ÇALIŞMA SORULARI 1#

1) m kütleli iki özdeş küre L uzunluklu iplerle şekilde örüldüğü gibi asılmıştır. Kürelerin
yükleri eşit ve aynı işaretlidir. θ açısının çok küçük olduğunu varsayarak küreler
arasındaki d mesafesinin 𝑑𝑑 = (𝑞𝑞 2 𝐿𝐿/2𝜋𝜋𝜀𝜀0 𝑚𝑚𝑚𝑚)1/3 ile verilebileceğini gösteriniz.

2) Üç yük aşağıdaki şekilde verildiği gibi bir ikizkenar üçgenin kenarlarına

yerleştirilmiştir. + 5 μC ve -5 μC luk yüklerin bir dipol oluşturduğunu düşününüz. Buna
göre -10 μC luk yükün bu dipole uyguladığı kuvvetin yönünü ve büyüklüğünü bulunuz.

3) Aşağıdaki şekilde verin q1 ve q2 yükleri sabit olup Q yükü serbest bırakılmıştır. Q

yükünün büyüklüğü -1.75 μC ve kütlesi 5 gram olarak verilmiştir. Q ya etkiyen ivmenin
büyüklüğü 324 m/s2 olup yönü aşağıdaki şekilden de görüldüğü üzere y
doğrultusundadır. Buna göre q1 ve q2 yüklerinin değerlerini ve işaretlerini bulunuz.

4) m kütleli q yüküne sahip küçük bir parçacık aşağıdaki şekilde verildiği gibi bir v0= 5x103
m/s ilk hızı ile paralel plakalı bir elektrik alan bölgesine girmektedir. Parçacık 26 cm
uzunluktaki elektrik alan bölgesini geçtikten sonra 56 cm daha yol kat edip karşı
duvarda ilk seviyesinden d=1.25 cm kadar aşağıdaki bir noktaya çarpıyor. Plakalar
 arasındaki elektrik alan değeri E= 800 N/C, yerçekimini ve hava direncini ihmal ederek
cismin q/m oranını bulunuz.

5) Pozitif Q yüküne sahip a uzunluğundaki bir çubuk aşağıdaki şekilde verildiği gibi x
ekseni üzerine yerleştirilmiştir. Çubuğun ucundan r kadar uzaklığa pozitif bir q yükü
yerleştirilmiştir. Buna göre; a) Çubuğun q yükünün bulunduğu noktada meydana
getirdiği elektrik alanı, b) çubuğun q yüküne uyguladığı kuvveti, c) r » a (r, a dan çok
büyük ise) yaklaşımını kullanarak b şıkkında bulduğunuz sonucun qQ/4πɛ0r2 ile
verilebileceğini gösteriniz. Bu sonucun ne anlam ifade ettiğini tartışınız.

6) Çok küçük iki topun kütleleri m ve taşıdıkları yük ise q dur. Toplar bir ip yardımıyla
tavandaki kancaya asılmıştır. Topların bulunduğu bölgeye yatay bir E elektrik alanı
aşağıdaki şekilde verildiği gibi uygulandığında cisimler arasında θ açısı meydana
gelmektedir. a) Toplardan hangisi pozitif hangisi negatif yüklüdür. b) İpler arasındaki θ
açısını E, q, m ve g cinsinden bulunuz. c) E, elektrik alan ifadesi zamanla arttırılırsa b)
şıkkında verdiğiniz cevaba göre θ nın alabileceği maksimum değeri bulunuz.

7) Pozitif Q yüküne sahip a uzunluğundaki bir çubuk aşağıdaki şekilde verildiği gibi y
ekseni üzerine yerleştirilmiştir. Çubuğun orijindeki ucundan x kadar uzaklığa negatif
bir q yükü yerleştirilmiştir. Buna göre; a) Çubuğun q yükünün bulunduğu noktada
meydana getirdiği elektrik alanının bileşenlerini bulunuz, b) çubuğun q yüküne
uyguladığı kuvvetin x ve y bileşenlerini bulunuz, c) x » a (x, a dan çok büyük ise)
yaklaşımını kullanarak b şıkkında bulduğunuz sonuçların Fx=-qQ/4πɛ0x2 ve
Fy=qQa/8πɛ0x3 ile verilebileceğini gösteriniz.
8) Aşağıdaki şekilde +Q ve –Q yüküne sahip iki çeyrek daire birleştirilerek bir yarım daire
elde edilmiştir. Yükler a yarıçaplı yalıtkan daireler üzerinde düzgün bir dağılımına
sahiptir. Buna göre orijinde meydana gelen elektrik alan ifadesini ve yönünü bulunuz.

9) Ortası delik ince bir diskin iç yarıçapı R1, dış yarıçapı R2 dir. Disk düzgün pozitif σ
yüzeysel yük yoğunluğuna sahiptir. a) diskteki toplam elektrik yükünü bulunuz. b) x
ekseni üzerindeki herhangi bir noktadaki elektrik alan ifadesini bulunuz.

10) Aşağıdaki şekilde kenar uzunlukları verilen bir üçgenin hipotenüsüne ait uzunluğun iki
ucuna q1 ve q2 yükleri yerleştirilmiştir. Bu yüklerin P noktasında meydana getirdiği
elektrik alan E, - y yönünde olup şekilde verilmiştir. q1 yükünün büyüklüğü 3 μC olup
işareti bilinmemektedir. q2 yükünün hem işareti hem de yükü bilinmemektedir. Buna
göre yüklerin işaretini ve q2 nin büyüklüğü bulunuz.

11) Aşağıda kenar uzunlukları verilen dik üçgenin köşelerine q1, q2 ve q3 yükleri
yerleştirilmiştir. q3 yüküne etkiyen net F kuvveti –x yönünde olup şekil üzerinde
gösterilmiştir. q3=+4 μC olarak verilmiştir. q1 in büyüklüğü 2 μC olup işareti
 bilinmemektedir. q2 nin hem işareti hem de büyüklüğü bilinmemektedir. Buna göre q1
ve q2 nin işareti ile q2 nin büyüklüğünü ve F kuvvetini bulunuz.

12) m kütleli ve q yüklü iki özdeş parçacık R yarıçaplı sürtünmesiz ve yalıtkan bir küresel
oyuğun içerisine konulduklarında aralarında R kadar mesafe olacak şekilde dengede
kalıyorlar. Buna göre cisimlerin q yükü için bir ifade bulunuz.

13) Uzunlukça düzgün yük yoğunluğu λ olan R yarıçaplı bir yarım çember şeklindeki telin
merkezinde meydana gelen elektrik alan ifadesini bulunuz.

14) m kütleli özdeş iki metal küre k yay sabitli bir yayın iki ucuna aşağıdaki şekil a) da
verildiği gibi tutturulmuştur. Başlangıçta cisimler nötr ve yayın gerilmemiş haldeki
uzunluğu L0 olarak verilmektedir. Sisteme toplam Q kadar yük verildiğinde yay
gerilmeye başlıyor ve şekil b) de gösterildiği gibi yayın uzunluğu L olmaktadır. Tüm
yükün cisimler üzerine yayıldığını ve yayda herhangi bir yükün birikmediğini kabul
ederek Q yükü için bir ifade türetiniz.