.19%)1/2=111.3% matebis tempi 111.3%-100%=11.3%
b)saSualowliuri zrdis tempi bolo sami wlis ganmavlobaSi
(109.49*110.41%*112.19%)1/3=110.69% matebis tempi 110.69%-100%=10.69%
1
amocana-5.
gaiangariSeT sawarmos SromiTi potenciali Tu masSi dasaqmebulia 127 kaci.
kalendaruli drois fondi weliwadSi Seadgens 365 dRes, gamosasvleli
dReebis raodenoba 100, samuSao dReebis raodenobaa 232. samuSao dRis saSualo
xangZlivoba 8 saaTi.
amoxsna:
Ф  Z  D  Tc , =127kaci*232dRe*8saaTi=235 712 kac.saaTi
amocana-6.
Sps “delta”-Si dasaqmebulia 55 kaci. gamosasvleli, sadResaswaulo da samuSa-
oze gamoucxadeblobis dReebis raodenoba weliwadSi 138 dRes Seadgens. Sromis
mwarmoebluroba erT momuSaveze gaangariSebiT weliwadSi aris 750.0 aTasi
lari/kacze. warmoebuli produqciis Sromatevadoba ki 1255.0 aTasi kac.saaTia.
kalendaruli drois fondi 365 dRea. Sps “delta”-s SromiTi potenciali
Seadgens:
amoxsna:
Ф  Z  D  Tc , =55 kaci*8 saaTi*(365-138) dRe=99 880 kac.saaTi
amocana-7.
qveyanis mosaxleobis ricxovnoba 85.5 mln kacia, maT Soris 15 wlisa da ufrosi
asakis mosaxleba 58.2 mln. kacia. 40 wlisa da ufrosi asakis mosaxleoba ki 22.2
mln. kaci. ekonomikurad aqtiuri mosaxleoba 38.8 mln. kaci. xolo umuSevarTa
ricxovnoba 6.2 mln. kaci. dasaqmebis done Seadgens:
amoxsna:
Dd=Dr/P15+×100%=(38.8-6.2)/58.2*100%=56.01%
amocana-8.
qveyanis mosaxleobis ricxovnoba 150.5 mln. kacia. maT Soris 15 wlisa da
ufrosi asakis mosaxleba 102.5 mln. kacia. ekonomikurad aqtiuri mosaxleoba ki
67.8 mln. kaci. maT Soris TviTdasaqmebulTa ricxovnoba 35.4 mln. kacia, xolo
daqiravebiT dasaqmebulebi 21.7 mln. kaci. umuSevrobis done Seadgens:
amoxsna:
Ud=Ur/E×100%= (67.8-35.4-21.7)/67.8*100%=15.78%
amocana-9.
wina amocanis monacemebis mixedviT gamoTvaleT qveynis mosaxleobis
ekonomikuri aqtiurobis done, Tu dasaqmebulTa saerTo ricxovnoba 57.1 mln.
kacia.
amoxsna:
E2= E/P15+*100%=67.8/102.5*100%=66.15%
2
amocana-10.
qveyanis mosaxleobis ricxovnoba 145.5 mln. kacia. maT Soris 15 wlisa da
ufrosi asakis mosaxleba 100.5 mln. kacia. umuSevarTa saerTo ricxovnoba 10.2
mln. kaci. TviTdasaqmebulTa ricxovnoba 35.5 mln. kacia, xolo daqiravebiT
dasaqmebulebi 20.5 mln. kaci. qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done
Seadgens:
amoxsna:
E2= E/P15+*100%=(10.2+35.5+20.5)/100.5*100%=65.87%
amocana-11.
qveynis mTliani Sida produqtis moculoba 2019 wlis monacemebiT 425.0 mlrd.
aSS dolaria. faqtobrivi umuSevrobis done 13.4%. umuSevrobis bunebrivi done
aRniSnuli qveynisaTvis saSualod 4.6%-ia. oukenis kanonis Tanaxmad faqtobrivi
mSp-is moculobis CamorCena potenciuri mSp-gan (anu mSp–is danakargebi)
Seadgens:
amoxsna:
amocanis amoxsna SeiZleba ori midgomiT:

a)pirdapiri meTodi
Y*-2.5x(13.4%-4.6%)/100%xY*=425.0
0.78Y*=425.0
Y*=544.87
Y*-Y=119.87 mlrd. dolari
b)oukenis kanonis formulidan

Y*=Y/[1-β(U-U*)]=425.0/[1-2.5(0.134-0.046)]=425.0/0.78=544.87
Y*-Y=119.87 mlrd. dolari
amocana-12.
qveynis mosaxleobis saerTo ricxovnoba 15 250 000 kacia, maTgan 15 wlisa da
ufrosi asakisaa 10 255 500 kaci, daqiravebiT dasaqmebulTa ricxovnoba 2 264 900
kaci, TviTdasaqmebulebi 3 560 600 kaci, umuSevrebi 1 034 600 kaci. gaiangariSeT:
a)umuSevrobis done;
b)dasaqmebis done;
g)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis saerTo done;
d)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done (kerZo maCvenebeli);
amoxsna:
a)umuSevrobis done=1 034 600/(2 264 900+3 560 600+1 034 600)*100%=15.08%
b)dasaqmebis done=(2 264 900+3 560 600)/10 255 500*100%=56.8%
g)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis saerTo done

(2 264 900+3 560 600+1 034 600)/15 250 000*100%=44.98%
d)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done (kerZo maCvenebeli);

(2 264 900+3 560 600+1 034 600)/10 255 500*100%=66.89%
3
amocana-13.
gaiangariSeT realuri xelfasi cxrilis monacemebis mixedviT
maCveneblebi 2018 2019 2020

saSualoTviuri nomiminaluri xelfasi 1 712.5 1 850.0 2 025.5
(lari)
samomxmareblo fasebis indeqsi, %-Si wina 99.1 103.5 105.8
welTan SedarebiT
realuri xelfasi 1 728.05 1 787.44 1 914.46
realuri xelfasi iTvaliswinebs arsebuli fasebis pirobebSi nominaluri

xelfasis msyidvelobiTunarianobas (saqonlisa da momsaxurebis moculoba,
romelic SeiZleba SeviZinoT nominaluri xelfasiT) da misi done gaiangariSeba:
Lრეალ = Lნომ/Iსფი
Lreal - realuri xelfasi;
Lnom - nominaluri xelfasi;
Isfi -samomxmareblo fasebis indeqsi.
amocana-14.
samwevrianma koleqtivma gamoimuSava 55 000 lari xelfasis fondi, romelic
unda ganawildes maT Sors dadgenili TanafardobiT:
a)1:2:3 da b)1:4:10. gaiangariSeT TiToeuli momuSavis individualuri xelfasi
orive variantis SemTxvevaSi.
amoxsna:
TiToeuli momuSavis individualuri xelfasi iangariSeba:
Ki
Li  n
*L

i 1
Ki
sadac Li - i_uri momuSavis xelfasia; n_momuSaveTa ricxovnoba; Ki_koeficienti,

romelic gviCvenebs Tu ramdenjer aRemateba i-uri momuSavis xelfasi
minimalurs.
a)1:2:3
L1=1/(1+2+3) *55000=9166.67 L2=2/(1+2+3)*55000=18333.33
L3=3/(1+2+3)*55000=27500
b)1:4:10 Tanafardobis SemTxvevaSi roca xelfasis fondi igivea, maSin TiToeuli

momuSavis xelfasi iqneba:
L1=1/(1+4+10)*55000=3666.67 L2=4/(1+4+10)*55000=14666.67 L3=10/(1+4+10)*55000=36666.66
4
amocana-15:
nardad momuSavem dRis ganmavlobaSi 20 detali gamouSva. erTeuli detalis
damzadebis drois norma 0.25 saaTia, xolo Sesasrulebeli samuSaos Sesabamisi
satarifo ganakveTi, kvalificiuri Tanrigis gaTvaliswinebiT 6.5 lars Seadgens
saaTSi. gaiangariSeT muSis dRiuri sanardo xelfasi.
amoxsna
pirdapiri individualuri sanardo xelfasi gaiangariSeba formuliT:

L = Р  V, sadac
Р _ produqciis erTeulis sanardo Sefasebaa (lari);
V _ damzadebuli produqciis raodenoba (cali).
Tavis mxriv, produqciis erTeulis sanardo Sefaseba ganisazRvreba Semdegnai-
rad:
Р = Н  Т, sadac
Н _ drois normaa, produqciis erTeulis dasamzadeblad;
Т _ Sesasrulebeli samuSaos Sesabamisi satarifo ganakveTi.
aseT SemTxvevaSi erTeuli produqciis sanardo Sefaseba

Р = Н  Т=0.25*sT.*6.5lari/sT.=1.625 lars,
xolo dRiuri sanardo xelfasi L = Р  V=1.625*20=32.5 lari
amocana-16:
nardad momuSavem dRis ganmavlobaSi 155 detali gamouSva. maT Soris dadgenili
normis farglebSia 130 erTeuli. normis farglebSi damzadebuli erTeuli
detalis sanardo Sefaseba 0.2 laria, xolo normis zeviT damzadebuli
produqciis yoveli erTeulisaTvis gaTvaliswinebulia sanardo Sefasebis zrda
12.6%-iT. gaiangariSeT muSis dRiuri sanardo xelfasi
amoxsna:
sanardo progresuli sistemiT muSis dRiuri sanardo xelfasi Seadgens:
L = P0V0 + Pprog.Vnormis zeviT =130*0.2+25*0.2*1.126=26.0+5.63=31.63 lari
premirebis debulebis mixedviT produqciis xarisxis gaumjobesebisaTvis

gaTvaliswinebulia 15% premialuri danamati ZiriTadi (pirdapiri sanardo)
xelfasidan. iangariSeT mTliani dRiuri xelfasi da premia progresul
premialuri sanardo sistemis mixedviT.
L = P0V0 + Pprog.Vnormis zeviT + П (premia) =

=130*0.2+25*0.2*1.126+130*0.2*0.15=26.0+5.63+3.9=35.53 lari
amocana-17:
Sesabamisi kvalificiuri Tanrigis muSis satarifo ganakveTi 8.5 lars Seadgens
saaTSi. muSam Tvis ganmavlobaSi 176 saaTi gamoimuSava. gaiangariSeT misi Tviuri
droiTi xelfasi.
amoxsna:
L = Т  F=8.5 l/sT*176sT=1496.0 lari.
5
amocana-18:
2019 wels, sabazo periodSi personalis xelfasis fondma 20 755 250.0 lari
Seadgina. 2020 wlis sagegmo periodSi personalis ricxovnobis dinamikis
indeqsi 0.925 Seadgens, xolo saSualo xelfasi 5.5%-iT gaizrdeba. sawarmos
rentabelobelobis indeqsi 1.052-ia, xolo kapitalis mwarmoebluroba 6.25%-iT
gaizrdeba. iangariSeT 2020 wlis xelfasis fondi eqstrapolaciuri meTodis
gamoyenebiT.
amoxsna:
Lgeg = LLsab.  Iper.  IsaS.xel. sadac

Lsab. _ sabaziso periodSi daxarjuli xelfasis fondi (lari);
Iper. _ sagegmo periodSi personalis ricxovnobis dinamikis indeqsi;
IsaS.xel. _ sagegmo periodSi saSualo xelfasis dinamikis indeqsi.
L
Lgeg =20 755 250.0*0.925*1.055=20 254 529.59 lari
amocana-19:
2019 wels xelfasis xarjebma 1000 laris Rirebulebis produqciaze 275 lari
Seadgina. warmoebis moculoba 5%-iT gaizarda, personalis ricxovnoba ki 1.5%-
iT. sagegmo periodSi (2020w.) gaTvaliswinebulia xelfasis fondis saSualod
2.5%-iT zrda, xolo warmoebuli produqciis moculoba igegmeba 21 250 000 lari.
gaiangariSeT xelfasis gegmiuri fondi saangariSo periodSi (2020w.)
normatiuli meTodis gamoyenebiT.
amoxsna:
Lgeg. = N1  V1, sadac,
N1 _ xelfasis gegmiuri (koreqtirebuli) normativia produqciis erTeulze;

V1 _ produqciis moculoba RirebulebiT gamoxatulebaSi sagegmo periodSi.
N1 = L0sab..*(IsaS.xel./Imwar.)
L0sab._sabaziso periodSi faqtiurad daxarjuli xelfasis fondis normativi

1000 laris Rirebulebis produqciaze (lari), an produqciis erTeulze;
IsaS.xel. _ sagegmo periodSi saSualo xelfasis indeqsi;
Imwar. _ sagegmo periodSi Sromis mwarmoeblurobis indeqsi.
vinaidan warmoebis moculoba 5%-iT gaizarda, personalis ricxovnoba ki 1.5%-

iT. maSin aRniSnuli monacemebidan gamomdinare, Sromis mwarmoeblurobis zrda
Seadgens - 3.45% (1.05/1.015*100%-100%). sagegmo periodSi gaTvaliswinebuli
xelfasis fondis saSualod 2.5%-iT zrda. maSin xelfasis axali normativi
iqneba
N1 = 275*1.025/1.0345=272.5 lari.
vinaidan warmoebuli produqciis moculoba (V1) igegmeba 21 250 000 lari.

xelfasis mTliani fondi
(Lgeg.) saangariSo periodSi=21 250*272.5=5 790 625 lars.
6
amocana-20.
sawarmom wlis ganmavlobaSi gamouSva N1 dasaxelebis 500 erTeuli, N2 dasaxe-
lebis 555 erTeuli da N3 dasaxelebis 600 erTeuli produqcia. N1 dasaxelebis
produqciis erTeulis fasi 115 000 laria, xolo Sromatevadoba 118 norma.saaTi,
N2 dasaxelebis produqciis erTeulis fasi 155 000 laria, xolo Sromatevadoba
128 norma.saaTi, xolo N3 dasaxelebis produqciis erTeulis fasi 175 000 laria,
xolo Sromatevadoba 152 norma.saaTi, sawarmos momuSaveTa saSualowliuri
ricxovnoba 800 kacia. erTi momuSavis saSualowliuri gamomuSaveba Seadgens:
amoxsna:
(500c*115000lari+555c*155000lari+600c*175000)/800kaci=
248 525 000lari/800kaci=310 656,25 lari/kacze
amocana-21.
sawarmom sabaziso periodTan SedarebiT produqciis Sromatevadobis done
3,25%-iT Seamcira. Sesabamisad Sromis mwarmoeblurobis zrda (procentebSi)
Seadgens:
amoxsna:
ΔSm=(SS×100%)/(100%– SS)
Sromis mwarmoeblurobis zrda=3,25%*100%/(100%–3,25%)=3,36%
sawarmom sabaziso periodTan SedarebiT Sromis mwarmoebluroba 2,25%–iT

gazarda, Sesabamisad produqciis Sromatevadobis Semcirebis done:
SS=( ΔSm×100%)/(100%+ ΔSm)

produqciis Sromatevadobis Semcirebis done=2,25%*100%/(100%+2,25%)=2,2%
amocana-22.
sawarmom wlis ganmavlobaSi awarmoa 490 000 tona cementi, romlis Rirebu-
leba 108.0 mln. laria. sawarmoSi momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba 700
kacia. iangariSeT Sromis mwarmoebluroba naturaluri meTodis gamoyenebiT.
amoxsna:
490 000 tona/700 kaci=700 tona/kacze
amocana-23.
sawarmom wlis ganmavlobaSi gamouSva N1 dasaxelebis 350 000 laris, N2 dasaxe-
lebis 450 000 laris da N3 dasaxelebis 800 000 laris Rirebulebis produqcia.
sawarmos momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba 50 kacia. gamoSvebuli produ-
qciis saerTo moculoba 10 400 tonaa. gaiangariSeT erTi momuSavis saSualow-
liuri gamumuSaveba:
amoxsna:
(350 000+450 000+800 000)lari/50 kaci=32 000lari/kaci
7
amocana-24.
sawarmom wlis ganmavlobaSi gamouSva 15 000 erTeulis A dasaxelebis nawarmi
da 42 000 erTeuli B dasaxelebis nawarmi. A dasaxelebis produqciis erTeulis
Sromatevadoba Seadgens _ 10 norma-saaTs, xolo gasayidi fasi 5 lars. B dasaxe-
lebis produqciis erTeulis Sromatevadoba aris _ 6 norma-saaTs,
sarealizacio fasi 3.5 lari. kompaniis momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba
30 kacia. gaiangariSeT erTi momuSavis Sromis mwarmoebluroba SromiTi meTodis
gamoyenebis safuZvelze;
amoxsna:
(15000*10 norma.saaTi+42000*6 norma.saaTi)/30kaci =13400 norma.saaTi/kaci
8
1. ადამიანი თავისი ცხოვრების მნიშვნელოვან ნაწილს უშუალოდ შრომით პროცესში ან
მისთვის მზადებაში ატარებს. აღნიშნულიდან გამომდინარე შრომა არის:
ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება მატერიალური დოვლათის, მომსახურების ან
სულიერი ფასეულობების შესაქმნელად;
2. შრომის ეკონომიკა ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას განეკუთვნება და იგი
შეისწავლის:
შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალურ-შრომით ურთირთობებს;
3. თანამედროვე გლობალური კრიზისის პირობებში შრომის ეკონომიკის უმთავრესი,
ყველაზე მწვავე პრობლემაა:
მასობრივი უმუშევრობის შემცირება და დასაქმების სისტემის ოპტიმიზაცია;
4. შრომის ეკონომიკისთან მჭიდროდაა დაკავშირებული ადამიანური რესურსების
მენეჯმენტი, პერსონალის მართვა (მენეჯმენტი), ამ უკანასკნელის შესწავლის ძირითად
ობიექტს წარმოადგენს: ადმინისტრაციის
მიერ პერსონალის საქმიანობის ორგანიზაცია, მათი შერჩევა და დაქირავება;
კვალიფიკაციის ამაღლება, კარიერული წინსვლა; პიროვნული განვითარება,
მასტიმულირებელი სისტემების შერჩევა და გამოყენება;
5. შრომითი პროცესების განვითარებაში მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა მისი
ინტელექტუალიზაციის თვალსაზრისით რაც გულისხმობს:
გონებრივი შრომის წილის მატებას ფიზიკურ შრომასთან შედარებით;
6. შრომის ჰუმანიზაცია გულისხმობს:
შრომის სტიმულთა სისტემას, სამართლიანობას, სოციალურ გარანტიების სისტემას;
7. შრომის ეკონომიკა როგორც მეცნიერება პირველ რიგში ყველაზე მჭიდროდ
უკავშირდება:
ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას, ეკონომიკის თეორიას (ეკონომიკის პრინციპებს);
8. შრომის ეკონომიკა როგორც დამოუკიდებელი მეცნიერება ჩამოყალიბდა:
ერთ საუკუნეზე მეტი ხნის წინათ;
9. შრომის ეფექტიანობას ყველაზე მეტად განსაზღვრავს:
შრომითი პოტენციალის ფორმორება
10. XXI საუკუნის დასაწყისიდან წარმოების მთავარ ფაქტორად აღიარებულ იქნა:
შრომა, ადამიანური კაპიტალი
11. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, მოსახლეობის რომელი ასაკობრივი ჯგუფი არ შედის
შრომითი რესურსების შემადგენლობაში:
60-75 წ.
12. ადამიანური კაპიტალისათვის დამახასიათებელი ძირითადი ნიშნებია:
ჯანმრთელობა;განათლება ;ბუნებრივი მონაცემები;პროფესიონალიზმი
13. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი კატეგორია შედის ეკონომიკურად აქტიურ
მოსახლეობაში:
პირები რომელთაც არ აქვთ სამუშაო, ეძებენ მას და მზად არიან შეუდგენ მუშაობას;
14. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი კატეგორია შედის ეკონომიკურად არააქტიურ
პირები, რომლებსაც არსებული შემოსავლების გამო არ სურთ მუშაობა;
ე.გ
15. მოსახლეობის ეკონომიკური აქტიურობის საერთო დონე განისაზღვრება:
ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის შეფარდებით მოსახლეობის საერთო
რიცხოვნობასთან;
16. შრომითი რესურსების აბსოლუტური ზრდა გამოითვლება:
შრომითი რესურსების რიცხოვნობის სხვაობით პერიოდის ბოლოსა და პერიოდის
დასაწყისში;
17. შრომითი რესურსების აბსოლუტური რიცხოვნობა განისაზღვრება შემდეგნაირად:
/შრომის ასაკის შრომისუნარიან მოსახლეობას/-/I და II ჯგუფის უმუშევარი
ინვალიდები/-/შეღავათიანი საპენსიო ასაკის პირები, რომლებიც არ მუშაობენ/ +
/მომუშავე მოზარდები/ + /მომუშავე პენსიონერები/.
18. შრომითი რესურსების სიბერის კოეფიციენტი გამოითვლება:
40-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფის თანაფარდობით 16-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფის
რიცხოვნობასთან
19. იმ შემთხვევაში, როცა ემიგრაცია მასშტაბურია:
მოსახლეობის და შესაბამისად, შრომითი რესურსების რაოდენობა მცირდება;
20. საწარმოს შრომითი პოტენციალი გაინგარიშება:
მომუშავეთა რიცხოვნობის გამრავლებით სამუშაო დღეების რიცხვსა და სამუშაო დღის
ხანგძლივობაზე;
21. შრომითი პოტენციალი საერთოდ შეისწავლება:
ცალკეული მომუშავის, საწარმოს (ფირმის) და საზოგადოების დონეზე;
22. შრომითი რესურსების განაწილება ხდება:
საქმიანობის სახეობების მიხედვით; . პროფესიული და კვალიფიკაციური ნიშნის
მიხედვით; სქესის, ასაკის, განათლების დონის, ტერიტორიული ნიშნის მიხედვით;
23. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმით ეკონომიკურად აქტიური
მოსახლეობა არის:
15 წლის და მეტი ასაკის მოსახლეობა, რომელიც დასაქმებულია ეკონომიკური
საქმიანობით და უმუშევრები;
24. ფართო გაგებით შრომის ბაზარი მოიცავს:
მხოლოდ უმუშევრებსა და დასაქმებულებს;
25. შრომის ბაზარი ვიწრო გაგებით მოიცავს:
ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის უმუშევარ ნაწილს, რომელიც აქტიურად ეძებს
სამუშაოს;
26. მიმდინარე შრომის ბაზარი, ანუ შრომის ბაზარი ვიწრო გაგებით, რომელიც აერთიანებს
სამუშაოს აქტიურ მაძიებლებს, გარდა აღნიშნულისა თავის მხრივ კიდევ მოიცავს:
ღია და ფარულ შრომის ბაზრებს;
27. შრომის ბაზრის ინფრასტრუქტურა წარმოადგენს:
ორგანიზაციებისა და დაწესებულებების კომპლექსს, ასევე სამართლებრივ გარემოს,
რომლებიც უზრუნველყოფენ შრომის ბაზრის ნორმალურ ფუნქციონირებას;
28. შრომის ბაზრის ტევადობა განისაზღვრება:
სამუშაო ძალის ერთობლივი მიწოდებით და ერთობლივი მოთხოვნით შრომის
ბაზარზე;
ე.გ
29. შრომის ბაზრის სუბიექტებია:
დამსაქმებლები, დასაქმებული მომუშავეები, უმუშევრები, პროფკავშირები,
სახელმწიფო, საკანონმდებლო გარემო;
30. არსებული ფაქტორებიდან სამუშაო ძალის მიწოდებაზე ყველაზე ნაკლებად მოქმედი
ფაქტორია:
შრომის მწარმოებლურობა და ბაზრის ტიპი
31. შრომის ბაზრის კონიუნქტურა წარმოადგენს:
სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდების თანაფარდობასა და მათ
ურთიერთშესაბამისობას შრომის ბაზარზე;
32. შრომის ბაზარზე სამუშაო ძალის სიჭარბე (უმუშევრობა) უპირატესად წარმოიშობა
როდესაც:
სამუშაო ძალის მიწოდება ჭარბობს მოთხოვნას;
33. სრულყოფილი (თავისუფალი) კონკურენციის შრომის ბაზრისათვის ნიშანდობლივია:
როცა ბაზარზე არსებობს კონკრეტული კვალიფიკაციის მქონე სამუშაო ძალის
დაქირავების მსურველი ფირმებისა და ასევე ერთნაირი კვალიფიკაციის მქონე
პოტენციური მომუშავეების დიდი რაოდენობა;
34. შრომის ბაზრის კონიუნქტურის ტიპებია:
უმუშევრობა, სამუშაო ძალის დეფიციტი და აბსოლუტური წონასწორობა;
35. ორმხრივი მონოპოლია შრომის ბაზარზე ისეთი სიტუაციაა, როცა:
დამქირავებელი სამუშაო ძალის ერთადერთი მყიდველია, ხოლო სამუშაო ძალის
გამყიდველი ფლობს მონოპოლიურ ძალაუფლებას (პროფკავშირებში გაერთიანებული
მომუშავეები);
36. ხელფასის განაკვეთის ზრდა გარკვეულ დონემდე, რომელიც ასტიმულირებს ადამიანს
გაზარდოს სამუშაო ძალის მიწოდება ანუ სამუშაო დრო, ცნობილია როგორც:
შენაცვლების ეფექტი;
37. ხელფასის განაკვეთის განსაზღვრულ დონემდე ზრდის შემდეგ შესაძლებელია მოხდეს
სამუშაო ძალის მიწოდების შემცირება, ანუ სამუშაო დროის შემცირება და დასვენების
დროის გადიდება. ასეთ შემთხვევაში ადგილი აქვს: შემოსავლის
ეფექტი;
38. შრომის ბაზრის სეგმენტაცია გულისხმობს:
მომუშავეებისა და სამუშაო ადგილების დაყოფას ჩაკეტილ და მყარ სექტორებად,
ზონებად, რომლებითაც შემოფარგლულია სამუშაო ძალის მობილურობა;
39. შრომის ბაზრის სეგმენტებიდან გამოიყოფა:
პირველადი და მეორადი შრომის ბაზარი;
40. დასაქმების ლეგალურობის თვალსაზრისით გამოიყოფა:
ფორმალური და არაფორმალური შრომის ბაზარი;
41. მეორადი შრომის ბაზრისათვის დამახასიათებელია:
არასტაბილური დასაქმება, ხელფასის დაბალი განაკვეთი;
42. შრომის ზღვრული პროდუქტი არის:
შრომის (სამუშაო ძალის) დამატებითი ერთეულის გამოყენებით მიღებული
დამატებითი პროდუქტი;
ე.გ
43. არსებული ფაქტორებიდან სამუშაო ძალის მოთხოვნაზე ყველაზე ნაკლებად მოქმედი
გადასახადების განაკვეთი;
44. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმებიდან გამომდინარე, ადამიანი
უმუშევარია თუ იგი აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:
არის ,,სამუშაოს გარეშე", ,,ეძებს სამუშაოს" და ”მზად არის მოცემულ მომენტში
მუშაობისათვის";
45. ფრიქციული უმუშევრობა წარმოიშობა მაშინ, როცა:
მოცემული კვალიფიკაციის სამუშაო ძალაზე არსებობს მოთხოვნა, მაგრამ საჭიროა
გარკვეული დრო დასაქმებისათვის ვინაიდან იგი პირველად გადის შრომის ბაზარზე;
46. ციკლური უმუშევრობა გამოწვეულია:
წარმოების დონის დაცემითა და ერთობლივი დანახარჯების დაბალი დონით;
47. დასაქმებული მოსახლეობა მოიცავს: მხოლოდ
დაქირავებულებსა და თვითდასაქმებულებს;
48. ოუკენის კანონის თანახმად თუ ფაქტობრივი უმუშევრობის დონე 4.0%-ით
გადააჭარბებს ბუნებრივს, მაშინ ფაქტობრივი მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ)
მოცულობის ჩამორჩენა პოტენციური მშპ-გან შეადგენს:
10.0 %-ს
49. უმუშევრობის ბუნებრივი დონე წარმოადგენს:
სტრუქტურული და ფრიქციული უმუშევრობის ჯამს;
50. უმუშევრობის დონე გაიანგარიშება:
უმუშევართა რიცხოვნობის შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიურ მოსახლეობასთან;
51. შრომის ბაზრის დაძაბულობის კოეფიციენტი გაინგარიშება:
უმუშევართა რაოდენობის შეფარდებით ვაკანტური სამუშაო ადგილების
რაოდენობასთან;
52. ეფექტიან დასაქმებას ადგილი ექნება იმ შემთხვევში, როცა:
ეკონომიკურად მიზანშეწონილ სამუშაო ადგილებზე მოთხოვნა დაკმაყოფილდება
შესაბამისი პროფესიულ-კვალიფიციური შემადგენლობის სამუშაო ძალის მიწოდებით;
53. არაფორმალურად დასაქმებულებს მიაკუთვნებიან:
პირები, რომელთა ეკონომიკური საქმიანობა არ არის რეგისტრირებული
კანონმდებლობის შესაბამისად და არ იხდიან გადასახადებს;
54. უმუშევრობის დონის შემცირება შეიძლება გამოწვეული იყოს:
ეკონომიკურად არააქტიური მოსახლეობის ნაწილის გადასვლით დასაქმებულთა
რიგებში;
55. უმუშევრობის დონის ზრდა შესაძლებელია თუ:
დასაქმებულებიდან უმუშევართა რიგებში გადასული ნაკადი გადიდდება;
56. დასაქმება ესაა სოციალურ-ეკონომიკური კატეგორია: რომელიც
ახასიათებს სოციალურ-შრომითი ურთიერთობების სხვადასხვა ფორმებს და
დაკავშირებულია შემოსავლის მიღების მიზნით საზოგადოებრივად სასარგებლო
საქმიანობაში ადამიანების მონაწილეობასთან;
ე.გ
57. დასაქმების ძირითადი სახეებია: სრული
და არასრული;
58. საერთაშორისო სტატისტიკაში მოსახლეობის დასაქმების დონის მაჩვენებელი
იანგარიშება:
დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებოით 15 წლისა და უფროსი ასაკის
მოსახლეობასთან;
59. შრომის ბაზარი საზოგადოებრივი ურთიერთობების, სოციალური ნორმებისა და
ინსტიტუტების სისტემაა, რომელიც უზრუნველყოფს მოთხოვნა-მიწოდების კანონის
საფუძველზე:
სამუშაო ძალის კვლავწარმოებას,განაწილებასა და გამოყენებას;
60. დასაქმების აქტიური პოლიტიკის პარალელურად, უმუშევარი მოსახლეობის
დროებითი სოციალური დაცვის მიზნით უნდა განხორციელდეს პასიური პილიტიკა _
რომელიც გულისხმობს:
რეგისტრირებულ უმუშევართათვის შემწეობის ოდენობისა და გაცემის
ხანგრძლივობის დადგენა;
61. დასაქმების აქტიური პოლიტიკის ამოცანებია:
შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა, დასაქმების სამსახურების ფუნქციონირების
გაუმჯობესება;
62. პერსპექტივაში დასაქმების აქტიური პოლიტიკის საბოლოო მიზანია:
სიღარიბის დონის შემცირება და ცხოვრების დონის ამაღლება;
63. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) გამოხატავს კლასიკოსების
თვალსაზრისს:
თავისუფალი კონკურენციის პირობებში, საბაზრო სისტემას აქვს შრომისუნარიანი
მოსახლეობის სრული დასაქმების უზრუნველყოფის უნარი, რაც შეესაბამება შრომის
ბაზრის ფუნქციონირების ნორმალურ პირობებს;
64. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) არ გამოხატავს ჯ. მ. კეინზის
თვალსაზრისს: შრომის ბაზარზე
ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის ბუნებრივი დონის
პირობებში. ამასთან, ინფლაციის ტემპი შეიძლება იყოს ნებისმიერი.
65. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) არ გამოხატავს
მონეტარისტების თვალსაზრისს დასაქმების პრობლემების შესახებ:
სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება,
რაც შეესაბამება შრომისუნარიანი მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით
საქმიანობაში.
66. შრომის ბაზარზე დასაქმების აქტიური პოლიტიკის განხორციელებას საფუძვლად
უდევს:
დასაქმების სახელმწიფო, რეგიონალური და მიზნობრივი პროგრამების შემუშავება;
67. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს შრომის ბაზრის პასიური
პოლიტიკის ღონისძიებას:
სახელმწიფოს მიერ პასუხისმგებლობის აღება უმუშევართა შემწეობის გაცემაზე, მის
ოდენობასა და პერიოდულობის დადგენაზე;
ე.გ
68. პროფკავშირების წარმოშობა ისტორიულად დაკავშირებულია:
დამქირავებელთა და დაქირავებულთა ეკონომიკური ინტერესების
დაპირისპირებასთან;
69. დარგობრივ პროფკავშირებში გაერთიანებულია:
დარგის ან ფირმის მომუშავეთა დიდი ნაწილი მათი საქმიანობის სახის თუ სფეროს
მიუხედავად;
70. საამქრო პროფკავშირებში გაერთიანებულია:
მხოლოდ ერთი და იმავე პროფესიის მუშები;
71. პროფკავშირების ძირითადი ფუნქციაა:
დამცავი და წარმომადგენლობითი;
72. პროფკავშირების დამცავი ფუნქცია გამოიხატება:
მეწარმეების მიერ მომუშავეების უფლებების დარღვევის თავიდან აცილებასა და მათი
უკვე დარღვეული უფლებების აღდგენაში;
73. პროფკავშირების წარმომადგენლობითი ფუნქცია დაკავშირებულია:
მომუშავეების ინტერესების დაცვასთან ფირმისა და სახელმწიფოს დონეზე;
74. პროფესიული კავშირი არის ორგანოზაცია:
მომუშავეების ნებაყოფლობითი პროფესიული გაერთიანება, რომლის მიზანს საკუთარი
წევრების ეკონომიკური და სოციალური ინტერესების დაცვა წარმოადგენს;
მომუშავეების ნებაყოფლობითი პროფესიული გაერთიანება, რომლის მიზანს საკუთარი
წევრების ეკონომიკური და სოციალური ინტერესების დაცვა წარმოადგენს;
76. ადამიანური კაპიტალი არის:
დაგროვილი ინვესტიცია განათლების, პროფესიული მომზადების, მიგრაციის,
პროფესიული ჯანმრთელობის სფეროში;
77. ადამიანურ კაპიტალთან დაკავშირებულ პირდაპირ დანახარჯებს მიეკუთვნება:
სწავლის ქირა, სახელმძღვანელოების შეძენის ხარჯი, სასწავლო მიგრაციაზე
დანახარჯები;
78. სამუშაო ძალის ხარისხი არის:
ადამიანის თვისებათა ერთობლიობა, რომელიც მოიცავს კვალიფიკაციას და პიროვნულ
მახასიათებლებს;
79. რ. ერენბერგისა და რ. სმიტის თვალსაზრისით ადამიანურ კაპიტალთან
დაკავშირებული დანახარჯებია:
პირდაპირი დანახარჯები, დაკარგული შემოსავალი, მორალური ზარალი;
80. ადამიანური კაპიტალის თეორიას საფუძველი ჩაუყარეს და განავითარეს ცნობილმა
მეცნიერებმა:
გ. ბეკერმა და ტ. შულცმა;
81. ნობელის პრემიის ლაურეატებმა გ. ბეკერმა და ტ. შულცმა ანალიზით დაასაბუთეს,
რომ:
ადამიანურ კაპიტალში ინვესტიციით მიღებული შემოსავალი ბევრად მეტია, ვიდრე
ფიზიკურ კაპიტალში ინვესტირებიდან;
ე.გ
82. შრომის შინაარსის განუწყვეტლივ ცვლილებასთან ერთად ხდება მისი
უნივერსალიზაცია, რაც გულისხმობს:
ერთფეროვან ფუნქციათა ნაცვლად რთული, კომპლექსური ფუნქციების
ჩამოყალიბებას.
83. თანამედროვე მსოფლიოში სწრაფად ხდება საერთაშორისო საგანმანათლებლო
მომსახურების გაფართოება, ბოლონიის პროცესის შესაბამისად, რომლის მთავარი
მიზანია:
შეიქმნას ერთიანი ევროპული საგანმანათლებლო სივრცე; სრულყოფილი ცოდნის
მიღების მიზნით გაფართოვდეს სტუდენტთა მობილურობა; შესაძლებლობა მიეცეთ
სტუდენტებს, მიიღონ ამა თუ იმ დარგში პრესტიჟის მქონე უნივერსიტეტებში მაღალი
დონის ცოდნა;
84. შრომის უნიკალიზაცია გულისხმობს:
ახალ, მაღალკვალიფიკაციურ პროფესიათა რაოდენობის ზრდასა და კვალიფიკაციის
შინაარსის ცვლილებას;
85. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან ,რომელი კატეგორია არ შედის ეკონომიკურად არააქტიურ
მოსახლეობაში: უმუშევრები რომლებიც ბაზარს სთავაზობენ თავის შრომას
86. 2010 წლის პირველი თებერვლის მდგომარეობით ქვეყნის მოსახლეობა შეადგენს 4,6
მლნ კაცს, აქედან დასაქმებულია 2,6 მლნ კაცი, ეკონომიკურად არააქტიური 1,5 მლნ,
ხოლო უმუშევარი 0,5 მლნ კაცი, გაიანგარიშეთ მოსახლეობის ეკონომიკური
აქტიურობის დონე . E=C/P=(2.6+0.5)/4.6=3.1/4.6=0.674
ე.გ
2 Tema
1. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli kategoria ar Sedis ekonomikurad araaqtiur

mosaxleobaSi:
1. samuSaos is maZieblebi romelTac dakages misi povnis imedi, Tumca mzad arian
imuSaon;
2. pirebi romlebic iZulebis wesiT gadian mkurnalobis kurss;
3. pirebi, romlabsac arsebuli Semosavlebis gamo ar surT muSaoba;
4. umuSevrebi romlebic bazars sTavazoben Tavis Sromas.
2. 2010 wlis pirveli Tebevlis mgomareobiT qveynis mosaxleoba Seadgens 4.6 mln
kacs, aqedan dasaqmebulia 2.6 mln. kaci, ekonomikurad araqtiuri 1.5 mln, xolo
umuSevari 0.5 mln. kaci. gaiangariSeT mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done.
pasuxi: E=C/P=(2.6+0.5)/4.6=3.1/4.6=0.674
3. mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done ganisazRvreba:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis SefardebiT mosaxleobis saerTo
ricxovnobasTan.
2. dasaqmebuli mosaxleobis ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad aqtiur
mosaxleobasTan;
3. mosaxleobis saerTo ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad aqtiur
mosaxleobasTan;
4. 1; 2 da 3 punqtebi arasworia
4. SromiTi resursebis zrdis tempi gamoiTvleba:

1. SromiTi resursebis ricxovnobis sxvaobiT periodis bolosa da periodis
dasawyisSi;
2. SromiTi resursebis ricxovnobis TanafardobiT periodis bolosa da periodis
dasawyisSi;
3. orive zemoaRnisSnuli wesiT;
4. arcerTi zemoaRniSnuli wesiT.
5. SromiTi resursebis absoluturi zrda gamoiTvleba:

1. SromiTi resursebis ricxovnobis TanafardobiT periodis bolosa da
periodis dasawyisSi;
2. SromiTi resursebis ricxovnobis sxvaobiT periodis bolosa da periodis
dasawyisSi;
3. SromiTi resursebis ricxovnobis SejamebiT periodis bolosa da periodis
dasawyisSi;
6. gamoiyeneT saWiro monacemebi da gaiangariSeT SromiTi resursebis absoluturi

ricxovnoba – 2010 wlis 15 martis mdgomareobit, Tu: Sromis asakis Sromisunariani
1
mosaxleoba25 mln. kacia, dasaqmebulebi 2.1 mln kaci, umuSevrebi 0.6 mln. kaci,
romelTagan I da II jgufis umuSevari invalidebi 0.3 mln kacia.
pasuxi: 2.5 _ 0.3 + 0.2 = 2.4 naTia es sworia? 
7. qvemoT CamoTvlilTagan, mosaxleobis romeli asakobrivi jgufi ar Sedis SromiTi

resursebis SemadgenlobaSi:
1. 16-36 w;
2. 25-49 w;
3. 62-64 w;
4. 50-69 w.
8. 40-64 wlis asakobrivi jgufis mosaxleobis raodenoba 500 000-ia, 45-55 wlis asakobrivi
jgufis _ 325 000, 16_64 wlis asakobrivi jgufis _ 1 200 000, xolo 50_64 wlis asakobrivi
jgufis mosaxleobis 200 000. saWiro monacemebis gamoyenebiT gaiangaiSeT SromiTi
resursebis daberebis maCvenebeli
pasuxi: Cdaber.koef = W40-64 /W16-64 =500 000/1 200 000=0.417
9. im SemTxvevaSi, roca emigracia masStaburia:

1. mosaxleobis raodenoba izrdeba, SromiTi resursebis raodenoba mcirdeba.
2. mosaxleobis da Sesabamisad SromiTi resursebis raodenoba mcirdeba.
3. mosaxleobis da Sesabamisad SromiTi resursebis raodenoba izrdeba;
4. miasxleobis raodenoba mcirdeba, SromiTi resursebis raodenoba izrdeba.
10. Sesabamisi monacemebis safuZvelze gaiangariSeT Sps meridianis” _SromiTi resursebis

potenciali 2009 wlisTvis, Tu momuSaveTa raodeno0ba 16 kacia, samuSao dReebis
raodenoba weliwadSi 242, gamoucxadebeli da Sesvenebis saaTebis moucloba Seadgens
850, samuSao dRis xangrZlivoba 8 saaTi.
pasuxi: FZ*D*Tc= 16*242*8=30976
11. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli niSniT ar xasiaTdeba samuSao Zala:

1. janmrTeloba;
2. ganaTleba;
3. TviTrealizaciis unari;
4. profesionalizmi.
Tema 3
1. Sromis bazari viwro gagebiT moicavs:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar dasaqmebul nawils ;
2. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar nawils ;
3. umuSevrebsa da dasaqmebulebs ;
4. mxolo samuSao asakis umuSevar da dasaqmebul mosaxleobas.
2
2. farTo gagebiT Sromis bazari moicavs:
1. mxolod ekoomikurad _ aqtiui mosaxleobis dasaqmebul nawils;
2. mxolod ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar nawils;
3. mxolod umuSevrebsa da dasaqmebulebs;
4. mxolod samuSao asakis umuSevar mosaxleobas.
3. samuSao Zalis (momuSavis) daqiravebiT damsaqmebeli (damqiravebeli) iZens:

1. misi Sromis unaris gamoyenebis uflebas gansazRvrul periodsa da pirobebSi ;
2. misi Sromis unaris gankargvis uflebas gansazRvrul peiodsa da pirobebSi,
garkveuli gasamrjelos safasurad ;
3. misi Sromis unaris gamoyenmebisa da gankargvis uflebas gansazRvrul periodsa
da pirobebSi.
4. Sromis bazris infrastruqtura warmoadgens:

1. Sromis bazris samarTlebriv garemos;
2. moTxovna miwodebis Tanafardobas sromis bazarze;
3. Sromis bazris nawils, romelic moicavs samuSao Zalis gadanacvlebas
sawarmoebs Soris;
4. organizaciebisa da dawesebulebebis kompleqss, romlebic uzrunvelyofen
Sromis bazris funqcionirebas;

1. ekonomikurad aqtiur mosaxleobas mTlianad;
2. SromiT resursebs;
3. mxolod maT vinc aqtiurad eZebs samuSaos;
4. mocemuli informacia sakmarisi ar aris swori pasuxis gasacemad.
6. Sromis bazris subieqtebia:'

1. Sromis bazris koniuqtura da infrastruqtura;
2. socialuri dacvis sistema;
3. damqiraveblebi, daqiravebuli momuSaveebi, daqiravebiT muSaobis msurveli
umuSevrebi, saxelmwifo.
4. 1-li, me-2 da me-3 punqtebi arasworia.
7. Sromis bazris koniunqtura warmoadgens:

1. organizaciebisa da daweebulebebis kompleqss, romlebic uzrunvelyofen Sromis
bazris funqcionirebas;
2. xelfasze, daqirvebaze da samedicino dazRvevaze gaweul xarjebs;
4. moTxovna-miwodebis Tanafardobas Sromis bazarze.
8. Sromis bazarze samuSao Zalis deficiti warmoiSoba rodesac:

1. samuSao Zalis miwodeba Warbobs moTxovnas.
3
2. samuSao Zalaze moTxovna Warbobs samuSao Zalia miwodebas;
3. samuSao Zalaze moTxovna Seesabameba mis miwodebas.
9. CamoTvlili debulebebidan romelia niSandoblivi srulyofili (Tavisufali)

konkurenciis Sromis bazrisaTvis:
1. damqiravebel firmebs SeuZliaT gavlena moaxdinon xelfasis doneze;
2. damqiravebeli firmebi qiraoben erTnsiri kvalifikaciisa da SesaZleblobis mqone
momuSaveebs;
3. damqiravebeli firmebi qiraoben sxvadasxva kvalifikaciisa da SesaZleblobebis
mqone mouSaveebs.
10. ormxrivi monopolia Sromis bazarze iseTi situaciaa, roca:

1. damqiravebeli samuSao Zalis erTaderTi myidvelia, xolo samuSao Zalis
gamyidveli flobs monopoliur Zalauflebas prof-kavSirebSi gaerTianebuli
momuSaveebi);
2. Sromis bazarze mocemuli kvalifikaciis samuSaoZalis erTaderTi
damqiravelbelia;
3. samuSao Zalis myidveli flobs monopoliur Zalauflebas;
4. mocemuli informacia ar aris sakmarisi swori pasuxis gasacemad.
11. qvemoT motanili debulebebidan romelia swori:

1. qdasaqmebis done da xelfasis ganakveTi monofsoniuri Sromis bazris pirobebSi
gacilebiT maRalia, vidre srulyofili konkurenciis pirobebsi.
2. monofsoniuri Sromis bazris pirobebSi srulyofili konkurenciis bazarTan
SedarebiT maRalia dasaqmebis done, magram dabalia xelfasis ganakveTi;
3. dasaqmebis done da xelfasis ganakveთi monofsoniuri Sromis bazris pirobebშi
dabalia srulyofili konkurenciis Sromis bazarTan SedarebiT.
4. dasaqmebis done da xelfasis ganakveTi erTnairia monofsoniuri Sromis bazrisa
da sruloyofili konkurenciis bazris piobebSi.
12. . Senacvlebis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi gamoixateba:

1. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis ucvlelobaSi;
2. muSaobisTvis gankuTvnli saaTebis raodenobis gadidebaSi;
3. sarezervo xelfasis cvlilebaSi araSromiTi Semosavlis gazrdis gamo;
13. Semosavlis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi ganapirobebs:

1. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis gazrdas;
2. sarezervo xelfasis cvlilebas araSromiTi Semosavlis gazrdis gamo;
3. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis Semcirebas;
4. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis ucvlelobas.
4
14. pirveladi Sromis bazrisaTvis damaxasiaTebelia:
1. maRali xelfasi stabiluri dasaqmeba, momuSaveTa maRali kvalifikacia;
2. droebiTi an naklebad stabiluri dasaqmeba;
3. SedarebiT dabali xelfasis ganakveTi;
15. Sromis zRvruli produqti aris:

1. Sromis (samuSao Zali) damatebiTi erTeulis gamoyenebiT miRebuli damatebiTi
produqti;
2. Sromis zRvruli produ qtisagan miRebuli zRvruli Semosavali;
3. warmoebis danaxarjebis nawili;
16. xelfasis subsidireba:

1. warmoSobs mxolod semosavlis efeqts;
2. amcirebs samuSao Zalis (Sromis) miwodebas.
3. aZlierebs Sromis motivacias;
4. adamianis ubiZgebs umuSevrobisaken.
17. dasaqmebis legalurobis TvalsazrisiT gamoiyofa:

1. pirveladi da meoradi Sromis bazari;
2. formaluri da araformaluri Sromis bazari;
3. Siga dag are Sromis bazari;
4. regionuli da erovnuli Sromis bazari;
18. Sromis bazris segmentacia gulisxmobs:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis dayofas umuSevrebad da dasaqmebulebad;
2. SromiTi resursebis dayofas umuSevrebad da dasaqmebulebad;
3. mxolod maT gamoyofas, vinc aqtiurad eZebs samusaos;
4. momuSavebisa da samuSao adgilebis dayofas Caketil zonebad, romlebiTac
Semofarglulia samuSao Zalis mobiluroba.
Tema 4
1. aramomuSave adamiani, romelic imedovnebs, rom male isev iSovis samuSaos,

miekuTvneba:
1. daqiravebuls;
2. TviTdasaqmebuls
3. arasrulad dasaqmebuls
4. umuSevars.
2. Tu adamiani avadaa da droebiT ar muSaobs, miekuTvneba:

1. dasaqmebuls;
5
2. umuSevars;
3. arasrulad dasaqmebuls;
3. friqciuli umuSevroba warmoiSoba maSin, roca:

1. realuri xelfasi dabalia;
2. momuSave dabalkvalificiuria;
3. Sromis bazarze samuSao Zalis siWarbea da mocemuli kvalifikaciis momuSave
ver axerxebs samuSao adgilis moZiebas;
4. mocemuli kvalifikaciis samuSao Zalaze arsebobs moTxovna, magram saWiroa
garkveuli dro axali samuSaos mosaZebnad;
4. cikluri umuSevroba moicavs maT:

1. vinc dakarga samuSao garkveuli kvalifikaciis samuSao Zalazew moTxovnis
cvlilebis gamo;
2. visac ar SeuZlia ipovos samuSao warmoebis donis dacemis gamo;
3. visa car aqvs samuSao erT welze ufro xangrZlivi periodis manZilze;
4. 1-li, me-2 da me-3 pinqtebi arasworia.
5. oukenis kanonis Tanaxmad Tu faqtobrivi umuSevrobis done 2%-iT gadaaWarbebs

bunebrivs, maSin faqtobrivi erToblivi erovnuli produqtis (eep) moculobis
CamorCena potenciuri eep-gan Seadgens:
1. 5.4%-s;
2. 5%-s;
3. 5%-ze mniSvnelovnad mets;
4. 5%-ze mniSvnelovnad naklebs.
6.umuSevrobis bunebrivi done warmoadgens:

1. cikluri da struqturuli umuSevrobis jams;
2. struqturuli da faruli umuSerobis jams;
3 teqnologiuri da struqturuli umuSevrobis jams;
4. struqturuli da friqciuli umuSevrobis jams;
7. umuSevrobis done gaiangariSeba:
1. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT SromiTi resursebis ricxovnobasTan;
2. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT dasaqmebulTa ricxovnobasTan;
3. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT mosaxleobis ricxovnobasTan;
4.umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad aqtiur mosaxleobasTan;
8. 2010 wlis 1 aprilis mdgomareobiT qveynis mosaxleoba Seadgens 4.5 mln kacs.
aqedan SromiTi resursebis ricxovnoba Seadgens 3.5 mln-s, umuSevarTa raodenoba
0.5 mln kacia, ekonomikurad araaqtiuri mosaxleoba 0.2 mln. kaci, xolo
dasaqmebulebi 2.5 mln kaci. Sesabamisi maCveneblebis safuZvelze gaangariSebiT,
umuSevrobis done Seadgens:
0.5 / (0.5+2.5) = 0.16666666 = 16.7%
1. 28.0%;
6
2. 20%-s;
3. 16.7%-s;
4. 8.1%-s.
9. Sromis bazris daZabulobis koeficienti gaingariSeba:

1. dasaqmebulTa raodenobis SefardebiT vakanturi samuSao adgilebis
raodenobasTan;
2. umuSevarTa raodenobis SefardebiT vakanturi samuSao adgilebis raodenobasTan;
3. umuSevarTa raodenobis SefardebiT dasaqmebulTa raodenobasTan;
4. umuSevarTa raoenobis SefardebiT samuSao Zalis raodenobasTan.
10. 2010 wlis 1 martis mdgomareobiT, qveynis mosaxleoba Seadgens 80 mln kacs.
aqedan 15 wlisa da ufrosi asakis mosaxleoba (samuSao Zala) 6.5 mln, maT Sorris
umuSevrebi Seadgenen 1.5 mln. kacs, romelTagan 0.5 mln. qronikuli umuSevaria,
xolo dasaqmebulebi 5.0 mln-s. Sesabamisi maCveneblebis safuZvelze gaangaiSebiT,
mosaxleobis dasaqmebis done Seadgens:
1. 8.13%-s;
2. 62.5%-s; 5*100/6.5=76.9%
3. 76.9%-s;
4. 83.3%-s.
11. umuSevrobis donis amaRleba SeiZleba gamowveuli iyos:

1. ekonomikurad araaqtiuri mosaxleobis nawilis gadasvliT dasaqmebulTa
rigebSi;
2. umuSevarTa nawilis gadasvliT ekonomikurad araaqtiur mosaxleobaSi;
3. ekonomikurad araaqtiuri mosaxleobis nawilis gadasvliT umuSevarTa
rigebSi;
10. qvmoT CamoTvlili movlenebidan romeli Seamcirebs umuSevrobis dones, xolo

samuSao Zalis raodenobas datovebs ucvlels.
1. dasaqmebulebidan umuSevarTa rigrbSi gadasuli nakadis gadideba;
2. umuSevarTa rigebidan dasaqmebulTa SemadgenlobaSi gadasuli nakadis
gadideba;
3. umuSevarTa rigebidan ekonomikurad araaqtiur mosaxleobaSi gadasuli
nakadis gadideba
4. mocemuli informacia sakmarisi ar ais swori pasuxis gasacemad.
Tema 5
1.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) gamoxatavs klasikosebis

Tvalsazriss:
7
1. moklevadian periodSi fasebi da xelfasis ganakveTi araelastikuria, isini ar arian
ekonomikis regulatorebi da ver aRadgenen srul dasaqmebas.
2. Tavisufali konkurenciis pirobebSi, sabazro sistemas aqvs Sromisunariani
mosaxleobis sruli dasaqmebis uzrunvelyofis unari, rac Seesabameba Sromis
bazris funqcionirebis normalur pirobebs;
3. sabazro ekonomikaSi ar arsebobs meqnizmi, romelic avtomaturad
uzrunvelyofs srul dasaqmebas yvela pirobebSi.
4. Sromis bazarze xangrZlivi da myari wonasworoba miiRweva umuSevrobis
bunebrivi donis pirobebSi amasTan, inflaciis tempi SeiZleba iyos nebismieri.
2.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) ar gamoxatavs j. m.. keinzis

Tvalsazriss:
1. sruli dasaqmeba, es aris praqtikulad maqsimalurad SesaZlebeli dasaqmeba,
rac Seesabameba Sromisunariani mosaxleobis 99-97%-is CarTvas SromiT
saqmioanobaSi.
bunebrivi donis pirobebSi. amasTan, inflaciis tempi SeiZleba iyos nebismieri;
3. sabazro ekonomikaSi ar arsebobs meqanizi, romelic avtomaturad
4. aucilebelia ekonimikaSi saxelmwifos sistemuri Careva sruli dasaqmebisa da
potenciuri mTliani Sida produqtis misaRwevad, romelsac bazari
damoukideblad ver uzrunvelyofs.
3.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) ar gamoxatavs monetaristebis

Tvalsazriss dasaqmebis problemebis Sesaxeb:
1. sruli dasaqmeba, es aris praqtikulad maqsimalurad SesaZlebeli dasaqmeba,
rac Seesabameba Sromisunariani mosaxleobis 96-97%-is CarTvas SromiT
saqmioanobaSi.
bunebrivi donis pirobebSi. amasTan, inflaciis tempi SeiZleba iyos nebismieri;
3. grZelvadain periodSi ekonomikaze saxelmwifo zemoqmedebas araviTar
RonisZiebas ar SeuZlia, Seamciros umuSevrobis bunebrivi done.
4. saexelmwifo ar unda Caerios Sromis bazris funqcionirebaSi, Tu umuSevroba
ar aRemaTeba bunebriv dones. wonaagmdeg SemTxvevaSi viTardeba stagflacia.
4.Sromis bazarze aqtiuri politika gulisxmobs:

1.saxelmwifos pasuxismgeblobas Sromis bazaze momuSaveebisa damqiraveblebis
mdgomareobaze;
2. umuSevar mopqalaqeebze Demweobebis xangrZlivad gacemas;
3. umuSevarimoqalaqeebis ufaso samedicino momsaxurebas.
4. momuSavis konkurentunarianobis amaRlebisaken mimarTul RonisZiebaTa sistema.
5.qvemoT CamoTvlilTagan romeli warmoadgens Sromis bazris
pasiuri politikis RonisZiebas:
8
1. saxelmwifos mier pasuxismgeblobis aReba umuSevarTa Semweobis gacemasa da
samedicino momsaxurebaze;
2. SeRavaTiani kreditis gacema mcire biznesis ganviTarebisaTvis;
3. samuSao adgilebis Seqmnis mxardaWera sezonuri dasaqmebis mizniT;
4. soflis meurneobaSi efeqtiani TviTdasaqmebis mxaraWera.
6.saqarTveloSi kanoni dasaqmebis Sesaxeb pirvelad miRebuli iqna:
1. 1991 wlis 25 ivliss;
2. 2000wlis 20 maiss;
3. 1996 wlis 26 maiss;
4. 2001 wlis 1 ianvars.
Tema 6
1. istoriulad profkavSirebis warmoSoba dakavSirebulia:
1. daqiravebulTa ekonomikurai da socialuri interesebis dapirispirebis
gamwvavebasTan;
2. saxelmwifosa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis dapirispirebasTan;
3. damqiravebelTa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis dapirispirebasTan;
4. saxelmwifosa da damqiravebelTa ekonomikuri interesebis dapirispirebaasTan.
2. dargobriv profkavSirebSi gaerTianebulia:

1. mxolod erTi da imave profesiis yvela momuSave;
2. mxolod erTi da imave pofesiis momuSaveTa nawili;
3. dargis momuSaveTa nawili maTi saqmianobis saxis Tu sferos miuxedavad,
4. savaldebulo wesiT dargis yvela momuSave maTi saqminobis saxlis Ti sferos
miuxeavad.
3.saamqro profkavSirebSi gaerTianebulia:

1. savaldebulo wesiT mxolod erTi da imave profesiis yvela momuSave;
3. dargis momuSaveTa nawili maTi saqmianobis saxis Tu sferos miuxedavad;
4. dargis yvla momuSave maTi saqmianobis saxis Tu sferos miuxedavad.
4.qvemoT CamoTvlilTagan, romeli ar aris profkavSirebis funqcia:

1. maregulirebeli;
2. damcavi;
3. warmomadgenlobiTi;
4. ekonomikuri.
5. profkavSirebis damcavi funqcia gamoixateba:

1. momuSaveebis interesebis dacvaSi firmisa da saxelmwifos doneze;
2. firmebis mxardaWeraSi gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da gazardon
konkurentunarianoba;
3. momuSaveebis interesebis dacvaSi mxolod saxlemwifo doneze;
9
4. mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasa da maTi
ukve darRveuli uflebebis aRdgenaSi;
6. profkavSirebis warmomadgenlobiTi funqcia dakavSirebulia:

2. firmebis mxardaWerasTan gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da gazardon
3. momuSaveebis interesebis dacvasTan mxolod saxlemwifo doneze;
4. mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasTan.
Tema 7
1. adamianuri kapitalis mesakuTre aris:

1. mewarme-damqiravebeli, SromiT xelSekrulebis moqmedebis periodSi;
2. pirovneba da bazarze mxolod misiT sargebloba (gamoyeneba) Seileba;
3. profkavSirebi da daqirvebuli momuSave erToblivad;
4. nmocemuli informacia sakmaisi ar aris pasuxis gasacemad.
2. adamianur kapitalTan dakavSirebul pirdapir danaxarjebs miekuTvneba:

1. swavlis procesTan dakavSirebuli fsiqo-nervuli daZabuloba;
2. swavlis qira, nsaxelmZRvaneloebis SeZenis xarji, saswavlo migraciaze
danaxarjebi;
3. swavlebis periodSi dakarguli SesaZlo Semosavali;
4. swavlis Semdgom muSaobis ZebnasTan dakavSirebuli stresi;
3. mecnier-mkvlevarTa SefasebiT:
1. adamianur kapitalSi investiciiT miRebuli Semosavali bevrad metia vidre
fizikur kapitalSi investiciidan;
2. warmoebaSi investirebiT meti efeqti miiRweva, vidre ganaTlebaze xarjviT;
3. Tanamedrove pirobebSi fizikuri kapitali erovnuli simdidris matebis mTavari
faqtoria.
4. Sromis universalizacia gulisxmobs:

1. Sromis daZabulobis donisa da datvirTvis zrdas;
2. axal, maRalkvalificiur profesiaTa raodenobis zrdas;
3. nervul-fsiqiuri daZabulobisa da stresis gaZlierebas;
4. erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli, kompleqsuri funqciebis Camoyalibebas.
5. Sromis unikalizacia gulisxmobs:

1. axal, maRalkvalificiur profesiaTa raodenobis zrdasa da kvalifikaciis
Sinaarsis cvlilebas;
2. Sromis daZabulobis donisa da datvirTvis zrdas;
3. nervul-fsiqiuri daZabulobisa da stresis gaZlierebas;
4. erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli, kompleqsuri funqciebis Camoyalibebas.
10
6. dasaqmebulTa profesiul-kvalificiur struqturaSi `oqros sayeloianebis~ wilis
zrda metyvelebs:
1. kvalificiuri muSebis raodenobisa da wilis zrdaze warmoebis procesSi;
2. kvalificiui muSebisa da mosamsaxureTa wilisa da mniSvvnelobis zrdaze
warmoebis procesSi;
3. mecnier-muSakTa, mkvlevar-teqnologebis, programistebis wilis zrdaze
warmoebisa da momssaxurebis sferoSi;
4. termini “oqros sayeloianebi” arasworad aris gmoyenebuli mocemul
konteqstSi.
Tema 8
1. `socialuri populizmis~ strategia:

1. upiratesobas aniWeba socialuri dacvis politikas, mkveTrad zRuavs bazრis
Tavisufal funqcionirebas;
2. uaryofs socialuri politikis Taviseburebas;
3. aqcents akeTeebs ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis gadamzadebasa da
dasaqmebis SesaZleblobis gafarToebaze;
4. organizebas ukeTebs sazogaoebriv da droebiT samuSaoebs mosaxleobis
dasaqmebis mizniT.
2. socialuri politikis aucileblobas uaryofs:

1. “socialuri populizmis” strategia;
2. “ekonomiur-teqnologiuri determinizmi”;
3. “dasaqmebis saxelmwifo politika;
4. “demografiul-migraciuli politika”.
3. mosaxleobis fuladi Semosavlebi ar moicavs:

1. momuSaveTa xelfass da studentTa stipendias;
2. samewarmeo saqmianobidan miRebul Semosavals da asakis gamo miRebul pensias;
3. humanitaruli daxmarebiT an axloblebisgan usasyidlod miRebul produqcias;
4. sakuTrebidan procentisa da dividendis saxiT miRebul Semosavlebs.
4. arafuladi (naturaluri) Semosavlebi moicavs:

1. fasiani qaRaldebisa da uZravi qonebis gayidvidan miRebul Semosavlebs;
2. humanitaruli daxmarebiT an axloblebisgan usasyidlod miRebul produqcias;
3. sakuTrebidan procentisa da dividendis saxiT miRebul Semosavlebs;
4. samewarmeo saqmianobidan miRebul Semosavals mogebis saxiT.
5. qvemoT CamoTvlilTagan romelia socializirebuli Semosavlebi:

1. premia da danamatebi xelfasze;
2. Semosavlebi sakuTar meurneobaSi warmoebuli sasoflo-sameurneo produqciis
realizaciidan;
3. daxmareba, Semweoba, sadazRvevo aazRaureba, pensisa, stipendia;
11
4. procenti anabarze, dividendebi fasiani qaRaldebidan, qonebis gayidviT
miRebuli Semosavali.
6. dabegvrasa da fasebTan mimarTebaSi Semosavali iyofa:

1. samewarmeo saqmianobidan da sakuTrebidan miRebul Semosavlebad.
2. nominalur, gankarviT da realur Semosavlebad;
3. formalur da araformalur Semosavlebad;
4. sakuTar meurneobaSi warmoebuli sasoflo-sameurneo produqciis
realizaciidan da sxva saxis TviTdasaqmebidan miRebul Semosavlebad.
7. gankargviTi Semosavali aris:

1. erToblivi Semosavlebi dabegvisa da fasebis miuxedavaT;
2. gadasaxadebisa da sxva savaldebulo gadasaxdelebis Semdeg darCenili
Semosavali;
3. samewameo sqmianobidan da sakuTrebidan miRebuli erToblivi Semosavlebi;
4. mxolod sakuTa meurneobaSi wamoebuli sasoflo-sameurneo produqciis
realizaciidan miRebuli erToblivi Semosavali.
8. miRebis xerxis mixedviT Semosavlebi iyofa Semdeg kategoriebad:

1. Semosavlebi formaluri da araformaluri ekonomikidan;
2. gankargviT da realur Semosvlebad;
3. socializirebul da sakuTrebidan miRebul Semosavlebad;
4. xelfasis da rentis saxiT miRebul Semosavlebad;
9. qvemoT CamoTvlilTagan romelia Semosavlebis uTanasworo ganawilebis subieqturi

mizezi:
1. normatiul- smarTlebrivi bazis ganuviTrebloba, “Crdilovani” Semosavlebis
didi odenobiT misakuTrebis SesaZlebloba;
2. xelfasis diferenciacia teritoriis, dargebis, profesiebisa da Tanamdebobebis
mixedviT;
3. uTanaboba sakuTrebis flobaSi;
4. pirovnebis Sesaleblobebi, aqtiuoba, kavSirebi, riskianoba, avantiurizmi.
10. Semosavlebis uTanasworo ganawilebis specifikuri mizezebi dakavSirebulia:

1. xelfasis diferenciaciasa da ganaTlebis donesTan;
2. sabazro garemos TaviseburebebTan;
3. sakuTrebis flobis uTanasworobasTan;
4. pirovnebis maxasiaTeblebTan;
11. Tu lorencis mrudi emTxveva ordinatTa RerZs, maSin adgili aqvs:

1. Semosavlebis absoliturad Tanabar ganawilebas;
2. Semosavlebis absoluturad uTanasworo ganawilebas;
3. mosaxleobis 10 procenti Rebulobs Semosavlebis 50 procents;
4. mosaxleobis 50 procenti Rebulobs Semosavlebis 10 pocents.
12
12. Tu lorencis mrudi emTxveva biseqtrisas, maSin:
1. mosaxleobis 1 procenti Rebulobs Semosavlebis 100 procents.
4. mosaxleobis 50 procenti Rebulobs Semosavlebis 10 procents.
13. jinis indeqsi gamoxatavs:

1. Semosavlebis potenciuri ganawilebis gadaxras maTi Tanabari ganawilebidan;
2. Semosavlebis faqtobrivi ganawilebis gadaxras maTi araTanaswori
ganawilebidan;
3. Semosavlebis faqtobrivi ganawilebis gadaxras maTi Tanabari ganawilebidan;
4. Semosavlebis potenciuri ganawilebis gadaxras maTi araTanabari ganawilebidan.
14. Semosavlebis Tanabari ganawilebisas jinis indeqsi:

1. nulis tolia;
2. 0.95-is tolia;
3. erTis tolia;
4. 0.75-is tolia.
15. Semosavlebis absoluturad araTanabari ganawilebisas jinis indeqsi:

1. nulis tolia
2. 0.1-is tolia;
3. erTis tolis;
4. 105-is tolia.
16. sasursaTo kalaTa aris:

1. saqonlisa da momsaxurebis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia
adamianis ZiriTadi moTxovnilebebis dasakmayofileblad;
2. mxolod saqonlis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia adamianis
ZiriTadi moTxovnilebebis dasakmayofileblad;
3. mxolod momsaxurebis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia adamianis
4. Tvis ganmavlobaSi erTi adamianisTvis saWiro kvebis produqtebis nakrebi,
gaangariSebuli produqtebis moxmarebis minimaluri normebis safuZvelze.
17. minimaluri samomxmareblo kalaTa aris:

1. saqonlisa da momsaxurebis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia
adamianis ZiriTadi moTxovnilebebis dasakmayofileblad;
2. Tvis ganmavlobaSi erTi adamianisTvis saWiro kvebis produqtebis nakrebi,
gaangariSebuli produqtebis moxmarebis minimaluri normebis safuZvelze;
3. mxolod saqonlis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia adamianis
4. mxolod momsaxurebis nakrebi, romelic obieqturad aucilebelia adamianis
ZiriTadi moTxovnilebebis dasakmayofileblad.
13
18. minimaluri samomxmareblo kalaTis Rirebuleba ganisazRvreba:
1. mxolod sasursaTo kalaTis Rirebulebis safuZvelze;
2. mxolod arasasursaTo xarjebis gaangariSebis safuZvelze;
3. sasursaTo kalaTis Rirebulebisa da arasasusaTo xarjebis gaangariSebis
safuZvelze;
4. mocemli informacia sakmaisi ar aris swori pasuxis gasacemad.
19. materialuri uzrunvelyofis donis mixedviT Rarib ojaxebs miekuTvnebian iseTi

ojaxebi:
1. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT imyofeba saarsebo minimumisa
da minimalur samomxmareblo biujets Soris intervalSi;
2. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT mdebareobs minimalur
samomxmareblo biujetsa da racionalur samomxmareblo biujets Soris;
3. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT saarsebo minimumze naklebia an
misi tolia;
4. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT racionalur samomxmareblo
biujetze maRalia.
20. materialuri uzrunvelyofis donis mixedviT uzrunvelyofil ojaxebs miekuTvnebian

iseTi ojaxebi:
1. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT imyofeba saarsebo minimumisa
da minimalur samomxmareblo biujets Soris intervalSi;
2. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT mdebareobs minimalur
samomxmareblo biujetsa da racionalur samomxmareblo biujets Soris;
3. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT saarsebo minimumze naklebia an
misi tolia;
4. romelTa Semosavlebi erT sulze gaangariSebiT racionalur samomxmareblo
biujetze maRalia.
21. siRaribis donis maCvenebeli gamoxatavs:

1. siRaribis zRvars qvemoT myofi mosaxleobis mTliani moxmarebis daSorebas
siRaribis zRvridan.
2. Raribi mosaxleobis wils mTlian mosaxleobaSi;
3. Rarib ojaxTa Soris siRaribis uTanabrobas;
4. yela zemoaRniSnuls.
22. siRaribis siRrme asaxavs:

2. Raribi ojaxebis Semosavlebis gadaxras siRaribis zRvridan;
3. Rarib ojaxTa Soris siRaribis uTanabrobas;
4. Rarib ojaxTa Soris umuSevrobis dones.
23. siRaribis simwvave asaxavs:

14
2. ramdenad aris daSorebuli siRaibis zRvars qvemoT myofi mosaxleobis mTliani
moxmareba siRaribis zRvridan;
3. RaribTa Soris diferenciacias, Ratakebis wils Raribs mosaaxleobaSi;
4. Rarib ojaxTa Soris umuSevrobis dones.
24. Semosavlebis regulirebis ekonomikuri RonisZiebebi:

1. dakavSirebulia nominaluri Semosavlebis regulirebasTan da ukavSirdeba
saxelmwifos mxridan mosaxleobis daxmarebis sistemas;
2. mimarTulia dabalansebuli ekonomikuri zrdisTvis pirobebis Sesaqmnelad da
ZiriTadad gavlenas axdens mosaxleobis realur Semosavlebze;
3. aris sakanonmdeblo aqtebis sisema, romlebic aregulireben mosaxleobis
Semosavlebs;
4. es aris skanonmdeblo aqtebis sistema da ukavSirdeba saxelmwifos mxidan
mosaxleobaze daxmarebis gacemas.
25. Semosavlebis regulirebis administraciuli RonisZiebebi:

1. dakavSirebulia nominaluri Semosavlebis regulirebasTan da ukavSirdeba
saxelmwifos mxridan mosaxleobis daxmarebis sistemas;
2. mimarTulia dabalansebuli ekonomikuri zrdisTvis pirobebis Sesaqmnelad da
ZiriTadad gavlenas axdens mosaxleobis realur Semosavlebze;
3. dakavSirebulia nominaluri Semosavlebis regulirebasTan da ZiriTadad
gavlenas axdens mosaxleobis realur Semosavlebze;
4. aris sakanonmdeblo aqtebis sisema, romlebic aregulireben mosaxleobis
Semosavlebs.
Tema 9
1. Sromis usafrTxo pirobebs qmnis:

1. optimaluri da racionaluri Sromis pirobebi;
2. mavne da optimaluri Somis pirobebi;
3. optimaluri da dasaSvebi Somis pirobebi;
4. bunebrivi da optimaluri Sromis pirobebi;
2. Sromis norma ekonomikurad dasabuTebulia Tu:

1. adamianis fizikuri da nervuli energiis xarjva optimaluria;
2. adamiani Sromisunarianobas xangrZlivad inarCunebs da daxarjuli energiis
swrafi aRdgena xdeba;
3. is iTvaliswinebs mowyobilobaTa da momuSaveTa optimalur datvirTvas;
4. Sroma Sinaarisania, samuSaos Sesrulebis procesSi momuSaves saSualeba aqvs,
damoukidebeli SemoqmedebiTi procesi ganaxorcielos.
3. Sromis norma socialurad dasabuTebulia Tu:

1. adamianis fizikuri da nervuli energiis xarjva optimaluria;
15
2. adamiani Sromisunarianobas xangrZlivad inarCunebs da daxarjuli energiis
swrafi aRdgena xdeba;
3. is iTvaliswinebs mowyobilobaTa da momuSaveTa optimalur datvirTvas;
4. Sroma Sinaarisania, samuSaos Sesrulebis procesSi momuSaves saSualeba aqvs,
damoukidebeli SemoqmedebiTi procesi ganaxorcielos.
4. gamomuSavebis norma aris:

1. samuSaos erTeulis Sesrulebaze samuSao drois danaxarjebis dadgenili
sidide;
2. konkretuli moxulobis samuSaos an sawarmoo funqciis SesrulebisTvis saWiro
momuSaveebis raodenoba;
3. erTi momuSavis an jgufis mier drois erTeulSi gamoSvebuli produqciis
moculoba, momuSaveTa kvalifikaciis da arsebuli organizaciul-teqnikuri
pirobebis gaTvaliswinebiT.
4 sawarmoo obieqtebis (manqana-mowyobilobebis, samuSao adgilebis da sxv.)
dadgenili raodenoba, romelsac samuSao drois erTeulSi unda moemsaxuros
momuSave an momuSaveTa jgufi.
5. drois norma aris:

1. samuSaos erTeulis Sesrulebaze drois danaxarjebi, romelic dgindeba erT
muSaze an muSaTa jgufze, gansazRvrul organizaciul-teqnikur pirobebSi maTi
kvalifikaciis Sesabamisad.
2. drois erTeulSi Sesasrulebeli samuSaos moculoba, romelic unda
Seasrulos gansazRvrul organizaciul-teqnikur pirobebSi momuSavem an
momuSaveTa jgufma;
3. sawarmoo obieqtebis (manqana-mowyobilobebis, samuSao adgilebis da sxv.)
dadgenili raodenoba, romelsac samuSao drois erTeulSi unda moemsaxuros
momuSave an momuSaveTa jgufi.
6. momsaxurebis norma aris:

1. erTi xelmZRvanelisadmi uSualod daqvemebarebul momuSaveTa raodenoba;
sidide;
3. sawarmoo obieqtTa is raodenoba, romelsac unda momesaxuros momuSave
anbrigada drois gansazRvrul periodSi;
4. drois erTeulSi ( saaTi, dRe) Sesasrulebeli samuSaos moculoba, romelic
unda Seasrulos gansazRvrul organizaciul-teqnikur pirobebSi momuSavem an
momuSaveTa jgufma.
7. ricxovnobis norma gansazRvravs:

1. momuSaveTa ricxovnobas, romelic aucilebelia garkveuli moculobis samuSaos
Sesasruleblad gansazRvrul organizaciul-teqnikur pirobebSi;
2. sawarmoo obieqtebis dadgenil raodenobas, romelsac samuSao drois erTeulSi
unda momesaxuros momuSave an momuSaveTa jgufi;
16
3. erTi xelmZRvanelisadmi uSualod daqvemdebarebul momuSaveTa raodenoba;
momuSaveTa jgufma.
8. mmarTvelobis norma adgens:

sidide;
momuSaveTa jgufma.
3. sawarmoo obieqtebis dadgenili raodenoba, romelsac samuSao drois erTeulSi
unda moemsaxuros momuSave an momuSaveTa jgufi.
4. momuSaveTa ricxovnobas, romelic erT xelmZRvanels unda daeqvemdebaros.
9. fotografiis meTodiT samuSao drois danaxarjebis Seswavlisas xorcieldeba:

1. Sromis procesSi calkeul operaciaze daxarjuli drois Seswavla;
2. dakvirveba mxolod momSaveTa jgufze aucileblad cvlis calkeul peiodSi;
3. dakvirveba mxolod erT momusaveze aucileblad mTeli cvlis periodSi;
4. dakvirveba momuSaveze an momuSaveTa jgufze mTeli cvlis an cvlis calkeul
periodSi.
10. qronometraJis meTodiT samuSao drois danaxarjebis Seswavla gulisxmobs:

1. Sromis procesSi calkeul operaciaze daxarjuli drois Seswavlas;
2. samuSao cvlis manZilze an mis garkveul monakveTSi momuSaveze uSualod
dakvirvebis wesiT samuSao drois danaxarjebis detalur fiqsacias;
3. samuSao cvlis garkveul monakveTSi manqana-mowyobilobaze dakvirvebis wesiT
samusao drois danaxarjebis detalur fiqsacias;
4. yvela zemoaRniSnuls
11. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli ar aris samuSao drois danaxarjTa Seswavlis

meTodi:
1. fotografia;
2. qronometraJi;
3. perioduli dakvirveba;
4. momenturi dakvirveba
Tema 10
1. damqiraveblisaTvis xelfasi warmoadgens:

1. Semosavlis ZiriTad wyaros;
2. warmoebis xarjebis nawils;
3. warmoebis mTlian danaxajebs;
4. arcerT maTgans.
17
2. xelfasis stimulirebis funqcia gamoixateba imaSi, rom:
1. akmayofilebs momuSavis saarsebo moTxovnilebebs;
2. akmayofilebs momuSavis ojaxis wevrTa saarsebo moTxovnilebebs;
3. axdens momuSavis dainteresebas Tavisi Sromis SedegiT;
4. uzrunvelyofs samomxmareblo bazarze mosaxleobis gadaxdisunarianobas.
3. xelfasis socialuri funqcia gamoixateba imaSi, rom:

1. akmayofilebs momuSavis saarsebo moTxovnilebebs;
2. akmayofilebs momuSavis ojaxis wevrTa saarsebo moTxovnilebebs;
3. axdens momuSavis dainteresebas Tavisi Sromis SedegiT;
4. uzrunvelyofs samomxmareblo bazarze mosaxleobis gadaxdisunarianobas.
4. xelfasis gamafrTxilebeli indeqsacia gulisxmobs:

1. xelfasis zrdas samomxmareblo fasebis prognozuli zrdis gaTvaliswinebiT
da win uswrebs inflacias;
2. xelfasis zrdas warsul periodSi samomxmareblo fasebis zrdis Sesabamisad;
3. individualuri Semosavlebis dabegvris Semcirebas;
4. yvela zemoaRniSnuls;
5. xelfasis retrospeqtuli indeqsacia gulisxmobs:

1. xelfasis zrdas samomxmareblo fasebis prognozuli zrdis gaTvaliswinebiT
da win uswrebs inflacias;
2. xelfasis zrdas warsul periodSi samomxmareblo fasebis zrdis Sesabamisad;
3. individualuri Semosavlebis dabegvris Semcirebas;
4. yvela zemoaRniSnuls;
6. satarifo sistema warmoadgens:

1. fulad formaSi gamoxatuli Sromis anazRaurebis absolutur sidides samuSao
drois erTeulSi;
2. kvalificiuri Tanrigebisa damaTi Sesabamisi satarifo koeficientebis
erTobliobas, romelTa daxmarebiT dgindeba damokidebuleba xelfassa da
momuSavis kvalifikacias Soris;
3. ganapira (ukiduresi) Tanrigebis satarifo koeficientebis Sesabamisobas;
4. normativTa erTobliobas, romlis safuZvelze gainsazRvreba xelfasis zoma
Sromis pirobebis, kvalifikaciisa da inividualuri Tvisebebis gaTvaliswinebiT.
7. satarifo bade aris:

1. kvalificiuri Tanrigebisa damaTi Sesabamisi satarifo koeficientebis
erToblioba.
2. Sromis anazRaurebis absoluturi sidide drois garkveuli periodis
ganmavlobaSi;
3. ganapira (ukiduresi) Tanrigebis satarifo koeficientebis Sesabamisoba;
4. tipiuri smusaoebis CamonaTvali.
18
8. satarifo ganakveTi gamoxatavs:
1. dრois erTeulSi momuSavis Sromis anazRaurebis zomas;
2. momuSavis kvalifikaciasa da mis mier Sesasrulebeli samuSaos sirTulis
xarisxs;
3. ganapira (ukiduresi) Tanrigebis satarifo koeficientebis Sesabamisobas;
4. normativTa erTobliobas, romlis meSveobiTac xorcieldeba sxvadasxva
kategoriis momuSaveTa xelfasis regulireba.
9. satarifo badis diapazoni ewodeba:

1. normativTa erTobliobas, romlis meSveobiTac xorcieldeba sxvadasxva
kategoriis momuSaveTa xelfasis regulireba.
2. Sromis anazRaurebis absoluturi sidide drois garkveuli periodis
ganmavlobaSi;
3. momuSavis kvalifikaciasa da mis mier Sesasrulebeli samuSaos sirTulis
xarisxs;
4. satarifo badis pirvel da ukanasknel Tanrigebs Soris Tanafardobas.
10. xelfasis satarifo sistemiT Sromis anazRaureba xdeba:

1. individualuri Sromis Sedegis mixedviT;
2. koleqtivis Sromis saboloo Sedegis mixedviT;
3. organizaciis finansuri mdgomareobidan gamomdinare;
4. rogorc koleqtivis Sromis saboloo Sedegis, ise finansuri mdgomareobidan
gamomdinare.
11. xelfasis utarifo sistemiT Sromis anazRaureba xdeba:

1. individualuri Sromis Sedegis mixedviT;
2. koleqtivis Sromis saboloo Sedegis mixedviT;
3. organizaciis finansuri mdgomareobidan gamomdinare;
4. rogorc individualuris Sromis Sedegis, ise finansuri mdgomareobidan
gamomdinare.
12. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli komponenti ar aris xelfasis fondis Semadgeneli

nawili:
1. sakvalifikacio Tanrigebis da Sesabamisi satarifo koeficientebis erToblioba;
2. namuSevari drois anazRaureba;
3. aranamuSevari drois anazRaureba;
4. erTdrouli wamaxalisebeli gasacemlebi.
13. namuSevari drois anazRaureba ar moicavs:

1. premiebsa da jildoebs;
2. mastilulirebeli da sakompensacio saaTebisa da wanamatebis satarifo
ganakveTebsa da Tanamdebobriv sargoebze;
3. yovelwliuri damatebiTi an kanonmdeblobiT gauTvaliswinebeli Svebulebis
anazRaurebas.
19
14. aranamuSevari drois anazRaureba moicavs:
1. mastilulirebeli da sakompensacio saaTebisa da wanamatebis satarifo
ganakveTebsa da Tanamdebobriv sargoebze;
2. anazRaurebas saxelmwifo an sazogadoebrivi davalebis SesrulebisaTvis,
iZulebiT gacdenebis anazRaurebas;
3. satarifo xelfass;
4. samuSaoze SeTavsebiT myofTa xelfass.
15. xelfasis fondis dagegmvis meTodebia:

1. eqstrapolaciuri, normatiuli da detaluri;
2. eqstrapolaciuri, satarifo da utarifo;
3. normatiuli, detaluri da sanardo;
4. detaluri, faqtoruli da droiTi.
16. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris xelfasis fondis dagegmvis meTodi:

1. eqstrapolaciuri, normatiuli da detaluri;
2. eqstrapolaciuri da normatiuli;
3. normatiuli da detaluri;
4. faqtoruli da droiTi
1. produqciis erTeulis dasamzadeblad drois norma 0.5 saaTia. saaTobrivi

satarifo ganakveTi 3 laria, 1 samuSao dReSi (8 sT) muSam daamzada 17 erTeuli
produqcia. gaiangariSeT muSis dRiuri sanardo xelfasi
P*V=H*T*V= 0,5*3*17 = 25,5
2. specialistis saTobrivi satarifo ganakveTi 3 laria, maisis TveSi specialistma

imuSava 180 sT. Sromis xarisxobrivi aCveneblis mixedviT gaica premia 50 laris
odenobiT. gaiangariSeT maisis TveSi daricxuli xelfasi.
xelfasi = 3*180+50 = 540+50=590
3. produqciis erTeulis dasamzadeblad dadgenili drois norma 1 saaTia. saaTobrivi

satarifo ganakveTi 5 laria. 1 samuSao dReSi(8sT) muSam damzada 12 erTeuli
produqcia. Aaqedan 2 erTeuli normis zeviT gamoSvebuli produqciaa. sawarmoSi
dadgenilia rom Sromis normis 120%iT Sesrulebisas sanardo Sefaseba gegmiurTan
SedarebiT SeiZleba 25%iT gaizardos. gaiangariSeT muSis dRiuri xelfasi:
gegmiuri sanardo Sefaseba - POVO=1*5*10=50
progresulad gazrdili sanardo Sefaseba - PprogrVnorm.zeviT=(1*5)*0.25*2=1.25*2=2,5
dRiuri xelfasi = 50+2,5= 52,5
4. sabaziso periodSi muSebisaTvis daxarjuli xelfasis fondi 1,6 milioni laria.

sagegmo periodSi saSualo xelfasis indeqsia 0,9, muSaTa ricxovnobis indeqsia 0,97.
gaiangariSeT muSaTa xelfasis fondi eqstrapolaciuri meTodiT.
20
wesi: am meTodiT xelfasis fondis dagegmvisas, sabaziso periodSi daxarjuli xelfasis
fondis koreqtireba xdeba sagegmo periodSi momuSaveTa ricxovnobisa da saSualo
xelfasis cvlilebebis mixedviT:
1,6*0,97*0,9 = 1,3968 mln = 1 396 800 l
Tema 11
1. Sromis mwarmoebluroba ganisazRvreba:

1. rogorc sawarmos momuSaveTa saSualosiobrivi ricxovnobis Sefardeba
warmoebuli produqciis moculobasTan;
2. rogorc warmoebuli produqciis moculbis Srfardeba mis sawarmoeblad
saWiro SromiTi danaxarjebisa da momuSaevTa saSualosiobrivi ricxovnobis
jamTan;
3. rogorc warmoebuli produqciis moculobis Sefardeba mis sawarmoeblad
saWiro SromiT danaxarjebTan;
4. rogorc produqciis sawarmoeblad saWiro SromiTi danaxarjebis Sefardeba
warmoebuli produqciis moculobasTan.
2. Sromis mwarmoeblurobis gazomvis meTodebia:

1. naturaluri, RirebulebiTi da mmarTvelobiTi;
2. naturaluri, SromiTi da teqnologiuri;
3. naturaluri, RirebulebiTi da SromiTi;
4. natualuri, RirebulebiTi da sawarmoo.
3. Sromis mwarmoeblurobis gazomvis RirebulebiTi (fuladi) meTodis gamoyenebis

SemTxvevaSi:
1. warmoebuli produqciis moculoba da gaweuli danaxarjebi gamosaxeba norma-
saaTebSi;
2. warmoebuli produqciis moculoba gamoisaxeba saerTo, sasaqonlo, wminda,
pirobiT wminda produqciis maCvenebelSi;
3. warmoebuli produqciis moculoba gamoisaxeba fizikuri zomis erTeulSi;
4. warmoebuli produqciis moculoba gamoisaxeba norma-saaTebSi da fizikuri
Sromis erTeulebSi.
4. Sromis mwarmoeblurobis gazomvis SromiTi meTodis gamoyenebis SemTxvevaSi:

saaTebSi;
Sromis erTeulebSi.
5. Sromis mwarmoeblurobis gazomvis naturaluri meTodis gamoyenebis SemTxvevaSi:
21
saaTebSi;
Sromis erTeulebSi.
6. sawarmom wlis gamnavlobaSi awarmoa 250 aTasi tona cementi, romlis Rirebuleba
50 mln. laria. sawarmoSi momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba Seadgens 500
kacs, gaiangariSeT Sromis mwarmoebluroba naturaluri meTodiT:
250 000/500= 500 tona
7. sawarmom wlis ganmavlobaSi gamouSva A dasaxelebis 15 000 laaris produqcia, B
dasaxelebis 20 000 lais irebulebis produqcia da C dasaxelebis 25 000 laris
Rirebulebis produqcia. momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba Seadgens 20 kacs
weliwadSi. samive dasaxelebis produqcia Seadgens 60 000 tonas. gaiangariSeT
momuSavis saSualowliuri gamomuSaveba:
(15 000+20 000+25 000)/20 = 3 000 lari
8. sawarmom wlis ganmavlobaSi gamouSva 12 aTasi A dasaxelebis nawarmi da 5 aTasi
erTeuli B dasaxelebis nawarmi. A dasaxelebis produqciis erTeulis
Sromatevadoba Seadgens 5 norma-saaTs, B dasaxelebis produqciis erTeulis
Sromatevadoba aris 4 norma-saaTi. momuSaveTa saSualowliuri ricxovnoba 200
kacia. gaiangariSeT erTi momuSavis Sromis mwarmoebluroba SromiTi meTodis
gamoyenebiT.
(12 000*5+5 000*4)200 = 200 norma-saaTi
9. Sromatevadoba gamoxatavs:
1. warmoebuli produqciis moculobis Sefardebas SromiT danaxarjebTan;
2. produqciis erTeulis warmoebisTvis saWiro samuSao drois raodenobas;
3. produqciis erTeulis warmoebisTvis daxarjuli masalebis raodenobas;
4. SromiTi danaxarjebis Sefardebas daxarjuli masalebis raodenobasTan.
10. teqnologiuri Sromatevadoba warmoadgens:

1. ZiriTadi saamqorebis damxmare ubnebisa da samsaxurebis damxmare muSebis
SromiT danaxarjebs;
2. yvela ZiriTadi muSis (sanardo da droiTi) SromiTi danaxarjebis jams;
3. xelmZRvanelebisa specialistebis SromiT danaxarjebs;
4. personalis yvela kategoriis Sromis danaxarjebs.
11. warmoebis momsaxurebis Sromatevadoba warmoadgens:

1. ZiriTadi saamqorebis damxmare ubnebisa da samsaxurebis damxmare muSebis
SromiT danaxarjebs;
2. yvela ZiriTadi muSis (sanardo da droiTi) SromiTi danaxarjebis jams;
3. xelmZRvanelebisa specialistebis SromiT danaxarjebs;
4. personalis yvela kategoriis Sromis danaxarjebs.
22
12. sawarmom sabaziso periodTan SedarebiT produqciis Sromatevadobis done 15%-iT
Seamcira. gaiangariSeT Sromis mwarmoeblurobis zrda (procentebSi).
15*100/((100-15)= 17,65 %
13. sawarmom sabaziso periodTan SedarebiT Sromis mwarmoeblurobis done 7%-iT
gazarda, gaiangariSeT produqciis Sromatevadobis Semcireba (procentebSi).
7*100/(100+7)= 6,55 %
14. Sromis mwarmoeblurobis zrdis rezervebi aris:
1. is mizezebi, mamoZrvebeli Zalebi romelTa gavleniT icvleba warmoebuli
produqciis (momsaxurebis) erTeulze SromiTi danaxarjebi.
2. produqciis warmoebis moculobis zrdis, SromiTi danaxarjebis Semcirebis
gamouyenebeli SesaZleblobebi;
3. SromiTi danaxarjebis Tanafardoba warmoebuli produqciis moculobasTan;
4. warmoebuli produqciis moculobisa da SromiTi danaxarjebis Tanafardoba.
15. qvemoT CamoTvlilTagan ra SemTxvevaSi ar xdeba Sromis mwarmoeblurobis

amaRleba:
1. produqciis moculoba izrdeba, danaxarjebi mcirdeba;
2. produqciis moculoba izrdeba, danaxarjebi ucvlelia;
3. produqciis moculoba ucvlelia, danaxarjebi izrdeba;
4. produqciis moculoba ucvlelia, danaxarjebi mcirdeba.
შრომის ტესტები:
1. შრომა არის:
ბ)ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება, მატერიალური დოვლათის, მომსახურების ან სულიერი ფასეულობების

შესაქმნელად;
2. შრომის ეკონომიკა ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას განეკუთვნება და იგი შეისწავლის:
გ)შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალურ-შრომით ურთიერთობებს;
3. თანამედროვე გლობალური კრიზისის პირობებში, შრომის ეკონომიკის უმთავრესი, ყველაზე მწვავე პრობლემაა:
ბ)მასობრივი უმუშევრობის შემცირება და დასაქმების სისტემის ოპტიმიზაცია;

4. შრომის ეკონომიკასთან მჭიდროდაა დაკავშირებული ადამიანური რესურსების მენეჯმენტი, პერსონალის მართვა. ამ
უკანასკნელის შესწავლის ძირითად ობიექტს წარმოადგენს:
ა)ადმინისტრაციის მიერ პერსონალის საქმიანობის ორგანიზაცია, მათი შერჩევა და დაქირავება;

ბ)კვალიფიკაციის ამაღლება, კარიერული წინსვლა;
გ)პიროვნების განვითარება, მასტიმულირებელი სისტემის შერჩევა და გამოყენება;
დ)ყველა პასუხი სწორია.
5. შრომითი პროცესების განვითარებაში მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა მისი ინტელექტუალიზაციის
თვალსაზრისით, რაც გულისხმობს:
ბ)გონებრივი შრომის წილის მატებას, ფიზიკურ შრომასთან შედარებით;

23
ა)შრომის სტიმულთა სისტემას, სამართლიანობას, სოციალური გარანტიების სისტემას;

7. შრომის ეკონომიკა, როგორც მეცნიერება პირველ რიგში, ყველაზე მჭიდროდ უკავშირდება:
გ)ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას, ეკონომიკის თეორიას, ეკონომიკის პრინციპებს;

8. შრომის ეკონომიკა, როგორც დამოუკიდებელი მეცნიერება, ჩამოყალიბდა:
ა) ერთ საუკუნეზე მეტი ხნის წინ;

ა)შრომითი პოტენციალი;
გ)შრომა, ადამიანური კაპიტალი;

ა)ჯანმრთელობა, განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, პროფესიონალიზმი;

ბ)უმუშევრობა, სამუშაო ძალის დეფიციტი და აბსოლუტური წონასწორობა;

13. დასაქმების ძირითადი სახეებია:
ბ)სრული და არასრული;
14. საერთაშორისო სტატისტიკაში მოსახლეობის დასაქმების დონის მაჩვენებლები იანგარიშება:
ა)დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებით 15 წლისა და უფროსი ასაკის მოსახლეობასთან;

15. შრომის ბაზარი საზოგადოებრივი ურთიერთობების, სოციალური ნორმების და ინსტიტუტების სისტემაა, რომელიც
უზრუნველყოფს მოთხოვნა-მიწოდების კანონის საფუძველზე:
გ)სამუშაო ძალის კვლავწარმოებას, განაწილებასა და გამოყენებას;

16. დასაქმების აქტიური პოლიტიკის პარალელურად, უმუშევარი მოსახლეობის დროებითი სოციალური დაცვის
მიზნით, უნდა განხორციელდეს პასიური პოლიტიკა, რომელიც გულისხმობს:
დ)უმუშევრებზე შემწეობების გაცემას.

გ)შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა, დასაქმების სამსახურების ფუნქციონირების გაუმჯობესება;

18. პერსპექტივაში, დასაქმების აქტიური პოლიტიკის საბოლოო მიზანია:
ა)სიღარიბის დონის შემცირება და ცხოვრების დონის ამაღლება;

19. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება გამოხატავს კლასიკოსების თვალსაზრისს:
დ)თავისუფალი კონკურენციის პირობებში, საბაზრო სისტემას აქვს შრომისუნარიანი მოსახლეობის სრულყოფილი

დასაქმების უზრუნველყოფის უნარი, რაც შეესაბამება შრომის ბაზრის ფუნქციონირების ნორმალურ პირობებს.
20. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება არ გამოხატავს კეინზის თვალსაზრისს:
დ)შრომის ბაზარზე, ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის ბუნებრივი დონის პირობებში, ამასთან
ინფლაციის ტემპი შეიძლება იყოს ნებისმიმერი.
21. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება არ გამოხატავს მონეტარისტების თვალსაზრისს დასაქმების
პრობლემების მიმართ:
ბ)სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება, რაც შეესაბამება შრომისუნარიანი
მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით საქმიანობაში;
24
22. შრომის ბაზარზე, დასაქმების აქტიური პოლიტიკის განხორციელებას საფუძვლად უდევს:
დ)დასაქმების სახელმწიფო, რეგიონალური და მიზნობრივი პროგრამების შემუშავება.

a) daqiravebulTa ekonomikurai da socialuri interesebis dapirispirebis gamwvavebasTan;
b) saxelmwifosa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis dapirispirebasTan;
g) damqiravebelTa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis dapirispirebasTan;
d) saxelmwifosa da damqiravebelTa ekonomikuri interesebis dapirispirebaasTan.

a) dargis mxolod erTi da imave profesiis yvela momuSave;
b) mxolod erTi da imave pofesiis momuSaveTa nawili;
g) dargis an firmis momuSaveTa didi nawili maTi saqmianobis saxis Tu sferos miuxedavad,
d) savaldebulo wesiT dargis yvela momuSave maTi saqminobis saxlis Ti sferos miuxeavad.
25. saamqro profkavSirebSi gaerTianebulia:

mxolod erTi da imave profesiis momuSaveTa nawili; (mxolod swori pasuxiT Semoifargla :d)
26. profkavSirebis ZiriTadi funqciebia:
a) maregulirebeli da sakontrolo
b) ekonomikuri da politikuri
g) damcavi da warmomadgenlobiTi
a) momuSaveebis interesebis dacvaSi firmisa da saxelmwifos doneze;
b) firmebis mxardaWeraSi gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da gazardon konkurentunarianoba;
g) momuSaveebis interesebis dacvaSi mxolod saxlemwifo doneze;
d) mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasa da maTi ukve darRveuli
uflebebis aRdgenaSi;
b) firmebis mxardaWerasTan gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da gazardon konkurentunarianoba;
g) momuSaveebis interesebis dacvasTan mxolod saxlemwifo doneze;
d) mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasTan.
29. profkavSiri aris:
b) momuSaveebis nebayoflobiTi profesiuli gaerTianeba romlis mizans sakuTari wevrebis ekonomikuri
da socialuri interesebis dacva warmoadgens
30. adamianuri kapitali aris:
a) dagrovili investicia teqnologiebisa da inovaciebis sferoSi
b) dagrovili investicia ganaTlebis, profesiuli momzadebis, migraciis, profesiuli janmrTelobis
sferoSi
g) dagrovebuli investicia warmoebis organizaciasa da menejmentis sferoSi
d) dagrovebuli investicia axali samuSao adgilebis Seqmnisa da adamianebis dasaqmebis sferoSi
a) swavlis procesTan dakavSirebuli fsiqo-nervuli daZabuloba;
b) swavlis qira, nsaxelmZRvaneloebis SeZenis xarji, saswavlo migraciaze danaxarjebi;
g) swavlebis periodSi dakarguli SesaZlo Semosavali;
d)swavlis Semdgom muSaobis ZebnasTan dakavSirebuli stresi da danakargebi
32. samuSao Zalis xarisxi aris:
a) adamianis TvisebaTa erToblioba, romelic moicavs kvalifikacias da pirovnul maxasiaTebels
b) codna da unar-Cvevebi rac aqvs muSas an SeuZlia SeiZinos
g) ganaTlebisa da profesiuli momzadebis, agreTve samuSao gamocdilebis erToblioba
d) codna da unar-Cvevebi. romelic aqvs muSas konkretuli funqcionaluri valdebulebebis
Sesasruleblad
33. erenbergisa da smitis TvalsazrisiT adamianur kapitalTan dakavSirebuli danaxarjebia:
a) pirdapiri danaxarjebi, iribi danaxarjebi, kvalifikaciis amaRlebaze gaweuli danaxarjebi
b) pirdapiri danaxarjebi, dakarguli Semosavali, moraluri zarali
25
g)pirdapiri danaxarjebi, dakarguli Semosavali, yvela sxva saxis materialuri danaxarjebi
d) pirdapiri danaxarjebi, iribi da fuladi danaxarjebi, moraluri zarali
34. adamianuri kapitalis Teorias safuZveli Cauyares da ganaviTares cnobilma mecnierebma:
a) marSalma da fridmanma
b) smitma da rikardom
g) makonelma da brium
d) bekerma da Sulcma
35. nobelis premiis laureatebma bekerma da Sulcma analiziT daasabuTes, rom:
a) warmoebaSi investirebiT meti efeqti miiReba vidre ganaTlebaSi
b) Tanamedrove pirobebSi fizikuri kapitali yvelaze metad uzrunvelyofs erovnuli simdidris matebas
da igi warmoebis yvelaze mniSvnelovani faqtoria
g) adamianuri kapitalis ganviTareba warmoebaSi SesaZlebelia mxolod fuladi saxsrebis reinvestirebiT
d) adamianur kapitalSi investiciiT miRebuli Semosavali bevrad metia vidre fizikur kapitalSi
investirebidan
36 . Sromis Sinaarsis ganuwyvetliv cvlilebasTan erTad xdeba misi universalizacia. ras gulisxmobs
es?
erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli kompleqsuri funqciebis Camoyalibeba (sxva versiebi ar
gaurCevia)
37. Tanamedrove msoflioSi swrafad xdeba saerTaSoriso-saganmanaTleblo momsaxurebis gafarToeba
boloniis procesis Sesabamisad, romlis mTavari mizania:
a) Seiqmnas erTiani evropuli saganmanaTleblo sivrce
b) srulyofili codnis miRebis mizniT gafarTovdes studenTa mobiluroba
g) SesaZlebloba mieceT studentebs miiRon ama Tu im dargSi prestiJis mqone universietetbSi maRali
dargis codna
d) yvela sworia
a) axal maRalkvalificiur profesiaTa raodenobis zrdasa da kvalifikaciis Sinaarsis cvlilebas
b) Sromis daZabulobis donisa da datvirTvis zrdas
g) nervul-fsiqologiuri daZabulobis da stresis gaZlierebas
d) erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli kompleqsuri funqciebis Camoyalibebas
39. socialuri politika farTo mecnieruli gagebiT aris:
a) RonisZiebaTa sistema, romelic mimarTulia adamianTa keTildReobaze
b) sazogadoebis fenebsa da socialur jgufebs Soris urTierTobisa da urTierTqmedebis sistema,
romlis centrSic aris adamiani, misi keTildReoba, socialuri dacva da socialuri ganviTareba
g) mosaxleobis sicocxlisunarianobisa da socialuri უსაფრთხოების uzrunvelyofa
d) აუ აქ ვერ გავიგე რომელი თქვეს სწორიაო და მივხვდებით ალბათ წაკითხვისას :დ ან ყველაა ან თუ ყველა არ იქნა,
მეორე. შეიძლება გ) ბ)-შია მიბმული და ვერ გავიგე რა კაროჩე :დ
40. qveynis socialuri politikis arsidan gamomdinare misi obieqtia:
a) qveynis mosaxleoba da calkeuli socialuri jgufebi, romlebic saWiroeben gansakuTrebul
xmardaWeras saxelmwifosa da sazogadoebis mxridan
b) rogorc saxelmwifo, ise, calkeuli socialuri jgufebis interesebis gamomxatveli organizaciული
struqturebi
g) profkavSirebi
დ) mosaxleobis DSemosavlebi, dasaqmeba და სხვ.
d) ekonomikur-teqnologiuri determinizmi
42. mosaxleobis fuladi Seმოსavlebi ar moicavs:
a) humanitaruli daxmarebiT an axloblebisgan usasyidlod miRebul prduqcias
b) momuSaveTa xelfass da studenTa stipendiebs
g) samewarmeo saqmianobdian miRebuls saqmianobas da asakis gamo miRebul pensias
d) sakuTrebdian procentisa da dividendis saxiT miRebul Semosavlebs
43. arafuladi naturaluri Semosavlebi moicavs:
a) fasiani qaRaldebisa da uZravi qonebis gayidviT miRebul Semosavlebs
26
b) sakuTrebidan procentis da dividendis saxiT miRebul Semosavals
g) humanitaruli daxmarebiT usasyidlod miRebul produqcias
44. socialuri politikis mizania:
a)Mmosaxleobis cxovrebis donis amaRleba da qvenayaSi socialuri procesebis stabilurobisTvis
pirobebis uzrunvelyofa
45. dabegvrisa da fasebTan mimarTebaSi Semosavali iyofa:
g)Nnominalur, gankargviT da realuri Semosavlebად
a) erToblivi Semosavali dabegvrsia da fasebis miuxedavad
b) samewarmeo saqmianobidan da sakuTrebidan miRebuli ერთობლივი Semosavali
g) მხოლოდ საკუთარ მეურნეობაში წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციისგან მიღებული შემოსავალი
დ) გასახადებისა და სხვა სავალდებულო გადასახდელების შემდეგ დარჩენილი შემოსავალი
47. რეალური შემოსავალი იანგარიშეება

ა) ერთობლივი შემოსავლიდან დაბეგვრისა და აფსების მიხუედავად
ბ) ერთობლივი შემოსაავლიდან გადასახადებისა და სხვა სავალდებულო გადასახდელების გადახდის შემდეგ, რომლის
განკარგვა ოაჯხს შეუძლია
გ) ნომინალური შემოსავლისა და ფასების ინდექსის გათვალისწინებით
დ) საქონლისა და მომსახურების ღირებულებით, რომლის შეძენაც შესაძლებელია მიღებული განკარგვითი
შემოსავლებით
48. მიღების ხერხის მიხედვით, შემოსავლები იყოფა შემდეგ კატერგორიებად:

ა) განკარგვითი და რეალური
ბ) შემოსავლები ფორმალური და არაფორმალური ეკონომიკიდან
გ) სოციალიზებული და საკუთრებდიან მიღებული შემოსავალი
დ) ხელფასის და რენტის სახით მიღებული შემოსავლები
49. შემოსავლების უთანასწორო განაწილების სპეციფიკური მიზეზები დაკავშირებულია:

ა) ხელფასის დიფერენციისა და განათლების დონესთან
ბ) საკუთრების ფორმის(თუ რაღაც მსგავსი) უთანაბრობასთან
გ) პიროვნების მახასიათებლებთან
დ) საბაზრო გარემოს თავისებურებებთან
50. სოციალური პოპულიზმის სტარტეგია:

ა) უარყოფს სოციალური პოლიტიკის აუცილებლობას
ბ) აქცენტს აკეთებს ეკონომიკურად აქტიური მსოახლეობის გადამზადებისა და დასაქმების შესაძლებლობების
გაფართოებაზე
გ) უპირატესობას ანიჭებს სოციალური დაცვის პოლიტიკიას, მკვეთრად ზღუდავს ბაზრის თავისუფალ ფუნქციონირებას
დ) ორგანიზებას უკეთებს საზოგადოებრივი და დროებით სამუშაოებს მოსახლეობის დასაქმების მიზნით
51. ლორენცის მრუდი :

გ) არის კოორდინატთა სისტემაზე გამოსახული გრაფიკი, რომელი ასახავს შემოსავლების განაწილებას მოსახლეობის
ჯგუფების მიხედვით
52. თუ ლორენცის მრუდი ემთხვევა ბისექტრისას, მაშინ:

ა) მოსახლეობის 1% იღებს შემოსავლების 100%-ს
ბ) მოსალხეობის 10% იღებს შემოსავლების 50%-ს
გ) მოსახლეობის 10% შემოსავლების 10%-ს
53. ჯინის ინდექსი გამოხატავს:

ბ) შემოსავლების ფაქტობრივი განაწილების გადახრას მათი თანაბარი განაწილებისგან
54. შემოსავლების თანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი ტოლია:

ა) 1
ბ) 0.5
27
გ) 0
დ) 2
55. შემოსავლების აბსოლუტურად არათანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი

ა) 0
ბ) 1
გ) 1,5
56. ცხოვრების დონე არის:

ა) მოსახლეობის მოთხოვნილებათა სტრუქტურა და შესაბამისი საქონლით და მომსახურებით მათი დაკმაყოფილების
ხარისხი
ბ) ადამიანთა მატერიალური, სულიერი და სოციალური ხარისხის განვითარების სტრუქტურა
გ) ადამიანთა პირველადი სასიცოცხლო მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების ხარისხი
57. სასურსათო კალათა არის:

ა) საქონლისა და მომსახურების ნაკრები
ბ) მხოლოდ საქონლის ნაკრები
გ) მხოლოდ მომსახურების ნაკრები
დ) თვის განმავლობაში ერთი ადამიანსიათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები გაანგარიშებული კვების
პროდუქტების მოხმარების მინიმალური ნორმების საფუძველზე
58. მოსახლეობის ცხოვრების დონე განიხილება სამი ძირითადი ასპექტით:

ა) მთელი მოსახლეობის, საზოგადოებრივი ჯგუფებისა და ცალკეული სოციალური ფენების მიმართ
ბ) ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ
გ) მთელი მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ
59. მინიმალური სამომხმარებლო კალათა არის:

ა) სამომხმარებლო საქონლისა და მომსახურების ნაკრები, რომლებიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანთა ძირითადი
მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად
ბ) თვის განმავლობაში ერთი ადამიანისათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები
გ) მხოლოდ საქონლის ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანთა ძირითადი მოთხოვნილების
დასაკმაყოფილებლად
დ) მხოლოდ მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანთა ძირითადი მოთხოვნილების
დასაკმაყოფილებლად
60. მინიმალური სამომხმარებლო კალათის ღირებულება განისაზღვრება:

ა) მხოლოდ სასურსათო კალათის ღირებულების საფუძველზე
ბ) მხოლოდ არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების საფუყძველზე
გ) სასურსათო კალათის ღირებულებისა და არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების საფუძველზე
61. მატერიალური უზრუნველყოფის დონის მიხედვით ღარიბ ოჯახებს მიეკუთვნება ისეთი ოჯახები:
ა) რომელთა შემსოალებიც ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა და მინიმალურ სამომხმარებლო
ბიუჯეტს შორის
ბ) რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მისი ნომინალურ-სამოხმარებლო ბიუჯეტსა და
რაციონალურ სამოხმარებლო ბიუჯეტს შორის
გ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე ნაკლებია ან მისი ტოლია
62. მატერიალურად უზრუნველყოფილი დონის მიხედვით უზრუნველყოფილ ოჯახებს მიეკუთვნება ისეთი ოჯახები:
ა) რომელთა შემოსავლებიც ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა და მინიმალურ სამომხმარებლო
ბიუჯეტს შორის
ბ) რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მინიმალურ სამოხმარებლო ბიუჯეტსა და
რაციონალურ სამოხმარებლო ბიუჯეტს შორის
გ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე ნაკლებია ან მისი ტოლია
დ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით რაციონალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტზე მაღალია
63. სიღარიბის დონის მაჩვენებლი გამოხატავს:

ა) სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის მთლიანი მოხმარების დაშორებას სიღარიბის დონიდან
28
ბ) სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში
გ) ღარიბ ოჯახთა შორის სიღარიბის უთანაბრობას
64. სიღარიბის სიღრმე გამოხატავს:

ა) ღარიბი მოსახლეობის წილს მთელ მოსახლეობაში
ბ) ღარიბი ოჯახების შემოსავლების გადახრას სიღარიბის ზღვრიდან
65. სიღარიბის სიმწვავე ასახავს:

ა) ღარიბი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში
ბ) რამდენად არის დაშორებული სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის მთლიანი მოხმარება სიღარიბის
დონიდან
გ) თვით ღარიბთა შორის დიფერენციაცია (ღარიბ ოჯახთა შორის უმუშევრობის დონე), ღატაკების წილს ღარიბ
მოსახლეობაში
66. შემოსავლების რეგულირების ეკონომიკური ღონისძიებები:

ა) ეს არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა და უკავშირდება სახელმწიფოს მხრიდან მოსახლეობისთვის დახმარების
გაცემას
ბ) მიმართულია დაბალანსებული ეკონომიკური ზრდისათვის პირობების შესაქმნელად და ძირითადად გავლენას ახდენს
მოსახლეობის რეალურ შემოსავლებზე
67. შემოსავლების რეგულირების ადმინისტრაციული ღონისძიებები:

ა) არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა, რომლებიც არეგულირებს მოსახლეობის შემოსავლებს
ბ) დაკავშირებულია ნომინალური შემოსავლების რეგულირებასთან
68. მინიმალური ხელფასი წარმოადგენს:

ა) დაქირავებულის თვითდასაქმების შემოსავლის ნაწილს
ბ) სახელმწიფოს მიერ დადგენილ ხელფასის მინიმალურ ოდენობას საარსებო მინიმუმის გათვალისწინებით
გ) პროფკავშირების მიერ დადგენილი ფასი
დ) სამუშაო ძალის ერთეულის საბაზრო ფასი
69) შრომის ნორმა ეკონომიკურად დასაბუთებულია თუ:

ა) ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას
ბ) ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვა ოპტიმალურია
70) შრომის ნორმა სოციალურად დასაბუთებულია თუ:

ა) ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვე ოპტიმალურია
ბ) ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას
გ) შრომა შინაარსიანია, სამუშაოს შესრულების პროცესში მომუშვეს საშუალება აქვს დამოუკიდებელი შემოქმედებითი
პროცესი განახორციელოს
71) გამომუშავების ნორმა არის:

ა) ერთი მომუშავის ან მომუშავეთა ჯგუფის მიერ დროის ერთეულში გამოშვებული პროდუქციის მოცულობა
ბ) მომუშავის კვალიფიკაციისა და არსებული ორგანიზაციულ ტექნიკური პირობების გათვალისწინება
გ) სამუშაო ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯები
დ) კონკრეტული მოცულობის სამუშაოს ან საწარმოო ფუნქციის შესრულებისათვის საჭირო..
72) დროის ნორმა არის:

ა) სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე დროის დანახარჯები, რომელიც ითვლება ერთ მომუშავეზე ან მომუშავეთა ჯგუფზე
განსაზღვრულ ორგანიზაციულ ტექნიკურ პირობებში მათი კვალიფიკაციის შესაბამისად
73) მომსახურების ნორმა არის:

ა) ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ...
ბ) სამუშო ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯების დადგენილი სიდიდე
გ) საწარმოო ობიექტთა ის რაოდენობა, რომელსაც უნდა მოემსახუროს მომუშავე ან ბრიგადა დროის განსაზღვრულ
პერიოდში
29
74) რიცხოვნობის ნორმა განისაზღვრება:
ა) დროის ერთეულში შესრულებული სამუშაოს მოცულობით, რომელიც უნდა შეასრულოს..
ბ) ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ დაქვემდებარებული...
გ) მომუშავეთა რიცხოვნობას, რომელიც აუცილებელია გარკვეული მოცულობის სამუშაოს შესასრულებლად
განსაზღვრული ორგანიზაციული სტრუქტურის შესაბამისად
75) მმართველობის ნორმა ადგენს:

ა) მომუშავის რიცხოვნობას, რომელიც ერთ ხელმძღვანელს უნდა დაექვემდებაროს
ბ) სამუშაოს ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯებს სიდიდე
76) ფოტოგრაფიის მეთოდით სამუშაო დროის დანახარჯების შესწავლა ხორციელდება

ა)შრომის პროცესში ცალკეულ ოპერაციაზე დახარჯული დროის შესწავლა
ბ) დაკვირვება მომუშავეებსა და მომუშავეთა ჯგუფზე მთელი ცვლის ან ცვლის დარკვეული პერიოდის განმავლობაში
77) ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი არ არის სამუშაო დროის დანახარჯების შესწავლის მეთოდი?
ა) ფოტოგრაფია
ბ) ქრონომეტრაჟი
გ) მომენტური დაკვირვება
დ) პერიოდული დაკვირვება
78) დამქირავებლისათვის ხელფასი წარმოადგენს:

ა) შემოსავლის ძირითად წყაროს
ბ) წარმოების ხარჯების ნაწილს
გ) წარმოების მთლიან დანახარჯებს
79) ხელფასის სტიმულირების ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:

ა) მომუშავის საარსებო მოთხოვნების დაკმაყოფილება
ბ) მომუშავის დაინტერესება თავისი შრომის შედეგებით
80) ხელფასის სოციალური ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:
ბ) სამომხმარებლო ბაზარზე მოსახლეობის გადახდისუნარიანობის უზრუნველყოფა
81) ხელფასის გამაფრთხილებელი ინდექსაცია გულისხმობს:

ა)ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში..
ბ)ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნუზული ზრდის გათვალისწინებით და წინ უსწრებს ინფლაციას
82) ხელფასის რეტროსპექტული ინდექსაცია გულისხმობს:

ა)ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნუზული ზრდის გათვალისწინებით
ბ)ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში სამომხმარებლო ფასების ზრდის შესაბამისად
83) სატარიფო სისტემა წარმოადგენს:

ა) ფულად ფორმაში გამოხატულ შრომის ანაზღაურების აბსოლუტურ სიდიდეს სამუშაო დროის პერიოდში
ბ) განაპირა თანრიგების სატარიფო კოეფიციენტების შესაბამისობას
გ) ნორმატივთა ერთობლიობას, რომლის საფუძველზე განისაზღვრება მომუშავის ხელფასის ნორმა შრომის პირობების,
კვალიფიკაციისა და ინდივიდუალური თვისებების გათვალისწინებით
84) სატარიფო ბადე არის:

ა) შრომის ანაზღაურების აბსოლუტური სიდიდე დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში
ბ) საკვალიფიციო თარიღებსა და შესაბამის სატარიფო კოეფიციენტების ერთობლიობა
85) სატარიფო განაკვეთი გამოხატავს:

დროის ერთეულში მომუშავის მიერ შრომის ანაზღაურების ზომას
86) სატარიფო ბადის დიაპაზონი ეწოდება:

ა) ნორმატივების ერთობლიობას, რომლ...
ბ) სატარიფო ბადის პირველ და კანასკნელ თანრიგებს შორის თანაფარდობას
30
87) ხელფასის სატარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:
გ) ინდივიდუალური შრომის შედეგის მიხედვით
88) ხელფასის უტარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:

ბ) კოლექტიური შრომის საბოლოო შედეგის მიხედვით
89) ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი კომპონენტი არ არის ხელფასის ფონდის შემადგენელი ნაწილი?
ა) სამუშაო დროის ანაზღაურება
ბ) საკვალიფიკაციო თარიღებისა და სატარიფო კოეფიციენტების ერთობლიობა ( ეს პასუხი იქნებ ვინმემ გადაამოწმოთ, ცოტა
არ იყოს ვერ გავიგე რომელია სწორი)
გ) არანამუშევარი დროის ანაზღაურება
90) სამუშაო დროის ანაზღაურება არ მოიცავს:

ა) ნამუშევარი დროის ანაზღაურება
ბ) ყოველწლიური დამატებით, ან კანონმდებლობით გაუთვალისწინებელი შვებულების ანაზღაურება
91) არანამუშევარი დროის ანაზღაურება მოიცავს

ა) სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი დავალების შესრულებისათვის, იძულებითი გაცდენების ანაზღაურებას
92) ხელფასის ფონდის დაგეგმვის მეთოდებია:

ბ) ექსტრაპოლაციური, ნორმატიული და დეტალური
93) ექსტრაპოლაციური მეთოდით ხელფასის ფონდის დაგეგმვისას საბაზო პერიოდში დახარჯული ხელფასის ფონდის
პროექტირება ხდება
ა) საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და საშუალო ხელფასის ცვლილების შესაბამისად
94. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება წარმოადგენს

ა) პრემიებსა და ჯილდოებს
ბ) სამუშაოს შეთავსებით მყოფთა ხელფასს
95. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება არ მოიცავს

ა) პრემიებს და ჯილდოებს
ბ) ყოველწლიური დამატებითი ან კანონმდებლობით გათვალისწინებული შვებულების ანაზღაურება
96. ხელფასის სუბსიდირება

ა) წარმოშობს მხოლოდ შემოსავლის ეფექტს
ბ) წარმოშობს სამუშაო ძალის მიწოდების შემცირებას
გ) აძლიერებს შრომის მოტივაციას
97. ხელფასის ძირითადი ფუნქციებია

გ) სოციალური, კვლავწარმოების და რეგულირების
98. ხელფასის ძირითადი ფორმებია

ა) სანარდო და დროითი
99. ხელფასის სატარიფო და უტარიფო სისტემას შორის პრინციპული განსხვავება შემდეგია

ა) სატარიფო სისტემაში პირველადია მომუშავის გამომუშავება მეორადი - ხელფასის ფონდი, უტარიფოში კი პირველადია
ხელფასის გამომუშავება, მეორადი - ინდივიდუალური გამომუშავება
100. შრომის მწარმოებლურობა განისაზღვრება

გ) როგორც წარმოებული პროდუქციის რაოდენობის შეფარდება მის საწარმოებლად საჭირო დანახარჯებთან
31
101. შრომის მწარმოებლურობის განსაზღვრის მეთოდებია
გ) ნატურალური ღირებულებითი და შრომითი
102. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ღირებულებითი მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში

ა) წარმოებული პროდუქციის მოცულობა გამოისახება საერთო წმინდა სასაქონლო პროდუქციის მაჩვენებლებში
103. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის შრომითი მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში

გ) წარმოებული პროდუქციის რაოდენობა გამოისახება ნორმა საათებში
104. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ნატურალური მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში

ბ) წარმოებული პროდუქციის მოცულობა განისაზღვრება ფიზიკური ზომის ერთეულებში
105. შრომატევადობა გამოხატავს

გ) პროდუქციის ერთი ერთეულის გამოსაშვებად საჭირო დროის რაოდენობას
106. ტექნოლოგიური შრომატევადობა წარმოადგენს

ბ) ყველა ძირითადი მუშის (სანარდო და დროითი) შრომითი დანახარჯების ჯამს
107. წარმოების მომსახურების შრომატევადობა წარმოადგენს
ა) ხელმძღვანელისა და სპეციალისტების შრომით დანახარჯებს
ბ) პერსონალის ყველა კატეგორიის შრომითი დანახარჯების ჯამს
გ) ძირითადი საამქროების დამხმარე მუშებისა და სამსახურების დამხმარე მუშების შრომით დანახარჯებს
108. შრომის მწარმოებლურობის ზრდის რეზერვები არის

ბ) პროდუქციის წარმოების მოცულობის ზრდისა და ხარისხის ამაღლების, ასევე შრომითი დანახარჯების შემცირების
გამოუყენებელი შესაძლებლობები
109. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რა შემთხვევაში არ ხდება შრომის მწარმოებლურობის ამაღლება

ა) პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები მცირდება
ბ) პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები უცვლელია
გ) პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები მცირდება
დ) პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები იზრდება
110. ზოგადად, შრომის მწარმოებლურობის ზრდის ფაქტორებია
გ) მატერიალურ-ტექნიკური, ორგანიზაციული და სოციალურ-ეკონომიკური
საბოლოო ტესტები
1) სტრესის გამომწვევი ფაქტორები:

- სამუშაოსთან დაკავშირებული სტრესორები:
დავალების შესრულებასთან დაკავშირებული სტრესი
როლის განუსაზღვრელობა
როლთან დაკავშირებული კონფლიქტები
ეთიკური დილემა
პიროვნებათორისი პრობლემები
32
კარიერული ზრდა
ფიზიკური პირობები
არასამსახურეობრივი და პირადი სტრესორები
2) კომპანია Apec არისს აზიაში.
3) რის აღმოფხვრას უნდა შეეცადონ ორგანიზაციაში?
- დესტრუქციული სტრესი
4) ცვლილებებთან ბრძოლის რამდენი სტრატეგიაა?
- 6 სტრატეგია
1) სწავლება-კომუნიკაცია
2) მონაწილეობა და ჩართულობა
3) მხარდაჭერა
4) მოლაპარაკებები
5) შეთანხმებები, მანიპულაციები
6) ფარული და აშკარა იძულება
5) პოლიქრონული კულტურა
- ბეჭდის ფორმა აქვს, ითვალისწინებს წარსულს, აწმყოსა და მომავალს
6) მაღალეფექტური ორგანიზაციებისთვის რა არის დამახაიათებელი?
- 1)თანამშრომელთა ჩაბმულობა
2) თვითმართვადი მუშა გუნდები
3) ინტეგრირებული საწარმოო ტექნოლოგიები
4) ორგანიზაციული სწავლება
5) ტოტალური ხარისხის მენეჯმენტი
7) ღია სისტემის განმარტება

- ახდენენ ადამიანური და მატერიალური რესურსების ტრანსფორმაციას საქონლად და
მომსახურეობად.
8) რა არის უტილიტარული მიდგომა?
- ეთიკურად თვლის ისეთ მიდგომას, რომელსაც აქვს მაქსიმალური რაოდენობით
კეთილდღეობა ადამიანთა მაქსიმალური რაოდენობისთვის.
9) ტრომპერნაასის მოდელი რას შეიცავს
- 1) ადამიანებთან ურთიერთობა 2) დროსთან დამოკიდებულება 3) დამოკიდებულება
გარემოსთან
10) სამუშაო ცხოვრების ხარისხი?
- ეს არის სამუშაო ადგილზე ადამიანის მსოფლმხედველობის ზოგადი ხარისხი.
11) საუკეთეო მეჯემნენტის ნიშნებია:
1)დელეგირება
2)ნდობა
3)გასამრჯელო
4)გამოხმაურება
5)ბალანსი სამუშაოსა და ცხოვრებას შორის
33
12) რადიკალური ცვლილების დროს იცვლება:
- მიზნები, მისია, ფასეულობები, სტრატეგიები და მხარდაჭერის სტრუქტურები. (ყველაა
სწორი პასუხი)
13) კულტურული რელატივიზმი
- გამომდინარეობს წინაპირობიდან, რომ ქცევის ეთიკურობა განისაზღვრება მისი
კულტურული კონტექსტით.
14) სოციალური სიზარმაცე:
- ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როდესაც ადამიანები ინდივიდუალურთან შედარებით უფრო
ცუდად მუშაობენ.
15) რა დროს ერთიანდებიან ჯგუფები ,( თუ რაღაც)
- (მგონი ნორმირება სადაც ეწერა)
16) კონსესუსი?
- ეს არის ჯგუფური გადაწყვეტილება, რომელიც მხარდაჭერილია ჯგუფის წევრთა
უმრავლესობით.
17) დილემა მრავალფეროვნებასა და კონსესუსს შორის
- წარმოადგენს ტენდეციას, რომლის შედეგად მრავალფეროვნება ჯგუფში წარმოშობს
სირთულეებს და ამავე დროს ზრდის ამოცანის ამოხსნის შესაძლებლობებს.
18) როლების განუსაზღვრელობა
- ადგილი აქვს მაშინ, როცა ადამიანმა არ იცის, თუ რას მოელიან მისგან
19) როლური კონფლიქტი
- თავს იჩენს მაშინ, როცა ადამიანი აღმოაჩენს, რომ არ შეუძლია რეაგირება მოახდინოს იმ
როლების მოლოდინზე, რომლებიც ეწინააღმდეგება ერთმანეთს.
20) დაჯილდოების ტიპებია:
1)გარეგანი დაჯილდოება,
2)ბუნებრივი დაჯილდოება
21) ძალაუფლება დაკავშირებული დასჯის საშუალებებთან
- ეს არის გარშემომყოფთს კონტროლის მიზნით მენეჯერის უფლების განსაზღვრა სასურველი
ჯილდოს ჩამორთმევაზე ან გარკვეული სასჯელის დადგენაზე.
22) რეპრეზენტაციული ძალაუფლება
- არის ფირმის მიერ მინიჭებული ოფიციალური უფლება უფლებამოსილი პირის სახით,
რომელიც წარსდგება პოტენციურად მნიშვნელოვანი ადამიანების ჯგუფის წინაშე,
რომლებიც შეიძლება წარმოდგენილი იყოს სხვადასხვა ქვეგაყოფილებების, ან სხვადასხვა
თანამშრომლების სახით.
23) ტესტში უნდა იყოს ჩამოთვლილი ესენი (ლოგიკა, კეთილგანწყობა, კოალიცია, ვაჭრობა...)
- სწორი პასუხია ყველა
24) ორგანიზაციები სამყურა ფოთლის ტიპის მიხედვით
- არიან ფირმები, რომელთა საქმიანობა ხორციელდება მუდმივი მუშაკების ბირთვის ხარჯზე,
რომელიც დროდადრო ივსება კონტრაქტით მომუშავე ადამიანებითა და არასრული
სამუშაოთი დასაქმებული მუშაკებით.
34
25) მაღალი მიღწევების ორგანიზაცია (მმო)
- იქმნება იმგვარად, რათა ადამიანებში განვითარდეს და გამოვლინდეს უკეთესი შტრიხები და
მუდმივად მივიღოთ საუკეთესო შედეგები.
26) მაღალკონტექსტუალურ კულტურა
- სიტყვებით გადმოსცემენ შეტყობინების რაღაც ნაწილს და ამ რამდენიმე სიტყვით ხვდებიან
მთავარ აზრს.
27) პოლიქრონულ კულტურაში
- ადამიანები მიდრეკილნი არიან გააკეთონ რამდენიმე საქმე ერთდროულად დროის
ერთეულში.
28) მონოქრონულ კულტურაში
- ადამიანები ცდილობენ ერთი საქმე გააკეთონ დროის ერთეულში.
29) გ.ხოფსტედის ეროვნული კულტურის პარამეტრები:
- 1)ძალაუფლების დისტანცია
2)გაურკვევლობის თავიდან აცილება
3)ინდივიდუალიზმი-კოლექტივიზმი
4) მასკულიზმი-ფემინიზმი
5)გრძელვადიანი ან მოკლევადიანი ორიენტაცია
30) პაროკსიალიზმი
- ვარაუდი იმის შესახებ, რომ არსებობს მხოლოდ სხვადასხვა საგნების კეთების ის მეთოდები,
რომლებიც მიღებულია ჩვენს კულტურაში.
31) ეთნოცენტრიზმი
- დარწმუნება იმაში, რომ მეთოდები, რომლებიც მიღებულია ჩვენს კულტურაში არის
საუკეთესო.
32) სოციალური მხარდაჭერა
- ეს არის ტენდეცია, რომელიც მდგომარეობს იმაში, რომ ჯგუფში მყოფი წევრის ქცევაზე
ზეგავლენას ახდენენ ჯგუფის დანარჩენი წევრები.
33) არაფორმალური ჯგუფები
- არის არაოფიციალური და წარმოიქმნება მათი წევრების ინტერესების დასაკმაყოფილებლად.
34) ჯგუფის განვითარების სტადიები:
- 5სტადია აქვს:
1) ფორმირების სტადია- ერთმანეთის გაცნობა
2) ქარიშხლის სტადია - წინააღმდეგობების ლიკვიდაცია და ჯგუფის ამოცანების დასახვა
3) ნორმირების სტადია (სტანდარტიზაცია)- ურთიერთობების აგება და ერთობლივი სამუშაო
პროცესი
4) შესრულების სტადია- ურთიერთობების მომწიფება და სამუშაოს შესრულება
5) შესვენების სტადია - დაშლა და წარმატების ზეიმი
( ანუ შეიძლება კითხვა იყოს რამდენი სტადია აქვსო ჯგუფს, ან რომელიმე სტადიაზე რა
ხდებაო)
35
35) მენეჯერის ძალაუფლება
- 6 ფორმის ძალაუფლება აქვს:
1) დაჯილდოების შესაძლებლობა
2) დასჯის შესაძლებლობა
3) ლეგიტიმური ძალაუფლება
4) ძალაუფლება პროცესებზე
5) ინფორმაციული ძალაუფლება
36) მიზნობრივი ჯგუფები:
- იქმნება ერთი პრობლემის გადასაწყვეტად ან მკაცრად განსაზღვრული დავალების
შესასრულებლად.
38) კონფლიტის ფორმები

- 2 ფორმა:
1) არსებითი კონფლიქტი
2) ემოციური კონფლიქტი
39) გადაწყვეტილების მიღების კლასიკური თეორია
- გამომდინარეობს იქიდან, რომ გადაწყვეტილების მიმღები ადამიანები მოქმედებენ სრულიად
განსაზღვრულ სიტუაციებში.
40) გადაწყვეტილების მიღების კლასიკური მიდგომა
- გაწერილია ნორმატივებით და ხშირდ გამოიყენება მენეჯერები მიერ, როგორც მოდელი
41) ტრანსფორმაციული რესურსები...
- ერთმანეთს უნდა შეესაბამებოდეს (თუ რაღაც :დდ)
42) ინტერნალები
- ადამიანებს გააჩნიათ საკუთარი წარმოდგენები იმის შესახებ, რომ მოვლენების კონტროლი
ხორციელდება მათ მიერ
43) ექსტერნალები
- ადამიანებს გააჩნიათ საკუთარი წარმოდგენები იმის შესახებ, რომ მოვლენების კონტროლი
ხორციელდება გარემოს მიერ
44) „მე“-ს კონცეფცია
- ეს არის ადამიანის წარმოდგენა საკუთარ თავზე როგორც ფიზიკური შესაძლებლობების,
სოციალური მდგომარეობის, სულიერი სამყაროსა და ასევე შინაგანი მრწამსის თაობაზე.
45) დემოგრაფიული ფაქტორები:
36
- სქესი, ასაკი, ფიზიკური მახასიათებლები, ნიჭი და უნარები, რასობრივი და ეთნიკური
ჯგუფები, პიროვნება.
46) ჯგუფურ დონეზე ორგანიზაციული განვითარება
- ხელმძღვანელობს პრინციპით, რომელიც გამოხატავს რწმენას იმაზე, რომ ჯგუფებს შეუძლიათ
დადებითი ეფექტი მოახდინონ როგორც ადამიანებზე, ასევეე მთლიანად ორგანიზაციაზე.
47) პირადი ძალაუფლება
- არის ძალაუფლება, რომელიც ეკუთვნის კონკრეტულ ადამიანს და არ არის დამოკიდებული
მის მდგომარეობაზე. ამ ძალაუფლებას აქვს სამი წყარო: გამოცდილება, რაციონალური
შეხედულება და ავტორიტეტულობა.
48) პირადი ძალაუფლების წყარო
- 1) გამოცდილება
2) რაციონალური შეხედულება
3) ავტორიტეტულობა
49) რომელი დებულებაა სწორი
- ორგანიზაციის გარემომცველ გარემოში კონკურენციის უწყვეტმა ზრდამ ტრადიციული
იერარქიული სტრუქტურები აქცია მოუქნელად, მდორედ და ძვირადღირებულად
50) რა არის სამართლიანობის მიდგომა
- როდესაც ადამიანები აფასებენ თავიანთი სამუშაოს შედეგების სამართლიანობას
გარშემომყოფებთან შედარებით, ნებისმიერი აღქმადი უსამართლობა წარმოადგენს
მოტივატორს.
51) თანამშრომელთა ჩაბმულობა
- ეს არის გადაწყვეტილებათა რაოდენობა, რომელთა მიღების შედეგად ხდება მათი
გადანაწილება მუშაკებზე.
52) ტოტალური ხარისხის მენეჯმენტი
- ყველა სფეროში მიმართულია მაღალი ხარისხის მიღწევებზე, უწყვეტ გაუმჯობესებაზე და
მომხმარებელთა მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაზე.
53) ორგანიზაციული სწავლება,
- როგორც ხერხი , რომლის საშუალებით ორგანიზაციები ეგუებიან გარემოს და აგროვებენ
შემდგომი ცვლილებებისათვის საჭირო ინფორმაციას.
54) თვითმართვადი მუშა გუნდები რას ახორციელებენ?
- უფლებამოსილნი არიან მიიღონ გადაწყვეტილებები, რომლებიც ეხება დაგეგმვას, წარმოებასა
და საკუთრივ მათი მუშაობის შეფასებას.
55) პროქსემიკა
- მეცნიერება იმაზე, თუ როგორ იყენებს ხალხი სივრცეს, ააშკარავებს მნიშვნელოვან
კულტურულ განსხვავებებს.
56) გ. ხოფსტედი რას უწოდებს კულტურას?
- შემეცნებით პროგრამას
57) ეთიკური აბსოლუტიზმი
- გამომდინარეობს იმ ვარაუდიდან, რომ არსებობს ერთადერთი ზნეობრივი ნორმა, რომელიც
მიესადაგება ყველა კულტურას
37
58) რომელ ეტაპზე ხდება ჯგუფის როგორც მთლიან ორგანოდ გადაქცევა რომელსაც
შეუძლია შეთანხმებული მოქმედება
- ნორმირების სტადიაზე
59) ჰომოგენური ჯგუფებისთვის რა არის დამახასიათებელი
- რომლის წევრებიც ერთმანეთის მსგავსნი არიან
60) გუნდის ფორმირება რას ნიშნავს
- თანამშრომლობის ხერხი, რომლის მიზანია გუნდური მუშაობის შემდგომი
გაუმჯობესებისთვის მონაცემთა შეკრება და ანალიზი.
61) ძალაუფლების გადაქცევა როა ზეგავლენად სტრატეგიულები მანდ იყო ჩამოთვლილი 3
რაღაც
- და ყველა არის პასუხი
62) კულტურის ანალიზის დონეები იყო ჩამოთვლილი
- ყველა პასუხი სწორია
63) შიხის მოდელი რამდენი სტადიაო და რომლებიაო
- 3სტადია: 18-30, 30-45, 45-85.
64) დემოგრაფიულად და კულტურულად მრავალფეროვანი ჯგუფებისთვის რა არის
დამახასიათებელი
- პრობლემების მოგვარება და შემოქმედება
65) რას ნიშნავს სტრესის მართვა?
- გულისხმობს აქტიურ მიდგომას ადამიანის ქცევაზე მოქმედი სტრესის საწინააღმდეგოდ.
66) პიროვნული მახასიათებლები 5ეტაპი
- ექსტრავერსია,
თანამშრომლობისადმი მზადყოფნა
შეგნებულობა
ემოციური მდგრადობა
გამოცდილებისათვის გახსნილობა
67) ძალაუფლების სახეები
68) ძალაუფლება დაკავშირებული დაჯილდოების
- გარშემომყოფთა კონტროლის მიზნით განსაზღვრავს მენეჯერის უფლებას გამოიყენოს შიდა
და გარე ჯილდოები.
69) რაში გვეხმარება ორგანიზაციული ქცევის გაგება?
- ჩვენ შეგვიძლია სამართლიანად მოველოდეთ ადამიანის გარკვეულ ქმედებას, მის
ინდივიდუალობა და მიდრეკილებებს შორის ურთიერთშესაბამისობის საფუძველზე
70) თავდაცვის სტრატეგიები
- 3სტრატეგია
რისკი თავიდან აცილების
პასუხისმგებლობის გადამისამართება
საკუთარეი ტერიტორიის დაცვა
71) რა არის ორგანიზაცია?
38
- ორგანიზაციული ქცევა წარმოადგენს ორგანიზაციებში ჯგუფებისა და ინდივიდების კვლევას.
72) ფირმაში ეთიკური და სოციალური პასუხისმგებლობა
- პირველხარისხოვანია ....
73) ინტელექტუალური კაპიტალი
- ეს არის ორგანიზაციების წევრების ცოდნის, გამოცდილებისა და ენერგიის
ჯამი.(ჩამონათვალში კიდე ეწერა მხოლოდ მენეჯერების ცოდნაო და ეგეთები და სწორია
ყველა წევრიი, რომელშიც წერია)
74) დღეს, ფირმები ყურადღებას აქცევენ
- თანამშრომლების ურთიერთობებს,პირად ცხოვრებას .. ( რაღაც ასეთი პასუხი იყო )
75) ორგანიზაცია სამყურა ტიპის მიხედვით
- ფირმები, რომელთა საქმიანობა ხორციელდება მუდმივი მუშაკების ბირთვის ხარჯზე,
რომელიც დროდადრო ივსება კონტრაქტით მომუშავე ადამიანებითა და არასრული
სამუშაოთი დასაქმებული მუშაკებით.
76) რომელია სწორი: ჩამოთვლილი იყო აკომოდაციის, ადაპტაციის და კიდე ერთი
განმარტება და
77) მაღალკონტექსტუალური კულტურა
- ქვეყნებში სიტყვებით გადმოსცემენ შეტყობინების რაღაც ნაწილს და ამ რამდენიმე სიტყვით
ხვდებიან მთავარ აზრს.
78) პოლიქრონულ კულტურაში რას ითვალისინებენ
(ყველა პასუხი სწორია
(ჩამოთვლილი იყო, წარსული, აწმყო, მომავალი)
79) მეთოდები, რომლებიც მიღებულია ჩვენს კულტურაში, საუკეთესოა და რომელიაო ეს
- ეთნოცენტრიზმი
80) მრავალეროვნული კორპორაციებისთვის დამახასიათებელია
- ყველა პასუხი სწორია, (უკუკავშირი და რაღაცები იყო ჩამოთვლილი)
81) ჯგუფი შედგება
(ყველა პასუხი სწორია)
82) სოციალური სიზარმაცე
- ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როდესაც ადამიანები ინდივიდუალურთან შედარებით უფრო
ცუდად მუშაობენ.
83) სამუშაო ძალის მრავალფეროვნება შედგება:
(ყველა პასუხი სწორია) (ჩამოთლვილი იყო ასაკი,სქესი, )
84) დილემა მრავალფეროვნებასა და კონსესუსს შორის
- წარმოადგენს ტენდეციას, რომლის შედეგად მრავალფეროვნება ჯგუფში წარმოშობს
სირთულეებს და ამავე დროს ზრდის ამოცანის ამოხსნის შესაძლებლობებს.
85) ადამიანის სტატუსის შესაბამისობა ჯგუფის შიგნით და მის გარეთ არის
- სატუსის კონგრუენტლობა
86) ღირებულების განმარტება
39
- არის მყარი პრიორიტეტების გამოვლენა მიმდინარე მოვლენებთან ან მათ შედეგებთან
დამოკიდებულებაში.
87) როლების გადატვირთვა
- თავს იჩენს მაშინ, როცა ადამიანისაგან მოელიან ზედმეტან ბევრი სამუშაოს შესრულებას.
88) მოლაპარაკებები და თანამშრომლობა
- (ზუსტად არ მახსოვს მარა ლოგიკური პასუხი ქონდა გამორიცხვის მეთოდით :დდ)
( გადაყვეტილების შემუშავების პროცესი თუ რაღაც ეგეთი ეწერა)
89) სტერეოტიპების ფორმირება
- ხდება იმ შემთხვევაში, როცა ადამიანს აღიქვამენ, როგორც გარკვეული ჯგუფის ან
კატეგორიის წარმომადგენელს და მიაწერენ მას ამ ჯგუფისათვის დამახასიათებელ
თვისებებს.
90) რომელია სწორი?
- მემკვიდრეობითობა ადგენს საზღვრებს, რომლის ფარგლებში შეიძლება განვითარდეს
პიროვნული მახასიათებლები, ხოლო გარემო განსაზღვრავს განვითარებას ამ საზღვრების
ფარგლებში.
(პასუხებში პირიქითაც ეწერა დასაბნევად -_- დდ)
91) კონცეპტუალური მახასიათებლები
- განსაზღვრავენ იმას, თუ რას ფიქრობენ ადამიანები თავიანთი სოციალური და ფიზიკური
მდგომარეობის შესახებ, ასევე აისახება ძირითადი მიმართებები და პიროვნული
ორიენტირები სხვადასხვა საკითხებთან მიმართებაში.
92) Nafta სადაური კომპანიააო თუ რაღაც და
- ჩრდილოეთ ამერიკის ....
93) რას წარმოადგენს KPMG
- არის ერთ-ერთი მსხვილი და პრესტიჟული საკონსულტაციო ფირმების ქსელი მსოფლიოში,
რომლებიც ფლობენ უდიდეს გამოცდილებასა და რომელსაც თვითონ თანამშრომლები
უწოდებენ „რისკის დაშვების პირობებში საწარმოთა მართვა“-ს
94) ძალაუფლების და ზემოქმედების განმარტება იყო ერთად
- ძალაუფლება განისაზღვრება, როგორც შესაძლებლობა დაარწმუნო ვიღაც გააკეთოს ის, რაც
თქვენ გსურთ, ან მიმართოს მოვლენები თქვენთვის სასურველი მიმართულებით.
ზემოქმედება ესაა ის ბერკეტი, რასაც იყენებენ ძალაუფლების გამოყენების დროს.
95) მენეჯერის ძალაუფლების სახეებია
- ექვსივე იყო ჩამოთვლილი (ყველა პასუხი სწორია)
97) გარე ადაპტაცია
- ყველა პასუხი სწორია (განმარტებიდან იყო ჩამოთლვილი რაღაცები)
98) კულტურის ანალიზი მოიცავს
40
99) მაღალი მიღწევების ორგანიზაციისთვის რა არის დამახასიათებელი
- ყველა პასუხი სწორია (უკუკავშირი და რაღაცები იყო ჩამოთვლილი)
100) ორგანიზებული ანარქია
- არის ფირმა ან მისი ქვეგანყოფილება, რომელიც იმყოფება გარდამავალ მდგომარეობაში,
რომლისთვისაც დამახასიათებელია სწრაფი ცვლილებები და ლეგიტიმური იერარქიის
არარსებობა.
101) ხშრიად კონფლიქტის მიზეზებია
102) რომელი ცვლილებაა, რომელიც ორგანიზაციას ფუნდამენტურად ცვლის?
- ტრანსფორმაციული
103) ცვლილებებთან ბრძოლის სტრატეგიებში პირველ რიგში რომელია
- სწავლება და კომუნიკაცია
104) რა შემთხვევაშია ფირმაში ცვლილებები წარუმატებელი?
- არცერთი პასუხი არაა სწორი
105) რა ნაკლოვანება აქვს ჯგუფის ერთგვაროვნებას? (ან ჰომოგენურობა ეწერა)
- არაეფექტური მუშაობა, (ან მსგავსი შინაარსის დდ)
106) ტროპრენაარსი კულტურის გარე გარემოსთან დამოკიდებულება
- ერთ შემთხვევაში დამოუკიდებლები არიან, მეორე შემთხვევაში დამოკიდებულნი
41
2 Tema
1. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli kategoria ar Sedis ekonomikurad

araaqtiur mosaxleobaSi:
1. samuSaos is maZieblebi romelTac dakages misi povnis imedi, Tumca
mzad arian imuSaon;
2. pirebi romlebic iZulebis wesiT gadian mkurnalobis kurss;
3. pirebi, romlabsac arsebuli Semosavlebis gamo ar surT muSaoba;
4. umuSevrebi romlebic bazars sTavazoben Tavis Sromas.
2. 2010 wlis pirveli Tebevlis mgomareobiT qveynis mosaxleoba

Seadgens 4.6 mln kacs, aqedan dasaqmebulia 2.6 mln. kaci,
ekonomikurad araqtiuri 1.5 mln, xolo umuSevari 0.5 mln. kaci.
gaiangariSeT mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done.
pasuxi: E=C/P=(2.6+0.5)/4.6=3.1/4.6=0.674
3. mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done ganisazRvreba:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis SefardebiT mosaxleobis
saerTo ricxovnobasTan.
2. dasaqmebuli mosaxleobis ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad
aqtiur mosaxleobasTan;
3. mosaxleobis saerTo ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad
aqtiur mosaxleobasTan;
4. 1; 2 da 3 punqtebi arasworia
4. SromiTi resursebis zrdis tempi gamoiTvleba:

1. SromiTi resursebis ricxovnobis sxvaobiT periodis bolosa da
2. SromiTi resursebis ricxovnobis TanafardobiT periodis bolosa
da periodis dasawyisSi;
3. orive zemoaRnisSnuli wesiT;
5. SromiTi resursebis absoluturi zrda gamoiTvleba:

1. SromiTi resursebis ricxovnobis TanafardobiT periodis
bolosa da periodis dasawyisSi;
2. SromiTi resursebis ricxovnobis sxvaobiT periodis bolosa da
3. SromiTi resursebis ricxovnobis SejamebiT periodis bolosa da
6. gamoiyeneT saWiro monacemebi da gaiangariSeT SromiTi resursebis

absoluturi ricxovnoba – 2010 wlis 15 martis mdgomareobit, Tu: Sromis
asakis Sromisunariani mosaxleoba25 mln. kacia, dasaqmebulebi 2.1 mln kaci,
umuSevrebi 0.6 mln. kaci, romelTagan I da II jgufis umuSevari invalidebi
0.3 mln kacia.
pasuxi: 2.5 _ 0.3 + 0.2 = 2.4 naTia es sworia? 
7. qvemoT CamoTvlilTagan, mosaxleobis romeli asakobrivi jgufi ar Sedis

SromiTi resursebis SemadgenlobaSi:
1. 16-36 w;
2. 25-49 w;
3. 62-64 w;
4. 50-69 w.
8. 40-64 wlis asakobrivi jgufis mosaxleobis raodenoba 500 000-ia, 45-55

wlis asakobrivi jgufis _ 325 000, 16_64 wlis asakobrivi jgufis _
1 200 000, xolo 50_64 wlis asakobrivi jgufis mosaxleobis 200 000. saWiro
monacemebis gamoyenebiT gaiangaiSeT SromiTi resursebis daberebis
maCvenebeli
pasuxi: Cdaber.koef = W40-64 /W16-64 =500 000/1 200 000=0.417
9. im SemTxvevaSi, roca emigracia masStaburia:

1. mosaxleobis raodenoba izrdeba, SromiTi resursebis raodenoba
mcirdeba.
2. mosaxleobis da Sesabamisad SromiTi resursebis raodenoba
mcirdeba.
3. mosaxleobis da Sesabamisad SromiTi resursebis raodenoba izrdeba;
4. miasxleobis raodenoba mcirdeba, SromiTi resursebis raodenoba
izrdeba.
10. Sesabamisi monacemebis safuZvelze gaiangariSeT Sps meridianis”

_SromiTi resursebis potenciali 2009 wlisTvis, Tu momuSaveTa raodeno0ba
16 kacia, samuSao dReebis raodenoba weliwadSi 242, gamoucxadebeli da
Sesvenebis saaTebis moucloba Seadgens 850, samuSao dRis xangrZlivoba 8
saaTi.
pasuxi: FZ*D*Tc= 16*242*8=30976

11. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli niSniT ar xasiaTdeba samuSao Zala:
1. janmrTeloba;
2. ganaTleba;
3. TviTrealizaciis unari;
4. profesionalizmi.
Tema 3
1. Sromis bazari viwro gagebiT moicavs:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar dasaqmebul nawils ;
2. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar nawils ;
3. umuSevrebsa da dasaqmebulebs ;
4. mxolo samuSao asakis umuSevar da dasaqmebul mosaxleobas.

