Professional Documents
Culture Documents
Class 12 Sanskrit Syllabus
Class 12 Sanskrit Syllabus
(i) 6 अङ्कानाां कृते - द्वय ोः सैट (SAT) इत्यनय ोः पूवणब र्ण परीक्षार्ाञ्च आय जनां भर्वष्यर्ि। िासु परीक्षासु
अन्तन्तमान्तररकमूल्याङ्कने 4+2=06 अङ्कानाां भाराङ्क भर्वष्यर्ि।
(ii) 2 अङ्कयोः कृते - एका अर्द्ण वार्षणकी परीक्षा भर्वष्यर्ि। यस्याोः अन्तन्तमान्तररकमूल्याङ्कने 2 अङ्कय ोः
भाराङ्क भर्वष्यर्ि।
(iii) 2 अङ्कयोः कृते - र्िक्षकाोः कक्षा-कक्षय ोः सहभार्ििायाोः (CRP) कृिे मूल्याङ्कनां कररष्यन्तन्त एवञ्च
1
पाठ्यक्रमस्य सांरचना (2024-25)
श्रेण ः - द्वादश ववषयः - सांस्कृतम् कोडः - 526
क्रम-सांख्या आकलनविन्दवः अङ्काः
1. खण्डः ‘क’ अपविताविोधनम्
• अपर्ििां िद्ाां िां पर्ित्वा प्रदत्तप्रश्नानाम् उत्तरार्र् यथार्नदे िां सांस्कृिेन र्िखि 10
2. खण्डः ‘ख’ रचनात्मक-काययम्
• र्नबन्धमेकमर्धकृत्य पञ्चवाक्यार्न सांस्कृिभाषया र्िखि 5
• छन्दाधाररिानाां प्रदत्तप्रश्नानाम् उत्तरार्र् सांस्कृिभाषया र्िखि 6
• अिङ्काराधाररिानाां प्रदत्तप्रश्रानाम् उत्तरार्र् सांस्कृिभाषया र्िखि 6
3. खण्डः ‘ग’ पवित-अविोधनम् (पाठ्यपुस्तकम्)
पािसांख्या पािानाां नामावन आकलनविन्दवः
1. र्वद्याऽमृिमश्नुिे • िद्ाांिस्य र्हन्दीभाषया सप्रसङ्गसरिाथणम् 4
• पद्ाांिस्य र्हन्दीभाषया सप्रसङ्गसरिाथणम् 4
2. रघुकौत्ससांवादोः • द्वय ोः सूक्त् ोः भावाथं र्िखि
3. बािकौिुकम् अथवा श्ल कस्य अन्वयां मञ्जूषािोः 4
4. उर्ििपदार्न र्ित्वा पूरयि
कमणिौरवम्
• िद्ािां पर्ित्वा प्रश्नानाम् उत्तरार्र् सांस्कृिेन
5. िुकनास पदे िोः पूर्णवाक्येन र्िखि 3
6. सून्तिसुधा • श्ल कां पर्ित्वा प्रश्नानाम् उत्तरार्र् सांस्कृिेन
पूर्णवाक्येन र्िखि 3
7. र्वक्रमस्यौदायणम् • रे खार्ङ्कि / िूिपदार्न आधृत्य क ष्ठकाि्
8. कायं वा साधयेयां दे हां प्रश्नर्नमाणर्करर्म् 4
वा पाियेयम् • कर्वपररियाधाररिानाां प्रदत्तप्रश्रानाम् उत्तरार्र् 4
9. दीनबन्धुोः श्रीनायारोः • रिनापररियाधाररिानाां प्रदत्तप्रश्रानाम् उत्तरार्र् 4
2
प्रथमः पािः - ववद्ययाऽमृतमश्ुते
मन्त्रार्ाां सस्वरिानस्य मन्त्रार्ाथाणनाां ि भावाथणब धनम्। अन्वयस्य ज्ञानप्रदानम्। वेदानाां पररियोः र्हन्दीभाषया।
मन्त्रेषु आधाररिानाां प्रश्न त्तरार्ाम् एकपदे न पूर्णवाक्येन ि उत्तरप्रदानस्य अभ्यासोः । पािे आििानाां पयाणयपदानाां
र्वि मपदानाां समुर्ििपदानाां य जनस्य ररििानपूिेोः सन्तन्ध-प्रत्ययानाञ्च ज्ञानप्रदानम्। पािान्तिणि-
अभ्यासकायणम्।
3
षष्ठः पािः - सूक्तक्तसुधा
