MPH 2013 Summer Vol 5 Issue 15 Pages 63-76

‫ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ )ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ(‬
‫داﻧﺸﮑﺪه ادﺑﯿﺎت و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﺳــﺎل ﭼﻬﻞ و ﻧﻬﻢ‪ ،‬دورة ﺟﺪﯾـــﺪ‪ ،‬ﺳـــﺎل ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ ،15‬ﺑﻬـــﺎر و ﺗـﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،1392‬ص ‪63-76‬‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗﺎرهاي‬

‫‪‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﺣﺴﺎﻣﯽﻓﺮ‬
‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫اواﯾﻞ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دو ﺟﺮﯾﺎن ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﻬﻢ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺮ ﻓﻀﺎي ﻓﮑﺮي ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺪ‪ :‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي‪ .‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ در‬
‫ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ -‬ﻗﺎرهاي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮد اﻣﺎ اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ را ﭘﯿﺶ آورده اﺳﺖ‪ :‬آﯾﺎ اﯾﻦ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺟﺎﻣﻊ و ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﻌﺎﺻﺮ را در ﺑﺮ ﺑﮕﯿﺮد؟ ﭼﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ را از‬
‫ﻫﻢ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽﮐﻨﺪ؟ اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺮ ﺗﻠﻘﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ و ﭼﻪ ﮐﺎﺳﺘﯽﻫﺎﯾﯽ در اﯾﻦ ﺗﻠﻘﯽ وﺟﻮد‬
‫دارد؟ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﺲ از ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از ﺗﻼشﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﯿﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺗﻠﻘﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫‪ ‬داﻧﺸﯿﺎر ﻓﻠﺴﻔﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻗﺰوﯾﻦ ‪ahesamifar@yahoo.com‬‬
‫ﭘﺬﯾﺮش ‪1392/4/16‬‬ ‫وﺻﻮل ‪1391/5/27‬‬

‫‪ /64‬ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ‪ ،‬ﺳﺎل ﭼﻬﻞ و ﻧﻬﻢ‪ ،‬دورة ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،15‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1392‬‬
‫دو ﺳﻨﺖ دارد؟ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺎن آن دو اﺑﺘﺪا ﻻزم‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﺳﺖ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻋﺎم دو ﺳﻨﺖ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﺘــﺮﯾﻦ ﺗﻘﺴــﯿﻤﯽ ﮐــﻪ در ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻــﺮ ﺻــﻮرت‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻘﺴﯿﻢ آن ﺑﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ‪ ،‬در ﻧﮕﺎه اول‪،‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‪ ،‬ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ﺧﻮﺷـﻪاي اﺳـﺖ و ﺗﻌﺮﯾـﻒ آن‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻤﯽ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪﻧﻈـﺮ ﻣـﯽرﺳـﺪ ﺑﺘـﻮان‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ؛ زﯾﺮا ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﯾﮑﺪﺳـﺘﯽ از‬ ‫ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن اﻧﮕﻠﺴــﺘﺎن و اﻣﺮﯾﮑــﺎ را ﻓﯿﻠﺴــﻮف ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ و‬
‫آﻣﻮزهﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع واﺣـﺪي ﻧﻤـﯽﭘـﺮدازد؛ ﺑﻠﮑـﻪ‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯽ اروﭘﺎ را ﻓﯿﻠﺴﻮف ﻗﺎرهاي‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺒﯿﻪ ﯾﮏ روش و ﯾﮏ ﻧﺤﻮه ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺴـﺄﻟﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﯿﺪ اﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﻣﺴـﺄﻟﻪ را ﺑـﻪ ﺗﻔﺼـﯿﻞ ﭘـﯽ ﻣـﯽﮔﯿـﺮﯾﻢ و‬
‫اﺳﺖ و اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﯾﮏ روش‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از روشﻫـﺎ و‬ ‫ﻣــﯽﺧــﻮاﻫﯿﻢ ﺗــﮏ ﺗــﮏ ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن ﻣﻌﺎﺻــﺮ را در اﯾــﻦ‬
‫آﻣﻮزهﻫـﺎ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻣﺸـﺎﺑﻬﺖ ﺧـﺎﻧﻮادﮔﯽ‪ 1‬دارﻧـﺪ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺟﺎي دﻫﯿﻢ ﺑﺎ ﭼﻨﺎن اﺑﻬﺎﻣﯽ روﺑﺮو ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ‬
‫)‪ .(Hacker, 1998: 3- 4‬اﯾﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳـﺎﻟﻬﺎي‬ ‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫دﻫﻪ ‪ 1910‬ﺗﺎ ‪ 1970‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﻠﺴـﻔﯽ ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬زﺑـﺎن‪ ،‬ﻧﻈﺮﯾـﻪ‬
‫ﻣﻄﺮح ﺑﻮد وﻟﯽ در رﺑﻊ آﺧﺮ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬آن ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ را از‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺶﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫دﺳﺖ داد و در ﮐﻨـﺎر ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻗـﺎرهاي ﭼﻮﻧـﺎن ﯾﮑـﯽ از دو‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺧﻼق‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ دﯾﻦ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬ ‫اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﺋﻞ ﺧﺎﺻـﯽ از‬
‫اﻣﺮوزه درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﮔﺎه ﻣﺘﻨﺎﻓﺮ اﺳـﺖ‬ ‫ﻗﺒﯿﻞ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺲ اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺘﻦ‪ ،‬ﻧﻘﺪ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑـــﻪ ﺗﻠﺨـــﯿﺺ و ﺗﻮﺻـــﯿﻒ آن ﮐـــﺎري دﺷـــﻮار‬ ‫ﻣﺪرﻧﯿﺘﻪ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ دارد‪ .‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ ﺣـﺎل‬
‫اﺳـﺖ)‪ .(Martinich and Sosa, 2001: 2-3‬اﮔﺮﭼـﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫از آﻏﺎز اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﮑﺮي‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﭼﻮن ﺗﺤﻠﯿـﻞ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿـﻞ‬ ‫ﻗﺎره اي اﻣـﺮوزه ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً ﻣﻘﺒـﻮل اﻓﺘـﺎده اﺳـﺖ اﻣـﺎ ﺗـﺪاوم‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﻋﻨﻮان »ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﺑﺤﺚﻫﺎ در ﻣﻮرد آن ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﻣﺴـﺄﻟﻪ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ« ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﻇﺎﻫﺮاً اوﻟﯿﻦ ﺑـﺎر در‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪاي زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در ﺟﻬﺎن ﻏـﺮب‪،‬‬
‫دﻫﻪ ﺳﯽ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻟﻪاي از ﻧﯿﮕﻞ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺗﺄﺛﯿﺮات‬ ‫ﻣﻘﺎﻻت و ﮐﺘﺒﯽ درﺑﺎره آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻀﺎي اﯾﻦ ﺑﺤﺚ‬
‫و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ« ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﯿﮕـﻞ در‬ ‫ﭼﻨﺎن ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ وﺳﯿﻌﯽ از آﺛﺎر ﻣﮑﺘﻮب در‬
‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺎﺟﺮاي ﺗﻔﮑﺮ ﻓﻠﺴﻔﯽ در ﺑـﺎب ﻣﻨﻄـﻖ و روش را‬ ‫ﺑﺎره ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ درﺑﺎره ﻧﺤـﻮه ﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮي‬
‫در ﮐﻤﺒﺮﯾﺞ‪ ،‬وﯾﻦ‪ ،‬ﭘﺮاگ‪ ،‬ورﺷﻮ و ﻟﻮو دﻧﺒـﺎل ﻣـﯽﮐﻨـﺪ ﻫـﺮ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻧﺴﺒﺖ آن ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي اﺧﺘﺼـﺎص‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن آﻣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮر‪ ،‬وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ و ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﻣﻮﺿﻊﮔﯿﺮيﻫﺎي ﮔـﺎه و ﺑﯿﮕـﺎه‬
‫ﺣﻠﻘﻪ وﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه ﮐﺎرﻧﺎپ‪ ،‬ﻣﯽﭘـﺮدازد‪ .‬وي ﻣـﯽﮔﻮﯾـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن دو ﺳـﻨﺖ ﻋﻠﯿـﻪ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ‪ ،‬آﺗﺸـﯽ ﺑـﺮ ﺧـﺮﻣﻦ‬
‫ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﺣﻠﻘﻪ وﯾﻦ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1922‬ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﮐـﻪ در آن‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻣﯿﺎن آن دو اﻓﮑﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣـﺎ آﯾـﺎ اﯾـﻦ ﺗﻘﺴـﯿﻢ‬
‫ﮐﺮﺳﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ در داﻧﺸﮕﺎه وﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﻮرﯾﺘﺲ ﺷـﻠﯿﮏ ﺳـﭙﺮده‬ ‫ﺻﺮﻓﺎً ﯾﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ زﺑﺎﻧﯽ اﺳـﺖ ﯾـﺎ اﯾﻨﮑـﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﺧﻮد را ﭼﻮﻧﺎن ﯾﮏ ﻣﮑﺘـﺐ‬ ‫رﯾﺸﻪ در اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﻨﯿﺎدي ﻣﯿﺎن دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽﮐﺮد‪ .‬ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣـﺆﺛﺮ در رﺷـﺪ اﯾـﻦ ﺣﻠﻘـﻪ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗﺎرهاي ‪65/‬‬
‫آﮐﺴﻔﻮرد‪ 4‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در ﮐﻤﺒـﺮﯾﺞ‬ ‫ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﻢ اﮔﻮﺳﺖ ﮐﻨﺖ و ارﻧﺴﺖ ﻣـﺎخ‬
‫ﺑﺎ ﮐﺎرﻫﺎي راﺳـﻞ و ﻣـﻮر و ﺑـﻪ وﯾـﮋه ﻣﻮاﺟﻬـﻪ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ راﺳﻞ‪ ،‬ﻗﺮارداد ﮔﺮاﯾﯽ ﻋﻤﻠﮕﺮاي ﭘﻮاﻧﮑﺎره و‬
‫اﯾﺪه اﻟﯿﺴﻢ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ آﻏﺎز ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ در ﮐﺎر راﺳـﻞ و‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي روشﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﭘﯿـﺮ دوﺋـﻢ ﮐـﻪ در ﺗﺮاﮐﺘـﺎﺗﻮس‬
‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﻣﺘﻘﺪم و ﺑﺎ اﺗﻤﯿﺴﻢ ﻣﻨﻄﻘﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ‬ ‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﺗـﺎ دو ﺳـﺎل‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻌﺪﻫﺎ در اﻧﺪﯾﺸﻪ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﺟﻠﺴﺎت ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻮد )‪.(Nagel, 1936: 26‬‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺣﻠﻘﻪ وﯾﻦ ﺑﺎزﺗﺎب ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ در‬ ‫ﻧﯿﮕﻞ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺻـﺮاﺣﺖ از ﻋﻨـﻮان ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬
‫دوره دوم ﺗﻔﮑﺮش از آن روﯾﮑـﺮد ﻣﻨﻄﻘـﯽ روي ﮔـﺮدان‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬وي ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ راﺳﻞ ﺑﻪ آن وﻓﺎدار ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و روي‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در ﻇﺎﻫﺮ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﯽﻃـﺮف اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮداﻧﯽ وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ را ﻧﯿﺰ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺗﺎﺑﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در‬ ‫اﺳﺘﺎدان ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﻋﻘﺎﯾـﺪ ﺟﺰﻣـﯽ در‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺖ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ اﮔﺮﭼـﻪ ﺑـﺎ ﺗﺄﮐﯿـﺪ ﺑـﺮ‬ ‫ﺑﺎب ﺣﯿﺎت‪ ،‬دﯾﻦ‪ ،‬ﻧﮋاد ﯾـﺎ ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﻟﻘـﺎ ﻧﻤـﯽﮐﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻧﮕـﺮش‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ورزش ﻋﻘﻞ در ﯾﮏ ﺣـﻮزه ﺧـﺎص اﺳـﺖ و اﮔـﺮ‬
