0A

97
3A

33

D
Paper / Subject Code: 67924 / Environmental Law

1A

50
36

85
AA

97
51

3A

33

D
60

1A
60

50

85
AA
13
9A

97
3A

33
05

60

0
57

A
6

75
13

1
A

A
3E

A9
05
9

60

A3
88

A6
5

13

A1
2.30 Hrs (75 MARKS)

A
65

9
05
3

79

60

A3
5D

1A
8

A6
8

E5

13

0A
Q. I. Answer questions in one or two sentences: (Attempt Any 6) (12 Marks)

5
38

3A
6

05
83

79
5D
03

AA
6
58

E5

3
A
75

51
38
प्रश्नांची उत्तरे एक ककांवन दोन वनक्यनत द्यन: (कोणतेही ६) (१२ गुण)

83

79

60
A9

60
3
50

58

E5

13
5

A
A1

8
97

D6

05
3

83

79

60
3
A3

6
0

13
85
1. Define “Occupier ” as defined under the Environment Protection Act, 1986/. पर्यावरण सरं क्षण

9A
5

65

3E
A1
0A

05
33
A9

7
3
कयर्दय, 1986 अतं र्ात पररभयषित के ल्र्यप्रमयणे “कब्जयदयर” पररभयषित करय

A6
50

8
36

5
85
A

3E
1
0A

97

D6
51

33

79
88
A3

A
60

2. What does Article 51A (g) of the Constitution of India state?/ भयरतीर् रयज्र्घटनेेेे कलम 51A (g)

50
36

E5
85

5
1
9A

97

D6
1

33

83

79
05

कयर् सयंर्ते?
0

50
57

8
6

E5
85
AA
6

65
13

A1
A

97
3E

33

83
D
05
9

60
3. Write about two impacts of climate change on the environment./ वयतयवरणयतील बदलयेे दोे

A3

1A
88

50
7

58
5
6
5

13

38
9A

A
65

97
3E

D6
A
पररणयम षलहय.
5

03
0

A3
5D

1A
60
88

57

85
75
3

.in
A

0A
65

1
38

33
4. What is “public trust doctrine"?/"पषब्लक ट्रस्न षसद्यंत" म्हणजे कयर्?

A9
05
83

A3
5D
03

50
7

36
A6
8

E5

A1
0A
5. Write the basic objectives of the Kyoto Protocol./ क्र्ोनो प्रोनोकॉलेी मल
ू भतू उषिष्टे षलहय.
75

97
51
38

83

79

A3
A9

1A
60
03

36
8

E5
5

9A

0A
es
75

65

51
A1

38

3A
6. What is "village forest"?/"र्यवेे जर्ं ल" (षहहलेज फॉरे स्न ) म्हणजे कयर्?
3
A9

5D

60
03

88

36
A3

AA
5

9A
75

65

51
A1

7. What is the meaning of ‘Specified Plant’ as per the Wild Life (Protection) Act, 1972?/
0A

33

83

60
A9

60
57
A3

50

8
36

13
85
ot

वन्र्जीव (सरं क्षण) अषिषेर्म, 1972 ेसु यर ‘षेषदाष्ट वेस्पती’ ेय अर्ा कयर् आहे?
9A
5

3E
A1
0A

97

D6
51

05
33

88

57
A3

A
60

A6
0
36

85
75

65

3E

8. What is the meaning of the “captive animal” answer as per the Wildlife (Protection) Act,
A1
9A

0A
51

79
A9

D
03

88
un
A3
60
57

36

E5

1972?/ वन्र्जीव (संरक्षण) अषिषेर्म, 1972 ेसु यर "बंषदवये प्रयणी" उत्तरयेय अर्ा कयर् आहे?
5
75

65
A1

8
9A

0A
E

51

33

83
9

5D
83

A3

1A
60

0
57

58
36

Q. II. Write Short Notes (Attempt Any 2) (12 Marks) षनपय षलहय (कोणतेही २) (१२ गुण)
58

38
9A

97
E

D6
51

3A
D6

83

03
0

1A
60

m
57

85
AA

1. Public Interest Litigation and Environment Protection / जेषहत र्यषेकय आषण पर्यावरण
8

75
3
9A
65

3E

51

3A

33
9
60
5D

A
60

सरं क्षण
88

50
57

A
3

1
9A

A
65

97
3E

51
8

3A

2. Montreal Protocol/ मॉषन्ट्रर्ल प्रोनोकॉल

33

60
D

1A
60
88

57

AA
50

13
85

A
65

3E

3A
97

05
3

60

3.Functions of State Boards for the Prevention and Control of Air Pollution, under the Air Act,
D
03