ग्रन्थपररियोः िेखकपररियोः िद्वािनस्य अभ्यासोः िद्ाांिस्य भावाथणब धनम्। िद्ाां िाधाररिानाां प्रश्न त्तरार्ाम्
अभ्यासोः । ररििानपूिेोः अभ्यासोः । पयाणयपदानाां सन्तन्ध-सन्तन्धर्वच्छे दपदानाां प्रत्ययानाञ्च अभ्यासोः । समास-
समस्तपदानाां र्वग्रहपदानाां ज्ञानप्रदानम्। पािान्तिणि-अभ्यासकायणम्।
4
मावसक पाठ्यक्रमस्य वशक्षण योजना (2024-25)
श्रेण ः - द्वादश ववषयः - सांस्कृतम् कोडः - 526
मासाः पाठ्यपुस्तकस्य पाठ्यविन्दवः वशक्षणस्य पुनरावृत्ेः
नाम कालाांशाः कालाांशाः
अप्रैि िाश्विी भाि-2 प्रथमोः पािोः - र्वद्याऽमृिमश्नुिे 5 2
पािाधाररिां मन्त्रार्ाां सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या
व्याकरर्म् अभ्यासोः कर्वपररियोः रिनापररियश्च 3
सन्तन्धोः - सन्धेोः पररभाषा भेदानाां नामार्न ि।
5
दीघणसन्तन्धोः िुर्सन्तन्धश्च ।
कारकम् - पररभाषा भेदानाां पररियश्च 2
किाण कारकम्
छन्दोः - अनुष्टु प् 1
समासोः - पररभाषा भेदानाां पररियश्च । 2
पर्ििपद्ाांिाि् एवम् अपर्िििद्ाांिाि् प्रश्न त्तरार्ाम् 2
अभ्यासकायणम्
मई िाश्विी भाि-2 र्द्विीयोः पािोः - रघुकौत्ससांवादोः 7 2
पािाधाररिां िद्ानाां सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या
व्याकरर्म् अभ्यासोः कर्वपररियोः रिनापररियश्च
स्वरसन्तन्धोः - वृन्तर्द्सन्तन्धोः , यर्् -सन्तन्धोः 2
समासोः - अव्ययीभावसमासोः 1
कारकम् - कमणकारकम् 1
अिङ्कारोः - अनुप्रासोः 1
छन्दोः – इन्द्रवज्रा 1
प्रत्ययोः - क्त्वा, ल्यप्, िुमुन् 2
र्नबन्धोः - सांस्कृि भाषायाोः महत्त्वम् 1
(केविां पञ्चवाक्यार्न)
पर्िििद्ाांिाि् एवम् अपर्िििद्ाांिाि् 3
प्रश्न त्तरार्ाम् अभ्यासकायणम्
5
पािाधाररिां ििुथणोः पािोः – कमणिौरवम् 4 1
व्याकरर्म्
पद्ानाां नाटयाांिानाां ि सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या अभ्यासोः
कर्वपररियोः रिनापररियश्च 1
सन्तन्धोः - अयार्दसन्तन्धोः 1
समासोः - ित्पुरुषसमासोः 1
जुिाई कारकम् - करर्कारकम् 1
अिङ्कारोः - उपमा 1
र्नबन्धोः - अनुिासनम् (केविां पञ्चवाक्यार्न)
अिस्त िाश्विी भाि-2 पञ्चमोः पािोः - िुकनास पदे िोः 5 2
पािाधाररिां िद्ानाां सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या
व्याकरर्म् अभ्यासोः कर्वपररियोः रिनापररियश्च
सन्तन्धोः -व्यांजनसन्धेोः पररभाषा भेदानाां पररियश्च 3
कारकम् - सम्प्रदानम् 1
समासोः - ित्पुरुषस्य भेदानाां पररियोः 2
प्रत्ययोः - ि, िविु 2
अिङ्कारोः – रूपकोः 1
छन्दोः – उपेन्द्रवज्रा 1
र्नबन्धोः - प्रािोः कािीन भ्रमर्म् (केविां पञ्चवाक्यार्न) 1
पर्िििद्ाांिाि् एवम् अपर्िििद्ाांिाि् 2