1. mxolod ekoomikurad _ aqtiui mosaxleobis dasaqmebul nawils;
2. mxolod ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis umuSevar nawils;
3. mxolod umuSevrebsa da dasaqmebulebs;
4. mxolod samuSao asakis umuSevar mosaxleobas.
3. samuSao Zalis (momuSavis) daqiravebiT damsaqmebeli (damqiravebeli)

iZens:
1. misi Sromis unaris gamoyenebis uflebas gansazRvrul periodsa da
pirobebSi ;
2. misi Sromis unaris gankargvis uflebas gansazRvrul peiodsa da
pirobebSi, garkveuli gasamrjelos safasurad ;
3. misi Sromis unaris gamoyenmebisa da gankargvis uflebas
gansazRvrul periodsa da pirobebSi.
4. Sromis bazris infrastruqtura warmoadgens:

2. moTxovna miwodebis Tanafardobas sromis bazarze;
3. Sromis bazris nawils, romelic moicavs samuSao Zalis
gadanacvlebas sawarmoebs Soris;
4. organizaciebisa da dawesebulebebis kompleqss, romlebic
uzrunvelyofen Sromis bazris funqcionirebas;

1. ekonomikurad aqtiur mosaxleobas mTlianad;
2. SromiT resursebs;
3. mxolod maT vinc aqtiurad eZebs samuSaos;
6. Sromis bazris subieqtebia:'

1. Sromis bazris koniuqtura da infrastruqtura;
2. socialuri dacvis sistema;
3. damqiraveblebi, daqiravebuli momuSaveebi, daqiravebiT muSaobis
msurveli umuSevrebi, saxelmwifo.
7. Sromis bazris koniunqtura warmoadgens:

1. organizaciebisa da daweebulebebis kompleqss, romlebic
uzrunvelyofen Sromis bazris funqcionirebas;
2. xelfasze, daqirvebaze da samedicino dazRvevaze gaweul xarjebs;
4. moTxovna-miwodebis Tanafardobas Sromis bazarze.
8. Sromis bazarze samuSao Zalis deficiti warmoiSoba rodesac:

1. samuSao Zalis miwodeba Warbobs moTxovnas.
2. samuSao Zalaze moTxovna Warbobs samuSao Zalia miwodebas;
3. samuSao Zalaze moTxovna Seesabameba mis miwodebas.
9. CamoTvlili debulebebidan romelia niSandoblivi srulyofili

(Tavisufali) konkurenciis Sromis bazrisaTvis:
1. damqiravebel firmebs SeuZliaT gavlena moaxdinon xelfasis doneze;
2. damqiravebeli firmebi qiraoben erTnsiri kvalifikaciisa da
SesaZleblobis mqone momuSaveebs;
3. damqiravebeli firmebi qiraoben sxvadasxva kvalifikaciisa da
SesaZleblobebis mqone mouSaveebs.
10. ormxrivi monopolia Sromis bazarze iseTi situaciaa, roca:

1. damqiravebeli samuSao Zalis erTaderTi myidvelia, xolo samuSao
Zalis gamyidveli flobs monopoliur Zalauflebas prof-
kavSirebSi gaerTianebuli momuSaveebi);
2. Sromis bazarze mocemuli kvalifikaciis samuSaoZalis erTaderTi
damqiravelbelia;
3. samuSao Zalis myidveli flobs monopoliur Zalauflebas;
4. mocemuli informacia ar aris sakmarisi swori pasuxis gasacemad.
11. qvemoT motanili debulebebidan romelia swori:

1. qdasaqmebis done da xelfasis ganakveTi monofsoniuri Sromis
bazris pirobebSi gacilebiT maRalia, vidre srulyofili
konkurenciis pirobebsi.
2. monofsoniuri Sromis bazris pirobebSi srulyofili konkurenciis
bazarTan SedarebiT maRalia dasaqmebis done, magram dabalia
xelfasis ganakveTi;
3. dasaqmebis done da xelfasis ganakveთi monofsoniuri Sromis
bazris pirobebშi dabalia srulyofili konkurenciis Sromis
bazarTan SedarebiT.
4. dasaqmebis done da xelfasis ganakveTi erTnairia monofsoniuri
Sromis bazrisa da sruloyofili konkurenciis bazris piobebSi.
12. . Senacvlebis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi gamoixateba:

1. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis ucvlelobaSi;
2. muSaobisTvis gankuTvnli saaTebis raodenobis gadidebaSi;
3. sarezervo xelfasis cvlilebaSi araSromiTi Semosavlis gazrdis
gamo;
13. Semosavlis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi ganapirobebs:

1. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis gazrdas;
2. sarezervo xelfasis cvlilebas araSromiTi Semosavlis gazrdis
gamo;
3. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis Semcirebas;
4. muSaobisTvis gankuTvnili saaTebis raodenobis ucvlelobas.
14. pirveladi Sromis bazrisaTvis damaxasiaTebelia:

1. maRali xelfasi stabiluri dasaqmeba, momuSaveTa maRali
kvalifikacia;
2. droebiTi an naklebad stabiluri dasaqmeba;
3. SedarebiT dabali xelfasis ganakveTi;
15. Sromis zRvruli produqti aris:

1. Sromis (samuSao Zali) damatebiTi erTeulis gamoyenebiT miRebuli
damatebiTi produqti;
2. Sromis zRvruli produ qtisagan miRebuli zRvruli Semosavali;
3. warmoebis danaxarjebis nawili;
16. xelfasis subsidireba:

1. warmoSobs mxolod semosavlis efeqts;
2. amcirebs samuSao Zalis (Sromis) miwodebas.
3. aZlierebs Sromis motivacias;
4. adamianis ubiZgebs umuSevrobisaken.
17. dasaqmebis legalurobis TvalsazrisiT gamoiyofa:

1. pirveladi da meoradi Sromis bazari;
2. formaluri da araformaluri Sromis bazari;
3. Siga dag are Sromis bazari;
4. regionuli da erovnuli Sromis bazari;
18. Sromis bazris segmentacia gulisxmobs:

1. ekonomikurad aqtiuri mosaxleobis dayofas umuSevrebad da
dasaqmebulebad;
2. SromiTi resursebis dayofas umuSevrebad da dasaqmebulebad;
3. mxolod maT gamoyofas, vinc aqtiurad eZebs samusaos;
4. momuSavebisa da samuSao adgilebis dayofas Caketil zonebad,
romlebiTac Semofarglulia samuSao Zalis mobiluroba.
Tema 4
1. aramomuSave adamiani, romelic imedovnebs, rom male isev iSovis

samuSaos, miekuTvneba:
1. daqiravebuls;
2. TviTdasaqmebuls
3. arasrulad dasaqmebuls
4. umuSevars.
2. Tu adamiani avadaa da droebiT ar muSaobs, miekuTvneba:

1. dasaqmebuls;
2. umuSevars;
3. arasrulad dasaqmebuls;
4. mocemuli informacia sakmarisi ar aris swori pasuxis
gasacemad.
3. friqciuli umuSevroba warmoiSoba maSin, roca:

1. realuri xelfasi dabalia;
2. momuSave dabalkvalificiuria;
3. Sromis bazarze samuSao Zalis siWarbea da mocemuli
kvalifikaciis momuSave ver axerxebs samuSao adgilis moZiebas;
4. mocemuli kvalifikaciis samuSao Zalaze arsebobs moTxovna,
magram saWiroa garkveuli dro axali samuSaos mosaZebnad;
4. cikluri umuSevroba moicavs maT:

1. vinc dakarga samuSao garkveuli kvalifikaciis samuSao Zalazew
moTxovnis cvlilebis gamo;
2. visac ar SeuZlia ipovos samuSao warmoebis donis dacemis gamo;
3. visa car aqvs samuSao erT welze ufro xangrZlivi periodis
manZilze;
4. 1-li, me-2 da me-3 pinqtebi arasworia.
5. oukenis kanonis Tanaxmad Tu faqtobrivi umuSevrobis done 2%-iT

gadaaWarbebs bunebrivs, maSin faqtobrivi erToblivi erovnuli
produqtis (eep) moculobis CamorCena potenciuri eep-gan Seadgens:
1. 5.4%-s;
2. 5%-s;
3. 5%-ze mniSvnelovnad mets;
4. 5%-ze mniSvnelovnad naklebs.
6.umuSevrobis bunebrivi done warmoadgens:

1. cikluri da struqturuli umuSevrobis jams;
2. struqturuli da faruli umuSerobis jams;
3 teqnologiuri da struqturuli umuSevrobis jams;
4. struqturuli da friqciuli umuSevrobis jams;
7. umuSevrobis done gaiangariSeba:
1. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT SromiTi resursebis
ricxovnobasTan;
2. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT dasaqmebulTa
ricxovnobasTan;
3. umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT mosaxleobis
ricxovnobasTan;
4.umuSevarTa ricxovnobis SefardebiT ekonomikurad aqtiur
mosaxleobasTan;
8. 2010 wlis 1 aprilis mdgomareobiT qveynis mosaxleoba Seadgens 4.5

mln kacs. aqedan SromiTi resursebis ricxovnoba Seadgens 3.5 mln-s,
umuSevarTa raodenoba 0.5 mln kacia, ekonomikurad araaqtiuri
mosaxleoba 0.2 mln. kaci, xolo dasaqmebulebi 2.5 mln kaci.
Sesabamisi maCveneblebis safuZvelze gaangariSebiT, umuSevrobis
done Seadgens:
0.5 / (0.5+2.5) = 0.16666666 = 16.7%
1. 28.0%;
2. 20%-s;
3. 16.7%-s;
4. 8.1%-s.
9. Sromis bazris daZabulobis koeficienti gaingariSeba:

1. dasaqmebulTa raodenobis SefardebiT vakanturi samuSao adgilebis
raodenobasTan;
2. umuSevarTa raodenobis SefardebiT vakanturi samuSao adgilebis
raodenobasTan;
3. umuSevarTa raodenobis SefardebiT dasaqmebulTa raodenobasTan;
4. umuSevarTa raoenobis SefardebiT samuSao Zalis raodenobasTan.
10. 2010 wlis 1 martis mdgomareobiT, qveynis mosaxleoba Seadgens 80

mln kacs. aqedan 15 wlisa da ufrosi asakis mosaxleoba (samuSao
Zala) 6.5 mln, maT Sorris umuSevrebi Seadgenen 1.5 mln. kacs,
romelTagan 0.5 mln. qronikuli umuSevaria, xolo dasaqmebulebi 5.0
mln-s. Sesabamisi maCveneblebis safuZvelze gaangaiSebiT,
mosaxleobis dasaqmebis done Seadgens:
1. 8.13%-s;
2. 62.5%-s; 5*100/6.5=76.9%
3. 76.9%-s;
4. 83.3%-s.
11. umuSevrobis donis amaRleba SeiZleba gamowveuli iyos:

1. ekonomikurad araaqtiuri mosaxleobis nawilis gadasvliT
dasaqmebulTa rigebSi;
2. umuSevarTa nawilis gadasvliT ekonomikurad araaqtiur
mosaxleobaSi;
3. ekonomikurad araaqtiuri mosaxleobis nawilis gadasvliT
umuSevarTa rigebSi;
10. qvmoT CamoTvlili movlenebidan romeli Seamcirebs umuSevrobis

dones, xolo samuSao Zalis raodenobas datovebs ucvlels.
1. dasaqmebulebidan umuSevarTa rigrbSi gadasuli nakadis
gadideba;
2. umuSevarTa rigebidan dasaqmebulTa SemadgenlobaSi gadasuli
nakadis gadideba;
3. umuSevarTa rigebidan ekonomikurad araaqtiur mosaxleobaSi
gadasuli nakadis gadideba
4. mocemuli informacia sakmarisi ar ais swori pasuxis gasacemad.
Tema 5
1.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) gamoxatavs

klasikosebis Tvalsazriss:
1. moklevadian periodSi fasebi da xelfasis ganakveTi
araelastikuria, isini ar arian ekonomikis regulatorebi da ver
aRadgenen srul dasaqmebas.
2. Tavisufali konkurenciis pirobebSi, sabazro sistemas aqvs
Sromisunariani mosaxleobis sruli dasaqmebis uzrunvelyofis
unari, rac Seesabameba Sromis bazris funqcionirebis normalur
pirobebs;
3. sabazro ekonomikaSi ar arsebobs meqnizmi, romelic avtomaturad
4. Sromis bazarze xangrZlivi da myari wonasworoba miiRweva
umuSevrobis bunebrivi donis pirobebSi amasTan, inflaciis tempi
SeiZleba iyos nebismieri.
2.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) ar gamoxatavs j. m..

keinzis Tvalsazriss:
1. sruli dasaqmeba, es aris praqtikulad maqsimalurad SesaZlebeli
dasaqmeba, rac Seesabameba Sromisunariani mosaxleobis 99-97%-is
CarTvas SromiT saqmioanobaSi.
umuSevrobis bunebrivi donis pirobebSi. amasTan, inflaciis tempi
SeiZleba iyos nebismieri;
3. sabazro ekonomikaSi ar arsebobs meqanizi, romelic avtomaturad
4. aucilebelia ekonimikaSi saxelmwifos sistemuri Careva sruli
dasaqmebisa da potenciuri mTliani Sida produqtis misaRwevad,
romelsac bazari damoukideblad ver uzrunvelyofs.
3.qvemoT CamoTvlilTagan romeli debuleba (daskvna) ar gamoxatavs

monetaristebis Tvalsazriss dasaqmebis problemebis Sesaxeb:
1. sruli dasaqmeba, es aris praqtikulad maqsimalurad SesaZlebeli
dasaqmeba, rac Seesabameba Sromisunariani mosaxleobis 96-97%-is
CarTvas SromiT saqmioanobaSi.
umuSevrobis bunebrivi donis pirobebSi. amasTan, inflaciis tempi
SeiZleba iyos nebismieri;
3. grZelvadain periodSi ekonomikaze saxelmwifo zemoqmedebas
araviTar RonisZiebas ar SeuZlia, Seamciros umuSevrobis
bunebrivi done.
4. saexelmwifo ar unda Caerios Sromis bazris funqcionirebaSi, Tu
umuSevroba ar aRemaTeba bunebriv dones. wonaagmdeg SemTxvevaSi
viTardeba stagflacia.
4.Sromis bazarze aqtiuri politika gulisxmobs:

1.saxelmwifos pasuxismgeblobas Sromis bazaze momuSaveebisa
damqiraveblebis mdgomareobaze;
2. umuSevar mopqalaqeebze Demweobebis xangrZlivad gacemas;
3. umuSevarimoqalaqeebis ufaso samedicino momsaxurebas.
4. momuSavis konkurentunarianobis amaRlebisaken mimarTul
RonisZiebaTa sistema.
5.qvemoT CamoTvlilTagan romeli warmoadgens Sromis bazris
pasiuri politikis RonisZiebas:
1. saxelmwifos mier pasuxismgeblobis aReba umuSevarTa Semweobis
gacemasa da samedicino momsaxurebaze;
2. SeRavaTiani kreditis gacema mcire biznesis ganviTarebisaTvis;
3. samuSao adgilebis Seqmnis mxardaWera sezonuri dasaqmebis mizniT;
4. soflis meurneobaSi efeqtiani TviTdasaqmebis mxaraWera.
6.saqarTveloSi kanoni dasaqmebis Sesaxeb pirvelad miRebuli iqna:
1. 1991 wlis 25 ivliss;
2. 2000wlis 20 maiss;
3. 1996 wlis 26 maiss;
4. 2001 wlis 1 ianvars.
Tema 6
1. daqiravebulTa ekonomikurai da socialuri interesebis
dapirispirebis gamwvavebasTan;
2. saxelmwifosa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis
dapirispirebasTan;
3. damqiravebelTa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis
dapirispirebasTan;
4. saxelmwifosa da damqiravebelTa ekonomikuri interesebis
dapirispirebaasTan.

1. mxolod erTi da imave profesiis yvela momuSave;
3. dargis momuSaveTa nawili maTi saqmianobis saxis Tu sferos
miuxedavad,
4. savaldebulo wesiT dargis yvela momuSave maTi saqminobis saxlis
Ti sferos miuxeavad.
3.saamqro profkavSirebSi gaerTianebulia:

1. savaldebulo wesiT mxolod erTi da imave profesiis yvela
momuSave;
3. dargis momuSaveTa nawili maTi saqmianobis saxis Tu sferos
miuxedavad;
4. dargis yvla momuSave maTi saqmianobis saxis Tu sferos
miuxedavad.
4.qvemoT CamoTvlilTagan, romeli ar aris profkavSirebis funqcia:

1. maregulirebeli;
2. damcavi;
3. warmomadgenlobiTi;
4. ekonomikuri.

2. firmebis mxardaWeraSi gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da
gazardon konkurentunarianoba;
3. momuSaveebis interesebis dacvaSi mxolod saxlemwifo doneze;
4. mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan
acilebasa da maTi ukve darRveuli uflebebis aRdgenaSi;

2. firmebis mxardaWerasTan gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da
3. momuSaveebis interesebis dacvasTan mxolod saxlemwifo doneze;
4. mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan
acilebasTan.
1 საქონლის რაოდენობა (ღირებულება),რომელიც შეუძლია ბაზარს შთანთქას განსაზღვრულ
პირობებში დროის რაიმე მონაკვეთში, არის
ბაზრის ტევადობა
2 საქათველოში ბიუჯეტის დეფიციტი დასაშვებად ითვლება, თუ მისი მოცულობა შეადგენს

მთლიანი შიდა პროდუქტის
3%-ს
3 საქართველოში შრომის ბაზრის სტატისტიკის მნიშვნელოვანი და სისტემური წყაროა:
შინამეურნეობათა წყაროები
4 კრედიტის ბრუნვადობის გასაანგარიშებლად დღეებში
მოცემული პერიოდის კალენდარული დღეების რიცხვი უნდა გავყოთ ბრუნვადობის

კოეფიციენტზე
5 შრომის ბაზრის რაოდენორბივი კანონზომიერებების შესასწავლად გამოიყენება
შრომის ბაზრის სტატისტიკურ მაჩვენებელთა სისტემა
8 მონიშნეთ არასწორი დებულება:
a. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების სტატისტიკური კვლევის მთავარი

ეტაპები არ ემთხვევა მონაცემების მიღებას, დამუშავებასა და რაოდენობრივ
ანალიზს
7 მუდმივად მომუშავეთ რიცხვი საანგარიშო პერიოდში მიიღება
პერიოდის დასაწყისში მომუშავეთა სიობრივ რიცხვს გამოკლებული მოცემულ

პერიოდში სამუშაოოდან წასულები.
11
C ხელფასის ფონდი მოიცავს სხვადასხვა დანამატებს, როგორიცაა პრემიები,....და ა.შ.
D ხელფასის დონე გაიანგარიშება ხელფასის ფონდის შეფარდებით ნამუშევარ

დროსთნ ან როგორც წესი,დასაქმებულთა რიცხვთან
ორივე სწორია,წინები არჩანს.
12 მონიშნეთ არასწორი
ეროვნულ სიმდიდრეს მიეკუთვნება მოძიებული ბუნებრივი რესურსები, რომლებიც

ამა თუ იმ მიზეზის გამო არ იყო ჩართული ეკონომიკურ პროცესში და არ
წარმოადგენს კონკრეტული ინსტიტუციური ერთეულის საკუთრებას
14 მონიშნეთ არასწორი (სავარაუდოდ)
საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების გეოგრაფიური (ტერიტორიული)

განაწილება მოიცავს მხოლოდ საერთაშორისო ტურიზმს.
15არაფინანსური არაწარმოებული აქტივია:
კონტრაქტები და ლიცენზიები
16 ნედლეული და მასალები
გამოიყენება შუალედური მოხმარებისათის საწარმოო პროცესში, ან ყველა პასუხი

სწორია.
19 .საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების სტატისტიკის ძირითადი ამოცანა/

ამოცანებია:
ყველა სწორია
27 მონიშნეთ არასწორი(ალბათ)
თეორიულად, ჰგი-ს მაქსიმალური მნიშვნელობა შეიძლება იყოს 100%- სწორია
ჰგი-ს თეორიული კომპონენტის ინდექსი გამოითვლება მაჩვენებლის ფაქტობრივი,

მაქსიმალური და მინიმალური მნიშვნელობების საფუძველზე -სწორია
ჰგი-ს გაანგარიშების ახალ მეთოდოლოგიას მნიშვნელოვანი ცვლილებები არ

განუცდია- მცდარი
ჰგი-ს ახალი მეთოდოლოგიით მშპს ნაცვლად იყენებენ მეშ-ს - სწორია.
28 ეკონომიკის წმინდა საოპერაციო მოგება
გაიანგარიშება როგორც სხვაობა მთლიან მოგებასა და ძირითადი კაპიტალის

მოხმარებას შორის
29 მონიშნეთ არასწორი თანაფარდობა
ეკონომიკის მთლიანი მოგება მეტია წმინდა მოგებაზე ძირითადი კაპიტალის

მოხმარების თანხით- სწორია
ეკონომიკის მთლიანი მოგება ნაკლებია მშპ-ზე საბაზრო ფასებში მომუშავეთა

ხელფასისა და წარმოებასა და იმპორტზე წმინდა გადასახადების ჯამით- სწორია
(ალბათ ეს ორი იქნება კიდე)

წმინდა გადასახადები იმპორტზე = გადასახადები იმპორტზე _ სუბსიდიები
იმპორტზე - სწორია
მთლიანი გადასახადები წარმოებაზე = გადასახადები წარმოებაზე _ სუბსიდიები
წარმოებაზე- არასწორია
41 2010 წელს საქართველოს ექსპორტის მოცულობამ 3935 მლნ აშშ დოლარი

შეადგინა, ხოლო საგარეო ვაჭრობის სალდომ (-3580) მლნ აშშ დოლარი. საქონლის
რეგისტრირებული იმპორტი იყო:
7515
42 როგორ შეიცვლება საიმპორტო პროდუქციის ფასები, თუ საგარეო ვაჭრობის

ბრუნვა შემცირდა 12%-ით, ხოლო პროდუქციის ფიზიკური მოცულობა გაიზარდა 7%-
ით:
შემცირდა 18%-თ
47 2016 წელს 2015 წელთან შედარებით საბიუჯეტო შემოსავლები გაიზარდა 22%-ით,

ხოლო საგდასახადო განაკვეთი შემცირდა 6%-ით, საგადამხდელო ბაზა:
გაიზარდა 29,8%-ით
48 საანგარიშო პერიოდში საბაზისოსთან შედარებით პროდუქციის რეალიზაციის

მაჩვენებელი გაიზარდა 1,5%-ით, საბრუნავი საშუალებების ბრუნვადობა კი
შემცირდა 0,4%-ით. როგორ შეიცვალა საბრუნავი სახსრების საშუალო ნაშთი
გაიზარდა 1.9
49 . ცნობილია რომ დაბადებისას სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობის

მაქსიმალური და მინიმალური ზღვრები 83,2 და 20 წელია. საქართველოში კი 74,5
წელი. ჰუმანური განვითარების ინდექსში სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობის
სუბინდექსი იქნება:
0,86
შრომის ტესტები:
1.შრომა არის:
ა) ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება, წარმოების ეფექტიანობის ზრდისა და მოგების

მაქსიმიზაციისათვის;
ბ)ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება, მატერიალური დოვლათის, მომსახურების ან

გ)ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება, ოჯახური შემოსავლების გაზრდის მიზნით;
2.შრომის ეკონომიკა ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას განეკუთვნება და იგი

ა)შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალური პარტნიორობისა და ადამიანთა

ურთიერთობის სოციო-ფსიქოლოგიურ ასპექტებს;
ბ)ადამიანის მიზანმიმართულ ქმედებას, პირადი ინტერესების დასაკმაყოფილებლად;
გ)შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალურ-შრომით ურთიერთობებს;
დ)შრომის პროცესის ინტელექტუალიზაციისა და ჰუმანიზაციის პრობლემებს.
3.თანამედროვე გლობალური კრიზისის პირობებში, შრომის ეკონომიკის უმთავრესი,

ა)მდგრადი ეკონომიკური ზრდა და ეკონომიკური განვითარება;
ბ)მასობრივი უმუშევრობის შემცირება და დასაქმების სისტემის ოპტიმიზაცია;
გ)უმუშევრობისა და ინფლაციის დაძლევა;
დ)ეროვნული ვალუტის კურსის სტაბილიზაცია.
4.შრომის ეკონომიკასთან მჭიდროდაა დაკავშირებული ადამიანური რესურსების

მენეჯმენტი, პერსონალის მართვა. ამ უკანასკნელის შესწავლის ძირითად ობიექტს
წარმოადგენს:
ა)ადმინისტრაციის მიერ პერსონალის საქმიანობის ორგანიზაცია, მათი შერჩევა და
დაქირავება;
ბ)კვალიფიკაციის ამაღლება, კარიერული წინსვლა;
გ)პიროვნების განვითარება, მასტიმულირებელი სისტემის შერჩევა და გამოყენება;
დ)ყველა პასუხი სწორია.
5.შრომითი პროცესების განვითარებაში მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა მისი

ინტელექტუალიზაციის თვალსაზრისით, რაც გულისხმობს:
ა)მეცნიერებისა და ეკონომიკების განვითარებას და მისი როლის ზრდას საწარმოო

პროცესების განვითარებაში;
ბ)გონებრივი შრომის წილის მატებას, ფიზიკურ შრომასთან შედარებით;
გ)გონებრივი შრომისა და მძიმე ფიზიკური შრომის შეფასებას;
დ)საინფორმაციო ტექნოლოგიების განვითარებას და ცოდნის გადაქცევას ადამიანურ

კაპიტალად.
6.შრომის ჰუმანიზაცია გულისხმობს:
ა)შრომის სტიმულთა სისტემას, სამართლიანობას, სოციალური გარანტიების სისტემას;
ბ)შრომის გადაქცევას წარმოების ძირითად ფაქტორად;
გ)შრომის ფაქტორის გადაქცევას, როგორც წარმოებისა, ეფექტიანობისა და მოგების

გადიდების საშუალებად;
დ)შრომის, როგორც წარმოების ძირითადი ფაქტორის გადაქცევას მოსახლეობის შ....
7.შრომის ეკონომიკა, როგორც მეცნიერება პირველ რიგში, ყველაზე მჭიდროდ

უკავშირდება:
ა)სტატისტიკას, ეკონომიკურ-მატერიალურ მოგებებს;
ბ)ეკონომიკური მოვლენებისა და პროცესებისა ანალიზისა და პროგნოზირების მოდელებს;
გ)ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას, ეკონომიკის თეორიას, ეკონომიკის პრინციპებს;

დ)მარტო ეკონომიკისა და ეკონომიკურ განვითარებას.
8)შრომის ეკონომიკა, როგორც დამოუკიდებელი მეცნიერება, ჩამოყალიბდა:
ა) ერთ საუკუნეზე მეტი ხნის წინ;
ბ)ორი საუკუნის წინ;
გ)მე-20 საუკუნის მეორე ნახევარში;
დ)მე-19 საუკუნის დასაწყისში.
9.შრომის ეფექტიანობას ყველაზე მეტად განსაზღვრავს:
ა)შრომითი პოტენციალი;
ბ)შრომითი რესურსების ერთდროული განაწილება;
გ)ტექნოლოგიური მოწყობილობების დანერგვა და ინოვაციების გამოყენება;
დ)მიგრაციის მაღალი დონე და სისტემები.
ა)საწარმოო-ეკონომიკური პოტენციალი;
ბ)საინფორმაციო-ტექნოლოგიური რესურსები;
გ)შრომა, ადამიანური კაპიტალი;
დ)სახელმწიფოს ეკონომიკური როლი.
11.ადამიანური კაპიტალისათვის დამახასიათებელი ძირითადი ნიშნებია:
ა)ჯანმრთელობა, განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, პროფესიონალიზმი;
ბ)განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, თვითრეალიზაციის უნარი, პროფესიონალიზმი;

ა) სამუშაო ძალის ზრდას, შრომის დაძაბულობა და უმუშევრობა;
ბ)უმუშევრობა, სამუშაო ძალის დეფიციტი და აბსოლუტური წონასწორობა;
გ)უმუშევრობა, სამუშაო ძალის სიჭარბე და აბსოლუტური წონასწორობა;
13.დასაქმების ძირითადი სახეებია:
ა)ფორმალური და არაფორმალური;
ბ)სრული და არასრული;
გ)რაციონალური და ტექნოლოგიური;
დ)მეორადი და შენაცვლებითი.
14.საერთაშორისო სტატისტიკაში მოსახლეობის დასაქმების დონის მაჩვენებლები

ა)დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებით 15 წლისა და უფროსი ასაკის

15. შრომის ბაზარი საზოგადოებრივი ურთიერთობების, სოციალური ნორმების და

ა)სამუშაო ძალის ეკონომიკური აქტივობის ზრდასა და განვითარებას;
ბ)სამუშაო ძალის გეგმაზომიერ გადაადგილებას ეკონომიკის მხრიდან არსებული

მოთხოვნის შესაბამისად;
გ)სამუშაო ძალის კვლავწარმოებას, განაწილებასა და გამოყენებას;
დ)სამუშაო ძალის მომზადებას, გადამზადებას და კვალიფიკაციის ამაღლებას.
16.დასაქმების აქტიური პოლიტიკის პარალელურად, უმუშევარი მოსახლეობის დროებითი

სოციალური დაცვის მიზნით, უნდა განხორციელდეს პასიური პოლიტიკა, რომელიც
გულისხმობს:
ა)უმუშევართათვის სამეწარმეო საქმიანობის დაწყებაში ხელმისაწვდომობას;
ბ)არსებული სამუშაო ადგილების შენარჩუნებისა და ახალი სამუშაო ადგილების შექმნის

მიზნით, სპეციალური ღონისძიებების განხორციელებას;
გ)პროფესიულ მომზადებას და გადამზადებას;
დ)უმუშევრებზე შემწეობების გაცემას.
17.დასაქმების აქტიური პოლიტიკის ამოცანებია:
ა)უმუშევართა აღრიცხვა და რეგისტრაცია;
ბ)რეგისტრირებულ უმუშევართა შემწეობების რაოდენობის და გაცემის ხანგრძლივობის

დადგენა;
გ)შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა, დასაქმების სამსახურების ფუნქციონირების

გაუმჯობესება;
დ)უმუშევართა მონიტორინგი...
18.პერსპექტივაში, დასაქმების აქტიური პოლიტიკის საბოლოო მიზანია:
ა)სიღარიბის დონის შემცირება და ცხოვრების დონის ამაღლება;
ბ)შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა;
გ)სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდების ოპტიმალური თანაფარდობის მიღწევა;
19.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება გამოხატავს კლასიკოსების

ა)მოკლევადიან პერიოდში ფასები და ხელფასის განაკვეთი არაელასტიკურია, ისინი არ

არიან ეკონომიკის რეგულატორები, ვერ აღადგენენ სრულ დასაქმებას;
ბ) საბაზრო ეკონომიკაში არ არსებობს მექანიზმი, რომელიც ავტომატურად

უზრუნველყოფს სრულ დასაქმებას;
გ)შრომის ბაზარზე ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის

ბუნებრივი დონის პირობებში;
დ)თავისუფალი კონკურენციის პირობებში, საბაზრო სისტემას აქვს შრომისუნარიანი
მოსახლეობის სრულყოფილი დასაქმების უზრუნველყოფის უნარი, რაც შეესაბამება შრომის
ბაზრის ფუნქციონირების ნორმალურ პირობებს.
20.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება არ გამოხატავს კეინზის თვალსაზრისს:
ა)სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება, რაც

შეესაბამება შრომისუნარიანი მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით საქმიანობაში;
ბ)საბაზრო ეკონომიკაში არ არსებობს მექანიზმი, რომელიც ავტომატურად სრულ

დასაქმებას ყველა პირობებში;
გ)აუცილებელია ეკონომიკაში სახელმწიფოს სისტემატიური ჩარევა;
დ)შრომის ბაზარზე, ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის

ბუნებრივი დონის პირობებში, ამასთან ინფლაციის ტემპი შეიძლება იყოს ნებისმიმერი.
21.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი დებულება არ გამოხატავს მონეტარისტების

თვალსაზრისს დასაქმების პრობლემების მიმართ:
ა)შრომის ბაზარზე, ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის

ბუნებრივი დონის პირობებში, ამასთან ინფლაციის ტემპი შეიძლება იყოს ნებისმიერი;
ბ)სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება, რაც

შეესაბამება შრომისუნარიანი მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით საქმიანობაში;
22.შრომის ბაზარზე, დასაქმების აქტიური პოლიტიკის განხორციელებას საფუძვლად

უდევს:
ა)დასაქმებისა და სიღარიბის დაძლევის კონკრეტულ ღონისძიებათა სისტემის შემუშავება;
ბ)უმუშევარ მოქალაქეებზე შემწეობების გაცემის სპეციალური პროგრამების შემუშავება;
გ)მომუშავეთა კონკურენტუნარიანობის ამაღლებისკენ მიმართული ღონისძიებათა

სისტემის შემუშავება;
დ)დასაქმების სახელმწიფო, რეგიონალური და მიზნობრივი პროგრამების შემუშავება.

a) daqiravebulTa ekonomikurai da socialuri interesebis dapirispirebis

gamwvavebasTan;
b) saxelmwifosa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis

dapirispirebasTan;
g) damqiravebelTa da daqiravebulTa ekonomikuri interesebis

dapirispirebasTan;
d) saxelmwifosa da damqiravebelTa ekonomikuri interesebis

dapirispirebaasTan.
a) dargis mxolod erTi da imave profesiis yvela momuSave;
b) mxolod erTi da imave pofesiis momuSaveTa nawili;
g) dargis an firmis momuSaveTa didi nawili maTi saqmianobis saxis Tu

sferos miuxedavad,
d) savaldebulo wesiT dargis yvela momuSave maTi saqminobis saxlis Ti

sferos miuxeavad.
25. saamqro profkavSirebSi gaerTianebulia:
mxolod erTi da imave profesiis momuSaveTa nawili; (mxolod swori pasuxiT

Semoifargla :d)
26. profkavSirebis ZiriTadi funqciebia:
a) maregulirebeli da sakontrolo
b) ekonomikuri da politikuri
g) damcavi da warmomadgenlobiTi

b) firmebis mxardaWeraSi gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da gazardon

g) momuSaveebis interesebis dacvaSi mxolod saxlemwifo doneze;
d) mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasa da

maTi ukve darRveuli uflebebis aRdgenaSi;
b) firmebis mxardaWerasTan gaafarToon gasaRebis bazris segmenti da

g) momuSaveebis interesebis dacvasTan mxolod saxlemwifo doneze;
d) mewarmeebis mier momuSaveebis uflebebis daRvevis Tavidan acilebasTan.
29. profkavSiri aris:
b) momuSaveebis nebayoflobiTi profesiuli gaerTianeba romlis mizans

sakuTari wevrebis ekonomikuri da socialuri interesebis dacva warmoadgens
30. adamianuri kapitali aris:
a) dagrovili investicia teqnologiebisa da inovaciebis sferoSi
b) dagrovili investicia ganaTlebis, profesiuli momzadebis, migraciis,

profesiuli janmrTelobis sferoSi
g) dagrovebuli investicia warmoebis organizaciasa da menejmentis sferoSi
d) dagrovebuli investicia axali samuSao adgilebis Seqmnisa da adamianebis

dasaqmebis sferoSi
a) swavlis procesTan dakavSirebuli fsiqo-nervuli daZabuloba;

b) swavlis qira, nsaxelmZRvaneloebis SeZenis xarji, saswavlo migraciaze
danaxarjebi;
g) swavlebis periodSi dakarguli SesaZlo Semosavali;
d)swavlis Semdgom muSaobis ZebnasTan dakavSirebuli stresi da danakargebi
32. samuSao Zalis xarisxi aris:
a) adamianis TvisebaTa erToblioba, romelic moicavs kvalifikacias da

pirovnul maxasiaTebels
b) codna da unar-Cvevebi rac aqvs muSas an SeuZlia SeiZinos
g) ganaTlebisa da profesiuli momzadebis, agreTve samuSao gamocdilebis

erToblioba
d) codna da unar-Cvevebi. romelic aqvs muSas konkretuli funqcionaluri

valdebulebebis Sesasruleblad
33. erenbergisa da smitis TvalsazrisiT adamianur kapitalTan dakavSirebuli

danaxarjebia:
a) pirdapiri danaxarjebi, iribi danaxarjebi, kvalifikaciis amaRlebaze

gaweuli danaxarjebi
b) pirdapiri danaxarjebi, dakarguli Semosavali, moraluri zarali
g)pirdapiri danaxarjebi, dakarguli Semosavali, yvela sxva saxis

materialuri danaxarjebi
d) pirdapiri danaxarjebi, iribi da fuladi danaxarjebi, moraluri zarali
34. adamianuri kapitalis Teorias safuZveli Cauyares da ganaviTares

cnobilma mecnierebma:
a) marSalma da fridmanma
b) smitma da rikardom
g) makonelma da brium
d) bekerma da Sulcma
35. nobelis premiis laureatebma bekerma da Sulcma analiziT daasabuTes,
rom:
a) warmoebaSi investirebiT meti efeqti miiReba vidre ganaTlebaSi
b) Tanamedrove pirobebSi fizikuri kapitali yvelaze metad uzrunvelyofs

erovnuli simdidris matebas da igi warmoebis yvelaze mniSvnelovani faqtoria
g) adamianuri kapitalis ganviTareba warmoebaSi SesaZlebelia mxolod

fuladi saxsrebis reinvestirebiT
d) adamianur kapitalSi investiciiT miRebuli Semosavali bevrad metia vidre

fizikur kapitalSi investirebidan
36. Sromis Sinaarsis ganuwyvetliv cvlilebasTan erTad xdeba misi

universalizacia. ras gulisxmobs es?
erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli kompleqsuri funqciebis Camoyalibeba

(sxva versiebi ar gaurCevia)
37. Tanamedrove msoflioSi swrafad xdeba saerTaSoriso-saganmanaTleblo

momsaxurebis gafarToeba boloniis procesis Sesabamisad, romlis mTavari
mizania:
a) Seiqmnas erTiani evropuli saganmanaTleblo sivrce
b) srulyofili codnis miRebis mizniT gafarTovdes studenTa mobiluroba
g) SesaZlebloba mieceT studentebs miiRon ama Tu im dargSi prestiJis mqone

universietetbSi maRali dargis codna
d) yvela sworia
a) axal maRalkvalificiur profesiaTa raodenobis zrdasa da kvalifikaciis

Sinaarsis cvlilebas
b) Sromis daZabulobis donisa da datvirTvis zrdas
g) nervul-fsiqologiuri daZabulobis da stresis gaZlierebas

d) erTferovan funqciaTa nacvlad rTuli kompleqsuri funqciebis
Camoyalibebas
39. socialuri politika farTo mecnieruli gagebiT aris:
a) RonisZiebaTa sistema, romelic mimarTulia adamianTa keTildReobaze
b) sazogadoebis fenebsa da socialur jgufebs Soris urTierTobisa da

urTierTqmedebis sistema, romlis centrSic aris adamiani, misi keTildReoba,
socialuri dacva da socialuri ganviTareba
g) mosaxleobis sicocxlisunarianobisa da socialuri უსაფრთხოების

uzrunvelyofa
d) აუ აქ ვერ გავიგე რომელი თქვეს სწორიაო და მივხვდებით ალბათ წაკითხვისას :დ ან

ყველაა ან თუ ყველა არ იქნა, მეორე. შეიძლება გ) ბ)-შია მიბმული და ვერ გავიგე რა კაროჩე
:დ
40. qveynis socialuri politikis arsidan gamomdinare misi obieqtia:
a) qveynis mosaxleoba da calkeuli socialuri jgufebi, romlebic saWiroeben

gansakuTrebul xmardaWeras saxelmwifosa da sazogadoebis mxridan
b) rogorc saxelmwifo, ise, calkeuli socialuri jgufebis interesebis

gamomxatveli organizaciული struqturebi
g) profkavSirebi
დ) mosaxleobis DSemosavlebi, dasaqmeba და სხვ.
d) ekonomikur-teqnologiuri determinizmi
42. mosaxleobis fuladi Seმოსavlebi ar moicavs:
a) humanitaruli daxmarebiT an axloblebisgan usasyidlod miRebul

prduqcias
b) momuSaveTa xelfass da studenTa stipendiebs

g) samewarmeo saqmianobdian miRebuls saqmianobas da asakis gamo miRebul
pensias
d) sakuTrebdian procentisa da dividendis saxiT miRebul Semosavlebs
43. arafuladi naturaluri Semosavlebi moicavs:
a) fasiani qaRaldebisa da uZravi qonebis gayidviT miRebul Semosavlebs
b) sakuTrebidan procentis da dividendis saxiT miRebul Semosavals
g) humanitaruli daxmarebiT usasyidlod miRebul produqcias
44. socialuri politikis mizania:
a)Mmosaxleobis cxovrebis donis amaRleba da qvenayaSi socialuri procesebis

stabilurobisTvis pirobebis uzrunvelyofa
45. dabegvrisa da fasebTan mimarTebaSi Semosavali iyofa:
g)Nnominalur, gankargviT da realuri Semosavlebად
a) erToblivi Semosavali dabegvrsia da fasebis miuxedavad
b) samewarmeo saqmianobidan da sakuTrebidan miRebuli ერთობლივი Semosavali
g) მხოლოდ საკუთარ მეურნეობაში წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციისგან

მიღებული შემოსავალი
დ) გასახადებისა და სხვა სავალდებულო გადასახდელების შემდეგ დარჩენილი

შემოსავალი
47. რეალური შემოსავალი იანგარიშეება
ა) ერთობლივი შემოსავლიდან დაბეგვრისა და აფსების მიხუედავად

ბ) ერთობლივი შემოსაავლიდან გადასახადებისა და სხვა სავალდებულო გადასახდელების
გადახდის შემდეგ, რომლის განკარგვა ოაჯხს შეუძლია
გ) ნომინალური შემოსავლისა და ფასების ინდექსის გათვალისწინებით
დ) საქონლისა და მომსახურების ღირებულებით, რომლის შეძენაც შესაძლებელია