88

AA
A6
5

13
85
75

65

3E

1981/ वयर्ु अषिषेर्म, 1981 अतं र्ात वयर्ु प्रदिू ण प्रषतबिं आषण षेर्त्रं णयसयठी रयज्र् मडं ळये
ं ी कयर्े.
05
3

79

60
A9

D
03

88

6
5

13
85

A
75

65

3E
A1

4.Solid Waste Management Rules, 2016/ घटेकेरय हर्वस्र्यपे षेर्म, 2016

05
3

79
A9

D
03

88
A3

A6
E5
85
75

65
A1
0A

Q. III. Situational Problem (Attempt any 2) (12 Marks) (पररषस्र्तीजन्र् समस्र्य)(कोणतेही २)

3

83

79
A9

D
03
A3

58

E5
85
75
A1

(१२ र्णु )
A

D6
3

83
A9

03
60

A3

1.The residents of the municipality used to suffer from stench and stink caused by open drains and
58
5
75
13

A1

38
A

D6
A9
05

03
60

effluents from alcohol plants flowing into the streets./ उघटड्र्य ेयल्र्यमं ळ ु े आषण रस््र्यवर वयहत असलेल्र्य
A3

85
6

75
13

A1
9A

33

अल्कोहोल पलयंन्सच्र्य सयंडपयण्र्यमळ

ु े पयषलके च्र्य रषहवयशयंेय दर्ु िं ी व दर्ु िं ीेय त्रयस होत असे.
A9
05

60

A3

50
6

13

A1
9A

97
05

60

A3

1A
57

13
9A

A
3E

3A
05

60

38778 Page 1 of 3
88

57

AA
A6

13
65

3E

05
79

60
88

A6
E5

13
65

65883E579A6051360AA3A1A97503385D
05
83

79
 0A

97
3A

33

D
Paper / Subject Code: 67924 / Environmental Law

1A

50
36

85
AA

97
51

3A

33

D
60

1A
60

50

85
AA
13
9A

97
3A

33
05

60

0
57

A
6

75
13

1
a. Define the type of nuisance that is applicable to the above situational problem/ उपरोक्त

A
3E

A9
05
9

60

A3
88

7
पररषस्र्तीजन्र् समस्र्ेलय लयर्ू होणयरय उपद्रव प्रकयर पररभयषित करय.

A6
5

13

A1
A
65

9
05
3

79

60
b. Advise the residents of the municipality about the legal remedy they can seek against

A3
5D

1A
8

A6
8

E5

13

0A
5
38

3A
the alcohol plant?/ पयषलके च्र्य रषहवयशयंेय अल्कोहोल पलयंनवर कयर् कयर्देशीर उपयर् शोितय

05
83

79
5D
03

AA
6
58

E5

3
र्ेईल र्यबिल सल्लय द्यय?

A
75

51
38

83

79

60
A9

60
3
50

58

E5

13
5

A
A1

8
2. Mr. A established an electric flour mill adjacent to Mr. B's house. The running of the mill

97

D6

05
3

83

79

60
3
A3

6
0

13
85

9A
5

65

3E
produced such noise and vibrations that Mr. B and his family did not get peace during the

A1
0A

05
33
A9

7
3

A6
50

8
36
day as well as at night/ श्री. अ र्यंेी श्री. बी र्यंच्र्य घटरयलय लयर्ेू इलेषक्ट्रक षपठयेी षर्रणी स्र्यपे के ली.

5
85
A

3E
1
0A

97

D6
51

33

79
षमल ेयलवण्र्येे असय आवयज आषण कंपेे षेमयाण झयली की श्री बी आषण ्र्यंच्र्य कुनुंबयलय षदवसय आषण रयत्री

88
A3

A
60

50
36

E5
85

5
1
9A

97

D6
1

33
शयंततय षमळयली ेयही.

83

79
05

50
57

8
6

E5
85
AA
6

65
13

A1
A

97
3E

33

83
D
05
9

60

A3
a. Explain the actions that can be taken against Mr. A./ श्री ए षवरुद् कोणती कयरवयई करतय र्ेईल ते

1A
88

50
7

58
5
6
5

13

38
9A

A
65

97
3E

D6
A
स्पष्ट करय.
5

03
0

A3
5D

1A
60
88

57

85
75
3

.in
A

0A
65

1
38

33
A9
05
83

A3
5D

b. Explain any four impacts of noise pollution on human being/ ध्वेी प्रदिू णयेे मयेवयवर होणयरे
03

50
7

36
A6
8

E5

A1
0A
75

97
51
38

कोणतेही ेयर पररणयम स्पष्ट करय.

