TS 12342 - Bakim Onarım Atolye Ve Depo Tasarım

ICS 93.080.
30, TÜRK STANDARDI TS 12342/Kasõm 1997

03.220.30, 93.100
ÖN SÖZ
− Bu standard, Türk Standardlarõ Enstitüsü’nün Mühendislik Hizmetleri Hazõrlõk Grubu‘na bağlõ
Şehiriçi Yollar, Kavşaklar ve Bu Yollardaki Alt ve Üst Yapõlar Özel Daimi Komitesi’nce hazõrlanmõş
ve TSE Teknik Kurulu’nun 25 Kasõm 1997 tarihli toplantõsõnda kabul edilerek yayõmõna karar
verilmiştir.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
BULUT'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 16.09.2022
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 93.080.30, TÜRK STANDARDI TS
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1

0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TARİFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 - Toplu Taşõma (Transit) ........................................................................................................ 1
0.2.2 - Hõzlõ Ulaşõm ( Rapid Transit RT).......................................................................................... 1
0.2.3 - Ray (hat) (Track) ................................................................................................................. 1
0.2.4 - Hõzlõ Raylõ Ulaşõm ( Rail Rapid Transit RRT) ...................................................................... 1
0.2.5 - Hafif Raylõ Hõzlõ Ulaşõm ( Light Rail Rapid Transit/Light Rapid Transit LRRT/LRT)........... 1
0.2.6 - Yarõ Hõzlõ Ulaşõm.................................................................................................................. 1
0.2.7 - Tramvay (Street Car SC)..................................................................................................... 1
0.2.8 - Dizi....................................................................................................................................... 1
0.2.9 - Tren ..................................................................................................................................... 1
0.2.10 - Demir Tekerlekli Toplu Taşõm (Transit Vehicles) Araçlarõ - (Demiryolu Hareketli Araçlarõ
- Rolling Stock)................................................................................................................................ 1
0.2.11 - Toplu Taşõm Hattõ (Transit Track) ..................................................................................... 2
0.2.12 - Test (Deney ) Hattõ ............................................................................................................ 2
0.2.13 - Kabul Test’i (Deneyi) ......................................................................................................... 2
0.2.14 - Travers............................................................................................................................... 2
0.2.15 - Tirfon.................................................................................................................................. 2
0.2.16 - Balast................................................................................................................................. 2
0.2.17 - Balast Akõşõ (Ballast Leakage)........................................................................................... 2
0.2.18 - Balast Dökücü Araç/Vagon ( Ballast Hopper Cars)........................................................... 2
0.2.19 - Hizmet Treni ...................................................................................................................... 2
0.2.20 - Raylõ Sistem Depo Alanõ.................................................................................................... 2
0.2.21 - Manevra Alanõ ( Amerikan terimi Yard) ............................................................................. 2
0.2.22 - Yard Kulesi ........................................................................................................................ 2
0.2.23 - Bağlantõ Hattõ ..................................................................................................................... 2
0.2.24 - Armut Hattõ (Loop) ............................................................................................................. 2
0.2.25 - Sevis Koridoru ................................................................................................................... 8
0.2.26 - Hat Kontrolörü (Dispeçer) - Merkezî Sistem Hareket Kontrol Sorumlusu ......................... 9
0.2.27 - Çekici ................................................................................................................................. 9
0.2.28 - Katener (Catenary) ............................................................................................................ 9
0.2.29 - Bakõm Kanalõ (Pit).............................................................................................................. 9
0.2.30 - Ağõr Bakõm ( Overhaul)...................................................................................................... 9
0.2.31 - Dingil Takõmõ (Truck) ......................................................................................................... 9
0.2.32 - Boji (Bogie) ........................................................................................................................ 9
0.2.33 - Dingil Kirişi (Truck Hoist) ................................................................................................... 9
0.2.34 - Dingil Takõm Asansörü ...................................................................................................... 9
0.2.35 - Rayba ................................................................................................................................ 9
0.2.36 - Taşlama ............................................................................................................................. 9
0.2.37 - Pnömatik............................................................................................................................ 9
0.2.38 - Enerji Nakil Kolu ( Stringer) ............................................................................................... 9
0.2.39 - Röle Odasõ......................................................................................................................... 9
0.3 - KAPSAM ..................................................................................................................15
1 - KURALLAR ........................................................................................................ 15
1.1 - GENEL .....................................................................................................................15
1.2 - DEPO VE ATÖLYE ALANI İÇİN YER SEÇİMİNE TESİR EDEN HUSUSLAR..........16
1.2.1 - Muhtemel Gelişmeler......................................................................................................... 17
1.2.2 - Arazi İmkânõ....................................................................................................................... 17
1.2.3 - Ulaşõlabilirlik....................................................................................................................... 17
1.2.4 - Otopark Yerleri .................................................................................................................. 17
1.3 - BİNALARIN PLÂNLANMASI.....................................................................................17
1.3.1 - Alt Yapõ Hatlarõ ve Bina Tesisatõ........................................................................................ 19
ICS 93.080.30, TÜRK STANDARDI TS 12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
1.4 - ARAÇ DEPOLAMA - MANEVRA ALANI (YARDS) İŞLEYİŞİ İLE İLGİLİ TASARIM
KURALLARI .....................................................................................................................19
1.4.1 - Genel ................................................................................................................................. 19
1.4.2 - Alan Elektrifikasyonu ......................................................................................................... 20
1.4.3 - Koridor veya Sirkülâsyon Yolu......................................................................................... 20
1.4.4 - Drenaj ................................................................................................................................ 24
1.5 - ATÖLYELERE AİT GENEL KURALLAR..................................................................24
1.5.1 - İdare ve İlk İnceleme Kõsmõ Tasarõm Kurallarõ ................................................................. 24
1.5.2 - Merkezî İş Yeri (Atölyeler bütünü) ..................................................................................... 24
1.5.3 - İşyeri Teknik Alt Yapõsõ ...................................................................................................... 24
1.5.4 - Servis Yollarõ...................................................................................................................... 25
1.5.5 - Revizyondan Deneme Hattõna Çõkõş ................................................................................. 25
1.5.6 - Tesis Emniyeti ................................................................................................................... 25
1.5.7 - Karayolu Araçlarõ ............................................................................................................... 25
1.5.8 - Bürolar ............................................................................................................................... 25
1.6 - ÇEKEN - ÇEKİLEN DEMİR TEKERLEKLİ ARAÇLARA AİT BİNALARIN TASARIM
KURALLARI .....................................................................................................................25
1.6.1 - Genel ................................................................................................................................. 25
1.6.2 - Araç Bakõm Binasõ/Binalarõ................................................................................................ 29
1.7 - DENEY (TEST) HATTI .............................................................................................37
1.8. - ALAN TESİSLERİ....................................................................................................37
1.9 - ARAÇ REVİZYONU DIŞINDAKİ ONARIMLAR .........................................................37
1.9.1 - Onarõm Atölyeleri ............................................................................................................... 37
1.10 - TAŞIT YIKAMA BÖLÜMÜ.......................................................................................39
1.10.1 - Yõkama İşlemleri .............................................................................................................. 39
2 - PERSONEL İHTİYAÇLARI ................................................................................. 41
3 - DİĞER YAPILARDAKİ ÖZELLİKLER ................................................................ 41
3.1 - Ray Hattõ İşleri..........................................................................................................41
4 - BAKIM VE TAMİR ATÖLYELERİNDEKİ İŞLEMLER, MAKİNA VE DONANIM
(TEÇHİZAT) ............................................................................................................. 41
4.1 - GENEL .....................................................................................................................41
4.2 - TAMİR ATÖLYELERİ VE PARÇA TAMİR KISIMLARINDA BULUNMASI GEREKEN
DONANIM ........................................................................................................................42
EK A......................................................................................................................... 46
EK B......................................................................................................................... 57
03.220.30, 93.100
ŞEHİR İÇİ YOLLAR - RAYLI TAŞIMA SİSTEMLERİ

BÖLÜM 4: BAKIM, ONARIM ATÖLYELERİ VE DEPO TASARIM
KURALLARI
0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, şehir içi yollarda, raylõ, hafif raylõ toplu taşõma sistemlerindeki bakõm, onarõm atölyeleri ve
depo tasarõm kurallarõna dairdir.
0.2 - TARİFLER
0.2.1 - Toplu Taşõma (Transit)

Toplu taşõma, tarifeli ve belli güzergâhta çalõşan, birden çok yolcunun taşõndõğõ ulaşõm sistemidir.
0.2.2 - Hõzlõ Ulaşõm ( Rapid Transit RT)

Hõzlõ ulaşõm, tarifeli ve belli güzergâhda, diğer trafiğe göre yol önceliği olan toplu taşõma sisteminin
genel adõdõr (Şekil 1).
0.2.3 - Ray (hat) (Track)

Ray, tren /tramvay gibi taşõtlarda, tekerleklerin üzerinde hareket ettiği çelikten imal edilmiş metal
yoldur.
0.2.4 - Hõzlõ Raylõ Ulaşõm ( Rail Rapid Transit RRT)

Hõzlõ raylõ ulaşõm, 10 adet vagon/arabaya kadar , lâstik tekerlekli veya tamamen demir 4 akslõ, tam
otomatik merkezî kontrollu, kendine ayrõlmõş yoldaki ray üzerinde, elektrik enerjisi ile çalõşan, yol
öncelikli ve 10,000 yolcu/h - 70,000 yolcu/h gibi yüksek kapasiteli, tamamen otomatik veya yarõ
otomatik sürüşlü, istasyonlar - duraklar arasõnda kõsa sürede hõz kazanõp durabilen, istasyon
aralõklarõna göre en yüksek hõza ve konfora sahip (metro gibi) toplu taşõma sistemidir (Şekil 1).
0.2.5 - Hafif Raylõ Hõzlõ Ulaşõm ( Light Rail Rapid Transit/Light Rapid Transit LRRT/LRT)
Hafif raylõ ulaşõm, küçük ölçekte, tam otomatik olmayan, takriben 6,000 yolcu/h - 20,000 yolcu/h
kapasiteli, genellikle az hemzemin kesişmeli, ayrõ yolu olan ve yol öncelikli, 6 - 8 akslõ, havai hattan
sağladõğõ elektrik enerjisiyle çalõşan, yüksek plâtformdan veya zemin seviyesinden binilebilen 1 veya
körüklü 2 vagonu olan (250 kişilik), hõzõ 70 km/h - 80 km/h , hõzlõ toplu taşõma sistemidir.
0.2.6 - Yarõ Hõzlõ Ulaşõm

Yarõ hõzlõ ulaşõm, LRT ve RRT ile büyük ölçüde aynõ teknolojide ve benzer işletim ve yol önceliğine
sahip toplu taşõma sistemidir.
0.2.7 - Tramvay (Street Car SC)

Tramvay, diğer trafikle birlikte, ancak özel demiryolu hattõ olan, genellikle havai hattan sağladõğõ enerji
ile çalõşan, 1 veya 2 vagonlu hafif raylõ toplu taşõma sistemidir (Şekil 2).
0.2.8 - Dizi
Dizi, birden çok çeken ve çekilen (genellikle 3 vagon) araç grubudur (Şekil 3).
0.2.9 - Tren
Tren, demiryolunda hareket eden bir veya birden çok çeken ve çekilen meydana gelmiş dizidir. Metro
taşõtõ da tren olarak anõlmaktadõr (Şekil 3).
0.2.10 - Demir Tekerlekli Toplu Taşõm (Transit Vehicles) Araçlarõ - (Demiryolu Hareketli
Araçlarõ - Rolling Stock)
Rolling stock, çeken - çekilen demir tekerlekli, demiryolu transit araçlarõn genel adõdõr.
1
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
0.2.11 - Toplu Taşõm Hattõ (Transit Track)

Toplu taşõm hattõ, tramvay, hafif raylõ, metro gibi raylõ toplu taşõmõn üzerinde gittiği özel demir yoludur.
0.2.12 - Test (Deney ) Hattõ

Test (deney) hattõ, yolculara hizmet veren ana hattan ayrõ, araçlarõn kontrolu için araç veya trenlerin
harekete başlamasõ, hõz kazanõp yüksek hõza eriştikten sonra yavaşlayõp durmasõna yetecek
uzunluktaki ve ana hat şartlarõna haiz emniyet donanõmlõ hattõr.
0.2.13 - Kabul Test’i (Deneyi)

Kabul test’i (deneyi), yeni alõnan veya tamir (revizyon) gören taşõt/araç veya değişen, tamir edilen
donanõm - parçanõn kontrol edilerek uygun bulunmasõ halinde kabul edilme işlemidir.
0.2.14 - Travers
Travers, üzerine raylarõn yerleştirildiği, raylara dik aralõklarla zemine yerleştirilmiş, demir, ahşap veya
betondan mamûl parçalarõn her biridir.
0.2.15 - Tirfon
Tirfon, raylarõ traverslere bağlayan parçadõr.
0.2.16 - Balast
Balast, taşõdõğõ yükü zemine dağõtmak üzere traverslerin altõna yayõlan 3 cm - 6 cm büyüklükteki kõrma
taşlardõr (TS 70043).
0.2.17 - Balast Akõşõ (Ballast Leakage)

Balast akõşõ, demir yolunda, balastlarõn bir raydan diğerine doğru, zaman içinde kayarak birikmesidir.
0.2.18 - Balast Dökücü Araç/Vagon ( Ballast Hopper Cars)

Balast dökücü araç/vagon, ray üzerinde giden, ray güzergâhõnda balast serpen özel araçtõr.
0.2.19 - Hizmet Treni

Hizmet treni, esas işi ulaşõm sistemi hattõndaki emniyeti gözleyen ve sağlayan, acil durumlarda
müdahale edici demiryolu ve demiryolu ile ilgili diğer tesislerin bakõm, onarõm ve yapõmõ için demiryolu
işçisi taşõyan iş trenidir.
0.2.20 - Raylõ Sistem Depo Alanõ

Raylõ sistem depo alanõ, raylõ sistem araçlarõnõn depolandõğõ, manevra yaptõrõldõğõ, bakõm ve
onarõmlarõnõn yapõldõğõ üstü kapalõ veya açõk alandõr (Şekil 4).
0.2.21 - Manevra Alanõ ( Amerikan terimi Yard)

Manevra alanõ (yard), üstü kapalõ veya açõk demiryolu hatlarõnõn olduğu, araçlarõn manevra yaptõğõ,
dizilerin teşkil edildiği/ depolandõğõ alandõr (Şekil 5).
0.2.22 - Yard Kulesi

Yard kulesi, yardõn ve ana hat ile araçlarõn tamirlerinin yapõldõğõ atölye girişlerinin, manevra
hatlarõndaki tren hareketlerinin büyük bölümünün elektronik kontrol dõşõnda gereğinde yapõlmasõ uygun
görülen, hava limanlarõndaki kontrol kulesi gibi, yukardan görülüp kontrol edildiği yükseltilmiş camlõ
kuledir.
0.2.23 - Bağlantõ Hattõ

Bağlantõ hattõ, manevra alanõnda (yard’ da), ana hattõn otomatik bağlantõ işleminden ayrõ olarak elle
çalõştõrõlan makaslarla birden çok hattõ bağlayan hattõr.
0.2.24 - Armut Hattõ (Loop)

Armut hattõ, raylõ sistem araçlarõnõn “u” dönüşü yapmasõnõ sağlayan dairevi şekildeki hattõr.
2
03.220.30, 93.100
1) Bu standard metninde atõf yapõlan standardlarõn numaralarõ, yayõm tarihleri, Türkçe ve İngilizce
isimleri kapak arkasõnda verilmiştir.
3
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
Toplu taşõma aracõ (Transit)
Hõzlõ raylõ ulaşõm aracõ (Rapid transit)
Ölçüler mm’dir.
ŞEKİL 1 - Toplu Taşõm (Transit) ve Hõzlõ Raylõ Ulaşõm ( Rail Rapid Transit)
4
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 2 - Hafif Raylõ Sistem - Tramvay Örneği
5
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 3 - Hõzlõ Raylõ Taşõm Araçlarõnda Dizi Örnekleri
6
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 4 - Raylõ Sistem Kapalõ ve Açõk Depo Alanõ
7
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 5 - Depo ve Manevra Alanõ (Yard)

0.2.25 - Sevis Koridoru
Servis koridoru, depo, bakõm ve onarõm atölyesindeki hatlar arasõnda, araçlara hizmet verecek;
personel, elektrik arabasõ, forklift, temizleme vasõtalarõ gibi donanõmlarõn hareketlerine ayrõlmõş,
kaplamalõ kõsõmdõr (Şekil 6).
8
03.220.30, 93.100
0.2.26 - Hat Kontrolörü (Dispeçer) - Merkezî Sistem Hareket Kontrol Sorumlusu

Dispeçer, kontrol merkezinde, trenlerin işleyişini takip eden, istenmeyen tarife dõşõ bir olaya, işleyişe
veya yönlendirmeye müdahale eden, tren dizisi teşkil eden, bir treni manevra alanõndaki hatlar
arasõnda manevra yaptõran - servise sokan işletme sorumlusu kişidir.
0.2.27 - Çekici
Çekici, bir veya birden çok taşõtõ, elektrik veya başka tür enerji kullanarak hareket ettiren taşõt/araçtõr.
0.2.28 - Katener (Catenary)

Katener, raylõ sistem toplu taşõm araçlarõna enerji sağlayan havaî hattõr (Şekil 2).
0.2.29 - Bakõm Kanalõ (Pit)

Bakõm kanalõ, araçlarõn alt takõmlarõnõn bakõm ve onarõmõnda, yağlanmasõnda gerekli donanõma sahip,
raylar arasõnda, zemin seviyesinden aşağõdaki koridor, kanaldõr.
0.2.30 - Ağõr Bakõm ( Overhaul)