მიღებული განკარგვითი შემოსავლებით
48. მიღების ხერხის მიხედვით, შემოსავლები იყოფა შემდეგ კატერგორიებად:
ა) განკარგვითი და რეალური
ბ) შემოსავლები ფორმალური და არაფორმალური ეკონომიკიდან
გ) სოციალიზებული და საკუთრებდიან მიღებული შემოსავალი
დ) ხელფასის და რენტის სახით მიღებული შემოსავლები
49. შემოსავლების უთანასწორო განაწილების სპეციფიკური მიზეზები დაკავშირებულია:
ა) ხელფასის დიფერენციისა და განათლების დონესთან
ბ) საკუთრების ფორმის(თუ რაღაც მსგავსი) უთანაბრობასთან
გ) პიროვნების მახასიათებლებთან
დ) საბაზრო გარემოს თავისებურებებთან
50. სოციალური პოპულიზმის სტარტეგია:
ა) უარყოფს სოციალური პოლიტიკის აუცილებლობას
ბ) აქცენტს აკეთებს ეკონომიკურად აქტიური მსოახლეობის გადამზადებისა და დასაქმების

შესაძლებლობების გაფართოებაზე
გ) უპირატესობას ანიჭებს სოციალური დაცვის პოლიტიკიას, მკვეთრად ზღუდავს ბაზრის

თავისუფალ ფუნქციონირებას
დ) ორგანიზებას უკეთებს საზოგადოებრივი და დროებით სამუშაოებს მოსახლეობის

დასაქმების მიზნით
51. ლორენცის მრუდი :
გ) არის კოორდინატთა სისტემაზე გამოსახული გრაფიკი, რომელი ასახავს შემოსავლების

განაწილებას მოსახლეობის ჯგუფების მიხედვით
ა) მოსახლეობის 1% იღებს შემოსავლების 100%-ს
ბ) მოსალხეობის 10% იღებს შემოსავლების 50%-ს
გ) მოსახლეობის 10% შემოსავლების 10%-ს
ბ) შემოსავლების ფაქტობრივი განაწილების გადახრას მათი თანაბარი განაწილებისგან
54. შემოსავლების თანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი ტოლია:
ა) 1
ბ) 0.5
გ) 0
დ) 2
55. შემოსავლების აბსოლუტურად არათანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი
ა) 0
ბ) 1
გ) 1,5

ა) მოსახლეობის მოთხოვნილებათა სტრუქტურა და შესაბამისი საქონლით და
მომსახურებით მათი დაკმაყოფილების ხარისხი
ბ) ადამიანთა მატერიალური, სულიერი და სოციალური ხარისხის განვითარების

სტრუქტურა
გ) ადამიანთა პირველადი სასიცოცხლო მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების ხარისხი
ა) საქონლისა და მომსახურების ნაკრები
ბ) მხოლოდ საქონლის ნაკრები
გ) მხოლოდ მომსახურების ნაკრები
დ) თვის განმავლობაში ერთი ადამიანსიათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები

გაანგარიშებული კვების პროდუქტების მოხმარების მინიმალური ნორმების საფუძველზე
ა) მთელი მოსახლეობის, საზოგადოებრივი ჯგუფებისა და ცალკეული სოციალური

ფენების მიმართ
ბ) ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ
გ) მთელი მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ
ა) სამომხმარებლო საქონლისა და მომსახურების ნაკრები, რომლებიც ობიექტურად

აუცილებელია ადამიანთა ძირითადი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად
ბ) თვის განმავლობაში ერთი ადამიანისათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები
გ) მხოლოდ საქონლის ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანთა

ძირითადი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად
დ) მხოლოდ მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანთა

ძირითადი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად
ა) მხოლოდ სასურსათო კალათის ღირებულების საფუძველზე
ბ) მხოლოდ არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების საფუყძველზე
გ) სასურსათო კალათის ღირებულებისა და არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების

საფუძველზე
61. მატერიალური უზრუნველყოფის დონის მიხედვით ღარიბ ოჯახებს მიეკუთვნება

ისეთი ოჯახები:
ა) რომელთა შემსოალებიც ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა და

მინიმალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის
ბ) რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მისი ნომინალურ-

სამოხმარებლო ბიუჯეტსა და რაციონალურ სამოხმარებლო ბიუჯეტს შორის
გ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე

ნაკლებია ან მისი ტოლია
62. მატერიალურად უზრუნველყოფილი დონის მიხედვით უზრუნველყოფილ ოჯახებს

მიეკუთვნება ისეთი ოჯახები:
ა) რომელთა შემოსავლებიც ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა

და მინიმალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის
ბ) რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მინიმალურ

სამოხმარებლო ბიუჯეტსა და რაციონალურ სამოხმარებლო ბიუჯეტს შორის
გ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე

ნაკლებია ან მისი ტოლია
დ) რომელთა შემოსავლები იმყოფება ერთ სულზე გაანგარიშებით რაციონალურ

სამომხმარებლო ბიუჯეტზე მაღალია
63. სიღარიბის დონის მაჩვენებლი გამოხატავს:

ა) სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის მთლიანი მოხმარების დაშორებას
სიღარიბის დონიდან
ბ) სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში
64. სიღარიბის სიღრმე გამოხატავს:
ა) ღარიბი მოსახლეობის წილს მთელ მოსახლეობაში
ბ) ღარიბი ოჯახების შემოსავლების გადახრას სიღარიბის ზღვრიდან
ა) ღარიბი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში
ბ) რამდენად არის დაშორებული სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის

მთლიანი მოხმარება სიღარიბის დონიდან
გ) თვით ღარიბთა შორის დიფერენციაცია (ღარიბ ოჯახთა შორის უმუშევრობის დონე),

ღატაკების წილს ღარიბ მოსახლეობაში
ა) ეს არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა და უკავშირდება სახელმწიფოს მხრიდან

მოსახლეობისთვის დახმარების გაცემას
ბ) მიმართულია დაბალანსებული ეკონომიკური ზრდისათვის პირობების შესაქმნელად და

ძირითადად გავლენას ახდენს მოსახლეობის რეალურ შემოსავლებზე
ა) არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა, რომლებიც არეგულირებს მოსახლეობის

შემოსავლებს
ბ) დაკავშირებულია ნომინალური შემოსავლების რეგულირებასთან

ა) დაქირავებულის თვითდასაქმების შემოსავლის ნაწილს
ბ) სახელმწიფოს მიერ დადგენილ ხელფასის მინიმალურ ოდენობას საარსებო მინიმუმის

გათვალისწინებით
გ) პროფკავშირების მიერ დადგენილი ფასი
დ) სამუშაო ძალის ერთეულის საბაზრო ფასი
69) შრომის ნორმა ეკონომიკურად დასაბუთებულია თუ:
ა) ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას
ბ) ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვა ოპტიმალურია
70) შრომის ნორმა სოციალურად დასაბუთებულია თუ:
ა) ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვე ოპტიმალურია
ბ) ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას
გ) შრომა შინაარსიანია, სამუშაოს შესრულების პროცესში მომუშვეს საშუალება აქვს

დამოუკიდებელი შემოქმედებითი პროცესი განახორციელოს
71) გამომუშავების ნორმა არის:
ა) ერთი მომუშავის ან მომუშავეთა ჯგუფის მიერ დროის ერთეულში გამოშვებული

პროდუქციის მოცულობა
ბ) მომუშავის კვალიფიკაციისა და არსებული ორგანიზაციულ ტექნიკური პირობების

გათვალისწინება
გ) სამუშაო ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯები
დ) კონკრეტული მოცულობის სამუშაოს ან საწარმოო ფუნქციის შესრულებისათვის

საჭირო..
72) დროის ნორმა არის:
ა) სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე დროის დანახარჯები, რომელიც ითვლება ერთ

მომუშავეზე ან მომუშავეთა ჯგუფზე განსაზღვრულ ორგანიზაციულ ტექნიკურ პირობებში
მათი კვალიფიკაციის შესაბამისად
73) მომსახურების ნორმა არის:
ა) ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ...
ბ) სამუშო ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯების დადგენილი სიდიდე
გ) საწარმოო ობიექტთა ის რაოდენობა, რომელსაც უნდა მოემსახუროს მომუშავე ან

ბრიგადა დროის განსაზღვრულ პერიოდში
74) რიცხოვნობის ნორმა განისაზღვრება:
ა) დროის ერთეულში შესრულებული სამუშაოს მოცულობით, რომელიც უნდა

შეასრულოს..
ბ) ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ დაქვემდებარებული...
გ) მომუშავეთა რიცხოვნობას, რომელიც აუცილებელია გარკვეული მოცულობის სამუშაოს

შესასრულებლად განსაზღვრული ორგანიზაციული სტრუქტურის შესაბამისად
75) მმართველობის ნორმა ადგენს:
ა) მომუშავის რიცხოვნობას, რომელიც ერთ ხელმძღვანელს უნდა დაექვემდებაროს
ბ) სამუშაოს ერთეულის შესრულება და სამუშაო დროის დანახარჯებს სიდიდე
76) ფოტოგრაფიის მეთოდით სამუშაო დროის დანახარჯების შესწავლა ხორციელდება
ა)შრომის პროცესში ცალკეულ ოპერაციაზე დახარჯული დროის შესწავლა
ბ) დაკვირვება მომუშავეებსა და მომუშავეთა ჯგუფზე მთელი ცვლის ან ცვლის

დარკვეული პერიოდის განმავლობაში
77) ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი არ არის სამუშაო დროის დანახარჯების შესწავლის
მეთოდი?
ა) ფოტოგრაფია
ბ) ქრონომეტრაჟი
გ) მომენტური დაკვირვება
დ) პერიოდული დაკვირვება
78) დამქირავებლისათვის ხელფასი წარმოადგენს:
ა) შემოსავლის ძირითად წყაროს
ბ) წარმოების ხარჯების ნაწილს
გ) წარმოების მთლიან დანახარჯებს
79) ხელფასის სტიმულირების ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:
ბ) მომუშავის დაინტერესება თავისი შრომის შედეგებით
80) ხელფასის სოციალური ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:
ბ) სამომხმარებლო ბაზარზე მოსახლეობის გადახდისუნარიანობის უზრუნველყოფა
81) ხელფასის გამაფრთხილებელი ინდექსაცია გულისხმობს:
ა)ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში..
ბ)ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნუზული ზრდის გათვალისწინებით და

წინ უსწრებს ინფლაციას
82) ხელფასის რეტროსპექტული ინდექსაცია გულისხმობს:
ა)ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნუზული ზრდის გათვალისწინებით
ბ)ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში სამომხმარებლო ფასების ზრდის შესაბამისად
83) სატარიფო სისტემა წარმოადგენს:
ა) ფულად ფორმაში გამოხატულ შრომის ანაზღაურების აბსოლუტურ სიდიდეს სამუშაო

დროის პერიოდში
ბ) განაპირა თანრიგების სატარიფო კოეფიციენტების შესაბამისობას
გ) ნორმატივთა ერთობლიობას, რომლის საფუძველზე განისაზღვრება მომუშავის

ხელფასის ნორმა შრომის პირობების, კვალიფიკაციისა და ინდივიდუალური თვისებების
გათვალისწინებით
84) სატარიფო ბადე არის:
ა) შრომის ანაზღაურების აბსოლუტური სიდიდე დროის გარკვეული პერიოდის

განმავლობაში
ბ) საკვალიფიციო თარიღებსა და შესაბამის სატარიფო კოეფიციენტების ერთობლიობა
85) სატარიფო განაკვეთი გამოხატავს:
დროის ერთეულში მომუშავის მიერ შრომის ანაზღაურების ზომას
86) სატარიფო ბადის დიაპაზონი ეწოდება:
ა) ნორმატივების ერთობლიობას, რომლ...
ბ) სატარიფო ბადის პირველ და კანასკნელ თანრიგებს შორის თანაფარდობას
87) ხელფასის სატარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:

გ) ინდივიდუალური შრომის შედეგის მიხედვით
88) ხელფასის უტარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:
ბ) კოლექტიური შრომის საბოლოო შედეგის მიხედვით
89) ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი კომპონენტი არ არის ხელფასის ფონდის

შემადგენელი ნაწილი?
ა) სამუშაო დროის ანაზღაურება
ბ) საკვალიფიკაციო თარიღებისა და სატარიფო კოეფიციენტების ერთობლიობა ( ეს პასუხი

იქნებ ვინმემ გადაამოწმოთ, ცოტა არ იყოს ვერ გავიგე რომელია სწორი)
გ) არანამუშევარი დროის ანაზღაურება
90) სამუშაო დროის ანაზღაურება არ მოიცავს:
ა) ნამუშევარი დროის ანაზღაურება
ბ) ყოველწლიური დამატებით, ან კანონმდებლობით გაუთვალისწინებელი შვებულების

ანაზღაურება
91) არანამუშევარი დროის ანაზღაურება მოიცავს
ა) სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი დავალების შესრულებისათვის, იძულებითი

გაცდენების ანაზღაურებას
92) ხელფასის ფონდის დაგეგმვის მეთოდებია:
ბ) ექსტრაპოლაციური, ნორმატიული და დეტალური
93) ექსტრაპოლაციური მეთოდით ხელფასის ფონდის დაგეგმვისას საბაზო პერიოდში

დახარჯული ხელფასის ფონდის პროექტირება ხდება
ა) საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და საშუალო ხელფასის ცვლილების
შესაბამისად
94. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება წარმოადგენს

ა) პრემიებსა და ჯილდოებს
ბ) სამუშაოს შეთავსებით მყოფთა ხელფასს
95. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება არ მოიცავს

ა) პრემიებს და ჯილდოებს
ბ) ყოველწლიური დამატებითი ან კანონმდებლობით გათვალისწინებული შვებულების
ანაზღაურება
96. ხელფასის სუბსიდირება

ა) წარმოშობს მხოლოდ შემოსავლის ეფექტს
ბ) წარმოშობს სამუშაო ძალის მიწოდების შემცირებას
გ) აძლიერებს შრომის მოტივაციას
97. ხელფასის ძირითადი ფუნქციებია

გ) სოციალური, კვლავწარმოების და რეგულირების
98. ხელფასის ძირითადი ფორმებია

ა) სანარდო და დროითი
99. ხელფასის სატარიფო და უტარიფო სისტემას შორის პრინციპული განსხვავება

შემდეგია
ა) სატარიფო სისტემაში პირველადია მომუშავის გამომუშავება მეორადი - ხელფასის
ფონდი, უტარიფოში კი პირველადია ხელფასის გამომუშავება, მეორადი -
ინდივიდუალური გამომუშავება
100. შრომის მწარმოებლურობა განისაზღვრება

გ) როგორც წარმოებული პროდუქციის რაოდენობის შეფარდება მის საწარმოებლად
საჭირო დანახარჯებთან
101. შრომის მწარმოებლურობის განსაზღვრის მეთოდებია

გ) ნატურალური ღირებულებითი და შრომითი
102. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ღირებულებითი მეთოდის გამოყენების
შემთხვევაში
ა) წარმოებული პროდუქციის მოცულობა გამოისახება საერთო წმინდა სასაქონლო
პროდუქციის მაჩვენებლებში
103. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის შრომითი მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში

გ) წარმოებული პროდუქციის რაოდენობა გამოისახება ნორმა საათებში
104. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ნატურალური მეთოდის გამოყენების

შემთხვევაში
ბ) წარმოებული პროდუქციის მოცულობა განისაზღვრება ფიზიკური ზომის ერთეულებში
105. შრომატევადობა გამოხატავს

გ) პროდუქციის ერთი ერთეულის გამოსაშვებად საჭირო დროის რაოდენობას
106. ტექნოლოგიური შრომატევადობა წარმოადგენს

ბ) ყველა ძირითადი მუშის (სანარდო და დროითი) შრომითი დანახარჯების ჯამს
107. წარმოების მომსახურების შრომატევადობა წარმოადგენს
ა) ხელმძღვანელისა და სპეციალისტების შრომით დანახარჯებს
ბ) პერსონალის ყველა კატეგორიის შრომითი დანახარჯების ჯამს
გ) ძირითადი საამქროების დამხმარე მუშებისა და სამსახურების დამხმარე მუშების
შრომით დანახარჯებს
108. შრომის მწარმოებლურობის ზრდის რეზერვები არის

ბ) პროდუქციის წარმოების მოცულობის ზრდისა და ხარისხის ამაღლების, ასევე შრომითი
დანახარჯების შემცირების გამოუყენებელი შესაძლებლობები
109. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რა შემთხვევაში არ ხდება შრომის მწარმოებლურობის

ამაღლება
ა) პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები მცირდება
ბ) პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები უცვლელია
გ) პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები მცირდება
დ) პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები იზრდება
110. ზოგადად, შრომის მწარმოებლურობის ზრდის ფაქტორებია

გ) მატერიალურ-ტექნიკური, ორგანიზაციული და სოციალურ-ეკონომიკური
თემა-1. შრომის ეკონომიკის საგანი და ადგილი ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისიტემაში
1. ადამიანი თავისი ცხოვრების მნიშვნელოვან ნაწილს უშუალოდ შრომით პროცესში ან

მისთვის მზადებაში ატარებს. აღნიშნულიდან გამომდინარე შრომა არის:
1.1. ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება წარმოების ეფექტიანობის ზრდისა და მოგების

მაქსიმიზაციისათვის;
1.2. ადამიანის განსაკუთრებული ქმედება პირველადი მოხმარების, საციცოცხლოდ
აუცილებელი მატერიალური ფასეულობების წარმოებისათვის;
1.3. ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება ოჯახური შემოსავლის გაზრდის მიზნით;
1.4. ადამიანის მიზანმიმართული ქმედება მატერიალური დოვლათის, მომსახურების ან
2. შრომის ეკონომიკა ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას განეკუთვნება და იგი

2.1. შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალური პარტნიორობისა და ადამიანთა

ურთიერთობის სოციალურ-ფსიქოლოგიურ ასპექტებს;
2.2. ადამიანის მიზანმიმართულ ქმედებებს პირადი ინტერესების დასაკმაყოფილებლად;
2.3. შრომის პროცესში წარმოქმნილ სოციალურ-შრომით ურთირთობებს;
2.4. შრომის პროცესის ინტელექტუალიზაციისა და ჰუმანიზაციის პრობლემებს;
3. თანამედროვე გლობალური კრიზისის პირობებში შრომის ეკონომიკის უმთავრესი,

3.1. მდგრადი ეკონომიკური ზრდა და ეკონომიკური განვითარება;

3.2. მასობრივი უმუშევრობის შემცირება და დასაქმების სისტემის ოპტიმიზაცია;
3.3. უმუშევრობისა და ინფლაციის დაძლევა, ეროვნული ვალუტის კურსის
სტაბილიზაცია;
3.4. ყველა ზემოაღნიშნული;
4. შრომის ეკონომიკისთან მჭიდროდაა დაკავშირებული ადამიანური რესურსების

მენეჯმენტი, პერსონალის მართვა (მენეჯმენტი), ამ უკანასკნელის შესწავლის ძირითად
ობიექტს წარმოადგენს:
4.1. ადმინისტრაციის მიერ პერსონალის საქმიანობის ორგანიზაცია, მათი შერჩევა და

დაქირავება;
4.2. კვალიფიკაციის ამაღლება, კარიერული წინსვლა;
4.3. პიროვნული განვითარება, მასტიმულირებელი სისტემების შერჩევა და გამოყენება;
4.4.ყველა პასუხი სწორია;
5.შრომითი პროცესების განვითარებაში მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა მისი

ინტელექტუალიზაციის თვალსაზრისით რაც გულისხმობს:
5.1. მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების განვითარებას და მისი როლის ზრდას საწარმოო

პროცესების განვითარებაში;
5.2. გონებრივი შრომის წილის მატებას ფიზიკურ შრომასთან შედარებით;
5.3. გონებრივი შრომისა და მძიმე ფიზიკური შრომის შეთავსებას;
5.4. საინფორმაციო ტექნოლოგიების განვითარებას და ცოდნის გადაქცევას ადამიანურ კა-
პიტალად;
6.1. შრომის სტიმულთა სისტემას, სამართლიანობას, სოციალურ გარანტიების სისტემას;

6.2. შრომის გადაქცევას წარმოების ძირითად ფაქტორად;
6.3. შრომის ფაქტორის გადაქცევას როგორც წარმოების ეფექტიანობისა და მოგების
გადიდების მთავარ ფაქტორად;
6.4. შრომის როგორც წარმოების ძირითადი ფაქტორის გადაქცევას მოსახლეობის
შემოსავლების ძირითად წყაროდ;
7. შრომის ეკონომიკა როგორც მეცნიერება პირველ რიგში ყველაზე მჭიდროდ უკავშირდება:
7.1. სტატისტიკას, ეკონომიკურ-მათემატიკურ მოდელელირებას;

7.2. ეკონომიკური მოვლენებისა და პროცესების ანალიზისა და პროგნოზირების მოდელებს;
7.3. ეკონომიკურ მეცნიერებათა სისტემას, ეკონომიკის თეორიას (ეკონომიკის პრინციპებს);
7.4. მაკროეკონომიკასა და ეკონომიკურ განვითარებას;
8. შრომის ეკონომიკა როგორც დამოუკიდებელი მეცნიერება ჩამოყალიბდა:
8.1. ერთ საუკუნეზე მეტი ხნის წინათ;

8.2. ორი საუკუნის უკან;
8.3. XX საუკუნის მეორე ნახევარში;
8.4. XIX საუკუნის დასაწყისში;
თემა-2. ადამიანური რესურსების ფორმირება, ტერიტორიული და პროფესიული

მობილობა
1.1. შრომითი პოტენციალის ფორმორება;

1.2. შრომითი რესურსების ტერიტორიული გადანაწილება;
1.3. ტექნოლოგიური მოწყობილობების დანერგვა და ინოვაციების გამოყენება;
1.4. მიგრაციის მაღალი დონე და მასშტაბები;
2.1. ინფორმაცია და ტექნოლოგიური რესურსები;

2.2. შრომა, ადამიანური კაპიტალი;
2.3. საწარმოო-ეკონომიკური პოტენციალი;
2.4. სახელმწიფოს ეკონომიკური როლი;
3. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, მოსახლეობის რომელი ასაკობრივი ჯგუფი არ შედის

შრომითი რესურსების შემადგენლობაში:
3.1. 16 - 40 წ;
3.2. 40 - 49 წ;
3.3. 60 - 75 წ.
3.4. 50 - 65 წ.
4.1. ჯანმრთელობა, განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, თვითრეალიზაციის უნარი,

პროფესიონალიზმი;
4.2. განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, თვითრეალიზაციის უნარი, პროფესიონალიზმი;
4.3. ჯანმრთელობა, განათლება, ბუნებრივი მონაცემები, ობიექტურობა;
4.4. ჯანმრთელობა; განათლება; ბუნებრივი მონაცემები, პროფესიონალიზმი;
5. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი კატეგორია შედის ეკონომიკურად აქტიურ

5.1. პირები, რომელთაც დაკარგეს სამუშაოს პოვნის იმედი, თუმცა მზად არიან იმუშაონ;
5.2. პირები რომელთაც არ აქვთ სამუშაო, ეძებენ მას და მზად არიან შეუდგენ მუშაობას;
5.3. პირები, რომლებიც იძულების წესით გადიან მკურნალობის კურსს;
5.4. პირები, რომლებსაც არსებული შემოსავლების გამო არ სურთ მუშაობა;
6. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი კატეგორია შედის ეკონომიკურად არააქტიურ

6.1. საკუთარ მამულში დასაქმებული პირები რომლებიც აწარმოებენ სოფლის მეურნეობის

პროდუქციას;
6.2. პირები, რომლებიც დაქირავების წესით მუშაობენ და ასრულებენ განსაზღვრულ
შრომით ვალდებულებებს;
6.3. პირები, რომლებსაც არსებული შემოსავლების გამო არ სურთ მუშაობა;
6.4. პირები რომელთაც არ აქვთ სამუშაო, ეძებენ მას და მზად არიან შეუდგენ მუშაობას;
7. მოსახლეობის ეკონომიკური აქტიურობის საერთო დონე განისაზღვრება:
7.1. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის შეფარდებით მოსახლეობის საერთო

7.2. დასაქმებული მოსახლეობის რიცხოვნობის შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიურ
7.3. მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობის შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიურ
7.4. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის შეფარდებით 15 წლისა და უფროსი ასაკის
მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობასთან;
8. შრომითი რესურსების აბსოლუტური ზრდა გამოითვლება:
8.1. შრომითი რესურსების რიცხოვნობის თანაფარდობით პერიოდის ბოლოსა და

პერიოდის დასაწყისში;
8.2 შრომითი რესურსების რიცხოვნობის სხვაობით პერიოდის ბოლოსა და პერიოდის
8.3. შრომითი რესურსების რიცხოვნობის შეჯამებით პერიოდის ბოლოსა და პერიოდის
8.4. შრომითი რესურსების რიცხოვნობის ნამრავლით პერიოდის დასაწყისსა და პერიოდის
ბოლოს;
9. შრომითი რესურსების აბსოლუტური რიცხოვნობა განისაზღვრება შემდეგნაირად:
9.1. /შრომისუნარიან მოსახლეობას/-/I და II ჯგუფის უმუშევარი ინვალიდები/-/შეღავათი-

ანი საპენსიო ასაკის პირები, რომლებიც არ მუშაობენ/ + /მომუშავე მოზარდები/ + /მომუშა-
ვე პენსიონერები/.
9.2. /შრომის ასაკის შრომისუნარიან მოსახლეობას/-/I და II ჯგუფის უმუშევარი
ინვალიდები/-/შეღავათიანი საპენსიო ასაკის პირები, რომლებიც არ მუშაობენ/ + /მომუშავე
მოზარდები/ + /მომუშავე პენსიონერები/.
9.3. /შრომის ასაკის შრომისუნარიან მოსახლეობას/-/I და II ჯგუფის მომუშავე
ინვალიდები/-/შეღავათიანი საპენსიო ასაკის პირები/ + /მომუშავე მოზარდები/ + /მომუშა-
ვე პენსიონერები/.
9.4. /შრომის ასაკის შრომისუნარიან მოსახლეობას/-/I და II ჯგუფის უმუშევარი
ინვალიდები/+/შეღავათიანი საპენსიო ასაკის პირები, რომლებიც არ მუშაობენ/ + /მომუშავე
მოზარდები/ - /მომუშავე პენსიონერები/.
10. შრომითი რესურსების სიბერის კოეფიციენტი გამოითვლება:
10.1. შრომითი რესურსების რიცხოვნობის თანაფარდობით 16-64 წლის ასაკობრივი

ჯგუფის რიცხოვნობასთან;
10.2. 50-64 წლის ასაკობრიბი ჯგუფის თანაფარდობით შრომითო რესურსების საერთო
10.3. 40-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფის თანაფარდობით შრომითი რესურსების საერთო
10.4. 40-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფის თანაფარდობით 16-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფის
11. იმ შემთხვევაში, როცა ემიგრაცია მასშტაბურია:
11.1. მოსახლეობის რაოდენობა იზრდება, შრომითი რესურსების რაოდენობა მცირდება;

11.2. მოსახლეობის და შესაბამისად, შრომითი რესურსების რაოდენობა მცირდება;
11.3. მოსახლეობის და შესაბამისად, შრომითი რესურსების რაოდენობა იზრდება;
11.4. მოსახლეობის რაოდენობა მცირდება, შრომითი რესურსების რაოდენობა იზრდება.
12. საწარმოს შრომითი პოტენციალი გაინგარიშება:
12.1. მომუშავეთა რიცხოვნობის გამრავლებით კალენდარული დღეების რაოდენობასა და

სამუშაო დღის ხანგძლივობაზე;
12.2. მომუშავეთა რიცხოვნობის გამრავლებით გამოსასვლელი დღეების რაოდენობასა და
სამუშაო დღის ხანგძლივობაზე;
12.3. მომუშავეთა რიცხოვნობის გამრავლებით სამუშაო დღეების რიცხვსა და სამუშაო
დღის ხანგძლივობაზე;
12.4. ადმინისტრაციული პერსონალის რიცხოვნობის გამრავლებით სამუშაო დღეების
რაოდენობასა და სამუშაო დღის ხანგძლივობაზე;
13. შრომითი პოტენციალი საერთოდ შეისწავლება:
13.1. კომპანიის, მისი სტრუქტურული ერთეულებისა და ცალკეული მომუშავის დონეზე;

13.2. ცალკეული მომუშავის, კოლექტივისა და მომუშავეთა სპეციალური გაერთიანებების
დონეზე;
13.3. სპეციალური სახელმწიფო ინსტიტუტების, კომპანიებისა და ცალკეული
კოლექტივის დონეზე;
13.4. ცალკეული მომუშავის, საწარმოს (ფირმის) და საზოგადოების დონეზე;
14. შრომითი რესურსების განაწილება ხდება:
14.1. საქმიანობის სახეობების მიხედვით;

14.2. პროფესიული და კვალიფიკაციური ნიშნის მიხედვით;
14.3. სქესის, ასაკის, განათლების დონის, ტერიტორიული ნიშნის მიხედვით;
14.4. ყველა პასუხი სწორია;
15. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმით ეკონომიკურად აქტიური

მოსახლეობა არის:
15.1. 15 წლის და მეტი ასაკის მოსახლეობა, რომელიც დასაქმებულია ეკონომიკური

15.2. 15 წლის და მეტი ასაკის მოსახლეობის ნაწილი, რომელიც დასაქმებულია
ეკონომიკური საქმიანობით;
საქმიანობით და უმუშევრები.
თემა 3. შრომის ბაზრის ფუნქციონირების საფუძვლები
1. ფართო გაგებით შრომის ბაზარი მოიცავს:
1.1. მხოლოდ ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის დასაქმებულ ნაწილს;

1.2. მხოლოდ ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის უმუშევარ ნაწილს;
1.3. მხოლოდ უმუშევრებსა და დასაქმებულებს;
1.4. მხოლოდ სამუშაო ასაკის უმუშევარ მოსახლეობას;
2. შრომის ბაზარი ვიწრო გაგებით მოიცავს:
2.1. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის დასაქმებულ ნაწილს;

2.2. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის უმუშევარ ნაწილს, რომელიც აქტიურად
ეძებს სამუშაოს;
2.3. უმუშევრებსა და დასაქმებულებს;
2.4. მხოლოდ სამუშაო ასაკის უმუშევარ და დასაქმებულ მოსახლეობას;
3. მიმდინარე შრომის ბაზარი, ანუ შრომის ბაზარი ვიწრო გაგებით, რომელიც აერთიანებს
სამუშაოს აქტიურ მაძიებლებს, გარდა აღნიშნულისა თავის მხრივ კიდევ მოიცავს:
3.1. ღია და ფარულ შრომის ბაზრებს;

3.2. ფორმალურ და არაფორმალურ შრომის ბაზრებს;
3.3. ერთობლივ და ფარულ შრომის ბაზრებს;
3.4. ღია და შიდა შრომის ბაზრებს.
4.შრომის ბაზრის ინფრასტრუქტურა წარმოადგენს:
4.1. შრომის ბაზრის კონიუნქტურის იმ ელემენტთა სისტემას, რომელიც გავლენას ახდნს

ხელფასის წონასწორობით განაკვეთზე;
4.2. მოთხოვნა-მიწოდების თანაფარდობას შრომის ბაზარზე მასზე მოქმედი ყველა
ფაქტორის გათვალისწინებით;
4.3. შრომის ბაზრის ნაწილს, რომელიც რეალურად განსაზღვრავს წონასწორობის საბაზრო
ფასს;
4.4. ორგანიზაციებისა და დაწესებულებების კომპლექსს, ასევე სამართლებრივ გარემოს,
5.შრომის ბაზრის ტევადობა განისაზღვრება:
5.1. შრომის ბაზრის კონიუნქტურისა და მისი შენმადგენელი ელემენტების

თანაფარდობით;
5.2. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდების თანაფარდობით შრომის ბაზარზე მასზე
მოქმედი ყველა ფაქტორის გათვალისწინებით;
5.3. სამუშაო ძალის დეფიციტით და სიჭარბით შრომის ბაზარზე მიმდინარე პერიოდში;
5.4. სამუშაო ძალის ერთობლივი მიწოდებით და ერთობლივი მოთხოვნით შრომის
ბაზარზე;
6. შრომის ბაზრის სუბიექტებია:
6.1. შრომის ბაზრის მარეგულირებელი საკანონონმდებლო ნორმატიული აქტები და

სამართალდამცველი ორგანოები;
6.2. ორგანიზაციებისა და დაწესებულებების კომპლექსი და იქ დასაქმებული პერსონალი,
6.3. დამსაქმებლები, დასაქმებული მომუშავეები, უმუშევრები, პროფკავშირები,
სახელმწიფო, საკანონმდებლო გარემო;
6.4. პროფკავშირები და სამართალდამცავი ორგანოები, რომლებიც უზრუნველყოფენ
შრომის კონსტიტუციური უფლების რეალიზაციას;
7. არსებული ფაქტორებიდან სამუშაო ძალის მიწოდებაზე ყველაზე ნაკლებად მოქმედი

7.1. ხელფასის სიდიდე;

7.2. შრომისუნარიანი მოსახლეობის რაოდენობა და სქესობრივ-ასაკობრივი სტრუქტურა;
7.3. მოსახლეობის ეკონომიკური აქტივობა;
7.4. შრომის მწარმოებლურობა და ბაზრის ტიპი;
8. შრომის ბაზრის კონიუნქტურა წარმოადგენს:
8.1. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდების თანაფარდობასა და მათ

ურთიერთშესაბამისობას შრომის ბაზარზე;
8.2. ორგანიზაციებისა და დაწესებულებების კომპლექსს, რომლებიც უზრუნველყოფენ
შრომის ბაზრის ნორმალურ ფუნქციონირებას;
8.3. იმ პროფკავშირებს და სამართალდამცავ ორგანოებს, რომლებიც უზრუნველყოფენ
შრომის ბაზრის ნორმალურ ფუნქციონირებას;
8.4. შრომის ბაზრის სპეციალური ინსტიტუტების სისტემას, რომელიც არეგულირებს
ურთიერთშესაბამისობას სამუშაო ძალაზე მოთხოვნასა და მიწოდებას შორის;
9.შრომის ბაზარზე სამუშაო ძალის სიჭარბე (უმუშევრობა) უპირატესად წარმოიშობა

როდესაც:
9.1. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა ჭარბობს სამუშაო ძალის მიწოდებას;

9.2. სამუშაო ძალის მიწოდება ჭარბობს მოთხოვნას;
9.3. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა შეესაბამება მის მიწოდებას;
9.4. დაბალია შრომის ბაზრის დაძაბულობის კოეფიციენტი;
10.სრულყოფილი (თავისუფალი) კონკურენციის შრომის ბაზრისათვის ნიშანდობლივია:
10.1. როცა დამქირავებელი ფირმები ქირაობენ სხვადასხვა კვალიფიკაციისა და

შესაძლებლობის მქონე მომუშავებს;
10.2. როცა დამქირავებელ ფირმებს შეუძლიათ შევიდნენ ურთიერთგარიგებაში და
მოლაპარაკებისა და ურთიერთშეთანხმების საფუძველზე განახორციელონ საჭირო
კადრების დაქირავება;
10.3. როცა ბაზარზე არსებობს კონკრეტული კვალიფიკაციის მქონე სამუშაო ძალის დაქი-
რავების მსურველი ფირმებისა და ასევე ერთნაირი კვალიფიკაციის მქონე პოტენციური
მომუშავეების დიდი რაოდენობა;
10.4. როცა დამსაქმებლები (დამქირავებლები) და სამუშაოს მაძიებლები მოქმედებენ
შეთანხმებულად ხელფასის განაკვეთის განსაზღვრის მიზნით;
11.1. სამუშაო ძალის სიჭარბე, შრომის ბაზრის დაძაბულობა და უმუშევრობა;

11.2. უმუშევრობა, სამუშაო ძალის დეფიციტი და აბსოლუტური წონასწორობა;
11.3. უმუშევრობა, სამუშაო ძალის სიჭარბე და აბსოლუტური წონასწორობა;
11.4. დასაქმება, სამუშაო ძალის დეფიციტი და წონასწორობა შრომის ბაზარზე;
12. ორმხრივი მონოპოლია შრომის ბაზარზე ისეთი სიტუაციაა, როცა:

12.1. დამქირავებელი სამუშაო ძალის ერთადერთი მყიდველია, ხოლო სამუშაო ძალის
გამყიდველი ფლობს მონოპოლიურ ძალაუფლებას (პროფკავშირებში გაერთიანებული
მომუშავეები);
12.2. შრომის ბაზარზე მოცემული კვალიფიკაციის სამუშაო ძალის ერთადერთი
დამქირავებელია;
12.3. სამუშაო ძალის გამყიდველი ფლობს მონოპოლიურ ძალაუფლებას;
12.4. ორ სხვადასხვა დამქირავებელ ფირმებს შეუძლიათ შევიდნენ ურთიერთგარიგებაში
და მოლაპარაკებისა და ურთიერთშეთანხმების საფუძველზე განახორციელონ საჭირო
კადრების დაქირავება;
13. ხელფასის განაკვეთის ზრდა გარკვეულ დონემდე, რომელიც ასტიმულირებს ადამიანს

გაზარდოს სამუშაო ძალის მიწოდება ანუ სამუშაო დრო, ცნობილია როგორც:
13.1. შემოსავლის ეფექტი;
13.2. ზღვრული სარგებლიანობის ეფექტი;
13.3. შენაცვლების ეფექტი;
13.4. ზღვრული მწარმოებლურობის ეფექტი;
14. ხელფასის განაკვეთის განსაზღვრულ დონემდე ზრდის შემდეგ შესაძლებელია მოხდეს
სამუშაო ძალის მიწოდების შემცირება, ანუ სამუშაო დროის შემცირება და დასვენების
დროის გადიდება. ასეთ შემთხვევაში ადგილი აქვს:
14.1. შემოსავლის ეფექტი;
14.2. შენაცვლების ეფექტს;
14.3. დასვენების ეფექტს;
14.4. შრომის მწარმოებლურობის ზრდის ეფექტს;
15. შრომის ბაზრის სეგმენტაცია გულისხმობს:
15.1. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის დაყოფას უმუშევრებად და

დასაქმებულებად, რომლებიც მკაცრადაა გამიჯნული ეკონომიკურად არააქტიური
მოსახლეობისაგან;
15.2. მომუშავეებისა და სამუშაო ადგილების დაყოფას ჩაკეტილ და მყარ სექტორებად,
ზონებად, რომლებითაც შემოფარგლულია სამუშაო ძალის მობილურობა;
15.3. შრომით რესურსების დაყოფას უმუშევრებად და დასაქმებულებად;
15.4. მომუშავეებისა და სამუშაო ადგილების დაყოფას ჩაკეტილ და მყარ სექტორებად,
ზონებად, რომლებითაც შემოფარგლულია ტექნოლოგიური თავისებურებებისა და
სპეციალიზაციის თვალსაზრისით;
16. შრომის ბაზრის სეგმენტებიდან გამოიყოფა:
16.1. პირველადი და მეორადი შრომის ბაზარი;