‫ﻋﻠﻤﮕﺮاﯾﺎﻧﻪ و ﻓﯿﺰﯾﮑﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪاي ﻋﻠﻤـﯽ ﺗﺒـﺪﯾﻞ‬ ‫ﺷﯿﻮه ﻋﻘﻞ در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺷﺨﺺ رﺳﻮخ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﻫـﯿﭻ آﻣـﻮزه و‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻦ اﺻﻞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﺬﯾﺮي‬ ‫ﻧﻬﺎدي ﻣﺼﻮن از ﺑﺎزﻧﮕﺮي اﻧﺘﻘﺎدي ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد زﯾﺮا ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﭼﻮﻧﺎن ﻣﻼك ﺗﻔﮑﯿـﮏ ﻋﻠـﻢ از ﻏﯿـﺮ ﻋﻠـﻢ و ﻧﯿـﺰ ﻣـﻼك‬ ‫ﺳﻨﺘﯽ اﻏﻠﺐ ﭼﻮﻧﺎن ﻧﻮﻋﯽ اﺑﻬﺎم ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‪ ،‬ﮔﺰارهﻫﺎي ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬دﯾﻨـﯽ و اﺧﻼﻗـﯽ را‬ ‫ﺗﻨﻔﺮ ﺣﻠﻘﻪ وﯾﻦ را ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ اﺳﺖ )‪.(Nagel, 1936: 9‬‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻌﻨﺎ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﺘﻘﺪان‪ ،‬ﭘﺬﯾﺮش اﯾﻦ ﻣـﻼك‬ ‫ﻧﯿﮕﻞ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺸﯽ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن‬
‫را ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﯽ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺳﺨﻨﺎن آﻧﻬـﺎ در ﺑـﺎب اﯾـﻦ ﻣـﻼك‬ ‫ﮐﻤﺒﺮﯾﺞ و وﯾﻦ از ﯾﮏﺳﻮ و ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن آﮐﺴﻔﻮرد از ﺳﻮي‬
‫داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ در آﮐﺴـﻔﻮرد‪ ،‬ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﻣﺘـﺄﺛﺮ از‬ ‫دﯾﮕﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دو ﮐﺎرﮐﺮد را ﺑﺮاي‬
‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﺑﻮد ﮐـﻪ اﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎي او را ﭘـﯿﺶ از‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﺷﻤﺎرد‪ :‬ﯾﮑﯽ اﯾﻨﮑﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺒﯽ را‬
‫آﻧﮑﻪ در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﭼﺎپ ﺷﻮد‪ ،‬واﯾﺰﻣﻦ و ﭘﺎول‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻘﻠﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬دﯾﮕـﺮ آﻧﮑـﻪ ﭼﻮﻧـﺎن‬
‫و ﺑﻌﺪﻫﺎ آﻧﺴﮑﻮم ﺑﻪ آﮐﺴﻔﻮرد ﮔﺴﺘﺮش دادﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﯾﻨﻬﻤـﻪ‬ ‫ﺷﻤﺸﯿﺮي ﺗﯿﺰ و ﺑﺮاق ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل را‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن آﮐﺴـﻔﻮرد‪ ،‬ﻫﻤﭽـﻮن آﺳـﺘﯿﻦ‪ ،‬ﻧﯿـﻞ و‬ ‫ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﺗﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﯾﺪهﻫﺎ آﺷﮑﺎر ﺷـﻮد‪ .‬وي آﻧﮕـﺎه‬
‫ﮔﺮاﯾﺲ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﻪﻫـﺎ ﻧﮑﺮدﻧـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﻫﺪف آن ]ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ[ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻼف ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺣﻠﻘﻪ وﯾﻦ ﯾﮏ ﻣﮑﺘﺐ ﻧﺒﻮد و ﻧﻤﯽﺗـﻮان‬ ‫را واﻗﻌﺎً ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬روﺷـﻦ ﮐﻨـﺪ«‬
‫اﺻﻮﻟﯽ را ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺻﻮل ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن آن‬ ‫)‪ .(Nagel, 1936: 9‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﯿﮕﻞ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮد ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ را ﺑﯿﺶ از آﻧﮑﻪ‬ ‫ﺑﺎر ﻋﻨﻮان ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﺑﺮد اﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫ﺑﭙﺮوراﻧﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎزي ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آراي اﯾﺸﺎن ﭼﻨﺎن ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ رواج آن ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻓﻮن راﯾﺖ ﺣﺪس ﻣﯽزﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫و ﮔﺎه ﻣﺘﻌﺎرض اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿـﺮ ﻫﮑـﺮ اﻃـﻼق ﻋﻨـﻮان‬ ‫ﻋﻨﻮان از ﻃﺮﯾﻖ آﺛﺎر ﭘـﺲ از ﺟﻨـﮓ آرﺗـﻮر ﭘـﺎپ‪ ،‬ﻧﻈﯿـﺮ‬
‫ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ﻓﻠﺴﻔﻪ زﺑﺎن روزﻣﺮه ﺑﺮ اﯾﺸﺎن ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ )‪ (1949‬و ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺣﻘﯿﻘـﺖ‬
‫از اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎﺳـﺖ)‪ .(Nagel, 1936:22‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﺿــﺮوري‪ :‬ﭘﮋوﻫﺸــﯽ در ﻣﺒــﺎﻧﯽ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ)‪(1958‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در رﺑﻊ آﺧﺮ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺮﺟﺴـﺘﮕﯽ ﺧـﻮد را از‬ ‫رواج ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺴـﯿﺎري را‬
‫دﺳﺖ داد و ﭘﺎره اي از ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن آن ﭼـﻮن رورﺗـﯽ‪ ،‬در‬ ‫در ﺑﺮ ﻣـﯽﮔﯿـﺮد ﮐـﻪ در ﺳـﻪ ﻣﺮﮐـﺰ ﮐﻤﺒـﺮﯾﺞ‪ ،2‬وﯾـﻦ‪ 3‬و‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﮐـﻪ از ﻗﺒـﻞ دارﯾـﻢ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ آن‪ ،‬ﻣﻮﺿﻊ اﻧﺘﻘﺎدي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫)‪ .(Nagel, 1936:28-9‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯿــﺮاث ﻣﺎﻧــﺪﮔﺎر‬ ‫دو وﻇﯿﻔﻪ ﮐﻠﯽ را ﺑﺮاي ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺮاي ﻓﻠﺴﻔﻪ اﯾـﻦ ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ را در‬ ‫ﻧﺴﻞ ﻫﺎي آﯾﻨﺪه آﻧﻬﺎ را دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻠـﻢ‪ ،‬داراي دو ﮐـﺎرﮐﺮد داﻧﺴـﺖ‪ :‬ﯾﮑـﯽ اﯾﻨﮑـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫اﻟﻒ( وﻇﯿﻔﻪ اﻧﺘﻘﺎدي ﮐﻪ در وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ ﻣﺘـﺄﺧﺮ ﻣﻄـﺮح‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ واژﮔﺎن ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻣﺪﻋﺎي ﻋﻠﻢ را روﺷﻦ ﮐﻨﺪ‬ ‫اﺳــﺖ و آن ﻋﺒــﺎرت اﺳــﺖ از وﻇﯿﻔــﻪ ﺣــﻞ ﻣﻌﻀــﻼت‬
‫و ﺑﺎ ﻧﻘﺎدي آن ﻣﺎﻧﻊ اﺳﻄﻮره ﺳﺎزي در ﻋﻠﻢ ﺑﺸﻮد‪ .‬دﯾﮕـﺮ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و رﻓﻊ اﺑﻬﺎمﻫﺎي ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ در ﻗﻠﻤـﺮو‬
‫آﻧﮑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﮑﻤﻞ را ﺑﺮاي ﻋﻠﻢ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﻫﻤﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﺗﻔﮑـﺮ آدﻣـﯽ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮي از ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺸـﺮي ﺑﭙـﺮدازد ﮐـﻪ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ در ﺑﺎب ﻣﻌﻘﻮﻟﯿﺖ ﻧﻪ ﺻﺪق‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺳﺨﻨﯽ ﮐﻪ زﺑﺎن‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺜﻼً اﮔﺮ در ﻓﯿﺰﯾﮏ‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑـﻪ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻧﻈﺮي درﺑﺎره زﺑـﺎن ﻓﻄـﺮي ﺗﻔﮑـﺮ و درﺑـﺎره ژن‬
‫ﺗﺒﯿﯿﻦ و ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ‪ ،‬ﻧـﻮر و ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫زﺑﺎن ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﯾـﺎ آﻧﭽـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻣـﯽ ﮔﻮﯾﻨـﺪ درﺑـﺎره‬
‫آن ﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﻓﯿﻠﺴﻮف ﺑـﻪ ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺷـﺎﮐﻠﻪ‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ زﺑﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﭙﺮدازد و ﯾﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﺴـﯽ را ﺗﻮﺿـﯿﺢ‬ ‫ﺻﻮرت ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻧﻈﺮﯾﻪ اي ﮐﻠﯽ را در ﺑﺎب دﺳﺘﻮر زﺑﺎن‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬ﮐﺎري ﮐﻪ ﻣﺜﻼً راﺳﻞ در ﻋﻠﻢ ﻣـﺎ ﺑـﻪ ﻋـﺎﻟﻢ ﺧـﺎرج‬ ‫ﯾﺎ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﻔﺮوض ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧـﺪ؛ ﻧﻈﺮﯾـﻪاي ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﻓﻬـﻢ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻓﻠﺴـﻔﯽ از ﻣﻔﻬـﻮم داده ﺣﺴـﯽ‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺑﺎب ﻧﻪ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯽﮐﻮﺷﺪ ﻧﺸـﺎن دﻫـﺪ ﮐـﻪ ﻣﺆﻟﻔـﻪ‬ ‫ﺻﺪق‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎي ﺑﺴﯿﺎري از روانﺷﻨﺎﺳـﺎن‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ داده ﺣﺴﯽ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ذﻫﻦ و ﺗﺎ ﭼـﻪ ﺣـﺪ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑـﻪ ﺷـﺨﺺ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑﺒﯿﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﯿـﺮد‪ :‬ﻣﻐـﺰ ﻓﺮﺿـﯿﻪ ﺑﺴـﺎزد‪ ،‬ﻣﻨﻄـﻖ‬
‫اﺳﺘﻘﺮاﯾﯽ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﯾﯽ از ﻣﯿﺪان‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي‬ ‫دﯾﺪ ﺑﺴﺎزد و ﺑﺮ اﺳـﺎس اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﮐـﻪ در اﺧﺘﯿـﺎر دارد‪،‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﺎ ﻫﻮﺳﺮل آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷـﻮد و در ﻫﺎﯾـﺪﮔﺮ و‬ ‫رﻧـﮓﻫـﺎ را ﺑــﻪ ﺳـﻄﻮح اﺷـﯿﺎء ﺑﺪﻫــﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ‬
‫ﭘﺲ از آن از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺎرﺗﺮ‪ ،‬ﻣﺮﻟﻮﭘﻮﻧﺘﯽ‪ ،‬ﮔـﺎداﻣﺮ و درﯾـﺪا‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ را در ﻣﻮرد ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ اﯾﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﭘﺪﯾـﺪار ﺷﻨﺎﺳـﯽ‬ ‫ﻋﻠﻮم از ﻓﯿﺰﯾﮏ و زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺘﺼﺎد و ﻋﻠﻮم‬
‫داﻧﺴﺖ و در ﺣﺎﻟﯽ ﮐـﻪ ﻧﻈﺮﯾـﺎﺗﺶ ﺑـﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻫﻮﺳـﺮل‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻄـﺮح ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‪ .‬از اﯾـﻦ رو ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬
‫اﺳﺘﻮار ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﺻﻮل ﻣﺤﻮري ﻓﻠﺴﻔﻪ او ﻫﻤﭽﻮن ﺗﺤﻮﯾﻞ‪،‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎدي‪ ،‬اﻣﺘﺪاد ﻋﻠﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ دادﮔﺎه ﺣﺲ اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺷﻬﻮد ذاﺗﯽ و ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ دﮐﺎرت ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﺗـﺎم‬ ‫ﻋﻠﻢ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺳﻄﻮره ﺳﺎزي ﮐﺸﯿﺪه ﻣـﯽﺷـﻮد ﯾـﺎ‬
‫راﮐﻤـﻮر ﻣــﯽﮔﻮﯾــﺪ ﮐــﻪ ﻫﺎﯾــﺪﮔﺮ ﺑــﯿﺶ از آﻧﮑــﻪ ﺑﺎﻋــﺚ‬ ‫ﻏﺮق در ﺳﺮدرﮔﻤﯽ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ اﯾـﻦ دادﮔـﺎه‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﻮل آن ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷـﻮد ﺗـﺎ ﻧﻘـﺪ ﺷـﻮد‪ .‬ب( وﻇﯿﻔـﻪ ﺗﮑﻤﯿـﻞ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﻣﻨﺘﺴـﺐ ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬ ‫ﮐــﺮدن)‪ .(complementary‬ﺑــﻪﺗﻌﺒﯿــﺮ وﯾﺘﮕﻨﺸــﺘﺎﯾﻦ‪،‬‬
‫ﮔﺮاﯾﺸﻨﺪ و اﻟﺒﺘﻪ روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻋﻨﻮان‪ ،‬ﺗﺎ ﭼـﻪ‬ ‫ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ روﺷﻦ ﮐﺎرﺑﺮد واژﮔﺎن ﯾﺎ ﮔﺮاﻣـﺮ زﺑـﺎن در ﯾـﮏ‬
‫ﺣﺪ در روﯾﮑﺮد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻫـﻢ رأياﻧـﺪ‬ ‫ﻗﻠﻤﺮو ﺧﺎص ﺑﺤﺚ و ﯾـﺎ ﺑـﻪ ﺗﻌﺒﯿـﺮ اﺳﺘﺮاوﺳـﻮن‪ ،‬اراﺋـﻪ‬
‫)‪ .(Rackmore, 2004: 468‬اﻟﺒﺘـﻪ ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺎﮐﻠﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻣﺎ ﯾﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﻗﻄﻌـﺎت‬
‫ﻗﺎره اي ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اي ﮐﻪ ﺻـﺮﻓﺎً ﺣﺎﺻـﻞ ﮐـﺎر ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن و ﯾﺎ ﺑـﺮ اﺳـﺎس اﺳـﺘﻌﺎره راﯾـﻞ‪ ،‬ﺗﺮﺳـﯿﻢ و‬
‫ﻓﮑﺮيﺷﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪ اروﭘﺎﯾﯽ ﺧﻮاﻧـﺪه ﺷـﻮد‪ .‬ﺳـﻨﺘﯽ ﮐـﻪ از‬ ‫ﭼـﻮن ﻫﺎﯾــﺪﮔﺮ و آدورﻧــﻮ‪ ،‬ﻫﺎﺑﺮﻣــﺎس و اﭘــﻞ‪ ،‬ﺳــﺎرﺗﺮ و‬
‫ﯾﻮﻧﺎن آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد و ﺗﺎ اﯾﺪهآﻟﯿﺴﻢ آﻟﻤـﺎن‪ ،‬ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿـﮏ و‬ ‫ﻟﻮﯾﻨﺎس‪ ،‬ﻓﻮﮐﻮ‪ ،‬ﻻﮐـﺎن‪ ،‬اﻟﺘﻮﺳـﺮ)‪ (Althusser‬و درﯾـﺪا‬