Ağõr bakõm, araçlarõn parça veya donanõmlarõnõn değiştirilmesi, makinalarõnõn ve kaportalarõnõn
yeniden yapõlmasõ - tadil edilmesi - büyük ve uzun süre alacak onarõmlarõnõn yapõlmasõ işlemidir (Şekil
7).
0.2.31 - Dingil Takõmõ (Truck)

Dingil takõmõ, raylõ toplu taşõm aracõndaki; tekerlek gövdeleri, akslar, motorlar (tasarõma bağlõ), fren
donanõmõ (tasarõma bağlõ), kablo (tasarõma bağlõ) vb parçalarõn bulunduğu birleşik parçadõr (Şekil 8, Şekil
9).
0.2.32 - Boji (Bogie)

Boji, dingil takõmlarõ, motorlar (tasarõma bağlõ), ilgili fren aksamlarõ ile süspansiyon elemanlarõ (yaylar,
amartisörler vb.) ve bunlarõn bağlantõlarõnõ üzerinde bulunduran, hareket veren ve taşõyõcõ olmak üzere
iki tür olarak tasarlanabilen, birleşik mekanik parçadõr (Şekil 8, Şekil 9).
0.2.33 - Dingil Kirişi (Truck Hoist)

Dingil kirişi, elektromekanik veya hidrolik olarak çalõşan, araç alt kontrolu ve onarõmõ için araç
gövdesini yükselten, ağõr yük kaldõrõcõsõdõr.
0.2.34 - Dingil Takõm Asansörü

Dingil takõm asansörü, genellikle hidrolik çalõşan, aracõn kaportasõndan sökülmüş dingil takõmõnõ, boji
ve boji ağõr alt parçalarõn bakõmõ veya onarõmõ için bu parçalarrõn taşõt altõndan alõnmasõna imkân
veren asansör sistemidir.
0.2.35 - Rayba
Rayba, metal satõhtaki ölçü hassasiyeti için kullanõlan alettir.
0.2.36 - Taşlama
Taşlama, metal bir parçayõ özel taşla zõmparalamaktõr.
0.2.37 - Pnömatik
Pnömatik, hava basõncõyla çalõşan cihazdõr.
0.2.38 - Enerji Nakil Kolu ( Stringer)

Enerji nakil kolu, atölyede araçlarõn bakõm - onarõm - test gibi hareketleri için, enerji hattõndan güç
sağlayan donanõmdõr.
0.2.39 - Röle Odasõ

Röle odasõ, ulaşõm sisteminde kullanõlan zayõf veya kuvvetli akõm devresini açõp kapayan rölelerin
bulunduğu odadõr.
9
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 6 - Depo ve Atölyede Servis Koridoru
10
03.220.30, 93.100
11
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 7 - Ağõr Bakõm Atölyesi
12
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 8 - Dingil Takõmõ ve Boji
13
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 9 - Dingil Takõmõ/Boji
14
03.220.30, 93.100
0.3 - KAPSAM
Bu standard, raylõ ve demir tekerlekli toplu taşõm sistemlerinde, depo, onarõm ve bakõm atölyelerinin
bulunduğu alanlarõn tasarõm kurallarõnõ kapsar.
1 - KURALLAR
1.1 - GENEL
Raylõ sistem depo ve atölyeler tasarõmõ; gelecekteki gelişmeler, çalõşacak personel, malzeme ve teknik
donanõmdaki gelişmeler ile hareketli donanõmõn hareketlerinde en kõsa yolu katetmelerini
sağlayacağõna göre olmalõdõr. Tasarõmda, yardõmcõ araçlarõn ve personelin atölyeler arasõnda en az
hareket ve en az sayõda personel ile işleyişi sağlanmalõ, organizasyonda tekrardan kaçõnõlmalõdõr.
Depo alanõ ve atölyelerin bulunduğu alan, gelecekteki yolcu tahminlerine göre hesaplanmõş taşõt filosu
büyüklüğüne ve filonun türüne göre tesbit edilmelidir. Buna göre depo alanõnõn mevcut tesisde
karõşõklõğa sebep olmadan genişlemesine imkân verecek şekilde yeterli alan seçilmelidir.
Ulaşõm sisteminin otomatik, yarõ otomatik veya mekanik olarak işleyişi; depolama tasarõmõna etkili
olacağõndan, raylõ ulaşõmõn türü seçildikten sonra tasarõma başlanmalõdõr. Seçilen sistemdeki tüm ihtiyaçlarõ
karşõlayacak gerekli donanõmõn şekli, ağõrlõğõ, büyüklüğü, hareket kabiliyetine göre tasarõm
yönlendirilmelidir.
Hafif ve ağõr raylõ (Metro) taşõma sisteminin depo alanõ ve atölyeleri, genellikle bir yerde
merkezlendirilmelidir. Ulaşõm sisteminin onarõm ve bakõm alanõ, alõşõlmõş usul olarak; ayrõ bakõm
atölyeleri, ilgisine göre birleştirilmiş atölyeler grubu veya değişik hizmet ve tamamlayõcõ çalõşma
alanlarõyla donatõlmõş çok maksatlõ atölye türü olarak plânlanabilir.
Her seviyedeki birden çok aracõn ağõr bakõmõ için, büyük fabrika kapasitesine benzer şekilde atölyeler
tasarlanmalõdõr.
Depo, atölye, yõkama gibi diğer alanlara yapõlacak gidiş gelişler en az makas hareketini gerektirecek
ve diğer hareketleri kõsõtlamayacak şekilde tasarõm yapõlmalõdõr. Ana hat bağlantõ yollarõna girmeden,
depoda hattan hatta geçiş kolaylõğõ sağlamak üzere, bir derivasyon hattõ (çevresel dolaşan dağõtõcõ
hat) yapõlmalõdõr.
Mümkün olduğunca, depo ve atölye tasarõmõnda, aşağõdaki değerler kullanõlmalõdõr;

Girişten sonra depo alanõnda ..........en fazla ..% 0.5 eğim
Geçiş alanõnda...............................................% 0.0 eğim
Arõza arama atölye hattõnda............................% 0.0 eğim
Hatta en az kurp yarõ çapõ.......................... R = 50 m. (tercihan 150 m)
Hatlar arasõndaki en az mesafe
Depo alanõnda.................................4,20 m - 5,50 m
Giriş bölümünde..............................4,50 m
Arõza arama/atölye hatlarõnda..........6,00 m
Geçiş (transfer hattõ) bölümünde......5,50 m
Depo ve atölye plânlamasõnda, sistemin bütünündeki her türlü onarõm düşünülmelidir. Taşõt filosununda
servise hazõrlanõp konulduğu depo-manevra alanõ ve atölye tesisleri; araçlarõn, hat, sinyalizasyon
elektrifikasyon ve istasyon tesislerinin bakõm ve onarõmõnõn yapõldõğõ, hat trafik kontrolunun sağlandõğõ
merkezi de ihtiva edecek şekilde plânlanmalõdõr. Depo kõsmõ; ana hatlarõn çalõşmasõna uygun girişlere sahip
olmalõdõr.
- Depo alanõnda; araçlarõn daimi yol donanõmõ, atölyelerde tüm sabit elektromekanik donanõmlarõ, elektrik
trafolarõ, havalandõrma bacalarõ, yardõmcõ yapõlar ve istasyon/duraklarla ilgili tesisat ve malzemeler, temizlik
bakõm ve onarõmõ temin edilmelidir. Bu alanda, manevra alanõ (yard), (deneme/kontrol) hatlarõ da yer
almalõdõr.
- Depolama ve onarõm kõsmõnda; yol kenarõ sinyali, makas aparatõ, makas õsõtõcõsõ, park donanõmõ,
aydõnlatma, sinyal röleleri, dirençler gibi çeşitli donanõm bölümlerinin de depolama ve onarõm imkânõ
sağlanmalõdõr.
- Ray üzerinde giden bakõm donanõmõ ve lâstik tekerlekli onarõm donanõmõ düşünülmelidir.
15
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
İşletme sistemi, gelişmeler, vagon türü ve dizi büyüklüğü, servis aralõklarõ gibi veriler ile arazinin fizikî
yapõsõ, donanõmõn karmaşõklõğõ, arazi ve donanõm kullanma imkânõ ile çevreye uyumdaki estetik
düşünceler; yer seçimi ve tasarõmda dikkate alõnmalõdõr.
Kullanõlmayan, yedek bõrakõlan alanlar, tesviye edilip drenaj sistemiyle donatõlmalõdõr.

1.2 - DEPO VE ATÖLYE ALANI İÇİN YER SEÇİMİNE TESİR EDEN HUSUSLAR
Depo alanõ seçiminde genel kural olarak aşağõdaki hususlar dikkate alõnmalõdõr:
- Sistemin araç özellikleri,
- İşletme şartlarõ,
- Vagon ve sabit tesislerin bakõm şartlarõ,
- Bakõm onarõm atölyeleri, hat boyu bakõmõ ve sabit donanõm ihtiyacõ,
- Sistemde çalõşan tüm personelin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarõ,
- Donanõm ve personelin alan içinde en kõsa yoldan emniyetli hareket imkânõ,
- Gaz, su, elektrik, kanal imkânlarõ.
Depo ve atölyeler (işlik) yer seçiminde aşağõdaki hususlar da düşünülmelidir:

- Sistemde seyrek servis yapõlacaksa (tren aralõğõ fazla ise), depoya çekilecek araçlar için boş gidişi
(ölü mesafeyi) kõsaltmak için, depo alanõ ana hat yakõnõnda olmalõ, ana hat sonunda teşkil edilecek
depoda, boş gidişin en az mesafede olmasõ tercih edilmeli veya sabah ve akşam pik saatler
dõşõnda, servisden çekilecek dizilerin “gündüz depolamasõ” için, boş gidişi en az uzaklõğa
indireceğinden, ara istasyonlardan uygun olanlarda istasyon yakõnõnda boş depo hattõ ayrõlmalõdõr.
- Onarõm için harcanacak süre, gecikme maliyetini en aza indirmek üzere, birden çok güzergâh hatlõ
sistemde ağõr bakõm atölyesi, her güzergâh hattõndan kolayca ulaşõlabilecek yerde olmalõdõr.
- Açõk depo alanõ içinde; dõşarda depolanacak ray, travers, bağlantõ elemanlarõ, balast yõğõnlarõ, ölü
hatlar (yan hatlar), direkler ve bakõm - tamir hizmet araçlarõnõn kullanacağõ servis hatlarõna yer ve
yönetim binasõ bürolarõ, tüm sistem işlevleri ve atölye ile depo/depolara yeterli alan hesap
edilmelidir.
- Elektrik enerjisi alt istasyonlarõ, ulaşõm binasõ, açõk depo kontrol merkezî, araç yõkama yerleri
ayrõlmalõdõr.
- Hafif raylõ transit sistem deposu için, hatlar arasõnda, istasyon dõşõnda hatlarõ uzatarak teşkil edilmiş
bir tasarõm örneği Şekil 10’ da verilmiştir.
- Daha çok tercih edilen “Terminal” türü geniş depolama alanõ ile tamirat tesisleri için; Şekil 11 ve
Şekil 12’deki örneklerden faydalanõlabilinir.
- Geniş yer isteyen depolama ve işliklere arsa temininde, şehrin merkezine göre, şehir dõşõnda daha
az
maliyette ve çevreye uyumda daha uygun olacağõ da dikkate alõnmalõdõr.
Büyük işliklerde, aşağõdaki ihtiyaçlar da düşünülerek, alan yer seçiminin yapõlmasõ gereklidir:
- Muntazam aralõklarla, periyodik olarak araç bakõm ve küçük onarõmlarõnõn yapõlmasõ,
- Dizilerin temizlenmesi, yõkanmasõ (iklim şartlarõna göre kapalõ veya açõk alanda),
- Dizilerin gece boyunca ve gündüz depolanõp bekletildiği hatlara olan ihtiyaç,
- Onarõm bekleyen araçlar için gerekli hatlar,
- Manevra ve dizi hazõrlamak üzere kullanõlacak hat ihtiyacõ,
- Araçlarõn büyük onarõm gerektiren ağõr bakõmõ, genellikle tüm ulaşõm sistemi için teşkil edilen büyük
atölyeler.
16
03.220.30, 93.100
1. Ana hat 4. Depo hatlarõ 7. Test (deneme) hattõ

2. İstasyon 5. Atölye işlemi için bekleme hatlarõ 8. Manevra hatlarõ
3. Araç atölye binasõ 6. Yõkama makinesi 9. Merkezî iş kontrol
ŞEKİL 10 - İstasyonda Uzatõlmõş Hat ile Depolama ve Manevra Alanõ Şemasõ (Örnek)
1.2.1 - Muhtemel Gelişmeler
Sistemin gelecekteki mümkün olabilecek gelişmeleri olarak; sadece hatlarõn fiziki olarak uzatõlmalarõ
değil, mevcut hatlardaki servisin de artmasõ şeklinde düşünülüp, yer seçimi yapõlmalõdõr. Depo hatlarõ
ray sistemi tasarõmõ, raylõ sistemin açõlõş tarihindeki filonun en az % 20 fazlasõna hizmet verecek düzey
ve büyüklükte olmalõdõr.
1.2.2 - Arazi İmkânõ

Depo ve atölye ön tasarõm kararõnda; seçilen koridorda arazi imkân ve maliyetleri dikkate alõnmalõdõr.
Düz veya düze yakõn eğimde seçilen arazide, arazi durumuna göre, depo hat sonu “makas” veya
“armut hattõ (loop)” şeklinde olabilir, bu kullanõşa yer imkânõ olmalõdõr. Açõk depo ve atölyelerde
meydana gelecek gürültü, çöp ve kirletici atõklara karşõ tedbirler alõnmalõdõr.
1.2.3 - Ulaşõlabilirlik
Ana hatlardan ve karayolundan depo ve atölyelere kolay ulaşõlabilmelidir. Çalõşan personel ve
ziyaretçiler için yeterli otopark alanõ ayrõlmalõdõr. Depo ve atölye alanõna,malzeme, ilk yardõm, yangõn
ve polisin ulaşacağõ yol bağlantõsõ olmalõdõr.
1.2.4 - Otopark Yerleri

1)
Binalarda çalõşanlar ile, ziyaretçiler için yeterli otopark alanõ, TS 10551 ‘ e uygun olarak
ayrõlmalõdõr.Bir ray hattõ üzerinde veya bitişiğinde, otopark yeri yakõnõna bir raylõ hat uzanmalõ, bağlantõ
yolunun depo hattõndan geçtiği yerlerde, cer gücünün yeteri süreyle geçebileceği sinyal düzeni
uygulanmalõdõr.
1.3 - BİNALARIN PLÂNLANMASI

Binalar, personel ve araç hareketlerini kolaylaştõracak şekilde tertip edilmelidir. Enerji tasarrufu ve
enerjinin en etkili biçimde kullanõlmasõ, raylõ sistem tesislerinde önemli olduğundan; gün õşõğõndan
mümkün olduğunca faydalanmak üzere, çatõ konstrüksiyonu ve pencere seçimi, cam tuğla duvar
bloklarõ kullanmak gibi tedbirlerden yararlanõlmalõdõr. Isõ kaybõnõn en aza indirilmesi, güneş enerjisinin
kullanõlmasõ da tasarõmda düşünülmelidir.
Binalar, çelik, beton veya ikisinin kombinasyonundan inşa edilmeli, yangõn ve patlamaya karşõ
dayanõklõ olmalõdõr. Atölye ve depo tavanlarõnda, yangõna karşõ otomatik su püskürtme donanõmõ
yapõlmalõdõr. Yoğun olarak kullanõlan odalar ile boya gibi yanõcõ sõvõ bulunan yerler uygun yangõndan
korunma sistemi ile; elektronik sistem içeren odalar “Halon” veya benzeri yangõn söndürme sistemi ile
koruma altõna alõnmalõdõr.
Binalardaki iç bölme duvarlarõnda, tuğla veya benzeri malzeme kullanõlabilir. Duvar ve çatõda, õsõ
kaybõnõ önleyici tedbirlerde TS 825’ deki şartlara uyulmalõdõr.
Temeller betonarme olmalõ, zemin suyuna karşõ izolâsyon tedbirleri alõnmalõdõr.
17
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
Eloktronik donanõm odalarõnda, gerekli klima tesisatõ ile uygun şartlar sağlanmalõdõr. Onarõm alanõnda,
toz, nem ve sõcaklõk kontrolunu sağlayan çevresel kontrol aygõtlarõ bulunmalõ, teçhizatõn korunmasõ ile
personel rahatlõğõ için yeterli seviyede klima sistemi tesis edilmelidir.
Kontrol odasõnda, tercihan tüm depolama ray hatlarõ ve depo alanõndan ana hatta geçişin rahatça
görülebileceği genişlikte cam tasarlanmalõdõr.
Büro katõndaki kapõlar ahşap, diğer kapõlar metal, pencereler madeni kasalõ ve çift camlõ olmalõdõr.
Binalar boyunca, aydõnlatmada mevcut standardlar uygulanmalõdõr. Binalarda; aydõnlatma, õsõtma ve

tavana asõlõ raylõ gezer vinç montajõnda kolaylõk sağlayacak, çelik makaslõ çerçeve inşaat sistemi tercih
edilmelidir.
Araç giriş kapõlarõ, bina içinde ve dõşõnda bulunan elektrikli kumanda düğmeleri ile çalõşmalõdõr.
Kapõlarõn tam açõk veya tam kapalõ olmadõğõnõ gösteren uyarõ lâmbalarõ bulunmalõdõr.
Döşemeler, mala tesviyeli, tercihan epoksi yada benzeri malzeme ile kaplõ, beton ve çelik tekerlekli
ağõr araç trafiğine dayanabilir mukavemette olmalõdõr.
18
03.220.30, 93.100
Atölyelerdeki üstten raylõ kanallarda, raylar, çukur tabanõndan yaklaşõk 1,50 m yukarda olmalõ ve
yaklaşõk 2,00 m aralõklõ direkler üzerinde yer almalõdõr. Hattõn bir kenarõndaki ray üzerinde bulunan her
işlik destek direğinden birinde basõnçlõ hava çõkõşõ, bunlarõn arasõnda karşõdaki orta direklerde ise
elektrik prizleri şaşõrtmalõ olarak, hattõn diğer kenarõndaki ray üzerinde her iki destek direğinin birinde
elektrik prizi, bunlarõn ortasõnda karşõdaki direkte ise basõnçlõ hava rakorlarõ bulunmalõdõr. Her hattõn iki
rayõ üzerinde, her iki destek direğinden birinde, rayõn altõna fluoresan lâmba ile difuzer takõlmalõ,
lâmbalar kanal çukurunun tamamõnõ aydõnlatacak şekilde şaşõrtmalõ yerleştirilmelidir. Her bir ray hattõ
için; havai bir kõlavuz, ana besleme kablolarõ, yardõmcõ kablo ve bağlantõ parçalarõndan oluşan 750 volt
- 1500 voltluk doğru akõm araç besleme güç kaynağõ iniş kablosu bulunmalõdõr. Ayrõca, bir hat
üzerindeki her vagona/araca takõlabilecek şekil ve sayõda, standarda uygun sigortalõ fişi olan güç
kablosu bulunmalõdõr. Askõlõ kordon hattõ, bina bitişine 5 m kalõncaya kadar ray boyunca devam
etmelidir. İniş kablolarõna emniyet şalt aygõtlarõ yerleştirilmelidir.
Dõş ve iç temizlik hatlarõ, kontak güç sistemi olan üçüncü bir ray veya kataner sistemi ile de
donatõlmalõdõr. Her binada döşeme seviyesinde elektrik ve hava kanalõ çõkõşlarõ bulunmalõdõr.
Bakõm binasõnõn ana atölyesi yanõnda, tekerlek depolama plâtform alanõ da ayrõlmalõdõr. Tekerlekleri
düşey konumda tutmak için çelikten bir dayanma parmaklõğõ bulunmalõ, plâtform ile bina arasõndaki
boşluk alan asfalt veya beton ile kaplanmalõdõr.
Gelecekteki ihtiyaçlar için ayrõlan alanlarda teçhizat montajõna uygun tedbirler alõnmalõdõr.
1.3.1 - Alt Yapõ Hatlarõ ve Bina Tesisatõ

