Test IX Niedoskonałości rynku i rola państwa

Tak Nie
1. Mechanizm rynkowy działa najefektywniej w warunkach X
konkurencji doskonałej.

W: Mechanizm rynkowy ma szereg bezspornych zalet sprawdzających się w

praktyce gospodarczej. Ma również pewne niedoskonałości, wady, które
skłaniają do wykorzystania alternatywnego mechanizmu regulowania
procesów gospodarczych, czyli państwa.
• Dwie zasadnicze cechy gospodarki rynkowej to: dominacja prywatnej
własności czynników produkcji i rynkowej alokacji zasobów. Z tych cech
wynikają pozostałe cechy i zalety tego systemu.
2. Dostarczycielem dóbr publicznych są wyłącznie instytucje i X
przedsiębiorstwa publiczne.

PRAWIDŁOWO: Dostarczycielem dóbr publicznych mogą być

instytucje, przedsiębiorstwa publiczne oraz firmy prywatne.

W: Dobra publiczne to dobra (usługi) wykorzystywane przez duże

grupy społeczne. Są to m.in. usługi świadczone przez wojsko, policję,
straż pożarną oraz takie dobra jak: chodniki, ulice, oświetlenie miast.
3. Jeśli można poprawić sytuację jakieś osoby, bez pogarszania X
sytuacji kogoś innego, to mamy stan optimum w sensie Pareto.

PRAWIDŁOWO: Jeśli nie można poprawić sytuacji jakiejś osoby, bez

pogarszania sytuacji kogoś innego, to mamy stan optimum w sensie
Pareto.

W: Gospodarka osiąga optimum efektywności społecznej określanej

mianem optimum w sensie Pareto. Jest to stan, gdy nie ma możliwości
dokonania takich zmian w sferze produkcji lub konsumpcji dóbr, które
nie poprawiłyby położenia chociażby jednej jednostki bez pogorszenia
położenia kogoś innego. Jeżeli jednak taka możliwość istnieje
wówczas mówimy o poprawie efektywności w sensie Pareto.
4. Własność prywatna wyzwala stosunkowo najsilniej działające X
bodźce ekonomiczne.

W: Zalety rynku:
- Własność prywatna wyzwala stosunkowo najsilniej działające bodźce
ekonomiczne skłaniające do rozwijania aktywności gospodarczej.
•Własność prywatna wyzwala silne bodźce do racjonalnego
wykorzystania czynników produkcji i optymalizacji skali produkcji.
• Podmioty gospodarcze mogą samodzielnie podejmować decyzje, co
zmusza je do respektowania zasady samofinansowania
5. Do niekwestionowanych funkcji współczesnego państwa należy X
tworzenie ładu instytucjonalnego i prawnego.

W: POJĘCIE I FUNKCJE PAŃSTWA

Państwo - złożona, zróżnicowana wewnętrznie struktura
administracyjna społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium,
dysponująca władza ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
• Funkcje państwa :
1) Tworzenie ładu instytucjonalnego i prawnego - polega na tworzeniu
stabilnych instytucji niezbędnych dla funkcjonowania państwa i
gospodarki oraz czytelnych "reguł gry".
2) Funkcja alokacyjna - polega na ingerencji państwa w alokację
zasobów w celu uzyskania struktury produkcji innej niż ukształtowana
przez wolny rynek, ale uważanej za społecznie pożądaną.
Zadaniem państwa jest wspieranie konkurencji, a więc działania
zbliżające rzeczywiste warunki do warunków odpowiadających
konkurencji doskonałej.
3) Funkcja stabilizacyjna - polega na podejmowaniu przez państwo
działań stabilizujących gospodarkę poprzez realizację takich celów
jak: utrzymanie bądź zwiększenie wysokiego tempa wzrostu PKB,
ograniczenie do minimum bezrobocia i inflacji oraz zmniejszenie
amplitudy wahań koniunkturalnych
4) Funkcja redystrybucyjna - polega na działaniach zmierzających
do niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic
dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, chorym i
upośledzonym.
6. Pomoc osobom starym, chorym, upośledzonym jest elementem X
polityki stabilizacyjnej państwa.

PRAWIDŁOWO: Pomoc osobom starym, chorym, upośledzonym jest

elementem polityki redystrybucyjnej państwa.