‫ﮔﺮاﯾﺶ ﻧﻮﮐﺎﻧﺘﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ اﺳﺖ زﯾﺮا ﺳﺎﯾﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ در‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ اروﭘﺎﯾﯽ در ﮐﻨﺎر ﻧﯿﭽﻪ‪ ،‬ﻓﻮﮐﻮ‪ ،‬دﻟﻮز و ﻻﮐـﺎن‪ ،‬ﻧـﺎم‬ ‫اروﭘﺎ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬درﺑﺮﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻮﻟﯿﮕﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻻﭘﻼس‪ ،‬ﮐﻨﺖ‪ ،‬ﻓﺮﮔﻪ‪ ،‬ﮐﺎرﻧﺎپ‪ ،‬ﺷﻠﯿﮏ‪ ،‬ﭘﻮﭘﺮ‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻏﻠﺐ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي را ﻣﺒﻬﻢ و اﺑﻬﺎمﮔﺮا‬
‫و وﯾﺘﮕﻨﺸــﺘﺎﯾﻦ را در ﺑﺮﻣــﯽﮔﯿــﺮد در ﺣــﺎﻟﯽ ﮐــﻪ اﯾــﻦ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ادﺑﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن در ﺳﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺟـﺎي ﻣـﯽﮔﯿﺮﻧـﺪ‪ .‬از ﺳـﻮي‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ و از ﺑﺮﻫﺎن و ﺗﺤﻠﯿﻞ دوري ﻣﯽﮔﺰﯾﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪،‬‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳـﺪ ﮐـﻪ ﺗﻌﺒﯿـﺮ ﻓﻠﺴـﻔﻪ »اروﭘـﺎﯾﯽ« ﻧﯿـﺰ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ را ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴـﻢ ﻣﻨﻄﻘـﯽ و ﻓﻠﺴـﻔﻪ زﺑـﺎن‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در اﻣﺮﯾﮑـﺎ‬ ‫ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )‪ .(Mulligan, 1991: 115‬اﻣﺎ اﯾﻦ‬
‫در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻫﺎﯾـﺪﮔﺮ‪ ،‬درﯾـﺪا و‬ ‫دو ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺧﺎﻟﯽ از اﺷﮑﺎل ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﺗﻮﺟﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫دﯾﮕــﺮان ﮐــﺎر ﻣــﯽﮐﻨﻨــﺪ ﻣﺜــﻞ رﯾﭽــﺎرد رورﺗــﯽ ‪ ،‬ﯾﻮﻫــﺎن‬ ‫ﻗﺎره اي ﺑﻪ ادﺑﯿﺎت‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه رﻣﺎن و ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎي‬
‫ﺳﺎﻟﯿﺲ)‪ (John Sallis‬و ﺟﮏ ﮐﭙﻮﺗـﻮ)‪،(Jack Caputo‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ اﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺎﻻت و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎرج از اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫در رﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ در ﻣﯽآﯾـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ اﯾـﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ زﺑﺎن ﻧﯿﺴـﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﮑـﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺮوج آﻧﻬـﺎ از ﻗﻠﻤـﺮو ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻧﯿﺴـﺖ‪ .‬درﺳـﺖ‬
‫ﻣﺎﯾﮑﻞ داﻣﺖ از ﺟﺎﯾﮕﺎه اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻓﺮﮔﻪ در ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﺮاﯾﺶ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻠـﻢ‪ ،‬ﻫﻨـﺮ و‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ دﻓﺎع ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻣـﺎﺗﺮﯾﻨﯿﭻ و ﺳﻮﺳـﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻫﺎي درﺟﻪ دوم ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺘﻠﺰاﻣﯽ ﻧﺪارد‪ .‬اﯾـﺮاد‬
‫ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ را ﮐــﺎر ﻣــﻮر‪ ،‬راﺳــﻞ و دﯾﮕــﺮ ﻓﻼﺳــﻔﻪ‬ ‫دﯾﮕـﺮ آﻧﮑـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ را ﻧﻤـﯽﺗـﻮان ﻣﺤـﺪود ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯽ ﺗﺎ ﻧﯿﻤﻪ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽداﻧﻨـﺪ و در ﻋـﯿﻦ ﺣـﺎل‬ ‫ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﻢ ﻣﻨﻄﻘـﯽ و ﻓﻠﺴـﻔﻪ زﺑـﺎن داﻧﺴـﺖ‪ .‬ﭼـﺮا ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ ﻫـﺎي ﺑﻌـﺪي در ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺰرﮔﯽ ﭼـﻮن ﻣـﻮر‪ ،‬راﺳـﻞ و‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﻧﯿﺰ درﺑﺮﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ ﮐـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﻣﺘﻘﺪم ﺧﺎرج از اﯾـﻦ ﺣـﻮزه ﻗـﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‪ -‬آﻟﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﺗـﺎ ﺳـﻬﻢ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺧﺺ‪ ،‬ﺑﺮآﻣـﺪه از ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻧﯿﭽـﻪ‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺰرﮔـﯽ ﭼـﻮن ﮐﺎرﻧـﺎپ‪ ،‬ﻓﺎﯾﮕـﻞ‪ ،‬راﯾﺸـﻨﺒﺎخ و‬ ‫اﺳﺖ و در آن اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ و ﮔﺮاﯾﺶﻫـﺎي ﺿـﺪ ﻋﻘـﻞﮔـﺮا‬
‫دﯾﮕﺮان را ﭘﺲ از ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﻪ اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد اﻣـﺎ در‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ وﺟﻮد دارﻧـﺪ اﻣـﺎ اﯾـﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮاي ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻧﻘـﺶ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن اﺗﺮﯾﺸـﯽ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎي اﻋﻢ‪ ،‬اﯾﺪهآﻟﯿﺴﻢ آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﻢ و دﻧﺒﺎﻟﻪ آﻧﻬﺎ در‬
‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮﻧﺘﺎﻧﻮ و ﺑﻮﻟﺰاﻧﻮ و ﻧﯿـﺰ وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ و ﭘـﻮﭘﺮ‪ ،‬اﯾـﻦ‬ ‫دوره ﻣﻌﺎﺻــﺮ ﻣﺜــﻞ ﻧﻈﺮﯾــﻪ اﻧﺘﻘــﺎدي را درﺑﺮﻣــﯽﮔﯿــﺮد‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ را اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‪-‬اﺗﺮﯾﺸﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪهاﻧـﺪ‪ .‬دﺷـﻮاري اﻃـﻼق‬ ‫)‪ .(Glock, 2012: 399‬ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن ﻗـﺎرهاي ﻫﺮﮔـﺰ از‬
‫ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﺑـﺮ دو ﺳـﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ و ﻗـﺎرهاي در دﺷـﻮاري‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﺑﺮ آﻧﻬﺎ اﻃﻼق ﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺮﺳﻨﺪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ زﯾﺮا‬
‫ﺗﻤﺎﯾﺰي ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﯿﺎن روشﻫﺎي ﺧﺎص ﻫﺮ ﯾﮏ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﻨﺘﯽ آن دﻧﺒﺎل ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺳﻨﺖ ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗـﺎ‬ ‫ﻣﺜﻼً از ﺳﻨﺖ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﻤﺎﯾـﺖ ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ‪ .‬آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ‪ ،‬ﻋﻠﻤﯽ و ﺣﺴـﺎس ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ زﺑـﺎن ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻗﺎرهاي را ﻋﻨﻮاﻧﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ از ﺑﯿﺮون و از ﻧﺎﺣﯿﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻈﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺤﻮر‬ ‫ﯾﮏ دﯾﺪﮔﺎه ﺗﻨﮓﻧﻈﺮاﻧﻪ و ﺷﮑﺎﮐﺎﻧﻪ اروﭘـﺎﯾﯽ‪ -‬ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿـﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﺮ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣـﺘﻦ ﻣﺘﻤﺮﮐـﺰ‬ ‫ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺎﯾﻠﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺳـﻨﺖ‬
‫ﻣﺎخ را در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺟـﺪي ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ﻣﺴـﺎﺋﻞ ﻣﺸـﺘﺮﮐﯽ دارﻧـﺪ؛ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؛ اﺳـﺘﻮات )‪ (Stout‬در ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿـﺎ زﻣﯿﻨـﻪ را ﺑـﺮاي‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ دو‪ ،‬ﺗﺎ ﺣـﺪي ﺑـﻪ ﺷـﮑﺎﮐﯿﺖ و ﻧﺴـﺒﯿﺖﮔﺮاﯾـﯽ‬
‫روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﭘﯿﺮوان ﺑﺮﻧﺘﺎﻧﻮ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐـﺮده اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺮﺧـﯽ از اﻧﺪﯾﺸـﻤﻨﺪان ﻫـﺮ دو‬
‫ﻣﻮر ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ زﯾﺎدي ﻣﯿﺎن ﮐﺎر ﺧﻮد و ﺑﺮﻧﺘﺎﻧﻮ در اﺧـﻼق‬ ‫ﺳﻨﺖ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺴﺒﯿﺖﮔﺮاﯾﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ :‬از‬
‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ‪ .‬راﺳـﻞ ﭘـﺲ از آﻧﮑـﻪ ﺑﺴـﯿﺎري از اﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﺟﺎن دﯾﻮﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس ﮐﻮﻫﻦ و وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ ﺗـﺎ ﮐـﻮاﯾﻦ و‬
‫ﻣﺎﯾﻨﻮﻧﮓ را در اﺻﻮل رﯾﺎﺿـﯿﺎت ﻣـﯽآورد ﻧﻈـﺮ او را در‬ ‫ﭘﺎﺗﻨﺎم‪ ،‬از ﻧﯿﭽﻪ ﺗﺎ ﻣﯿﺸﻞ ﻓﻮﮐﻮ‪ ،‬درﯾﺪا و رﯾﭽﺎرد رورﺗﯽ و‬
‫ﺑﺎب ﺗﻮﺻﯿﻔﺎت ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﺟﺪي ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ؛ ﭘﻮاﻧﮑﺎره‬ ‫ﺣﺘﯽ ﻣـﺎرﺗﯿﻦ ﻫﯿـﺪﮔﺮ‪ .‬در اواﯾـﻞ ﻗـﺮن ﺑﯿﺴـﺘﻢ ﻫﻮﺳـﺮل‪،‬‬
‫راﺳﻞ را ﻧﻘﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ و زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻧﻈﺮﯾﻪ وﯾﻨﯽ اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ وﯾﻠﻬﻠﻢ دﯾﻠﺘﺎي درﺑﺎره ﺟﻬﺎنﺑﯿﻨﯽﻫـﺎ را ﺑﺎﻟﻀـﺮوره‬
‫ﻧﺎﭘﺬﯾﺮي ﻣﻀﻤﻮن ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﯽﮐﻨـﺪ و دوﺋـﻢ زﻣﯿﻨـﻪ ﺳـﺎز‬ ‫ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﺴﺒﯿﺖﮔﺮاﯾﯽ داﻧﺴﺖ و در اواﺧﺮ اﯾﻦ ﻗﺮن دﻓـﺎع‬
‫ﻧﻈﺮﯾﺎت ﮐﻞﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻌـﺪي ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻋـﻼوه‬ ‫ﻫــﯿﻼري ﭘﺎﺗﻨــﺎم از ﻧﺴــﺒﯿﺖ ادراﮐــﯽ ﭼﻮﻧــﺎن ﻧــﻮﻋﯽ‬
‫ﺑﺮاﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ دﯾﮕﺮي در ﺧﻮر اﺷﺎره اﺳﺖ؛ در ﻓﺮاﻧﺴـﻪ‬ ‫ﻧﺴﺒﯿﺖﮔﺮاﯾـﯽ ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﺷـﺪ‪ .‬زﯾـﺮا در آن‪ ،‬وﺟـﻮد »آﻧﭽـﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﯽ ﻣﺴﺘﻤﺮي وﺟﻮد داﺷﺖ‬ ‫ﻫﺴﺖ«‪ ،‬ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﻪ ﺑـﻪ ﯾـﮏ ﺷـﺎﮐﻠﻪ ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ﺧـﺎص ﻣﻌﻨـﺎ‬
‫ﮐــﻪ رﯾﺸــﻪ در اﻧﺪﯾﺸــﻪ ﭘﻮاﻧﮑــﺎره داﺷــﺖ‪ .‬ﻧﯿﮑــﻮد و‬ ‫ﻣــﯽﯾﺎﺑــﺪ‪ .‬در ﺳــﻨﺖ ﻗــﺎرهاي‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳــﯽ ﺗﻮﺻــﯿﻔﯽ‬
‫ﻫﺮﺑﺮاﻧﺪ)‪ (Herbrand‬ﻋﻤﺮ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮﮔﺴـﻮن‬ ‫ﻫﻮﺳـــﺮل‪ ،‬زﻣﯿﻨـــﻪ را ﺑـــﺮاي ﭘﯿـــﺪاﯾﺶ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳـــﯽ‬
‫ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿﮏ ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم )ﺗﺎ ﺣـﺪي در‬
‫و ﺑﺎﺷﻼر ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﭼﻮﻧـﺎن ﺣـﺎﻟﺘﯽ ﺷـﺎﻋﺮاﻧﻪ ﺑـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫واﮐﻨﺶ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽاي ﮐﻪ ﺧـﻮد واﮐﻨﺸـﯽ در ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺳﺮﺑﺎزان آﻟﻤـﺎﻧﯽ ﭘـﺎرﯾﺲ را‬
‫اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑـﻮد( ﺑـﻪ ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺷـﮑﻨﯽ ﻓﺮاﻧﺴـﻮي‬
‫ﺗﺮك ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﻬﺮ زﯾﺮ ﻫﺠﻮم ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﯿﻌﻪ آﻟﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﮑﻨﯽ ﻣﻔﻬﻮم‪ ،‬ﻣﻌﺎﻧﯽ اﯾﺪهآل ﺛﺎﺑﺖ را‬
‫ﺑــﻮد‪ .‬ﺳــﺎرﺗﺮ در ﻣﻌﺮﻓــﯽ ﻫﮕــﻞ و ﻫﺎﯾــﺪﮔﺮ ﺑــﻪ ﻓﻠﺴــﻔﻪ‬
‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﮐﺸﯿﺪ و از ﺗﻔـﺎوط )‪ (difference‬و اﻧﺘﺸـﺎر‬
‫ﻓﺮاﻧﺴــﻮي‪ ،‬ﻧﻘــﺶ ﻣﻬﻤــﯽ را اﯾﻔــﺎ ﮐــﺮد‪ .‬ﻫﯿﭙﻮﻟﯿــﺖ و‬
‫)‪ (dissemination‬دﻓﺎع ﮐﺮد؛ ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ‬
‫ﮐﻮژوه )‪ (Kojeve‬ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﮕﻞ را ﺑﻪ ﯾـﮏ ﻣﺮﺟـﻊ‬
‫ﻣﻌﻨﺎ و ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ﻗﻮل ﺑﻪ ﮐـﺎﻓﯽ ﺑـﻮدن ﮔﻔﺘﮕـﻮ درﺑـﺎره‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﺤﻮري ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﮕﻞ‪ ،‬ﻧﯿﭽﻪ‪ ،‬ﻫﻮﺳـﺮل‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻌﻨﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺸـﺘﺮ از ﺗـﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن روزﻣﺮه ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪ ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﺋﻞ‬