Binalar ve raylardaki tüm elektrik besleme hatlarõ ve bina alt yapõ tesisatõ yer altõnda olmalõ; yüksek
gerilimli enerji kanallarõ, kolay tanõnmalarõ için kõrmõzõ renkli beton içine alõnmalõdõr. Depo kumanda
sistemi kanallarõ ise, traverslerin dõşõna, raylarõn olabildiğince yakõnõna gömülmelidir.
Atölyelerle depolama alanõnõn tamamõnõ kapsayabilecek yeterlikte hortumlar ile monitörlerden oluşan
bir depo yangõn söndürme sistemi kurulmalõdõr.
1.4 - ARAÇ DEPOLAMA - MANEVRA ALANI (YARDS) İŞLEYİŞİ İLE İLGİLİ

TASARIM KURALLARI
1.4.1 - Genel
Araçlarõn bekletildiği, manevra yaptõrõldõğõ araç depolama alanlarõ:
- Araçlarõn zamanõnda yõkanmasõ, temizlenmesi, parça değişimi, test, inceleme - kontrolüne,
- Atölyede onarõma girecek araçlarõn bekleyeceği alan, çevresinde dolaşan test hattõna, depodan
doğrudan atölyeye girişe,
- Arõzasõz ve servise hazõr araç ile donanõm ve malzemenin depolanmasõna,
- Alan içindeki, araç dizisi teşkili veya diziden çõkarõlmalarõndaki araç hareketlerinin, mekanik, otomatik
veya yarõ otomatik olmasõna göre düzenlenmiş hat ve makas sistemine,
- Depo ve bakõmdan ana hatta birden çok çõkõş ve bir hattõn, giriş için devamlõ olarak boş kalacak
şekilde tertibine
imkân sağlamalõdõr.
Depo ve manevra alanõndaki merkezî kontrol bürosu, genelde esas hattõn servisinden ve depo giriş -
çõkõşõndan sorumlu olup; bu kontrol, õşõklandõrõlmõş hat diyagramlarõ ile dizi bloklarõ kontrol edilerek,
gereğinde mekanik veya otomatik müdahale şeklinde olmalõdõr. Emniyeti sağlamak üzere ve sorumlu
görevlilerin dõşõndakilerin müdahale edemeyeceği şekilde alana girişte sinyal, tren dedektörü ve
otomatik tren durdurma donanõmõ ile ana hatta girişte trenin raydan çõkõşõ önlenmelidir. Depo giriş ve
çõkõşlarõ ile iç işleyiş hareketlerindeki emniyet, tercihan ve gereğinde sinyal donatõmõ ile sağlanmalõdõr.
Esas hatta, tarifeyi veya en az dizi aralõğõnõ bozar şekilde tren dizisinin girmesi de mekanik veya
otomatik olarak kontrol edilmelidir.
Hatlarda, geç işareti alõnmadan olabilecek tren hareketini önleyen elektrikli kilitleme sistemi
bulunmalõdõr. Tren sürücüsü, yol açõk işaretinden itibaren treni, bir sonraki dur işareti veya depo
sonuna kadar uzanan hatta hareket ettirebilmelidir.
19
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
Tesislere ve önemli bölgelere; personel, imdat taşõtõ ve malzeme ikmali yapan araçlar için uygun giriş
yollarõ açõlmalõdõr.
Tüm tesisin en dõş kenarõ gibi depo alanõ ve bakõm atölyelerinin etrafõ da, güvenliği sağlamak üzere
çevrilmeli, yasak bölgelere yetkililerin dõşõnda girişi önlemek ve depo personelinin emniyetini sağlamak
için dahilî çitler çekilmelidir.
Alt yapõda, çalõşma şartlarõna uygun olarak, enerji, gaz, su, atõk su ve drenaj, havalandõrma,
aydõnlatma tesisleri ile yağ dağõtõm şebekesi ve gerekli yerlere yerleştirilmiş yangõn musluklarõ
bulunmalõdõr.
Trenle, merkezî işlik ve kontrol kõsmõ arasõnda kõsa dalgalõ telsiz - radyo haberleşme sistemi
kurulmalõdõr.
1.4.2 - Alan Elektrifikasyonu

Bir çok sistemde, elektrik enerjisi üçüncü bir hat ile sağlandõğõndan, işlikte ayak altõndaki bu hattõn yeri,
çalõşan personelin geçit yerleri veya boş aracõn bõrakõldõğõ kritik yerlerde problem yaratacağõndan,
kazalara karşõ gerekli emniyet tedbirleri alõnmalõdõr.
1.4.3 - Koridor veya Sirkülâsyon Yolu

Hatlar arasõnda, araç muayene, donanõm ve temizlik için yeterli açõklõkta koridor bõrakõlmalõdõr (Şekil
6). İki yönlü araç servisi olan hatlar arasõnda kurptan kurba en az koridor genişliği 1,80 m olmalõdõr. İç
sirkülasyondaki yol genişliği, kaplamalõ veya kaplamasõz yan banket dahil, geniş depo servis araçlarõ
ve yangõn hatlarõ için en az 5,50 m olmalõdõr.
Yatay kurp, seçilen sistemdeki araç türünün kolayca dönebileceği çapta, kapalõ depo/atölye düşey
yüksekliği ise, vagon kaldõrõldõğõnda üstteki köprülü vinç v.b. hizmet rayõna değmeyecek şekilde
olmalõdõr.
20
03.220.30, 93.100
21
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
A BÖLÜMÜ
Rutin atölye
Ana tamir
Yan atölyeler
Depolar
B BÖLÜMÜ
Tamir atölye idaresi başkanlõğõ
ve elektronik labaratuvarlar
C BÖLÜMÜ
Elektro - mekanik donanõm
tamir atölyeleri
Yol donanõmõ atölyeleri
ŞEKİL 11 - Terminal Türü Depo-Atölye ve Manevra Alanõ
22
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 12 - Terminal Türü Hafif Raylõ Sistem Manevra - Atölye ve Depo Alanõ (Örnek)
23
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
1.4.4 - Drenaj
Drenaj TS 2469’ a uygun olarak; ana toplayõcõ (kollektör), tali kollektörler delikli alt drenaj, yanal zemin
drenajõ vasõtasõyla olmalõ, zehirli atõk ve drenaj sistemine bağlõ araç yõkayõcõ gibi tüm sistemler, çatõ
suyunun da bağlandõğõ yağmur suyu kanalõnõn kirlenmesini önlemek üzere yağ toplayõcõ ile
donatõlmalõdõr.
Drenaj sistemi, tüm depo ve atölye alanõnõ kapsamalõ, delikli, kendi kendini yõkar ve hatlardaki diğer
yan bağlantõlarõ, yer süzgeçleri v.b.kanallarõ da toplayacak şekilde olmalõdõr (TS 827).
Hat altõndaki drenaj, tamamen sõkõştõrõlmõş balast altõnda, en az 15 cm ve 1/40 eğimde olmalõdõr. Ara
kollardaki alt drenajda % 0,5; yan kollarda % 0,3; esas toplayõcõlarda % 0,25; kanallarda % 0,25 eğim
sağlanmalõdõr.
1.5 - ATÖLYELERE AİT GENEL KURALLAR
1.5.1 - İdare ve İlk İnceleme Kõsmõ Tasarõm Kurallarõ

İdare, çalõşma şekli ve yan tesislerine yetecek büyüklükte olmalõ ve aşağõdaki bölümleri ihtiva
etmelidir:
- İşyeri Müdürü bürosu,
- Araç çekme, inceleme ve rapor hazõrlama bölümü,
- Kadõn/erkek wc. - duş - soyunma ,dinlenme odalarõ,
- Yemek salonu,
- Otopark alanõ.
1.5.2 - Merkezî İş Yeri (Atölyeler bütünü)

Merkezî iş yeri, iş yerinin büyük bir bölümünü görebilecek yerde, yeterli büyüklükte ve yükseklikte
olmalõ, aşağõdaki bölümleri ihtiva etmelidir:
- Kontrol odasõ veya kulesi (yeterli büyüklükte, camlõ),
- Mekanik donanõm odasõ,
- İş yerine ait parça raflarõ,
- Akü odasõ,
- Acil elektrik enerji kaynağõ (jeneratör),
- Üst seviyedeki operatörlerin dinlenme odalarõ,
- Yedek donanõm odasõ,
- Tren kontrol donanõmõ.
Çalõşmalarõn en aza düştüğü zaman, bazõ bölümlerin kontrol merkezinden mekanik olarak
kapatõlmasõna imkân sağlanmalõdõr.
Atölyeler yanõnda, iş yeri için, ayrõ bir trafo merkezi de düşünülmelidir.
1.5.3 - İşyeri Teknik Alt Yapõsõ

İş yeri, 24 saat çalõşma süresine göre yeterli seviyede aydõnlatõlmalõ, üç fazlõ AC 5 Hz hava
kompresörü, su, gaz, atõk su (kanal) şebekesi ve yangõn tedbirleri ile donatõlmalõdõr.
Kanal aydõnlatmasõnda, tehlikleleri azaltmak üzere 24 V. DA kulanõlmalõdõr.
Alanõ aydõnlatan aydõnlatma kulesi veya direkleri, alandaki faaliyetlerde karõşõklõğa sebep olmayacak
ve gölge yaratmayacak şekilde yerleştirilmelidir.
İş yeri aydõnlatmasõnda, aşağõda verilen aydõnlõk seviyeleri tercih edilmelidir:

İşletme ve kontrol odalarõ 250 - 350 Lüks
Donanõm odalarõ 150 - 200 Lüks
Depolar 50-150 Lüks
24
03.220.30, 93.100
1.5.4 - Servis Yollarõ

Ana hattan depo veya atölyeye gelecek araçlar için, depo alanõnõ hemzemin olarak kesmeden, atölye
binasõnõn etrafõndan dolaşarak, gideceği depo veya atölyeye her iki uçtan da erişebilmeleri için servis
hatlarõ yapõlmalõdõr.
Çalõşan personelin kullandõğõ kaplamalõ yollar, araçlar tarafõndan hemzemin olarak en az sayõda
kesilmelidir.
1.5.5 - Revizyondan Deneme Hattõna Çõkõş

Revizyona çekilmiş araç, iş bitiminde ayrõ bir yerde denenmelidir. Bu deney, tam tren dizisi boyunda ve
iki yönde de yapõlacağõndan, deneme hatlarõ buna göre yeterli uzunlukta ve sistemdeki ana hattõn en
küçük kurplarõna sahip olmalõdõr (Madde 1.7’ de açõklandõğõ gibi).
1.5.6 - Tesis Emniyeti

Tesise sistem araçlarõ dõşõndaki giriş, sadece bir ana kapõdan olmalõdõr. İşçi ve ziyaretçi için alan
dõşõnda ana kapõya yakõn bir yerde, TS 10551’ e göre tasarlanmõş oto park yerleri ayrõlmalõdõr. Geceleri
depo alanõ ve yakõn çevresi, iç alanlarda olduğu gibi yeterli seviyede aydõnlatõlmalõdõr.
Bütün depo ve atölyeler alanõnõ çevreleyen en dõştaki sõnõr, üstten iki sõra dikenli telli ve en az 2,00 m
yükseklikte örme telden güvenlik çiti ile çevrilmeli ve bu çit, ana hatta kadar devam etmelidir.
1.5.7 - Karayolu Araçlarõ

Çok soğuk iklim şartlarõ olmayan yerlerde; toplayõcõ - panel taşõyõcõ - ray taşõyõcõ kamyonlar ile damperli
kamyon, ve önden yükleyicili araç gibi donanõmlar bina dõşõnda depolanabilir.
1.5.8 - Bürolar
Sistemin, yol dõşõndaki diğer çalõşan personel ve amirlerinin bulunduğu idari personelin büro kõsmõ,
tamir alanõndan ayrõ bir yerde olabilir.
1.6 - ÇEKEN - ÇEKİLEN DEMİR TEKERLEKLİ ARAÇLARA AİT BİNALARIN

TASARIM KURALLARI
1.6.1 - Genel
Yapõlacak tasarõmda, araçlarõn incelenmesi, bakõmõ, küçük onarõm ve parça değişimi ile ağõr bakõm ve
büyük parça değişimi, bir arada veya birbirleri ile irtibatlõ olarak ayrõ da düşünülebilir.
Tesis boyu en az işletmedeki bir dizi veya körüklü üç vagonluk tren dizisini alacak büyüklükte olmalõ,
ayrõca vagon asansörü ve döner tablalõ geçişlere yer kalmalõdõr.
Hat adedi ve araç boylarõ, seçilen sisteme uygun olmalõdõr.
Atölyede bina temiz yüksekliği; üstten vinçle kaldõrõlmõş araç yüksekliğine ilâveten õsõtma -
havalandõrma, aydõnlatma armatürleri ve diğer enerji hatlarõna yer kalacak boyutta olmalõdõr.
Yeterli büyüklükteki işlik alanõnda, diğer binalar ve alan kontrol merkezi ile kombinasyon sağlanmalõdõr.
Alan kontrol merkezi; tüm alandaki hareketlerin görülebilmesi, hareket halindeki veya depoda
bekleyen trenlerin ve diğer donanõmõn görüşü kapatmayacağõ şekilde yeterli yükseklikte
tasarlanmalõdõr.
Ray donanõmõnõn geçici depolanmasõnda; malzeme ve raylar, metal/ahşap çerçeve veya fiber glas
malzemeden yapõlmõş saçak altõnda muhafaza edilmelidir. Devamlõ kalõcõ malzeme depo alanlarõ ise
betonarme saçak düşünülebilir.
Vinç (kreyn) aracõ, balast serme, asansör tablalõ tamir aracõ, kar kürüyücüsü, süpürme aracõ gibi diğer
demiryolu araçlarõna saçak korunmasõ şart değildir.
25
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
26
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 13 - Servis ve İnceleme Atölyesi Akõş Şemasõ (Örnek)
27
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 14 - Servis İnceleme ve Birleşik Ana Tamir Atölyesi (Örnek)
28
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 15 - Programlõ (Rutin) Bakõm ve İnceleme Akõş Şemasõ (Örnek)
1.6.2 - Araç Bakõm Binasõ/Binalarõ

Araç bakõm binasõ, gelecekteki tüm gelişmelerle bağdaşacak şekilde tasarlanmalõ, bakõm binasõnõn
gelecekteki gelişmesi, mevcut iş alanlarõna en az müdahaleyi gerektirmelidir.
Araç bakõm binasõ/binalarõnõn seçilen sisteme göre aşağõdaki alanlarõ bulunmalõdõr:

a) Muayene, arõza bulma ve küçük onarõm alanõ,
29
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
b) Vagon kaldõrma ve boji sökme alanõ,

c) Düz zeminli hat,
d) Boji ve büyük donanõm (aksam) depolama alanõ,
e) Basõnçlõ hava ile vagon altõ temizleme alanõ,
f) Cer (çekici) ünite onarõm atölyesi,
g) Kaporta atölyesi,
h) Metal imalât alanõ
i) Boyama atölyesi (veya kabini),
j) Ağõr ve hafif iç temizlik alanõ
k) Araç alt temizlik alanõ
l) Yardõmcõ sistemler
m) Genel depo alanõ,
n) İşletme idare binalar,
o) Isõtma tesisi,
p) Su deposu.
1.6.2.1 - Muayene, Arõza Bulma, Küçük Onarõm Alanõ