16.2. ეროვნული და რეგიონული შრომის ბაზარი;
16.3. ერთობლივი და მიმდინარე შრომის ბაზარი;
16.4. რეგიონული და ეროვნული შრომის ბაზარი.
17. დასაქმების ლეგალურობის თვალსაზრისით გამოიყოფა:
17.1. პირველადი და მეორადი შრომის ბაზარი;

17.2. ფორმალური და არაფორმალური შრომის ბაზარი;
17.3. შიგა და გარე შრომის ბაზარი;
17.4. ტერიტორიული და ლოკალური შრომის ბაზარი;
18. მეორადი შრომის ბაზრისათვის დამახასიათებელია:
18.1. მაღალი ხელფასი და სტაბილური დასაქმება;

18.2. პროფესიული ზრდისა და სამსახურებრივი დაწინაურების შესაძლებლობა;
18.3. ძლიერი პროფკავშირების არსებობა;
18.4. არასტაბილური დასაქმება, ხელფასის დაბალი განაკვეთი;
19. შრომის ზღვრული პროდუქტი არის:
19.1. შრომის (სამუშაო ძალის) დამატებითი ერთეულის გამოყენებით მიღებული

დამატებითი პროდუქტი;
19.2. შრომის ზღვრული პროდუქტისაგან მიღებული ზღვრული შემოსავალი;
19.3. კაპიტალის დამატებითი ერთეულის გამოყენებით მიღებული დამატებითი
პროდუქტი;
19.4. წარმოების ორივე ფაქტორის, შრომის (სამუშაო ძალის) და კაპიტალის დამატებითი
ერთეულის გამოყენებით მიღებული დამატებითი პროდუქტი;
20. არსებული ფაქტორებიდან სამუშაო ძალის მოთხოვნაზე ყველაზე ნაკლებად მოქმედი
20.1. შრომის მწარმოებლურობა და ბაზრის ტიპი;

20.2. წარმოების მოცულობა;
20.3. ფართომასშტაბიანი ეკონომიკური პროგრამების განხორციელება;
20.4. გადასახადების განაკვეთი;
თემა 4. დასაქმება და უმუშევრობა
1.შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტერიუმებიდან გამომდინარე, ადამიანი უმუ-

შევარია თუ იგი აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:
1.1. არის ,,სამუშაოს გარეშე", არ გააჩნია ანაზღაურებადი სამუშაო გარკვეულ დროის გან-
მავლობაში და აქტიურად ,,ეძებს სამუშაოს";
1.2. არის ,,სამუშაოს გარეშე", ,,ეძებს სამუშაოს" და ”მზად არის მოცემულ მომენტში მუშაო-
ბისათვის";
1.3. არის ,,სამუშაოს გარეშე", ,,ეძებს სამუშაოს" და კონკრეტულ ღონისძიებებს ახორციე-
ლებს ანაზღაურებადი სამუშაოს მოსაძებნად;
1.4. “ეძებს სამუშაოს” ვინაიდან არ გააჩნია იგი და დროის განსაზღვრული მომენტისათვის
შეძლებს სამუშაოს დაწყებას;
2. ფრიქციული უმუშევრობა წარმოიშობა მაშინ, როცა:
2.1. რეალური ხელფასი დაბალია და პიროვნებას არ სურს დასაქმება;

2.2. მოცემული კვალიფიკაციის სამუშაო ძალაზე არსებობს მოთხოვნა, მაგრამ საჭიროა
გარკვეული დრო დასაქმებისათვის ვინაიდან იგი პირველად გადის შრომის ბაზარზე;
2.3. მოცემული კვალიფიკაციის სამუშაო ძალაზე არსებობს მოთხოვნა, მაგრამ მომუშავე
დაბალკვალიფიციურია და დროებით ვერ საქმდება;
2.4. შრომის ბაზარზე სამუშაო ძალის სიჭარბეა და მოცემული კვალიფიკაციის მომუშავე
ვერ ახერხებს სამუშაო ადგილის მოძიებას;
3. ციკლური უმუშევრობა გამოწვეულია:
3.1. წარმოების დონის დაცემითა და ერთობლივი დანახარჯების დაბალი დონით;

3.2. მომუშავეთა კვალიფიკაციის დაქვეითებითა და პროფესიული მომზადების სისტემის
განუვითარებლობით;
3.3. შრომის ბაზრის დაძაბულობის კოეფიციენტის გადიდებით;
3.4. უმუშევრობის ხანგძლივობის ზრდითა და არაეფექრტიანი დასაქმებით;
4. დასაქმებული მოსახლეობა მოიცავს:
4.1. მხოლოდ თვითდასაქმებულებს;

4.2. მხოლოდ დაქირავებულ მომუშავეებს;
4.3. მხოლოდ დაქირავებულებსა და თვითდასაქმებულებს;
4.4. მხოლოდ დასაქმებულებსა და უმუშევრებს;
5. ოუკენის კანონის თანახმად თუ ფაქტობრივი უმუშევრობის დონე 4.0%-ით
გადააჭარბებს ბუნებრივს, მაშინ ფაქტობრივი მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ)
მოცულობის ჩამორჩენა პოტენციური მშპ-გან შეადგენს:
5.1. 6.0%-ს;
5.2. 8.0%-ზე მნიშვნელოვნად მეტს;
5.3. 10.0%-ს;
5.4. 12.0%-ზე მნიშვნელოვნად ნაკლებს.
6.უმუშევრობის ბუნებრივი დონე წარმოადგენს:
6.1. ციკლური და სტრუქტურული უმუშევრობის ჯამს;

6.2. სტრუქტურული და ფრიქციული უმუშევრობის ჯამს;
6.3. სტრუქტურული და ფარული უმუშევრობის ჯამს;
6.4. ტექნოლოგიური და სტრუქტურული უმუშევრობის ჯამს;
7. უმუშევრობის დონე გაიანგარიშება:
7.1. უმუშევართა რიცხოვნობის შეფარდებით ეკონომიკურად არააქტიური მოსახლეობის

7.2. უმუშევართა რიცხოვნობის შეფარდებით დასაქმებულთა რიცხოვნობასთან;
7.3. უმუშევართა რიცხოვნობის შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიურ მოსახლეობასთან;
7.4. უმუშევართა რიცხოვნობის შეფარდებით 15 წლისა და უფროსი ასაკის მოსახლეობის
8. შრომის ბაზრის დაძაბულობის კოეფიციენტი გაინგარიშება:
8.1. დასაქმებულთა რაოდენობის შეფარდებით ვაკანტური სამუშაო ადგილების რაოდე-

ნობასთან;
8.2. უმუშევართა რაოდენობის შეფარდებით ვაკანტური სამუშაო ადგილების რაოდენო-
ბასთან;
8.3. უმუშევართა რაოდენობის შეფარდებით დასაქმებულთა რაოდენობასთან;
8.4. უმუშევართა რაოდენობის შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის რაო-
დენობასთან;
9. ეფექტიან დასაქმებას ადგილი ექნება იმ შემთხვევში, როცა:
9.1. დასაქმებული იქნება ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის 100%;

9.2. სამუშაო ძალის მიწოდებასა და მოთხოვნას შორის მიღწეული იქნება რაოდენობრივი
დაბალანსებულობა;
9.3. ეკონომიკურად მიზანშეწონილ სამუშაო ადგილებზე მოთხოვნა დაკმაყოფილდება
შესაბამისი პროფესიულ-კვალიფიციური შემადგენლობის სამუშაო ძალის მიწოდებით;
9.4. ყველა დასაქმებულზე დროულად გაიცემა ხელფასი;
10. არაფორმალურად დასაქმებულებს მიაკუთვნებიან:

10.1. პირები, რომელთა ეკონომიკური საქმიანობა არ არის რეგისტრირებული
კანონმდებლობის შესაბამისად და არ იხდიან გადასახადებს;
10.2. პირები, რომელთა ეკონომიკური საქმიანობა რეგისტრირებულია, მაგრამ თავს
არიდებენ გადასახადების გადახდას;
10.3. სოფლის მეურნეობასა და გადამამუშავებელ მრეწველობაში დასაქმებულები;
10.4. პირები, რომელთა ეკონომიკური საქმიანობა რეგისტრირებულია და ნაწილობრივ
იხდიან შესაბამის გადასახადებს;
11. უმუშევრობის დონის შემცირება შეიძლება გამოწვეული იყოს:
11.1. ეკონომიკურად არააქტიური მოსახლეობის ნაწილის გადასვლით დასაქმებულთა

11.2. დასაქმებულთა ნაწილის გადასვლით ეკონომიკურად არააქტიურ მოსახლეობაში;
11.3. ეკონომიკურად არააქტიური მოსახლეობის ნაწილის გადასვლით უმუშევართა
11.4. დასაქმებულთა ნაწილის უმუშევართა რიგებში გადანაცვლებით;
12. უმუშევრობის დონის ზრდა შესაძლებელია თუ:
12.1. უმუშევართა რიგებიდან დასაქმებულთა შემადგენლობაში გადასული ნაკადის

გადიდდება;
12.2. უმუშევართა რიგებიდან ეკონომიკურად არააქტიურ მოსახლეობაში გადასული
ნაკადები გაიზრდება;
12.3. დასაქმებულებიდან უმუშევართა რიგებში გადასული ნაკადი გადიდდება;
12.4. ეკონომიკურად არაააქტიური მოსახლეობიდან დასაქმებულთა რიცხოვნობა
გაიზრდება;
13. დასაქმება ესაა სოციალურ-ეკონომიკური კატეგორია:
13.1. რომელიც წარმოიშობა მაშინ, როდესაც მომუშავე გადის შრომის ბაზარზე და იწყება
მისი შრომითი მომსახურების გამოყენება;
13.2. რომელიც ასახავს ეკონომიკურად აქტიური და არააქტიური მოსახლეობის რა ნაწილი
მონაწილეობს საზოგადოებრივად სასარგებლო შრომაში;
13.3. რომელიც ახასიათებს სოციალურ-შრომითი ურთიერთობების სხვადასხვა ფორმებს
და დაკავშირებულია შემოსავლის მიღების მიზნით საზოგადოებრივად სასარგებლო საქ-
მიანობაში ადამიანების მონაწილეობასთან;
13.4. რომელიც ასახავს გარკვეული შრომითი უნარ-ჩვევებისა და კვალიფიციის მქონე ადა-
მიანი ზემოქმედებს შრომის საგნებზე წინასწარ დასახული მიზნის მისაღწევად;
14. დასაქმების ძირითადი სახეებია:
14.1. ფორმალური და არაფორმალური;

14.2. სრული და არასრული;
14.3. რაციონალური და ტექნოლოგიური;
14.4. მეორადი და შეთავსებითი;
15. საერთაშორისო სტატისტიკაში მოსახლეობის დასაქმების დონის მაჩვენებელი
15.1. დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებოით ქვეყნის მოსახლეობის მთლიან

15.2. დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებოით ქვეყნის შრომითი რესურსების მთლიან
15.3. დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებოით 15 წლისა და უფროსი ასაკის
15.4. დასაქმებულთა რიცხოვნობის შეფარდებოით ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის
თემა-5: შრომის ბაზრის რეგულირება და მისი ინფრასტრუქტურა
1.შრომის ბაზარი საზოგადოებრივი ურთიერთობების, სოციალური ნორმებისა და

1.1. სამუშაო ძალის ეკონომიკური აქტივობის ზრდას და განვითარებას;

1.2. სამუშაო ძალის გეგმაზომიერ გადაადგილებას ეკონომიკის მხრიდან არსებული
მოთხოვნის შესაბამისად;
1.3. სამუშაო ძალის კვლავწარმოებას, განაწილებასა და გამოყენებას;
1.4. სამუშაო ძალის მომზადება-გადამზადებასა და კვალიფიკაციის ამაღლებას.
2. დასაქმების აქტიური პოლიტიკის პარალელურად, უმუშევარი მოსახლეობის

დროებითი სოციალური დაცვის მიზნით უნდა განხორციელდეს პასიური პილიტიკა _
რომელიც გულისხმობს:
2.1. პროფორიენტაცია, პროფესიული მომზადება და გადამზადება, პროფესიული

განათლების მიღების ხელშეწყობა;
2.2. რეგისტრირებულ უმუშევართათვის შემწეობის ოდენობისა და გაცემის
ხანგრძლივობის დადგენა;
2.3. რეგისტრირებულ უმუშევართათვის სამეწარმეო საქმიანობის დაწყებაში
ხელშეწყობა;
2.4. არსებული სამუშაო ადგილების შენარჩუნებისა და ახალი სამუშაო ადგილების
შექმნის მიზნით სპეციალური ღონისძიებების განხორციელება;
3.1. უმუშევართა აღრიცხვა და რეგისტრაცია, რეგისტრირებულ უმუშევართათვის

შემწეობის ოდენობისა და გაცემის ხანგრძლივობის დადგენა;
3.2. პროფორიენტაცია, პროფესიული მომზადება და გადამზადება, შრომის
მწარმოებლურობის ამაღლება;
3.3. შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა, დასაქმების სამსახურების
ფუნქციონირების გაუმჯობესება;
3.4. უმუშევართა კონსულტირება და მონიტორინგი, მათი პროფესიული ორიენტაცია და
შრომითი მოწყობა;
4. პერსპექტივაში დასაქმების აქტიური პოლიტიკის საბოლოო მიზანია:
4.1. სიღარიბის დონის შემცირება და ცხოვრების დონის ამაღლება;

4.2. შრომის ბაზრის სტრუქტურის სრულყოფა;
4.3. სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდების ოპტიმალური თანაფარდობის მიღწევა;
4.4. დასაქმების სამსახურების ფუნქციონირების არსებითი გაუმჯობესება;
5.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) გამოხატავს კლასიკოსების

5.1. მოკლევადიან პერიოდში ფასები და ხელფასის განაკვეთი არაელასტიკურია, ისინი არ

არიან ეკონომიკის რეგულატორები და ვერ აღადგენენ სრულ დასაქმებას;
5.2.საბაზრო ეკონომიკაში არ არსებობს მექანიზმი, რომელიც ავტომატურად უზრუნ-
ველყოფს სრულ დასაქმებას ყველა პირობებში;
5.3. შრომის ბაზარზე ხანგრძლივი და მყარი წონასწორობა მიიღწევა უმუშევრობის ბუნებ-
რივი დონის პირობებში. ამასთან, ინფლაციის ტემპი შეიძლება იყოს ნებისმიერი;
5.4. თავისუფალი კონკურენციის პირობებში, საბაზრო სისტემას აქვს შრომისუნარიანი მო-
სახლეობის სრული დასაქმების უზრუნველყოფის უნარი, რაც შეესაბამება შრომის ბაზრის
ფუნქციონირების ნორმალურ პირობებს;
6.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) არ გამოხატავს ჯ. მ. კეინზის

6.1. სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება,

რაც შეესაბამება შრომისუნარიანი მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით საქმიანობა-
ში;
6.3. საბაზრო ეკონომიკაში არ არსებობს მექანიზმი, რომელიც ავტომატურად უზრუნ-
ველყოფს სრულ დასაქმებას ყველა პირობებში;
6.4. აუცილებელია ეკონომიკაში სახელმწიფოს სისტემატური ჩარევა სრული დასაქმებისა
და პოტენციური მთლიანი შიდა პროდუქტის მისაღწევად, რომელსაც ბაზარი დამოუკი-
დებლად ვერ უზრუნველყოფს;
7.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულება (დასკვნა) არ გამოხატავს

მონეტარისტების თვალსაზრისს დასაქმების პრობლემების შესახებ:
7.1. სრული დასაქმება, ეს არის პრაქტიკულად მაქსიმალურად შესაძლებელი დასაქმება,

რაც შეესაბამება შრომისუნარიანი მოსახლეობის 96-97%-ის ჩართვას შრომით საქმიანობა-
ში.
7.3. გრძელვადიან პერიოდში ეკონომიკაზე სახელმწიფო ზემოქმედების არავითარ ღონის-
ძიებას არ შეუძლია, შეამციროს უმუშევრობის ბუნებრივი დონე;
7.4. სახელმწიფო არ უნდა ჩაერიოს შრომის ბაზრის ფუნქციონირებაში, თუ უმუშევრობა
არ აღემატება ბუნებრივ დონეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში ვითარდება სტაგფლაცია.
8.შრომის ბაზარზე დასაქმების აქტიური პოლიტიკის განხორციელებას საფუძვლად
უდევს:
8.1.დასაქმებისა და სიღარიბის დაძლევის კონკრეტულ ღონისძიებათა სისტემის

შემუშავება;
8.2. უმუშევარ მოქალაქეებზე შემწეობების გაცემის სპეციალური პროგრამის შემუშავება;
8.3. მომუშავის კონკურენტუნარიანობის ამაღლებისაკენ მიმართულ ღონისძიებათა
სისტემის შემუშავება;
8.4. დასაქმების სახელმწიფო, რეგიონალური და მიზნობრივი პროგრამების შემუშავება;
9. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს შრომის ბაზრის პასიური პოლიტიკის

ღონისძიებას:
9.1. სახელმწიფოს მიერ პასუხისმგებლობის აღება უმუშევართა შემწეობის გაცემაზე, მის

ოდენობასა და პერიოდულობის დადგენაზე;
9.2. შეღავათიანი კრედიტის გაცემა მცირე ბიზნესის განვითარებისათვის;
9.3. სამუშაო ადგილების შექმნის მხარდაჭერა სეზონური დასაქმების მიზნით;
9.4. სოფლის მეუნეობაში ეფექტიანი თვითდასაქმების მხარდაჭერა;
თემა-6: პროფკავშირები შრომის ბაზარზე
1. პროფკავშირების წარმოშობა ისტორიულად დაკავშირებულია:
1.1. სახელმწიფოსა და დაქირავებულთა ეკონომიკური ინტერესების

1.2. დამქირავებელთა და დაქირავებულთა ეკონომიკური ინტერესების
1.3. სახელმწიფოსა და დამქირავებელთა ეკონომიკური ინტერესების
1.4. დაქირავებულთა ეკონომიკური და სოციალური ინტერესების დაპირისპირების
გამწვავებასთან;
2. დარგობრივ პროფკავშირებში გაერთიანებულია:
2.1. დარგის მხოლოდ ერთი და იმავე პროფესიის ყველა მომუშავე;

2.2. ფირმის მხოლოდ ერთი და იმავე პროფესიის მომუშავეთა ნაწილი;
2.3. დარგის ან ფირმის მომუშავეთა დიდი ნაწილი მათი საქმიანობის სახის თუ სფეროს მი-
უხედავად;
2.4. სავალდებულო წესით დარგის ყველა მომუშავე მათი საქმიანობის სახის თუ სფეროს
მიუხედავად;
3.საამქრო პროფკავშირებში გაერთიანებულია:
3.1. სავალდებულო წესით მხოლოდ ერთი და იმავე პროფესიის ყველა მომუშავე;

3.2. მხოლოდ ერთი და იმავე პროფესიის მუშები;
3.3. დარგის მომუშავეთა ნაწილი მათი საქმიანობის სახის თუ სფეროს მიუხედავად;
3.4. დარგის ყველა მომუშავე მათი საქმიანობის სახის თუ სფეროს მიუხედავად;
4.პროფკავშირების ძირითადი ფუნქციაა:
4.1. მარეგულირებელი და საკონტროლო;

4.2. დამცავი და წარმომადგენლობითი;
4.3. ეკონომიკური და პოლიტიკური;
4.4. სამართლებრივი და იდეოლოგიური;
5. პროფკავშირების დამცავი ფუნქცია გამოიხატება:
5.1. მომუშავეების ინტერესების დაცვაში ფირმისა და სახელმწიფოს დონეზე;

5.2. ფირმების მხარდაჭერაში გააფართოონ გასაღების ბაზრის სეგმენტი და გაზარდონ
კონკურენტუნარიანობა;
5.3. მეწარმეების მიერ მომუშავეების უფლებების დარღვევის თავიდან აცილებასა და მათი
უკვე დარღვეული უფლებების აღდგენაში;
5.4. სახელმწიფოს დონეზე მომუშავეების ინტერესების დაცვაში მხოლოდ მეწარმეებთან
შეთანხმების საფუძველზე;
6. პროფკავშირების წარმომადგენლობითი ფუნქცია დაკავშირებულია:
6.1. ფირმების მხარდაჭერასთან გააფართოონ გასაღების ბაზრის სეგმენტი და გაზარდონ

კონკურეტუნარიანობა;
6.2. მომუშავეების ინტერესების დაცვასთან ფირმისა და სახელმწიფოს დონეზე;
6.3. მომუშავეების ინტერესების დაცვასთან მხოლოდ სახელმწიფოს დონეზე;
6.4. მეწარმეების მიერ მომუშავეების უფლებების დარღვევის თავიდან აცილებასთან;
7.1. რომელიც აერთიანებს საწარმოთა ხელმძღვანელ მუშაკებს მომუშავეთა ინტერესების

დასაცავად;
7.2. მომუშავეების ნებაყოფლობითი პროფესიული გაერთიანება, რომლის მიზანს
საკუთარი წევრების ეკონომიკური და სოციალური ინტერესების დაცვა წარმოადგენს;
7.3. რომელიც აერთიანებს საწარმოს ადმინისტრაციულ პერსონალს მუშების ინტერესების
დასაცავად;
7.4. მუშათა ნებაყოფლობითი პროფესიული გაერთიანება, რომლის მიზანს საწარმოს
მთელი პერსონალის ინტერესების დაცვა წარმოადგენს;
თემა-7: სამუშაო ძალის ხარისხი და ინვესტიციები ადამიანურ კაპიტალში
1.ადამიანური კაპიტალი არის:
1.1. დაგროვილი ინვესტიცია (კაპიტალი) ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების სფროში;

1.2. დაგროვილი ინვესტიცია განათლების, პროფესიული მომზადების, მიგრაციის,
პროფესიული ჯანმრთელობის სფეროში;
1.3. დაგროვილი ინვესტიცია (კაპიტალი) წარმოების ორგანიზაციისა და მენეჯმენტის
სფეროში;
1.4. დაგროვილი ინვესტიცია (კაპიტალი) ახალი სამუშაო ადგილების შექმნისა და
ადამიანების დასაქმების სფეროში;
2.ადამიანურ კაპიტალთან დაკავშირებულ პირდაპირ დანახარჯებს მიეკუთვნება:
2.1. სწავლის პროცესთან დაკავშირებული ფსიქო-ნერვული დაძაბულობა;

2.2. სწავლის პერიოდში დაკარგული შესაძლო შემოსავალი, მორალური ზარალი;
2.3. სწავლის შემდგომ მუშაობის ძებნასთან დაკავშირებული სტრესი და დანაკარგები;
2.4. სწავლის ქირა, სახელმძღვანელოების შეძენის ხარჯი, სასწავლო მიგრაციაზე დანახარ-
ჯები;
3. სამუშაო ძალის ხარისხი არის:
3.1. ადამიანის თვისებათა ერთობლიობა, რომელიც მოიცავს კვალიფიკაციას და

პიროვნულ მახასიათებლებს;
3.2. ცოდნა და უნარ–ჩვევები, რომელიც აქვს მუშაკს, რაც შეუძლია შეიძინოს მან
განათლებისა და პროფესიული მომზადების, აგრეთვე, სამუშაო გამოცდილების
მეოხებით;
3.3. ცოდნა და უნარ–ჩვევები, რომელიც აქვს მუშაკს კონკრეტული ფუნქციონალური
ვალდებულებების შესრულებისათვის;
3.4. განათლებისა და პროფესიული მომზადების დონე;
4. რ. ერენბერგისა და რ. სმიტის თვალსაზრისით ადამიანურ კაპიტალთან

დაკავშირებული დანახარჯებია:
4.1. პირდაპირი დანახარჯები, ირიბი დანახარჯები, კვალიფიკაციის ამაღლებაზე გაწეული

დანახარჯები;
4.2. პირდაპირი დანახარჯები, დაკარგული შემოსავალი, მორალური ზარალი;
4.3. პირდაპირი დანახარჯები, დაკარგული შემოსავალი, ყველა სახის მატერიალური
ზარალი;
4.4. პირდაპირი დანახარჯები, ირიბი და ცვლადი დანახარჯები, მორალური ზარალი;
5.ადამიანური კაპიტალის თეორიას საფუძველი ჩაუყარეს და განავითარეს ცნობილმა

მეცნიერებმა:
5.1 გ. ბეკერმა და ტ. შულცმა;

5.2. კ. მაკკონელმა და ს. ბრიუმ;
5.3. ა. სმიტმა და დ. რიკარდომ;
5.4. ა. მარშალმა და მ. ფრიდმენმა;
6.ნობელის პრემიის ლაურეატებმა გ. ბეკერმა და ტ. შულცმა ანალიზით დაასაბუთეს, რომ:
6.1. წარმოებაში ინვესტირებით მეტი ეფექტი მიიღწევა, ვიდრე განათლებაზე ხარჯვით;

6.2. თანამედროვე პირობებში ფიზიკური კაპიტალი ყველაზე მეტად უზრუნველყოფს
ეროვნული სიმდიდრის მატებას და იგი წარმოების ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია;
6.3. ადამიანური კაპიტალის განვითარება წარმოებაში შესაძლებელია მხოლოდ
ნივთობრივი ფაქტორების განვითარებით და ფულადი სახსრების რეინვესტირებით;
6.4. ადამიანურ კაპიტალში ინვესტიციით მიღებული შემოსავალი ბევრად მეტია, ვიდრე
ფიზიკურ კაპიტალში ინვესტირებიდან;
7. შრომის შინაარსის განუწყვეტლივ ცვლილებასთან ერთად ხდება მისი
უნივერსალიზაცია, რაც გულისხმობს:
7.1. შრომის დაძაბულობის დონისა და დატვირთვის ზრდას;

7.2. ერთფეროვან ფუნქციათა ნაცვლად რთული, კომპლექსური ფუნქციების
7.3. ახალ, მაღალკვალიფიკაციურ პროფესიათა რაოდენობის ზრდას;
7.4. ნერვულ-ფსიქიკური დაძაბულობისა და სტრესის გაძლიერებას;
8.თანამედროვე მსოფლიოში სწრაფად ხდება საერთაშორისო საგანმანათლებლო მომსა-

ხურების გაფართოება, ბოლონიის პროცესის შესაბამისად, რომლის მთავარი მიზანია:
8.1. შეიქმნას ერთიანი ევროპული საგანმანათლებლო სივრცე;

8.2. სრულყოფილი ცოდნის მიღების მიზნით გაფართოვდეს სტუდენტთა მობილურობა;
8.3. შესაძლებლობა მიეცეთ სტუდენტებს, მიიღონ ამა თუ იმ დარგში პრესტიჟის მქონე
უნივერსიტეტებში მაღალი დონის ცოდნა;
8.4. ყველა ჩამოთვლილი პასუხი სწორია;
9.შრომის უნიკალიზაცია გულისხმობს:
9.1. ახალ, მაღალკვალიფიკაციურ პროფესიათა რაოდენობის ზრდასა და კვალიფიკაციის

შინაარსის ცვლილებას;
9.2. შრომის დაძაბულობის დონისა და დატვირთვის ზრდას;
9.3. ნერვულ-ფსიქიკური დაძაბულობისა და სტრესის გაძლიერებას;
9.4. ერთფეროვან ფუნქციათა ნაცვლად რთული, კომპლექსური ფუნქციების
თემა-8: სოციალური პოლიტიკა და მოსახლეობის შემოსავლები
1. სოციალური პოლიტიკა ფართო მეცნიერული გაგებით არის:
1.1. ღონისძიებათა სისტემა, რომელიც მიმართულია ადამიანთა კეთილდღეობაზე;

1.2. საზოგადოების ფენებსა და სოციალურ ჯგუფებს შორის ურთიერთობისა და ურთიერ-
თქმედების სისტემა, რომლის ცენტრშიც არის ადამიანი, მისი კეთილდღეობა, სოციალური
დაცვა და სოციალური განვითარება, მოსახლეობის სიცოცხლისუნარიანობისა და სოცია-
ლური უსაფრთხოების უზრუნველყოფა;
1.3. საზოგადოების ფენებსა და სოციალურ ჯგუფებს შორის ურთიერთობისა და ურთიერ-
თქმედების სისტემა, რომლის მიზანია საზოგადიოების საერთო კეთილდღეობის
ამაღლება და საზოგადოებრივი პროგრესი;
1.4. სოციალურ ღონისძიებათა სისტემა, რომელიც მიმართულია მომუშავეთა
კვალიფიკაციის ამაღლებისაკენ, სოციალური დაცვისა და უმუშევრობის დაზღვევის
მოქნილი სისტემების შექმნისა და აღნიშნულის საფუძველზე ცხოვრების დონის
ამაღლებისაკენ;
2. სოციალური პოლიტიკის არსიდან გამომდინარე მისი ობიექტია:
2.1. ქვეყნის მოსახლეობა და ცალკეული სოციალური ჯგუფები, რომლებიც საჭიროებენ

განსაკუთრებულ მხარდაჭერას სახელმწიფოსა და საზოგადოების მხრიდან;
2.2. როგორც სახელმწიფო, ისე ცალკეული სოციალური ჯგუფების ინტერესების გამომ-
ხატველი ორგანიზაციული სტრუქტურები;
2.3. პროფესიული კავშირები, საზოგადოებრივი, რელიგიური, საქველმოქმედო, პოლიტი-
კური გაერთიანებები, არასაბიუჯეტო ფონდები და სხვა;
2.4. ეკონომიკური ზრდა, მდგრადი ეკონომიკური განვითარება, დასაქმება და შრომითი
ურთიერთობები, მოსახლეობის შემოსავლები, ჯანმრთელობის დაცვა, განათლება, სოცია-
ლური დაცვა, უსაფრთხო გარემო;
3. სოციალური პოლიტიკის აუცილებლობას უარყოფს:
3.1. "სოციალური პოპულიზმის" სტრატეგია;

3.2. “დასაქმების სახელმწიფო პოლიტიკა”
3.3. “დემოგრაფიული და მიგრაციული პოლიტიკა”
3.4. "ეკონომიკურ-ტექნოლოგიური დეტერმინიზმი",
4. მოსახლეობის ფულადი შემოსავლები არ მოიცავს:
4.1. მომუშავეთა ხელფასს და სტუდენტთა სტიპენდიას;

4.2. სამეწარმეო საქმიანობიდან მიღებულს შემოსავალს და ასაკის გამო მიღებულ
პენსიას;
4.3. ჰუმანიტარული დახმარებით ან ახლობლებისაგან უსასყიდლოდ მიღებულ პრო-
დუქციას;
4.4. საკუთრებიდან პროცენტისა და დივიდენდის სახით მიღებულ შემოსავლებს.
5. არაფულადი (ნატურალური) შემოსავლები მოიცავს:
5.1. ფასიანი ქაღალდებისა და უძრავი ქონების გაყიდვიდან მიღებულ შემოსავლებს;

5.2. ჰუმანიტარული დახმარებით ან ახლობლებისაგან უსასყიდლოდ მიღებულ პრო-
დუქციას;
5.3. საკუთრებიდან პროცენტისა და დივიდენდის სახით მიღებულ შემოსავლებს;
5.4. სამეწარმეო საქმიანობიდან მიღებულს შემოსავალს მოგების სახით;
6. სოციალური პოლიტიკის მიზანია:
6.1. მოსახლეობის ცხოვრების დონის ამაღლება და ქვეყანაში სოციალურ-პოლიტიკური

სტაბილურობისათვის პირობების უზრუნველყოფა;
6.2. ეკონომიკური რესურსებისა და შემოსავლების სამართლიანი განაწილებისათვის პი-
რობების შექმნა;
6.3. მოსახლეობის ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხო პირობების შექმნა და ჯანმრთე-
ლობის დაცვაზე ზრუნვა, მოსახლეობის ფართო ფენებისათვის ხარისხიანი სამედი-
ცინო მომსახურების ხელმისაწვდომობა;
6.4. ხარისხიანი განათლების მიღებაზე მოქალაქეთა უფლებების რეალიზაციისათვის
პირობების შექმნა, ხარისხიანი განათლების ხელმისაწვდომობა;
7. დაბეგვრასა და ფასებთან მიმართებაში შემოსავალი იყოფა:
7.1. სამეწარმეო საქმიანობიდან და საკუთრებიდან მიღებულ შემოსავლებად;

7.2. ნომინალურ, განკარგვით და რეალურ შემოსავლებად;
7.3. ფორმალურ და არაფორმალურ შემოსავლებად;
7.4. საკუთარ მეურნეობაში წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის რეალიზა-
ციიდან და სხვა სახის თვითდასაქმებიდან მიღებულ შემოსავლებად;
8. განკარგვითი შემოსავალი არის:
8.1. ერთობლივ შემოსავლები დაბეგვრისა და ფასების მიუხედავად;

8.2. გადასახადებისა და სხვა სავალდებულო გადასახდელების გადახდის შემდეგ
დარჩენილი შემოსავალი;
8.3. სამეწარმეო საქმიანობიდან და საკუთრებიდან მიღებული ერთობლივი
შემოსავლები;
8.4. მხოლოდ საკუთარ მეურნეობაში წარმოებული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის
რეალიზაციიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი
9. რეალური შემოსავალი იანგარიშება:
9.1. erToblivi Semosavlebidan dabegvrisa da fasebis miuxedavad;

9.2. erToblivi Semosavlidan gadasaxadebisa da sxva savaldebulo gadasax-
delebis gadaxdis Semdeg da romlis gankargva ojaxs (pirovnebas)
SeuZlia;
9.3. ნოminaluri Semosavalisa da fasebis indeqsis (sacalo fasebisa da ta-
rifebis cvlileba) gaTvaliswinebiT;
9.4. saqonlisa da momsaxurebis RirebulebiT, romlis SeZena SesaZlebelia
miRebuli gankargviTi SemosavliT;
10. მიღების ხერხის მიხედვით შემოსავლები იყოფა შემდეგ კატეგორიებად:
10.1. შემოსავლები ფორმალური და არაფორმალური ეკონომიკიდან;

10.2. განკარგვით და რეალურ შემოსავლებად;
10.3. სოციალიზირებულ და საკუთრებიდან მიღებულ შემოსავლებად;
10.4. ხელფასის და რენტის სახით მიღებულ შემოსავლებად;
11. შემოსავლების უთანასწორო განაწილების სპეციფიკური მიზეზები ობიექტური და

სუბიექტური მიზეზებისაგან განსხვავებით დაკავშირებულია:
11.1. ხელფასის დიფერენციაციასა და განათლების დონესთან;

11.2. საბაზრო გარემოს თავისებურებებთან;
11.3. საკუთრების ფლობის უთანაბრობასთან;
11.4. პიროვნების მახასიათებლებთან;
12. „სოციალური პოპულიზმის" სტრატეგია:
12.1. უპირატესობას ანიჭებს სოციალური დაცვის პოლიტიკას, მკვეთრად ზღუდავს ბაზ-

რის თავისუფალ ფუნქციონირებას;
12.2. უარყოფს სოციალური პოლიტიკის აუცილებლობას;
12.3. აქცენტს აკეთებს ეკონომიკურად აქტიური მოსახლების გადამზადებასა და
დასაქმების შესაძლებლობების გაფართოებაზე;
12.4. ორგანიზებას უკეთებს საზოგადოებრივ და დროებით სამუშაოებს მოსახლების
დასაქმების მიზნით;
13. “ლორენცის მრუდი”:

13.1. წარმოაჩენს შემოსავლების თანაბარი განაწილების დონეს მოსახლეობის ცალკეული
ჯგუფების მიხედვით;
13.2. არის კოორდინატთა სისტემაზე გამოსახული გრაფიკი, რომელიც ასახავს შემოსავლე-
ბის განაწილებას მოსახლეობის ჯგუფების მიხედვით;
13.3. არის კოორდინატთა სისტემაში აბცისთა ღერძზე განთავსებული "მოსახლეობის
(ოჯახების) ჯგუფების წილი", რომელთაც აქვთ ყველაზე დაბალი შემოსავალი;
13.4. არის კოორდინატთა სისტემაში ორდინატთა ღერძზე განთავსებული "მოსახლეობის
(ოჯახების) ჯგუფების წილი", რომელთაც აქვთ ყველაზე მაღალი შემოსავალი;
14.1. მოსახლეობის 1 პროცენტი ღებულობს შემოსავლების 100 პროცენტს;

15.1. შემოსავლების პოტენციური განაწილების გადახრას მათი თანაბარი განაწილებიდან;

15.2. შემოსავლების ფაქტობრივი განაწილების გადახრას მათი არათანასწორი განაწილე-
ბიდან;
15.3. შემოსავლების ფაქტობრივი განაწილების გადახრას მათი თანაბარი განაწილებიდან;
15.4. შემოსავლების პოტენციური განაწილების გადახრას მათი არათანაბარი განაწილე-
ბიდან;
16. შემოსავლების თანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი:
16.1. ნულის ტოლია,

16.2. 0.5-ის ტოლია;
16.3. ერთის ტოლია;
16.4. 2-ის ტოლია;
17. შემოსავლების აბსოლუტურად არათანაბარი განაწილებისას ჯინის ინდექსი:
17.1. ნულის ტოლია,

17.2. 0,5-ის ტოლია;
17.3. ერთის ტოლია;
17.4. 1,5 –ის ტოლია;
18.1. ადამიანთა მატერიალური, სულიერი და სოციალური მოთხოვნილებების განვითარე-

ბის ხარისხი და მისი სტრუქტურა;
18.2. მოსახლეობის მოთხოვნილებათა სტრუქტურა და შესაბამისი საქონლითა და მომსა-
ხურებით მათი დაკმაყოფილების ხარისხი;
18.3. ადამიანთა პირველადი სასიცოცხლო მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების დონე და
ხარისხი;
18.4. ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებებისა (საკვებზე, ტანსაცმელზე, ფეხსაცმელზე და
ა.შ.) და სულიერი (ინტელექტუალური) მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების დონე და
ხარისხი;
19.1. საქონლისა და მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადა-

მიანის ძირითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად;
19.2. მხოლოდ საქონლის ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანის ძი-
რითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად;
19.3. მხოლოდ მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანის
ძირითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად;
19.4. თვის განმავლობაში ერთი ადამიანისათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები,
გაანგარიშებული პროდუქტების მოხმარების მინიმალური ნორმების საფუძველზე.
20.1. მთელი მოსახლეობის, საზოგადოებრივი ჯგუფებისა და ცალკეული სოციალური

ფენების მიმართ;
20.2. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მი-
მართ;
20.3. მთელი მოსახლეობის, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ;
20.4. მთელი შრომითი რესურსების, სოციალური ჯგუფებისა და ოჯახების მიმართ;
21.1. საქონლისა და მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამი-

ანის ძირითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად,
21.2. თვის განმავლობაში ერთი ადამიანისათვის საჭირო კვების პროდუქტების ნაკრები,
გაანგარიშებული პროდუქტების მოხმარების მინიმალური ნორმების საფუძველზე.
21.3. მხოლოდ საქონლის ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანის ძი-
რითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად;
21.4. მხოლოდ მომსახურების ნაკრები, რომელიც ობიექტურად აუცილებელია ადამიანის
ძირითადი მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად;
22.1. მხოლოდ სასურსათო კალათის ღირებულების საფუძველზე ;

22.2. მხოლოდ არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების საფუძველზე;
22.3. სასურსათო კალათის ღირებულებისა და არასასურსათო ხარჯების გაანგარიშების სა-
ფუძველზე;
22.4. მოცემული ინფორმაცია საკმარისი არ არის სწორი პასუხის გასაცემად;
23. მატერიალური უზრუნველყოფის დონის მიხედვით ღარიბ ოჯახებს მიეკუთვნებიან

ისეთი ოჯახები:
23.1. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა

და მინიმალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის ინტერვალში;
23.2. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მინიმალურ სამომ-
ხმარებლო ბიუჯეტსა და რაციონალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის;
23.3. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით რაციონალურ სამომხმარებლო
ბიუჯეტზე მაღალია.
23.4. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე ნაკლები
ან მისი ტოლია;
24. მატერიალური უზრუნველყოფის დონის მიხედვით უზრუნველყოფილ ოჯახებს

მიეკუთვნებიან ისეთი ოჯახები:
24.1. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით იმყოფება საარსებო მინიმუმისა

და მინიმალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის ინტერვალში;
24.2. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით მდებარეობს მინიმალურ სამომ-
ხმარებლო ბიუჯეტსა და რაციონალურ სამომხმარებლო ბიუჯეტს შორის;
24.3. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით საარსებო მინიმუმზე ნაკლები
ან მისი ტოლია;
24.4. რომელთა შემოსავლები ერთ სულზე გაანგარიშებით რაციონალურ სამომხმარებლო
ბიუჯეტზე მაღალია.
25. სიღარიბის დონის მაჩვენებელი გამოხატავს:
25.1. სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის მთლიანი მოხმარების დაშორებას

სიღარიბის ზღვრიდან;
25.2. სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში;
25.3. ღარიბ ოჯახთა შორის სიღარიბის უთანაბრობას;
25.4. ღარიბი მოსახლეობის წილს ეკონომიკურად აქტიურ მოსახლეობაში;
26. სიღარიბის სიღრმე ასახავს:

26.1. ღარიბი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში;
26.2. ღარიბი ოჯახების შემოსავლების გადახრას სიღარიბის ზღვრიდან;
26.3. ღარიბ ოჯახთა შორის სიღარიბის უთანაბრობას;
26.4. ღარიბ ოჯახთა შორის უმუშევრობის დონეს.