‫ﺻﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﺗﺮﺟﻤــﻪ اﻓﺮاﻃــﯽ در ﮐــﻮاﯾﻦ‪ ،‬ﺗﺸــﺨﯿﺺ‬
‫ﻣﺴــﺄﻟﻪ ﺣﯿــﺎت در ﻓﻠﺴــﻔﻪﻫــﺎي ﻫﮕــﻞ و ﻫﺎﯾــﺪﮔﺮ ﺑــﻪ‬
‫ﭼﻨــﺪﮔﻮﻧﮕﯽ ﺑــﺎز ﺷــﺎﮐﻠﻪﻫــﺎي ﻣﻔﻬــﻮﻣﯽ در ﭘﺎﺗﻨــﺎم و‬
‫اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ﻓﻠﺴـﻔﯽ ﻋﻨﺎﺻـﺮي ﺑﺨﺸـﯿﺪ ﮐـﻪ در ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﭼﻨﺪﮔﻮﻧﮕﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺎﭘـﺬﯾﺮي ﺑـﺎزي ﻫـﺎي زﺑـﺎﻧﯽ در‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻏﺎﯾﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺮگ ﮐﻪ در اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻫﮕـﻞ‪،‬‬
‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ )‪. (Moran, 2008: 13-14‬‬
‫ﻓﺮوﯾﺪ‪ ،‬ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ و درﯾﺪا ﻣﻄﺮح ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪ .‬در آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ و اﯾﺪه اﻟﯿﺴـﻢ آﻟﻤـﺎن ﮐـﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ دو ﺳﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗﺎرهاي‬
‫دﯾﻠﺘﺎي آن را دوﺑﺎره وارد ﺟﺮﯾﺎن اﺻﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﮐﺮده ﺑﻮد‪،‬‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ در آﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭼﻨـﯿﻦ ﺷـﺮاﯾﻄﯽ را‬
‫از دﻫﻪ ‪ 1920‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺣـﺎﮐﻢ ﺑـﺮ ﭼﺸـﻢ اﻧـﺪاز ﻓﻠﺴـﻔﯽ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫـﺪ‪ :‬وﯾﻠﯿـﺎم ﺟﯿﻤـﺰ را در ﻫﻤـﻪ ﺟـﺎ ﺑـﻪوﯾـﮋه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮏ ﮔﺎم ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ روﯾﮕﺮداﻧـﯽ‬
‫ﻫﻮﺳﺮل و دﯾﮕﺮ وارﺛﺎن ﺑﺮﻧﺘﺎﻧﻮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨـﺪ؛ ارﻧﺴـﺖ‬
‫ﻫﻮﺳﺮل از ﭘﮋوﻫﺸـﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘـﯽ)‪ (1900‬اش ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ و اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﮑﻨﻢ ﺗﻨﻬﺎ روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫ﮐﺘﺎب دﯾﮕﺮش‪ ،‬اﯾﺪهﻫﺎ)‪ (1913‬ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺮﺧﺶ او ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺳﺘﻮاري دﺳـﺖ‬ ‫ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‪ ،‬ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﯽ و اﯾﺪهآﻟﯿﺴـﻢ‪ ،‬ﺑـﺮ‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ )‪.(Russell, 1911: 61‬‬ ‫ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ و از ﻃﺮﯾﻖ او و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ ﺳـﺎرﺗﺮ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺴـﺄﻟﻪ و اﺳـﺘﺪﻻل‬ ‫و درﯾﺪا ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺪي ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﺮﺧﺶ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻄـﻊ‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن اﺳﺘﺪﻻل در آﺛﺎر‬ ‫ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻫﻮﺳﺮل ﺑﺎ ﺑﻨﯿﺎد اﻧﺪﯾﺸﻪاش‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻠﺴـﻔﻪ اﺗﺮﯾﺸـﯽ‬
‫ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ‪ ،‬آدورﻧﻮ و ﻻﮐﺎن ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ و اﮔـﺮ ﻫـﻢ‬ ‫ﺑﻮﻟﺰاﻧﻮ و ﺑﺮﻧﺘﺎﻧﻮ ﺷﺪ؛ ﺳﻨﺘﯽ ﮐـﻪ ﻗﺎﺋـﻞ ﺑـﻪ اﺑﻬـﺎم ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي اﺳﺘﺪﻻل در آﺛﺎر اﯾﺸﺎن دﯾﺪه ﻣـﯽﺷـﻮد‪،‬‬ ‫اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ ﺑﻮد و داﻋﯿﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺣﻘﯿﻘﯽ و وﺣـﺪت ﻋﻠـﻢ را‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈـﺮ آن ﻓﯿﻠﺴـﻮف داﻧﺴـﺖ‪.‬‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن اﻧﺪﯾﺸﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻌـﺪاً در ﺣﻠﻘـﻪ وﯾـﻦ دﻧﺒـﺎل‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﯿﻦ ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن ﻓﺮاﻧﺴــﻮي آﺛــﺎر زﯾــﺎدي درﺑــﺎره‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﻢ در ﻣﮑﺘﺐ ﻓﺮاﻧﮑﻔﻮرت ﺑﺎ ﺟـﺪي ﮔـﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽ و راﺑﻄﻪ ﺷﺎن ﺑﺎ ﺳﻮژه و ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﮕﻞ و در ﻟﻮﮐﺎچ ﺑﺎ ﺗﻘﻮﯾـﺖ ﻣﻮﺿـﻊ اﯾـﺪهآﻟﯿﺴـﻢ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺳـﺨﺘﯽ ﻣـﯽ ﺗـﻮان در آن آﺛـﺎر‪ ،‬اﺳـﺘﺪﻻل‬ ‫آﻟﻤﺎﻧﯽ در ﻓﻠﺴﻔﻪ آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫـﺎي‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اي ﺑﺮ ﭼﯿﺴﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر زﺑﺎﻧﯽ ﯾﺎ اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭘﯿﺪا‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از‪ :‬ﻧﻔـﯽ رﺋﺎﻟﯿﺴـﻢ و ﮔـﺮاﯾﺶ و‬
‫‪6‬‬
‫ﮐﺮد )‪.(Mulligan, 1991: 116‬‬ ‫ﺑﺎزﯾــﺎﺑﯽ آﻣــﻮزهﻫــﺎي اﯾــﺪهاﻟﯿﺴــﻢ آﻟﻤــﺎن‪ ،‬ﻧﻔــﻮذ ﺗﻤــﺎﯾﺰ‬
‫ب( ﺗﺎرﯾﺦ‪ .‬ﺗﺎرﯾﺦ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺟﻬﺖ ﻣﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‪-‬ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ .‬ﺣﻀﻮر ﻣﺪاوم ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪي اﺳﺖ‪ :‬اوﻻً‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﻣﯿـﺎن ﻓﻠﺴـﻔﻪ و‬ ‫ﺑﻨﯿﺎدي ﺗﺮ از ﭼﺮﺧﺶ ﻫﺎي زﺑﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﯿﻮﻧﺪ وﺛﯿﻘﯽ ﺑﺮﻗﺮار اﺳـﺖ‪ .‬اﯾـﻦ ﭘﯿﻮﻧـﺪ دو‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي و ﻓﻠﺴﻔﻪ آﻟﻤـﺎﻧﯽ ﻇـﺎﻫﺮ ﺷـﺪ‪ :‬ﭼـﺮﺧﺶ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻣﻬﻢ دارد‪ :‬ﯾﮑـﯽ ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﯿﻘـﯽ ﮐـﻪ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن‬ ‫زﺑﺎﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮا در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي و ﭼﺮﺧﺶ زﺑـﺎﻧﯽ‬
‫ﻗﺎره اي از ﻣﺘﻮن ﻣﻬﻢ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬دوم ﺣﺠـﻢ‬ ‫ﻫﺎﯾﺪﮔﺮي ﯾﺎ اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‪ -‬ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪-‬ﻋﻤﻠﮕﺮا در ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﻋﻈﯿﻤﯽ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﮐﻪ در اروﭘﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫آﻟﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ و ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬
‫اﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﮐﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻐﻔـﻮل‬ ‫زﺑﺎن اﺳﺖ)‪5. (Mulligan, 1991: 116-120‬ﺗﻔﺎوت‬
‫واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﻮان را ﺑﻪ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن ﻗـﺎرهاي داده‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎره اي و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ را ﺑـﺎ ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ دو‬
‫اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨــﺪ ﻫــﺮ اﻧﺪﯾﺸــﻪ ﻓﻠﺴــﻔﯽ را در زﻣﯿﻨــﻪ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺷﻨﺎﺧﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺋﯽ اش ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔـﺎداﻣﺮ در ﻧﻘـﺪ ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻣﻨﻄﻘـﯽ ﯾـﮏ‬ ‫اﻟﻒ( روش‪ .‬اﻫﻤﯿﺖ روش در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻓﺎرغ از زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻌﻨﺎﺋﯽاش ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬ ‫اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺑـﯿﺶ از آﻧﮑـﻪ ﻣﺸـﺘﻤﻞ ﺑـﺮ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑـﺎ ﺗﺤﻠﯿـﻞ اﺣﺘﺠﺎﺟـﺎت ﯾـﮏ ﻣﺤـﺎوره‬ ‫آﻣﻮزه ﻫﺎﯾﯽ در ﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻠﺴﻔﯽ داﻧﺴﺘﻪ ﺷـﻮد‪ ،‬روﺷـﯽ‬
‫اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ ﺑﺎ اﺑﺰار ﻣﻨﻄﻖ و ﻧﺸﺎن دادن ﻋﺪم اﻧﺴﺠﺎم‪ ،‬اﻧﺠﺎم‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻔﮑﺮ ﺑﺸـﺮ از‬
‫ﭘﺮشﻫﺎﯾﯽ در ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﺑﺮﻣﻼ ﮐـﺮدن ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺑﺎﻃـﻞ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳـﺖ و ﻋﻠـﻢ ﺗﻠﻘـﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪوﺿﻮح ﺧﺎﺻﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ اﻣـﺎ آﯾـﺎ ﺷـﺨﺺ‬ ‫راﺳﻞ در ‪ 1911‬در ﻣﻘﺎﻟﻪ » رﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ« ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ اﻓﻼﻃﻮن را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺗـﺎ ﭘﺮﺳـﺶﻫـﺎي او را‬ ‫در ﻓﻠﺴــﻔﻪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨــﺎن ﮐــﻪ در ﻋﻠــﻢ‪ ،‬روش درﺳــﺖ روش‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﺪ؟ آﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ از اﯾـﻦ‬ ‫اﺳﺘﻘﺮاﯾﯽ و ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻋﻘﯿﺪه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﭼﯿﺰي از اﻓﻼﻃﻮن ﺑﯿﺎﻣﻮزد ﯾﺎ اﯾﻨﮑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﺑﺮﺗـﺮي‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺮ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻫـﺮ ﻣﺴـﺄﻟﻪاي را‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺛﺒﺎت ﻣﯽرﺳـﺎﻧﺪ)‪.(Gadamer, 1986:38‬‬ ‫ﺧﻮدش ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ رﺋﺎﻟﯿﺴـﻢ‬
‫ﻣﻮرد ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ ﺑـﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ واﺣـﺪي از‬ ‫در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﺗﺎرﯾﺦﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ اﻓﺮاﻃﯽ ﺑـﻪ ﯾﮑـﯽاﻧﮕـﺎري‬
‫ﻧﻈﺮﯾﺎت و آﻣﻮزه ﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ و در ﺑﺎب ﻫﺮﯾﮏ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻓﻠﺴـــﻔﻪ ﺑـــﺎ ﺗـــﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴـــﻔﻪ رﯾﺸـــﻪ در اﻧﺪﯾﺸـــﻪ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺷﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﻧـﺎﻫﻤﮕﻮﻧﯽ‬ ‫ﮐﺮوﭼﻪ)‪ (Croce‬دارد‪ .‬ﺑﺨـﺶ اﺳﺎﺳـﯽ ﮐـﺎر ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن‬
‫در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﺸـﺘﺮﮐﯽ ﮐـﻪ‬ ‫ﻗــﺎرهاي اﯾﺘﺎﻟﯿــﺎ ﻫﻤﭽــﻮن ﺟﯿــﺎﻧﯽ واﺗﯿﻤــﻮ و اﯾﻤﺎﻧﻮﺋــﻞ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮐﺘﺎب ﺑـﺮاي ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻗـﺎرهاي ﺑﺮﺷـﻤﺮده اﻧـﺪ‪،‬‬ ‫ﺳـﻮرﯾﻨﻮ)‪ (Emanuele Severino‬ﺑـﺮ ﺧـﻮاﻧﺶﻫـﺎي‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬ ‫آﻟﻤﺎﻧﯽ از اﯾﻦ ﯾﮑﯽاﻧﮕـﺎري اﺳـﺘﻮار اﺳـﺖ‪ .‬ﺛﺎﻧﯿـﺎً‪ ،‬ﺑﯿﺸـﺘﺮ‬
‫ﺑﯿﻤﻨﺎﮐﯽ ﻋﻘﻞ ﻣﺸﺘﺮك‪ ،‬ﭼﺮﺧﺶ زﻣﺎﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺗـﺎرﯾﺨﯽ‬ ‫ﺗــﺄﻣﻼت ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن ﻗــﺎرهاي در ﺑــﺎب ذﻫــﻦ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌــﻪ و‬
‫ﺑﻪ ﺑﻌﺪ زﻣﺎﻧﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﯿﺎت اﻧﺴـﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻔـﺎﻫﯿﻢ و ﻓﻠﺴـﻔﻪ‪،‬‬ ‫اﺧﻼق‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ دارد‪ .‬اﻣﺮي ﮐـﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً در ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺑـﯿﻦ اﻻذﻫـﺎﻧﯽ )‪ ،(intersubjectivity‬ﺑﯿـﺎن‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻏﺎﯾـﺐ اﺳـﺖ و ﺗﻨﻬـﺎ در ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ ﻋﻠـﻢ‬
‫ﺿﺪ ﺑﺎزﻧﻤـﺎﮔﺮا )‪ (anti-representationalist‬از ذﻫـﻦ‪،‬‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﻠﻢ را ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮐـﺮد‪ .‬ﺛﺎﻟﺜـﺎً‪ ،‬در‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﻣﻀﻤﻮن و‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎره اي از دﯾﻠﺘﺎي ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﻪ رواج ﯾﺎﻓـﺖ‬