Bu alan, tüm emniyet ve standard muayeneleri için bir merkez niteliğinde olup; üstten raylõ ve normal
döşemeden düşük seviyedeki bakõm kanallõ olarak düşünülmelidir (Şekil 13, Şekil 14, Şekil 15).
Sorun çõkardõğõ rapor edilen araçlarõn, muayene edilip arõzalarõnõn bulunmasõ ve elektrik, pnömatik ve
mekanik parçalarõn onarõmõ için tasarlanan bu alan; üstten raylõ, kanallõ, metro sisteminde 6 vagonluk
birer treni alabilecek, biri kanallõ diğer ikisi zemin seviyesine üç hatlõ; hafif raylõ sistemde iki treni
alabilecek tek raylõ olarak tasarlanmalõdõr. Muayene alanõndaki 3 muayene hattõndan ikisi gerektiğinde
araçlarõn iç temizliği için de kullanõlabilmelidir, bu işlem için taşõt zemini seviyesinde plâtform tesis
edilmelidir. Bu bölümde, periyodik ve önleyici bakõm yanõnda, sürücülerin bildirdiği arõzalarõn tespiti ve
genellikle üç - dört saatlik tamirleri de yapõlmalõdõr. Daha uzun süreli ve ağõr kaldõrma donanõmõ
gerektiren işler ana tamir (Ağõr bakõm) bölümünde yapõlmalõdõr.
Muayene ve servis bölümünde, tekerlek taşlama, yağlama, tazyikli hava ile taşõt altõ temizliği, ufak
boyutlu tamir işleri ve parça değişimi yapõlabilmelidir.
Zemin seviyesinden düşük seviyedeki kanallarda, araçlarõn aksam yağlamasõ da yapõlacağõndan; yağ
değişiminde, kullanõlmõş yağlar en az 6 yerden çõkõş kanalõ ile bina dõşõnda, raylõ sistemin kapasitesine
göre en az 1000 litrelik bir atõk yağ biriktirme deposuna bağlanmalõdõr.
1.6.2.2 - Vagon Kaldõrma ve Boji Sökme Alanõ

Tekerleklerdeki düzgün olmayan aşõnma ile kabul edilebilir standard sõnõrlarõnõn kontrolu veya
üzerlerinde toplanan ray metal tozunu temizleyip doğru profile getirmek üzere, tekerleklerin periyodik
olarak incelenmesi gereklidir. Tekerlek temizlemesi, zemin seviyesi altõndaki kanallardaki sabit
makinelerle, duruma göre tekerlek sökülmeden veya sökülerek yapõlabilir. Temizleme işleminden
sonra da, belli bir süre veya katedilen yol yahut verilen limitlerin aşõlmasõ halinde tekerlek profil
düzeltmesi yapõlmalõdõr.
Bu alanda, araçlarõn portatif krikolar yardõmõ ile yükseltilerek bojilerden ayrõlõp, krikolar üzerine
alõnmasõnõ gerektiren, uzun süreli onarõmlarda; hafif raylõ sistemde 2 vagon alabilen bir ray hattõ, metro
sisteminde 3 vagonlu birer treni alabilecek 2 ray hattõ bulunmalõ ve tüm alanõ kapsayan 10 tonluk bir
köprülü vinç bulunmalõdõr.
1.6.2.3 - Düz Zeminli Hat

Araçlarõn üst kaporta veya iç aksamõ üzerindeki kõsa süreli çalõşmalar için tesis edilecek, zemin
seviyesindeki bakõm hattõ, bakõm binasõ uzunluğunda olmalõdõr.
30
03.220.30, 93.100
1.6.2.4 - Boji ve Büyük Donanõm Depolama Alanõ

Araç bakõm binasõndaki, boji ve büyük donanõmõn depolandõğõ bu alan, boji sökme alanõ bitişiğinde ve
döşeme seviyesinde olmalõdõr.
1.6.2.5 - Basõnçlõ Hava İle Vagon Altõ Temizleme Alanõ

Basõnçlõ hava ile vagon altõnõn temizlendiği bu alan, vagon yõkama yerinin yanõnda yer almalõ, 1 araç
boyu + 5 m uzunluğunda olmalõdõr.
1.6.2.6 - Cer (Çekici) Ünite Onarõm Atölyesi (Ağõr Bakõmõ)

Bu alan, takriben 25 m genişlik ve 150 m uzunlukta olmalõ, alanõn ortasõnda geniş bir saha
bulunmalõdõr (Şekil 16, Şekil 17).
Kalifiye işçi ve teknisiyenin çalõştõğõ ana onarõm - ağõr bakõm bölümünde, uzun süre isteyen ve ağõr
kaldõrma donanõmõ gerektiren taşõt tamir işleri yapõlacağõndan; boji değişimi için körüklü bir aracõ
kaldõrabilecek kapasitede ağõr kaldõrma donanõmõ gereklidir. Tercihan biri 10 tonluk, diğeri 2 tonluk 2
adet vinç için, binanõn uzunluğu boyunca ortak bir vinç ray hattõ bulunmalõdõr. Atölyelerin donanõmõna
dair ayrõntõlõ açõklamalar
EK A’ da verilmiştir.
Cer ünitesi onarõm atölyesinde, aşağõdaki alanlar bulunmalõdõr:

- Boji onarõm ve revizyonu,
- Dingile tekerlek geçirme ve dingil revizyonu,
- Pnömatik donanõm onarõm ve revizyonu,
- Elektrik donanõm ve revizyonu,
- Mekanik onarõm ve revizyonu,
- Cer motoru onarõm ve revizyonu,
- Kaporta parçalarõ onarõmõ,
- Hat boyu donanõm onarõmõ,
- Ufak motor onarõmõ,
- El altõnda bulunacak donanõm ambarõ - yedek parça depo alanõ,
- Temizlik tesisleri.
1.6.2.6.1 - Tekerlek ve Dingil Onarõmõ

Tekerlek ve dingil onarõm kõsmõ, ağõr bakõm atölyesinin bir bölümü olup; tekerlek taşlama, boji
değiştirme ve boji yağlama alanõ, tamir tesisleri, vinçler, boji depolama alanõ ve bojilerin istenilen
yerlere kaldõrõlmasõnõ sağlayan döner tablalar bu kõsõmda yer almalõdõr.
1.6.2.6.2 - Tekerlek Profil Taşlama Alanõ

Bu alan; tüm bojilere veya vagonlarõ diğer yanlara çevirmeden vagonlara erişme imkânõ sağlayacak
şekilde, orta noktada bir tekerlek profil tornasõ ile taşlama tezgâhõna sahip ve 3 araç uzunluğunda
olmalõdõr.
Tekerlek profil taşlama tezgâhõ donanõmõ, her dingili ayrõ ayrõ çevirip, tekerlekleri aynõ anda
döndürmeli, dingili sökmeye gerek olmadan, aracõn bunlarõn üzerinde ilerlemesine imkân verecek
şekilde zemine monteli olmalõdõr. Bu alan, profil taşlama alanõ hariç, tamamen kapalõ ve düz bir
zeminde, deneme, onarõm
ve muayene hatlarõnõn biri üzerinde bulunmalõdõr.
31
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 16 - Ağõr Bakõm Atölyesi İşleyiş Şemasõ (Örnek)
32
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 17 - Ana Onarõm (Ağõr Bakõm) Atölyesi Tasarõmõ (Örnek)
33
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 18 - Sistem Parçasõ Onarõm Atölyesi Tasarõmõ (Örnek)
34
03.220.30, 93.100
1.6.2.6.3 - Parça Tamiri

Parça tamir bölümü, ana onarõm bölümü içinde olup; sistemin bütün elemanlarõna destek sağlamalõ ve
aşağõdaki görevleri yerine getirmelidir:
- Yeni parça ve donanõmõn muayenesi, testi ve kabulü,
- Koruyucu bakõm programõ içinde, parça, modül ve donanõmõn servis bakõmõ ve testi,
- Tamir, test ve arõzalõ parça ve modül arõza analizi,
- Parça ve modül değişiklikleri.
Onarõm bölümlerinde, cam değiştirmesi, boya işleri, cer motor tamiri, taşõt içi onarõm işleri, sinyal ve
haberleşme test ve onarõmõ, kaporta işleri yapõlmalõ, eloktronik işler kõsmõ, hat bakõm tesisi dahil bütün
bakõm işlerine destek sağlanmalõdõr (Şekil 18).
Bu bölümde aşağõdaki kõsõmlar bulunmalõdõr:

- Makina ve mekanik alanõ,
- Motor onarõm alanõ,
- Elektrik ve elektronik onarõm alanõ,
- Pnömatik donanõm onarõm ve revizyon alanõ,
- İstasyonlardaki ücret toplama donanõmõ onarõm alanõ,
- Yol bakõm alanõ.
1.6.2.7 - Kaporta Atölyesi

Kaporta parçalarõnõn onarõldõğõ bu atölye bölümü, 3 vagon uzunluğunda, düz zeminli bir alanda
bulunmalõdõr.
1.6.2.8 - Metal İmalât Alanõ

Bu kõsõmda, boji onarõmõ, dingile tekerlek geçirme, dişli kutusu revizyonu, torna ve tesviye işlevleri
görülmelidir.
1.6.2.9 - Boyama Atölyesi (veya kabini)

Bir ucunda, bir vagonu alabilecek büyüklükte boyama kabini bulunan, boya öncesi ve sonrasõ
çalõşmalarõn yapõldõğõ araç boyama kõsmõ, 2 araç uzunluğunda olmalõdõr. Boyanõn yapõldõğõ kabinin,
doğrudan dõşarõya açõlan ayrõ bir egzoz ve filtre sistemi ile donatõlmõş olmasõ gereklidir.
1.6.2.10 - Ağõr İç Temizlik Alanõ

Vagon duvarlarõnõn, el tutma demirlerinin, iç camlarõn, oturma koltuk döşemelerinin ve yerlerin vakum
ile süpürülmesi şeklindeki aylõk ağõr iç temizlik için, atölye yakõnõnda, araç taban seviyesinde plâtform
teşkil edilmelidir.
1.6.2.11 - Hafif İç Temizlik Alanõ

Raylõ taşõma sistemi ne kadar küçük olursa olsun; işlikte, bakõmdan çõkan veya genellikle geceleri
depoya alõndõklarõnda günlük hafif iç temizlik yapõlacak vagonlardan toplanan çöpler plâstik torbalarla
çöp bidonu konteynerlerinde biriktirilmelidir. Kõrõlmõş koltuk, yanmayan lâmba gibi aksaklõklar tesbit
edildiğinde, atölyeye gitmeden burada yenisi ile değiştirilme imkânõ sağlanmalõdõr.
Her iç temizlik hattõnõn bir yanõnda vagon döşeme yüksekliğinde bir plâtform ile, vagonlarõn içine
kolayca ve emniyetle ulaşma sağlanmalõdõr.
1.6.2.12 - Araç Alt Temizliği

Belirli zaman aralõklarõnda, dizilerdeki vagonlarõn altõndaki kirler ve metalik tozlar temizlenmelidir.
Bunun için, belli aralõklarla dizilerde, araç altõ kontrolu yapõlmalõdõr.
Araç alt temizlik işleminde ayrõ bir hava kompresörü ve egzoz teçhizatõ da olan hava püskürtme
kanallarõ kullanõlmalõdõr. Bu kõsmõn atölyeden tamamen ayrõ bir yerde olmasõ tercih edilmelidir.
Araçlarõn tekerleklerini hareket ettirip durduran, otomatik sistem kullanõlarak, araç altõnda her noktaya
erişebilecek yerlerdeki sabit hava püskürtme memeleri ile alt temizlik yapõlmalõdõr. Araçlardan çõkan
tozu toplamak üzere ayrõca toz toplama sistemi bulunmalõdõr.
35
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
1.6.2.13 - Yardõmcõ Sistemler

Seçilen ulaşõm sistemi ve donanõma göre ölçülendirilecek, alternatif akõm odasõ, acil durumda yedek
aydõnlatma, kesinstisiz güç kaynaklarõ, merkezî kontrol röleleri, güç kontrol röleleri, telefon sistemi,
hava kompresörü v.b tesisat odalarõ zemin katta düşünülmelidir.
1.6.2.14 - Genel Depo Alanõ

Atölyelere gelen her türlü ikmal malzemeleri, donanõm ve yedek parçanõn kabul edilip, ilgili bölümlere
gönderildiği bu alan, ayrõca temizlik ikmal maddelerinin de depolanacağõ göz önüne alõnarak
tasarlanmalõdõr.
1.6.2.15 - İşletme (İdare) Binalarõ

İşletme idaresi binalarõ atölyelere yakõn olmalõdõr. Bina adedi ve büyüklüğü; sistemdeki uygulama
şekline ve arazi imkânlarõna bağlõdõr.
İşletme İdaresi bölümünün faaliyetlerinde aşağõdaki işlevler düşünülmelidir:

- Taşõma sisteminin takibi; havalandõrma, yangõn dedektörlü koruma,
- Trenlerin devamlõ kontrol ve takibi,
- Tren hareketlerinin takibi (dizi, manevra, sevk),
- Enerji kontrolu, takibi,
- Kapalõ devre televizyon ile taşõt ve yolcu emniyetinin takibi,
- Polisiye güvenlik kontrolu,
- Tarife uygulamasõnõn aksamadan işlemesinin takibi,
- Temizlik vb. taşaron firmalarõn yönetim ve takibi,
- İdari işler,
- Muhasebe,
- Planlama,
- Yapõlarõ tamir, yapõm, bakõm işleri,
- Pazarlama,
- Halkla ilişkiler,
- İşletim, tamir, bakõm mühendisliği. Ayrõca:
- Yangõn kontrol donanõm depo ve tamir işleri,

- Manyetik bilet kodlama,
- Tren operatörleri toplantõ, iş bölümü işe çõkma sevkiyatlarõ,
- Ulaşõm ve taşõmadaki güvenlik personeli.
Malzeme ve envanter kontrolu işleyişinde Ek B‘deki örnek şekillerden faydalanõlabilir.
1.6.2.15.1 - Yemek Salonu, WC - Lâvabo, Soyunma, Duş gibi Servis Alanlarõ

Zemin katta, erkek - kadõn her bir kişiye kilitli bir soyunma dolaplarõnõn bulunduğu soyunma
odalarõ, her 5 personele bir duş yeri ayrõlmalõdõr. Yemek salonu, çalõşma mahallinden ayrõ olarak
birinci katta düşünülebilir.
1.6.2.15.2 - Kontrol Odalarõ

Araç bakõm binasõnda, hat kontrol merkezi, enerji besleme kontrol bölümü ile tercihan üst katta
manevra alanõ kontrol odalarõ tesis edilmelidir. Röle odalarõ ise bu odalarõn yanõnda yer almalõ, ayrõca,
işletme personeli için genel dinlenme odasõ ayrõlmalõdõr.
Depo alanõ kontrol odasõnda; tüm manevra hareketleri ile diğer trafik hareketlerinin, makas yönleri ve
araç dizisinin ana hattan bakõm/depo alanõna giriş çõkõşõnõn kolayca takibedilebileceği; olaylarõn gözle
de izlenebileceği konum ve şartlar sağlanmalõdõr.
1.6.2.15.3 - Konferans ve Eğitim Salonlarõ

Personelin, zaman zaman eğitileceği veya genel talimatlarõn aktarõlacağõ, sistemle ilgili misafirlerin de
yer alabileceği tanõtõmlar için yeterli büyüklükte eğitim salonu ayrõlmalõdõr.
1.6.2.16 - Isõtma Tesisi

Merkezi õsõtma için tesis edilecek binada, su, õşõk, drenaj ve havalandõrma üniteleri de düşünülebilir.
1.6.2.17 - Su Deposu
36
03.220.30, 93.100
Ayaklõ veya ayaksõz betonarme su deposu tesisin ihtiyacõna göre hesaplanmalõdõr.