W: Funkcja stabilizacyjna - polega na podejmowaniu przez państwo

działań stabilizujących gospodarkę poprzez realizację takich celów jak:
utrzymanie bądź zwiększenie wysokiego tempa wzrostu PKB,
ograniczenie do minimum bezrobocia i inflacji oraz zmniejszenie
amplitudy wahań koniunkturalnych
Funkcja redystrybucyjna - polega na działaniach zmierzających do
niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic
dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, chorym i
upośledzonym.
7. Równość ludzi wobec prawa jest przykładem równości pionowej. X

PRAWIDŁOWO: Równość ludzi wobec prawa jest przykładem

równości poziomej.

W: RÓWNOŚĆ POZIOMA I PIONOWA

• Pojęcie równości (sprawiedliwości społecznej) jest trudne do
jednoznacznego zdefiniowania.
• Równość pozioma oznacza jednakowe traktowanie ludzi
znajdujących się w podobnej sytuacji, np. równość wobec prawa,
równość szans, jednakowa płaca za tę samą pracę.
• Równość pionowa polega na zróżnicowanym traktowaniu różnych
ludzi, aby zmniejszyć skutki różnych wrodzonych zdolności.
Przykładem nierówności pionowych są nierówności dochodów i
majątku w społeczeństwie. Jeżeli nie są one akceptowane, państwo
powinno podjąć działania w celu ich zmniejszenia
8. Państwo biorąc na siebie obowiązek dostarczania określonej podaży X
dóbr publicznych realizuje funkcję alokacyjną.

W: Funkcja alokacyjna - polega na ingerencji państwa w alokację

zasobów w celu uzyskania struktury produkcji innej niż ukształtowana
przez wolny rynek, ale uważanej za społecznie pożądaną.
9. Jeżeli występują ujemne efekty zewnętrzne w sferze produkcji, to X
krańcowy koszt prywatny jest wyższy od krańcowego kosztu
społecznego.

PRAWIDŁOWO: Jeżeli występują ujemne efekty zewnętrzne w sferze

produkcji, to krańcowy koszt prywatny jest niższy od krańcowego
kosztu społecznego.

W: W gospodarce występują negatywne efekty zewnętrzne – pojawiają

się gdy pewne podmioty gospodarcze przerzucają na inne podmioty
lub na całe społeczeństwo część skutków lub kosztów swojej
działalności.

10. Szczepiąc się przeciwko COVID, generujemy korzyści zewnętrzne X

w sferze konsumpcji.
11. Instrumentem realizacji zasady równości pionowej może być X
progresywna stawka podatku dochodowego.

W: Równość pionowa polega na zróżnicowanym traktowaniu różnych

ludzi, aby zmniejszyć skutki różnych wrodzonych zdolności.
Przykładem nierówności pionowych są nierówności
dochodów i majątku w społeczeństwie. Jeżeli nie są one akceptowane,
państwo powinno podjąć działania w celu ich zmniejszenia
12. Polityka monetarna polega na zmianach wielkości wydatków i X
dochodów budżetu państwa.

W: • Polityka fiskalna – ogół działań państwa polegających na

wykorzystywaniu instrumentów fiskalnych, takich jak podatki i wydatki
państwa do realizacji celów społeczno – gospodarczych.
• Polityka monetarna – ogół działań banku centralnego lub innej
upoważnionej instytucji rządowej mających na celu zapewnienie
stabilności cen. Polega na oddziaływaniu na poziom podaży pieniądza
i
kursy walutowe.
• Oddziaływają one głównie w okresie krótkim na popytową stronę
gospodarki. Oddziaływanie na stronę podażową obejmuje: promocję
postępu technicznego, stabilizację rynku pieniężnego, tworzenie
bodźców do oszczędzania, podnoszenie kwalifikacji pracowników
13. Przykładem świadczeń w naturze są usługi świadczone w ramach X
powszechnej służby zdrowia.
W: Formy pomocy:
• Świadczenia pieniężne – płatności transferowe finansowane przez
państwo (np. renty, emerytury, zasiłki dla bezrobotnych, dodatki
rodzinne).
• Świadczenia w naturze – usługi świadczone nieodpłatnie w ramach
powszechnej służby zdrowia i oświaty.
14. Prawo Wagnera głosi nieustanny wzrost dochodów budżetu X
państwa.