‫ﺳﺒﮏ‪ ،‬روﯾﮑﺮد اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ ،‬روﯾﮑﺮد ﺿﺪ ﻧﻈـﺮي‬ ‫ﮐﻪ ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ از ﺣﯿﺚ ﻫـﺪف و روش‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﯽ‪ -‬ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ .‬ﮔﺮاﯾﺶ دو ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﮐﺘﺎب ﯾـﺎد‬ ‫ﺗﻔــﺎوت اﺳﺎﺳــﯽ ﺑــﺎ ﻫــﻢ دارﻧــﺪ ﺑــﺮﺧﻼف ﻧﮕــﺮش‬
‫ﺷﺪه ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ذاتﮔﺮاﯾـﯽ اﺳـﺖ و در ﻧﻘـﻞ آراي‬ ‫ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ ﮐﻪ در ﭘﺮﺗﻮ ﻓﯿﺰﯾﮑﺎﻟﯿﺴﻢ‪ ،‬ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﻪ‬
‫ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن دو ﺳــﻨﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺸــﺘﺮ ﺟﺎﻧــﺐ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻗــﺎرهاي را‬ ‫ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬دﻓﺎع ﺳﺎرﺗﺮ و ﻫﺎﺑﺮﻣـﺎس از‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﭘﺎرهاي از اﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‪،‬‬ ‫وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯿﺎن ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻋﻠﻮم اﻧﺴـﺎﻧﯽ‬
‫اﻧﺘﻘﺎدات ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﻗﺎرهاي را ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﯽآورﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از آﺛﺎري ﮐﻪ اﺧﯿﺮاً در ﺑـﺎره دو‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﺑـﺎ ﺗﮑﯿـﻪ ﺑـﺮ ﺗﻔﺎﺳـﯿﺮ اﻧﮕﻠﯿﺴـﯽ زﺑـﺎن‬ ‫دﺳﺘﮕﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ -‬ﻗﺎرهاي ‪(analytical/continental‬‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﻣﺎ در ﻫـﺮ ﻣﻮﺿـﻮﻋﯽ ﮐـﻪ‬ ‫)‪ split‬ﻧﻮﺷــﺘﻪ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ ،‬ﮐﺘــﺎب ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ در ﺑﺮاﺑــﺮ‬
‫ﻃﺮح ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺮف آﺧـﺮ را ﻓﯿﻠﺴـﻮف ﻗـﺎرهاي ﻣـﯽزﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺎرهاي‪ :‬ﺑﺮاﻫﯿﻨﯽ ﺑﺮ روﺷﻬﺎ و ارزش ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭼـﯿﺲ‬
‫ﯾﻮﻫﺎن ﮔﻠﻮك در ﻧﻘﺪ و ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬ ‫و رﯾﻨﻮﻟـــﺪز اﺳـــﺖ‪ 7.‬در اﯾـــﻦ ﮐﺘـــﺎب‪ ،‬دو روﯾﮑـــﺮد‬
‫دارد‪ .‬وي ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺪﻋﺎي ﮐﺘـﺎب ﺗﻨﻬـﺎ ﺗﻌـﺪاد‬ ‫ذات ﮔﺮا)‪ (essentialist‬و اﻧﻘﺒﺎﺿـﯽ)‪(deflationary‬‬
‫اﻧﺪﮐﯽ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي دﻗﯿﻖ ﮐﻠﻤـﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ دو دﺳﺘﮕﯽ ﯾﺎد ﺷﺪه‪ ،‬از ﻫﻢ ﻣﺘﻤـﺎﯾﺰ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮ‬
‫روش ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﻧﺪ و اﯾﻦ ﻓﻬﺮﺳـﺖ دﭼـﺎر ﻏﻔﻠـﺖ ﻓـﺎﺣﺶ‬ ‫اﺳﺎس روﯾﮑـﺮد ذاتﮔـﺮا‪ ،‬ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ اﻧﺤﺼـﺎرﮔﺮاﯾـﯽ دو‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ وﯾﮋﮔﯽ ﻣﻬﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي‪ ،‬ﯾﻌﻨـﯽ روﯾﮑـﺮد‬ ‫ﺳﻨﺖ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺑﺮﻗﺮاري آﺷﺘﯽ ﻣﯿﺎن آن دو ﻧﯿﺴﺖ در ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ﺷﮑﺎﮐﺎﻧﻪ ﺑﻪ آرﻣﺎن ﻫﺎي ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي ﻫﻤﭽﻮن ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس روﯾﮑﺮد اﻧﻘﺒﺎﺿـﯽ‪ ،‬ﺗﻔـﺎوت ﺻـﺮﻓﺎً ﻇـﺎﻫﺮي‬
‫و اﺳﺘﺪﻻل ﻋﻘﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﻘﺎد دﯾﮕﺮ آﻧﮑﻪ اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‬ ‫اﺳــﺖ و ﺑﺎﯾــﺪ آن را ﻧﺎدﯾــﺪه ﮔﺮﻓــﺖ‪ .‬روﯾﮑــﺮد اول‪ ،‬دو‬
‫در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ و در واﻗﻊ اﯾﻦ اﺻـﻄﻼح‬ ‫دﺳﺘﮕﯽ را ﺑـﯿﺶ از ﺣـﺪ واﻗﻌـﯽ و ﮔﺴـﺘﺮده ﻣـﯽﺑﯿﻨـﺪ و‬
‫را اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر آﺳﺘﯿﻦ وﺿـﻊ ﮐـﺮد و اﺳﺘﺮاوﺳـﻮن آن را رواج‬ ‫روﯾﮑﺮد دوم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻧﻔﺮت و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﯿﺎن‬
‫داد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آﻧﻬﺎ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ را ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿـﻞ‪ ،‬ﻣﺨـﺘﺺ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫دو ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﯾـﮏ ﭘﺪﯾـﺪه ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﯿﺴـﺖ و‬
‫ﻗﺎرهاي ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻤﺎن ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ روﻧـﺪ ﮐﻠـﯽ ﺣـﺎﮐﻢ ﺑـﺮ‬ ‫دﺳﺖ ﮐﻢ ﺗﺎ ﺣـﺪي ﺑـﺮ ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎي واﻗﻌـﯽ ﻓﻠﺴـﻔﯽ و‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮردي ﺷـﮑﺎﮐﺎﻧﻪ ﯾـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﻓﺮاﻓﻠﺴﻔﯽ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوتﻫـﺎ در‬
‫ﺑﺎزﻧﻤﺎﮔﺮاﯾﯽ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آن دو در دﻓﺎع از ﻧﻈﺮ ﺧـﻮد‬ ‫ﺑﯽاﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳـﺘﺪﻻلﻫـﺎي اﺳـﺘﻌﻼﯾﯽ دارد در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﻘﺾ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻫﻤﭽﻮن دﯾﻮﯾﺪﺳﻮن‪ ،‬ﻣـﮏ داول و‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﻤﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﺻـﻮر اﺳـﺘﻌﻼﯾﯽ اﺳـﺘﺪﻻل را‬
‫ﺑﺮاﻧـــــﺪوم را ﺑﺨﺸـــــﯽ از ﻓﻠﺴـــــﻔﻪ ﭘﺴـــــﺎﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬ ‫دﻧﺒﺎل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﻣﺎ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ؛ زﯾﺮا اﺳـﺘﺪﻻل‬
‫)‪ (post-analytic‬و ﻧــﻪ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ ﻣــﯽداﻧﻨــﺪ‬ ‫اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ را اﯾﻔـﺎ‬
‫)‪ .(Chase &Reynolds: 2011, 90, 97, 218‬وﻟﯽ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﮔﻮاه آن ﺑﺤﺚﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮﻫﺎن ﻣﺜﻠـﺚﺑﻨـﺪي‬
‫اﯾﻦ دﻓﺎع ﻧﯿﺰ ﻏﯿـﺮ ﻣﻮﺟـﻪ اﺳـﺖ؛ زﯾـﺮا واژه ﭘﺴـﺎﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را‬ ‫در دﯾﻮﯾﺪﺳﻮن و ﯾﺎ ﺑﺤﺚﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬
‫رورﺗﯽ و ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدهاﻧﺪ و اﮐﻨﻮن رورﺗﯽ ﺧـﻮد‬ ‫ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد در ﺑﺎب اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﭘﯿﺶﺷﺮط ﻣﻌﻨﺎ و‬
‫ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑﺎزﻧﻤـﺎﮔﺮاﯾﯽ و اﺳـﺘﺪﻻل اﺳـﺘﻌﻼﯾﯽ‬ ‫ﻣﻀﻤﻮناﻧﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﯾـﻦ‪ ،‬ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن ﻗـﺎرهاي در ﮐـﺎرﺑﺮد‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﻨﺖ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﺎم و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪﻃﻮر‬ ‫واژه اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ و واژﮔـﺎن ﻫـﻢرﯾﺸـﻪاش ﺑﺴـﯿﺎر آزاد ﻋﻤـﻞ‬
‫ﺧﺎص اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺎرهاي از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن اﺧﯿﺮ ﺑﺎزﻧﻤﺎﮔﺮاﯾﯽ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺸﺎن ﺑﺮﻫـﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸـﯿﻨﯽ و‬
‫ﻫﻤﭽــﻮن ﮐــﻮاﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻮﮔﻨــﺪات )‪ ،(Tugendhat‬ﺗــﺮاوﯾﺲ‬ ‫ﻗﻄﻌﯽ ﻧﯿﺴـﺖ‪ .‬ﺑـﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬واژه اﺳـﺘﻌﻼﯾﯽ در اﻧﺪﯾﺸـﻪ آﻧﻬـﺎ‬
‫)‪ (Travis‬و ﻫﮑﺮ ﻋﻨﻮان ﭘﺴﺎﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را رد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬ ‫اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﭼﯿﺰي ﺷﺒﯿﻪ »ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮﺑﮋﮐﺘﯿﻮﯾﺘﻪ« اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﮔﻨﺪات ﮐﻪ ﺧـﻮد زﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎﮔﺮد ﻫﺎﯾـﺪﮔﺮ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫اﯾﺪه ﺑﺮﻫﺎن اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ را ﮐﺎﻧﺖ در ﭘﺎﯾﺎن ﻧﻘﺪ ﻋﻘﻞ ﻣﺤـﺾ و‬
‫ﺑﺎزﻧﻤﺎﮔﺮاﯾﯽ)ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻮﺑﮋﮐﺘﯿﻮﯾﺘﻪ( ﺧﻄﺎي اﺻـﻠﯽ‬ ‫در ﺑﻨﺪﻫﺎﯾﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼـﯿﺲ و رﯾﻨﻮﻟـﺪز‪ ،‬ﻫﻤﭽـﻮن‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻨﺘﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻮﻫـﺎن ﮔﻠـﻮك‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري از ﺷﺎرﺣﺎن ﮐﺎﻧﺖ‪ ،‬آن را ﻣﻐﻔﻮل ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ وﯾﮋﮔﯽ دﯾﮕﺮي از آن ﻓﻬﺮﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ روﯾﮑـﺮد‬ ‫اﯾــﺪه ﺑــﯿﺶ از ﻫــﺮ ﺟﺮﯾــﺎﻧﯽ در ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻗــﺎرهاي از ﺟﻤﻠــﻪ‬
‫ﺿﺪ ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪-‬اﺧﻼﻗﯽ ﻣﯽﭘﺮدازد‪ .‬از ﻧﻈـﺮ او‬ ‫ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﻮﺳـﺮل‪ ،‬در ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ و ﺑـﻪوﯾـﮋه در‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﺋﻞ‬ ‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﺑﺎزﺗﺎب ﯾﺎﻓﺖ؛ زﯾﺮا ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﻮﺳﺮل ادﻋﺎ‬
‫اﻧﻀﻤﺎﻣﯽ و واﻗﻌﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪-‬اﺧﻼﻗﯽ دارد؛ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻓﯽاﻟﻤﺜـﻞ‬ ‫ﻧﻤﯽﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ در ﻣﻘـﺎم رد ﺷـﮑﺎﮐﯿﺖ اﺳـﺖ‪ .‬در ﺧﺼـﻮص‬
‫اﺧﻼق ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮآﻣﺪه از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ و در ﻣﯿـﺎن‬ ‫وﯾﮋﮔﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺿﺪﯾﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑـﺎ ﺑﺎزﻧﻤـﺎﮔﺮاﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن ﻗــﺎرهاي ﻧﺎﺷــﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳــﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨــﯿﻦ از ﻟﺤــﺎظ‬ ‫ﭼﯿﺲ و رﯾﻨﻮﻟﺪز ﻫﯿﭻ ﻣﺼـﺪاﻗﯽ ﺑـﺮاي ﺑﺎزﻧﻤـﺎﮔﺮاﯾﯽ اراﺋـﻪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺤﺚﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺳﯿﺎﺳﯽ راﺳﻞ‪ ،‬ﻧﻮﯾﺮات‪ ،‬ﻫﺎرت‪،‬‬ ‫ﻧﻤﯽدﻫﻨﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻤﺎﯾـﻞ دارﻧـﺪ ﺑـﻪ اﯾﻨﮑـﻪ ﺟﺮﯾـﺎن اﺻـﻠﯽ‬
‫دورﮐﯿﻦ و ﭼﺎﻣﺴﮑﯽ ﻫﻤﺘـﺎي ﺳـﺎرﺗﺮ و ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴـﺖ ﻫـﺎي‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺖﮔﺮا در ﻓﻠﺴـﻔﻪ ذﻫـﻦ و ﻋﻠـﻮم ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ را ﭼﻮﻧـﺎن‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻧﺘﻘﺎدياﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﻬـﻢ وﺟـﻮد‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺪاﻧﻨـﺪ در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﻧﻈـﺮ در‬
‫دارد ﮐﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﻗﺎرهاي ﻗﻠﻤﺮو ﺳﯿﺎﺳﺖ را ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴـﺘﺮده‬ ‫ﻣﻮرد ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬ﺻـﺎدق ﻧﯿﺴـﺖ؛ زﯾـﺮا‬
‫ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪﻃﻮري ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ را درﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿـﺮد‬ ‫ﻣﺤﮑﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﻘﺪي ﮐﻪ ﺑﺮ ﺑﺎزﻧﻤﺎﮔﺮاﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫و ﻧﻘﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ذﯾﻞ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﺪ ﻣﺪرﻧﯿﺘﻪ ﻣﯽآورﻧﺪ‪ .‬وﯾﮋﮔـﯽ‬ ‫از ﺟﺎﻧﺐ وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ و ﮔﺮاﯾﺶ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ آﮐﺴـﻔﻮرد‪،‬‬
