Sử thi Iliad & Odyssey

1. Giới thiệu chung: Hà, Khánh

- Sử thi là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có
vần, nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể
về một hay nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời
cổ đại. Trong đó gây ảnh hưởng mạnh mẽ là hai bộ sử thi Iliad và Odyssey.

- Homer là tác giả của các tác phẩm Iliad và Odyssey nổi tiếng. Ông được coi là
một trong những nhà thơ Hy Lạp cổ đại xuất sắc nhất. Hai tác phẩm Iliad và
Odyssey của ông là yếu tố tác động lớn đến văn chương hiện đại phương Tây.

- Theo truyền thuyết thì ông bị mù và là một người hát rong tài năng. Herodotus
ước tính rằng Homer sống 400 năm trước thời đại của ông, điều này đặt Homer
vào khoảng năm 850 trước Công nguyên. Trong khi nguồn khác cho rằng ông
sống trong khoảng thời gian của cuộc chiến thành Troy, tức là vào những năm
đầu thế kỷ XII trước Công nguyên. Hầu hết các học giả sau này đặt Homer vào
giai đoạn lịch sử thế kỷ VIII hoặc VII trước Công nguyên.

- Ảnh hưởng cơ bản của các thiên anh hùng ca Homer trong việc hình thành văn
hóa Hy Lạp đã được công nhận rộng rãi, và Homer đã được mô tả như là người
thầy của Hy Lạp. Các tác phẩm của Homer, trong đó khoảng một nửa là các bài
hùng biện, đã cung cấp các bài mẫu về văn nói và văn viết có sức thuyết phục
trong suốt thế giới Hy Lạp cổ đại và trung cổ. Các đoạn rời rạc của các tác phẩm
Homer được ghi lại trong gần một nửa của tất cả các tác phẩm văn chương Hy
Lạp được phát hiện trên giấy cói.

Hai tác phẩm nổi tiếng của ông, Iliad và Odyssey, được ghi chép lại chính thức vào thế
kỷ thứ VI TCN theo lệnh của Bạo chúa Athena lúc bấy giờ là Peisistratos. Tác phẩm
Iliad có nội dung dựa trên các thần thoại về Cuộc chiến thành Troia. Còn nội dung của
Odyssey là trường ca kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính Odyssey và hành trình
trở về quê hương gian nan của người anh hùng này.

2. Nội dung: Giang, Kiều Linh, Danh, Bonk

- Nội dung chính:

Mặc dù chỉ diễn ra trong khoảng 50 ngày vào năm cuối cùng của 10 năm chiến tranh
thành Troia, sử thi vẫn xây dựng nên một bức tranh tổng thể của toàn bộ cuộc chiến.
Câu chuyện bắt đầu bằng cuộc tranh cãi giữa Agamemnon, nguyên soái quân Hy Lạp
và Achilleus, chiến binh xuất chúng nhất. Achilleus, thủ lĩnh của người Myrmidon, giận
dữ vì bị xúc phạm nên đã từ chối ra trận chiến đấu và đòi lên tàu quay trở về. Phải đến
khi Patroklos, bạn thân nhất của Achilleus, bị Hektor thành Troia giết chết, Achilleus
mới quay trở lại chiến đấu và giết Hektor để trả thù. Trong cơn thịnh nộ, Achilleus nhục
mạ thi hài của Hektor bằng cách kéo lê sau xe ngựa vòng quanh tường thành. Vua
Priam của thành Troia đến trại quân Hy Lạp để xin chuộc xác con trai, khiến Achilleus
cảm động và đồng ý. Thay vì mô tả chiến thắng, Iliad kết thúc bằng đám tang của
Hektor.

Chủ đề trung tâm của sử thi là cơn thịnh nộ của A-sin, đầu tiên là hướng tới
Agamemnon và sau đó hướng tới Hektor. Quân Hy Lạp gần như đã bại trận, nhưng
việc A-sin quay trở lại đã làm nên bước ngoặt của cuộc chiến. Các sự kiện của sử thi
diễn ra tại trại quân Hy Lạp, dãy đậu tàu ngoài khơi thành Troia; bình nguyên trước
thành Troia, nơi hầu hết các cuộc giao tranh diễn ra; và đến bên trong thành phố và
trên tường thành, nơi người Troia bàn bạc và theo dõi diễn biến của trận chiến. Sử thi
bao gồm rất nhiều đoạn mô tả chiến tranh và các trận đấu tay đôi, các anh hùng Hy Lạp
và thành Troia tham chiến đều vô cùng xuất sắc. Sử thi cũng mô tả tranh cãi giữa các vị
thần Hy Lạp và các hành động can thiệp từ thần thánh. Muốn thỉnh cầu điều gì hay
được thần linh ưu ái thì phàm nhân bắt buộc phải sùng kính và dâng tế phẩm lên các vị
thần.
Tóm tắt sử thi “Ô-đi-xê” (Homero) :