1.7 - DENEY (TEST) HATTI
Araçlarõn performansõ, tren kontrol sistemleri, çekici güç sistemi ve gereğinde hat bakõm/yapõm
araçlarõnõn deneneceği hat, tasarõmõn önemli bölümlerinden olup; diğer hatlardan ayrõ olarak
düşünülmelidir.
Sistemin ilk kuruluş aşamasõnda maliyeti düşürmek üzere, ayrõ bir deney hattõ inşasõ daha sonraya
bõrakõlabilir. Bu halde, ana hattõn başlangõcõnda, depo ve atölyelere yakõn bir hat bölümü bir süre için
deney hattõ olarak kullanõlabilir, Ancak, bu bölümün uzunluğu araç veya tren dizisinin, sistemdeki kabul
edilmiş olan hõza erişip ve tekrar yavaşlayõp durabilmesine imkân verecek uzunlukta olmalõdõr (takriben
1 km-5 km). Bu hat, ana hattaki kurp ve eğimlere uyan fizikî yapõda olmalõdõr.
1.8. - ALAN TESİSLERİ

İşlikteki alanlar, malzeme iletilmesi, bozuk malzemenin atõlmasõ için, işlikteki depo ve atölyeler ile diğer
çalõşma alanlarõ, demir yolu ile bağlantõlõ olmalõdõr. Tesisler:
- İç ve dõş ana hatlara bağlantõlõ olmalõ,

- Hat döşeme, tamir araç ve donanõmlarõ yeterli olmalõ,
- Yangõna karşõ koruma donanõmõna sahip olmalõ,
- İş yeri ve depoya yakõn karayolu bağlantõsõ bulunmalõ,
- Emniyet için, çevre çiti ve alan aydõnlatmasõ bulunmalõ,
- Hat dõşõ, tamir donanõm deposu, yeterli büyüklükte işçi oto parkõ bulunmalõ,
- Demir yolu ve karayolu taşõtlarõ için akaryakõt pompalarõ olmalõ
dõr.
1.9 - ARAÇ REVİZYONU DIŞINDAKİ ONARIMLAR

Yol, bina, sistem genelindeki elektrik ve elektronik kontrollar, hat bakõmõ gibi araçlarla ilgili olmayan
genel tamirat işlemlerinin de yapõlacağõ yerler tasarõmda dikkate alõnmalõdõr.
1.9.1 - Onarõm Atölyeleri

Araç tamiri dõşõndaki diğer onarõm atölyeleri, gelecekteki ulaşõm sistemi faaliyetlerine cevap
verebilecek şekilde tasarlanmalõ ve aşağõdaki 4 esas bölümü de ihtiva etmelidir:
- Yol yapõm donanõmõnõn onarõmõ,
- Atölyeleri besleyen diğer yan atölyeler,
- Destek tesisler,
- Havaî hat onarõm alanõ ve deposu.
1.9.1.1 - Yol Yapõm Donanõmõnõn Onarõmõ

Bunun için gerekli yer ve donanõm:
- Köprülü gezer vinç,
- Rayda giden travers bağlama aracõ ( demiryolu rayõ döşeme ve tamiri için),
- Gövde altõ inceleme ve tamiri için kanal,
- Geniş donanõm tamiratõ için yeterli büyüklükte serbest alan,
- Kompresör, õşõk tablolarõ gibi donanõmõn incelenmesi ve bakõmõ için alan
dõr.
1.9.1.2 - Yan Atölyeler

Bu kõsõmda:
- Yeterli büyüklükte kaynak atölyesi, metal levha, cam, boya, döşeme, marangoz atölyeleri,
- Elektrik ve sinyal tamir atölyeleri
bulunmalõdõr.
1.9.1.3 - Destek Tesisleri

Destek tesislerinde:
- Emniyet malzemesi ve emniyet donanõmõnõ besleme alanõ,
- Personel bürosu, kadõn - erkek wc., soyunma dolaplarõ, duş, yemek ve eğitim odasõ olmalõdõr.
1.9.1.4 - Havaî Hat Tamir Alanõ ve Deposu

Havaî hatlarõn kontrol, bakõm ve tamirleri için, hidrolik asansör tablalõ araçlar ve bunlarõn tamiri için
yeterli alanlar ve parça deposu yeri bulunmalõdõr.
37
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
38
03.220.30, 93.100
1.10 - TAŞIT YIKAMA BÖLÜMÜ

Otomatik tren yõkama bölümü, şehrin iklim şartlarõna göre kapalõ hacimde veya açõk havada
tertiplenebilir. Buzlu havalarda, õsõtõcõ hatlar ve buz kazõyõcõ fõrçalar, araçlar ve araç pencereleri için
gereklidir. Nispeten õlõman iklimde buğulanmaya karşõ tedbir alõnmalõdõr.
1.10.1 - Yõkama İşlemleri

Araç çok yavaş hõzla, yõkama bölümünden geçerken, üzerine deterjan sõkõlmalõ, döner fõrçalar ve
kurulayõcõlarla araç yõkamasõ yapõlmalõdõr (Şekil 19).
Araç sonlarõnda, fõrçalarõn yetişemediği yerlerde temizlik elle tamamlanmalõdõr. Dõş temizlik hatlarõ,
erişilemeyen alanlarõn elle yõkanmasõnõ kolaylaştõrmak için, asit “Petyfoam” lõ temizleme õzgarasõ ve
yarõ yükseklikte plâtformla donatõlmalõdõr.
Araç dõş yõkamasõ için en iyi yer; işlik dõşõnda, işliğe giren hatlarõn başõ olup, depoya veya bakõma
girecek aracõn önce yõkanmasõ sağlanmalõdõr. Bu bölümün, temizlik malzemesi ikmali için, demiryolu
haricinde ayrõca kara yolu ile de irtibatõ olmalõdõr.
Temizlik bölümünde; sağlõğa zararlõ maddelerin kullanõlmasõ halinde, göz yõkama ve duş teşkilâtõ
bulunmalõdõr. Yõkama kõsmõ kapalõ ise, õsõtma ve havalandõrma tesisatõ da düşünülmelidir.
Asit kullanõlan yõkama sistemlerinde, temizleme işinde kullanõlan su deposuna, asit temizleyici mayi
katõlmasõnõ sağlayan donanõm da yapõlmalõdõr. Temizleme sisteminde elle (manuel) karõştõrma düzeni
kullanõlmamalõ, karõştõrma ve asit konsentrasyonunun otomatik olarak konrol edildiği “konsol”
bulunmalõdõr.
Sõcak ve orta iklim şartlarõnda, yõkama, bina dõşõnda yapõlabilir. Yõkama bina içinde yapõlacaksa;
yõkamadaki çalõşma sõrasõndaki ağõr işlemler temizleme işinin sona yakõn bölümünde olacak şekilde
düzenleme yapõlmalõdõr.
Araç yõkama tesisi bina dõşõnda ise; yõkama sõrasõnda soğuk suyun kõş şartlarõnda hemen donmamasõ
için, yõkama suyunun 0°C’nin altõna düşmeyecek şekilde, gerekli izolâsyon ve/veya õsõtma tedbirleri
alõnmalõdõr.
Yürüyen bandlõ yõkama sisteminde; çeşitli hava şartlarõnda, asit veya deterjan süresi uzun tutulmalõdõr.
Vagonlarõn arka yüzleri gibi, otomatik yõkamada fõrçalarõn erişemediği yerler, yõkama hattõnda trenlerin
iki kenarõndaki plâtformdan kontrol edilip elle son yõkamasõ yapõlmalõdõr.
Araç yõkamasõndaki su kullanõmõnda, tüketimi azaltmak üzere, gerekli süzme işlemi yapõlarak
durulama
suyunun %80 - %100’ ünü tekrar kullanma imkânõ sağlanabilir.
39
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
Otomatik yõkama işlemi aşağõda verilen örnekteki gibi olabilir:

a. İlk yõkama kemeri; araç ön tarafdan, üstten ve arkadan õslatõlõr ve zincirle, araç diğer kemere
çekilir.
b. Deterjan kemeri; alkalin veya asitli deterjan, 0,75 m - 1,20 m’ den, fõrçalama öncesi serpilir.
c. Ön, yan ve arka fõrçalar bölümü; buradaki birisi deterjan, diğeri su veren iki çõkõşlõ fõrçalarla vagon
yüzleri fõrçalanarak, kir ve yağlar çõkarõlõr. Fõrça sertliği, araç üreticisinin ve temizlik malzemesinin
temin edildiği firmalarõn tavsiyelerine uygun olmalõdõr. Fõrçalar aracõn başõndan itibaren yanlarda ve
araç sonunda eşit basõnçla, aracõn her tarafõnõ temizleyeceğinden, ikili (kontakt) ters yönde dönen
fõrçalar olmasõ tercih edilmelidir.
d. Araç üstü (tavan) ve saçak oluklarõnõn temizlenmesi; tavan fõrçalarõ, araç türünün üst ve arka
şekline göre tasarlanmõş olmalõdõr. Eğer aracõn önü, burnu ve arka tarafõ bu üst fõrçalar ile
temizlenebiliyorsa, otomatik olarak araç yõkanabilir.
e. Bütün fõrçalar; arkalarõndan motorlu, hava - hidrolik takviyeli olarak, aracõn her tarafõna yeterli
basõnçta temas etmelidir.
f. Temiz su ile yõkama (durulama) kemeri; iki sefer durulama ile araçtaki deterjan kalõntõlarõ tamamen
temizlenmelidir.
Ayrõca, yõkanmõş araçta yüzeyde kalan suyun donmasõna karşõ, yüksek hõzda hava kurutmasõ tavsiye
edilir.
1.11 - HAT BAKIM TESİSLERİ

Bu kõsõm, taşõtlardan başka ayrõca aşağõda belirtilen bütün tesis ve sistemlerin bakõm ve tamirlerini de
sağlamalõdõr:
- Ana hat ve depo alanõndaki hat işleri,
- Ana hat ve depo alanõndaki sinyalizasyon,
- Haberleşme sistemleri,
- Elektrifikasyon,
- Diğer yapõlarla, depo alanõndaki tesislerin bakõm ve onarõm işleri,
- Hat bakõmõna ayrõlmõş yardõmcõ demiryolu araçlarõ,
- Lâstik tekerlekli demiryolu araç donanõmõ, bu işe ayrõlmõş karayolu araçlarõ ve diğer transit
sistemindeki araçlarõn bakõm ve tamiri,
40
03.220.30, 93.100
- Yolcu taşõma servisinde meydana gelebilecek problemlerin çözümü,

- Hat kenarlarõ bakõmõ,
Hat bakõm tesisinde, bürolar, tamir atölyeleri, personel sosyal tesisleri, yedek parça, malzeme ve
donanõm için depolar bulunmalõdõr.
2 - PERSONEL İHTİYAÇLARI
Tasarõmda, çalõşanõn, emniyeti, konforu, sağlõğõ, morali ve etkinliği sağlanmalõdõr.
Manevra alanõ - depo ve atölye büyüklüğü ile bölüm ve alt bölümleri ve bu kõsõmlarda çalõşanlarõn
adedi, sistemin büyüklüğü, bakõm ve işletim yöntemine, çalõşmada istenen standarda göre tespit
edilmelidir.
Depo ve atölyelerde aşağõdaki şartlar yerine getirilmelidir:

- Açõkta yapõlacak işleri en aza indirmek, meselâ iklim şartlarõ gerektirmedikçe, araç iç yõkamasõ
kapalõ yerde yapõlmalõdõr.
- Çalõşma alanõ ve kanallar, en yüksek seviyede tabiî õşõkla aydõnlatõlmalõdõr. Bunun için, atölyelerde
ve tamir alanlarõnda gün õşõğõndan mümkün olduğunca istifade edecek tertipte tasarõm yapõlmalõdõr.
0 0,
- Çalõşanlarõn kullandõğõ tüm alanlarda, õsõtma (dõşarda 0 C iken içerde 20 C olmalõ) ve
havalandõrma sağlanmalõdõr.
- Havalandõrmada - air condition - tercih edilmeli, basõnçlõ hava ile alt temizlik işlerinde toz tutucu
donanõmlar, temiz hava ve egzoz çõkõşlarõ gibi çevresel şartlar sağlanmalõdõr.
- Depo ile atölye, manevra alanõ (yard) arasõnda gerekli ve yeterli haberleşme imkânõ sağlanmalõdõr.
- Yer döşemesi, tavan kaplamasõ renk ve desenleri dinlendirici olmalõ, malzeme cinsi ekonomik,
gereğinde kolay değiştirilebilir cinsten seçilmelidir.
3 - DİĞER YAPILARDAKİ ÖZELLİKLER

3.1 - Ray Hattõ İşleri
Depo alanõndaki raylar ön gerilmeli beton travers, makaslar ahşap traversler üzerine döşenmelidir.
Ray hatlarõ, bina döşemesi ile aynõ seviyede olmalõ, ray ile döşeme kaplamasõ arasõndaki boşluk asfalt
veya beton ile doldurulabilir.
Depo alanõndaki makaslar, depo alanõ kontrol merkezinden kilitlenebilmeli ve makasõn durumunu
gösteren sinyal bulunmalõdõr. Tüm beslenme makaslarõ, bir tren dizisinin, ilk makasdan depolama
alanõnõ terk edinceye kadar açõk bir hattõn olmadõğõnõ gösterir şekilde kilitlenmelidir.
4 - BAKIM VE TAMİR ATÖLYELERİNDEKİ İŞLEMLER, MAKİNA VE

DONANIM (TEÇHİZAT)
4.1 - GENEL
Atölye ve işliklerde çok değişik türde donanõm ve teçhizat gerekli olduğundan, donanõm seçiminde
aşağõda tavsiye olunan genel şartlar aranmalõdõr:
- Tesisin işletim ve tamirat şartlarõna uygunluk,
- Uygulamada ve özellikle insan gücüne ihtiyaçta en düşük maliyet,
- İhtiyaç duyulan makina ve donanõm temininde güvenilirlik,
- Makina ve donanõm tamiratõna en az ihtiyaç gösterip, göreli olarak düşük maliyetli ve kolay tamirat
imkânõ,
- Bozuk araç servis dõşõ kalma süresinin kõsa olmasõ.
İlk plânda, tekerlek düzeltme makinasõ, tekerlek presi, tekerlek sökme, elektrikli vites gibi uzun süre
kullanõlacak özel makina ve donanõm düşünülmelidir.
Dõş aydõnlatma armatürleri, vinçler, katlanõr kapõlar, hava kompresörü gibi donanõmlar standard hale
getirilmelidir.
Donanõm seçiminde, sistemdeki araçlarõn alõndõğõ firmalarla koordinasyon sağlanarak, araçlarõn bakõm
ve onarõmlarõna uygun olanlar alõnmalõdõr. Özellikle, araç test - teşhis donanõmõ, elektrik simülatörleri
41
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
tablosu ve diğer elektrikli parça tamiri, araç firen sistemi ve test kõsõmlarõnõn, araçlarõn temin edildiği
firmadan alõnmasõ, ilerde çõkabilecek sorunlarõ en aza indireceğinden, tercih edilmelidir.
4.2 - TAMİR ATÖLYELERİ VE PARÇA TAMİR KISIMLARINDA BULUNMASI

GEREKEN DONANIM
4.2.1 - Ağõr Bakõm Atölyesinde Parça Onarõm Kõsmõ
Bu kõsõmda yapõlacak işler ve esas donanõm aşağõda verilen şekilde olabilir;
1. Araç kaportasõnõ kaldõracak güçteki ve yerden sadece bir operatör kumandalõ, köprülü gezer vinç
sistemi bulunmalõdõr,
2. Dizi değiştirme sistemi, araç dizisini bozma veya teşkil etme; kanal içindeki düşen tabla (drop table)
veya araç asansörü ile yapõlabilir. Diziye eklenecek vagon, tabla üstüne alõnõr; kanalda zemin seviyesi
altõna indirilerek, eklenecek yere taşõnõr ve tekrar zemin seviyesine yükseltilerek ekleme yapõlõr.
Diğer usulde ise, elektromekanik veya hidrolik asansör sistemi kullanõlabilir. Bu işlemlerde ayrõca
döner tabla da olmalõdõr.
4.2.1.1 - Dizi Atölyesi

Dizi atölyesinde, yerden kumandalõ köprülü üst vinç olmalõdõr.
4.2.1.2 -Tekerlek Atölyesi

En büyük makina donanõmlõ olan tekerlek atölyesinde, genellikle bir aks (dingil) döndürücü, delik açma
mengenesi (boring mill) ve çift etkili pres bulunmalõdõr.
Aksdan tekerlek çõkarma veya takma işlemi aks döndürücüsü ile yapõlabilir (Boring mill ise tekerlekteki
deliği genişletip, aksa girmesini sağlayacaktõr).
Genellikle 75 ton - 95 ton’ luk çift sonlu pres, basõnçla tekerleği aksa geçirmekte kullanõlabilir.
4.2.1.3 -Teşhis İçin Otomatik Test Donanõmõ

Yüksek teknolojili toplu taşõm sisteminde kullanõlan otomatik teşhis test donanõmõ, araçlarõn türüne
uygun ve ayrõ bir bölümde tesis edilmelidir. Bu donanõmdaki makinalarõn, araçlarda nelerin sõrayla
otomatik olarak test edilip araştõrõlacağõ, tamire gerek olup olmadõğõnõ belirtmek üzere önceden
programlanmasõ gereklidir. Sistemli olarak ve istenilen sõklõkta daha az usta personel ile bu şekildeki
bakõm yapõlabilir. Ayrõca, bu tür makinalarla, geçmişteki test sonuçlarõ da kaydedilerek karşõlaştõrma
imkânõ, tek araç veya tüm tren dizisinin ve parçalarõn test edilmesi sağlanabilir.
4.2.1.4 - Diğer Atölye Donanõmõ

Makina atölyesi ve alet kõsmõnda, genellikle aracõn çeşitli parçalarõnõn tamiri mümkün olup; torna,
matkap işlemleri, mil geçirme ve şekillendirme yapõlmalõdõr.
Akü odasõnda, akü şarjõ ve şarj kontrolu yapõlmalõdõr.
Test bantõ, silindirik ve õslak merdanelerde, hava frenleri kontrolunda kullanõlmalõdõr.
Çeşitli hava kompresörleri, portatif kaynak makinalarõ genel donanõmlar olarak bulunmalõdõr. Hafif ve
ağõr raylõ sistemler için atölyelerde bulunmasõ önerilen donanõm ve yardõmcõ aletler ihtiyacõ için,
Çizelge 1 ve EK A’ da verilen örnek listelerden faydalanõlabilinir.
ÇİZELGE 1 - Donanõm Listesi (Örnek) - Döner tablalar,

- Dingil takõmõ ve kasa kaldõrõcõlarõ,
- Döner tekerlekli krikolar,
ANA TAMİR ATÖLYESİ VE PARÇA TAMİR - Hava basõnçlõ (Pnömatik) hortum makaralarõ,
KISIMLARINDAKİ BULUNMASI İSTENEN - Elektrik kordonu makaralarõ,
DONANIM - Tekerlek doğrultma/taşlama makinalarõ,
- Torna tezgâhõ,
- Vinçler; ayaklõ köprülü, kollu, taşõnabilir, tek - Freze tezgâhõ,
raylõ (monoray), - Düşey milli tezgâh (delme presi),
42
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
- Kaynak makinasõ, - Hidrolik tablalõ kaldõrõcõlar,