‫دﯾﮕﺮي ﮐـﻪ ﭼـﯿﺲ و رﯾﻨﻮﻟـﺪز ﺑـﺮاي ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻗـﺎرهاي ﻧـﺎم‬ ‫ﺑﻪوﯾﮋه راﯾﻞ و آﺳﺘﯿﻦ‪ ،‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋـﻼوه اﯾـﻦ ﻧﻘـﺪ‪ ،‬از‬
‫ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻘﺪم ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن ﺑﺮاي ﻋﺎﻟﻢ ﺣﯿـﺎت‬ ‫ﻃﺮﯾﻖ اﻧﻮاع ﺑﯿﺎنﮔﺮاﯾﯽ)‪ (expressivism‬و ﻧﯿﺰ ﻫﻢﮔﺮاﯾـﯽ‬
‫و ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺣﯿﺎت و آﻧﭽﻪ ﮐﻪ از آن ﺑـﻪ‬ ‫ﺷﯿﻮه ﺗﻔﮑﺮ وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻨﯽ و ارﺳﻄﻮﯾﯽ در ﺑﺎب ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽﻫـﺎي‬
‫ﭘﺮﺳــﺶﻫـــﺎي اﺧﻼﻗـــﯽ‪-‬وﺟــﻮدي ﺗﻌﺒﯿـــﺮ ﻣـــﯽﮐﻨﻨـــﺪ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺗﻤﺎﯾﻞ )‪ ،(conative‬در ﺣﺎل ﺑﺎزﺳـﺎزي اﺳـﺖ‪.‬‬
‫)‪ .(Chase & Reynolds, 2011: 29, 30, 36‬اﯾـﻦ‬ ‫اﻣﺎ در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ آﺷـﮑﺎرا ﺑـﺮ ﻣﻔﺮوﺿـﺎت‬
‫ﻋﺎم »ﻗﺎرهاي« اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ را ﻣـﯽ‪-‬‬ ‫وﯾﮋﮔــﯽ اﮔﺮﭼــﻪ ﻣــﯽﺗﻮاﻧــﺪ ﺗﻘﺎﺑــﻞ ﻣﯿــﺎن دو ﺳــﻨﺖ را از‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬در ﮐﺸـﻮرﻫﺎي اﺳـﮑﺎﻧﺪﯾﻨﺎوي‪ ،‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬ ‫دﻫﻪ‪ 1940‬ﺗﺎ ‪ 1960‬ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﺪ و از اﯾـﻦ ﺣﯿـﺚ ﻣـﯽﺗـﻮان‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً از آﻏﺎز ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﺑـﻪ وﯾـﮋه ﺑـﺎ ﺗـﻼش ﻫـﺎي دو‬ ‫ﻫﺎﯾﺪﮔﺮ و ﺳـﺎرﺗﺮ را از ﯾـﮏﺳـﻮ وﮐﺎرﻧـﺎپ و آﺳـﺘﯿﻦ را از‬
‫ﺷــﺨﺺ ﻓﻨﻼﻧــﺪي‪ ،‬ﯾﮑــﯽ ﮐــﺎﯾﻼ )‪ (Kaila‬از اوﻟــﯿﻦ‬ ‫ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﻫـﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﮐـﺮد اﻣـﺎ در ﻣـﻮرد دو ﺗـﻦ از‬
‫ﮔﺮوﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﻢ ﻣﻨﻄﻘﯽ و دﯾﮕﺮي ﻓـﻮن راﯾـﺖ‬ ‫ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﯾﻌﻨﯽ راﺳـﻞ و وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ ﺻـﺎدق‬
‫ﻣﻌﺮوفﺗﺮﯾﻦ ﺷـﺎﮔﺮد وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ‪ ،‬ﻧﯿـﺮوي ﺑﺮﺗـﺮ ﺑـﻮده‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺧﯿﺮي ﮐﻪ در ﺑﺎره‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در آﻟﻤﺎن و اﺗﺮﯾﺶ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ ﺣـﺎل ﻫـﯿﭻ‬
‫اﻧﺪك‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮاي ﺟﺮﯾﺎن اﺻﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ‬ ‫وﯾﮋﮔﯽ واﺣﺪي ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺴﻂ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﯾﻦ‬
‫ﮐﺎر ﺻﺮﻓﺎً ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺷﺪه ﺑـﻮد ﻣﺘـﺄﺛﺮ از ﺣﺎﮐﻤﯿـﺖ‬ ‫دو ﺳﻨﺖ‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻣﯿﺎن آن دو را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ روﺷﻦ ﮐﻨﺪ و اﮔـﺮ‬
‫ﻧﺎزﯾﺴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻋﻤﺪه آن ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽاي ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﯿﺎديﺗﺮ از اﺻﻮل روشﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫـﺎي ﻣﻬـﻢ ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴـﻢ ﻣﻨﻄﻘـﯽ‪ ،‬ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴـﻢ و‬ ‫اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﯿﺲ و رﯾﻨﻮﻟﺪز ﺑﺮاﺑـﺮ ﻫـﻢ ﻗـﺮار ﻣـﯽدﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫رواﻧﮑﺎوي ﺑﻪ ﺧﺎرج از اﯾﻦ ﮐﺸـﻮرﻫﺎ ﻣﻬـﺎﺟﺮت ﮐﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ ﺑـﯿﺶ از آﻧﮑـﻪ ﺑـﻪ روش‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎي ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﯽ ﮐـﻪ ﺳـﺎﻟﻢ و دﺳـﺖ ﻧﺨـﻮرده‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﺑﺴـﯿﺎر ﮐﻠـﯽ در ﺷـﯿﻮه اﻧﺪﯾﺸـﯿﺪن و‬
‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳـﯽ و اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴـﻢ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻋﻘﻠـﯽ ﻫﻤﭽـﻮن وﺿـﻮح و‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻓـﺮادي ﭼـﻮن ﻫﻮﺳـﺮل و ﯾﺎﺳـﭙﺮس ﺳـﮑﻮت‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﻋﻘﻠﯽ ﻣﯽﺷﻮد)‪.(Glock, 2012: 398-402‬‬
‫اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﯾﻦ ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫آﻟﻤﺎﻧﯽ زﺑﺎن ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻬﺎ دور از آن ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻠﻘﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ‬
‫ﺣﯿﺎت ﺧﻮد اداﻣﻪ داد اﻣﺎ درآﻟﻤﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﻫﮕـﻞ و‬ ‫ﯾﻮﻫﺎن ﮔﻠﻮك در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﺴـﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺎرﮐﺲ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ دوﺑﺎره ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ را ﺑﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗـﺎرهاي ﺗﻘﺴـﯿﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در آﻟﻤﺎن ﺷﺮﻗﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﻨـﺎﻃﻖ اروﭘـﺎي‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻠﻘﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ از ﻓﻠﺴﻔﻪ دارﻧـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ اﯾـﻦ‬
‫ﺷﺮﻗﯽ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﻠﺴﻔﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺤـﺖ اﻟـﺰام ﺷـﺮاﯾﻂ‬ ‫دو ﺷــﺎﺧﮕﯽ ﻧــﻪ ﺗﻨﻬــﺎ ﺑــﻪ دﻻﯾــﻞ ﺗــﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻠﮑــﻪ در ﮐــﻞ‬
‫اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﯽ دﻧﺒﺎل ﻣﯽﺷـﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬ ‫ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﻓﻨﺘﯽ اﺳﺖ و دﺳﺖﮐـﻢ ﭼﻬـﺎر ﻧﻘﻄـﻪ ﺿـﻌﻒ ﻏﯿـﺮ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ ﭼﻮﻧــﺎن دﺳــﺘﺎورد ﺳــﺮﻣﺎﯾﻪداري ﮐﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿﺴــﻢ و‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ دارد؛ ﯾﻌﻨﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻬﺎر ﭼﯿﺰ را ﻧﺎدﯾﺪه ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‪ -‬اﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻣﺤﮑﻮم ﻣﯽﺷﺪ و ﺑﺤـﺚ‬ ‫‪.1‬ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ در اروﭘﺎي ﻗﺎرهاي؛‬
‫ﺟﺪي درﺑﺎره آن ﺑﻪ ﮐﺎر ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺻﻮري ﻣﺤـﺪود ﺷـﺪ‬ ‫‪ .2‬ﺗﻔﻮق ﻓﻌﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در آﻧﺠﺎ؛‬
‫ﮐــﻪ آن ﻫــﻢ ﺗﻨﻬــﺎ در ﺳــﺎﯾﻪ ﺣﻤﺎﯾــﺖ ﻟﻔﻈــﯽ از ﻣﺸــﺎﻫﯿﺮ‬ ‫‪.3‬راهﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ ورزي در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‬
‫ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﻢ‪ -‬ﻟﻨﯿﻨﯿﺴﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺟـــــﻪ‬ ‫زﺑﺎن؛‬
‫دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در آﻟﻤﺎن ﻏﺮﺑﯽ در ﮐـﺎر ﻣﮑﺘـﺐ‬ ‫‪.4‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﻧـﻪ ﻓﻘـﻂ ﯾﮕﺎﻧـﻪ ﺑـﺪﯾﻞ ﻓﻠﺴـﻔﻪ‬
‫ﻣﻮﻧﯿﺦ وﻟﻔﮕﺎﻧﮓ اﺷﺘﮕﻤﻮﻟﺮ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ آن‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ از ﺑﺴﯿﺎري ﺟﻬﺎت ﺑﺪﯾﻞ ﺑﺮﺗـﺮ آن‬
‫در اﺗﺮﯾﺶ و ﻧﯿﺰ در ﮐﺎر ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس و ﮐـﺎرل‬ ‫ﻧﯿﺰ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺗﻮ اﭘﻞ)‪ (Karl Otto Aple‬دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس و‬ ‫ﮔﻠــﻮك در اداﻣــﻪ‪ ،‬وﺿــﻌﯿﺖ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ را در‬
‫اﭘﻞ از وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ و ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﻌﻞ ﮔﻔﺘﺎري آﺳﺘﯿﻦ اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬وي ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ اﺳﻢ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿﮏ ﻣﯿﺎن ﺗﺒﯿﯿﻦﻫﺎي ﻋﻠّﯽاي ﮐـﻪ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ اراﺋﻪ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻓﻬﻢ ﻋﻤﻞ و ﮔﻔﺘﺎر‬
‫دارد‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ اروﭘﺎ )اﮔﺮ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ( در‬ ‫اﻧﺴﺎن ﮐﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻋﺘﺮاﺿﺎت‬
‫ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﻓﺎع ﮐﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم‪،‬‬ ‫اﯾﻨﻬــﺎ‪ ،‬ﮐﺴــﺎﻧﯽ ﭼــﻮن ﺗﻮﮔﻨــﺪات و ﮐﻮﻧــﻪ)‪(Kunne‬‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺮاﮐﺰ ﻓﻠﺴﻔﻪ آﻟﻤﺎﻧﯽ زﺑﺎن را ﺗﺤﺖاﻟﺸﻌﺎع ﺧﻮد ﻗﺮار‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻨﺘﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﺑﺎ روش ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ دوﺑﺎره‬
‫داد‪ ،‬اﻣـــﺎ ﻣـــﺎﻧﻊ از آن ﻧﺸـــﺪ ﮐـــﻪ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳـــﯽ‪،‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿـﺮ در آﻟﻤـﺎن‪،‬‬
‫اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴــﻢ‪ ،‬ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿــﮏ و ﭘﺴﺎﺳــﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽ در‬ ‫اﺗﺮﯾﺶ و ﺳـﻮﺋﯿﺲ ﺷﮑﻮﻓﺎﺳـﺖ و ﭼﻮﻧـﺎن ﻗـﻮي ﺗـﺮﯾﻦ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﻤﭽﻮن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﯿـﮏ در اﻣﺮﯾﮑـﺎ‬ ‫ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﺴﺘﻘﻞ رو ﺑﻪ رﺷﺪ اﺳﺖ‪ 8.‬در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﯾــﺎ در اﯾﺮﻟﻨــﺪ‪ ،‬ﯾــﺎ ﻣﮑﺘــﺐ ﺟﺪﯾــﺪ ﭘــﮋوﻫﺶ اﺟﺘﻤــﺎﻋﯽ‬ ‫ﺗﻔﮑﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻮﺿﻊ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ داﺷﺖ و در ﻣﯿﺎن ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫)‪ (The New School for Social Research‬در‬ ‫ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﻫﺮ ﻓﯿﻠﺴﻮف ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎس‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﻃﯽ ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿـﮏ‬
‫ﻧﯿﻮﯾﻮرك‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷـﺘﻪ از اﯾـﻦ‪ ،‬از دﻫـﻪ‪-‬‬ ‫ﯾﺎ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻧﺘﻘﺎدي‪ ،‬در ﺣﻮزه ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺧﻮد‪ ،‬ﮐﻢ و‬
‫‪ 1960‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﻗـﺎرهاي در اﻣﺮﯾﮑـﺎي‬ ‫ﺑــﯿﺶ ﺗﻮﺟــﻪاي ﺑــﻪ ﻧﻈﺮﯾــﺎت ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ دارد؛ اﮔــﺮ ﭼــﻪ‬
‫ﺷﻤﺎﻟﯽ رواج ﭘﯿـﺪا ﮐـﺮد و ﺗـﺄﺛﯿﺮ آﻧﻬـﺎ در آن ﻣﻨـﺎﻃﻖ در‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﯽاﺳﺎس و ﺗﻌﺼﺐ آﻣﯿـﺰ‬
‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﺧﺎرج از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﯿﺶ از ﺗـﺄﺛﯿﺮي ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﺑـﺮ‬ ‫داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫اروﭘﺎي ﻗﺎرهاي ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻟﺪوﯾﻦ در ﮐﺘـﺎﺑﯽ ﮐـﻪ درﺑـﺎره‬ ‫در آﻏﺎز ﺗﻮﺟﻪ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ اﻣـﺎ در‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ از ‪ 1945‬ﺑـﻪ ﺑﻌـﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻧﺴﻞ ﺟﻮاﻧﺘﺮ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺑﺮاﻫﯿﻦ در ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﺑﺎ زﺑـﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴـﯽ‬ ‫ﺗﻮﺟــﻪ ﺟــﺪي ﮐــﺮدهاﻧــﺪ‪ .‬ﮔﺴــﺘﺮش ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ در‬