Ô-đi-xê là bộ sử thi nổi của người Hi Lạp là bài ca về chàng Uy-lít-xơ, gồm 12110
câu thơ được chia thành 24 khúc ca, nối tiếp câu chuyện trong I-li-át. Sau chiến thắng
thành Tơ-roa, trên đường trở về quê hương, Uy-lit-xơ bị nữ thần Ca-lip-xô cầm giữ.
Chàng cầu xin thần Dớt và rồi nữ thần Ca-lip-xô buộc phải để chàng đi

Nhưng rồi bị bão đánh chìm bè trôi dạt đến xứ xở của vua An-ki-nô-ốt. Tại đây chàng
được nhà vua và công chúa tiếp đãi tử tế. Chàng kể lại hành trình phiêu lưu mạo hiểm
trong suốt 10 năm qua các miền đất lạ cho nhà vua. Được vua An-ki-nô-ốt giúp đỡ
chàng trở về quê hương sau 20 năm xa cách. Về tới nhà, Uy-lit-xơ phải đối mặt với bọn
cầu hôn xảo quyệt hung hãn. Chàng cùng con trai và gia nhân trung thành lập mưu
trừng trị bọn chúng và bọn gia nhân phản bội. Chàng vượt qua thử thách của vợ về bí
mật chiếc giường. Kết thúc thiên sử thi là việc nữ thần A-tê-na đứng ra hoà giải tất cả
những mâu thuẫn và xung đột. Gia đình đoàn tụ, cuộc sống mới bắt đầu trên quê
hương yêu dấu của chàng. Hình tượng Uy-lit-xơ là biểu tượng về sức mạnh của trí tuệ,
ý chí, nghị lực của con người Hi Lạp. Sử thi Ô-đi-xê là bài ca lao động, hoà bình thể
hiện cuộc sống và mơ ước của người Hi Lạp cổ đại trong công cuộc chinh phục thiên
nhiên, mở đất, khám phá biển cả, xây dựng hạnh phúc gia đình…

- Nhân vật
+ Iliad có hệ thống nhân vật đồ sộ. Phần cuối của khúc thứ 2 đã liệt kê toàn
bộ danh tính và bối cảnh của các chỉ huy cùng đoàn đội của họ. Trong
những cảnh chiến đấu, các nhân vật phụ thường chỉ được nhắc tên và bị
giết chết nhanh chóng.

+ Phe người Achaean, tức là người Hy Lạp gồm: Agamemnon - Vua xứ

Mycenae, nguyên soái quân Achaean; Menelaos - Vua xứ Sparta, chồng
của Helen và em trai của Agamemnon; Achilleus - chỉ huy người
Myrmidones và Vua xứ Phthia, con trai của Peleus và nữ thần Thetis,
chiến binh mạnh nhất bên quân Achaean; Odysseus - Vua xứ Ithaka, chỉ
huy khôn ngoan nhất; Nestor - Vua xứ Pylos, cố vấn đáng tin cậy của
Agamemnon, chỉ huy khả kính và thông thái nhất quân Achaean

+ phe troia gồm đàn ông thành troia và phụ nữ thành troia, trong đó đàn ông
thành troia có:

+ Hektor - Vương tử thành Troia, con trai của Vua Priam, nguyên soái và
chiến binh mạnh nhất quân Troia.

+ Aeneas - đồng minh thành Troia, con trai của Anchises và Aphrodite.

+ Paris - Vương tử thành Troia, con trai của Vua Priam, kẻ bắt cóc Helen.

+ Priam - Vua thành Troia.

+ Pandarus - cung thủ nổi tiếng thành Troia, con trai của Lycaon.

+ Phụ nữ thành Troia có:

+ Hecuba - Vợ của Priam; mẹ của Hektor, Cassandra, Paris và những

người khác.

+ Helen - con gái của thần Zeus và Leda, vợ của Menelaos; đầu tiên do
Paris mang về, sau đó cưới Deiphobus sau khi Paris tử trận. Vụ bắt cóc
Helen là nguyên nhân trực tiếp gây ra chiến tranh.

+ Andromache - Vợ của Hektor, mẹ của Astyanax.

+ Cassandra - con gái của Priam, có khả năng tiên tri nhưng không được ai
tin tưởng.
 + Briseis - một thiếu nữ thành Troia bị Achilleus bắt được từ một cuộc cướp
phá trước đó, cuộc cãi vã của Achilleus với Agamemnon bắt đầu khi
Agamemnon đòi lấy Briseis từ tay Achilleus.