- Elektrik dalgalarõna karşõ korunmalõ oda, - Değişik dingil takõmlarõ,
- Taşõnabilir krikolar, - Döner tekerlekli krikolar,
- Forkliftler, - Tekerlek düzeltme/taşlama makinasõ,
- Hidrolik kaldõrõcõ tablalarõ, - Hidrolik kaldõrõcõlõ dingil takõmõ tamir
- Mil tornalarõ, donanõmõ,
- Akü test cihazõ, - Hava kompresörü,
- Akü temizleme fõrõnõ, - Düşey milli matkap,
- Monoray kaldõrõcõ, - Taşlayõcõ,
- Ağaç işleme makinalarõ, - Şerit testere,
- Parça temizleyicileri, - Demir testeresi,
- Elektrikli fõrõn, - Yardõmcõ güç nakil kablosu,
- Tezgahlar, kabinler, raflar, kafesler vb, - Forklift ( alttan sürmeli, çatal kollu kaldõrõcõ),
- Taşlayõcõ, - Çekici güç kaynağõ,
- Güçle tahrik edilen kollu testere, - Kaynak ve kesme hamlaçlarõ,
- Yardõmcõ güç nakil kablolarõ, - Yer süpürge ve fõrçalarõ.
- Deney tezgahlarõ,
- Model araçlar, MANEVRA ALANI ( YARD)
- Duvara monteli, açõlõr - kapanõr masa, - Tren yõkama,
- Tekerlek tornasõ, - Buharlõ temizleme,
- Hareketli, portatif plâtformlar, - Parça temizleme,
- Hareketli, taşõnabilir, boya püskürtme - Alt takõm donanõmõ (otomatik),
kulübesi, - Toz toplama donanõmõ,
- Tekerlek presi, - Yedek araç veya yardõmcõ güç,
- Tekerlekli delme makinasõ, - Hava basõnçlõ (Pnömatik) hortum makaralarõ,
- Kaynak ve kesme hamlaçlarõ, - Elektrik kordonu makaralarõ,
- Yer döşemesi süpürge/fõrçasõ, - Tezgâhlar, kabinler vb.,
- Koltuk döşeme donanõmõ, - Döner tablalar.
- Hidrolik pres,
- Şerit testere, M/W ATÖLYESİ
- Özel deney cihazõ, - Köprülü, kollu vinçler,
- Teşhis deney donanõmõ, - El testereleri,
- Fren deney standlarõ, - Yağlama sistemi,
- Havalandõrma sistemi tamir ve deney yerleri, - Hava basõnçlõ (Pnömatik) hortum makaralarõ,
- Hava kompresörü, - Elektrik kordonu makaralarõ,
- Akü şarj cihazõ. - Kabinler, tezgâhlar, raflar, kafesler,
- Kaynak ve kesme hamlaçlarõ,
- Taşlayõcõ,
- Akü şarj cihazõ,
S&I ATÖLYESİ, İŞLETME BÖLÜMÜ - Kaynak makinasõ,

- Düşey milli matkap,
- Köprülü vinçler, kollu vinçler, - Buharlõ temizleyici,
- Dizi ve kasa gibi ağõr yük kaldõrõcõlarõ, - Parça temizleyici,
- Döner tablalar, - Kaporta, dingil takõmõ hidrolik kaldõrõcõlarõ,
- Dingil takõmõ ve kasa kaldõrõcõlarõ, - Otomativ teşhis donanõmõ,
- Döner tekerlekli krikolar, - Otomativ tamir donanõmõ,
- Hava basõnçlõ (Pnömatik) hortum makaralarõ, - Hidrolik pres,
- Elektrik kordonu makaralarõ, - Yer süpürge ve fõrçalarõ,
- Yağlama sistemi, - İstasyon temizlik donanõmõ.
- Kaynak makinasõ,
- Buharlõ temizleme makinasõ, YARDIMCI ATÖLYELER
- Tezgâhlar, kabinler, raflar vb., Tezgâhlar, kabinler vb.
- Özel deney cihazõ,
43
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
HAREKETLİ DONANIM - Alt takõmlar,

- Araba ve raylõ sistem aracõ çekicileri, - Önden yükleyiciler,
- Lokomatifler, - Forkliftler,
- Balast vagonlarõ, - Elektrik/gaz kartlarõ,
- Plâtformlu vagon, - Ray taşlayõcõ (Şekil 20),
- Hareketli vinç, - Raylõ vinç,
- İşçi vagonu, - Araç yolu yapõcõlarõ,
- Balast sõkõştõrma aracõ, - Seyyar aydõnlatma lâmbalarõ.
- Araca yüklü vinç, - Acil yardõm aracõ
- Taşõnabilir, elektrik jeneratörü,
44
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL 20 - Balast ve Ray Taşlayõcõ Araçlar
45
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
EK A
ATÖLYE DONANIMI TASARIMI VE YARDIMCI ARAÇLARI (ÖRNEK)
A1 - HAFİF RAYLI SİSTEM

Örnek olarak, bir raylõ sistem atölyesindeki alanlarda bulunmasõ gereken donanõm ve yardõmcõ
araçlar için aşağõda bir liste verilmiştir:
A 1.1 - KAPORTA VE BOYA ATÖLYESİ

- Boya tesisi .............................................................. 1
- Boya kurutma tesisi .................................................. 1
- Havalandõrma - süzme egzozu ................................. 1
- Hareketli destek takõmlarõ (kapõlar v.b. için) ............... 1
A 1.2 - BOJİ DEĞİŞİMİ

- Senkron vidalõ kriko takõmõ ........................................ 3
- Gövde taşõma ayaklarõ .............................................. 8
- Boji döner tablalarõ .................................................... 1
- Boji depo hatlarõ
- Yağ dağõtõcõ ............................................................... 2
- Yağlama sistemi, pompa ........................................... 1
- İş tezgâhõ, ağõr hizmet ............................................... 3
- Boji değişimi - temel takõm çantasõ ............................ 3
A 1.3 - BOJİ DEPOLAMA VE ÇABUK TAMİR

- Köprü vinci 75 kN ..................................................... 1
- Boji depolama hatlarõ (binalardakiler)
- İndiksiyon yatak õsõtõcõsõ ............................................. 1
- Yatak muayene standõ .............................................. 1
- Boji depolama ve çabuk tamir, temel takõm çantasõ ... 2
A 1.4 - ELEKTRİKLİ VE MEKANİK SABİT TESİS ATÖLYESİ

- Raflar, ağõr parçalar için 0,60 m genişlikte ................. 2
- Raflar, genel maksatlõ 0,50 m genişlikte .................... 6
- Matkap tezgâhõ 30 mm ............................................. 1
- Stand taşlama makinasõ ............................................ 1
- Radyal matkap 50x125 ............................................. 1
- Elektrik ve mekanik,temel takõm çantasõ .................. 5
- Yatay delme/freze tezgâhõ ...................................... 1
- Çeneli matkap 30 mm .............................................. 1
- Üniversal takõm taşlama makinasõ ............................. 1
- Tezgâh tipi taşlama makinasõ .................................... 1
- Testere ..................................................................... 1
- Giyotin makasõ 2000x3 mm, 500 Npa ........................ 1
- Matkap presi ............................................................. 1
- Tazyikli temizleyici .................................................... 1
A 1.5 - ELEKTRİKLİ DONANIM ATÖLYESİ

- Raflar, ağõr parçalar için 0,60 m genişlikte ................. 2
- Matkap tezgâhõ 30 mm ............................................. 1
- Çekme motoru destek standõ .................................... 1
- Soyma ve vernik kurutma fõrõnõ .................................. 1
- Motor endüvi standõ .................................................. 1
- Balans tezgâhõ .......................................................... 1
46
03.220.30, 93.100
- Kömütatör traflama makinasõ ve tertibatõ ................... 1

- Bandaj makinasõ ....................................................... 1
- Kollu vinç 1 ton, 4 m ................................................. 1
- Kollektör ölçüm cihazõ ............................................... 1
- Paletler için raf, ağõr hizmet ....................................... 1
- Elektrik teçhizatõ, temel takõm çantasõ ........................ 5
A 1.6 - YEDEK PARÇALAR GEÇİCİ DEPOSU

- Raflar, Ağõr parçalar için 0,60 m genişlikte ............. 6
- Raflar, genel maksatlõ 0,50 m genişlikte .................. 10
- Palet taşõyõcõ ........................................................... 3
- Palet raflarõ ............................................................. 12
- Paletler (Eurosize) ................................................... 50
- Nakliye aracõ .......................................................... 3
A 1.7 - ÜCRET TOPLAMA DONANIMI ATÖLYESİ

- Raflar, genel maksatlõ 0,50 m genişlikte .................. 4
- Matkap 30 mm ....................................................... 1
- Stand taşlama makinasõ ......................................... 1
- İş tezgâhõ, ağõr hizmet ............................................ 2
- Anahtar kopyalama tezgâhõ .................................... 1
- Matkap ................................................................... 1
- Tezgâh tipi taşlama makinasõ ................................. 1
- Test donanõmõ ve el takõmõ çantasõ .......................... 1
- Metal makasõ .......................................................... 1
- Hareketli masa ....................................................... 4
- Teçhizatlõ elektrikî işler masasõ ............................... 1
- Ücret toplama teçhizatõ, temel takõm çantasõ ........... 1
A 1.8 - MUAYENE VE ÇABUK TAMİR HATTI

- Seyyar çatõ muayene plâtformu .............................. 2
- Kaldõrma tablasõ, 10 kN, kuyu/çukur için .............. 1
A 1.9 - BAKIM HATTI

- Yağlama sistemi, pompa ........................................... 2
- Atõk yağ sistemi, genelde vites kutusu ....................... 1
A 1.10 - MEKANİK DONANIM ATÖLYESİ

- Tekerlek presi, 500 ton, 1m x 3 m ............................ 1
- Raflar, ağõr parçalar için 0,60 m genişlikte ................ 2
- Cer motoru dişli kutusu bakõm tezgâhõ,
dişli taşõma bağlantõsõ ................................ 1
- Yatay freze delme tezgâhõ ........................................ 1
- Torna tezgâhõ 1000 mm x3000 mm .......................... 1
- Pres, hidrolik 630 kN x 315 mm ................................ 1
- Basõnçlõ yõkama cihazõ 30 mm ................................ 1
- Puntolu torna tezgâhõ 300 mm x 1000 mm ................ 1
- Radyal matkap 50 mm x 125 mm ............................. 1
- Takõm dolabõ ............................................................. 1
- Matkap 30 mm .......................................................... 1
- İş tezgâhõ, ağõr hizmet ............................................. 5
- Mekanik temel takõm çantasõ ................................... 5
- Talaşlar için konteyner ............................................ 2
- Tren silindirleri için montaj tablasõ ............................ 1
A 1.11 - BAKIM VE MUAYENE İÇİN ÇALIŞMA ALANI

- Alet dolaplarõ ............................................................. 2
47
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100

- Radyal matkap 50 x 125 mm .................................... 1
- İş tezgâhõ, ağõr hizmet ........................................... ... 3
- Büyüklük, flanjlar ve profil için tekerlek mastarlarõ ...... 1
- Kollektör pabuç mastarlarõ ........................................ 1
- Bağlama mastarõ ....................................................... 1
- INS - temel takõm çantasõ .......................................... 3
- MAI - temel takõm çantasõ ......................................... 3
A 1.12 - BOYA DEPOSU

- İş tezgâhõ, ağõr hizmet, egzoslu ................................. 2
- Boya karõştõrõcõ .......................................................... 2
- BAP - temel takõm çantasõ ......................................... 2
A 1.13 - ÜST YAPI ATÖLYESİ

- Raflar, ağõr parçalar 0,60 m genişlikte ...................... 6
- MIG kaynak makinasõ ............................................... 1
- OX - asetilen kaynak donanõmõ ................................. 1
- Stand taşlama makinasõ ........................................... 1
- Kaynak makinasõ, portatif .......................................... 1
- Ray kesme testeresi ................................................. 1
- Ray bükme makinasõ ................................................ 1
- Portatif kompresör .................................................... 1
- Ray bağlantõ taşlama cihazõ ...................................... 1
- Ray krikolorõ ............................................................. 1
- PER - temel takõm çantasõ ........................................ 3
- Kaynak iş tezgâhõ, Ağõr hizmet ................................. 1
- Dumanlar için hareketli egzoz ................................... 1
A 1.14 - PNÖMATİK DONANIM ATÖLYESİ

- Alet dolaplarõ ............................................................. 2
- Stand taşlama makinasõ 30 mm ................................ 1
- Matkap 30 mm .......................................................... 1
- Matkap makinasõ ....................................................... 1
- Kompresör revizyon standõ ....................................... 1
- Temizleme tankõ ....................................................... 1
- Kompresör test tezgâhõ ve yardõmcõ maddeler ........... 1
- Kollu vinç 1 ton, 4 m ................................................. 1
- PNO - temel takõm çantasõ ........................................ 2
- Kompresör revizyonu için gürültüyü önleme cihazõ .... 1
A 1.15 - TAMİR HATTI

- Tamir temel takõm çantasõ ......................................... 3
A 1.16 - SİNYALİZASYON DONANIM ATÖLYESİ

- Alet dolaplarõ ............................................................. 2
- İş tezgâhõ, 2,00 m x 8,00 m ....................................... 5
- Test standõ ve yedek parçalarõ .................................. 1
- Ultrasonik temizleme tankõ ........................................ 1
- SIG - temel takõm çantasõ .......................................... 5
- Teçhizatlõ elektrikli işler tablasõ .................................. 2
48
03.220.30, 93.100
A 1.17 - GENEL DEPO

- Palet taşõyõcõ ............................................................. 1
- Raflar, ağõr parça 0,60 m genişlikte ........................... 10
- Forklift (istif arabasõ), elektrikli, 20 kN,
3 m bumba yüksekliği ....................... 1
- Hidrolik kaldõrma tertibatõ, 10 kN ................................ 1
- Malzeme rafõ ............................................................. 5
- Uzun malzeme rafõ .................................................... 1
- Palet rafõ ................................................................... 12
- Döner raf .................................................................. 2
- Saç malzeme rafõ ..................................................... 1
A 1.18 - TAKIMHANE
- Kaldõrma tertibatõ, hidrolik takõmlar çantasõ ................ 1
- Raflar, ağõr parçalar 0,60 m genişlikte ...................... 2
- Alet dolaplarõ ............................................................. 2
- İş tezgâhõ 2,00 m x 0,80 m, çekmeceli ...................... 1
- Çalõşmayõ (işi) koruma cihazlarõ ................................. 10
- Kaldõrma ve nakliye cihazlarõ ..................................... 5
- Elektrikli el makinalarõ ............................................... 5
- Ölçme takõmlarõ ......................................................... 10
- İş takõmlarõ çantasõ .................................................... 10
- İş malzemesi çantasõ ................................................ 10
- Temel takõmlardan oluşan şahsî çanta ...................... 10
- Küçük parçalar döner rafõ .......................................... 1
A 1.19 - ELEKTRONİK ATÖLYE

- Alet dolaplarõ ............................................................. 4
- İş tezgâhõ 2,00 m x 0,80 m, çekmeceli ...................... 3
- Test standõ ve yedek parçalarõ .................................. 1
- Ultrasonik temizleme tankõ ........................................ 1
- Teçhizatlõ iş ve test tezgâhõ ....................................... 2
- Elektrikli işler çalõşmasõ ............................................. 3
A 1.20 - GENEL SERVİS ALANI

-Basõnçlõ (sõkõştõrõlmõş)hava sistemi .............................. 1
- Atõk yağ tankõ ............................................................ 1
- Çöp kutusu ............................................................... 3
- Atõk malzeme ünitesi ................................................. 1
A 1.21 - YERALTI, TEKERLEK TORNA TEZGÂHI

- Köprü vinci, 50 kN .................................................... 1
- Yeraltõ tekerlek düzleme tezgâhõ ............................... 1
- Takõm dolabõ ............................................................. 1
- İş tezgâhõ 2,00 m x 0,80 m ........................................ 1
- UWL - temel takõm çantasõ ........................................ 1
- Yeraltõ vinci ............................................................... 1
- Talaşlar için konteyner .............................................. 5
- Konteyner kayõşõ ....................................................... 5
- YIKAMA VE FONKSİYON TEST HATTI
vagonlarõn yandan yõkanmasõ ........................... 1
- Yeraltõ yõkamasõ ........................................................ 1
49
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
A 1.22 - YARDIMCI ARAÇLAR

- Kamyon .................................................................... 2
- Kamyonet ................................................................. 2
- Minibüs ..................................................................... 4
- Forklift (istif aracõ), 30 kN, 5 m bom yüksekliği .......... 2
- Ray/yol aracõ ........................................................... 1
- Ray taşlama cihazõ (yedekte çekilebilir) ..................... 1
A 1.23 - KALDIRMA/TUTMA DONANIMI
- Teleskopik krikolar, 40 ton ....................................... 4
- Tutucu köprüler ........................................................ 2
A 1.24 - ASANSÖRLER
- Mutfak asansörü 6,60 m yükseklikte ......................... 1
- Genel depo asansörü 3,50 m yükseklikte .................. 1
A 1.25 - TAMİR KONTROL SİSTEMİ

Bilgisayar sistemi ile; yapõlan iş ve tamiratlarõn uygunluğu, tesbit edilen kusurlar, tamirat süresi,
kullanõlan iş gücü ve malzeme tespit edilmelidir.
Günlük ve haftalõk raporlara entegre olarak çalõşan bilgi sayar sistemi ile, stok kontrol, malzeme
kontrolu, satõn alma, eğitim kayõtlarõ, araç ve atölye donanõmlarõ da takip edilmelidir ( EK B).
A 2 - AĞIR RAYLI SİSTEM - METRO
A 2.1 - DONANIM
A 2.1.1 - Onarõm Alanõ

Seyyar donanõm olarak;
- 1 Tonluk makas kaldõrõcõ (lift); 0,80 m x 1,00 m plâtformlu, kaldõrma yüksekliği 1,50 m , inikken
yerden yüksekliği 0,30 m, ray üzerinde ve beton zeminde hareket edebilecek şekilde çelik ve lâstik
tekerlekli, elektrik tahrikli, düğme kumandalõ,
- 2 Tonluk makas lift; 1,00 m x 1,00 m plâtformlu, kaldõrma yüksekliği 2,00 m , inikken yerden
yüksekliği 0,40 m, ray üzerinde ve beton zeminde hareket edebilecek şekilde çelik ve lâstik tekerlekli,
elektrik tahrikli, düğme kumandalõ.
A 2.2 - MUAYENE ALANI