83

79

A3
A9

1A
60
03

36
8

E5
5

9A

0A
es
75

65

51
A1

38

3A
3
A9

5D

60
03

88

36
3.A group of illegal hunters entered a sanctuary carrying weapons, matchboxes, kerosene,
A3

AA
5

9A
75

65

51
A1

8
0A

33

83

60
etc. They succeeded in trapping one wild animal/ बेकयर्देशीर षशकयरींेय एक र्न शस्त्रे, मयषेस, रॉके ल
A9

60
57
A3

50

8
36

13
85
ot

9A
5

3E
A1

इ्र्यदी घटेऊे अभर्यरण्र्यत घटसु लय. एकय वन्र् प्रयण्र्यलय पकडण्र्यत ्र्यंेय र्श आले.
0A

97

D6
51

05
33

88

57
A3

A
60

A6
0
36

85
75

65

3E
A1
9A

0A

a.Whether carrying weapons, matchboxes, kerosene, etc. into a sanctuary is allowed Explain
51

79
A9

D
03

88
un
A3
60
57

36

E5
5

the reasons/अभर्यरण्र्यत शस्त्रे, मयषेस, रॉके ल इ्र्यदी ेेण्र्यस परवयेर्ी आहे कय, कयरणे स्पष्ट करय.
75

65
A1

8
9A

0A
E

51

33

83
9

5D
83

A3

1A
60

0
57

58
36
58

38

b.Explain the actions that can be taken against the group of hunters in the above-given
9A

97
E

D6
51

3A
D6

83

03
0

1A
60

m
57

85

problem/वर षदलेल्र्य समस्र्ेमध्र्े षशकयरींच्र्य र्नयवर कोणकोण्र्य कयरवयई के ल्र्य जयऊ शकतयत ते स्पष्ट
AA
8

75
3
9A
65

3E

51

3A

33
9
60

करय.
5D

A
60
88

50
57

A
3

1
9A

A
65

97
3E

51
8

3A
33

60

4.Certain pipelines in the Hindustan Chemicals Production Unit burst open at midnight,
D

1A
60
88

57

AA
50

13
85

A
65

3E

3A

because of which hazardous chemicals leaked out, causing great damage to the people
97

05
3

60
D
03

88

AA
A6
5

13
85

residing in that area/ षहदं स्ु तये के षमकल्स प्रोडक्शे र्षु ेनमिील कयही पयइपलयइे मध्र्रयत्री फुनल्र्य,
75

65

3E

05
3

79

60
A9

D
03

88

ज्र्यमळ
ु े घटयतक रसयर्ेे बयहेर पडली, ज्र्यमळ ु े ्र्य भयर्यत रयहणयऱ्र्य लोकयंेे मोठे ेक
ु सये झयले.
5

13
85

A
75

65

3E
A1

05
3

79
A9

D
03

88
A3

A6
E5
85
75

65
A1

a.Does the principle of absolute liability apply to the above problem? Explain/ वरील समस्र्ेवर
0A

83

79
A9

D
03
A3

58

E5
85

संपणू ा दयषर््वयेे त्व लयर्ू होते कय? स्पष्ट करणे..

75
A1
A

D6
3

83
A9

03
60

A3

58
5
75
13

A1

38

b. Write the landmark judgment for the above problem where the judicial activism is
A

D6
A9
05

03
60

A3

85

reflected/ वरील समस्र्ेसयठी महत्त्वयेय षेणार् ेमदू करय षजर्े न्र्यषर्क सषिर्तय षदसेू र्ेत.े
6

75
13

A1
9A

33
A9
05

60

A3

50
6

13

A1
9A

97
05

60

A3

1A
57

13
9A

A
3E

3A
05

60

38778 Page 2 of 3
88

57

AA
A6

13
65

3E

05
79

60
88

A6
E5

13
65

65883E579A6051360AA3A1A97503385D
05
83

79
 0A

97
3A

33

D
Paper / Subject Code: 67924 / Environmental Law

1A

50
36

85
AA

97
51

3A

33

D
60

1A
60

50

85
AA
13
9A

97
3A

33
05

60

0
57

A
6

75
13

1
A

A
3E

A9
05
9

60

A3
88

A6
5

13

A1
Q. IV Long Answers (Attempt any 3) षेबंि प्रकयर उत्तरे (कोणतेही ३) (३९ र्णु )

A
65

9
05
3

79

60

A3
5D

1A
8
1. Define ‘Environment’. Explain in detail the components of the environment and the

A6
8

E5

13

0A
5
38

3A
6

05
83

79
5D
factors affecting its quality 'पर्यावरण' पररभयषित करय. पर्यावरणयेे घटनक आषण ्र्यच्र्य र्णु वत्तेवर पररणयम

03

AA
6
58

E5

3
A
75

51
38

6
करणयरे घटनक तपशीलवयर स्पष्ट करय.