‫ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬وي ﻣـﯽﮔﻮﯾـﺪ ﮐـﻪ در ﻣﯿـﺎن ﺑﺴـﯿﺎري از‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪي آﻫﺴﺘﻪﺗﺮ و دردﻧﺎكﺗـﺮ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ و‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه آﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐـﻪ‬ ‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﯿﺶ از آﻧﮑﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﺎﺷﯿﺴـﻢ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫زﻣﯿﻨﻪ اﺻﻠﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪﺷـﺎن ﻋﻠـﻮم اﻧﺴـﺎﻧﯽ اﺳـﺖ و ﺑـﺎ آن‬ ‫ﻓﻀﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﻮﻣﯽ آﻧﺠﺎ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬آﻧﭽـﻪ در آﻧﺠـﺎ‬
‫ﻫﻤﺪﻟﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺪﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺎ رورﺗﯽ ﻣﺘـﺄﺧﺮ وﺟـﻮد‬ ‫ﻣﻄــﺮح ﺑــﻮد ﻋﺒــﺎرت ﺑــﻮد از ﻣﯿــﺮاث ﺑﺮﮔﺴــﻮن‪ ،‬ﻣــﺮگ‬
‫دارد ﮐﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻓﻠﺴﻔﯽ را در ﻧﻈﺮ و ﻋﻤﻞ رد ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‬ ‫زودﻫﻨﮕﺎم ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻧﯿﮑﻮد‪ ،‬ﺟـﻮرداﯾﻦ )‪(Jourdain‬‬
‫)‪ .(Baldwin, 2001: 273-4‬وي ﻇﺎﻫﺮاً ﻣﯽﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫و ﻫﺮﺑﺮاﻧﺖ )‪ ، (Herbrandt‬ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﯾﺨﯽ‬
‫ﮐﺴــﺎﻧﯽ را ﮐــﻪ درﺑــﺎره ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻣــﯽﻧﻮﯾﺴــﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑــﺮ‬ ‫و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﻬﺖﮔﯿﺮي اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﺧـﻼقﺗـﺮي ﭼـﻮن‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن واﻗﻌﯽ ﻗﺮار دﻫﺪ و ﺑـﺎ ﺗﺄﮐﯿـﺪ ﺑـﺮ اﯾﻨﮑـﻪ ﺗـﺄﺛﯿﺮ‬ ‫ﮐﻮژوه )‪ (Kojeve‬و ﺳﺎرﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﻬﺮهﻫﺎي آﻟﻤـﺎﻧﯽ‬
‫اﺻﻠﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﺑﺮﺣﻮزهﻫﺎي دﯾﮕﺮ)ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ( ﺑﻮده‬ ‫زﺑﺎن ﻏﯿﺮﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻋﻢ از ﻫﮕﻞ‪ ،‬ﻫﻮﺳﺮل و ﯾﺎ ﻓﺮوﯾـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ را در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﻠﺴـﻔﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴـﯽ زﺑـﺎن‪،‬‬ ‫ﺣﺘﯽ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﯿﺰ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﮔﺮاﯾﺸﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺸﻤﺎرد‪ .‬اﯾﺮادي ﮐﻪ ﺑﺮ ﮐـﺎر او وارد اﺳـﺖ اﯾـﻦ‬ ‫در ﺣﺎل رﺷﺪ اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﯽ از ﺟـﺪيﺗـﺮﯾﻦ ﻃﺮﻓـﺪاران‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎﻧﯽ اراﺋﻪ ﮐﻨـﯿﻢ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي اﻧـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽـﻮن‬
‫ﮐﻪ دﭼﺎر ﺷﮑﺎﮐﯿﺖ »ﻗﺎرهاي« ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺗـﻮان اﺳـﺘﺪﻻل‬ ‫ﺟـــﯿﮑﺲ ﺑﻮورﺳـــﻪ )‪ (Jacques Bouveresse‬و‬
‫ﻋﻘﻠﯽ ﺷﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬در آن ﺻـﻮرت اﯾـﻦ ﻓﻬﺮﺳـﺖ ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ‬ ‫ﭘﺎﺳــﮑﺎل اﻧﮕــﻞ )‪ (Pascal Engel‬ﻓﺮاﻧﺴــﻮياﻧــﺪ‪ .‬در‬
‫رورﺗﯽ و ﭘﯿﺮواﻧﺶ ﺑﻠﮑﻪ ﮐﯿﻮل و ﻃﺮﻓـﺪاراﻧﺶ را ﻧﯿـﺰ در‬ ‫اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‪ ،‬اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺑﺴـﯿﺎري از ﮐﺸـﻮرﻫﺎي اروﭘـﺎي ﺷـﺮﻗﯽ‬
‫ﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻧﯿﭽﻪايﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﯿﺴﺖﻫﺎي‬ ‫وﺿــﻌﯽ ﻣﺸــﺎﺑﻪ ﺣــﺎﮐﻢ اﺳــﺖ‪ .‬ﭘــﺲ ﺑــﺮﺧﻼف ﺗﻠﻘــﯽ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ و ﭘﺎرهاي از اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﻫﺮ ﻃﺮف را در ﻗﯿﺎس ﺑـﺎ‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ زﺑﺎن‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از ﻃﺮﻓﺪاران ﮐﻮﻫﻦ و ﻓﺎﯾﺮاﺑﻨـﺪ و‬
‫دﯾﺪﮔﺎه ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ روﺷﻦﺗﺮ ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ اﯾﻨﻬﻤـﻪ اﯾـﻦ‬ ‫ﭘﺎرهاي از وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻨﯽﻫﺎ ﺑﻮﯾﮋه ﻃﺮﻓـﺪاران وﯾﺘﮕﻨﺸـﺘﺎﯾﻦ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬـﺎ در‬ ‫ﻣﺘﺄﺧﺮ را ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻗـﺎرهاي‬
‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﮔﺮوهﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﺟﻬﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ زﺑﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﯾﺴﺎن ﮐﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي اﻣﺮﯾﮑـﺎ‬
‫ﻣﻌﻨــﺎ ﮐــﻪ اﮔﺮﭼــﻪ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻗــﺎرهاي در آﻏــﺎز ﺑﯿﺸــﺘﺮ در‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ آﻣﻮزش ﻓﻠﺴﻔﯽ دﯾﺪهاﻧﺪ و ﯾﺎ ﻋﻀﻮ‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي آﻟﻤـﺎن و ﺑﻌـﺪﻫﺎ ﻓﺮاﻧﺴـﻪ‪ ،‬رواج داﺷـﺖ و در‬ ‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﻗـﺎرهاي‪ ،‬دﯾﮕـﺮ در‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ زﺑـﺎن ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً ﻫـﯿﭻ ﭘﯿـﺮو ﻧـﺎمآوري‬ ‫اﻧﺠﻤــﻦ ﻓﻠﺴــﻔﯽ اﻣﺮﯾﮑــﺎ در ﺣﺎﺷــﯿﻪ ﻧﯿﺴــﺘﻨﺪ‪ .‬آﺧــﺮﯾﻦ و‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺜﻞ ادﺑﯿـﺎت و‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﺗﻠﻘﯽﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ -‬زﺑﺎﻧﯽ اﯾﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻧﮕﺮشﻫﺎي ﻓﻠﺴـﻔﯽ را ﺑـﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ و ﻗـﺎرهاي‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ‪ ،‬اروﭘـﺎي ﻏﯿـﺮ اﻧﮕﻠﯿﺴـﯽ ﺑـﻮده اﺳـﺖ و‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﮐﻢ ﯾﮏ ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﻬـﻢ ﺧـﺎرج‬
‫ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن ﺑﺰرﮔــﯽ در اﯾــﻦ ﺳــﻨﺖ ﻫﻤﭽــﻮن ﻓﺮﮔــﻪ‪،‬‬ ‫از اﯾــﻦ ﻃﺒﻘــﻪﺑﻨــﺪي ﻗــﺮار ﻣــﯽﮔﯿــﺮد و آن ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺴــﻢ‬
‫وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ و ﮐﺎرﻧﺎپ ﻣﺘﻌﻠـﻖ ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺑﺨـﺶ از اروﭘـﺎ‬ ‫اﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﯽ‪ .‬اي‪ .‬ﭘﯿﺮس ﺗﺄﺳﯿﺲ ﺷﺪ و‬
‫ﺑﻮدﻧــﺪ‪ .‬ﻣﺸــﮑﻞ دﯾﮕــﺮ اﯾﻨﮑــﻪ ﺗﻌــﺪد و ﮔﻮﻧــﺎﮔﻮﻧﯽ آراي‬ ‫ﺑﻪ ﮐﻮﺷﺶ وﯾﻠﯿﺎم ﺟﯿﻤﺰ‪ ،‬ﺟﺎن دﯾـﻮﺋﯽ‪ ،‬ﺟـﯽ‪ .‬اچ‪ .‬ﻣﯿـﺪ و‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن دو ﺳﻨﺖ ﭼﻨﺎن ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﻣﺮز‬ ‫ﺳﯽ‪ .‬اي‪ .‬ﻟﻮﺋﯿﺲ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﺳـﻘﻮط اﯾـﺪهآﻟﯿﺴـﻢ‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎي ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد و آﻧﭽﻪ اﯾﻦ ﻣﺸـﮑﻞ‬ ‫آﻟﻤﺎن در ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي‬
‫را ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﯿـﺎن وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎي‬ ‫ﻋﻘﻠﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿـﺪ ﺑـﺮ اﻫﻤﯿـﺖ‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﯿﻖ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ‬ ‫ﻋﻤﻞ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎن ﺳﺎزي دﯾﻨﯽ و ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﯿﻌﯽ را ﮐﻨـﺎر‬
‫اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺴﻢ ﺧﻮاﻧﺶ اﻧﮕﻠﻮﺳﺎﮐﺴﻮن راﺟﻊ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺸﺘﺮك ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬ ‫از ﻣﻔﻬﻮم اﯾﺪهآﻟﯿﺴﺘﯽ »ﻣﻄﻠﻖ« ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺴﻢ‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﺷـﺎرﺣﺎن ﻫـﺮ دو ﺳـﻨﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺋـﻞ ﺑـﻪ ﻣﺸـﺎﺑﻬﺖ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﻮﻣﯽ اﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ درﺟﺎﻫـﺎي‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺷﻮﻧﺪ و وﺟﻮد ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﮐـﺎﻣﻼً ﻣﺸـﺘﺮك را در‬ ‫دﯾﮕــﺮ ﭘﯿﺮواﻧــﯽ دارد ﻣﺜــﻞ اي‪ .‬ﺳــﯽ‪ .‬اس‪ .‬ﺷــﯿﻠﺮ در‬
‫ﯾﮏ ﺳﻨﺖ ﻣﻨﺘﻔﯽ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺸﮑﻞ دﯾﮕﺮ آﻧﮑـﻪ اﯾـﻦ ﺗﻘﺴـﯿﻢ‬ ‫آﮐﺴﻔﻮرد‪ .‬ﺗﻔﺎوت ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺴﻢ ﺑﺎ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان ﻗﺎرهاياش‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺮﺧﯽ ﻧﮕﺮش ﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﻌﺎﺻـﺮ ﻣﺜـﻞ‬ ‫ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﻢ‪ ،‬اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴﻢ و ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿـﮏ‪ -‬در ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺴﻢ را در ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺳﺨﻦ آﺧﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮﭼـﻪ‬ ‫ﮔﺮاﯾﯽ و ﺳـﻮدﮔﺮاﯾﯽ و ﻧﯿـﺰ ﭘﯿﻮﻧـﺪش ﺑـﺎ ﻋﻠـﻮم ﻃﺒﯿﻌـﯽ‬
‫اﯾـﻦ دو ﺳـﻨﺖ ﻓﻠﺴـﻔﯽ ﺧــﻮد را در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻫـﻢ ﺗﺼــﻮر‬ ‫ﺑﻪﻃـﻮر ﮐﺎﻣـﻞ و ﺑـﺎ داروﯾﻨﯿﺴـﻢ ﺑـﻪﻃـﻮر ﺧـﺎص اﺳـﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در ﻧﻘﺪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﮔﺎﻫﯽ ﺟﺎﻧﺐ اﻧﺼﺎف را ﮐﻨـﺎر‬ ‫)‪. (Glock, 2008: 75-80‬‬
‫ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ و ﻣﯽﮐﻮﺷﻨﺪ ﮐـﺎر ﻃـﺮف ﻣﻘﺎﺑـﻞ را ﺑـﯽارزش‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ اﻣﺎ وﻗﺘﯽ از ﯾﮏ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺑﻪ ﻧـﺰاع ﻣﯿـﺎن‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ در ﺣـﻮزه ﻣﺴـﺎﺋﻞ‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗﺎرهاي ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻄﺎي اﯾﺸﺎن در اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ و ﺗﺪاوم ﺑﺤﺚﻫﺎي ﺑﯽ وﻗﻔﻪ درﺑـﺎره آن ﺗـﺎ اﻣـﺮوز‪،‬‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﻃـﺮف ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎن ﻣﺴـﺎﺋﻠﯽ‬ ‫ادﺑﯿﺎﺗﯽ را ﺑﻪدﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮﻓﯿﻦ‬
‫ﺑﭙﺮدازد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ آﻧﻬﺎﺳـﺖ و ﻫﻤـﺎن دﻏﺪﻏـﻪﻫـﺎي‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﺪام ﻓﯿﻠﺴﻮف ﯾﺎ ﻧﻈـﺎم ﻓﻠﺴـﻔﯽ ﺑﭙـﺮدازد‪ .‬ﺗـﺎرﯾﺦ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐـﻪ ﻧـﻪ اﻧﺘﻘـﺎدات ارﺳـﻄﻮ ﺑـﺮ‬ ‫دﻏﺪﻏﻪ اﺻﻠﯽ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ زﺑـﺎن و دﻻﻟـﺖ‬
‫اﻓﻼﻃﻮن‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻓﻼﻃﻮن را از ﻋﺎﻟﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﯿﺮون راﻧـﺪه‬ ‫اﺳﺖ و ﻣﯽﮐﻮﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﯾﺎ زﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎدات ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴـﺖ ﻫـﺎ ﺑـﺮ ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﯿﻌـﻪ‬ ‫ﺑﺸﺮي را در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﺮﻓـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺘﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻬـﻢ از ﻓﻠﺴـﻔﻪ را از اﻋﺘﺒـﺎر اﻧﺪاﺧﺘـﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻌـﺎرف درﺟـﻪ دوم از ﻗﺒﯿـﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻘﺎﺑـﻞ دو ﺳـﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ و ﻗـﺎرهاي در‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ذﻫﻦ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ زﺑﺎن‪ ،‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ اﺧـﻼق و‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ و ﮐﻮﭼﮏ ﺷﻤﺎري ﻫﺮﯾﮏ از ﺟﺎﻧﺐ ﻃﺮف‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ دﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗـﺎرهاي‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻫﯿﭽﯿﮏ را از ﻗﻠﻤﺮو ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﯽﮐﻨـﺪ و ﺗـﺎ‬ ‫ﺑــﻪ ﻣﻮﺿــﻮﻋﺎت ﻣﺘﻔــﺎوﺗﯽ ﻣــﯽﭘﺮدازﻧــﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑــﻪ در‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﺎﺟﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺎﻧﺐ اﻧﺼﺎف را رﻋﺎﯾﺖ‬ ‫ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﯿــﮏ‪ ،‬ﻣﺴــﺄﻟﻪ ﺗﺄوﯾــﻞ ﻣــﺘﻦ‪ ،‬در ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳــﯽ‪،‬‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت اﯾﺸﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﭘﺪﯾــﺪاري ﻣﺎﻫﯿــﺖ و در اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﺴــﻢ‪،‬‬