Bu alanda, merkezî yağlama yağõ dağõtõm santralõ (deposu /depolarõ), kullanõlmõş yağ toplama kabõ
veya deposu bulunmalõdõr.
Yağlama hortum rakorlarõ, araçlardakilere uymalõ, hortumlar tüm yağlama noktalarõna kolayca
ulaşabilecek uzunlukta ve kullanõlmazken zeminde 2,00 m yukarõda asõlõ olmalõdõr.
Muylu yatağõ yağlama hortumuna, 1 litre yağõ ölçebilecek hassasiyette ölçü göstergesi takõlõ olmalõ,
ayar düzeni en çok 1 litreye kadar herhangi bir miktara kilitlenebilmelidir.
Muayene hatlarõ arasõnda en az 6 boji noktalarõ çõkõşõ olmalõdõr.
A 2.3 - VAGON KALDIRMA VE ONARIM ALANI

Bu alanda aşağõdaki donatõlar bulunmalõdõr:
- Bir kumanda sisteminden tek tek veya senkronize kumanda edilebilen vidalõ on ikilik bir takõm kriko;
Her krikonun enerji kablolarõ tek bir kumanda konsolunda sona ermelidir.
Krikolar taşõnabilmeleri için büyük tekerlekler üzerine oturtulmuş ve yer değiştirmede çekilmeleri için
uygun kulplarõ bulunmalõdõr.
Krikolar kullanõlõrken, tekerlekler içeri çekilip, ağõrlõklarõ kriko şasi üzerine binmelidir.
Krikolar, bir aracõn yan kriko vurma kulağõnõ zeminden en az 2,00 m yukarõya kaldõrabilmelidir.
Krikolarõn yapõsõ, yükseltilmiş bir vagonun altõnda, aracõn bojisi tekerlekleri üzerine kaldõrõlõp
yürütülürken veya değiştirilirken, boji yahut akõm kollektörü donanõmõ zarar görmeyecek şekilde
olmalõdõr.
- Dört takõm kaporta mesneti bulunmalõ;
50
03.220.30, 93.100
Her takõmõ meydana getiren sehpa türü dört mesnetten ikisi 2,00 m sabit yükseklikte olup, diğer
ikisinin işlik zeminindeki yerine sabit tutmak için, ayarlanabilir yükseklikte oturma tablalarõ ile birer
zemin tablasõ olmalõdõr.
Mesnetler, bojiler sökülür ya da değiştirilirken bojiye veya akõm kollektörü donanõmõna zarar
vermeyecek şekilde olmalõdõr.
- Bütün alanõ kaplayacak şekilde en az 10 tonluk vinç bulunmalõdõr.
A 2.4 - BOJİ VE BÜYÜK AKSAM DEPOLAMA ALANI

Bu alanda;
- Boji depolama hatlarõ,
- Dişli yağõ, yağama yağõ ve muylu yağõ yağlama distiribütörü bulunmalõdõr.
A 2.5 - VAGON ALTINI HAVA BASINCI İLE TEMİZLEME ALANI

Zeminde atõk sularõn toplandõğõ õzgara sistemi de olan bu alanda, ayrõca:
- Bir eksen üzerinde, iki yana 3,00 m uzanan toz toplayõcõ sistem, giriş ağõzlarõ zemin seviyesinden
rayõn aşağõsõna ve ray mantarõ seviyesinde rayõn dõş tarafõna uzanabilmeli,
- Alanõn iki ucunda, kumandasõ ray destek direklerinin birinin ekseninde olan ve makinistlerin göz
seviyesinde trafik sinyali,
- Eksen üzerinde bir takõm hava basma lansõ
bulunmalõdõr.
A 2.6 - BOYAMA KABİNİ

Boya püskürtme ve kurutma kabini bir bojiyi alabilecek büyüklükte olmalõdõr.
A 2.7 - TEKERLEK PROFİLLEME ALANI

Bu alanda, standarda uygun (meselâ, Hegenscheidt 6 numara gibi), vardiyada en az 6 dingil takõmõnõ
profilleyebilecek kapasitede, bir tekerlek profilleme makinasõ bulunmalõdõr. Zeminde, iki tarafda, metal
talaş vesair parçalarõ hurda ambarõna götürecek birer adet metal hurda konveyörü olmalõdõr.
A 2.8 - İÇ VE DIŞ TEMİZLİK ALANLARI

Bakõm işliğinin yanõnda uygun bir yerde, toz bastõrma püskürteci/detarjanlõ su sõkõcõ ile yanlarda ikişer
adetten toplam dört adet döner temizleme fõrçalõ otomatik vagon yõkama tesisi bulunmalõdõr. Drenajla
donatõlmõş, 30 m uzunluğundaki bu sabit tesis, saatte 2 km - 3 km hõzla araç geçerken temizlemeyi
yapabilmelidir.
A 2.9 - YARDIMCI SİSTEMLER KORİDORU
A 2.9.1 - Yağlama Bölümü (Odasõ)

Yağlama odasõnda, en az 50 bidonluk yağ için depolama hacmi ve topraklama bantlarõ bulunmalõ,
yağlama maddesi ve yağ pompalarõ, muayene bölümü ile boji alanõ için boru tesisatõ olmalõdõr.
A 2.9.2 - Kompresör Odasõ

Kompresör odasõnda, işlik kompresörü ve hava kurutucu bulunmalõdõr.
A 2.9.3 - Röleler ve Röle Odalarõ

Tasarõmda, merkezî kumanda, enerji kumandasõ, depo alanõ kumandasõ, telefonlar ve iletişim tesisatõ
için rölelerin bulunduğu bir röle odasõ düşünülmelidir.
A 2.9.4 - Diğer Donanõm

DC (doğru akõm) güç için işlik güç besleme ve kesme odasõ olmalõ, toz toplayõcõ odasõnda, vagon altõ
basõnçlõ hava girişlerine bağlõ toz işleme aygõtlarõ bulunmalõdõr.
A 2.10 - GENEL DEPO ALANI

Kamyon yükleme rampasõ, yükleme/boşaltma bölümü üzerinde monoraylõ 2 tonluk gezer vinç ve palet
taşõyõcõ tesis edilmelidir.
A 2.11 - KUMANDA ODALARI

Bu bölümde, kumanda gözleme panolarõ ve iletişim konsollarõ yer almalõdõr.
51
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
A 2.12 - KONFERANS VE EĞİTİM ODALARI

Çalõşan personelin zaman zaman bilgilendirileceği veya işletimde duyuru ve talimatlarõn aktarõlacağõ
yeterli büyüklükte ve oturma yerleri bulunan konferans - eğitim oda/salonlarõnda; dia, video, tepegöz
gibi görsel teçhizat bulunmalõdõr.
A 2.13 - CER ÜNİTESİ ONARIM İŞLİĞİ

Cer atölyesi onarõm işliği, aşağõda belirtilen birden çok işlevsel alanlara ayrõlõp; gelecekteki
gelişmelere ve donanõmlara uygun olmalõdõr.
A 2.13.1 - Metal İşleme ve Mekanik Onarõm Alanõ
Alanda, bir basõnç/mesafe kaydedicisi ile ISO 50 milli yatay bir 100 mm’ lik delik işleme tezgâhõ
bulunan 1,00 m çapõnda 3,00 m uzunluğunda 500 ton kapasiteli bir tekerlek presi donõmõ olmalõ,
ayrõca:
- 1 dişli kutusu ve dingil test tezgâhõ,
- 2 dişli kutusu ve dingil çalõştõrma tezgâhõ,
- 315 mm x 630 kN’ luk genel amaçlõ (üniversal) hidrolik pres,
- Standard ve gerekli çeşit ve sayõda donanõmlõ, sayõsal konturlu (NC) puntalõ (dişli) 1000 mm x 4000
mm’ lik torna,
- Standard ve gerekli çeşit ve sayõda donanõmlõ puntalõ 500 mm x 2000 mm’ lik torna,
- Standard ve gerekli çeşit ve sayõda donanõmlõ puntalõ 400 mm x 1000 mm’ lik torna,
- 7,00 m x 1 ton’ luk bomlu vinç (dişli kutusu revizyonu için),
- Izgara zeminli, hava çõkõşlõ, yüksek basõnçlõ suyla temizleme alanõ - daldõrma tankõ temizleme
alanõnda, sarsmalõ 1,25 m x 1,065 m ölçülerinde ve 1,04 m derinlikte temizleme tankõ ile 6 adet
temizleme sepeti,
- 1,00 m x 2,00 m ölçülerinde ve 1,00 m derinlikte korozyon önleyici malzemeye daldõrma tankõ,
- 7,00 m x 1/2 ton’ luk bomlu vinç (daldõrma tanklarõ için),
- Standard ve ihtiyaca göre seçilmiş donanõmlõ, puntalõ 710 mm x 4000 mm’ lik torna (özel donanõmõ;
divizör - ayarlõ ibre - ve kilitleme düzeni, şaryolu taşlama ataşmanõ),
- Tekerlek çekip çevirme düzeni - yatay,
- Tekerlek çekip çevirme düzeni - düşey,
- Takõm tutucu dolaplarõ,
- Standard ve seçilmiş donanõmlõ, 50 mm (600 Mpa) x 1250 mm’ lik radyal matkap (özel donanõmõ;
eğilir tabla, bileşik çapraz tabla),
- Standard ve seçilmiş donanõmlõ, 400 mm x 1500 mm’ lik yatay yüzey taşlama tezgâhõ (özel
donanõmõ; elektromanyetik bağlama tablasõ, balans tezgahõ, toz alma düzeni, koruyucu özel örtü
ve düşey divizör ataşmanõ),
- 30 mm’ lik milli 3 adet matkap,
- Standard ve seçilmiş donanõmlõ, enine/boyuna hareketli 200 mm x 400 mm’ lik üniversal takõm
taşlama tezgâhõ (özel donanõmõ; silindirik taşlama ataşmanõ, punta ataşmanõ, karbür uçlu takõm
taşlama ataşmanõ, metal makkap ucu taşlama ataşmanõ, disk kesici taşlama ataşmanõ, kesici
başlõk taşlama ataşmanõ, manyetik ayna ve toz aspiratörü),
- Çift çarklõ, ayaklõ, tezgâh üstü taşlama makinasõ,
- Standard ve seçilmiş donanõmlõ, kolonlu, iki yanlõ kesici 350 mm x 1600 mm’ lik yatay fireze tezgâhõ
(özel donanõmõ; döner tabla, üniversal divizör, boyuna divizör, üniversal freze ataşmanõ, düşey
ataşman, freze malafalarõ, piyeto bağlama ataşmanõ ve ara parçalarõ),
- Kesme çarkõ (yatay),
- 4,00 m x 1,00 m tonluk bomlu vinç ( mekanik onarõm tezgâhõ için),
- Şerit testere (yatay),
- 25 mm kalõnlõğõnda çelik kaplamalõ 2 adet ağõr hizmet çalõşma tablasõ,
- Raflõ, firezeci bölmesi,
- Mantetik akõlõ test ekipmanõ,
- Bantlõ ve diskli zõmparalama makinalarõ,
- Kollektör pabucu/devreden çõkarma kolu mastarlarõ,
- Tekerlek mastarlarõ,
- Mekanik onarõm tezgâhõ, 4 adet,
- Çarkhane tezgâhlarõ, 2 adet,
- Frezeci tezgâhlarõ, 2 adet,
- Yol bakõm tezgâhlarõ, 2 adet,
- Takõm dolaplarõ, 2 adet.
olmalõdõr.
52
03.220.30, 93.100
A 2.13.2 - Motor Onarõm Alanõ (DA Motora göre)

Bu alanda:
- 2 adet cer motoru mesnedi,
- TIG (tungsten asal gazlõ) kaynak makinasõ,
- Basõnçlõ hava ile temizleme kabini,
- Sõyõrma fõrõnõ,
- 2 adet armatür mesnedi,
- Motor/alternatör bağlama ve test tezgâhõ,
- Balans tezgâhõ,
- Kollektör yarõğõ kesme makinasõ veya ataşmanõ,
- Bandajlama donanõmõ,
- 4,00 m x 4,00 m x 3,00 m’ lik kurutma fõrõnõ,
- 1,00 m x 4, 00 m’ lik V.P.I. tankõ,
- 4,00 m x 1 tonluk bomlu vinç,
- 5,00 m x 1 tonluk bomlu 2 adet vinç,
bulunmalõdõr.
A 2.13.3 - Elektronik Onarõm Alanõ

Elektronik onarõm alanõnda aşağõdaki donanõm bulunmalõdõr:
- Yüksek raflõ ve yan raflarõ bulunan 6 adet tezgâh postasõ,
- Ağõr hizmet raflarõ,
- Enstrüman dolaplarõ,
- Büyük “özel testler” tezgâhõ,
- Ses ötesi tip temizleme tankõ (hava çõkõşlõ).
A 2.13.4 - Elektrikli Onarõm Alanõ

Bu bölümde;
- Döner tablalõ parça sehpalarõ, 2 adet,
- Ağõr hizmet parça raflarõ,
- Devridaim tip temizleme tankõ (hava çõkõşlõ),
- Bilye püskürtmeli temizleme tesisatõ,
- Lehime daldõrma kabõ,
- Örtücü malzemeye daldõrma kabõ,
- Elektrik onarõm tezgâhlarõ, 6 adet.
A 2.13.5 - Depolar
Bu kõsõma hizmet edecek, malzemenin depolandõğõ ambarlarda:
- Ağõr hizmet palet raflarõ,
- 3’ er veya daha fazla tonluk propanlõ 2 adet forklift,
- Ağõr hizmet parça raflarõ,
- Dolaplar,
- Sevkiyat konteynerleri ve hava valfi ile elektrik ünitesi tesbit düzenleri
yer almalõdõr.
A 2.13.6 - Kaporta Aksamõ Onarõmõ

- 2 Adet takõm dolabõ,
- Ufak aksamõ boyama kabini ( 6m x 4 m’ lik bağõmsõz bölüm),
- Boya depolama odasõ (hava çõkõşlõ, bağõmsõz bölüm),
- Standard ve õsmarlama donanõmlõ 2000 mm x 5 mm’ lik ( 500 Mpa) giyotin,
* özel donanõmõ; strok (iniş/kalkõş ) sayõcõ,
* ayarlanabilir çekip - çevirme tezgahlarõ.
- Standard ve õsmarlama donanõmlõ 2500 mm x 140 mm’ lik ve 500 KN’ lik bükme presi,
- Matkap tezgâhõ,
- El zõmbasõ,
- El makasõ,
- Tezgâh üstü taşlama makinasõ,
- Metal merdanesi ( 1 m ),
- 1 m kutu kesit bükme presi,
- Duman aspiratörlü, bağõmsõz kaynak kabini,
53
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
- MIG ( metal asal gazlõ ) kaynak makinasõ

- Portatif elektrik kaynağõ.
A 2.13.7 - Pnömatik Bölümü

- Kompresör revizyon tezgâhõ,
- Kompresör test tezgâhõ ve konsolu,
- Basõnç ayarlõ hava valfi test tezgâhõ,
- 2 Adet döner tablalõ parça sehpasõ,
- 2 Adet pnömatik onarõm tezgâhõ,
- 4 m x 1 tonluk bomlu vinç,
- 4 m x 1/2 tonluk bomlu vinç.
A 2.13.8 - Gelir Donanõmõ Bakõmõ

- Anahtar kesme makinasõ,
- Matkap tezgâhõ,
- Taşlama makinasõ,
- 2 Adet gelir bölümü onarõm tezgâhõ.
A 2.13.9 - Ana İşlik Genel Gerekleri

- Bina boyunca vinç hattõ,
- 10 Tonluk köprülü vinç,
- 1 Adet 2 tonluk köprülü vinç,
- Yükleme bölümünde, monoraylõ 2 tonluk vinç,
- Koruyucu kaplamalõ ahşap tabla,
- 150 mm’ lik mengene,
- Takõm çekmeceleri,
- Dip rafõ,
- Yüksek, aralõklõ tabure,
- Her tezgâha, hava çõkõşõ ve elektrik prizi bloku.
A 2.14 - ÖZEL TAKIMLAR DONANIMI

İşlik alanõn değişik kõsõmlarõnda, sabit veya belli başlõ işlik donanõmõna ek olarak, aşağõdaki test
takõmlarõ ile özel takõmlar da gereklidir:
A 2.14.1 - Onarõm Alanõ

- Ölçü aletleri, osiloskoplar,
- Araçlarla ilgili test donanõmõ,
- Manometreler (hava basõncõ göstergeleri),
- Darbeli 13 mm ağõzlõ anahtarlar,
- Elektrikli 13 mm’ lik el matkaplarõ,
- Kronometre,
- Tork anahtarõ,
- Araca ulaşõm merdivenleri.
A 2.14.2 - Muayene Alanõ

- 2 Takõm ana manometre,
- Kronometre,
- Kollektör pabucu/trip kolu göstergeleri,
- Tork anahtar,
A 2.14.3 - Boji Sökme Alanõ

- Tork anahtarõ,
A 2.14.4 - Düz Zemin Hattõ
54
03.220.30, 93.100
- 4 Takõm, araca ulaşõm merdivenleri.
A 2.14.5 - Boyama İşliği Alanõ

- Hava kompresörü,
- Diskli zõmparalama makinasõ,
- Teğet zõmparalama makinalarõ,
- Boya tabancalarõ, maskeleri vb.,
- Boya karõştõrõcõsõ.
A 2.14.6 - Tekerlek Profilleme Alanõ

- Çap, flanş, profil vb. için tekerlek mastarlarõ.
A 2.14.7 - Genel Ambarlar Alanõ

- Parça arabasõ.
A 2.14.8 - Metal İşleme ve Mekanik Onarõm Alanõ

- Çarkhane ustasõ el aletleri,
- Mirometreler,
- Kumpaslar,
- Kadranlõ göstergeler,
- Diş mastarlarõ,
- Mekanisyen el aletleri,
- Tel çekme kõlavuzlarõ,
- Kõrõk parça çektiriciler,
- Pafta ve kõlavuz takõmlarõ,
- Tork anahtarlarõ,
- Darbeli 12,5 mm ağõzlõ anahtarlar,
- Endüksiyonlu yatak õsõtõcõ,
- Yatak muayene tezgâhõ,
- Ayaklõ taşlama makinasõ.
A 2.14.9 - Motor Onarõm Alanõ