+ thần linh: chia làm 3 phe: trung lập , troia và achaean. Một số vị thần tiêu
biểu xuất hiện trong sử thi Iliad bao gồm Zeus, Hera, Artemis, Apollo,
Hades,...-những gương mặt quen thuộc trong thần thoại

- nhân vật trong odysseus:

+ Odysseus - vua xứ ithaca, nhân vật anh hùng chính trong sử thi O

+ penelope - vợ của O trên đảo i thác

+ telemachus - con trai của O và penelope

+ polyphemus - ng khổng lồ 1 mắt, con trai của poseidon

+ charybdis và scylla - 2 con thuỷ quái ở eo biển messina

+ laertes - vua của một nhóm dân tộc sống cả trên đảo ionian và trên đất
liền

+ nestor - vị vua thông thái của pylos

+ và các vị thần: zeus, athena và circe - nữ thần phép thuật, được coi là Một
trong những bà tổ của thuật phù thủy và bùa chú

Ảnh hưởng: Ly, Khánh Linh, Như, Phương

ẢNH HƯỞNG

Sử thi Homer, và đặc biệt là Iliad, có ảnh hưởng lớn đến bi kịch Hy Lạp. Aristotle cảm
ơn Homer vì đã không cố gắng kể lại toàn bộ cuộc chiến mà chỉ tập trung vào một lát
cắt cụ thể - lòng căm thù của Achilleus - thứ đóng vai trò là động lực của cốt truyện và
làm tăng hiệu ứng kịch tính cho tác phẩm. Plato gọi Homer là cha đẻ của bi kịch Hy Lạp
với lý do tương tự.

Iliad là tác phẩm đầu tiên và quan trọng nhất của quy điển văn học phương Tây. Ảnh
hưởng của Iliad vô cùng sâu rộng, là nguồn cảm hứng cho các nhiều sử thi và anh
hùng ca sau này. Ảnh hưởng của sử thi Homer đối với văn học, nghệ thuật và văn hóa
Châu Âu đã thúc đẩy sự ra đời của thời kỳ Phục hưng. Trong văn học, chủ đề Iliad
được sử dụng thường xuyên qua các phiên bản viết lại thời trung cổ. Bài thơ Troilus và
Criseyde của Geoffrey Chaucer và vở kịch Troilus và Cressida của William
Shakespeare đều lấy chất liệu từ Iliad, tập trung vào một truyền thuyết thời trung cổ về
câu chuyện tình yêu giữa Troilus thành Troia và nàng Cressida.

Tác phẩm cũng có tầm ảnh hưởng nhất định đến nghệ thuật thế kỷ 20 và văn hóa đại
chúng đương đại, với 1 số tác phẩm nổi tiếng như:

● Vở nhạc kịch Broadway The Golden Apple năm 1954, của nghệ sĩ John Tréville
Latouche và nhà soạn nhạc Jerome Moross, được phóng tác từ Iliad và
Odyssey, lấy bối cảnh ở tiểu bang Washington của Mỹ trong những năm sau
Chiến tranh Tây Ban Nha - Mỹ, với các sự kiện lấy cảm hứng từ Iliad trong Màn
một và các sự kiện lấy cảm hứng từ Odyssey trong Màn hai.

● Vở opera King Priam của Sir Michael Tippett (được công chiếu lần đầu vào năm
1962) được dựa trên Iliad

● Tuyển tập thứ sáu của Alice Oswald, Memorial (2011), dựa trên Iliad nhưng thay
đổi hình thức trần thuật để tập trung vào những nhân vật có tên tuổi và cái chết
được nhắc đến trong sử thi.

The Rage of Achilles của tác giả người Mỹ và người sáng lập Hội Nhà văn Yale,
Terence Hawkins, kể lại Iliad theo ngôn ngữ hiện đại, trong đó mô tả nhân loại mới là
những người có vai trò thực sự còn các vị thần chỉ xuất hiện dưới dạng ảo giác hoặc
giọng nói vang lên trong ý thức.

Hơn thế nữa, khó có thể đo đếm được ảnh hưởng của sử thi Homer vì chúng đã ăn sâu
vào tiềm thức và giá trị văn hóa đại chúng. Odyssey và Iliad đã hình thành nền tảng
giáo dục của công dân trong xã hội Địa Trung Hải cổ đại, từ đó đóng góp vào nền tảng
giáo dục của phương Tây và truyền cảm hứng sáng tạo cho nhiều lĩnh vực khác nhau
như văn học, phim ảnh và âm nhạc:
● Cuốn tiểu thuyết chủ nghĩa hiện đại Ulysses /ˈjuːlɪ.siːz/(1922) của nhà thơ Ireland
James Joyce bị ảnh hưởng đáng kể bởi Odyssey sau đó cũng dc chuyển thể
thành phim.
● Bản giao hưởng thứ hai của Robert W. Smith The Odyssey, kể lại bốn cảnh tiêu
biểu của sử thi thành bốn chương: "The Iliad", "The Winds of Poseidon", "The
Isle of Calypso", và "Ithaca".