27.1. ღარიბი მოსახლეობის წილს მთლიან მოსახლეობაში;
27.2. რამდენად არის დაშორებული სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი მოსახლეობის
მთლიანი მოხმარება სიღარიბის ზღვრიდან;
27.3. თვით ღარიბთა შორის დიფერენციაციას, ღატაკების წილს ღარიბ მოსახლეობაში;
27.4. ღარიბ ოჯახთა შორის უმუშევრობის დონეს;
28.1. მიმართულია დაბალანსებული ეკონომიკური ზრდისათვის პირობების შესაქმნელად

და ძირითადად გავლენას ახდენს მოსახლეობის რეალურ შემოსავლებზე;
28.2. დაკავშირებულია ნომინალური შემოსავლების რეგულირებასთან და უკავშირდება
სახელმწიფოს მხრიდან მოსახლეობის დახმარების სისტემას;
28.3. არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა, რომლებიც არეგულირებენ მოსახლეობის შე-
მოსავლებს;
28.4. ეს არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა და უკავშირდება სახელმწიფოს მხრიდან
მოსახლეობაზე დახმარების გაცემას;

29.1. დაკავშირებულია ნომინალური შემოსავლების რეგულირებასთან და უკავშირდება
სახელმწიფოს მხრიდან მოსახლეობის დახმარების სისტემას;
29.2. მიმართულია დაბალანსებული ეკონომიკური ზრდისათვის პირობების შესაქმნელად
და ძირითადად გავლენას ახდენს მოსახლეობის რეალურ შემოსავლებზე;
29.3. დაკავშირებულია ნომინალური შემოსავლების რეგულირებასთან და ძირითადად
გავლენას ახდენს მოსახლეობის რეალურ შემოსავლებზე;
29.4. არის საკანონმდებლო აქტების სისტემა, რომლებიც არეგულირებენ მოსახლეობის შე-
მოსავლებს;

30.1. დაქირავებულისა და თვითდასაქმებულის შემოსავლის ნაწილს;
30.2. სახელმწიფოს მიერ დადგენილი ხელფასის მინიმალურ ოდენობას საარსებო
მინიმუმის გათვალისწინებით;
30.3. პროფკავშირების მიერ დადგენილ ხელფასის მინიმალური ოდენობას საარსებო
მინიმუმის გათვალისწინებით;
30.4. სამუშაო ძალის (შრომის) ერთეულის საბაზრო ფასს;
თემა 9. შრომის ორგანიზაცია.
1.შრომის ნორმა ეკონომიკურად დასაბუთებულია თუ:
1.1. შრომა შინაარსიანია, სამუშაოს შესრულების პროცესში მომუშავეს საშუალება აქვს,

დამოუკიდებელი შემოქმედებითი პროცესი განახორციელოს;
1.2. ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვა ოპტიმალურია;
1.3. ადამიანი შრომისუნარიანობას ხანგრძლივად ინარჩუნებს და დახარჯული ენერგი-
ის სწრაფი აღდგენა ხდება;
1.4. ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას.
2.შრომის ნორმა სოციალურად დასაბუთებულია თუ:
2.1. ადამიანის ფიზიკური და ნერვული ენერგიის ხარჯვა ოპტიმალურია;

2.2. შრომა შინაარსიანია, სამუშაოს შესრულების პროცესში მომუშავეს საშუალება აქვს, და-
მოუკიდებელი შემოქმედებითი პროცესი განახორციელოს;
2.3. ადამიანი შრომისუნარიანობას ხანგრძლივად ინარჩუნებს და დახარჯული ენერგიის
სწრაფი აღდგენა ხდება;
2.4. ის ითვალისწინებს მოწყობილობათა და მომუშავეთა ოპტიმალურ დატვირთვას.
3. გამომუშავების ნორმა არის:
3.1.ერთი მომუშავის ან ჯგუფის მიერ დროის ერთეულში გამოშვებული პროდუქციის მო-

ცულობაა, მომუშავეთა კვალიფიკაციისა და არსებული ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირო-
ბების გათვალისწინებით;
3.2. სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე სამუშაო დროის დანახარჯების დადგენილი
სიდიდე;
3.3. კონკრეტული მოცულობის სამუშაოს ან საწარმოო ფუნქციის შესრულებისათვის
საჭირო მომუშავეების რაოდენობა;
3.4. საწარმოო ობიექტების (მანქანა-მოწყობილობების, სამუშაო ადგილების და სხვ.)
დადგენილი რაოდენობა, რომელსაც სამუშაო დროის ერთეულში უნდა მოემსახუროს
მომუშავე ან მომუშავეთა ჯგუფი.
4. დროის ნორმა არის:

4.1. დროის ერთეულში შესასრულებელი სამუშაოს მოცულობა, რომელიც უნდა
შეასრულოს განსაზღვრულ ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირობებში მომუშავემ ან
მომუშავეთა ჯგუფმა;
4.2. სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე დროის დანახარჯები, რომელიც დგინდება ერთ
მუშაზე ან მუშათა ჯგუფზე, განსაზღვრულ ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირობებში მათი
კვალიფიკაციის შესაბამისად;
4.3. საწარმოო ობიექტების (მანქანა-მოწყობილობების, სამუშაო ადგილების და სხვ.)
დადგენილი რაოდენობა, რომელსაც სამუშაო დროის ერთეულში უნდა მოემსახუროს
მომუშავე ან მომუშავეთა ჯგუფი;
4.4. დროის ერთეულში შესასრულებელი სამუშაოს მოცულობა, რომელიც უნდა
შეასრულოს განსაზღვრულ ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირობებში სპეციალიზირებულმა
ბრიგადამ;
5. მომსახურების ნორმა არის:

5.1. ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ დაქვემდებარებულ მომუშავეთა
რაოდენობა;
5.2. საწარმოო ობიექტთა ის რაოდენობა, რომელსაც უნდა მოემსახუროს მომუშავე ან
ბრიგადა დროის განსაზღვრულ პერიოდში;
5.3. სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე სამუშაო დროის დანახარჯების დადგენილი
სიდიდე;
5.4. დროის ერთეულში (საათი, დღე) შესასრულებელი სამუშაოს მოცულობა, რომელიც
უნდა შეასრულოს განსაზღვრულ ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირობებში მომუშავემ ან
6. რიცხოვნობის ნორმა განსაზღვრავს:

6.1. მომუშავეთა რიცხოვნობას, რომელიც აუცილებელია გარკვეული მოცულობის სამუშა-
ოს შესასრულებლად განსაზღვრულ ორგანიზაციულ-ტექნიკურ პირობებში;
6.2. საწარმოო ობიექტების დადგენილი რაოდენობას, რომელსაც სამუშაო დროის
ერთეულში უნდა მოემსახუროს მომუშავე ან მომუშავეთა ჯგუფი;
6.3. ერთი ხელმძღვანელისადმი უშუალოდ დაქვემდებარებულ მომუშავეთა რაოდენობას;
6.4. დროის ერთეულში (საათი, დღე) შესასრულებელი სამუშაოს მოცულობას, რომელიც
7. მმართველობის ნორმა ადგენს:

7.1. სამუშაოს ერთეულის შესრულებაზე სამუშაო დროის დანახარჯების დადგენილ
სიდიდეს;
7.2. მომუშავეთა რიცხოვნობას, რომელიც ერთ ხელმძღვანელს უნდა დაექვემდებაროს;
7.3. დროის ერთეულში (საათი, დღე) შესასრულებელი სამუშაოს მოცულობას, რომელიც
7.4. საწარმოო ობიექტების დადგენილ რაოდენობას, რომელსაც სამუშაო დროის
ერთეულში უნდა მოემსახუროს მომუშავე ან მომუშავეთა ჯგუფი;
8. ფოტოგრაფიის მეთოდით სამუშაო დროის დანახარჯების შესწავლისას ხორციელდება:
8.1. შრომის პროცესში ცალკეულ ოპერაციაზე დახარჯული დროის შესწავლა;

8.2. დაკვირვება მომუშავეზე ან მომუშავეთა ჯგუფზე მთელი ცვლის ან ცვლის ცალკე-
ულ პერიოდში;
8.3. დაკვირვება მხოლოდ მომუშავეთა ჯგუფზე აუცილებლად ცვლის ცალკეულ პერი-
ოდში;
8.4. დაკვირვება მხოლოდ ერთ მომუშავეზე აუცილებლად მთელი ცვლის პერიოდში.
9. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი არ არის სამუშაო დროის დანახარჯთა შესწავ-

ლის მეთოდი:
9.1. ფოტოგრაფია;
9.2. ქრონომეტრაჟი;
9.3. მომენტური დაკვირვება;
9.4. პერიოდული დაკვირვება;
10. შრომის ანაზღაურების ორგანიზაცია
1. დამქირავებლისათვის ხელფასი წარმოადგენს:
1.1. შემოსავლის ძირითად წყაროს;

1.2. წარმოების ხარჯების ნაწილს;
1.3. წარმოების მთლიან დანახარჯებს;
1.4. შრომითი დანახარჯებისა და საწარმოო შრომატევადობის მთავარ მაჩვენებელს;
2. ხელფასის სტიმულირების ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:
2.1. მომუშავის დაინტერესებას თავისი შრომის შედეგით;

2.2. მომუშავის საარსებო მოთხოვნილებებით დაკმაყოფილება;
2.3. მომუშავის ოჯახის წევრთა საარსებო მოთხოვნილებებით დაკმაყოფილება;
2.4. სამომხმარებლო ბაზარზე მოსახლეობის გადახდისუნარიანობის უზრუნველყოფა;
3. ხელფასის სოციალური ფუნქციის შედეგად ხორციელდება:
3.1. მომუშავის საარსებო მოთხოვნილებებით დაკმაყოფილება;

3.2. სამომხმარებლო ბაზარზე მოსახლეობის გადახდისუნარიანობის უზრუნველყოფა;
3.3. მომუშავის ოჯახის წევრთა საარსებო მოთხოვნილებებით დაკმაყოფილება;
3.4. მომუშავის თავისი შრომის შედეგით დაინტერესება;
4.ხელფასის გამაფრთხილებელი ინდექსაცია გულისხმობს:
4.1.ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში სამომხმარებლო ფასების ზრდის შესაბამისად;

4.2. ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნოზული ზრდის გათვალისწინებით
და წინ უსწრებს ინფლაციას;
4.3. ინდივიდუალური შემოსავლების დაბეგვრის შემცირებას;
4.4. ხელფასის ინდექსაციას გადასახადების ზრდის შემთხვევაში;
5.ხელფასის რეტროსპექტული ინდექსაცია გულისხმობს:
5.1. ხელფასის ზრდას სამომხმარებლო ფასების პროგნოზული ზრდის გათვალისწინებით

და წინ უსწრებს ინფლაციას;
5.2. ინდივიდუალური შემოსავლების დაბეგვრის შემცირებას;
5.3. ხელფასის ზრდას წარსულ პერიოდში სამომხმარებლო ფასების ზრდის შესაბამისად;
5.4. ხელფასის ინდექაციას გადასახადების შემცირების შემთხვევაში;
6.სატარიფო სისტემა წარმოადგენს:
6.1.ფულად ფორმაში გამოხატული შრომის ანაზღაურების აბსოლუტურ სიდიდეს

სამუშაო დროის ერთეულში;
6.2. ნორმატივთა ერთობლიობას, რომლის საფუძველზე განისაზღვრება მომუშავის ხელ-
ფასის ზომა შრომის პირობების, კვალიფიკაციისა და ინდივიდუალური თვისებების გათ-
ვალისწინებით;
6.3. კვალიფიციური თანრიგებისა და მათი შესაბამისი სატარიფო კოეფიციენტების
ერთობლიობას, რომელთა დახმარებით დგინდება დამოკიდებულება ხელფასსა და
მომუშავის კვალიფიკაციას შორის;
6.4. განაპირა (უკიდურესი) თანრიგების სატარიფო კოეფიციენტების შესაბამისობას;
7.სატარიფო ბადე არის:
7.1.შრომის ანაზღაურების აბსოლუტური სიდიდე დროის გარკვეული პერიოდის

განმავლობაში;
7.2. საკვალიფიკაციო თანრიგებისა და შესაბამისი სატარიფო კოეფიციენტების ერთობლი-
ობა;
7.3. განაპირა (უკიდურესი) თანრიგების სატარიფო კოეფიციენტების შესაბამისობა;
7.4. ტიპიური სამუშაოების ჩამონათვალის შესაბამისი მახასიათებლები;
8. სატარიფო განაკვეთი გამოხატავს:
8.1. მომუშავის კვალიფიკაციას და მის მიერ შესასრულებული სამუშაოს სირთულის

ხარისხს;
8.2. დროის ერთეულში მომუშავის შრომის ანაზღაურების ზომას;
8.3. განაპირა (უკიდურესი) თანრიგების სატარიფო კოეფიციენტების შესაბამისობას;
8.4. ნორმატივების ერთობლიობას, რომელთა მეშვეობითაც ხორციელდება სხვადასხვა
კატეგორიის მომუშავეთა ხელფასის რეგულირება;
9.სატარიფო ბადის დიაპაზონი ეწოდება:
9.1. ნორმატივების ერთობლიობას, რომელთა მეშვეობითაც ხორციელდება სხვადასხვა

კატეგორიის მომუშავეთა ხელფასის რეგულირება;
9.2. სატარიფო ბადის პირველ და უკანასკნელ თანრიგებს შორის თანაფარდობას;
9.3. შრომის ანაზღაურების აბსოლუტურ სიდიდეს დროის გარკვეული პერიოდის
განმავლობაში;
9.4. მომუშავის კვალიფიკაციის და მის მიერ შესრულებული სამუშაოს სირთულის
ხარისხს;
10. ხელფასის სატარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:
10.1. კოლექტივის შრომის საბოლოო შედეგის მიხედვით;

10.2. ორგანიზაციის ფინანსური მდგომარეობიდან გამომდინარე;
10.3. ინდივიდუალური შრომის შედეგის მიხედვით;
10.4. როგორც კოლექტივის შრომის საბოლოო შედეგის, ისე ფინანსური
მდგომარეობიდან გამომდინარე;
11.ხელფასის უტარიფო სისტემით შრომის ანაზღაურება ხდება:
11.1. ინდივიდუალური შრომის შედეგის მიხედვით;

11.2. ორგანიზაციის ფინანსური მდგომარეობიდან გამომდინარე;
11.3. როგორც ინდივიდუალური შრომის შედეგის, ისე ფინანსური მდგომარეობიდან
გამომდინარე;
11.4. კოლექტივის შრომის საბოლოო შედეგის მიხედვით;
12.ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან, რომელი კომპონენტი არ არის ხელფასის ფონდის

შემადგენელი ნაწილი:
12.1. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება;

12.2. საკვალიფიკაციო თანრიგებისა და შესაბამისი სატარიფო კოეფიციენტების ერთობ-
ლიობა;
12.3. არანამუშევარი დროის ანაზღაურება;
12.4. ერთდროული წამახალისებელი გასაცემლები;
13. ნამუშევარი დროის ანაზღაურება არ მოიცავს:
13.1. პრემიებსა და ჯილდოებს;

13.2. მასტიმულირებელ და საკომპენსაციო სართებსა და წანამატებს სატარიფო განაკვე-
თებსა და თანამდებობრივ სარგოებზე;
13.3. სამუშაოზე შეთავსებით მყოფთა ხელფასს;
13.4. ყოველწლიური დამატებითი ან კანონმდებლობით გაუთვალისწინებელი შვებულე-
ბის ანაზღაურებას;
14. არანამუშევარი დროის ანაზღაურება მოიცავს:
14.1. მასტიმულირებელ და საკომპენსაციო სართებსა და წანამატებს სატარიფო განაკვე-

თებსა და თანამდებობრივ სარგოებზე;
14.2. სატარიფო ხელფასს;
14.3. ანაზღაურებას სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი დავალების შესრულებისათვის,
იძულებითი გაცდენების ანაზღაურებას;
14.4. სამუშაოზე შეთავსებით მყოფთა ხელფასს;
15. ხელფასის ფონდის დაგეგმვის მეთოდებია:
15.1. ექსტრაპოლაციური, სატარიფო და უტარიფო;

15.2. ექსტრაპოლაციური, ნორმატიული და დეტალური;
15.3. ნორმატიული, დეტალური და სანარდო;
15.4. დეტალური, ფაქტორული და დროითი;
16. ექსტრაპოლაციური მეთოდით ხელფასის ფონდის დაგეგმვისას საბაზო პერიოდში

დახარჯული ხელფასის ფონდის კორექტირება ხდება:
16.1. საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და შრომის მწარმოებლურობის

მოსალოდნელი ზრდის ტემპის შესაბამისად;
16.2. საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და შრომატევადობის
მოსალოდნელი შემცირების ტემპის შესაბამისად;
16.3. საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და საშუალო ხელფასის
ცვლილების შესაბამისად;
16.4. საგეგმო პერიოდში პერსონალის რიცხოვნობისა და წარმოების მოცულობის
მოსალოდნელი ზრდის ტემპის შესაბამისად;
17. ხელფასის სუბსიდირება:

17.1. წარმოშობს მხოლოდ შემოსავლის ეფექტს;
17.2. ამცირებს სამუშაო ძალის (შრომის) მიწოდებას;
17.3. აძლიერებს შრომის მოტიცავიას;
17.4. ადამიანს უბიძგებს უმუშევრობისაკენ;
18. ხელფასის ძირითადი ფუნქციებია:

18.1. წარმოშობის, სტიმულირებისა და კვლავწარმოების;
18.2. სოციალური, კვლავწარმოებისა და სტიმულირების;
18.3. მოტიცავიის, სტიმულირებისა და რეგულირების;
18.4. სტიმულირების, კვლავწარმოებისა და ორგანიზების;
19. ხელფასის ძირითადი ფორმებია:

19.1. პროგრესული და პრემიალური;
19.2. სოციალური და ეკონომიკური;
19.3. აკორდული და ბრიგადული;
19.4. სანარდო და დროითი;
20. ხელფასის სატარიფო და უტარიფო სისტემას შორის პრინციპული განსხვავება

შემდეგია:
20.1. სატარიფო სისტემაში პირველადია მომუშავის გამომუშავება, მეორადი–ხელფასის
ფონდი, უტარიოში პირიქით, პირველადია ხელფასის ფონდი, მეორადი–ინდივიდის
გამომუშავება;
20.2. ხელფასის უტარიფო სისტემას სატარიფო სისტემის ანტიპოდს უწოდებენ და
მისთვის პირველადია მომუშავის გამომუშავება;
20.3. სატარიფო სისტემაში პირველადია კოლექტიური გამომუშავება, მეორადი–ხელფასის
ფონდი, უტარიფოში პირიქით, პირველადია ხელფასის ფონდი, მეორადი–ინდივიდის
დამსახურება;
20.4.ხელფასის უტარიფო სისტემას სატარიფო სისტემის დანამატად მიიჩნევენ, სატარიფო
სისტემა კი გამოიყენება მხოლოდ სერიული ტიპის წარმოებაში;
თემა–11. შრომის მწარმოებლურობა
1.შრომის მწარმოებლურობა განისაზღვრება:
1.1. როგორც საწარმოს მომუშავეთა საშუალოსიობრივი რიცხოვნობის შეფარდება წარმოე-

ბული პროდუქციის მოცულობასთან;
1.2. როგორც წარმოებული პროდუქციის მოცულობის შეფარდება მის საწარმოებლად სა-
ჭირო შრომით დანახარჯებთან;
1.3. როგორც წარმოებული პროდუქციის მოცულობის შეფარდება მის საწარმოებლად სა-
ჭირო შრომითი დანახარჯებისა და მომუშავეთა საშუალოსიობრივი რიცხოვნობის ჯამთან;
1.4. როგორც პროდუქციის საწარმოებლად საჭირო შრომითი დანახარჯების შეფარდება
წარმოებული პროდუქციის მოცულობასთან;
2. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის მეთოდებია:
2.1. ნატურალური, ღირებულებითი და მმართველობითი;

2.2. ნატურალური, შრომითი და ტექნოლოგიური;
2.3. ნატურალური, ღირებულებითი და შრომითი;
2.4. ნატურალური, ღირებულებითი და საწარმოო;
3. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ღირებულებითი (ფულადი) მეთოდის

გამოყენების შემთხვევაში:
3.1. წარმოებული პროდუქციის მოცულობა და გაწეული დანახარჯები გამოისახება ნორმა-

საათებში;
3.2. წარმოებული პროდუქციის მოცულობა გამოისახება საერთო, სასაქონლო, წმინდა, პი-
რობით-წმინდა პროდუქციის მაჩვენებელში;
3.3. წარმოებული პროდუქციის მოცულობა გამოისახება ფიზიკური ზომის ერთეულში;
3.4. წარმოებული პროდუქციის მოცულობა გამოისახება ნორმა-საათებში და ფიზიკური
ზომის ერთეულებში;
4. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის შრომითი მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში:

შრომის ერთეულებში.
5. შრომის მწარმოებლურობის გაზომვის ნატურალური მეთოდის გამოყენების

შემთხვევაში:

შრომის ერთეულებში;
6. შრომატევადობა გამოხატავს:
6.1. წარმოებული პროდუქციის მოცულობის შეფარდებას შრომით დანახარჯებთან;

6.2. პროდუექციის ერთეულის წარმოებისათვის დახარჯული მასალების რაოდენობას;
6.3. პროდუქციის ერთეულის წარმოებისათვის საჭირო სამუშაო დროის რაოდენობას;
6.4. შრომითი დანახარჯების შეფარდებას დახარჯული მასალების რაოდენობასთან;
7. ტექნოლოგიური შრომატევადობა წარმოადგენს:
7.1. ძირითადი საამქროების, დამხმარე უბნებისა და სამსახურების დამხმარე მუშების

შრომითი დანახარჯებს;
7.2. ყველა ძირითადი მუშის (სანარდო და დროითი) შრომითი დანახარჯების ჯამს;
7.3. ხელმძღვანელებისა და სპეციალისტების შრომით დანახარჯებს;
7.4. პერსონალის ყველა კატეგორიის შრომის დანახარჯებს;
8. წარმოების მომსახურების შრომატევადობა წარმოადგენს:
8.1. ყველა ძირითადი მუშის (სანარდო და დროითი) შრომითი დანახარჯების ჯამს;

8.2. ხელმძღვანელებისა და სპეციალისტების შრომით დანახარჯებს;
8.3. პერსონალის ყველა კატეგორიის შრომის დანახარჯებს.
8.4. ძირითადი საამქროების, დამხმარე უბნებისა და სამსახურების დამხმარე მუშების
შრომითი დანახარჯებს;
9. შრომის მწარმოებლურობის ზრდის რეზერვები არის:
9.1. ის მიზეზები, მამოძრავებელი ძალები, რომელთა გავლენით იცვლება წარმოებული

პროდუქციის (მომსახურების) ერთეულზე შრომითი დანახარჯები;
9.2. პროდუქციის წარმოების მოცულობის ზრდისა და ხარისხის ამაღლების, ასევე შრომი-
თი დანახარჯების შემცირების გამოუყენებელი შესაძლებელობები;
9.3. შრომითი დანახარჯების თანაფარდობა და წარმოებული პროდუქციის მოცულობის
ზრდის შესაძლებლობები;
9.4. წარმოებული პროდუქციის მოცულობისა და შრომითი დანახარჯების თანაფარდობა;
10. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რა შემთხვევაში არ ხდება შრომის მწარმოებლურობის

ამაღლება:
10.1. პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები იზრდება;

10.2. პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები მცირდება;
10.3. პროდუქციის მოცულობა იზრდება, დანახარჯები უცვლელია;
10.4. პროდუქციის მოცულობა უცვლელია, დანახარჯები მცირდება;
11. ზოგადად შრომის მწარმოებლურობის ზრდის ფაქტორებია:
11.1.მატერიალურ–ტექნიკური, ორგანიზაციული და ფსიქოლოგიური;

11.2. ეკონომიკური, ორგანიზაციული და სოციალურ–ეკონომიკური;
11.3. მატერიალურ–ტექნიკური, ორგანიზაციული და სოციალურ–ეკონომიკური;
11.4. მატერიალურ–ტექნიკური, სამართლებრივი და სოციალურ–ეკონომიკური;
ვარიანტი-1.
ამოცანა–1. ქვეყანის მთლიანი მოსახლეობის რიცხოვნობა 200 000 000 კაცია, ხოლო 15 წლისა და
უფროსი ასაკის მოსახლება 168 000 000 კაცია. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობა 134 400 000
კაცი. თვითდასაქმებულთა რიცხოვნობა 82 320 000 კაცი, ხოლო დაქირავებით დასაქმებულთა
რიცხოვნობა კი 35 280 000 კაცი. უმუშევრობის და დასაქმების დონე შესაბამისად შეადგენს:
1. 10.0% და 49.0%;
2. 12.5% და 70.0%;
3. 10.0% და 58.8%;
4. 12.5% და 41.2%;
ამოცანა-2. საწარმომ წლის განმავლობაში გამოუშვა N1 დასახელების 150 000 ერთეული, N2 დასა-
ხელების 200 000 ერთეული და N3 დასახელების 250 000 ერთეული პროდუქცია. N 1
დასახელების პროდუქციის ერთეულის ფასი 10 ლარია, ხოლო შრომატევადობა 5 ნორმა.საათი, N2
დასახელების პროდუქციის ერთეულის ფასი 15 ლარია, ხოლო შრომატევადობა 8 ნორმა.საათი,
ხოლო N 3 დასახელების პროდუქციის ერთეულის ფასი 20 ლარია, ხოლო შრომატევადობა 10
ნორმა.საათი, საწარმოს მომუშავეთა საშუალოწლიური რიცხოვნობა 50 კაცია. ერთი
მომუშავის საშუალოწლიური გამომუშავება შეადგენს:
1. 190 000 ლარი/კაცზე

ამოცანა-3. საწარმომ საბაზისო პერიოდთან შედარებით პროდუქციის შრომატევადობის დონე

5%-ით შეამცირა. შესაბამისად შრომის მწარმოებლურობის ზრდა (პროცენტებში) შეადგენს:
1. 5.26%;
2. 4.76%;
3. 5.36%;
4. 5.66%;
ამოცანა-4. საბაზისო პერიოდში (2012 წელი) მუშებისათვის დახარჯული ხელფასის ფონდი 1.8
მლნ. ლარია. საგეგმო პერიოდში საშუალო ხელფასის ინდექსი 0.9-ია, შრომატევადობის ინდექსი
0.95, ხოლო მუშათა რიცხოვნობის ინდექსი 0.97. გაიანგარიშეთ მუშათა ხელფასის ფონდი
ექსტრაპოლაციური მეთოდით:
1. 1 571 400 ლარი;

2. 1 620 000 ლარი;
3. 1 746 000 ლარი;
4. 1 575 400 ლარი;
ამოცანა-5. კომპანიაში ნორმის ფარგლებში გამოშვებული პროდუქციის ერთეულის სანარდო

შეფასება 5 ლარია. სამუშაო დღის განმავლობაში მუშამ დაამზადა 15 ერთეული პროდუქცია.
აქედან 3 ერთეული ნორმის ზევით გამოშვებული პროდუქციაა. საწარმოში დადგენილია, რომ
ნორმის ზევით გამოშვებული თითოეული პროდუქციისათვის სანარდო შეფასება 15%-ით
იზრდება. მუშის დღიური სანარდო–პროგრესული ხელფასი შეადგენს:
1. 77.25 ლარი;
2. 75.0 ლარი;
3. 86.25 ლარი;
4. 75.5 ლარი.
1. 13.5% და 69.3%;
2. 10.8% და 48.4%;
3. 13.5% და 86.5%;
4. 10.8% და 58.1%;

1. 5.66%;
2. 6.38%;
3. 6.36%;
4. 6.66%;
მლნ. ლარია. საგეგმო პერიოდში საშუალო ხელფასის ინდექსი 0.91-ია, შრომატევადობის
ინდექსი 0.96, ხოლო მუშათა რიცხოვნობის ინდექსი 0.96. გაიანგარიშეთ მუშათა ხელფასის ფონდი
1. 1 729 000 ლარი;

2. 1 659 840 ლარი;
3. 1 824 000 ლარი;
4. 1 650 000 ლარი;

1. 120.0 ლარი;
2. 123.84 ლარი;
3. 139.20 ლარი;
4. 125.54 ლარი.
1. 14.5% და 57.5%;
2. 11.6% და 47.9%;
3. 14.5% და 68.4%;
4. 11.6% და 40.2%;


1. 7.66%;
2. 7.38%;
3. 7.53%;
4. 6.54%;
1. 1 840 000 ლარი;

2. 1 960 000 ლარი;
3. 1 803 200 ლარი;
4. 1 800 500 ლარი;

1. 175.0 ლარი;
2. 206.5 ლარი;
3. 181.3 ლარი;
4. 182.5 ლარი.
1. 12.4% და 47.3%;
2. 15,5% და 56.8%;
3. 12.4% და 39.8%;
4. 15.5% და 67.6%;


1. 7.4%;
2. 7.8%;
3. 7.5%;
4. 8.7%;
1. 2 046 000 ლარი;

2. 2 112 000 ლარი;
3. 1 965 150 ლარი;
4. 1 964 160 ლარი;

1. 240.0 ლარი;
2. 288.0 ლარი;
3. 250.3 ლარი;
4. 248.0 ლარი.
1. 13.2% და 46.8%;
2. 16.5% და 66.8%;
3. 13.2% და 56.1%;
4. 16.5% და 46.8%;
ამოცანა-2. საწარმომ წლის განმავლობაში გამოუშვა N1 დასახელების 170 000 ერთეული, N2 და-
სახელების 230 000 ერთეული და N3 დასახელების 260 000 ერთეული პროდუქცია. N 1

1. 9.28%;
2. 9.35%;
3. 9.89%;
4. 8.26%;
1. 2 350 000 ლარი;

2. 2 232 500 ლარი;
3. 2 375 000 ლარი;
4. 2 235 000 ლარი;

1. 315.0
2. 330.84
3. 332.55
4. 384.34
1. 17.5% და 55.4%;
2. 14.0% და 46.2%;
3. 17.5% და 66.0%;
4. 14.0% და 55.4%;
ამოცანა-2. საწარმომ წლის განმავლობაში გამოუშვა N1 დასახელების 180 000 ერთეული, N2 და-
სახელების 250 000 ერთეული და N3 დასახელების 300 000 ერთეული პროდუქცია. N 1

1. 9.09%;
2. 11.11%;
3. 11.25%;
4. 11.65%;
1. 2 633 400 ლარი;

2. 2 660 000 ლარი;
3. 2 772 000 ლარი;
4. 2 632 600 ლარი;

1. 425.0 ლარი;
2. 400.0 ლარი;
3. 500.0 ლარი;
4. 425.5 ლარი.

შრომის ეკონომიკა ყველა ტესტი და ამოცანა

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

შრომის ეკონომიკა ყველა ტესტი და ამოცანა

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti

ekonomikisa da biznesis fakulteti

 sakontrolo amocanebi saboloo gamocdisaTvis /ivlisi 2020weli/

zrdis tempi calkeuli wlebis mixedviT

a)saSualowliuri zrdis tempi bolo ori wlis ganmavlobaSi

Ф  Z  D  Tc , =127kaci*232dRe*8saaTi=235 712 kac.saaTi

Ф  Z  D  Tc , =55 kaci*8 saaTi*(365-138) dRe=99 880 kac.saaTi

amocanis amoxsna SeiZleba ori midgomiT:

b)oukenis kanonis formulidan

b)dasaqmebis done=(2 264 900+3 560 600)/10 255 500*100%=56.8%

g)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis saerTo done

d)qveynis mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done (kerZo maCvenebeli);

maCveneblebi 2018 2019 2020

realuri xelfasi iTvaliswinebs arsebuli fasebis pirobebSi nominaluri

TiToeuli momuSavis individualuri xelfasi iangariSeba:

sadac Li - i_uri momuSavis xelfasia; n_momuSaveTa ricxovnoba; Ki_koeficienti,

b)1:4:10 Tanafardobis SemTxvevaSi roca xelfasis fondi igivea, maSin TiToeuli

L1=1/(1+4+10)*55000=3666.67 L2=4/(1+4+10)*55000=14666.67 L3=10/(1+4+10)*55000=36666.66

pirdapiri individualuri sanardo xelfasi gaiangariSeba formuliT:

aseT SemTxvevaSi erTeuli produqciis sanardo Sefaseba

sanardo progresuli sistemiT muSis dRiuri sanardo xelfasi Seadgens:

L = P0V0 + Pprog.Vnormis zeviT =130*0.2+25*0.2*1.126=26.0+5.63=31.63 lari

premirebis debulebis mixedviT produqciis xarisxis gaumjobesebisaTvis

L = P0V0 + Pprog.Vnormis zeviT + П (premia) =

L = Т  F=8.5 l/sT*176sT=1496.0 lari.

Lgeg = LLsab.  Iper.  IsaS.xel. sadac

Lgeg. = N1  V1, sadac,

N1 _ xelfasis gegmiuri (koreqtirebuli) normativia produqciis erTeulze;

L0sab._sabaziso periodSi faqtiurad daxarjuli xelfasis fondis normativi

vinaidan warmoebis moculoba 5%-iT gaizarda, personalis ricxovnoba ki 1.5%-

vinaidan warmoebuli produqciis moculoba (V1) igegmeba 21 250 000 lari.

(Lgeg.) saangariSo periodSi=21 250*272.5=5 790 625 lars.

sawarmom sabaziso periodTan SedarebiT Sromis mwarmoebluroba 2,25%–iT

SS=( ΔSm×100%)/(100%+ ΔSm)

(15000*10 norma.saaTi+42000*6 norma.saaTi)/30kaci =13400 norma.saaTi/kaci

1. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli kategoria ar Sedis ekonomikurad araaqtiur

3. mosaxleobis ekonomikuri aqtiurobis done ganisazRvreba:

4. SromiTi resursebis zrdis tempi gamoiTvleba:

5. SromiTi resursebis absoluturi zrda gamoiTvleba:

6. gamoiyeneT saWiro monacemebi da gaiangariSeT SromiTi resursebis absoluturi

pasuxi: 2.5 _ 0.3 + 0.2 = 2.4 naTia es sworia? 

7. qvemoT CamoTvlilTagan, mosaxleobis romeli asakobrivi jgufi ar Sedis SromiTi

pasuxi: Cdaber.koef = W40-64 /W16-64 =500 000/1 200 000=0.417

9. im SemTxvevaSi, roca emigracia masStaburia:

10. Sesabamisi monacemebis safuZvelze gaiangariSeT Sps meridianis” _SromiTi resursebis

pasuxi: FZ*D*Tc= 16*242*8=30976

11. qvemoT CamoTvlilTagan, romeli niSniT ar xasiaTdeba samuSao Zala:

1. Sromis bazari viwro gagebiT moicavs:

3. samuSao Zalis (momuSavis) daqiravebiT damsaqmebeli (damqiravebeli) iZens:

4. Sromis bazris infrastruqtura warmoadgens:

5. farTo gagebiT Sromis bazari moicavs:

6. Sromis bazris subieqtebia:'

7. Sromis bazris koniunqtura warmoadgens:

8. Sromis bazarze samuSao Zalis deficiti warmoiSoba rodesac:

9. CamoTvlili debulebebidan romelia niSandoblivi srulyofili (Tavisufali)

10. ormxrivi monopolia Sromis bazarze iseTi situaciaa, roca:

11. qvemoT motanili debulebebidan romelia swori:

12. . Senacvlebis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi gamoixateba:

13. Semosavlis efeqti samuSao Zalis (Sromis) miwodebaSi ganapirobebs:

15. Sromis zRvruli produqti aris:

16. xelfasis subsidireba:

17. dasaqmebis legalurobis TvalsazrisiT gamoiyofa:

18. Sromis bazris segmentacia gulisxmobs:

Ф  Z  D  Tc , =127kaci232dRe8saaTi=235 712 kac.saaTi

Ф  Z  D  Tc , =55 kaci8 saaTi(365-138) dRe=99 880 kac.saaTi

L1=1/(1+4+10)55000=3666.67 L2=4/(1+4+10)55000=14666.67 L3=10/(1+4+10)*55000=36666.66

L = P0V0 + Pprog.Vnormis zeviT =1300.2+250.2*1.126=26.0+5.63=31.63 lari

(1500010 norma.saaTi+420006 norma.saaTi)/30kaci =13400 norma.saaTi/kaci

pasuxi: FZDTc= 162428=30976