83

79

60
A9

60
3
50

58

E5

13
5

A
A1

8
97

D6

05
2. Explain the salient features of the Stockholm Conference and its importance in

83

79

60
3
A3

6
0

13
85

9A
5

65

3E
A1
India/स्नॉकहोम पररिदेेी ठळक वैषशष्ट्र्े आषण भयरतयतील ्र्येे महत्त्व स्पष्ट करय. 0A

05
33
A9

7
3

A6
50

8
36

5
85
A

3E
1
3. Explain the functions of the Central Pollution Control Board under the Water 0A

97

D6
51

33

79
88
A3

A
60

50
36

E5
85
(Prevention and Control of Pollution) Act, 1974/ जल (प्रदिू ण प्रषतबंि व षेर्ंत्रण) अषिषेर्म,

5
1
9A

97

D6
1

33

83

79
05

A
1974 अतं र्ात कें द्रीर् प्रदिू ण षेर्त्रं ण मडं ळयेी कयर्े स्पष्ट करय.

50
57

8
6

E5
85
AA
6

65
13

A1
A

97
3E

33

83
D
05
9

60

A3

1A
88

50
7

58
4. Explain the powers of the Central Government to take measures to protect and

5
6
5

13

38
9A

A
65

97
3E

D6
A
5
improve the environment under the Environment Protection Act, 1986/ पर्यावरण संरक्षण

03
0

A3
5D

1A
60
88

57

85
75
3

.in
A

0A
65

1
38

33
कयर्दय, 1986 अतं र्ात पर्यावरणयेे संरक्षण आषण सिु यरणय करण्र्यसयठी उपयर्र्ोजेय करण्र्यसयठी

A9
05
83

A3
5D
03

50
7

36
A6
8

E5

A1
कें द्र सरकयरेे अषिकयर स्पष्ट करय.

0A
75

97
51
38

83

79

A3
A9

1A
60
03

36
8

E5
5

9A

0A
es
75

65

51
A1

38

3A
3

5. Analyze in detail the jurisdiction, powers, and proceedings of the National Green
A9

5D

60
03

88

36
A3

AA
5

9A
75

65

51
A1

Tribunal under the National Green Tribunal Act, 2010/ रयष्ट्ट्रीर् हररत न्र्यर्यषिकरण कयर्दय,
0A

33

83

60
A9

60
57
A3

50

8
36

13
85

2010 अतं र्ात रयष्ट्ट्रीर् हररत न्र्यर्यषिकरणयेे अषिकयर क्षेत्र, अषिकयर आषण कयर्ावयही र्यंेे
ot

9A
5

3E
A1
0A

97

D6
51

05
33

88

57
A3

तपशीलवयर षवश्लेिण करय.

A
60

A6
0
36

85
75

65

3E
A1
9A

0A
51

79
A9

D
03

88
un
A3
60
57

36

E5
5
75

65
A1

8
9A

0A
E

51

33

83
9

5D
83

A3

1A
60

0
57

58
36

*******************
58

38
9A

97
E

D6
51

3A
D6

83

03
0

1A
60

m
57

85
AA
8

75
3
9A
65

3E

51

3A

33
9
60
5D

A
60
88

50
57

A
3

1
9A

A
65

97
3E

51
8

3A
33

60
D

1A
60
88

57

AA
50

13
85

A
65

3E

3A
97

05
3

60
D
03

88

AA
A6
5

13
85
75

65

3E

05
3

79

60
A9

D
03

88

6
5

13
85

A
75

65

3E
A1

05
3

79
A9

D
03

88
A3

A6
E5
85
75

65
A1
0A

83

79
A9

D
03
A3

58

E5
85
75
A1
A

D6
3

83
A9

03
60

A3

58
5
75
13

A1

38
A

D6
A9
05

03
60

A3

85
6

75
13

A1
9A

33
A9
05

60

A3

50
6

13

A1
9A

97
05

60

A3

1A
57

13
9A

A
3E

3A
05

60

38778 Page 3 of 3
88

57

AA
A6

13
65

3E

05
79

60
88

A6
E5

13
65

65883E579A6051360AA3A1A97503385D
05
83

79