‫اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺲ اﻧﺴﺎن ﯾﺎ دازاﯾﻦ ﻣﻄﻤﺢ ﻧﻈﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﭘﯽ ﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﮐﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫‪ .1‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ از وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ اﺳﺖ‪ .‬وي ﺑﺎ ﻧﻔﯽ‬ ‫اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﺑــﻪ ﺗﺤﻠﯿــﻞ ﺣــﺎﻻت اﻧﺴــﺎن از ﻗﺒﯿــﻞ‬
‫ذات ﻣﺸﺘﺮك در اﻓﺮاد ﯾﮏ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻣﯿﺎن‬ ‫اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﻣﺮگ آﮔـﺎﻫﯽ و ﺗـﺮس آﮔـﺎﻫﯽ ﺑﭙﺮدازﻧـﺪ و از‬
‫اﻓﺮاد ﯾﮏ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ اﻋﻀﺎي ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽﻣﺎﻧـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫وﺟﻮد اﻧﺴﺎن ﭼﻮﻧﺎن وﺟﻮدي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات‬
‫در آن اﮔﺮﭼﻪ ﻫـﯿﭻ ﺧﺼﻮﺻـﯿﺘﯽ ﻧﯿﺴـﺖ ﮐـﻪ در ﻫﻤـﻪ اﻓـﺮاد‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ اﻣﮑﺎن ﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺸﺘﺮك وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ اﻣـﺎ از ﺣﯿـﺚ‬
‫ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ و در ﻣﻘﺎم ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﻫﺎ دﭼﺎر دﻟﻬﺮه‬
‫وﯾﺰﮔﯽﻫﺎي ﺟﺰﺋﯽ ﻣﺜﻞ رﻧﮓ ﻣﻮ‪ ،‬ﻗﺪ‪ ،‬رﻧﮓ ﭼﺸﻢ و ﭼـﺎﻗﯽ و‬
‫و اﺿــﻄﺮاب ﻣــﯽﺷــﻮد‪ .‬از ﺳــﻮي دﯾﮕــﺮ از ﻓﯿﻠﺴــﻮﻓﺎن‬
‫ﻻﻏﺮي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺰﺋﯽ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ وﺟﻮد دارد ﻣﺜـﻞ‬
‫اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻧــﺎن ﻧﻤﺎﯾﻨــﺪﮔﺎن اﺻــﻠﯽ ﻓﻠﺴــﻔﻪ‬
‫ﮐﻠﻤﻪ ﺑﺎزي ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺼﺎدﯾﻖ ﻣﺘﻌﺪدي اﻃﻼق ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﯿﻦ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻗﺎره اي‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﯾﺎ زﺑﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺰﺋﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻫﺴﺖ اﻣﺎ ﻫﯿﭻ وﯾﮋﮔﯽ اي ﻧﯿﺴـﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻫﻤﻪ ﺑﺎزي ﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﻣﺜﻼً ﻣﺴـﺄﻟﻪ دﻻﻟـﺖ را ﺑـﻪﺻـﻮرت‬
‫‪ .2‬ﺑﺰرﮔﺎن ﺳﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ ﮐﻤﺒـﺮﯾﺞ ﻋﺒـﺎرت ﺑﻮدﻧـﺪ از ﻣـﻮر‪،‬‬ ‫ﺟﺪي دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ و ﯾﺎ در ﺣﻮزه ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻠﻢ ﻗﻠﻢﻓﺮﺳـﺎﯾﯽ‬
‫راﺳﻞ‪ ،‬وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﺟﻮان‪ ،‬ﺑﺮاد‪ ،‬رﻣﺰي‪ ،‬ﺑﺮﯾﺖ وﯾـﺖ‪ ،‬وﯾـﺰدم‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در‬
‫ﻣﺘﻘﺪم‪ ،‬اﺳﺘﺒﯿﻨﮓ‪.‬‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﻋﻠﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﮐﻪ در آن ﺗﻮﻓﯿﻘﺎت ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫‪ .3‬درﻣﯿـﺎن ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن ﺣﻠﻘـﻪ وﯾــﻦ ﺷـﻠﯿﮏ‪ ،‬ﻫـﺎن‪ ،‬ﮐﺎرﻧــﺎپ‪،‬‬ ‫ﮔﺎه ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﯾﮏ ﻧﻈﺮﯾﻪ و ﮐﻨﺎر رﻓـﺘﻦ ﻧﻈﺮﯾـﻪ رﻗﯿـﺐ‬
‫ﻧﻮﯾﺮات‪ ،‬ﻓﺎﯾﮕﻞ‪ ،‬واﯾﺰﻣﻦ و اﻋﻀـﺎي واﺑﺴـﺘﻪ ﺣﻠﻘـﻪ ﻫﻤﭽـﻮن‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻈﺮﯾﺎت‪ ،‬زﻣﺎﻧﻤﻨـﺪ واﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻧﯿﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫راﯾﺸﻨﺒﺎخ و ﻫﻤﭙﻞ از اﻧﺠﻤﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﺮﻟﯿﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ازاﯾﻦ رو ﭘﺮوﻧـﺪه اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻫـﯿﭻ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﯽ ﮐـﺎﻣﻼً ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫‪ .4‬ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳـﻨﺖ ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ در آﮐﺴـﻔﻮرد ﻋﺒـﺎرت‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧـﻮاع‬
‫ﺑﻮدﻧــﺪ از راﯾــﻞ‪ ،‬آﺳــﺘﯿﻦ‪ ،‬اﯾــﺮ‪ ،‬واﯾــﺰﻣﻦ‪ ،‬ﻧﯿــﻞ‪ ،‬ﮔــﺮاﯾﺲ‪،‬‬
‫ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه‬
‫اﺳﺘﺮاوﺳﻮن‪ ،‬ﻫﺎرت ‪ ،‬ﻫﺎﻣﺸﺎﯾﺮ ‪ ،‬ﭘﺮز‪ ،‬ﮐﻮﯾﻨﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺮﻟﯿﻦ‪ ،‬ارﻣﺴـﻮن‬
‫ﺧﺪا‪ ،‬اﻧﺴﺎن و ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎرهاي از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﺳـﯿﺲ‬
‫و وارﻧﺎك‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﯾﺘﮕﻨﺸﺘﺎﯾﻦ ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﺧـﺘﻼف ﻧﻈـﺮ ﻣﯿـﺎن‬
‫از ﺷﺎﮔﺮدان او ﻫﻤﭽﻮن ﻓﻮن راﯾـﺖ‪ ،‬ﻣﻠﮑـﻮم و ﺑـﻼك اﺷـﺎره‬
‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن اﻣﺮي ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﺘﺘﺒﻌﺎن در ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻗﻠﻤـﺮو‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪ .5‬اﻟﺒﺘﻪ اﻓﺰون ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ و ﺗـﺎرﯾﺨﯽ ﻧﯿـﺰ در‬

‫‪- Baldwin,‬‬ ‫‪Thomas.‬‬ ‫‪(2001) .‬‬ ‫ﺣﯿﺎت ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﺎرهاي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﺰرگ دﺑﯿـﺮان‬
‫‪Contemporary‬‬ ‫‪Philosophy:‬‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‪ ،‬آﻟﻤﺎن و ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺰرﮔـﯽ در‬
‫‪Philosophy in English since 1945,‬‬
‫اﻧﮕﯿﺰش دﻏﺪﻏﻪ ﻓﻠﺴﻔﯽ در ﻓﻀﺎي ﻓﮑﺮي اﯾﻦ ﮐﺸـﻮرﻫﺎ ﺑـﻮده‬
‫‪Oxford: Oxford University Press.‬‬
‫‪- Chase, J and J. Reynolds. (2011). Analytic‬‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﯿﻮﻧـﺪ وﺛﯿـﻖ ﻓﻠﺴـﻔﻪ و ادﺑﯿـﺎت در اروﭘـﺎ ﺑـﻪوﯾـﮋه در‬
‫‪versus Continental: Arguments on the‬‬ ‫داﻧﺸﮑﺪهﻫﺎي ادﺑﯿﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن را‬
‫‪Methods and Value of Philosophy,‬‬
‫از ﻗﺒﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻠﯽﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ‬
‫‪Durham: Acumen.‬‬
‫‪- Gadamer, H. G. (1986). The Idea of the‬‬ ‫از ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﻓﺮاﻧﺴـﻪ‬
‫‪Good‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪Platonic-Aristotelian‬‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﭼﻮن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Philosophy,‬‬ ‫‪New‬‬ ‫‪Haven:‬‬ ‫‪Yale‬‬
‫‪ .6‬اﯾﻦ ﻓﻘﺪان اﺳﺘﺪﻻل را ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﺮﺑﻮط داﻧﺴﺘﻪاﻧـﺪ‬
‫‪University Press.‬‬
‫‪- Glock, Hans-Johann. (2008). What is‬‬ ‫ﮐﻪ در اروﭘﺎ ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺶ از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳـﺖ و ﮐﺘـﺎب‪،‬‬
‫‪Analytic Philosophy? New York:‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮐﻪ در آن اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺟﺰﺋﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫‪Cambridge University Press.‬‬
‫‪- ---------------.‬‬ ‫‪(2012).[Book‬‬ ‫]‪Review‬‬ ‫دﯾﺪﮔﺎه و ﻣﻮﺿﻊ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺨﺺ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ از اﯾﻦ رو در‬
‫‪"Analytic versus Continental: Arguments‬‬ ‫ﻧﮕﺎرش ﮐﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﯽ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻮﻧﺎن اﺑﺮاز ﻧﻔﺲ و اﺑﺮاز ﺧﻮد‬
‫‪on the Methods and Value of‬‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﻘـﺪ ﮐﺘـﺎب ﻫـﻢ ﺑـﯿﺶ از آﻧﮑـﻪ ﻧﻘـﺪ‬
‫‪Philosophy»", by James Chase and Jack‬‬
‫‪Reynolds, Australasian Journal of‬‬ ‫اﺳﺘﺪﻻل ﺟﺰﺋﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧﻘـﺪ ﻧﻮﯾﺴـﻨﺪه اﺳـﺖ و ﻫـﺪف از آن‬
‫‪Philosophy, 90:2, 398-402.‬‬ ‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش ﮐﺘﺎب دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﺧﻮد‬
‫‪- Hacker, P. M. S. (1998) "Analytic‬‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Philosophy: What, from where to‬‬
‫‪Where?" in The Story of Analytic‬‬ ‫‪ .7‬اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺳﺖ‪ :‬در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻘﺎﺑﻞ‬
‫‪Philosophy, Plot and Heroes, edited by‬‬ ‫ﻣﯿﺎن ﺑﺰرﮔﺎن اﯾﻦ دو ﺳﻨﺖ از ﻓﺮﮔـﻪ و ﻫﻮﺳـﺮل ﺗـﺎ درﯾـﺪا و‬
‫‪Anat Biletzki and Anat Mater, London :‬‬ ‫ﺳﺮل ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ دوم در ﺑﺎره اﻧﺪﯾﺸﻪﻫـﺎ و ﻓﻨـﻮن‬
‫‪Routledge.‬‬
‫)‪- Martinich, A.P. and Sosa, David (eds‬‬ ‫روشﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اي اﺳﺖ ﮐـﻪ دو ﺳـﻨﺖ را از ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺟـﺪا‬
‫‪.(2001). A Companion to Analytic‬‬ ‫ﮐﺮده اﺳﺖ و ﺑﺨﺶ آﺧﺮ در ﺑﺎره روﯾﮑﺮد دو ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﺎوﯾﻦ‬
‫‪Philosophy, Oxford: Blackwell.‬‬ ‫اﺻـﻠﯽ ﻫﻤﭽــﻮن وﺟﻮدﺷﻨﺎﺳــﯽ‪ ،‬ﺣﻘﯿﻘــﺖ‪ ،‬زﻣــﺎن‪ ،‬اﺧــﻼق و‬
‫‪- ---------------.(2001). Analytic‬‬
‫‪Philosophy: An Anthology, Oxford:‬‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ و ذﻫﻦ و ﺑﺪن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Blackwell.‬‬ ‫‪ .8‬اﻧﺠﻤــﻦ ﻓﻠﺴـــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠـــﯽ ‪(Gesellschaft für‬‬
‫‪- Mulligan, K.(1991). "Introduction: On the‬‬ ‫‪ Analytische‬ﮐـــﻪ ﺷـــﺎﻣﻞ‬ ‫))‪Philosophie(GAP‬‬
‫‪History of Continental Philosophy" in‬‬
‫‪Topoi, vol. 10, pp. 115-120.‬‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ آﻟﻤﺎﻧﯽ زﺑﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺗـﺎ ﺳـﺎل ‪ 2005‬ﺣـﺪود‬
‫‪- Nagel, E. .(1936). "Impressions and‬‬ ‫‪ 800‬ﻋﻀﻮ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ و ﻧﺸﺴـﺖﻫـﺎي ﺳـﻪ ﺳـﺎﻻﻧﻪ آن از‬
‫‪Appraisals of Analytic Philosophy in‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘــﺮﯾﻦ ﻫﻤــﺎﯾﺶﻫــﺎ در ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ در اروﭘﺎﺳــﺖ‪.‬‬
‫‪Europe", in Journal of Philosophy ,‬‬
‫‪Vol. 33, No. 1 (Jan. 2, 1936), pp. 5-2 and‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨــﯿﻦ اﻧﺠﻤــﻦ اروﭘــﺎﯾﯽ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ ‪(European‬‬
‫‪No. 2 (Jan. 16, 1936), pp. 29-53.‬‬ ‫))‪ Society for Analytic Philosophy (ESAP‬در‬
‫"‪- Russell, B. (1911). "le realism analytique‬‬
‫‪ 1991‬ﺗﺄﺳـﯿﺲ ﺷـﺪ و درﺑﺮﮔﯿﺮﻧــﺪه اﻧﺠﻤـﻦﻫـﺎي ﻓﻠﺴــﻔﻪ در‬
‫‪.in Bulltin de la francaise de‬‬
‫‪philosophie, 11, 53-61.t‬‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ ،‬اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺗﻐﺎل و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

MPH 2013 Summer Vol 5 Issue 15 Pages 63-76

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MPH 2013 Summer Vol 5 Issue 15 Pages 63-76

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ )ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ(‬

‫داﻧﺸﮑﺪه ادﺑﯿﺎت و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻗﺎرهاي‬

‫‪ ‬داﻧﺸﯿﺎر ﻓﻠﺴﻔﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻗﺰوﯾﻦ ‪ahesamifar@yahoo.com‬‬

‫ﭘﺬﯾﺮش ‪1392/4/16‬‬ ‫وﺻﻮل ‪1391/5/27‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪ .5‬اﻟﺒﺘﻪ اﻓﺰون ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ و ﺗـﺎرﯾﺨﯽ ﻧﯿـﺰ در‬

You might also like