प्रश्न त्तरार्ाम् अभ्यासकायणम्
र्सिम्बर रिनात्मककायणम् पर्ििापर्ििावब धनम् 4 2
व्याकरर्म् र्नबन्धोः - सत्सङ्गर्िोः (केविां पञ्चवाक्यार्न) 2
पर पकारोः (केविां पञ्चवाक्यार्न)
प्रत्ययोः – मयट् , िृि्, िर्स, िर्सि् 3
छन्दोः – वांिि 1
अद्धय वावषयक पर क्षा
अिूबर िाश्विी भाि-2 षष्ठोः पािोः - सून्तिसुधा 4 1
पािाधाररिां सप्तमोः पािोः - र्वक्रमस्यौदायणम् 4 1
व्याकरर्म् पद्ानाां सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या अभ्यासोः कर्वपररियोः
रिनापररियश्च
सन्तन्धोः - व्यांजनसन्तन्धोः श्चुत्व ष्टु त्व 2
समासोः - र्द्विुोः , कमणधारयोः 1
प्रत्ययोः – कृदन्त - िव्यि्, अनीयर् 2
कारकम् - अपादानम् 1
अिङ्कारोः – यमकोः 1
छन्दोः – वसन्तर्ििका 1
र्नबन्धोः - स्वच्छिायाोः महत्त्वम् (केविां पञ्चवाक्यार्न) 1
6
नवम्बर िाश्विी भाि-2 परीक्षायाोः कृिे पुनरावृर्त्तकायणम् 6
पािाधाररिां अष्टमोः पािोः - कायं वा साधयेयां दे हां वा पाियेयम् 4 2
व्याकरर्म् िद्ानाां नाट्ाांिानाां ि सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या अभ्यासोः
कर्वपररियोः रिनापररियश्च
सन्तन्धोः - र्वसिणसन्धेोः पररभाषा भेदानाां पररियश्च 2
प्रत्ययोः - ििृ, िानि् 2
समासोः - बहुव्रीर्होः 1
अिङ्कारोः - श्लेषोः 1
नवम्बर छन्दोः – मार्िनी 1
कारकम् – सम्बन्धकारकम् 1
र्नबन्धोः - समयस्य सदु पय िोः (केविां पञ्चवाक्यार्न)
र्दसम्बर िाश्विी भाि-2 नवमोः पािोः - दीनबन्धुोः श्रीनायारोः 4 1
पािाधाररिां पद्ानाां सप्रसङ्ग र्हन्दीव्याख्या
व्याकरर्म् अभ्यासोः कर्वपररियोः रिनापररियश्च
उपपद-र्वभियोः 4
कारकम् - अर्धकरर्म् 1
समासोः - द्वन्द्द्वोः 1
प्रत्ययोः - त्व, िि् (िन्तर्द्ि) टाप् ङीप् (स्त्री) 2
अिङ्कारोः – उत्प्रेक्षा 1
छन्दोः - र्िखररर्ी 1
र्नबन्धोः - मम र्प्रयोः कर्वोः (केविां पञ्चवाक्यार्न) 1
मािण
वावषयक पर क्षा
ववशेषकथनम् –
• र्वषयर्िक्षकेभ्योः मन्तव्य दीयिे यि् िे छात्ार्ाां िब्दावल्याोः अवधारर्ायाश्च स्पष्टिाां वधणनाय अध्यायेषु प्रयुिायाोः
िब्दावल्याोः पररभाषात्मकिब्दानाां र्टप्पर्ीपुन्तस्तका सज्जीकरर्ाय ि र्नदे र्ििां कुयुणोः ।
वनधायररतपुस्तकम् :-
• िाश्विी भाि-2 द्वादिीकक्षायाोः कृिे पाठ्यपुस्तकम् – BSEH प्रकािनम्
7
प्रश्पत्रस्य प्रारूपम् (2024-25)
श्रेण ः - द्वादश ववषयः - सांस्कृतम् कोडः - 526
कालः – त्रयः होराः
वस्तुर्नष्ठप्रश्नाोः 1 2 20 बहुर्वकल्पीयप्रश्नाोः 20
दीघण-उत्तरात्मकप्रश्नाोः 4 2 2 सप्रसङ्गव्याख्यात्मकप्रश्नाोः 08
अर्िदीघण-उत्तरात्मकप्रश्नाोः 5 1 र्नबन्धोः 05
कुल 16 80