Aminokwasy,

peptydy i białka
 Teoria strukturalna związków
organicznych

1. Atomy węgla w związkach organicznych są czterowartościowe

2. Atomy węgla mogą łączyć się ze sobą, twor ząc trwałe łańcuchy o
dowolnej długości, proste lub rozgałęzione pierścienie o dowolnej
wielkości oraz dowolne kombinacje pierścieni i łańcuchów

3. Atomy węgla mogą łączyć się ze sobą lub innymi atomami innych
pier wiastków wiązaniami pojedynczymi, podwójnymi, potrójnymi

4. Elektrony nie uczestniczące w wiązaniach pomiędzy atomami

węgla są wykor zystywane do twor zenia wiązań z atomami innych
pier wiastków (zgodnie z ich war tościowością)
Teoria strukturalna związków
organicznych
Aminokwasy – budowa i właściwości

• Białka są naturalnymi polimerami złożonymi z jednostek

aminokwasowych połączonych wiązaniami peptydowymi
(amidowymi)

• Nazwy aminokwasów tworzy się przez dodanie przedrostka

amino- do nazwy macierzystego kwasu
Aminokwasy – budowa i właściwości

• Aminokwasy są związkami któr ych cząsteczki zawierają grupy

karboksylowe –COOH i aminowe –NH 2

• Wzór ogólny aminokwasów można zapisać w postaci:

(NH 2 ) m -Z-(COOH) n

gdzie Z oznacza fragment węglowodorowy, m – ilość grup aminowych, n – ilość grup karboksylowych
Aminokwasy – budowa i właściwości
 Kwasowo-zasadowe właściwości
aminokwasów

• Aminokwasy zawierają w swojej strukturze dwie

charakterystyczne grupy funkcyjne – karboksylową (kwasową)
oraz aminową (zasadową)

• Dzięki takiej budowie aminokwasy zachowują się jak związki

amfoteryczne. Oznacza to, że reagują zarówno z kwasami, jak
i zasadami i same mogą być w reakcji chemicznej albo kwasem
albo zasadą
 Kondensacja aminokwasów daje
peptydy

• Reakcja kondensacji aminokwasów jest to proces łączenia się

cząsteczek aminokwasów, który prowadzi do wytworzenia
oligo- (do 10 reszt aminokwasowych) i polipeptydów

• W reakcji udział biorą grupy funkcyjne aminokwasów –

aminowa oraz karboksylowa

• W wyniku reakcji aminokwasy łączą się ze sobą za

pośrednictwem utworzonego wiązania peptydowego
 Kondensacja aminokwasów daje
peptydy

• Wiązanie peptydowe - nazwa wiązania amidowego

występującego między aminokwasami białek. Wiązanie
peptydowe łączy grupę α -aminową jednego aminokwasu z
grupą α-karboksylową drugiego aminokwasu
 Kondensacja aminokwasów daje
peptydy

• Reakcja odwrotna, czyli hydroliza, polega na rozerwaniu

utworzonych wiązań peptydowych i odtworzeniu
poszczególnych aminokwasów. Analizując skład otrzymanych
produktów hydrolizy można ustalić, z jakich reszt
aminokwasowych składał się dany peptyd
 Struktura przestrzenna białek

• Struktura I -rzędowa określa ona sekwencję aminokwasów w

cząsteczce białka czyli kolejne ułożenie aminokwasów w białku

• Struktura II-rzędowa mówi nam o układzie przestrzennym wynikającym z

obecności wiązań wodorowych. Są dwie konformację łańcucha polipeptydowego.
Pierwsza z nich mówi o kształcie łańcucha w formie prawoskrętnej
linii śrubowej tzw. α -heliks. Druga nazywana jest strukturą
b-harmonijką, mówimy o niej wówczas gdy łańcuchy
peptydowe układają się równolegle do siebie
i łączą się wiązaniami wodorowymi.
 Struktura przestrzenna białek

• Struktura III-rzędowa charakteryzuje pofałdowanie

łańcuchów peptydowych w przestrzeni (skręcenie łańcucha
polipeptydowego). Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj
wiązania siarczkowe -S-S-tworzące się między resztami
cysteiny
 Struktura przestrzenna białek

• Struktura IV-rzędowa określa ilość i wzajemne ułożenie

podjednostek cząsteczkowych(pojedynczych łańcuchów) białek.
Są to struktury bardzo złożone