PRAWIDŁOWO: Prawo Wagnera głosi nieustanny wzrost wydatków

w relacji do PKB.

W: Prawo to zakłada „nieustanny wzrost wydatków publicznych”.

• Adolph Wagner doszedł do tego przekonania obserwując, że
mechanizm rynkowy nie jest w stanie sprostać potrzebom ludzkim,
gdyż potrzeby publiczne rosną szybciej od potrzeb indywidualnych.
Przyczyny to m.in. wzrost liczby ludności i coraz bardziej
skomplikowane struktury państwowe.
• Inne przyczyny:
- potrzeby i oczekiwania społeczne w stosunku do oświaty, ochrony
zdrowia i ochrony środowiska;
- relatywnie wyższe koszty usług sektora publicznego w porównaniu z
sektorem prywatnym (niewielka możliwość stosowania postępu
technicznego)
- sytuacja demograficzna krajów rozwiniętych.
15. Przykładem działań w ramach sfery regulacyjnej państwa jest X
dostarczanie usług edukacyjnych.

PRAWIDŁOWO: Przykładem działań w ramach sfery realnej państwa

jest dostarczanie usług edukacyjnych.

W: Sfera realna działalności państwa w gospodarce wyraża się w tym,

ze różne agendy, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe prowadzą
działalność gospodarczą. Jej wielkość zależy od wartości majątku
publicznego oraz liczby i efektywności zatrudnionych pracowników.
Państwo jest wielkim dostawcą różnych dóbr i usług oraz wielkim
pracodawcą.
• Sfera regulacyjna działalności państwa obejmuje oddziaływanie
państwa na inne podmioty gospodarcze. Państwo oddziałuje na
procesy gospodarcze ustanawiając pewne instytucje i normy prawne,
które wyznaczają reguły prowadzenia działalności gospodarczej oraz
dokonując bieżących interwencji w funkcjonowanie podmiotów
gospodarczych.
16. Celem redystrybucyjnej funkcji państwa jest eliminacja X
nierówności dochodowych i majątkowych

PRAWIDŁOWO: Celem redystrybucyjnej funkcji państwa jest

zmniejszenie nierówności dochodowych i majątkowych.

W: Funkcja redystrybucyjna - polega na działaniach zmierzających

do niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic
dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, chorym i
upośledzonym.
17. Państwo obejmuje tylko instytucje i urzędy centralne, które są X
związane z funkcjonowaniem danego systemu społeczno -
gospodarczego.

PRAWIDŁOWO: Państwo obejmuje instytucje i urzędy centralne oraz

lokalne.
18. Miara aspektu realnego działalności państwa może być liczba X
publikowanych ustaw i rozporządzeń.

PRAWIDŁOWO: Miarą aspektu regulacyjnego działalności państwa

może być liczba publikowanych ustaw i rozporządzeń.

W: Sfera realna działalności państwa w gospodarce wyraża się w tym,

ze różne agendy, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe prowadzą
działalność gospodarczą. Jej wielkość zależy od wartości majątku
publicznego oraz liczby i efektywności zatrudnionych pracowników.
Państwo jest wielkim dostawcą różnych dóbr i usług oraz wielkim
pracodawcą.
• Sfera regulacyjna działalności państwa obejmuje oddziaływanie
państwa na inne podmioty gospodarcze. Państwo oddziałuje na
procesy gospodarcze ustanawiając pewne instytucje i normy prawne,
które wyznaczają reguły prowadzenia działalności gospodarczej oraz
dokonując bieżących interwencji w funkcjonowanie podmiotów
gospodarczych.
19. Wzrost udziału wydatków państwa w PKB w krajach UE tłumaczy X
się rosnącymi wydatkami na zbrojenia.

PRAWIDŁOWO: Wzrost udziału wydatków państwa w PKB w

krajach UE tłumaczy się rosnącymi wydatkami na sferę społeczną.
20. Najwyższy poziom relacji wydatków publicznych do PKB w Unii X
Europejskiej zanotowano w krajach byłego bloku wschodniego.

PRAWIDŁOWO: Najwyższy poziom relacji wydatków publicznych do

PKB w UE zanotowano w krajach zachodnich i skandynawskich.