1.

Η κότα δεν έχει δόντια και καταπίνει αμάσητη την τροφή της. Με ποιον τρόπο
πολτοποιείται η τροφή στον πεπτικό της σωλήνα; Να κάνετε μια μικρή έρευνα, να
αναζητήσετε πληροφορίες και να γράψετε μια εργασία.
Το πεπτικό σύστημα
των πτηνών ακολουθεί το πρότυπο
στόμα

φάρυγγας

οισοφάγος

στόμαχος

έντερο (παχύ & λεπτό)

απόληξη εντέρου (στα πτηνά
αμάρα). Εμφανίζει όμως 3 ιδιαιτερότητες.
1.
Στο
κεφάλι
, το πλέον ευδιάκριτο και χαρακτηριστικό τμήμα είναι το
ράμφος
, με
το ιδιαίτερο σχήμα, μέγεθος και χρώμα του, χαρακτηριστικό για κάθε πουλί. Φέρει
τις ρινικές οπές, τα
ρουθούνια, που είναι η αρχή του αναπνευστικού συστήματος. Τα πτηνά δεν διαθέτουν δόντια!
2.
Αντίθετα απ’ ότι πιστεύεται, τα περισσότερα πουλιά δεν είναι σε θέση να
καταπιούν υγρά μέσω της περισταλτικής δράσης στον οισοφάγο τους, όπως κάνουν
οι άνθρωποι, οπότε
αναγκάζονται να επαναλαμβάνουν τακτικά την ίδια κίνηση,
ανασηκώνοντας το κεφάλι τους μετά την πλήρωση του στόματός τους, για να
επιτραπεί στο υγρό να ρεύσει με τη βαρύτητα.
3.
Ο μυώδης στόμαχος κάποιων
ειδών
, περιέχει μικρά κομμάτια από χαλίκια ή
πέτρες που καταπίνει το πουλί για να βοηθήσουν στην διαδικασία λει
οτρίβησης,
κάτι που υποκαθιστά τη λειτουργία των δοντιών στα θηλαστικά ή στα ερπετά. Η
χρήση των λίθων στο μυώδη στόμαχο
αποτελεί ομοιότητα μεταξύ των πτηνών και
των δεινοσαύρων
, γι’ αυτό και πολλές φορές ανευρίσκονται ως απολιθώματα, οι
λεγόμενοι
γαστρόλιθοι.Σημειωτέον, η «σκληρή» καταπόνηση του μυώδους στομάχου, έχει ως αποτέλεσμα
τον
συνεχή
τραυματισμό
του επιθηλίου του και την
αντικατάστασή του από καινούργιο
Τυπικά, η αρχή του πεπτικού συστήματος είναι το ράμφος, από όπου γίνεται η είσοδος της τροφής, ενώ
υπάρχουν αρκετοί σιελογόνοι αδένες, κυρίως πίσω από τη γλώσσα. Παρόλο που το σάλιο (saliva)
υγραίνει την τροφή, δεν ανιχνεύεται κάποια πεπτική δραστηριότητα επειδή δεν περιέχει ένζυμα.
Η γλώσσα είναι αρκετά αιχμηρή και καλύπτεται από κεράτινο περίβλημα, ειδικά στην άκρη της.
Ο φάρυγγας είναι βραχύς και ο οισοφάγος επιμήκης, κυλινδρικός και μυώδης. Πολλά πτηνά διαθέτουν
ένα μυικό θύλακο κατά μήκος του οισοφάγου που ονομάζεται πρόλοβος (crop). Η λειτουργία του αφορά
τόσο στο μαλάκωμα της τροφής μέσω ύγρανσης, όσο και στην προσωρινή αποθήκευσή της μέσω
ρύθμισης της ροής της, ενώ αρχίζει και η επίδραση κάποιων πεπτικών ενζύμων. Επομένως, ο
πρόλοβος επιτρέπει την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής από το πτηνό και την σταδιακή πέψη
της για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η τροφή αφού φύγει από τον πρόλοβο επανέρχεται στον οισοφάγο και εισέρχεται
στον προστόμαχο ή αδενώδη στόμαχο (proventriculus or glandular stomach), που εκκρίνει τον κύριο
όγκο των γαστρικών υγρών. Ο αδενώδης στόμαχος, στα περισσότερα πτηνά, βρίσκεται στο ύψος της
τρόπιδας, περίπου.[8]
Σημαντική ανατομική δομή του πεπτικού συστήματος των πτηνών, αποτελεί ο μυώδης
στόμαχος (ventriculus ή gizzard), που απαρτίζεται από τέσσερις μυικές ζώνες με παχιά τοιχώματα, που
περιστρέφονται και συνθλίβουν την τροφή, μετατοπίζοντάς την από το ένα σημείο στο άλλο. Το επιθήλιό
του είναι σκληρό, πτυχωτό και κεράτινο.[176] Μάλιστα, ο μυώδης στόμαχος κάποιων ειδών, περιέχει
μικρά κομμάτια από χαλίκια ή πέτρες που καταπίνει το πουλί για να βοηθήσουν στην διαδικασία
λειοτρίβησης, κάτι που υποκαθιστά τη λειτουργία των δοντιών στα θηλαστικά ή στα ερπετά. Η χρήση
των λίθων στο μυώδη στόμαχο αποτελεί ομοιότητα μεταξύ των πτηνών και των δεινοσαύρων, γι’ αυτό
και πολλές φορές ανευρίσκονται ως απολιθώματα, οι λεγόμενοι γαστρόλιθοι (gastroliths). Ακολουθούν
οι τυπικές δομές του δωδεκαδακτύλου και το υπόλοιπο λεπτό έντερο, το απηυθυσμένο –με δύο τυφλές
αποφύσεις– και η αμάρα, κάτω από το πυγόστυλο. Το ήπαρ είναι δίλοβο, οι χολαγωγοί της χοληδόχου
κύστης δύο, ενώ το πάγκρεας διαθέτει τρεις αγωγούς προς το λεπτό έντερο.