- Elektrikli el aletleri,
- Yatak çektirmeleri,
- Kadranlõ göstergeler,
- Baralar arasõ kontrol aletleri,
- Ölçü aletleri.
A 2.14.10 - Elektronik Onarõm Alanõ

- Hafõzalõ osiloskoplar,
- Ölçü aletleri,
- El aletleri,
- Sinyal jeneratörleri,
- Lehimleme donanõmõ,
- Tel sarma aletleri,
- Avometreler ( amper/volt/ohm ölçme aletleri),
- Gerilim ayarlõ, yardõmcõ vagon güç kaynağõ.
A 2.14.11 - Elektrik Onarõm Alanõ

- Düşey burç (bilyesiz metal yatak) presi,
- El aletleri,
- Ölçü aletleri,
- Gerilim ayarlõ, yardõmcõ vagon güç kaynağõ.
A 2.14.12 - Serbest Ambarlar

- El arabalarõ.
55
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
A 2.14.13 - Kaporta Aksamõ Onarõmõ

- Zõmba tabancalarõ ( uygunsa),
- Kaporta aletleri,
- Perçin tabancalarõ,
- Diskli zõmparalama makinasõ,
- Çemberli zõmparalama makinasõ,
- Metal makaslarõ,
- Elektrik kaynağõ prizleri,
- Cam kesme masasõ ve kenar perdah makinasõ,
- Döşeme malzemesi kesicisi (uygunsa),
- Döşemeci el aletleri (uygunsa).
A 2.14.14 - Pnömatik Bölümü

- El aletleri,
- Honlama (delik perdahlama) ve parlatma donanõmõ.
A 2.14.15 - Genel
- 1 Takõm acil müdahale donanõmõ,
- 1 Takõm rörayman (raya oturtma) donanõmõ ve takozlarõ,
- Acil müdahale ve rörayman donanõmõ trayleri,
- Yüksek raylõ kendi yürür 1 adet kurtarma aracõ,
- Elle sürülen 4 adet palet taşõyõcõ,
- 24 Adet palet,
- Fren aplikatörleri (hareket düzenleri), kompresörler vb. için õsmarlama paletler veya tepsiler.
A 2.15 - YARDIMCI ARAÇLAR
A 2.15.1 - Yolcu Vagonlarõndan Başka Gerekli Araçlar

Yol bakõmõ için çelik tekerlekli;
- Vinçli plâtform vagon,
- Plâtform vagon,
- Ray taşlama aracõ,
- 1/2 tonluk 2 adet pikap,
- 2 adet minibüs,
- 5 tonluk kamyon,
- Önden yükleyicili ters kepçe.
A 3 - BAKIM KONTROL SİSTEMİ

İşçilik ve malzeme için kontrol ve muhasebe, bakõm - kontrol, araç performansõ, kusur kaydõ
sistemlerini içeren bilgisayarlõ bir sistem kurulmalõdõr. Tam entegre olarak çalõşacak bu sistemde
haftalõk raporlar üretilebilmelidir.
Malzeme kontrolu, satõnalma, stoklama, eğitim kayõtlarõ, araç ve işlik donanõmõ, envanterler için de
yine bilgisarlõ bir sistem tercih edilmelidir (EK B Şekil B1, Şekil B2, Şekil B4, Şekil B5, Şekil B6 ).
56
03.220.30, 93.100
EK B
MALZEME VE ENVANTER KONTROLU
B 1 - GENEL
Malzeme kontrolu, esas olarak; yazõlõ belge ve fizikî kontrol olarak iki şekilde yapõlmalõdõr. Yazõlõ
belgeler üzerinde yapõlacak plânlõ kontrolda, devamlõ satõn alõnmasõ gereken kalemlerdeki malzeme
kontrol edilmelidir. Fizikî kontrolda, faturalar ve depolanmõş malzeme sayõmI yapõlarak kayõtlarla
uygunluğu kontrol edilmelidir.
Malzeme kontrolunda:
- Atölye isteklerine göre malzemelerin tespiti,
- Envanter ile mevcut malzeme sayõm sonuçlarõna göre eksilen malzemelerin tesbiti,
- Kõsa ve uzun vadeli malzeme cins ve sayõsõndaki istekler ile en az makina adetlerinin tesbiti,
- Mevcut ve plânlanan liste ile ilgili raporlarõn hazõrlanmasõ
yapõlmalõdõr.
Depoda, genel depolama alanõ ile, teslim alma/teslim etme ve kontrol etme kõsõmlarõ bulunmalõ ve
buralarda aşağõdaki işlemler yürütülmelidir:
- Hangi malzemenin envantere geçirileceği,
- Tekrar kayda gireceklerin, cins ve adetlerinin belirlenmesi,
- Yeni malzemenin õsmarlanmasõ,
- Gelen malzemenin kontrol ve kaydõ yapõldõktan sonra depolanmasõ,
- Kayõttaki miktar ile mevcut miktarõn karşõlaştõrõlmasõ,
- Kontrol amacõ ile envanterdeki mallarõn özet bilgilerinin hazõrlanmasõ.
Yukardaki işlere ilâveten:

- “Raylõ Toplu Taşõm” (rolling stock) tren kontrolu, ücret toplama, enerji gibi sistem talepleri yerine
getirilmeli,
- Yukardaki donanõmõn, parçalarõ ve tamir takõmlarõ ile diğer münferit tamir malzemesi temin edilmeli,
- Atölye çalõşmasõnõn devamlõlõğõnda gerekli olan demirbaş ve yardõmcõ sarf malzemesi ile diğer yan
uğraşõlardaki gerekli malzeme kontrol altõnda olmalõdõr.
Malzeme kontrol ve temin akõşõnda aşağõdaki 6 değişik alanda çalõşma yapõlmalõdõr, bunlar:
a. Malzeme kontrolu,
b. Temin etme - satõn alma,
c. Ödemeler,
d. Nakliye işlemleri,
e. Teslim alma,
f. Depolama
dõr.
Bu işleyişdeki işlerin, elle veya bilgisayar ortamõnda yapõlmasõna göre işleyişler Şekil B1, Şekil B2,
Şekil B3, Şekil B4, Şekil B5 ve Şekil B6’ da verilmiştir.
B 2 - MALZEME KONTROLUNDA SINIFLANDIRMA

Malzeme kontrolu, tüm raf malzemeleri ve çeşit çoğalmasõndaki gelişmeler ile alt çeşitte standard
depolama (stok) olmak üzere iki temel sõnõflandõrmada olabilir. Beklenmeyen donanõm ve sistemdeki
tamir edilebilir parçalar olarak sõnõflandõrma da yapõlmalõdõr. Daima el altõnda bulunacak malzeme ve
aletlerin nerelerde depolanacağõna karar verilmelidir. Esas büyük parçalar, “kapalõ sistem” olarak
isimlendirilip, kullanõlmadõkça veya yerine yeni bir tür gelmedikçe her zaman aynõ yerde kalmalõdõr.
Esas büyük malzeme veya donanõm da aynõ şekilde sõnõflandõrõlõp, depolanmalõdõr.
B 3 - DEPOLAR
Depolar, genellikle, ortada bir ana depo ile etrafõnda uydu yan depolar olarak tertibi yoluna gidilmelidir.
Yan depolar, gelen mal kabul edilip, merkezdeki ana depoya göndemelidir.. Buradaki kayõt işleminden
sonra, ilgili yan depoya dağõtõm yapõlacağõndan, merkezdeki ana depoda bu işlemler için yeterli
genişlikte alan ayrõlmalõdõr (Bu ayõrõmda isteğe uygun olmayan malõn iadesi yapõlacaktõr.).
57
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
B 4 - MALZEME KONTROLU
Tüm depolarõn kontrolunun yapõldõğõ, yeniden istenecek malzemenin tespit edildiği, tamirat atölyelerine
yakõn olan, kõsõmdaki işlem genellikle 3 şekilde olabilir;
a. Envanter Durumu: Bir malõn miktarõ, envanterde fatura veya diğer belgelerle sabit olup; bu
kontroldaki amaç, malzemenin rafda aynõ sayõda kalacak şekilde yeni talebin yapõlmasõ olmalõdõr.
b. Envanter Tanõmlamasõ: Depodaki her malõn; kayõt numarasõ, kõsa açõklamasõ, fatura numarasõ,
alõnan yer gibi bilgiler, teşkil edilecek katalogda bulunmalõdõr.
c. Tekrar İsteme Kriteri: Bir malõn tekrar istenmesi için;

- Ne zaman õsmarlanmalõ,
- Ne kadar õsmarlanmalõ,
sorularõ cevaplanmalõdõr.
B 5 - ISMARLAMA - SATIN ALMA

Malzeme kontrolundan ayrõ bir bölüm olarak çalõşan, satõn alma bölümü, isteklere uygun olarak
malzeme kontroldan gelen listelere göre satõn alma işlemlerini yürütmelidir. Bu bölüm, õsmarlanan acil
ihtiyaç mallarõnõn gelip gelmediğini, gecikmeleri kontrol etmelidir.
B4 - NAKLİYE VE TESLİMAT
Merkezî ana depoda düzenlenen bu işlemde, nakledilen malõn cinsi ve adedinin õsmarlama formuyla
uygunluğu kontrol edilip, ilk teslim onayõna gönderilmelidir.
Bigisayar ortamõndaki kayõt ve veri yapõlacak yukardaki işlemlerdeki akõş şemasõ aşağõdaki şekillerde
örnek olarak verilmiştir.
58
03.220.30, 93.100
ŞEKİL B1 - Malzeme Kontrolu Akõş Şemasõ
59
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL B2 - Standard Stok Malzemenin Yeniden İstenmesi/İstenen Malzeme Devre Şemasõ
60
03.220.30, 93.100
DEPOLAR MALZEME KONTROL SATIN ALMA NAKLİYE

VE
TESLİMAT
GÜNLÜK
Depoldan mal - Verilerin ana kütük Alõndõ kaydõ
zeme isteŸi kartlarõna gönderil-
mesi
Stok düzeltme
Ana kütüğün
güncelleştirilmesi
Eksiklik raporu Kümülatif

uzlaşma
İstek emirleri Talep emirlerinin
hazõrlanmasõ
Telefon
Mutabakat
teyidi
Dosya Taleplarin Dosya
dağõtõmõ
AYLIK
Bie evvelki Aylõk uzlaşma

ay raporu raporu
Hesaplama
Para akõmõ Dolar cinsinden

değer
Tüketim
analizi
ŞEKİL B3 - Bilgisayarsõz Envanter Modeli Akõş Şemasõ
61
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
DEPOLAR MALZEME KONTROLU SATIN ALMA NAKLİYE VE

TESLİMAT
GÜNLÜK
Depodan Verilerin Alõndõ makbuzu

malzeme bilgisayara
isteği girilõşõ
Stok düzelt -
me raporu
Günlük
Kõsaltõlmõş mutabakat
rapor dosyasõ
Bilgisayar Dosya güncel-

leştirilmesi
Kümülatif mutabakat Bütün hesap

dosyasõ detaylarõnõn
mutabakatõ
HAFTALIK
Katalog dosyasõ Satõcõ emir

dosyasõ
Bilgisayar Güncelleştirilmiş
dosya
Yazõcõ
Elle hesap Satõn alma Satõcõ firmanõn

dengelemesi Telefon emirleri uygun görüle-
rek yeterlilik
verilmesi
Dosya Satõn alma emir - Dosya

lerinin dağõtõmõ
62
03.220.30, 93.100
ŞEKİL B 4 - Bilgisayarlõ Envanter Modeli Akõş Şemasõ
DEPOLAR MALZEME KONTROLU SATIN ALMA NAKLİYE

VE
TESLİMAT
Satõcõ bilgileri Katalog Ay sonu

dosyasõ ve dosya dosyasõ
Bilgisayar Güncelleştirilmiş
dosya
İstek yer ve
miktarlarõn
güncelleştirilmesi
Geçmişe ait Aylõk katalog Dolar olarak

dosya değer
Ödeme dağõlõlmõ
ŞEKİL B 5 - Bilgisayarlõ Envanter Modeli Akõş Şemasõ
63
12342/Kasõm 1997
03.220.30, 93.100
ŞEKİL B6 - Parça Depolamasõ/Tamirinde Akõş Şemasõ
64
03.220.30, 93.100
KAYNAKLAR
1. Guidlines For Design of Rapid Transit Facilities, Part 2 /2-2, Rail Transit Commitee, American
Public Transit Association APTA, Washington D.C. 20036, June 1981
2. Hafif Raylõ Sistem Kriterleri, T.C. Ulaştõrma Bakanlõğõ, Demiryollarõ, Limanlar ve Hava Meydanlarõ
(DLH) Genel Müdürlüğü, 1995 Ankara
3. Ankara Metrosu Teknik Şartnamesi, Teknik Şartnameler Annex A, Construction Contract,

Construction Report, Division 12, Bölüm 12. İşlik Ekipmanõ ve Yardõmcõ Araçlar - Ankara
5. U - Bahn Für München, Bau der U 5/9 , München 1982
6. London Transport International, Rapid Transit Station Design and Layout, 1882 London
7. Urban Public Transportation, Systems and Technology, Vukan R. Vuchic, University of

Pennsylvania, Prentice Hall Inc. New Jersey, 1981
65

TS 12342 - Bakim Onarım Atolye Ve Depo Tasarım

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS 12342 - Bakim Onarım Atolye Ve Depo Tasarım

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 93.080.

30, TÜRK STANDARDI TS 12342/Kasõm 1997

0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1

ŞEHİR İÇİ YOLLAR - RAYLI TAŞIMA SİSTEMLERİ

0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.2.1 - Toplu Taşõma (Transit)

0.2.2 - Hõzlõ Ulaşõm ( Rapid Transit RT)

0.2.3 - Ray (hat) (Track)

0.2.4 - Hõzlõ Raylõ Ulaşõm ( Rail Rapid Transit RRT)

0.2.6 - Yarõ Hõzlõ Ulaşõm

0.2.7 - Tramvay (Street Car SC)

0.2.11 - Toplu Taşõm Hattõ (Transit Track)

0.2.12 - Test (Deney ) Hattõ

0.2.13 - Kabul Test’i (Deneyi)

0.2.17 - Balast Akõşõ (Ballast Leakage)

0.2.18 - Balast Dökücü Araç/Vagon ( Ballast Hopper Cars)

0.2.19 - Hizmet Treni

0.2.20 - Raylõ Sistem Depo Alanõ

0.2.21 - Manevra Alanõ ( Amerikan terimi Yard)

0.2.22 - Yard Kulesi

0.2.23 - Bağlantõ Hattõ

0.2.24 - Armut Hattõ (Loop)

Toplu taşõma aracõ (Transit)

Hõzlõ raylõ ulaşõm aracõ (Rapid transit)

ŞEKİL 2 - Hafif Raylõ Sistem - Tramvay Örneği

ŞEKİL 3 - Hõzlõ Raylõ Taşõm Araçlarõnda Dizi Örnekleri

ŞEKİL 4 - Raylõ Sistem Kapalõ ve Açõk Depo Alanõ

ŞEKİL 5 - Depo ve Manevra Alanõ (Yard)

0.2.26 - Hat Kontrolörü (Dispeçer) - Merkezî Sistem Hareket Kontrol Sorumlusu

0.2.28 - Katener (Catenary)

0.2.29 - Bakõm Kanalõ (Pit)

0.2.30 - Ağõr Bakõm ( Overhaul)

0.2.31 - Dingil Takõmõ (Truck)

0.2.32 - Boji (Bogie)

0.2.33 - Dingil Kirişi (Truck Hoist)

0.2.34 - Dingil Takõm Asansörü

0.2.38 - Enerji Nakil Kolu ( Stringer)

0.2.39 - Röle Odasõ

ŞEKİL 6 - Depo ve Atölyede Servis Koridoru

ŞEKİL 7 - Ağõr Bakõm Atölyesi

ŞEKİL 8 - Dingil Takõmõ ve Boji

ŞEKİL 9 - Dingil Takõmõ/Boji

Mümkün olduğunca, depo ve atölye tasarõmõnda, aşağõdaki değerler kullanõlmalõdõr;

Kullanõlmayan, yedek bõrakõlan alanlar, tesviye edilip drenaj sistemiyle donatõlmalõdõr.

Depo ve atölyeler (işlik) yer seçiminde aşağõdaki hususlar da düşünülmelidir:

1. Ana hat 4. Depo hatlarõ 7. Test (deneme) hattõ

1.2.2 - Arazi İmkânõ

1.2.4 - Otopark Yerleri

1.3 - BİNALARIN PLÂNLANMASI

Temeller betonarme olmalõ, zemin suyuna karşõ izolâsyon tedbirleri alõnmalõdõr.

Binalar boyunca, aydõnlatmada mevcut standardlar uygulanmalõdõr. Binalarda; aydõnlatma, õsõtma ve

1.3.1 - Alt Yapõ Hatlarõ ve Bina Tesisatõ

1.4 - ARAÇ DEPOLAMA - MANEVRA ALANI (YARDS) İŞLEYİŞİ İLE İLGİLİ

1.4.2 - Alan Elektrifikasyonu

1.4.3 - Koridor veya Sirkülâsyon Yolu

ŞEKİL 11 - Terminal Türü Depo-Atölye ve Manevra Alanõ

1.5 - ATÖLYELERE AİT GENEL KURALLAR

1.5.1 - İdare ve İlk İnceleme Kõsmõ Tasarõm Kurallarõ

1.5.2 - Merkezî İş Yeri (Atölyeler bütünü)

Atölyeler yanõnda, iş yeri için, ayrõ bir trafo merkezi de düşünülmelidir.

1.5.3 - İşyeri Teknik Alt Yapõsõ

Kanal aydõnlatmasõnda, tehlikleleri azaltmak üzere 24 V. DA kulanõlmalõdõr.

İş yeri aydõnlatmasõnda, aşağõda verilen aydõnlõk seviyeleri tercih edilmelidir: