მოგების გადასახადი

1. ესტონური მოგების გადასახადის მოდელის არსი

საგადასახადო კანონმდებლობაში შესული უკვე ასზე მეტი ცვლილებებისა და განსაკუთრებით,

2016 წლის მიწურულს განხორციელებული ცვლილებათა სერიის შემდეგ, 2017 წლის 1 იანვრიდან
საგადასახადო კოდექსში ძალაში შევიდა ბიზნესისათვის საინტერესო ინიციატივა: კერძო
ბიზნესისთვის გადასახადების შემცირების თაობაზე - მთავრობამ მოგების დაბეგვრის ესტონური
ვარიანტის საქართველოში ადაპტირება მოახდინა. მანამ, სანამ უშუალოდ საქართველოს
საგადასახადო კოდექსში შესულ ცვლილებებზე, მის ეკონომიკურ ეფექტიანობაზე და სხვა ფაქ-
ტორებზე ვისაუბრებთ, საინტერესოა მოკლედ შევეხოთ ბიზნესის მოგებისაგან გათავისუფლების ე. წ.
„ესტონურ მოდელს“.
ესტონეთსა და საქართველოს ბევრი რამ აკავშირებს. ორივე ქვეყანა საუკუნეების განმავლობაში
იყო მოქცეული რუსეთის, გერმანიისა თუ ოსმალეთის/სპარსეთის იმპერიის მარწუხებში. საერთო
წარსული განაპირობებს, ალბათ, იმას, რომ საქართველო არის ესტონეთის თანამშრომლობის
განვითარების ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი. საქართველო არის ესტონეთის ორმხრივი
განვითარების დახმარების უმსხვილესი მიმღები, რაც, მეტწილად, გულისხმობს ესტონეთის,
როგორც ახალჩამოყალიბებული ევროპული დემოკრატიისა და ბიზნესისთვის უნიკალური გარემოს,
გამოცდილების გაზიარებას.
უნიკალურობა უდიდესი აქტივია პატარა ქვეყნებისთვის, რომლებიც ცდილობენ საკუთარი
ადგილი დაიმკვიდრონ ნიჭისა და კაპიტალის გლობალურ კონკურენციაში. უცხოელებისთვის
საჩუქრად გადაცემული პატარა ღვინის ბოთლები სხვა არაფერია, თუ არა უნიკალურობის ხაზგასმა.
ესტონეთს არ აქვს პრეტენზია, რომ ღვინის სამშობლოა, ის ვერც მთებით, წარმტაცი ლანდშაფტით,
გულუხვი სტუმართმოყვარეობითა და მრავალხმიანი ფოლკლორით ვერ დაიკვეხნის. თუ არ
ჩავთვლით საქვეყნოდ ცნობილ სკაიპს, ის ერთი დაბლობი, მეტისმეტად სუფთა და მოსაწყენად
მწვანე ქვეყანაა“. განაწილებული მოგების გადასახადი 15 წელია, რაც მოქმედებს და 1999 წელს
მიღებული საშემოსავლო გადასახადის აქტით (Income Tax Act) რეგულირდება. ამ აქტის მიხედვით,
განაწილებული მოგების გადასახადით დაბეგვრას ექვემდებარება:
საკუთრივ განაწილებული მოგება; თანამშრომლების სახელფასო სარგებელი;
ჩუქება, შეწირულობა და წარმომადგენლობითი ხარჯები;
ზოგიერთი ხარჯი ან/ და განაცემი, რომელიც არ არის დაკავშირებული კომპანიის სამეწარმეო
საქმიანობასთან.
„რადგან ესტონეთში მოგება განაწილებისას იბეგრება, დივიდენდების დამატებით დაბეგვრა აღარ
ხდება. ამასთან, განაწილებული მოგებისა და საშემოსავლო გადასახადების განაკვეთი ერთნაირია,
რათა აღიკვეთოს გადამხდელების მხრიდან მოგების განაწილების ხელფასებად „გაფორმების” ან
საპირისპირო მცდელობები. ესტონური მოდელის თავისებურებაა ისიც, რომ ზოგიერთი ტიპის ხარჯი
მოგების გადასახადით იბეგრება, რაც, სავარაუდოდ, ხარჯების გავლით მოგების შეფარულად
განაწილების პრევენციაა. ეს ჩვენი საგადასახადო კანონმდებლობით განსაზღვრული იმ ხარჯების
ანალოგია, რომლებიც არ გამოიქვითება დასაბეგრი შემოსავლებიდან და მოიცავს შემდეგ
კატეგორიებს:
- ხარჯები (მათ შორის, უძრავი ქონების შეძენისთვის) ან განაცემები, რომლებიც არ არის
დაკავშირებული კომპანიის ბიზნესსაქმიანობასთან;

1
 - ხარჯები ან განაცემები, რომლებიც არ არის სათანადოდ დოკუმენტირებული;
- გაცემული სესხები ან ავანსები შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნებში რეგისტრირებული
იურიდიული პირებისთვის და სხვა.
რადგანაც განაწილებული მოგების გადასახადის გამოთვლა არ მოითხოვს ცალკეული
შემოსავლებისა და ხარჯების დეტალურ ანალიზს და აქცენტი გადატანილია ფულადი განაცემების
კონტროლზე, მასზე დაფუძნებული მოდელი მნიშვნელოვნად ამარტივებს გადასახადების
ადმინისტრირებას. მართალია, საჭიროა კონტროლი, რომ არ მოხდეს მოგების ხარჯებად შენიღბვა,
მაგრამ, მოგების გადასახადის კლასიკური მოდელისგან განსხვავებით, საერთოდ არ არსებობს ისეთი
ხარჯების კონტროლის საჭიროება, რომლებიც კომპანიიდან ფულის გადინებას არ უკავშირდება. ასეთ
ხარჯებს მიეკუთვნება: ცვეთა და ამორტიზაცია, დარიცხული პროცენტები, გადაფასების ზარალი და
სხვა“.
„მაინც რაში მდგომარეობს მოგების გადასახადის ესტონული მოდელის დადებითი მხარეები?
„ესტონული მოდელი თავად მოგების გადასახადის გაუქმებას, მაგრამ მეპაიეების, აქციონერების,
დამფუძნებლების მიერ კომპანიების საქმიანობიდან მიღებული დივიდენდების დაბეგვრის პრაქტიკის
შემოღებას ითვალისწინებს. ამ შემთხვევაში მიდგომა კონცეპტუალურად იცვლება. კომპანია, როგორც
მოგების გენერატორი, ანუ მიმღები, მოგების გადასახადით აღარ იბეგრება, მაგრამ იბეგრება იმ
ფიზიკური პირებისა და ორგანიზაციების შემოსავალი, რომელიც ამ კომპანიების საქმიანობისაგან
მიღებული მოგებიდან დივიდენდებს მიიღებენ“.
კონცეპტუალურად ეს არის საკმაოდ კარგი და სწორი მიდგომა, რამეთუ იგი უბიძგებს კომპანიებს
და ახალისებს, რომ რაც შეიძლება დიდი მოგება დააფიქსირონ, განვითარებაზე ორიენტირებული
საქმიანობა აწარმოონ იმ დათქმით, რომ მათ ეს მოგება არ დაებეგრებათ. შესაბამისად, კომპანიისათვის
მნიშვნელოვანი ხდება მოგების დაფიქსირება და კომპანიამ წინასწარ იცის, რომ აპრიორი მისი მოგება
არ დაიბეგრება. რაც შეეხება აქციონერების, დამფუძნებლების მიერ დივიდენდის მიღებას, ეს უკვე
დაბეგვრის რეჟიმში გადადის და უფრო საშემოსავლო ტიპის გადასახადია, ვიდრე მოგების
გადასახადი.
წარმოგიდგენთ ესტონურ კორპორატიულ საგადასახადო მოდელს: დანახარჯებზე დაფუძნებული
ესტონური საგადასახადო მოდელი 21%-იანი განაკვეთით ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე უნიკალურ და
მარტივ რეჟიმად მსოფლიოში. ეს რეჟიმი მოგების გადასახადის გადახდის პერიოდს გადაავადებს
მოგების გამომუშავების მომენტიდან მის განაწილებამდე. შედეგად, გაუნაწილებელი მოგება არ
ექვემდებარება დაბეგვრას, მიუხედავად იმისა, მოხდა რეინვესტირება, თუ თანხა უბრალოდ დარჩა
კომპანიაში.
ესტონეთის სახელმწიფომ წლების განმავლობაში საინტერესო და ქვეყნისათვის მომგებიანი
ნაბიჯები გადადგა საწარმოების მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლების გზაზე და ამით
გარკვეულწილად ხელი შეუწყო ესტონელ ბიზნესმენებს მოგებისაგან გამოთავისუფლებული თანხები
ისევ წარმოებაში დატოვონ და ეს თანხები რეინვესტირებით ხმარდება ამ საწარმოების
მწარმოებლურობის ამაღლებას, ქვეყნის ეკონომიკურ წინსვლას და ა.შ.
„ესტონური რეფორმის მიზანი გახდა არა კორპორატიული შემოსავლის (მოცემულ ფისკალურ
წელს), არამედ ფიზიკური პირის (დივიდენდები, შემოვლითი განაწილება ან კაპიტალური
სარგებელი) დაბეგვრა. ესტონური კორპორაციები გადასახადებს ყოველთვიურად იხდიან, რითაც
საგადასახადო შემოსავლების სეზონურობის ციკლის გასწორება ხდება და, დამატებით, რაც ძალიან
მნიშვნელოვანია, დანახარჯზე დაფუძნებული საგადასახადო მეთოდის სარგებელი საგადასახადო
აღრიცხვის და აუდიტის პროცედურების გამარტივებაა“.

2
 მიუხედავად იმისა, რომ პრაქტიკულად ევროპის ყველა ქვეყანა მიისწრაფვის კანონის
ერთიანობისა და ეკონომიკური სფეროების და სოციალური პოლიტიკის ინტეგრაციისაკენ, ევროპული
საგადასახადო სისტემები გარკვეულწილად განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან.
ესტონეთი ევროკავშირის წევრია 2004 წლიდან. ესტონეთის საგადასახადო ვალდებულებები
ითვლება მარტივი და პროგრესული გადასახადების ადმინისტრირებით, აქცენტირებული ირიბ
გადასახადებზე. განსაკუთრებით მიმზიდველ ფაქტორად ითვლება გაუნაწილებელი მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლება.
ესტონეთის საგადასახადო რეზიდენტად ითვლება კომპანია, რეგისტრირებული ესტონეთის
კანონმდებლობით. რეზიდენტი კომპანიები იბეგრებიან გადასახადით მთლიანი მოგებიდან,
მიუხედავად მის გეოგრაფიული მდებარეობისა, ხოლო არარეზიდენტები - მხოლოდ ესტონეთში
მიღებული წყაროდან მიღებული შემოსავლებიდან.
ესტონეთში მთლიანი საგადასახადო ტვირთი ცოტათი ნაკლებია ევროკავშირთან შედარებით,
მაგრამ გაცილებით მაღალი და მძიმეა, ვიდრე საქართველოში. ამასთან, შრომის ანაზღაურების
დაბეგვრაც და აქციზზე გადასახადი იქ ერთ-ერთი ყველაზე მაღალია ევროკავშირში. მაგალითად, თუ
საქართველოში ხელფასი და სხვა სარგებელი იბეგრება 20%-ით, ესტონეთში მოქმედებს სოციალური
გადასახადიც (33%), უმუშევრობის გადასახადიც (0,5%) და საშემოსავლო გადასახადი (22%) ერთად
ჯამში 55, 5 %-ს შეადგენს. საქართველოში დივიდენდზე საშემოსავლო გადასახადი 5%-ია, ესტონეთში
კი - 4,2-ჯეტ მეტი (21%). ესტონეთში ქონების გადასახადი დაწესებულია მიწაზე და არა მიწასა და და
მასზე განთავსებული შენობა-ნაგებობების ღირებულებაზე. გარდა ამისა, ესტონეთში გაუქმებულია
ქონების ანდერძით გადაცემის გადასახადი, არც გადარიცხვებზე არ მოქმედებს დაბეგვრა და არც
ფინანსურ ტრანზაქციებზე, როგორც ეს არის, მაგალითად, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და
განვითარების ორგანიზაციის (OTCD) სხვა ქვეყნებში“.
ესტონეთში კომპანიებს თავისუფლად შეუძლიათ წლის განმავლობაში არაერთხელ შეცვალონ
მოგების განაწილების გეგმები თუ საინვესტიციო პროექტები. ყველა ხარჯი, რომელიც
დაკავშირებულია კომპანიის საქმიანობასთან, ექვემდებარება გამოქვითვას და თავისუფალია
გადასახადებისაგან. მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ სამეწარმეო საქმიანობით მიღებული შემოსავალი
(მოგება) საერთოდ არ დაიბეგრება. იბეგრება მხოლოდ აქციონერებზე-მეწილეებზე გადაწილებული
მოგება (21%-ით). მაგალითად, თუ კომპანიის მოგება შეადგენს 1000 ევროს და აქედან 100 ევრო
განაწილდა, ბიუჯეტში გადასახადს ექვემდებარება ამ თანხის 21%-21 ევრო. დანარჩენი 900 ევროთი
იზრდება ბიზნესის ღირებულება, შესაბამისად, მეწილეების მოგებაც, მაგრამ ეს მოგებაც
პოტენციურად იბეგრება, მათ მიერ წილის გაყიდვის შემთხვევაში. ასეთი მიდგომის შედეგად,
კომპანიებს მიეცათ შესაძლებლობა გაიზარდონ აქტივები, კაპიტალი და, აქედან გამომდინარე,
ამაღლდა ინვესტიციების მოტივაციაც.
ესტონეთის სახელმწიფომ წლების განმავლობაში საინტერესო და ქვეყნისათვის მომგებიანი
ნაბიჯები გადადგა საწარმოების მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლების გზაზე და ამით
გარკვეულწილად ხელი შეუწყო ესტონელ ბიზნესმენებს მოგებისაგან გამოთავისუფლებული თანხები
ისევ წარმოებაში დატოვონ და ეს თანხები რეინვესტირებით ხმარდება ამ საწარმოების
მწარმოებლურობის ამაღლებას, ქვეყნის ეკონომიკურ წინსვლას და ა.შ.
მიუხედავად იმისა, რომ პრაქტიკულად ევროპის ყველა ქვეყანა მიისწრაფვის კანონის
ერთიანობისა და ეკონომიკური სფეროების და სოციალური პოლიტიკის ინტეგრაციისაკენ, ევროპული
საგადასახადო სისტემები გარკვეულწილად განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან.
აღნიშნული თავის მიზნებისათვის დ ა ს კ ვ ნ ი ს ს ა ხ ი თ :

3
 ახალი მოგების გადასახადი მოქმედებს 2017 წლიდან;
არ იცვლება მოგების გადასახადის განაკვეთი - 15 პროცენტი;
არ იცვლება პროცენტზე, როიალტზე და დივიდენდზე არსებული განაკვეთი - 5 პროცენტი;
საწარმოს მოგების გადასახადის საანგარიშო პერიოდი იქნება - კალენდარული თვე;
საწარმოებს, რომლებიც დაიბეგრებიან ახალი რეჟიმით, არ ექნებათ მიმდინარე (საავანსო)
გადასახდელების გადახდის ვალდებულება;
ახალი მოგების გადასახადით გათვალისწინებული ხარჯების გაწევის და სხვა გადახდების/განაცე-
მების განხორციელების მომენტად ითვლება მათი ფაქტობრივად გაწევის/განხორციელების მომენტი.
განაწილებული მოგება იყოფა 4 ნაწილად:
1.განაწილებული მოგება.
2. გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული
არ არის.
3. უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა;
მათ შორის სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ან/და ძირითადი საშუალების დანაკლისი
4. საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით გაწეული
წარმომადგენლობითი ხარჯი.
ზემოთ განხილული 4 ტიპის დაბეგვრის ობიექტი, ხოლო თუ განსაზღვრია დასაბეგრი
ობიექტის საბაზრო ფასი, ამ შემთხვევაში საბაზრო ფასი გაყოფილი 0, 85/- ზე (ე.წ „აგროსვა“) და
გამრავლებული 15 % - ზე. Ⴋაგალითად, კომპანიას აქვს 100 ლარი გართობის ხარჯი, რომელიც
დაკავშირებული არ არის კომპანიის საქმიანობასთან, ამ შემთხვევაში გადასახდელი მოგების
გადასახადი შეადგენს 17, 64 ლარს ((100/0, 85)*15 %).

2. მოგების გადასახადის დაბეგვრის ობიექტები და გადასახადის განაკვეთი

საქართველოს საგადასახადო კოდექსში 2017 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედებული ცვლილებების,

რომლებიც მოგების გადასახადისაგან საწარმოთა გათავისუფლებას ისახავს მიზნად, - მიზანია ქვეყნის
ეკონომიკური ზრდის დაჩქარება, უკვე დაწყებული ბიზნესისათვის ხელსაყრელი საგადასახადო
გარემოს შექმნა, იმ პირების წახალისება, რომლებიც სამომავლოდ აპირებენ ბიზნესის წამოწყებას,
ასევე სრულყოფილი საგადასახადო ლიბერალური გარემოს შექმნა, გადასახადების ადმინისტრირების
სრულყოფა, ასევე, დღგ-ით დასაბეგრ ოპერაციებში გამოსაყენებელი ძირითადი საშუალებების
იმპორტის ხელშეწყობა, საგადასახადო კონტროლის ბერკეტების გაუმჯობესება, საგადასახადო დავის
პერიოდში საგადასახადო უზრუნველყოფის ღონისძიებების გამოყენების სრულყოფა, საგადასახადო
დავალიანებების ჩამოწერა და სხვა. საგადასახადო კანონმდებლობაში შესულმა ნოვაციურმა ნორმებმა
ბიზნესს კომფორტული გარემო უნდა შეუქმნას.
როგორც საშემოსავლო გადასახადი, ასევე მოგების გადასახადიც რეზიდენტობაზეა დაფუძნებული
და იგი პირდაპირი გადასახადია. „მოგების გადასახადის გადამხდელებს საწარმოები წარმოადგენენ
და არა ფიზიკური პირები. საწარმოსათვის იურიდიული პირის სტატუსის განსაზღვრა
აუცილებლობას როდი წარმოადგენს, რათა მას მოგების გადასახადის გადახდის ვალდებულება
დაეკისროს“.
მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია: რეზიდენტი საწარმო და არარეზიდენტი საწარმოს
მუდმივი დაწესებულება, რომელიც საქართველოში საქმიანობას მუდმივი დაწესებულების მეშვეობით
ახორციელებს ან/და შემოსავალს იღებს საქართველოში არსებული წყაროდან.

4
 ანუ მოგების გადასახადის გადამხდელს წარმოადგენს საწარმო, რომელიც არ წარმოადგენს
ფიზიკურ პირს. მოგების გადასახადის მიზნებისთვის საწარმოები იყოფა ორ კატეგორიად: რეზიდენტ
და არარეზიდენტ საწარმოებად. მოგების გადასახადის გადამხდელის ცნება ასევე მოიცავს პირებსაც,
რომლებსაც უშუალოდ არ აკისრიათ გადასახადის გადახდა. თუ არარეზიდენტი პირი არ არის
ფიზიკური პირი, ეკონომიკურ საქმიანობას ახორციელებს საქართველოში და არ დაასაბუთებს თავის
თანამფლობელობას, იგი იბეგრება, როგორც არარეზიდენტი საწარმოს მუდმივი დაწესებულება.
თანამედროვეობის მთავარ გამოწვევად ეკონომიკის გამოცოცხლება, რაც შეიძლება მეტი
საწარმოების ამუშავება და რაც მთავარია ქვეყნის მოსახლეობის დასაქმებაა. საკანონმდებლო სიახლის
მიზანია: ბიზნესის დაწყებისა და განვითარებისათვის ხელსაყრელი პირობების შექმნა; ეკონომიკური
ზრდის დაჩქარება.
რა შეიცვალა?
შეიცვალა საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის არსებული მოდელი
მ ა გ ა ლ ი თ ი: 1
კომპანიამ შეიძინა საქონელი დეკემბრის თვეში 100 ათას ლარად, რომლის რეალიზაციაც
მოახდინა იმავე თვეში 160 ათას ლარად, მაგრამ მყიდველის მიერ თანხა არ ანაზღაურებულა იმ წელს:
2017 წლამდე - კომპანია იხდის მოგების გადასახადს 9000 ლარს (მოგება 60 000 *15%) 2017 წლიდან -
კომპანია აღარ იხდის მოგების გადასახადს.
საწარმოები გადასახადით დაიბეგრებიან მოგების განაწილებისას.
ვისთვის შეიცვალა არსებული მოდელი?
დაბეგვრის რეჟიმი შეეცვალა:
•რეზიდენტ საწარმოს;
•არარეზიდენტ საწარმოს, რომელიც საქართველოში საქმიანობას ახორციელებს მუდმივი დაწე-
სებულების მეშვეობით.
შენიშვნა:
მუდმივი დაწესებულების არმქონე არარეზიდენტი საწარმოსთვის, რომელიც ქონების
რეალიზაციით იღებს შემოსავალს, მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია სხვაობა
კალენდარული წლის განმავლობაში საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ ერთობლივ
შემოსავალსა და ამ შემოსავლის მიღებასთან დაკავშირებული გამოქვითვების თანხებს შორის.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 2
არარეზიდენტმა საწარმომ, რომელსაც არ გააჩნია მუდმივი დაწესებულება საქართველოში 2016
წლის აპრილის თვეში შეიძინა საცხოვრებელი ბინა 70 ათას ლარად, რომელიც გაყიდა ნაღდი
ანგარიშსწორებით 2017 წლის მაისის თვეში 90 ათას ლარად.
არარეზიდენტი საწარმო:
მოგების გადასახადის დეკლარაციას წარადგენს და გადაიხდის მომდევნო წლის 1 მაისამდე
20000*15%((90 000 -70 000)*15%) ლარზე.
რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი და განაწილებული მოგება.
რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია განაწილებული მოგება.
განაწილებული მოგება საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის სახით, ფულადი ან
არაფულადი ფორმით ნაწილდება. განაწილებული მოგება იყოფა 4 ნაწილად. განაწილებული მოგება
თავის მხრივ იყოფა შემდეგ ძირითად ნაწილებად:

5
 საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის სახით, ფულადი ან არაფულადი ფორმით
ნაწილდება. განაწილებული მოგება იყოფა 4 ნაწილად. განაწილებული მოგება თავის მხრივ იყოფა
შემდეგ ძირითად ნაწილებად:
• დივიდენდის განაწილება ფულადი ან არაფულადი ფორმით;
• ურთიერთდამოკიდებული პირისგან საქონლის ან მომსახურების შეძენა საბაზრო ფასისგან
განსხვავებული ფასით;
• შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში (ოფშორები) რეგისტრირებული პირთან საქონლის
შეძენა ან რეალიზაცია საბაზრო ფასისგან განსხვავებული ფასით;
• საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ
პირთან განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი
საბაზრო ფასისაგან.
ის საწარმოები, რომლებიც მოგების რეინვესტირებას მოახდენენ, ანუ მოგებულ თანხას საწარმოში
დააბრუნებენ, მოგების გადასახადით არ დაიბეგრებიან, ხოლო დაიბეგრებიან ის საწარმოები,
რომლებიც მოგებას გაანაწილებენ ანუ მოგებას „შინ“ წაიღებენ.
მაინც როგორ განიმარტება „განაწილებული მოგება“? განაწილებული მოგება არის მოგება,
რომელიც საწარმოს მიერ აქციონერზე/მოწილეზე ფულადი ან არაფულადი ფორმით ნაწილდება
დივიდენდის სახით. არარეზიდენტი საწარმოს მუდმივი დაწესებულებისათვის განაწილებულ
მოგებად კანონმდებელმა ჩათვალა ამ მუდმივი დაწესებულების საქმიანობის შედეგად მიღებული
მოგებიდან არარეზიდენტი საწარმოსათვს ფულადი ან არაფულადი ფორმით განხოციელებული
მოგება. შიდა ოპერაციების შემთხვევაში მოგების განაწილებად განიხილება:
• სხვაობა გარიგების საბაზრო ფასსა და მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს შორის, თუ საბაზრო
ფასი აღემატება მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს;
• სხვაობა გარიგების შედეგად გაწეულ ხარჯსა და საბაზრო ფასს შორის, თუ გარიგების შედეგად
გაწეული ხარჯი აღემატება გარიგების საბაზრო ფასს.
მოგების განაწილებად განიხილება:
• რეზიდენტი საწარმოს მიერ დივიდენდის (ფულადი/არაფულადი სახით) განაწილება;
• არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების მიერ მოგების განაწილება.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 3
კომპანია „ა“ ეწევა სავაჭრო საქმიანობას და 2017 წლის განმავლობაში იყიდა 40 ათასი ლარის
საქონელი, რომელიც გაყიდა 70 ათას ლარად ნაღდი ანგარიშსწორებით. კომპანია „ა“-მ 2017 წლის
დეკემბრის თვეში გაანაწილა (ხელზე გასცა) წლის განმავლობაში მიღებული მოგებიდან
დამფუძნებელზე დივიდენდად 10 000 ლარი. კომპანიას ვალდებულია 2018 წლის 15 იანვრის
ჩათვლით დაადეკლარიროს და გადაიხადოს მოგების გადასახადი 1858 ლარი;
(10000/0,85*15%).
საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის გარდამავალი დებულებების 92-ე ნაწილის თანახმად, „თუ
რეზიდენტი საწარმო დივიდენდს გაანაწილებს 2008 წლის 1 იანვრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე
საანგარიშო პერიოდებში მიღებული წმინდა მოგებიდან, მას უფლება აქვს, ჩაითვალოს ამ პერიოდების
მიხედვით დარიცხული და გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა, მაგრამ არაუმეტეს
საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით გადასახდელი თანხისა“.

6
 გარდამავალი დებულებების 309-ე მუხლის 921-ს ნაწილის მიხედვით კი: „არარეზიდენტი საწარ-
მოს მუდმივი დაწესებულების მიერ 2017 წლის 1 იანვრამდე მიღებული მოგებისგანაწილება
მოგების გადასახადით არ იბეგრება“.
ავღნიშნავთ, რომ განაწილებულ მოგებად (გამონაკლისი) არ განიხილება საწარმოს მიერ უცხოური
საწარმოსაგან (გარდა შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისა) მიღებული
დივიდენდის განაწილება. ითვლება, რომ საწარმოს მიერ დივიდენდის განაწილებისას პირველ რიგში
ეს თანხა გაიცემა.
განაწილებულ მოგებად (გამონაკლისი) არ განიხილება „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის
მე-2 მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულ პირზე დივიდენდის განაწილება.
გამოსაქვითი ხარჯების სტრუქტურაში არ მოიაზრება მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირისაგან
შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი, აგრეთვე ფიქსირებული გადასახადის გადამხ-
დელის სტატუსის მქონე პირისაგან ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის ფარგლებში
შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი.
შენიშვნის სახით:
საგადასახადო კოდექსში აღნიშნული ჩანაწერი ხარვეზად მიმაჩნია, რომელიც გარკვეულწილად
აფერხებს მცირე ბიზნესის გაფართოებას. მიმაჩნია, რომ მცირე ბიზნესის მასტიმულირებელი
იქნებოდა ნორმა, რომელიც გამოსაქვითი ხარჯების სტრუქტურაში მოიაზრებდა მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეულ ხარჯებს, აგრეთვე
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის ფარგლებში შეძენილ
საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯის გამოქვითვას და ნორმაც ასეთნაირად
ჩამოყალიბდებობა. იქნებ ვცდები, მაგრამ ყველა მეცნიერულ მოსაზრებას აქვს სიცოცხლის უფლება.
აქვე დავამატებდით, რომ: „განაწილებას ექვემდებარება წმინდა მოგება, რომელიც უნდა
განისაზღვროს ფინანსური აღრიცხვის წესების შესაბამისად. განმარტება მოცემულია სსკ მე-8 მუხლის
43-ე ნაწილში: „წმინდა მოგება - მოგება, რომელიც შესაძლებელია განაწილდეს დივიდენდის სახით,
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით“.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 6
ფიზიკურმა პირებმა დაარსეს შპს 2019 წლის იანვარში. 2019 წლის განმავლობაში, ამ შპს-მ
მიიღო მოგება 100000 ლარი (მოგების გადასახადით დაბეგვრის გარეშე). 2020 წლის იანვარში
შპს-ის პარტნიორებმა მიიღეს გადაწყვეტილება, გაანაწილონ მიღებული მოგების უმეტესი ნაწილი და
გასცენ დივიდენდების სახით: ა) 80000 ლარი; ბ) 90000 ლარი (თანხები მოცემულია
დივიდენდებზე 5% საშემოსავლო გადასახადის ჩათვლით).
ა) ამ შემთხვევაში, შპს დაიბეგრება მოგების გადასახადით (80000:0.85)*15%=14117.65
ლარის ოდენობით. 2019 წლის მოგებიდან გაუნაწილებელი დარჩება 100000-80000-
14117.65=5882.35 ლარი.
ბ) შემთხვევაში, რადგან 90000: 0.85=105882.35 ლარს, რომელიც მეტია 100000 ლარზე,
შპს-ს არ აქვს უფლება ამ ოდენობით მოგების განაწილებისა.
განაწილებულ მოგებად ჩაითვლება მხოლოდ 85000 ლარი, რომლიდანაც გადასახდელი
მოგების გადასახადია (85000:0.85)*15%=15000 ლარი. ხოლო თუ შპს-მ მაინც გაანაწილა
90000 ლარი, ანუ 5000 ლარით მეტი, ვიდრე მას ამის უფლება ჰქონდა, მაშინ ზედმეტად
განაწილებული 5000 ლარი არ ჩაითვლება განაწილებულ მოგებად სსკ 981 მუხლის მიხედვით

7
დაბეგვრის მიზნით! ის უნდა გადაკვალიფიცირდეს შპს-ის პარტნიორზე გაცემულ სესხად ან ნაჩუქარ
თანხად“1.

3. განაწილებული მოგება

როგორც ზემოთაც ავღნიშნეთ, ესტონეთის მოდელის მიხედვით, განაწილებული მოგების

გადასახადი 15 %-ია, რაც მოქმედებს 1999 წლის საშემოსავლო გადასახადის აქტით (Income Tax Avt)
რეგულირდება.
როგორ რეგულირდება განაწილებული მოგება საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით
(მ.981)?. აღნიშნული მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, „განაწილებული მოგება არის მოგება,
რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის სახით, ფულადი ან არაფულადი ფორმით
ნაწილდება.“ ზუსტად, ეს არის მეწარმეთა ის მოგება, რომელიც მათ მიაქვთ და რომელიც მოგების
გადასახადის 15 %-ით იბეგრება და როგორც ზემოთაც ავღნიშნეთ, მოგების გადასახადით დასაბეგრი
თანხა მიიღება განსაზღვრული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული
განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის შედეგად.
მ ა გ ა ლ ი თ ი:
კომპანია „ა“ დაფუძნდა 2020 წელს და დამფუძნებელმა შეიტანა საწესდებო კაპიტალში 100
ათასი ლარი. კომპანია ეწევა სავაჭრო საქმიანობას და 2020 წლის განმავლობაში იყიდა 40 ათასი
ლარის საქონელი, რომელიც გაყიდა 70 ათას ლარად, ხოლო მყიდველებიდან აღნიშნული თანხა არ
მიუღია. კომპანია „ა“-მ 2020 წლის დეკემბრის თვეში გაანაწილა (გასცა) წლის განმავლობაში
მიღებული დარიცხული მოგება.
შედეგი:
კომპანიას უფლება ქონდა დამფუძნებელზე გაენაწილებინა დივიდენდი და გაანაწილა
25500((70000-40000) -30000*15%) ლარის ოდენობით. ამ შემთხვევაში განაწილებული
მოგება უდრის 25 500, ხოლო მოგების გადასახადით დასაბაგერი თანხა იქნება 25 500/0,85=30
000 ლარს.
მოგების განაწილებად განიხილება:
• რეზიდენტი საწარმოს მიერ დივიდენდის (ფულადი/არაფულადი სახით) განაწილება;
• არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების მიერ მოგების განაწილება.
მ ა გ ა ლ ი თ ი:
კომპანია „ა“ ეწევა სავაჭრო საქმიანობას და 2019 წლის განმავლობაში იყიდა 40 ათასი ლარის
საქონელი, რომელიც გაყიდა 70 ათას ლარად ნაღდი ანგარიშსწორებით. კომპანია „ა“-მ 2019 წლის
დეკემბრის თვეში გაანაწილა (ხელზე გასცა) წლის განმავლობაში მიღებული მოგებიდან
დამფუძნებელზე დივიდენდად 10 000 ლარი: კომპანია ვალდებულია 2020 წლის 15 იანვრის
ჩათვლით დაადეკლარიროს და გადაიხადოს მოგების გადასახადი 1858 ლარი;
(10000/0,95/0,85*15%.)
981-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, განაწილებულ მოგებად არ ითვლება: ა) საწარმოს
ლიკვიდაციისას ან აქციის/წილის გამოსყიდვისას ფულადი ან ნატურალური ფორმით
განხორციელებული გადახდა/განაცემი, რომელიც კაპიტალში (საწესდებოსა და საემისიოში)

1
წყარო: გ. ცერცვაძე, მოგების გადასახადით დაბეგვრის ახალი წესი 2017 წლიდან. ნაწილი 1.
განაწილებული მოგების დაბეგვრა - #11(203), 201, http://aaf.ge/index.php?
menu=1&jurn=0&rubr=3&mas=3008

8
პარტნიორის მიერ განხორციელებული შენატანის ოდენობას არ აღემატება. ამ ქვეპუნქტის
მიზნისათვის ამ ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად ოპერაციის განხორციელების შემდეგ საწარმოს
კაპიტალის გაზრდა არ მიიჩნევა პარტნიორის მიერ კაპიტალში (საწესდებოსა და საემისიოში)
განხორციელებულ შენატანად; ბ) საწარმოს პარტნიორზე განხორციელებული გადახდა ამავე საწარმოს
აქციის/წილის საკუთრებაში გადაცემით, გარდა რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ საქართველოში
საჯარო შეთავაზების გზით გამოშვებული და საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ აღიარებულ
ორგანიზებულ ბაზარზე სავაჭროდ დაშვებული წილობრივი ფასიანი ქაღალდის გადაცემისა;
მ ა გ ა ლ ი თ ი: 6
საწარმომ 2019 წელს მიღებული წმინდა მოგებიდან (100 000 ლარი) მოახდინა 60000 ლარის
პარტნიორზე გადახდა საწარმოს წილის საკუთრებაში გადაცემით (გაზარდა ამ პარტნიორის წილის
ღირებულება, კაპიტალი პარტნიორის შენატანის ხარჯზე იყო 20000 ლარი და გახდა 80 000
ლარი). საწარმომ 2020 წლის ივნისში პარტნიორ ფიზიკურ პირზე გასცა 90 000 ლარი – 40 000
ლარი წმინდა მოგების ხარჯზე, ხოლო 50 000 ლარით შეამცირა კაპიტალი.
წმინდა მოგებიდან საწარმოს მიერ პარტნიორზე მისი წილის ღირებულების გაზრდის მიზნით
განხორციელებული გადახდა არ წარმოადგენს დივიდენდის განაწილებას და შესაბამისად 2019
წელს ასეთი გადახდა (60 000 ლარი) არ დაიბეგრა მოგების გადასახადით.
განაწილებულ მოგებად არ ითვლება პარტნიორის მიერ შენატანის ოდენობის ფარგლებში განხორ-
ციელებული გატანა, შესაბამისად, 2020 წლის ივნისის საანგარიშო პერიოდის მიხედვით მოგების
გადასახადით დაბეგვრას დაექვემდებარება 30 000 ლარი ((50 000 – 20 000), ვინაიდან 20000
ლარი წარმოადგენს პარტნიორის მიერ განხორციელებულ შენატანს), ასევე ამავე საანგარიშო
პერიოდის მიხედვით დაექვემდებარება დაბეგვრას წმინდა მოგების ხარჯზე გაცემული 40 000
ლარი.
დაბეგვრის ობიექტი ივნისის თვეში იქნება 70000 ლარი (30 000+40 000).
• გ) „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველი პუნქტით
განსაზღვრულ პირზე (გარდა ინდივიდუალური საწარმოსი და ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისა) დივიდენდის განაწილება;
შენიშვნის სახით: კომერციულ ბანკზე, საკრედიტო კავშირზე, სადაზღვევო ორგანიზაციაზე,
მიკროსაფინანსო ორგანიზაციაზე და ლომბარდზე დივიდენდის განაწილება ითვლება მოგების
განაწილებად.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„მაღალმთიანი საწარმოს სტატუსის მქონე საწარმოზე დივიდენდის განაწილება“ სიტუაციური
სახელმძღვანელოს თაობაზე
სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს მაღალმთიანი საწარმოს სტატუსის მქონე
საწარმოზე დივიდენდის განაწილებისას დივიდენდის მოგების გადასახადით დაბეგვრის საკითხს.
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წელს მაღალმთიანი საწარმოს
სტატუსის მქონე საწარმო შპს „Z“-ის მიერ. აღნიშნულ წელს განხორციელებული საქმიანობიდან
მიღებულმა გაუნაწილებელმა მოგებამ შეადგინა 200 000 ლარი. 2020 წლის დეკემბრის თვეში შპს „X“-
მა დამფუძნებლებელ შპს „Z“-ზე გაუნაწილებელი მოგებიდან გასცა - 20 000 ლარი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ღ“ პუნქტის
შესაბამისად, შპს „Z“ წარმოადგენს მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებულ პირს.

9
 საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით,
განაწილებულ მოგებად არ ითვლება „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის
პირველი პუნქტით განსაზღვრულ პირზე (გარდა ინდივიდუალური საწარმოსი და საგადასახადო
კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისა) დივიდენდის
განაწილება. შესაბამისად, მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებული პირისთვის დივიდენდის
გაცემა მოგების გადასახადის დაბეგვრის ობიექტს წარმოადგენს და შპს „Z“-ზე გაცემული 20 000
ლარიდან საწარმოს დაერიცხება და ბიუჯეტში გადასახდელი ექნება 3 529 (20 000/0,85*15%= 3 529)
ლარი მოგების გადასახადი.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საწარმოს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და
დაჯარიმდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის შესაბამისად, მოგების
გადასახადის დეკლარაციაში გადასახადის თანხის შემცირებისათვის.
• დ) საწარმოს მიერ კაპიტალის შემცირებით სახელმწიფოსათვის ან/და მუნიციპალიტეტისათვის
აქტივების გადაცემა, თუ ამ საწარმოს აქციების/წილის 50 პროცენტზე მეტი სახელმწიფოს ან/და
მუნიციპალიტეტის საკუთრებაშია;
• ე) საწარმოს მიერ უცხოური საწარმოსგან (გარდა შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში
რეგისტრირებული პირისა) მიღებული დივიდენდის განაწილება.
შენიშვნის სახით: ზემოაღნიშნული ჩანაწერით გათვალისწინებული თანხის
იდენტიფიცირებისათვის ითვლება, რომ საწარმოს მიერ დივიდენდის განაწილებისას პირველ რიგში
ეს თანხა გაიცემა.

მა გ ა ლ ი თ ი: 8
შპს „ალფა“ დაფუძნდა 2017 წელს ფიზიკური პირის მიერ. ამავდროულად, შპს „ალფა“-ს
თურქეთში დაფუძნებული ჰყავს შვილობილი იურიდიული პირი. 2017 წლის განმავლობაში შპს
„ალფა“-ს მიღებული აქვს გაუნაწილებელი მოგება სულ 300 000 ლარი: თურქული კომპანიისგან
დივიდენდის სახით - 200 000 ლარი და საქართველოში საქმიანობიდან თვითონ მიღებული აქვს
100 000 ლარი.
შპს ალფა-მა 2018 წლის განმავლობაში გაანაწილა მიღებული მოგებები: აპრილის თვეში -
150000 ლარი, მაისის თვეში - 70 000 ლარი, ივნისის თვეში - 80 000 ლარი.
მოგების გადასახადით დაბეგვრის მიზნებისათვის შპს „ალფა“-ს დივიდენდის განაწილებად არ
ეთვლება თურქეთის საწარმოსგან მიღებული დივიდენდის განაწილება 200 000 ლარი,
შესაბამისად აპრილის თვეში არ წარმოეშვება გადასახადის გადახდის ვალდებულება, ვინაიდან
ჩაითვლება, რომ აღნიშნული თანხა (150 000 ლარი) განაწილებულია უცხოური საწარმოდან
მიღებული დივიდენდის ხარჯზე.
მაისის თვეში პირს წარმოეშვება გადასახადის გადახდის ვალდებულება 20000 ლარიდან (70
000- 50 000), ასევე პირს წარმოეშვება ივნისის თვის საანგარიშო პერიოდზე გადასახადის
გადახდის ვალდებულება 80000 ლარიდან.
981-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, აღნიშნული მუხლის მიზნებისათვის არარეზიდენტი
საწარმოს მუდმივი დაწესებულებისათვის განაწილებულ მოგებად ითვლება ამ მუდმივი
დაწესებულების საქმიანობის შედეგად მიღებული მოგებიდან არარეზიდენტი საწარმოსათვის
ფულადი ან არაფულადი ფორმით განხორციელებული განაცემი (არარეზიდენტი საწარმოს მიერ მისი
მუდმივი დაწესებულებისთვის მიკუთვნებული მოგების გატანა). მუდმივ დაწესებულებას

10
მიეკუთვნება მოგება, რომელიც მას შეიძლებოდა მიეღო, როგორც იმავე ან ანალოგიური საქმიანობით
დაკავებულ, იმავე ან ანალოგიურ პირობებში მყოფ დამოუკიდებელ საწარმოს.
981 მუხლის მე-4 ნაწილის მიზნებისათვის: მოგების განაწილებად ითვლება: ა) საწარმოს
მიერ ურთიერთდამოკიდებულ პირთან განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული
გარიგების ფასი განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან და მათი ურთიერთდამოკიდებულება გავ-
ლენას ახდენს გარიგების შედეგზე. ასეთ შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა შეადგენს: ა.ა)
გარიგების საბაზრო ფასსა და მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს შორის სხვაობას, თუ გარიგების საბაზრო
ფასი აღემატება მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს; ა.ბ) გარიგების შედეგად გაწეულ ხარჯსა და
გარიგების საბაზრო ფასს შორის სხვაობას, თუ გარიგების შედეგად გაწეული ხარჯი აღემატება
გარიგების საბაზრო ფასს;

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 11
კომპანია „ა“-მ ნაღდი ანგარიშსწორებით იყიდა 2020 წლის მარტის თვეში 100%-იანი
დამფუძნებელი ფიზიკური პირისაგან 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ტელეფონი - 2000
ლარად და მაისის თვეში - 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ნოუთბუქი - 500 ლარად. კომპანია
ვალდებულია გადაიხადოს მოგების გადასახადი 2020 წლის 15 აპრილის ჩათვლით 176 ლარი
((2000-1000)/0,85*15%.).

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
კომპანია „ა“-მ ნაღდი ანგარიშსწორებით გაყიდა 2020 წლის მარტის თვეში 100%-იან დამფუძ-
ნებელ ფიზიკურ პირზე 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ტელეფონი - 2000 ლარად და მაისის
თვეში - 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ნოუთბუქი - 500 ლარად: კომპანია ვალდებულია
გადაიხადოს მოგების გადასახადი 2020 წლის 15 ივნისის ჩათვლით 88ლარი
(1000-500)/0,85*15%).
• ბ) კონტროლირებული ოპერაციის განხორციელება, თუ ამ ოპერაციის დადგენილი
პირობები არ შეესაბამება საბაზრო პრინციპს. ასეთ შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა
განისაზღვრება ამ კოდექსის XVII თავით2 დადგენილი წესით გამოანგარიშებული კორექტირების
თანხით;
• გ) საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ
პირთან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა –
დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) განხორციელებული
ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან. ასეთ
შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა შეადგენს:
გ.ა) გარიგების საბაზრო ფასსა და მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს შორის სხვაობას, თუ გარიგების
საბაზრო ფასი აღემატება მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს;
გ.ბ) გარიგების შედეგად გაწეულ ხარჯსა და გარიგების საბაზრო ფასს შორის სხვაობას, თუ
გარიგების შედეგად გაწეული ხარჯი აღემატება გარიგების საბაზრო ფასს.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:

2
იხ. საგადასახადო კოდექსის 126-129{1} მუხლები; დამატ. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2013
წლის #423 ბრძანება „საერთაშორისო კონტროლირებული ოპერაციების შეფასების შესახებ
ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2078069

11
 „გ“ ქვეპუნქტის შემთხვევისათვის: წარმოდგენილი კაზუსი წარმოადგენს შემთხვევას, როდესაც
არეგულირებს საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პირთან განხორ-
ციელებულ ოპერაციაზე როდესაც მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი
საბაზრო ფასისაგან, დაბეგვრის საკითხს.
სახელმძღვანელოს მიხედვით, შპს „X“- მა 2019 წლის აპრილის თვეში სასოფლო-სამეურნეო კოოპე-
რატივისგან, რომელიც ახორციელებს მხოლოდ კარტოფილის მოყვანას და რეალიზაციას, შეიძინა
კარტოფილი, რაშიც გადაიხადა 100 000 ლარი. დადგენილია, რომ კარტოფილის საბაზრო ფასი
შეადგენს 20 000 ლარს.
შპს „X“-ს აღნიშნულ ოპერაციაზე მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგება არ
განუხორციელებია.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის 4-ე ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად,
მოგების განაწილებად ითვლება საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პირთან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა)
განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი
საბაზრო ფასისაგან და ასეთ შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა შეადგენს გარიგების
შედეგად გაწეულ ხარჯსა და გარიგების საბაზრო ფასს შორის სხვაობას, თუ გარიგების შედეგად
გაწეული ხარჯი აღემატება გარიგების საბაზრო ფასს.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტის თანახმად-
მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება 2023 წლის 1 იანვრამდე სასოფლო-სამეურნეო
კოოპერატივის მიერ საქართველოში წარმოებული სოფლის მეურნეობის პროდუქციის სამრეწველო
გადამუშავებამდე (სასაქონლო კოდის შეცვლამდე) პირველადი მიწოდებით მიღებული მოგების
განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები,
რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“
ქვეპუნქტებით3;
ფაქტობრივი გარემოებების მიხედვით, მხარეებს შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება
მისი საბაზრო ფასისაგან, ამასთან, კოოპერატივი წამოადგენს მოგების გადასახადისაგან გათავისუფ-
ლებულ პირს, შესაბამისად, სხვაობა 80 000 ლარის ოდენობით ექვემდებარება მოგების გადასახადით
დაბეგვრას. შპს „X“ ვალდებულია ბიუჯეტში გადაიხადოს 14 117 ლარი (80 000/0,85*15%=14 117).
გადასახადის გადამხდელს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში
თანხის შემცირებისათვის, დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლით4 გათვალისწინებული ჯარიმით.

მაგალითი:
„საბაზრო ფასები მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებულ პირთან“
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X“-მა 2020 წლის აპრილის თვეში სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივისგან, რომელიც ახორ-
ციელებს მხოლოდ კარტოფილის მოყვნას და რეალიზაციას, შეიძინა კარტოფილი, რაშიც გადაიხადა
100 000 ლარი.
შპს „X“-ს აღნიშნულ ოპერაციაზე მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგება არ განუ-
ხორციელებია.
დადგენილია, რომ კარტოფილის საბაზრო ფასი შეადგენს 20 000 ლარს.

3
იხ. აღნიშნული მუხლის კომენტარი
4
275-ე მუხლით დაწესებულ პასუხისმგებლობაზე იხ. მაგალითი 1-ში

12
 შეფასება:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად
მოგების განაწილებად ითვლება საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პირთან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა)
განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი
საბაზრო ფასისაგან და ასეთ შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა შეადგენს გარიგების
შედეგად გაწეულ ხარჯსა და გარიგების საბაზრო ფასს შორის სხვაობას, თუ გარიგების შედეგად
გაწეული ხარჯი აღემატება გარიგების საბაზრო ფასს.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტის თანახმად,
მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება 2023 წლის 1 იანვრამდე სასოფლო-სამეურნეო კოოპე-
რატივის მიერ საქართველოში წარმოებული სოფლის მეურნეობის პროდუქციის სამრეწველო
გადამუშავებამდე (სასაქონლო კოდის შეცვლამდე) პირველადი მიწოდებით მიღებული მოგების
განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები,
რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ „დ“
ქვეპუნქტებით;
იმის გათვალისწინებით, რომ მოცემულ შემთხვევაში კოოპერატივი წამოადგენს მოგების გადა-
სახადისაგან გათავისუფლებულ პირს, ამასთან, მხარეებს შორის დადებული გარიგების ფასი
განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან, სხვაობა 80 000 ლარის ოდენობით ექვემდებარება მოგების
გადასახადით დაბეგვრას. შპს „ X“ ვალდებულია ბიუჯეტში გადაიხადოს 14 117 ლარი (80
000/0,85*15%=14 117).
ღონისძიებები:
გადასახადის გადამხდელს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში
თანხის შემცირებისათვის, დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
981-ე მუხლის მე-5 ნაწილით: საგადასახადო კოდექსი 981-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტით
გათვალისწინებული თანხის იდენტიფიცირებისათვის ითვლება, რომ საწარმოს მიერ დივიდენდის
განაწილებისას პირველრიგში ეს თანხა გაიცემა.
საუბარია საწარმოს მიერ უცხოური საწარმოსგან (გარდა შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანა-
შირეგისტრირებული პირისა) მიღებული დივიდენდის განაწილებაზე.

B.ტესტები
განაწილებული მოგება არის:
ა. მოგება, რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის სახით, ფულადი ან
არაფულადი ფორმით ნაწილდება
ბ. განაწილებული მოგება არის მოგება, რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე ქონების სახით
ნაწილდება
გ. განაწილებული მოგება არის მოგება, რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე ნატურით
ნაწილდება
დ. განაწილებული მოგება არის მოგება, რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის
0,5 %-ით ნაწილდება.
განაწილებულ მოგებად არ ითვლება:
ა. საწარმოს ლიკვიდაციისას ფულადი თანხის გაცემა

13
 ბ. საწარმოს ლიკვიდაციისას ან აქციის/წილის გამოსყიდვისას ფულადი ან ნატურალური ფორმით
განხორციელებული გადახდა/განაცემი, რომელიც კაპიტალში (საწესდებოსა და საემისიოში)
პარტნიორის მიერ განხორციელებული შენატანის ოდენობას არ აღემატება.
გ. საწარმოს აქციის/წილის გამოსყიდვისას ნატურალური ფორმით განხორციელებული გადახ-
და/განაცემი
დ. საწარმოს ლიკვიდაციისას ან აქციის/წილის გამოსყიდვისას ფულადი ან ნატურალური ფორმით
განხორციელებული გადახდა/განაცემი.
განაწილებულ მოგებად არ ითვლება:
ა. საწარმოს პარტნიორზე წილის ნაწილობრივ გადაცემა
ბ. საწარმოს პარტნიორზე განხორციელებული წილობრივი გადახდა
გ. საწარმოს პარტნიორზე განხორციელებული გადახდა; ამავე საწარმოს აქციის/წილის
საკუთრებაში გადაცემა
დ. საწარმოს პარტნიორზე საჩუქრის მიცემა.
არარეზიდენტი საწარმოს მუდმივი დაწესებულებისათვის განაწილებულ
მოგებად ითვლება:
ა. არარეზიდენტის მხოლოდ ფულადი შემოსავალი
ბ. რეზიდენტის ქონებრივი შემოსავალი
გ. რეზიდენტისა და არარეზიდენტი პირების ნატურით შემოსავალი
დ. მუდმივი დაწესებულების საქმიანობის შედეგად მიღებული მოგებიდან არარეზიდენტი
საწარმოსათვის ფულადი ან არაფულადი ფორმით განხორციელებული განაცემი (არარეზიდენტი
საწარმოს მიერ მისი მუდმივი დაწესებულებისთვის მიკუთვნებული მოგების გატანა). მუდმივ
დაწესებულებას მიეკუთვნება მოგება, რომელიც მას შეიძლებოდა მიეღო, როგორც იმავე ან
ანალოგიური საქმიანობით დაკავებულ, იმავე ან ანალოგიურ პირობებში მყოფ დამოუკიდებელ
საწარმოს.
მოგების განაწილებად ითვლება:
ა. საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ
პირთან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა –
დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) განხორციელებული
ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან. ასეთ
შემთხვევაში განაწილებული მოგების ოდენობა შეადგენს: გარიგების საბაზრო ფასსა და
მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს შორის სხვაობას, თუ გარიგების საბაზრო ფასი აღემატება
მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს; გარიგების შედეგად გაწეულ ხარჯსა და გარიგების საბაზრო ფასს
შორის სხვაობას, თუ გარიგების შედეგად გაწეული ხარჯი აღემატება გარიგების საბაზრო ფასს.
ბ. საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ
პირთან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა –
დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) განხორციელებული
ოპერაცია
გ. გარიგების შედეგად გაწეულ ხარჯსა და გარიგების საბაზრო ფასს შორის სხვაობის შემთხვევაში
დ. თუ გარიგების საბაზრო ფასი აღემატება მიღებულ/მისაღებ შემოსავალს.

C. კ ა ზ უ ს ე ბ ი :

14
 კომპანია „ა“-მ ნაღდი ანგარიშსწორებით იყიდა 2019 წლის მარტის თვეში 100%-იანი
დამფუძნებელი ფიზიკური პირისაგან 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ტელეფონი - 2000
ლარად და მაისის თვეში - 1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ნოუთბუქი - 500 ლარად.
2097 წლის 15 აპრილის ჩათვლით კომპანია მოგების გადასახადის სახით რა თანხას გადაიხდის?
კომპანია „ა“-მ ნაღდი ანგარიშსწორებით გაყიდა 2017 წლის მარტის თვეში 100%-იან დამფუძნებელ
ფიზიკურ პირზე 2000 ლარის საბაზრო ღირებულების ტელეფონი - 3000 ლარად და მაისის თვეში -
1000 ლარის საბაზრო ღირებულების ნოუთბუქი - 500 ლარად:
კომპანია მოგების გადასახადის სახით რა თანხას გადაიხდის? 2019 წლის 15 ივნისის ჩათვლით?
კომპანია „A“ ეწევა სავაჭრო საქმიანობას და 2017 წლის განმავლობაში იყიდა 40 ათასი ლარის
საქონელი, რომელიც გაყიდა 70 ათას ლარად ნაღდი ანგარიშსწორებით. კომპანია „A“-მ 2019 წლის
დეკემბრის თვეში გაანაწილა (ხელზე გასცა) წლის განმავლობაში მიღებული მოგებიდან
დამფუძნებელზე დივიდენდად 10 000 ლარი:
კითხვა: 2020 წლის 15 იანვრის ჩათვლით კომპანია რაზეა ვალდებული და მოგების გადასახადის
სახით რა თანხას გადაიხდის?

5. გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის

საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მიზნებისათვის ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ საქმია-

ნობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება:
•ა) ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად დადასტურებული არ არის, თუ ეს ვალდებულება
დადგენილია ამ კოდექსის შესაბამისად;
აღნიშნული ქვეპუნქტი გარკვეულ შეკითხვებს აჩენს, კერძოდ, თუ გადამხდელმა გასწია ხარჯი,
რომელსაც ვერ ადასტურებს დოკუმენტურად, ამ შემთხვევაში მაკონტროლებელმა ორგანომ როგორ
უნდა გაიგოს თუ რასთან აქვს საქმე? ამიტომ, ცხადია, ეს დაბეგვრის მიზნით გათანაბრებულია
მოგების განაწილებასთან.
ზოგიერთი ისეთი ხარჯი, რომელთა გაწევისას დოკუმენტური დადასტურება სავალდებულო არ
არის, განსაზღვრულია „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის #996 ბრძანების 31-ე მუხლით („ცალკეულ შემთხვევებში ხარჯების გამოქვითვა“),
რომლის თანახმადაც, „დოკუმენტურად დადასტურების გარეშე შესაძლებელია ერთობლივი
შემოსავალიდან გამოიქვითოს საქონლის/მომსახურების უსასყიდლოდ მიწოდების შედეგად
წარმოშობილი გამოსაქვითად ასაღიარებელი სარგებელი; საქართველოს საგადასახადო კოდექსის
მოთხოვნების გაუთვალისწინებლად ხარჯის დამადასტურებელ დოკუმენტებად შეიძლება
ჩაითვალოს:
ა) მოიჯარის მიერ იჯარის საგანზე მეიჯარის სახელით გაწეული ხარჯის დოკუმენტი; ბ)
ანგარიშვალდებული პირის მიერ საქართველოს ფარგლებს გარეთ ავტოსტრანსპორტო საშუალების
საწვავის შეძენისათვის შესაბამისი ქვეყნის მიერ დადგენილი წესით გაცემული ჩეკი (დოკუმენტი),
თუ ეს საწვავი გამოყენებულია შესაბამისი ეკონომიკური საქმიანობისათვის და ხარჯი სახეზეა“.
აქვე ავღნიშნავდით, რომ: ხარჯი, რომლის დამადასტურებელი პირველადი დოკუმენტი
წარმოდგენილი არ არის, საგადასახადო მიზნებისათვის არ განიხილება ხარჯად, ხოლო სააღრიცხვო
მიზნებისათვის იგი ხარჯს წარმოადგენს, თუ ფაქტობრივად სახეზე გაწეული ხარჯის ობიექტია
(მაგალითად, ფაქტობრივად შემოტანილია საქონელი და შემოსავალშია აღებული).

15
 მ ა გ ალ ი თ ი: 1
„ბუკლეტების გავრცელებით გაწეული სარეკლამო ხარჯების დაბეგვრა“ სიტუაციური სახელმძღვა-
ნელო არეგულირებს ბუკლეტების გავრცელებით გაწეული სარეკლამო ხარჯების მოგების
გადასახადით დაბეგვრის საკითხს.
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, შპს „X"-ს 2020 წლის მანძილზე გაწეული აქვს
რეკლამის ხარჯი, საქონლის ანაზღაურების გარეშე გავრცელების გზით. კერძოდ, ივნისის თვეში
უსასყიდლოდ დარიგებული აქვს 5 000 ლარის ღირებულების საინფორმაციო ბუკლეტები, რომლის
შეძენის დამადასტურებელი დოკუმენტაციაც გააჩნია (თანხა გადახდილია). ამასთან, გადასახადის
გადამხდელის მიერ ბუკლეტების გავრცელების ფაქტი არ დასტურდება, თუმცა ადგილზე აღარ
ფიქსირდება ბუკლეტები.
გადასახადის გადამხდელს მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგება არ
განუხორციელებია. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ"
ქვეპუნქტის თანახმად, რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია გაწეული
ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის. ამავე
კოდექსის 982 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ
საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად
დადასტურებული არ არის, თუ ეს ვალდებულება დადგენილია სსკ-ის შესაბამისად.
ფაქტობრივი გარემოებების მიხედვით, გადასახადის გადამხდელს აქვს ბუკლეტების შეძენის
დამადასტურებელი დოკუმენტი, თუმცა არ დასტურდება მათი გავრცელების ფაქტი.
გასათვალისწინებელია, რომ ბუკლეტები წარმოადგენს სარეკლამო საქონელს, რომელსაც დამოუ-
კიდებელი სამომხმარებლო მახასიათებლები არ გააჩნია და ამასთან, გადასახადის გადამხდელთან
ადგილზე აღარ ფიქსირდება ბუკლეტები.
ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით და ზემოაღნიშნული ნორმებიდან გამომდინარე,
მიუხედავად იმისა, რომ არ დასტურდება ბუკლეტების გავრცელების ფაქტი, ადგილი არ აქვს
გადასახადის გადამხდელის მიერ დოკუმენტურად დაუდასტურებელი ხარჯის გაწევას. შესაბამისად,
სახეზე არაა ხარჯი, რომელიც დაკავშირებული არ არის ეკონომიკურ საქმიანობასთან. ამდენად,
გადასახადის გადამხდელის ქმედება მართლზომიერია.
• ბ) ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება;
სპეციალისტთა აზრით ეს პუნქტი გარკვეულწილად ბუნდოვანია და გარკვეულ უხერხულობებს
უქმნის გადასახადის გადამხდელთ. „გადამხდელებს არცთუ იშვიათად უწევს ისეთი ხარჯების გაწევა,
რომელთაგან სარგებელს სამომავლოდ ელიან, მაგრამ შემდგომ ამ სარგებლის მიღება ვერ ხდება რიგი
გარემოებების გამო. როგორ უნდა დაამტკიცოს გადამხდელმა, რომ ამ ხარჯს ჰქონდა თავისი მიზანი,
მაგრამ ის, უბრალოდ, ვერ იქნა მიღწეული? ზოგ შემთხვევაში, ამის მტკიცება ძალიან ძნელია და
გადასახადის გადამხდელი საგადასახადო შემმოწმებლის სუბიექტურ მოსაზრებაზე დამოკიდებული
ხდება.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 2
შპს „ქართული სამზარეულო“ საზოგადოებრივი კვების ობიექტების ქსელია, რომელიც აჭარაში
წარმატებულად ფუნქციონირებს. კომპანიის დირექტორატმა დაიწყო ფიქრი, ხომ არ გაეფართოვებინა
თავისი ქსელი თურქეთში და ერთ-ერთი დირექტორი ამ მიზნით გაემგზავრა ტრაპიზონში. იქ მან 1
კვირა დაჰყო, შეისწავლა იქაური სიტუაცია, ფასები და მოთხოვნა ბაზარზე და შემდეგ დაბრუნდა

16
ბათუმში. თურქეთში მიღებული ინფორმაციის გაანალიზების შედეგად, შპს „ქართულმა
სამზარეულომ“ თავი შეიკავა ტრაპიზონში ფილიალის გახსნაზე.
ცხადია, დირექტორს სრულად აუნაზღაურდა თურქეთში მივლინების ხარჯები. მიუხედავად
იმისა, რომ დირექტორის მივლინების მიზანი იყო სამომავლო სარგებლის მიღება ქსელის
გაფართოების გზით, ამის მტკიცება საგადასახადო შემმოწმებლის წინაშე რთული შეიძლება
აღმოჩნდეს, რადგან არც მანამდე და არც მერე შპს „ქართულ სამზარეულოს“ თურქეთში ეკონომიკური
აქტიურობა არ განუხორციელებია. თუ ის ამაში საგადასახადო შემმოწმებელს ვერ დაარწმუნებს,
გაწეული სამივლინებო ხარჯები მოგების გადასახადით დაიბეგრება“.
 გ) მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისაგან შეძენილ საქონელ-
ზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ სტატუსის მქონე
პირის მიერ საქონლის მიწოდებით/მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი საერთო
წესით იბეგრება ან საქონლის მიწოდებისას/შეძენისას გამოწერილია სასაქონლო
ზედნადები/საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი ფორმის დოკუმენტი;
მ ა გ ალ ი თ ი: 3
ფ ა ქტ ო ბ რ ი ვ ი გ ა რ ე მ ო ე ბ ა :
შპს „X“-მა 2020 წლის ნოემბრის თვეში მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმისგან შეიძინა 500
ლარის საქონელი. თანხის გადახდა მოხდა იმავე წლის დეკემბრის თვეში. საწარმოს აღნიშნულ
ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ განუხორციელებია.
შეფასება:
სსკ-ის 982 მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ პუნქტის შესაბამისად, დასაბეგრ ხარჯს, რომელიც
ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება მიკრო ბიზნესის სტატუსის
მქონე ფიზიკური პირისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი, გარდა იმ
შემთხვევისა, როდესაც ამ სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის მიერ საქონლის
მიწოდებით/მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი საერთო წესით იბეგრება. საგადასახდო
კოდექსის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება
იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული
განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85 - ზე გაყოფის შედეგად. სსკ-ის 98-ე მუხლის მიხედვით,
მოგების გადასახადის განაკვეთია 15 პროცენტი.
ღონისძიებები:
საწარმოს დაერიცხება მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში თანხის შემცირებისათვის
დაჯარიმდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის შესაბამისად.
მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„რესტორანი შპს „პურის სახლი“ რეგულარულად ყიდულობს შოთის პურს ინდმეწარმე „შოთა
ხაბაზიშვილისაგან“, რომელიც ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად რეგისტრირებული
პირია. 2017 წლის იანვრის თვის განმავლობაში, მისგან შეძენილი და ფაქტობრივად
ანაზღაურებული პურის ღირებულება 210 ლარია.
მოცემულ შემთხვევაში, შპს „პურის სახლმა“ 15 თებერვლამდე იანვრის თვის მოგების
გადასახადის დეკლარაციით უნდა დაადეკლარიროს და ბიუჯეტში გადაიხადოს
(210:0.85)*15%=37.06 ლარი მოგების გადასახადი.
ე) საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წლიური პროცენტის ფარგლების ზემოთ
კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი პროცენტი;

17
 ვ) სპეციალური სავაჭრო კომპანიისაგან უცხოური საქონლის შესაძენად ამ საქონლის საბაჟო
ღირებულებაზე მეტი ოდენობით გაწეული ხარჯი, გარდა იმ ხარჯისა, რომელიც ამ სპეციალური
სავაჭრო კომპანიისათვის გადახდებს არ უკავშირდება.
ინფორმაციის სახით, რომ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წლიური
პროცენტის ზღვრული სიდიდე, რომლის კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი პროცენტი
იბეგრება, არის 24%.
•ე) საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წლიური პროცენტის ფარგლების
ზემოთ კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი პროცენტი;
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით (№34, 2011 წლის 28 იანვარი), „საქართველოს
საგადასახადო კოდექსის მიზნებისათვის საპროცენტო განაკვეთების დამტკიცების თაობაზე“ წლიური
საპროცენტო განაკვეთი დამტკიცდა 20%-ის ოდენობით (საგადასახადო კოდექსის 101-ე მუხლის მე-2
ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის, 101-ე მუხლის მე-5 ნაწილის და 107-ე მუხლის პირველი ნაწილის
მიზნებისათვის, ხოლო სხვა დანარჩენ შემთხვევაში არა უმეტეს 24 პროცენტისა, შესაბამისი პერიოდის
პროპორციულად. ბრძანების მე-2 ნაწილის თანახმად, არანაირი სარგებელი არ მიიღება
მხედველობაში რეზიდენტი კომერციული ბანკის მიერ საკუთარი დაქირავებულისათვის ამ ბრძანების
პირველი პუნქტით განსაზღვრულ საპროცენტო განაკვეთზე დაბალი საპროცენტო განაკვეთით სესხის
გაცემისას.
ბრძანების საფუძველზე, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წლიური
პროცენტის ზღვრული სიდიდე, რომლის ზემოთ კრედიტისათვის (სესხისათვის) გადახდილი
პროცენტი იბეგრება, არის 24%.
ვ) პირის (გარდა სპეციალური სავაჭრო კომპანიისა) მიერ სპეციალური სავაჭრო კომპანიისაგან უცხოური
საქონლის შესაძენად ამ საქონლის საბაჟო ღირებულებაზე მეტი ოდენობით გაწეული ხარჯი, გარდა იმ
ხარჯისა, რომელიც აღნიშნული სპეციალური სავაჭრო კომპანიისათვის გადახდებს არ უკავშირდება.
საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მე-2 ნაწილის მიზნებისათვის: „საგადასახადო კოდექსის 982-
ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, პირველი ნაწილით5 განსაზღვრულ ხარჯებში არ შეიტანება ამ
კოდექსის 981 და 983 მუხლებით გათვალისწინებული განაცემების (მათ შორის, განაცემისა, რომელიც
მოგების გადასახადით არ იბეგრება), აგრეთვე გადახდის წყაროსთან დაბეგრილი განაცემის
განსახორციელებლად გაწეული ხარჯი“.
„ეს დებულება ფრიად საყურადღებო და სწორია. მის გარეშე, კანონმდებლებს რომ არ შემოეღოთ,
თავად მოგების გადასახადის ხარჯიც თავის მხრივ კიდევ დაიბეგრებოდა მოგების გადასახადით! ეს
ასე იქნებოდა ზემოთ განხილული სსკ 982 მუხლის 1-„ბ“ პუნქტის თანახმად, რადგან ცხადია,
მოგების გადასახადი სწორედ ისეთი ხარჯია, „რომლის გაწევის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის
ან კომპენსაციის მიღება“.
თუმცა, მე-2 ნაწილით განსაზღვრულმა ზემოაღნიშნულმა დებულებამ მხოლოდ მოგების
გადასახადის ხარჯი კი არ „გადაარჩინა“ დაბეგვრას, არამედ ყველა ის ხარჯი, რომელიც მოგების
გადასახადით ან გადახდის წყაროსთან დასაკავებელი გადასახადის გაცემასთან არის
დაკავშირებული.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
საწარმომ 2020 წელს დივიდენდებად გაანაწილა მოგება თავის პარტნიორ ფიზიკურ პირებზე,
რომელთაგან ერთ-ერთი - აშშ-ის მოქალაქე და რეზიდენტია. მისთვის დივიდენდის გადარიცხვის

5
იხ. 98{2} მულის 1-ლი ნაწილის კომენტარი

18
დროს, მომსახურე ბანკმა აიღო გადარიცხვის საკომისიო 25 აშშ დოლარის ოდენობით. მოცემულ
შემთხვევაში, მიუხედავად იმისა, რომ ეს 25 აშშ დოლარი იმგვარი ხარჯია, „რომლის გაწევის
მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება“, ის არ დაიბეგრება მოგების
გადასახადით სსკ 982 მუხლის მე -2 ნაწილის თანახმად.

მაგალითი:
2020 წლის მაისში გაიმართა სააქციო საზოგადოების აქციონერთა კრება, რომელზეც
განხილული იქნა ერთადერთი საკითხი - 2019 წლის გაუნაწილებელი მოგების განაწილება
დივიდენდების სახით. კრებამ მიიღო გადაწყვეტილება მოგების განაწილების შესახებ. შესაბამისი
გადაწყვეტილება სააქციო საზოგადოებამ დაამოწმა სანოტარო წესით, რაშიც გადაიხადა 118 ლარი.
მოცემულ შემთხვევაში, მიუხედავად იმისა, რომ ეს 118 ლარი იმგვარი ხარჯია, „რომლის
გაწევის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება“, ის არ დაიბეგრება მოგების
გადასახადით სსკ 982 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად6.
საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, მოგების გადასახადით იბეგრება:
 ა) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირის, აგრეთვე ამ კოდექსის
შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირის (გარდა საბიუჯეტო
ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების დაზღვევის
სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) მიერ გამოშვებული სასესხო ფასიანი
ქაღალდის შესაძენად განხორციელებული გადახდა;
მოგების გადასახადით დაიბეგრება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნის კომპანიიდან და
მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისაგან (გარდა საბიუჯეტო ორგანიზაციისა):
ფასიანი ქაღალდების შეძენა; სესხის გაცემა; ამ პირის მიმართ არსებული მოთხოვნის შეძენა; ავანსის
გადახდა; პირგასამტეხლოს ან/და სხვა ჯარიმების გადახდა; მოთხოვნის უფლების გადაცემა ან მასზე
უარის თქმა, რომლის შედეგად წარმოიშვა ზარალი.
 ბ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ
კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა
საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების
დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) გადახდილი,
სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან წარმოშობილი პირგასამტეხლო ან/და სხვა ჯარიმა;
 გ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ
კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა
საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების
დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) ავანსის გადახდა;

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„სავალუტო ოპერაციები, შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის
ავანსად გადახდილი თანხა“

6
წყარო: მოგების გადასახადით დაბეგვრის ახალი წესი 2017 წლიდან. ნაწილი 2. მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ახალი ობიექტები სსკ-ის 98{2} მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით -
#12(204) 2016. დაბეგვრის ახალი ობიექტები და მათი დაბეგვრის მიზეზები, http://aaf./index.php?
menu=1&jurn=204&rubr=0&mas=3022

19
 სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს სავალუტო ოპერაციებსა და შეღავათიანი
დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის ავანსად გადახდილი თანხის მოგების
გადასახადით დაბეგვრის საკითხს.
2019 წლის იანვრის თვეში შპს „X“-მა გააფორმა ხელშეკრულება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე
ქვეყანაში რეგისტრირებულ კომპანიასთან 100 000 აშშ დოლარის ღირებულების საქონლის შეძენასთან
დაკავშირებით. ხელშეკრულების პირობებიდან გამომდინარე, შპს „X“-მა კომპანიას 2019 წლის
თებერვლის თვეში გადაუხადა აღნიშნული თანხა 100 000 დოლარი ავანსის სახით, როდესაც
გაცვლითი კურსი იყო 2,0. საქონლის ნაწილის - 70 000 აშშ დოლარის ღირებულების საქონლის
მოწოდება განხორციელდა 2019 წლის 15 აპრილს, როდესაც ვალუტის კურსი ლართან მიმართებაში
იყო 2,3. საწარმოს 30 000 აშშ დოლარის მოთხოვნა კომპანიასთან კვლავ ერიცხება.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობიდან გამომდინარე:
1. მოცემულ შემთხვევაში, საწარმო 2019 წლის თებერვლის თვის საანგარიშო პერიოდზე
ვალდებული იყო, კომპანიისთვის ავანსად გადახდილი თანხა 200 000 ლარი (100 000 აშშ დოლარი*2,0)
დაებეგრა მოგების გადასახადით და ბიუჯეტში გადაეხადა 35 294 ლარი (200 000/0,85*15%=35 294).
2. აპრილის თვის საანგარიშო პერიოდზე, მაშინ როდესაც საწარმომ მიიღო საქონლის ნაწილი,
უფლება აქვს, ჩაითვალოს მიღებული საქონლის ღირებულების პროპორციულად გამოანგარიშებული
დარიცხული მოგების გადასახადი. ამასთან, ჩასათვლელი თანხის ოდენობა გამოანგარიშებული უნდა
იქნას იმ კურსით, როდესაც მოხდა დასაბეგრი ოპერაცია, ავანსის გადახდა. საწარმოს აპრილის თვეში
შეუძლია, ჩაითვალოს 24 705 ლარი მოგების გადასახადი (70 000*2,0/0,85*15%=24 705).
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საწარმოს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და
დაჯარიმდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის შესაბამისად, მოგების
გადასახადის დეკლარაციაში გადასახადის თანხის შემცირებისათვის.
ასევე, დამატ. იხ. მაგალითები: #16-17.
 დ) შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ
კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა
საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი და
საქართველოს ეროვნული ბანკისა) სესხის გაცემა ან/და ამ პირის მიმართ არსებული
მოთხოვნის შესაძენად განხორციელებული გადახდა. ეს ქვეპუნქტი არ ვრცელდება
კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციისა და სესხის
გამცემი სუბიექტის მიერ ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან
გათავისუფლებულ პირთან განხორციელებულ ოპერაციებზე;
 ე) ზარალი, რომელიც წარმოშობილია შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტ-
რირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან
გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა –
დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) მოთხოვნის
უფლების გადაცემით ან მოთხოვნის უფლებაზე უარის თქმით;
მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისთვის მოთხოვნის დათმობით
წარმოშობილი ზარალის დაბეგვრა“ – სიტუაციური სახელმძღვანელოს თაობაზე

20
 შპს „X"-ს სამეურნეო ოპერაციების ფარგლებში გააჩნია მოთხოვნა 100 000 ლარის ოდენობით
(დებიტორული დავალიანება). 2019 წლის აპრილის თვეში საწარმომ შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე
ქვეყანაში რეგისტრირებულ კომპანიას 40 000 ლარად გადასცა აღნიშნული მოთხოვნა, ხოლო
მოთხოვნის გადაცემით წარმოშობილი ზარალი აღიარა ფინანსურ ხარჯად. გადასახადის გადამხდელს
საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ მოუხდენია.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მესამე ნაწილის „ე" ქვეპუნქტის თანახმად,
მოგების გადასახადით იბეგრება ზარალი, რომელიც წარმოშობილია შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე
ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის მოთხოვნის უფლების გადაცემით ან მოთხოვნის
უფლებაზე უარის თქმით. ზემოაღნიშნული მუხლის შესაბამისად, საწარმო ვალდებული იყო, 2019
წლის აპრილის თვეში მოთხოვნის უფლების გადაცემით წარმოშობილი ზარალი 60 000 ლარი
დაებეგრა და ბიუჯეტში გადაეხადა 10 588 ლარი (60 000/0.85*15%-10 588). შესაბამისად, გადასახადის
გადამხდელს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და, დეკლარაციაში თანხის
შემცირებისათვის, დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
 ვ) არარეზიდენტის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათა-
ვისუფლებული პირის კაპიტალში შენატანი ან აქციის/წილის (გარდა უცხო ქვეყნის აღიარებულ
საფონდო ბირჟაზე განთავსებული აქციისა/წილისა) შესაძენად განხორციელებული გადახდა;

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 12
„არარეზიდენტი საწარმოს წილის შეძენა უცხოურ ვალუტაში“
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თაობაზე
სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს პირის მიერ არარეზიდენტი საწარმოს წილის
უცხოურ ვალუტაში შეძენისას მოგების გადასახადით დაბეგვრის საკითხს და შეძენილი წილის
რეალიზაციის შემთხვევაში ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხის ჩათვლის საკითხს.
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, შპს „X“-მა 2019 წლის სექტემბრის თვეში შეიძინა
არარეზიდენტი კომპანიის 30%-იანი წილი 50 000 აშშ დოლარად. საწარმომ საბანკო გადარიცხვა 50 000
აშშ დოლარის ოდენობით განახორციელა 2019 წლის ოქტომბრის თვეში. 2019 წლის სექტემბრის თვეში
აშშ დოლარის ლართან მიმართებაში გაცვლითი კურსი შეადგენდა 2,0-ს, ხოლო 2017 წლის
ოქტომბრის თვეში - 1,9-ს. საწარმომ შეძენილი წილი 2019 წლის დეკემბრის თვეში საქართველოს
რეზიდენტ კომპანიაზე გაყიდა 50 000 აშშ დოლარად. თანხის ანაზღაურება მოხდა იმავე დღეს,
გაცვლითი კურსი შეადგენდა 2,1-ს. შესაბამისად, ანაზღაურებულ იქნა 105 000 ლარი (50000$* 2,1).
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციებზე მოგების გადასახადში არ მოუხდენია საგადასახადო
ანგარიშგება. სსკ-ის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით
იბეგრება არარეზიდენტის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესაბამისად, მოგების გადასახადისაგან
გათავისუფლებული პირის კაპიტალში შენატანის ან აქციის/წილის შესაძენად განხორციელებული
გადახდა. ამავე მუხლის მე-7 ნაწილის მიხედვით, თუ შეძენილი სასესხო ფასიანი ქაღალდის,
კაპიტალში მონაწილეობის უფლების (აქციის/წილის) ან მოთხოვნის მიწოდების შედეგად
განხორციელდა ანაზღაურება (თანხის ფაქტობრივად მიღება), პირი უფლებამოსილია თანხის
ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო პერიოდში ანაზღაურებული თანხის შესაბამისად
გამოანგარიშებული მოგების გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და საგადასახადო კოდექსით
დადგენილი წესით დაიბრუნოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა.

21
 ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით და ზემოაღნიშნული ნორმებიდან გამომდინარე,
შპს „X“ 2019 წლის ოქტომბრის თვის საანგარიშო პერიოდზე ვალდებული იყო, არარეზიდენტი
კომპანიის 30%-იანი წილის შესაძენად განხორციელებული გადახდა 95 000 ლარი (50 000 აშშ
დოლარი*1,9) დაებეგრა მოგების გადასახადით და ბიუჯეტში გადაეხადა 16 764 ლარი (95
000/0,85*15%).
ამასთან, სსკ-ის 982 მუხლის მე-7 ნაწილის გათვალისწინებით, საწარმოს დეკემბრის თვეში,
როდესაც გაყიდა არარეზიდენტი კომპანიის 30%-იანი წილი, უფლება აქვს, ჩაითვალოს წილის
შეძენისას გადახდილი მოგების გადასახადი - 16 764 ლარის ოდენობით.
პირს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში თანხის შემცირებისათვის,
დაეკისრება ჯარიმა სსკ-ის 275-ე მუხლის შესაბამისად.
[საგადასახადო კოდექსის 309-ე მუხლის 931 ნაწილის თანახმად, „საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის
მე-3 ნაწილის „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში პირს უფლება აქვს, 2008 წლის 1
იანვრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდების დივიდენდის განაწილებამდე ამ მუხლის
92-ე ნაწილის შესაბამისად ჩაითვალოს დარიცხული და გადახდილი მოგების გადასახადი“, ხოლო
309-ე მუხლის 932 ნაწილის შემთხვევაში: „პირის მიერ ამ მუხლის 931 ნაწილით გათვალისწინებული
უფლების გამოყენების შემთხვევაში: ა) 2008 წლის 1 იანვრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო
პერიოდების დივიდენდის განაწილებისას ამ მუხლის 92-ე ნაწილით გათვალისწინებული ჩათვლა
მცირდება ამავე მუხლის 931 ნაწილის შესაბამისად ჩათვლილი მოგების გადასახადის ოდენობით; ბ)
კაპიტალში მონაწილეობის უფლების (აქციის/წილის) მიწოდების შედეგად ანაზღაურების მიღებისას
(თანხის ფაქტობრივად მიღებისას) პირს უფლება აქვს, თანხის ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო
პერიოდში ჩაითვალოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადი, მაგრამ არაუმეტეს ანაზღაურებული
თანხის შესაბამისად გამოანგარიშებული მოგების გადასახადისა“}.
 ზ) ფიზიკურ პირზე ან არარეზიდენტზე სესხის გაცემა (გარდა უცხო ქვეყნის აღიარებულ
საფონდო ბირჟაზე განთავსებული სასესხო ფასიანი ქაღალდის შეძენისა). ეს ქვეპუნქტი არ
ვრცელდება კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციისა და
სესხის გამცემი სუბიექტის მიერ განხორციელებულ ოპერაციებზე;
მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„სესხის პროცენტის გაძირება“
სიტუაციური სახელმძღვანელო:
სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს სესხის პროცენტის გაძირების ოპერაციის მოგების
გადასახადით დაბეგვრის საკითხს
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, 2019 წლის მარტის თვეში შპს „X“-მა ფიზიკურ პირზე
გასცა სესხი 100 000 ლარის ოდენობით, წლიური 15%-იანი საპროცენტო განაკვეთით. საწარმომ
ფიზიკურ პირთან შეთანხმებით 2020 წლის მარტის თვეში გადაუხდელი პროცენტი 15 000 ლარის
ოდენობით გადაიტანა სესხის ძირითად ნაწილში.
შპს „X“-მა აღნიშნულ ოპერაციაზე მოგების გადასახადში ანგარიშგება განახორციელა მხოლოდ 100
000 ლარზე.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 982-ე მუხლის მესამე ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტის
შესაბამისად, მოგების გადასახადით იბეგრება ფიზიკური პირისათვის ან არარეზიდენტისათვის
სესხის გაცემა ან/და რომელიმე ამ პირის მიერ მესამე პირისაგან აღებული სესხის დეპოზიტით
უზრუნველყოფა, როდესაც მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტის თანხის ოდენობა შეადგენს

22
აღებული სესხის თანხას. ეს ქვეპუნქტი არ ვრცელდება კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის,
მიკროსაფინანსო ორგანიზაციისა და ლომბარდის მიერ განხორციელებულ ოპერაციებზე.
ფაქტობრივი გარემოებების მიხედვით, სესხზე გადაუხდელი პროცენტის თანხა გადატანილ იქნა
სესხის ძირითად ნაწილში, სსკ-ის 982-ე მუხლის მესამე ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტის მიზნებისათვის
აღნიშნული ოპერაცია განიხილება სესხის გაცემად ურთიერთმოთხოვნათა გაქვითვის საფუძველზე
და წარმოადგენს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს. ამდენად, გადაუხდელი პროცენტის
თანხა 15 000 ლარი ექვემდებარება მოგების გადასახადით დაბეგვრას მარტის თვის საანგარიშო
პერიოდში.
ზემოხსენებული სამართლებრივი ნორმიდან გამომდინარე, სესხის პროცენტის თანხის გადატანა
სესხის ძირითად ნაწილში, სსკ-ის 982-ე მუხლის მესამე ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტის მიზნებისათვის
განიხილება სესხის გაცემად და წარმოადგენს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობოექტს. საწარმოს
მიერ 15 000 ლარი ექვემდებარება მოგების გადასახადით დაბეგვრას.
გადასახადის გადამხდელს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში
თანხის შემცირებისათვის, დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
ასევე იხ. მაგალითები#19-20.
 ზ1) პარტნიორი ფიზიკური პირის ან პარტნიორი არარეზიდენტის მიერ მესამე პირისგან
აღებული სესხის საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფა.ამ
შემთხვევაში მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტის თანხა შეადგენს სესხის
უზრუნველსაყოფად საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრების ოდენობას. ეს
ქვეპუნქტი არ ვრცელდება კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის, მიკროსაფინანსო
ორგანიზაციისა და სესხის გამცემი სუბიექტის მიერ განხორციელებულ ოპერაციებზე;
 თ) კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციის ან სესხის
გამცემი სუბიექტის მიერ პარტნიორ არარეზიდენტზე, ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების
გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პარტნიორზე ან კაპიტალში არანაკლებ 1 პროცენტით
მონაწილეობის უფლების მქონე პარტნიორ ფიზიკურ პირზე სესხის გაცემა ან/და
პარტნიორის მიერ მესამე პირისგან აღებული სესხის საბანკო ანგარიშზე განთავსებული
ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფა. ამ შემთხვევაში მოგების გადასახადით დაბეგვრის
ობიექტის თანხა შეადგენს სესხის უზრუნველსაყოფად საბანკო ანგარიშზე განთავსებული
ფულადი სახსრების ოდენობას.
მე-4 ნაწილი არეგულირებს შემთხვევას, როცა წილობრივი ფასიანი ქაღალდების ან/და
საერთაშორისო დეპოზიტარული ხელწერილების საფონდო ბირჟაზე (მათ შორის, უცხო ქვეყნის
აღიარებულ საფონდო ბირჟაზე) განთავსებასთან და გამოშვებასთან, აგრეთვე ლისტინგის
კატეგორიის/რეჟიმის ცვლილებასთან დაკავშირებული დანახარჯები ითვლება ეკონომიკურ
საქმიანობასთან დაკავშირებულ ხარჯად.
მე-5 ნაწილის თანახმად, შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნად ითვლება ქვეყანა ან/და ქვეყნის
ცალკეული ტერიტორიები, რომლის/რომელთა საგადასახადო კანონმდებლობით:
 ა) იურიდიული პირი თავისუფლდება მოგების გადასახადისგან;
 ბ) იურიდიული პირის მიერ მიღებულ ან/და განაწილებულ მოგებაზე დაწესებული არ არის
მოგების გადასახადი ან მოგების გადასახადის განაკვეთი საქართველოში არსებული მოგების
გადასახადის განაკვეთის 1/3-ს არ აღემატება.
თუ მოხდა გაცემული სესხის/გადახდილი ავანსის თანხის დაბრუნება ან გადახდილი ავანსის
სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მიღება, პირი უფლებამოსილია სესხის/ავანსის თანხის

23
დაბრუნების ან საქონლის/მომსახურების ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო პერიოდში
დაბრუნებული თანხის ან მიღებული საქონლის/მომსახურების საკომპენსაციო თანხის შესაბამისად
გამოანგარიშებული მოგების გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და ამ კოდექსით დადგენილი
წესით დაიბრუნოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა.

მაგალითი:
„სავალუტო ოპერაციები, შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის
ავანსად გადახდილი თანხა“
ფაქტობრივიგარემოებები:
2019 წლის იანვრის თვეში შპს „X“-მა გააფორმა ხელშეკრულება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე
ქვეყანაში რეგისტრირებულ კომპანიასთან 100 000 აშშ დოლარის ღირებულების საქონლის შეძენასთან
დაკავშირებით.
ხელშეკრულების პირობებიდან გამომდინარე, შპს „X“-მა კომპანიას 2018 წლის თებერვლის თვეში
გადაუხადა აღნიშნული თანხა 100 000 დოლარი ავანსის სახით, როდესაც გაცვლითი კურსი იყო 2,0.
საქონლის ნაწილის - 70 000 აშშ დოლარის ღირებულების საქონლის მოწოდება განხორციელდა 2017
წლის 15 აპრილს, როდესაც ვალუტის კურსი ლართან მიმართებაში იყო 2,3. საწარმოს 30 000 აშშ
დოლარის მოთხოვნა კომპანიასთან კვლავ ერიცხება.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
შ ე ფ ა ს ე ბ ა:
სსკ-ის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, „მოგების გადასახადით იბეგრება
შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესა-
ბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა საბიუჯეტო
ორგანიზაციისა) ავანსის გადახდა“. ასევე, სსკ-ის 73-ე მუხლის მე-10 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის
შესაბამისად, „უცხოური ვალუტით განხორციელებული ოპერაცია, რომელიც ექვემდებარება
დაბეგვრას უცხოური ვალუტა გადაიანგარიშება ლარებში ოპერაციის დღისათვის არსებული
საქართველოს ეროვნული ბანკის ოფიციალური კურსით.“
ამავე კოდექსის 982 მუხლის მე-8 ნაწილის შესაბამისად, „თუ მოხდა გაცემული სესხის/გადახდილი
ავანსის თანხის დაბრუნება ან გადახდილი ავანსის სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მიღება,
პირი უფლებამოსილია სესხის/ავანსის თანხის დაბრუნების ან საქონლის/მომსახურების
ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო პერიოდში დაბრუნებული თანხის ან მიღებული
საქონლის/მომსახურების საკომპენსაციო თანხის შესაბამისად გამოანგარიშებული მოგების
გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და საგადასახადო კოდექსით დადგენილი წესით დაიბრუნოს
ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა“
მოცემულ შემთხვევაში, საწარმო 2019 წლის თებერვლის თვის საანგარიშო პერიოდზე
ვალდებული იყო, კომპანიისთვის ავანსად გადახდილი თანხა 200 000 ლარი (100 000 აშშ
დოლარი*2,0) დაებეგრა მოგების გადასახადით და ბიუჯეტში გადაეხადა 35 294 ლარი (200
000/0,85*15%=35 294).
აპრილის თვის საანგარიშო პერიოდზე, მაშინ როდესაც საწარმომ მიიღო საქონლის ნაწილი,
უფლება აქვს, ჩაითვალოს მიღებული საქონლის ღირებულების პროპორციულად გამოანგარიშებული
დარიცხული მოგების გადასახადი. ამასთან, ჩასათვლელი თანხის ოდენობა გამოანგარიშებული უნდა

24
იქნას იმ კურსით, როდესაც მოხდა დასაბეგრი ოპერაცია, ავანსის გადახდა. საწარმოს აპრილის თვეში
შეუძლია, ჩაითვალოს 24 705 ლარი მოგების გადასახადი (70 000*2,0/0,85*15%=24 705)
ღონისძიებები:
საწარმოს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლის
შესაბამისად, მოგების გადასახადის დეკლარაციაში გადასახადის თანხის შემცირებისათვის.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
უცხოურ ვალუტაში გაცემულ სესხზე ჩათვლა:
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X"-მა 2019 წლის თებერვლის თვეში ფიზიკურ პირზე საბაზრო პროცენტით გასცა სესხი 1 000
000 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარში, რა დროსაც კურსი შეადგენდა 2,0-ს. აღნიშნული სესხის
ნაწილი - 600 000 აშშ დოლარი, ფიზიკურმა პირმა დააბრუნა 2019 წლის მარტის თვეში, რა დროსაც
კურსმა შეადგინა 1,7, ხოლო დარჩენილი 400 000 დოლარი დააბრუნა 2019 წლის სექტემბრის თვეში, რა
დროსაც კურსი იყო 2.4. საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში არ მოუხდენია.
შეფასება:
სსკ-ის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „ზ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით იბეგრება
ფიზიკური პირისათვის ან არარეზიდენტისათვის სესხის გაცემა ან/და რომელიმე ამ პირის მიერ
მესამე პირისაგან აღებული სესხის დეპოზიტით უზრუნველყოფა, როდესაც მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტის თანხის ოდენობა შეადგენს აღებული სესხის თანხას
ამავე კოდექსის 982 მუხლის მე-8 ნაწილის შესაბამისად, თუ მოხდა გაცემული სესხის/გადახდილი
ავანსის თანხის დაბრუნება ან გადახდილი ავანსის სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მიღება,
პირი უფლებამოსილია სესხის/ავანსის თანხის დაბრუნების ან საქონლის/მომსახურების
ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო პერიოდში დაბრუნებული თანხის ან მიღებული
საქონლის/მომსახურების საკომპენსაციო თანხის შესაბამისად გამოანგარიშებული მოგების
გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და სსკ-ით დადგენილი წესით დაიბრუნოს ადრე გადახდილი
მოგების გადასახადის თანხა.
სსკ-ის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება
იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული
განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის შედეგად.
ამავე კოდექსის 98-ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის განაკვეთია 15 პროცენტი.
სსკ-ის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „ზ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით იბეგრება
ფიზიკური პირისათვის ან არარეზიდენტისათვის სესხის გაცემა ან/და რომელიმე ამ პირის მიერ
მესამე პირისაგან აღებული სესხის დეპოზიტით უზრუნველყოფა, როდესაც მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტის თანხის ოდენობა შეადგენს აღებული სესხის თანხას.
ამავე კოდექსის 982 მუხლის მე-8 ნაწილის შესაბამისად, თუ მოხდა გაცემული სესხის/გადახდილი
ავანსის თანხის დაბრუნება ან გადახდილი ავანსის სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მიღება,
პირი უფლებამოსილია სესხის/ავანსის თანხის დაბრუნების ან საქონლის/მომსახურების
ფაქტობრივად მიღების საანგარიშო პერიოდში დაბრუნებული თანხის ან მიღებული
საქონლის/მომსახურების საკომპენსაციო თანხის შესაბამისად გამოანგარიშებული მოგების
გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და სსკ-ით დადგენილი წესით დაიბრუნოს ადრე გადახდილი
მოგების გადასახადის თანხა.

25
 სსკ-ის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება
იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული
განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის შედეგად.
ამავე კოდექსის 98-ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის განაკვეთია 15 პროცენტი. სსკ-ის
982 მუხლის მე-3 ნაწილის „ზ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, საწარმო 2018 წლის თებერვლის თვეში
ვალდებული იყო, დაერიცხა და გადაეხადა 35 2941 (1 000 000*2,0/0,85*15%=35 2941) ლარი მოგების
გადასახადი.
ამასთან, ზემოაღნიშნული ნორმების გათვალისწინებით, მიუხედავად იმისა, რომ თანხის
დაბრუნება განხორციელდა განსხვავებულ პერიოდში, საწარმოს უფლება აქვს, ჩაითვალოს მოგების
გადასახადის თანხა, სესხის გაცემის საანგარიშო პერიოდში (თებერვალი) არსებული კურსის
შესაბამისად.
კერძოდ, მარტის თვეში - 211 764 ლარი (600 000 *2,0/0,85*15%=211 764) და სექტემბრის თვეში 141 17
6 ლარი (400 000*2,0/0,85 *15%)
ღონისძიებები:
საწარმოს დაერიცხება მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში თანხის შემცირებისათვის
დაჯარიმდება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის შესაბამისად.
„თუ გაუქმდა სესხის საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფა,
პირი უფლებამოსილია უზრუნველყოფის გაუქმების საანგარიშო პერიოდში გაუქმებული საბანკო
ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფის შესაბამისად გამოანგარიშებული
მოგების გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და საგადასახადო კოდექსით დადგენილი წესით
დაიბრუნოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა.

A. ტესტები:
ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება:
ა. ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად დადასტურებული არ არის, თუ ეს ვალდებულება
დადგენილია საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად
ბ. ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად დადასტურებულია
გ. ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად ნაწილობრივ დადასტურებულია
დ. ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად დადასტურებულია 2/3-ით.

ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება:

ა. ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის მოგების მიღება
ბ. ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება
გ. ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის შემოსავლის მიღება
დ. ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის კომპენსაციის მიღება.

ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება:

ა. ყველანაირი ხარჯი
ბ. ხარჯის ½
გ. მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე
გაწეული ხარჯი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის მიერ
საქონლის მიწოდებით/მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი საერთო წესით იბეგრება

26
 დ. არც ერთი პასუხი სწორი არ არის.
მოგების გადასახადით იბეგრება:
ა. შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირის, აგრეთვე ამ კოდექსის
შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირის (გარდა საბიუჯეტო
ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოსი
და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) მიერ გამოშვებული სასესხო ფასიანი ქაღალდის შესაძენად
განხორციელებული გადახდა
ბ. შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირის შემოსავალი
გ. დაზღვევის სააგენტოს პოლისი.
დ. ეროვნული ბანკისა) მიერ გამოშვებული სასესხო ფასიანი ქაღალდის შესაძენად განხორ-
ციელებული გადახდა.
მოგების გადასახადით იბეგრება:
ა. სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან წარმოშობილი პირგასამტეხლო ან/და სხვა ჯარიმა
ბ. სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან წარმოშობილი პირგასამტეხლო
გ. სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან წარმოშობილი ჯარიმა
დ. შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის, აგრეთვე ამ
კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირისათვის (გარდა
საბიუჯეტო ორგანიზაციისა, საჯარო სამართლის იურიდიული პირისა – დეპოზიტების დაზღვევის
სააგენტოსი და საქართველოს ეროვნული ბანკისა) გადახდილი, სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან
წარმოშობილი პირგასამტეხლო ან/და სხვა ჯარიმა.
თუ გაუქმდა სესხის საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფა,
მაშინ:
ა. პირი უფლებამოსილია უზრუნველყოფის გაუქმების საანგარიშო პერიოდში გაუქმებული
საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფის შესაბამისად
გამოანგარიშებული მოგების გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და საგადასახადო კოდექსით
დადგენილი წესით დაიბრუნოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა
ბ. პირი უფლებამოსილია დაიბრუნოს ადრე გადახდილი თანხა
გ. პირი უფლებამოსილია დაიბრუნოს საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით
უზრუნველყოფის თანხა
დ. დაიბრუნოს ნებისმიერი თანხა.

C.კ ა ზ უ ს ე ბ ი :
შპს „X“ -მა 2017 წლის მარტის თვეში, საქონლისთვის ავანსის სახით შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე
ქვეყანაში რეგისტრირებულ კომპანიას გადაუხადა 200 000 ლარი და ამავე თვეში მოახდინა აღნიშნულ
ავანსზე სსკ-ის 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „გ" ქვეპუნქტის შესაბამისად მოგების გადასახადის
დარიცხვა და გადახდა. საქონელი საწარმოს უცხოეთში გადმოეცა აპრილის თვეში, ასევე, საქონელთან
დაკავშირებული ყველა რისკი საწარმომ საკუთარ თავზე აიღო. საქონლის იმპორტის რეჟიმში მოქცევა
განხორციელდა სექტემბრის თვეში.
საწარმომ მარტის თვეში ავანსზე გადახდილი მოგების გადასახადის ჩათვლა განახორციელა
აპრილის თვეში.
ამ შემთხვევაში პირი რაზე იქნება უფლებამოსილი?

27
 შპს „X"-მა 2017 წლის აგვისტოს თვეში დაშალა 100 000 ლარის ღირებულების სასაწყობე ფართი,
რომელიც დაზიანდა გაჩენილი ხანძრის გამო. დაშლილი აქტივიდან მიიღო სასარგებლო ნარჩენი
მასალები 20 000 ლარის ღირებულების. საწარმოს საგადასახადო ანგარიშგება აღნიშნულ ოპერაციაზე
არ მოუხდენია.
1. რა იქნება მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი?
2.ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი იკვეთება თუ
არა?
3. აქვს თუ არა ამ შემთხვევაში ადგილი პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევას?
4. დამატებითი საგადასახადო ვალდებულების დაკისრება ხდება თუ არა?

6. უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა

საგადასახადო კოდექსის 983-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, აღნიშნული მუხლის მიზ-
ნებისათვის საქონლის მიწოდება ან მომსახურების გაწევა, რომლის მიზანი არ არის მოგების,
შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება, უსასყიდლოდ მიწოდებად ითვლება.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 1
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X“-მა 2019 წლის ოქტომბრის თვეში ფიზიკური პირისგან 3-წლიანი იჯარით აიღო ფართი.
იჯარის ხელშეკრულება არ ითვალისწინებდა რემონტის ჩატარებას საიჯარო გადასახდელების
შემცირებას ხარჯზე.
საწარმომ 2019 წლის ოქტომბრის თვეშივე დაიწყო ფართის გარემონტება, რომელიც დაასრულა
2020 წლის მარტის თვეში. რემონტის ხარჯმა შეადგინა 200 000 ლარი. 2019 წლის დეკემბრის თვეში
იჯარის ხელშეკრულება ვადაზე ადრე შეწყდა, შედეგად საწარმომ ფართი გადასცა მეპატრონეს.
ფართის რემონტის ხარჯების ანაზღაურება არ მომხდარა ფართის მეპატრონის მიერ.
შპს „X“-ს აღნიშნულ ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
შეფასება:
სსკ-ის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, რეზიდენტი საწარმოს (გარდა
ამავე მუხლის მე-2, მე-8 და მე-9 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა) მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და
ფულადი სახსრების გადაცემა.
სსკ-ის 983 მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, ამ მუხლის მიზნებისათვის საქონლის
მიწოდება ან მომსახურების გაწევა, რომლის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის
მიღება, უსასყიდლოდ მიწოდებად ითვლება.
შპს ,,X“-ს სსკ-ის 983 მუხლის პირველი ნაწილის გათვალისწინებით, არ წარმოეშობა მოგების გადა-
სახადით დაბეგვრის ობიექტი, რამდენადაც საწარმო იყენებდა იჯარით აღებულ ფართს რემონტის
დასრულების შემდგომ.
ამასთან, საწარმოს ქმედება მართლზომიერია.
ღონისძიებები:
შპს „X“-ის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება.

28
 შპს ,,X“-ს სსკ-ის 983 მუხლის პირველი ნაწილის გათვალისწინებით, არ წარმოეშობა მოგების გადა-
სახადით დაბეგვრის ობიექტი, რამდენადაც საწარმო იყენებდა იჯარით აღებულ ფართს რემონტის
დასრულების შემდგომ.
ამასთან, საწარმოს ქმედება მართლზომიერია.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„რეკლამის მიზნით პროდუქციის ანაზღაურების გარეშე გავრცელება“
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X"-ს 2019 წლის მანძილზე, მის მიერ წარმოებული ლუდის პოპულარიზაციის მიზნით,
გაწეული აქვს რეკლამის ხარჯი, საქონლის ანაზღაურების გარეშე გავრცელების გზით. კერძოდ,
გადასახადის გადამხდელს აგვისტოს თვეში დარიგებული აქვს 20 000 ლარის ღირებულების
საკუთარი წარმოების ლუდი.
სარეკლამო ხარჯის მტკიცებულებად გადასახადის გადამხდელს გააჩნია დოკუმენტაცია (მერიის
წერილი), რომელიც ადასტურებს, რომ 2019 წლის აგვისტოს თვეში თბილისში ჩატარდა ლუდის
ფესტივალი.
ასევე გადასახადის გადამხდელს შექმნილი აქვს სატელევიზიო რგოლი, რომელიც ფესტივალის
ჩატარებამდე ტელევიზიის ეთერით სარეკლამო წყვეტების დროს გადაიცემოდა იმის შესახებ, რომ შპს
X აგვისტოს თვეში ლუდის ფესტივალზე უსასყიდლოდ გასცემდა 20 000 ლიტრ (20 000 ლარის
ღირებულების) ლუდს.
გადასახადის გადამხდელს მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგება არ
განუხორციელებია
შეფასება:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ" ქვეპუნქტის თანახმად,
რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია უსასყიდლოდ საქონლის მიწო-
დება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა.
ამავე კოდექსის 983 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, „საქონლის მიწოდება ან მომსახურების
გაწევა, რომლის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება, უსასყიდლოდ
მიწოდებად ითვლება“.
იმის გათვალისწინებით, რომ გადასახადის გადამხდელის მიერ სარეკლამო აქციის მიზანს
წარმოადგენს შემდგომში მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება, რომლის დამადასტურებელი
მტკიცებულებებიც გააჩნია, იგი არ მიიჩნევა უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდებად.
შესაბამისად, აღნიშნული არ წარმოადგენს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს.
ამდენად, გადასახადის გადამხდელის ქმედება მართლზომერია.
ღონისძიებები:
პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება და დამატებითი საგადასახადო
ვალდებულების დაკისრება არ ხდება.
983 მუხლის მე-2 ნაწილი ითვალისწინებს შემთხვევას, როცა საგადასახადო კოდექსით
გათვალისწინებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ან/და ძირითადი საშუალების
დანაკლისი ითვლება მისი გამოვლენის მომენტში ამ საქონლის უსასყიდლოდ მიწოდებად.
მე-8 მუხლის 28-ე ნაწილის თანახმად, „სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობა - პირის მიერ
ჩვეულებრივი სამეურნეო საქმიანობის პროცესში გამოყენებული ნედლეული, მასალა,

29
ნახევარფაბრიკატები, სამარაგო ნაწილები, ტარა და მზა პროდუქცია (საქონელი) ბასს-ის7
მიხედვით“.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების დანაკლისის დაბეგვრა“
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X"-ს საგადასახადო ორგანოს მიერ 2019 წლის აპრილის თვეში ჩატარებული ინვენტარიზაციის
შედეგად გამოუვლინდა სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა დანაკლისი, რომლის საბაზრო
ღირებულება შეადგენს 100 000 ლარს
გადასახადის გადამხდელს მოგების გადასახადში არ განუხორციელებია ინვენტარიზაციის
შედეგებზე საგადასახადო ანგარიშგება.
შ ე ფ ა ს ე ბ ა:
სსკ-ის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ" ქვეპუნქტის თანახმად, რეზიდენტი საწარმოს მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და
ფულადი სახსრების გადაცემა.
საგადასახადო კოდექსის 983 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სასაქონლო-მატერიალური ფასეუ-
ლობის ან/და ძირითადი საშუალების დანაკლისი ითვლება მისი გამოვლენის მომენტში ამ საქონლის
უსასყიდლოდ მიწოდებად.
ამასთან, სსკ-ის 97-ე მუხლის მე-7 ნაწილის თანახმად, ამ კოდექსის 981 -984 მუხლებით
გათვალისწინებული გადახდების/განაცემების არაფულადი ფორმით განხორციელების შემთხვევაში
მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი განისაზღვრება მიწოდებული საქონლის/გაწეული მომ-
სახურების საბაზრო ფასით.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, შპს „X"-თან სასაქონლო-მატერიალურ
ფასეულობათა დანაკლისის გამოვლენა წარმოადგენს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს.
შესაბამისად, პირი ვალდებული იყო, მოგების გადასახადით დაებეგრა სასაქონლო-მატერიალური
ფასეულობების დანაკლისი 100 000 ლარის ოდენობით.
ღ ო ნ ი ს ძ ი ე ბ ე ბ ი:
გადასახადის გადამხდელს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და, დეკლარაციაში
თანხის შემცირებისათვის, დაჯარიმდება სსკ-ის 275 -ე მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმით.
ამასთან, პირი დაჯარიმდება სსკ-ის 286-ე მუხლის მე-9 ნაწილით გათვალისწინებული ჯარიმით.
საგადასახადო კოდექსის 983 მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, მოგების გადასახადით არ იბეგრება
უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ან/და ფულადი სახსრების გადაცემის
შემდეგი შემთხვევები:
 ა) კალენდარული წლის განმავლობაში საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გაცემული შე-
მოწირულება, რომელიც მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული
წმინდა მოგების 10 პროცენტს არ აღემატება;

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
სიტუაციური სახელმძღვანელო არეგულირებს საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გაცემული
შემოწირულობის მოგების გადასახადით დაბეგვრის საკითხს. სიტუაციური სახელმძღვანელოს

7
ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტები

30
თანახმად, შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წლის მაისის თვეში. ამავე წლის ოქტომბრის თვეში მან
საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გასცა შემოწირულობა 10 000 ლარის ოდენობით.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე არ მოუხდენია საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში. სსკ-ის 983 მუხლის 3-ე ნაწილის „ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით არ
იბეგრება კალენდარული წლის განმავლობაში საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გაცემული
შემოწირულება, რომელიც მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული წმინდა
მოგების 10 პროცენტს არ აღემატება. ამავე კოდექსის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების
გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის
ობიექტის მიხედვით განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის
შედეგად. სსკ-ის 98-ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის განაკვეთია 15 პროცენტი.
მოცემულ შემთხვევაში საწარმოს არ გააჩნია წინა კალენდარულ წელს მიღებული წმინდა მოგება.
შესაბამისად, საწარმო ვალდებული იყო, გაცემული შემოწირულობის თანხა 10 000 ლარი ოქტომბრის
თვეში დაებეგრა მოგების გადასახადით და ბიუჯეტში გადაეხადა 1 764 ლარი (10 000/0,85*15%= 1 764).
 ბ) უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან ფულადი სახსრების
გადაცემა, რომელიც ამ კოდექსის 154-ე მუხლის შესაბამისად დაბეგრილია
გადახდის წყაროსთან;

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„აქტივის უსასყიდლოდ გადაცემის დაბეგვრა“
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X“ -მა 2019 წლის მარტის თვეში 200 000 ლარად შეიძინა მსუბუქი (8703) ავტომობილი.
აპრილის თვეში საწარმოში მიმდინარე საგადასახადო შემოწმებით დგინდება, რომ მარტში შეძენილი
ავტომობილი უსასყიდლოდ გადასცა საკუთრებაში ფიზიკური პირ „Y“-ს, რომელსაც არ გააჩნია
გადასახადის გადამხდელის მოწმობა. პირებს შორის სსკ-ის მე-19 მუხლით დადგენილი
ურთიერთდამოკიდებულება ვერ დგინდება. ამასთან, გადაცემის მომენტში ავტომობილის საბაზრო
ფასი 250 000 ლარი იყო. საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე საგადასახადო ანგარიშგება არ
განუხორციელებია.
შეფასება:
სსკ-ის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტს წარმოადგენს უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და
ფულადი სახსრების გადაცემა. ამასთან, ამავე კოდექსის 983 მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ" ქვეპუნქტის
შესაბამისად, მოგების გადასახადით არ იბეგრება უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდების/მომსახურების
გაწევის ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა, როდესაც უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება,
მომსახურების გაწევა ან ფულადი სახსრების გადაცემა, საგადასახადო კოდექსის 154-ე მუხლის
შესაბამისად დაბეგრილია გადახდის წყაროსთან.
სსკ-ის 97-ე მუხლის მე-7 ნაწილის თანახმად, ამ კოდექსის 981-984 მუხლებით გათვალისწინებული
გადახდების/განაცემების არაფულადი ფორმით განხორციელების შემთხვევაში მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტი განისაზღვრება მიწოდებული საქონლის/გაწეული მომსახურების საბაზრო
ფასით.
უსასყიდლოდ გადაცემული საქონლის ღირებულება 250 000 ლარის ოდენობით ექვემდებარება
გადახდის წყაროსთან დაკავებას და 20%-იანი განაკვეთით დაბეგვრას.

31
 ამასთან, ავტომობილის შესაძენად გადახდილ 200 000 ლარს და უსასყიდლოდ მიწოდებაზე
დარიცხულ საშემოსავლო გადასახადის ხარჯს (ფინანსურად ხარჯია) მოგების გადასახადი არ
დაერიცხება.
ღონისძიებები:
საწარმოს დაერიცხება საშემოსავლო გადასახადი და დაჯარიმდება სსკ-ით დადგენილი წესის
შესაბამისად.

 გ) ტურისტული საწარმოს მიერ ან/და ტურისტული საწარმოს მიერ ხელშეკრულების

საფუძველზე სასტუმროს ფუნქციონირებისათვის/ოპერირებისათვის მოწვეული პი-
რის/პირების მიერ სასტუმრო ნომრის მესაკუთრისათვის კალენდარული წლის გან-
მავლობაში არაუმეტეს 60 დღის ვადით სასტუმრო მომსახურების (სასტუმროში
ცხოვრების) უსასყიდლოდ გაწევა;
საქართველოს მთავრობის დადგენილება „პირისათვის ტურისტული საწარმოს სტატუსის
მინიჭების, ფუნქციონირებისა და გაუქმების წესის დამტკიცების შესახებ“ ( №279 2015 წლის - 23
ივნისი) განსაზღვრავს პირისათვის ამ სტატუსის მინიჭების პირობებს, ფუნქციონირებისა და
გაუქმების წესს, აგრეთვე შენობის მთლიანი ფართობიდან სასტუმრო ნომრებად/აპარტამენტებად
გამოსაყენებელი მინიმალური ფართობის ოდენობას თვითმმართველი ერთეულების მიხედვით,
კერძოდ: ტურისტული საწარმოს სტატუსი თავისი ინიციატივით შეიძლება მიენიჭოს იურიდიულ
პირს, რომელიც აშენებს სასტუმროს, ახორციელებს სასტუმროს აქტივების/მათი ნაწილის მიწოდებას
(გამოსყიდვის უფლებით ან უამისოდ) და ამ ქონების შემძენთან გაფორმებული სასყიდლიანი
ხელშეკრულების (მათ შორის, იჯარის, სარგებლობის უფლების, მართვის უფლების, საკუთრების
მინდობის, საშუამავლო ან/და სხვა მსგავსი სახელშეკრულებო პირობით) საფუძველზე
უზრუნველყოფს სასტუმროს, აქტივების/მათი ნაწილის სასტუმრო ნომრებად/აპარტამენტებად
გამოყენებას. პირს ტურისტული საწარმოს სტატუსი ენიჭება კონკრეტული ობიექტის (სასტუმროს)
მიხედვით, რომელიც სამშენებლო დოკუმენტის პროექტით გათვალისწინებულია სასტუმროდ8.
 დ) სახელმწიფოსათვის, მუნიციპალიტეტისათვის ან საჯარო სამართლის იურიდიული
პირისათვის უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი
სახსრების გადაცემა;
 ე) საქველმოქმედო ორგანიზაციისათვის უძრავი ქონების უსასყიდლოდ მიწოდება, თუ ამ
ქონების მიმღები ორგანიზაცია ქველმოქმედებას ახორციელებს ბავშვობიდან შეზღუდული
შესაძლებლობის მქონე პირთა ან/და მკვეთრად და მნიშვნელოვნად გამოხატული
შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა მიმართ არანაკლებ ბოლო 3 კალენდარული
წლის განმავლობაში;
 ვ) საგადასახადო კოდექსის 249-ე მუხლით გათვალისწინებული თავდებობის, საქართველოს
სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებული თავდებობის, აგრეთვე სერ-
ვიტუტისმომსახურების უსასყიდლოდ გაწევა.

B. ტ ე ს ტ ე ბ ი :
საქონლის უსასყიდლო მიწოდებად ითვლება:
8
სრულად იხ. საქართველოს მთავრობის დადგენილება „პირისათვის ტურისტული საწარმოს
სტატუსის მინიჭების, ფუნქციონირებისა და გაქუმების წესის დამტკიცების შესახებ“(“№279 2015
წლის 23 ივნისი), https://matsne.gov.ge/ka/document/download/2881801/0/ge/pdf, მოძიებულია: 25/3/2020

32
 ა. საქონლის მიწოდება ან მომსახურების გაწევა, რომლის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან
კომპენსაციის მიღება, უსასყიდლოდ მიწოდებად ითვლება
ბ. საქონლის მიწოდება, რომლის მიზანი არ არის მოგების მიღება
გ. საქონლის მომსახურების გაწევა, რომლის მიზანი არ არის შემოსავლის მიღება
დ. საქონლის მომსახურების გაწევა, რომლის მიზანი არ არის კომპენსაციის მიღება.

საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ან/და

ძირითადი საშუალების დანაკლისად ითვლება:
ა. მისი გამოვლენის მომენტში ამ საქონლის უსასყიდლოდ მიწოდება
ბ. მისი გამოვლენის მომენტში ამ საქონლის ½-ის უსასყიდლოდ მიწოდება
დ. მისი გამოვლენის მომენტში ამ საქონლის სასყიდლიანი მიწოდება.

C. კაზუსები:
შპს „X“-მა 2019 წლის ოქტომბრის თვეში ფიზიკური პირისგან 3-წლიანი იჯარით აიღო ფართი.
იჯარის ხელშეკრულება არ ითვალისწინებდა რემონტის ჩატარებას საიჯარო გადასახდელების
შემცირებას ხარჯზე. საწარმომ 2019 წლის ოქტომბრის თვეშივე დაიწყო ფართის გარემონტება,
რომელიც დაასრულა 2020 წლის მარტის თვეში. რემონტის ხარჯმა შეადგინა 200 000 ლარი. 2020 წლის
დეკემბრის თვეში იჯარის ხელშეკრულება ვადაზე ადრე შეწყდა, შედეგად საწარმომ ფართი გადასცა
მეპატრონეს. ფართის რემონტის ხარჯების ანაზღაურება არ მომხდარა ფართის მეპატრონის მიერ. შპს
„X“-ს აღნიშნულ ოპერაციებზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ მოუხდენია.
ამ შემთხვევაში რა ჩაითვლება საქონლის უსასყიდლო მიწოდებად?
რა თანხა იქნება მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი?
შპს ,,X“-ს სსკ-ის 983 მუხლის პირველი ნაწილის გათვალისწინებით, წარმოეშობა მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი, რამდენადაც საწარმო იყენებდა იჯარით აღებულ ფართს
რემონტის დასრულების შემდგომ?
1. ამასთან, საწარმოს ქმედება მართლზომიერია?
2.იკვეთება შპს „X“-ის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა?
3.შპს ,,X“-ს სსკ-ის 983 მუხლის პირველი ნაწილის გათვალისწინებით, წარმოეშობა მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი?

7. წარმომადგენლობითი ხარჯების დაბეგვრა

საგადასახადო კოდექსის 984-ე მუხლის მიზნებისათვის წარმომადგენლობითი ხარჯი განი-

საზღვრება ამ კოდექსის მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილის შესაბამისად. კერძოდ:
წარმომადგენლობითი ხარჯი – პირის მიერ ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში გაწეული
ხარჯი, რომელიც მოიცავს:ა) პირის სახელით გამართული ღონისძიებებისათვის (პრეზენტაციები,
მიღებები) გათვალისწინებულ (წვენები, მინერალური წყლები, გამაგრილებელი სასმელები, ჩაი,
ყავა, საუზმე, სადილი, ვახშამი, ბანკეტი) ხარჯებს;ბ) საექსკურსიო და კულტურულ-სანახაობითი
ღონისძიებების ხარჯებს;გ) სუვენირების შეძენის ხარჯებს;დ) სტუმრების მომსახურების
უზრუნველყოფის ხარჯებს, მათ შორის:დ.ა) საკონსულო მომსახურების (ვიზების გაფორმება,
ვადის გაგრძელება) ხარჯებს;დ.ბ) აეროპორტში დახვედრისა და გაცილების (VIP-დარბაზის
მომსახურება) ხარჯებს;დ.გ) სატრანსპორტო მომსახურების ხარჯებს;დ.დ) სასტუმრო მომსახურების

33
(ადგილების დაჯავშნა, ცხოვრების ღირებულება) ხარჯებს;დ.ე) მიღებებისა და წვეულებებისათვის
გათვალისწინებულ (წვენები, მინერალური წყლები,გამაგრილებელი სასმელები, ჩაი, ყავა,
საუზმე, სადილი, ვახშამი, ბანკეტი) ხარჯებს.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
საწარმოს დაფუძნების წელს გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯის დაბეგვრა:
ფაქტობრივი გარემოებები:
შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წლის მაისის თვეში. ამავე წლის ოქტომბრის თვეში მან გასწია
წარმომადგენლობითი ხარჯი 600 ლარის ოდენობით. საწარმოს დაფუძნებიდან 2019 წლის ოქტომბრის
თვემდე გაწეული ჰქონდა 40 000 ლარის ხარჯი, ხოლო ოქტომბრიდან დეკემბრის ჩათვლით,
წარმომადგენლობითი ხარჯის (600 ლარის) გარდა, კიდევ გასწია 20 000 ლარის ოდენობით ხარჯი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე არ მოუხდენია საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში.
შეფასება:
სსკ-ის მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილით განსაზღვრულია საწარმოს წამომადგენლობითი ხარჯი. ამავე
კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ"ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტია საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით
გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი.
სსკ-ის 984 მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, საწარმოს დაფუძნების კალენდარულ წელს გაწეული
წარმომადგენლობითი ხარჯის ზღვრული ოდენობაა მიმდინარე კალენდარული წლის
დასრულებამდე გაწეული ხარჯის 1 პროცენტი.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების
გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის
ობიექტის მიხედვით განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის
შედეგად.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის
განაკვეთია 15 პროცენტი.
მოცემულ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს ოქტომბრის თვის საანგარიშო პერიოდზე
მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგების ვალდებულება არ წარმოეშობა, რადგან
კალენდარული წლის ბოლოს, როდესაც შესაძლებელი იყო 2019 წლის ხარჯების შეფასება, საწარმოს
მიერ გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი კალენდარული წლის განმავლობაში გაწეული ხარჯის
1%-ს არ აღემატებოდა (40000+20000+600)*1%=606).
ღონისძიებები:
საწარმოს ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება და დამატებითი
საგადასახადო ვალდებულების დაკისრება არ ხდება.
984-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის მიზნებისათვის
კალენდარული წლის განმავლობაში გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯის ზღვრული ოდენობაა
წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული შემოსავლის 1 პროცენტი, ხოლო თუ გაწეული
ხარჯი აღემატება მიღებულ შემოსავალს - გაწეული ხარჯის 1 პროცენტი.
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიხედვით, რეზიდენტი საწარმოს მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია: „დ“ ქვეპუნქტის მიხედვით საგადასახადო კოდექსით დადგენილ
ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი“.

34
 წარმომადგენლობითი ხარჯები ეკონომიკური საქმიანობის განმახორციელებელი პირებისათვის
გამოიქვითება არა უმეტეს საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის 1
პროცენტის ოდენობით.
საგადასახადო კოდექსის 116-ე მუხლის მიხედვით; „ეკონომიკური საქმიანობის
განმახორციელებელ პირს უფლება აქვს, გამოქვითოს წარმომადგენლობითი ხარჯები არა უმეტეს
საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის 1 პროცენტის ოდენობით“.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 2
პირმა ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში გაწია შემდეგი სახის ხარჯები: კომპანიის სახელით
გამართული ღონისძიებებისათვის (პრეზენტაციები, მიღებები) პროტოკოლით გათვალისწინებულ
(მინერალური წყლები, წვენები, ჩაი, ყავა, საუზმე, სადილი, ვახშამი) ხარჯებისათვის დაიხარჯა
1,200 ლარი; საექსკურსიო და კულტურულ-სანახაობითი ღონისძიებების ხარჯებმა შეადგინა
1,500 ლარი; სუვენირების შეძენის ხარჯებმა შეადგინა 500 ლარი; სტუმრების მომსახურების
უზრუნველყოფისათვის კი დაიხარჯა - 3,800 ლარი. კომპანიის მიერ გაწეული
წარმომადგენლობითი ხარჯების სრული თანხა შეადგენს 7,000 ლარს, რომელიც ფასს-ით
მთლიანად აღიარდება ხარჯად. სსკ-ით კომპანიის მიერ გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯები
აღიარდება ხარჯად მხოლოდ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი
შემოსავლის 1 პროცენტის ოდენობითანუ 5,200 ლარი (520,000 × 1 %). სხვაობა შეადგენს +
1,800 ლარს (-5,200+7,000).
ავღნიშნავთ, რომ: სტუმრებისათვის გამართულ წვეულებაზე დაქირავებული პირის დასწრება
სახელფასო სარგებლად არ ჩაითვლება.
საგადასახო ორგანოს პოზიციის მიხედვით სტუმრების მიღებასთან დაკავშირებით საწარმოს მიერ
გამართულ წვეულებაზე დაქირავებული პირების (თანამშრომლების) დასწრება მათ სახელფასო სარ-
გებლად არ განიხილება (შესაბამისად რაიმე სახის საგადასახადო ვალდებულებას არ წარმოშობს).
მნიშვნელოვანია ის გარემოება, რომ სტუმრების მიღებასთან დაკავშირებით, საწარმოში
გამოყოფილ წარმომადგენლობით თანხებზე დირექტორის (ან შესაბამისი უფლებამოსილი პირის
მიერ) მიერ მოხდეს ბრძანების (წარმომადგენლობითი ხარჯების გამოყოფის შესახებ) გამოცემა, სადაც
მითითებული იქნება სტუმრების ვინაობა და საწარმოში მისი (მათი) ვიზიტის მიზანი, რომელიც
უნდა ცხადყოფდეს სტუმრის ვიზიტის საწარმოს ეკონომიკურ საქმიანობასთან ურთიერთკავშირს
(სტუმრის ვიზიტი დაკავშირებული უნდა იყოს საწარმოს ეკონომიკურ საქმიანობასთან). ამასთან,
ბრძანების საფუძველზე გამოყოფილი თანხების ხარჯვის დასაბუთება შემდგომში (ვიზიტის
დამთავრების შემდეგ) უნდა მოხდეს პირველადი დოკუმენტის საფუძველზე.
დამფუძნებლის (რეზიდენტის ან არარეზიდენტის) სტუმრობასთან დაკავშირებული ხარჯები არ
წარმოადგენენ საწარმოს ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებულ ხარჯებს და ერთობლივი
შემოსავლიდან არ გამოიქვითებიან, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დამფუძნებელი იმავდროულად
წარმოადგენს სხვა პარტნიორი კომპანიის წარმომადგენელ პირს და საწარმოს სტუმრობს ხსენებული
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების (მაგალითად; როგორც პარტნიორი კომპანიის
დირექტორი) ფარგლებში9.

მ ა გ ა ლ ი თ ი 3:
9
სტატია #3/4 სტუმრებისთვის გამართულ წვეულებაზე დაქირავებული პირების დასწრება
სახელფასო სარგებლად არ ჩაითვლება! http://taxinfo.ge/index.php?
option=com_content&task=view&id=8823&Itemid=105

35
 „საწარმოს დაფუძნების წელს გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯის დაბეგვრა“
ფ ა ქ ტ ო ბ რ ი ვ ი გ ა რ ემ ო ე ბ ე ბ ი :
შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წლის მაისის თვეში. ამავე წლის ოქტომბრის თვეში მან გასწია წარმო-
მადგენლობითი ხარჯი 600 ლარის ოდენობით. საწარმოს დაფუძნებიდან 2019 წლის ოქტომბრის
თვემდე გაწეული ჰქონდა 40 000 ლარის ხარჯი, ხოლო ოქტომბრიდან დეკემბრის ჩათვლით,
წარმომადგენლობითი ხარჯის (600 ლარის) გარდა, კიდევ გასწია 20 000 ლარის ოდენობით ხარჯი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე არ მოუხდენია საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში.
შეფასება:
სსკ-ის მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილით განსაზღვრულია საწარმოს წამომადგენლობითი ხარჯი. ამავე
კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ"ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტია საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით
გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი. სსკ-ის 984 მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, საწარმოს
დაფუძნების კალენდარულ წელს გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯის ზღვრული ოდენობაა
მიმდინარე კალენდარული წლის დასრულებამდე გაწეული ხარჯის 1 პროცენტი. საქართველოს
საგადასახადო კოდექსის 97- ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების გადასახადით დასაბეგრი
თანხა მიიღება იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით
განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის შედეგად. საქართველოს
საგადასახადო კოდექსის 98- ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის განაკვეთია 15 პროცენტი.
ღონისძიებები:
საწარმოს ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება და დამატებითი
საგადასახადო ვალდებულების დაკისრება არ ხდება.

მაგალითი:
„საწარმოს დაფუძნების წელს გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯის დაბეგვრა“
აღნიშნული მაგალითი არეგულირებს საწარმოს დაფუძნების წელს გაწეული
წარმომადგენლობითი ხარჯის მოგების გადასახადით დაბეგვრის საკითხს.
სიტუაციური სახელმძღვანელოს თანახმად, შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წლის მაისის თვეში. ამავე
წლის ოქტომბრის თვეში მან გასწია წარმომადგენლობითი ხარჯი 600 ლარის ოდენობით. საწარმოს
დაფუძნებიდან 2019 წლის ოქტომბრის თვემდე გაწეული ჰქონდა 40 000 ლარის ხარჯი, ხოლო
ოქტომბრიდან დეკემბრის ჩათვლით, წარმომადგენლობითი ხარჯის (600 ლარი) გარდა, კიდევ გასწია
20 000 ლარის ოდენობით ხარჯი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე არ მოუხდენია საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში.
მოქმედი საგადასახადო კანობნმდებლობის შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში გადასახადის
გადამხდელს ოქტომბრის თვის საანგარიშო პერიოდზე მოგების გადასახადში საგადასახადო
ანგარიშგების ვალდებულება არ წარმოეშობა, რადგან კალენდარული წლის ბოლოს, როდესაც
შესაძლებელი იყო 2019 წლის ხარჯების შეფასება, საწარმოს მიერ გაწეული წარმომადგენლობითი
ხარჯი კალენდარული წლის განმავლობაში გაწეული ხარჯის 1%-ს არ აღემატებოდა
(40000+20000+600)*1%=606.

B. ტ ე ს ტ ე ბ ი :
წარმომადგენლობით ხარჯს მიეკუთვნება:

36
 ა. პირის მიერ ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარჯი, რომელიც მოიცავს: პირის
სახელით გამართული ღონისძიებებისათვის (პრეზენტაციები, მიღებები) გათვალისწინებულ
(წვენები, მინერალური წყლები, გამაგრილებელი სასმელები, ჩაი, ყავა, საუზმე, სადილი, ვახშამი,
ბანკეტი) ხარჯებს
ბ. მხოლოდ პრეზენტაციების ხარჯები
გ. მხოლოდ სტუმრის საუზმის ხარჯები
დ. ნებისმიერი ხარჯი.
წარმომადგენლობით ხარჯს მიეკუთვნება:
ა. მხოლოდ საექსკურსიო ხარჯები
ბ. საექსკურსიო და კულტურულ-სანახაობითი ღონისძიებების ხარჯები
გ. მხოლოდ კულტურული ღონისძიებების ხარჯები
დ. მხოლოდ სანახაობითი ღონისძიებების ხარჯები.
წარმომადგენლობითი ხარჯის ზღვრული ოდენობაა მიმდინარე კალენდარული წლის დასრუ-
ლებამდე:
ა. გაწეული ხარჯის 2 პროცენტი
ბ. გაწეული ხარჯის 3 პროცენტი
გ. გაწეული ხარჯის 1 პროცენტი
დ. გაწეული ხარჯის 0,5 პროცენტი.

C. კ ა ზ უ ს ი :
შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წლის მაისის თვეში. ამავე წლის ოქტომბრის თვეში მან გასწია
წარმომადგენლობითი ხარჯი 600 ლარის ოდენობით. საწარმოს დაფუძნებიდან 2019 წლის ოქტომბრის
თვემდე გაწეული ჰქონდა 40 000 ლარის ხარჯი, ხოლო ოქტომბრიდან დეკემბრის ჩათვლით, წარმომა-
დგენლობითი ხარჯის (600 ლარის) გარდა, კიდევ გასწია 20 000 ლარის ოდენობით ხარჯი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე არ მოუხდენია საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში.
შეფასება:
სსკ-ის მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილით განსაზღვრულია საწარმოს წამომადგენლობითი ხარჯი. ამავე
კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ"ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით
დაბეგვრის ობიექტია საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით
გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი.
სსკ-ის 984 მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, საწარმოს დაფუძნების კალენდარულ წელს გაწეული
წარმომადგენლობითი ხარჯის ზღვრული ოდენობაა მიმდინარე კალენდარული წლის
დასრულებამდე გაწეული ხარჯის 1 პროცენტი.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის მე-10 ნაწილის მიხედვით, მოგების
გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება იმავე ნაწილების შესაბამისად განსაზღვრული დაბეგვრის
ობიექტის მიხედვით განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის
შედეგად.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98-ე მუხლის მიხედვით, მოგების გადასახადის
განაკვეთია 15 პროცენტი.
მოცემულ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელს ოქტომბრის თვის საანგარიშო პერიოდზე
მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგების ვალდებულება წარმოეშობა, თუ არა?

37
 8. საგადასახადო შეღავათები მოგების გადასახადში

საგადასახადო კოდექსის მუხლი 99-ე მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებას ეხება, კერძოდ,

მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად, მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება:
 დ10) საქართველოს საპატრიარქოს მიერ რელიგიური დანიშნულებით გამოყენებული
ჯვრების, სანთლების, ხატების, წიგნებისა და კალენდრების რეალიზაციით მიღებული
მოგება;
საგადასახადო კოდექსის 33-ე მუხლის მიხედვით, „რელიგიურ ორგანიზაციად ითვლება
ორგანიზაცია, რომელიც შექმნილია რელიგიური საქმიანობის განსახორციელებლად და ასეთად
რეგისტრირებულია კანონმდებლობით დადგენილი წესით“.
რელიგიურ საქმიანობად კი ითვლება დადგენილი წესით რეგისტრირებული რელიგიური ორგა-
ნიზაციის (გაერთიანების) საქმიანობა, რომლის მიზანია აღმსარებლობისა და სარწმუნოების
გავრცელება, მათ შორის, ისეთი გზით, როგორიცაა: ა) რელიგიური წეს-ჩვეულებების,
ცერემონიების, ლოცვების, სხვა საკულტო მოქმედებათა ორგანიზება და ჩატარება; ბ)
მორწმუნეთათვის შესაძლებლობის მიცემა, ჰქონდეთ ან გამოიყენონ სამლოცველო შენობები და
სარიტუალო ნაგებობები რელიგიურ მოთხოვნათა როგორც ერთობლივად, ისე ინდივიდუალურად
დასაკმაყოფილებლად; გ) რელიგიური დელეგაციების, მომლოცველების, სხვადასხვა კონფესიის
წარმომადგენლების მიღებისა და გამგზავრების ორგანიზება, ეროვნული და საერთაშორისო
რელიგიური თათბირების, ყრილობების, სემინარების ორგანიზება, ამ ღონისძიებათა ჩატარების
პერიოდში მათი მონაწილეების სასტუმროებით (სხვა საცხოვრებლით), ტრანსპორტით, კვებითა და
კულტურული მომსახურებით უზრუნველყოფა; დ) მონასტრების, სამონასტრო ეკლესიების,
სასულიერო-სასწავლო დაწესებულებების შენახვა, ამ სასულიერო-სასწავლო დაწესებულებების
მოსწავლეთა და მსმენელთა სწავლება, საქველმოქმედო ორგანიზაციების (საავადმყოფოები,
თავშესაფრები, მოხუცებულთა და ინვალიდთა სახლები) შენახვა, აგრეთვე კანონიკური წესებით
განპირობებული სხვა ანალოგიური საწესდებო საქმიანობა.
რელიგიურ საქმიანობას უთანაბრდება იმ რელიგიური ორგანიზაციების (გაერთიანებების)
საწარმოთა საქმიანობა, რომლებიც გამოსცემენ რელიგიურ (საღვთისმსახურო) ლიტერატურას ან
აწარმოებენ რელიგიური დანიშნულების საგნებს; ამ ორგანიზაციების (გაერთიანებების) ან მათი
საწარმოების საქმიანობა, რომელიც დაკავშირებულია რელიგიური (საღვთისმსახურო)
ლიტერატურის ან რელიგიური დანიშნულების საგნების რეალიზაციასთან (გავრცელებასთან);
აგრეთვე ასეთი საქმიანობით მიღებული ფულადი სახსრების გამოყენება რელიგიური საქმიანობის
განსახორციელებლად (საგ. კოდ.მ.11).
როგორც ნორმიდან ირკვევა, რელიგიური საქმიანობა თავისი ხასიათით სპეციფიკურია და
მიზნად მოგებას არ უნდა ისახავდეს, მისი მიზანი აშკარად გამოკვეთილი მიზნობრივი,
საქველმოქმედო უნდა იყოს.
2011 წლის იანვრიდან საქართველოში ამოქმედებული საგადასახადო კოდექსი ისევე, როგორც
მანამდე მოქმედი, რელიგიური ორგანიზაციების საქმიანობას არ მიიჩნევდა ეკონომიკურ საქმიანობად
და შესაბამისად არ ბეგრავდა რიგი გადასახადებით, თუმცა ეს წესი ყველა რელიგიური
ორგანიზაციისათვის ერთნაირი არ იყო. საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 2018

10
„ა“; „ბ“, „გ“, და „გ1“ ქვეპუნქტები ამოღებულია

38
წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილებით (№1/1/811) ეს ნორმა ნაწილობრივ შეიცვალა, რაზედავ
დაწვრილწებითი საუბარი გვექნება დღგ-ის ნორმების კომენტირებისას11.
საგადასახადო კოდექსით საგადასახადო შეღავათები დაწესდა „საქართველოს სახელმწიფოსა და
საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიას შორის“ გაფორმებული
შეთანხმების საფუძველზე.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსი მოგების გადასახადს უკავშირებს პირის ეკონომიკურ
საქმიანობას. საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, მოგების გადასახადის გადამხდელი არ
არის არასამეწარმეო იურიდიული პირი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ის ეწევა ეკონომიკურ
საქმიანობას. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე–9 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად,
ეკონომიკურ საქმიანობად ითვლება ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც ხორციელდება მოგების,
შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად, მიუხედავად ასეთი საქმიანობის შედეგებისა, თუ ამ
მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. ამავე მუხლის მე–2 ნაწილის თანახმად, ეკონომიკურ
საქმიანობას არ განეკუთვნება რელიგიური საქმიანობა.
რელიგიურ საქმიანობად საგადასახადო კოდექსი მიიჩნევს არა ნებისმიერი პირის მიერ
განხორციელებულ საქმიანობას, არამედ ისეთი პირების საქმიანობას, რომლებიც რეგისტრირებული
არიან რელიგიურ ორგანიზაციად. (რელიგიურ ორგანიზაციად ითვლება ორგანიზაცია, რომელიც
შექმნილია რელიგიური საქმიანობის განსახორციელებლად და ასეთად რეგისტრირებულია
კანონმდებლობით დადგენილი წესით.)
საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად, მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულია
რელიგიური ორგანიზაციის ის საქმიანობა, რომელიც არის არაეკონომიკური (ანუ რელიგიური
საქმიანობა) და არა მისი ნებისმიერი საქმიანობა.
შესაბამისად, ნებისმიერი რელიგიური ორგანიზაციის (მათ შორის საქართველოს სამოციქულო
ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიის) რელიგიური საქმიანობა არ განეკუთვნება ეკონომიკურ
საქმიანობას და არ იბეგრება მოგების გადასახადით. ამავდროულად, აღსანიშნავია, რომ საგადასახადო
კოდექსი მოგების გადასახადისაგან ათავისუფლებს ნებისმიერი პირს, რომელიც საქართველოს საპატ-
რიარქოს მიერ რელიგიური დანიშნულებით გამოყენებული ჯვრების, სანთლების, ხატების, წიგნებისა
და კალენდრების რეალიზაციით იღებს მოგებას.
სპეციალისტთა ნაწილს მიაჩნია, რომ საგადასახადო კოდექსის ეს ნორმა თავისი ხასიათით
დისკრიმინაციულია. ის შეღავათს (უპირატესობას) ანიჭებს იმ სუბიექტებს, რომლებიც საპატრიარ-
ქოსათვის დაამზადებენ ხსენებულ ნივთებს, ხოლო ანალოგიური საგადასახადო შეღავათით ვერ
ისარგებლებენ სხვა რელიგიური ორგანიზაციებისათვის იმავე (ან მსგავსი დანიშნულების)
პროდუქციის დამზადებისას. მაგალითად, თუ მეწარმე ამზადებს სანთელს
საქართველოს საპატრიარქოს მიერ რელიგიური დანიშნულებით გამოსაყენებლად და ამზადებს
ანალოგიური დანიშნულების ნივთს სხვა რელიგიური ორგანიზაციისათვის, ის მხოლოდ მეორე
შემთხვევაში გადაიხდის მოგების გადასახადს, რაც მოგების 15%–ს შეადგენს. ბუნებრივია, ეს აისახება
ნივთის ფასზეც.12
 ე) 2018 წლის 1 იანვრამდე სასოფლო-სამეურნეო წარმოებაში დასაქმებული პირის მიერ
საქართველოში წარმოებული სოფლის მეურნეობის პროდუქციის სამრეწველო
გადამუშავებამდე (სასაქონლო კოდის შეცვლამდე) პირველადი მიწოდებით მიღებული

11
საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 2018 წლის 3 ივლისის გადაწყვეტილებით
(№1/1/811, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4252883?publication=0, მოძიებულია: 5/4/2020
12
იხ. Netgazeti.ge-05 .07. 2011, სახალხო ომბუდსმენის ანგარიში. http://netgazeti.ge/news/10168/

39
 მოგება ან მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარ-
ჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე
მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, თუ კალენდარული წლის განმავლობაში
ასეთი მიწოდებით მიღებული შემოსავალი 200 000 ლარს არ აღემატება;
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწი-
ნებულია, რომ: რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია: ბ) გაწეული
ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის „ბ“
ქვეპუნქტი), უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების
გადაცემა („გ“ ქვეპუნქტი) და საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი
ოდენობით გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი.
გამონაკლის ითვალისწინებს საგ. კოდ. 97-ე მუხლის მე-2, მე-8 და მე-9 ნაწილებით
გათვალისწინებულ შემთხვევებს13.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
„შეღავათები სოფლის მეურნეობის სფეროში, 2017 წლამდე მიღებული მოგების განაწილება“
ფ ა ქ ტ ო ბ რ ი ვ ი გ ა რ ემ ო ე ბ ე ბ ი :
2017 წლის 1 იანვრამდე რეგისტრირებულმა საწარმომ საქართველოში წარმოებული სასოფლო-
სამეურნეო პროდუქციის პირველადი მიწოდებით 2016 წელს მიიღო შემოსავალი 199 000 ლარი,
საიდანაც მიღებულმა დასაბეგრმა და გასანაწილებელმა მოგებამ შეადგინა120 000 ლარი. საწარმომ
ისარგებლა სსკ-ის (2017 წლის 1 იანვრამდე მოქმედი) 99-ე მუხლით დადგენილი შეღავათით და არ
დაბეგრა მიღებული მოგება. 2016 წელს მიღებული მოგება არ განაწილებულა პარტნიორებზე. 2017
წელს საწარმომ ამავე საქმიანობით მიიღო შემოსავალი 350 000 ლარი. ამავე წლის 31 დეკემბერს
საწარმომ პარტნიორ ფიზიკურ პირებზე გაანაწილა 2016 წელს მიღებული მოგება.
გადასახადის გადამხდელს მოგების გადასახადში საგადასახადო ანგარიშგება არ
განუხორციელებია
შეფასება:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“ ქვეპუნქტის
შესაბამისად, მოგების გადასახადისგან თავისუფლდება 2018 წლის 1 იანვრამდე სასოფლო -
სამეურნეო წარმოებაში დასაქმებული პირის მიერ საქართველოში წარმოებული სოფლის მეურნეობის
პროდუქციის სამრეწველო გადამუშავებამდე (სასაქონლო კოდის შეცვლამდე) პირველადი
მიწოდებით მიღებული მოგება ან მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული
ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულიასაგადასახადო კოდექსის
97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, თუ კალენდარული წლის განმავლობაში
ასეთი მიწოდებით მიღებული შემოსავალი 200 000 ლარს არ აღემატება. ამ მუხლის მიზნებისთვის
შეღავათის უფლების არსებობა უნდა დადგინდეს ყოველ კალენდარულ წელს მიღებული
მოგებისათვის ცალ-ცალკე.
იმის გათვალისწინებით, რომ შეღავათის უფლების არსებობა უნდა დადგინდეს ყოველ
კალენდარულ წელს მიღებული მოგებისათვის ცალ-ცალკე, საწარმოს უფლება აქვს, 2016 წელს
მიღებული მოგების 2017 წელს განაწილებისას ისარგებლოს სსკ-ის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ე“
ქვეპუნქტით დადგენილი შეღავათით, მიუხედავად იმისა, რომ საწარმოს 2017 წელს სასოფლო-

13
იხ. საგ. კოდ. 97-ე მუხლის კომენტარი

40
სამეურნეო პროდუქციის პირველადი მიწოდებით მიღებული ერთობლივი შემოსავალი აღემატებოდა
200 000 ლარს.
ღონისძიებები:
პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება და დამატებითი საგადასახადო
ვალდებულების დაკისრება არ ხდება.

 ვ) 2023 წლის 1 იანვრამდე სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის მიერ საქართველოში წარ-

მოებული სოფლის მეურნეობის პროდუქციის სამრეწველო გადამუშავებამდე (სასაქონლო
კოდის შეცვლამდე) პირველადი მიწოდებით მიღებული მოგების განაწილება და ამავე
საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც
გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით;
საქართველოს კანონის „სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის შესახებ“, მე-3 მუხლის „დ“
ქვეპუნქტის თანახმად, „სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი არის „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს
კანონის შესაბამისად, კოოპერატივის სამართლებრივი ფორმით დაფუძნებული კერძო სამართლის
იურიდიული პირი, რომელიც ახორციელებს სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას და რომელსაც
კანონის „სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი არის „მეწარმეთა შესახებ“ - შესაბამისად მინიჭებული
აქვს სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის სტატუსი.

 კ) არარეზიდენტის მიერ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალი

საწარმოს, ორგანიზაციის ან/და მეწარმე ფიზიკური პირის მიერ რისკის დაზღვევისა და
გადაზღვევის საფუძველზე;
სადაზღვევო ინდუსტრიის ფუნქციონირება გადაზღვევის გარეშე წარმოუდგენელია. გადაზღვევა
დაზღვევის დამოუკიდებელი სახეა. მისი მიზანია შესაძლო ფინანსური ზარალისაგან მზღვეველის
დაცვა. დაცვის მოცულობა განისაზღვრება გადაზღვევის ხელშეკრულებით. გადაზღვევის მეშვეობით
მზღვეველს შეუძლია გაზარდოს თავისი სადაზღვევო პორთფელის მოცულობა, კერძოდ, მან შესაძლოა
სადაზღვევო ხელშეკრულება დადოს რისკებზე, რომლებიც თავისი სრული ღირებულებით აღემატება
მის ფინანსურ რესურსებს. გადაზღვევის მეშვეობით სადაზღვევო კომპანია დაცულია დიდი ზარალის
გამომწვევი საფრთხებისაგან14.
საქართვლოს კანონი დაზღვევის შესახებ განგვიმარტავს, რომ „გადაზღვევა არის ოპერაცია,
რომლის დროსაც მზღვეველი გადაზღვევის ხელშეკრულების საფუძველზე და თითოეული ასეთი
ხელშეკრულების თავისებურების გათვალისწინებით ახორციელებს სადაზღვევო რისკის და მასთან
დაკავშირებული ზარალის მთლიან ან ნაწილობრივ გადაცემას გადამზღვეველი კომპანიისათვის“.15
 ლ) არარეზიდენტის მიერ ქონების ლიზინგით გაცემიდან მიღებული შემოსავალი, რომელიც
საქართველოში არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას არ მიეკუთვნება;
საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის 38-ე ნაწილის თანახმად, ლიზინგი - ლიზინგი
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის შესაბამისად, თუ ლიზინგის საგანი არის ამორტიზაციას
დაქვემდებარებული აქტივი; ხოლო 39-ე ნაწილის თანახმად კი: სალიზინგო კომპანია - საწარმო,
14
გადაზღვევის შესახებ დამატ. იხ. თენგიზ ვერულავა, მარიამ ჩუბინიძე, „გადაზღვევის საკითხები
საქართველოს სადაზღვევო ორგანიზაციებში“, გამოქვეყნდა რეცენზირებად სამეცნიერო ჟურნალში
"ჯანდაცვის პოლიტიკა და დაზღვევა" N 1 2015. http://eprints.iliauni.edu.ge/3005/1/ გადაზღვე-
ვის_საკითხები_საქართველოს_სადაზღვევო_ორგანიზაციებში.pdf, მოძიებულია: 5/4/2020
15
საქართველოს კანონი დაზღვევის შესახებ. თავი პირველი, მუხლი მეორე, ქვეპუნქტი
„მ“.https://matsne.gov.ge/ka/document/view/29884?publication=25, მოძიებულია: 5/4/2020

41
რომლის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში ქონების ლიზინგით გაცემიდან მიღებული
შემოსავალი მისი შემოსავლის არანაკლებ 70 პროცენტია.
საერთაშორისო პრაქტიკაში განასხვავებენ ლიზინგის შემდეგ სახეებს: ფინანსური ლიზინგი,
ოპერატიული ლიზინგი, წმინდა ლიზინგი, "სველი" ლიზინგი, პირდაპირი ლიზინგი,
დაბრუნებადი ლიზინგი, გამყოფი ლიზინგი, რევოლვერული ლიზინგი, სუბლიზინგი,
საერთაშორისო ლიზინგი, ჰაირინგი. საქართველოს კანონმდებლობა კი იგნორირებას უკეთებს
ლიზინგის ამ სახეების დეფინიციას და ყველა მსგავს სალიზინგო ურთიერთობას უწოდებს ერთ
ზოგად სახელს - ლიზინგს. ფინანსური ლიზინგის დროს ხდება ლიზინგის გამცემის მიერ ლიზინგის
მიმღებისათვის ქონების გადაცემა იმ
პირობით, რომ ლიზინგის ვადა ემთხვევა ქონების მაქსიმალურ საექსპლუატაციო და
ამორტიზაციის ვადებს და ამ ვადაში სალიზინგო გადასახდელების სახით ლიზინგის გამცემი
ღებულობს, როგორც ლიზინგის საგნის თავდაპირველ საბალანსო ღირებულებას, ასევე შესაბამის
მოგებას ქონების საექსპლუატაციოდ გადაცემისათვის. ამასთან, ამ შემთხვევაში, როგორც წესი,
ლიზინგის საგნის ტექნიკური მომსახურების და დაზღვევის ხარჯები უნდა გასწიოს ლიზინგის
მიმღებმა16.
საგადასახადო კოდექსის 109-მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, სალიზინგო კომპანიას უფლება
აქვს, საანგარიშო პერიოდის ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითოს ლიზინგიდან წარმოშობილ
ვადაგადაცილებულ მოთხოვნებზე რეზერვების ხარჯები საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 996-ე
ბრძანების „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ 30-ე მუხლით “ ჯგუფის ღირებულებითი
ბალანსის განსაზღვრა და ამორტიზაციის დარიცხვა“ - გათვალისწინებული წესით.
მაგალითად: ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალებები ჯგუფდება ცალ ცალკე და
თითოეული ძირითადი საშუალება ითვლება ცალკე ჯგუფად.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
1000 ლარამდე ღირებულების ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალება ცალკე არ ჯგუფდება
და მისი მიხედვით ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი არ დგება, ვინაიდან საქართველოს
საგადასახადო კოდექსის 111-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად ამორტიზაცია არ ერიცხება 1000
ლარამდე ღირებულების ძირითად საშუალებას და მთლიანად გამოიქვითება ერთობლივი
შემოსავლიდან იმ საანგარიშო წელს, როდესაც იგი ექსპლუატაციაში გადაეცა.
ლიზინგის საგნის პირველად გაცემისას ლიზინგის გამცემისათვის ძირითადი საშუალების
ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი განისაზღვრება იმ დანახარჯების მიხედვით, რომელიც გაწეულია
აღნიშნული აქტივის მიმწოდებლისაგან შესყიდვაზე, აგრეთვე სხვა ხარჯების მიხედვით, რომლებიც
ზრდის აქტივის ღირებულებას.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 5
საწარმომ 2019 წლის იანვარში 90 000 ლარად შეიძინა და 5 წლით ლიზინგით გასცა 2 სატვირთო
ავტომობილი, ერთი ავტომობილის შესყიდვის ღირებულება შეადგენს 50000 ლარს, მეორე
ავტომობილის 40000 ლარს, აღნიშნულ აქტივების ღირებულებაზე მისაკუთვნებელი სხვა
დანახარჯები საწარმოს არ გააჩნია.
მოცემულ პირობებში:

16
იქვე

42
 საწარმოს მიერ აღნიშნულ ავტომობილებზე შეიქმნება ცალ-ცალკე ჯგუფები და პირველი ავტო-
მობილის ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი განისაზღვრება 50000 ლარით, მეორე ატომობილის 40000
ლარით.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის 39-ე ნაწილით განსაზღვრულ სალიზინგო
კომპანიას უფლება აქვს საანგარიშო პერიოდის მიხედვით ლიზინგიდან წარმოშობილ
ვადაგადაცილებულ (მათ შორის, ლიზინგის შეწყვეტის შედეგად წარმოქმნილ) მოთხოვნებზე,
რომლის მიხედვით მისაღები თანხები აღიარებულია შემოსავლად და ჩართულია შესაბამისი
საანგარიშო პერიოდის ერთობლივ შემოსავალში შექმნას რეზერვები.
რეზერვები იქმნება ლიზინგიდან წარმოშობილი ვადაგადაცილებული მოთხოვნის
(ხელშეკრულებით გათვალისწინებული პირგასამტეხლოს და სხვა ჯარიმების გარეშე) 80%-ის
ოდენობით, თუ ვადაგადაცილება საანგარიშო პერიოდის ბოლო დღის (31 დეკემბრის) მდგომარებით
აღემატება ან შეადგენს 60 დღეს.
სალიზინგო კომპანიის მიერ ლიზინგიდან წარმოშობილ ვადაგადაცილებულ მოთხოვნებზე
რეზერვების პირველად შექმნის საანგარიშო პერიოდისთვის ასეთი რეზერვის თანხა მთლიანად
გამოიქვითება საანგარიშო პერიოდის ერთობლივი შემოსავლიდან.

მ ა გ ა ლ ი თ ი:
სალიზინგო კომპანიას სალიზინგო საქმიანობის განხორციელებისას 2019 წლის ბოლო დღეს აქვს
ვადაგადაცილებული მოთხოვნა 7000 ლარის ოდენობით, რომელიც წარმოშობილია 2019 წლის 5
აგვისტოს.
მოცემულ პირობებში:
სალიზინგო კომპანიას უფლება აქვს 2019 წლის ბოლო დღეს ლიზინგიდან წარმოშობილ
ვადაგადაცილებულ მოთხოვნაზე შექმნას რეზერვი 5600 ლარის ოდენობით (7000X80%) და
გამოქვითოს 2019 წლის საანგარიშო პერიოდის ერთობლივი შემოსავლიდან17.
არსებობს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ „საგადასახადო ნორმების პრინციპული ნაწილი,
რომელიც ეხება საგადასახადო პრეფერენციებს, ვერ პასუხობს სალიზინგო ურთიერთობების
განვითარების მოთხოვნებს. კერძოდ, ლიზინგი, როგორც ეკონომიკური საქმიანობის სახე და,
როგორც დაბეგვრის ობიექტი ქონების სახით უნდა გათავისუფლდეს: მოგების (საშემოსავლო)
გადასახადისაგან და დამატებული ღირებულების გადასახადისაგან, როგორც ეს არის ევროკავშირის
პრაქტიკაში, ხოლო ლიზინგის საგანი, როგორც ქონება-ქონების გადასახადისაგან. მოქმედი
ნორმებით საწარმოს ან ფიზიკური პირის მიერ არარეზიდენტისაგან ლიზინგით მიღებული ქონება
იბეგრება ქონების გადასახადით, რაც ნონსენსია და ეწინააღმდეგება ეკონომიკური ორმაგი დაბეგვრის
პრინციპებს“18.
საქართველოს საკანონმდებლო სივრცეში არსებობდა სალიზინგო საქმიანობის ხელშეწყობის
შესახებ“ კანონი, რომელიც დღეს ძალადაკარგულია. ბუნებრივია, მეცნიერებაში ყველანაირ აზრს აქვს
არსებობის უფლება და ვფიქრობ, რომ ლიზინგთან დაკავშირებით კარგი იქნებოდა კანონის და მასთან
დაკავშირებული კანონქვემდებარე აქტის მიღება, რომელიც დაალაგებდა ამ სფეროში არსებულ
საგადასახადო პრობლემებს (და ასევე სამოქალაქო და ლიზინგთან დაკავშირებით სხვა ნორმატიულ
აქტებსაც).
17
სრულად იხ. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის #996 ბრძანება „გადასახადების ადმინისტრირების
შესახებ“, მუხლი 30. ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსის განსაზღვრა და ამორტიზაციის დარიცხვა.
18
იხ. ჟურნალი: აუდიტი, აღრიცხვა, ფინანსები, გ. ურიდია, „ლიზინგის დაბეგვრის პრობლემები“,
#1(157), 2013, http://aaf.ge/index-.php?menu=1&jurn=157&rubr=0&mas=1645

43
  მ) სახელმწიფოს, საქართველოს ეროვნული ბანკის, საჯარო სამართლის იურიდიული პირის
– დეპოზიტების დაზღვევის სააგენტოს, აგრეთვე საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტის
სასესხო ფასიანი ქაღალდების რეალიზაციით და ამ ფასიანი ქაღალდებიდან პროცენტის
სახით მიღებული მოგება ან მოგების განაწილება და საქართველოს ეროვნულ ბანკში
ანგარიშებზე განთავსებულ სახსრებზე დარიცხული პროცენტებიდან მიღებული მოგება ან
მოგების განაწილება. საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების სია განისაზღვრება
საქართველოს მთავრობის დადგენილებით;
საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 21 თებერვლის # 198 დადგენილებით „საერთაშორისო
ფინანსური ინსტიტუტების სიის განსაზღვრის თაობაზე“, განისაზღვრა საერთაშორისო ფინანსური
ინსტიტუტების სია და ესენია: 1. ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი (EBRD); 2. აზიის
განვითარების ბანკი (ADB); 3. მსოფლიო ბანკის ჯგუფი (WBG): ა) საერთაშორისო განვითარების
ასოციაცია (IDA); ბ) რეკონსტრუქციისა და განვითარების საერთაშორისო ბანკი (IBRD); გ)
საერთაშორისო ფინანსური კორპორაცია (IFC); დ) მრავალმხრივი ინვესტიციების გარანტიის სააგენტო
(MIGA); 4. ევროპის საინვესტიციო ბანკი (EIB); 5. ევროპის საბჭოს განვითარების ბანკი (CEB); 6.
საერთაშორისო სავალუტო ფონდი (IMF); 7. სკანდინავიური გარემოს საფინანსო კორპორაცია (NEFCO)
- საერთაშო- რისო საფინანსო ინსტიტუტი, რომელიც დაარსდა სკანდინავიის ხუთი ქვეყნის (დანია,
ფინეთი, ისლანდია, ნორვეგია და შვედეთი) მიერ; 8. შავი ზღვის ვაჭრობისა და განვითარების ბანკი
(BSTDB).
 მ1) არარეზიდენტის მიერ რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ საქართველოში საჯარო
შეთავაზების გზით გამოშვებული და საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ აღიარებულ
ორგანიზებულ ბაზარზე სავაჭროდ დაშვებული სასესხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებით
მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში ამ არარეზიდენტის
მუდმივ დაწესებულებას;
სასესხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებით მიღებული შემოსავალი მოიცავს პროცენტის კომპონენტს
და შემძენის მიზანია პროცენტის სახით ან მისი მიწოდების შედეგად შემოსავლის შესაბამისად,
სასესხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებით მიღებული შემოსავლის (მათ შორის, საქართველოში საჯარო
გზით გამოშვებულ და საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ აღიარებულ ორგანიზებულ ბაზარზე
სავაჭროდ დაშვეულ სასესხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებიდან მიღებული შემოსავალი) წყაროს
განსაზღვრისას, არსებითი მნიშვნელობა აქვს ამ სასესხო ფასიანი ქაღალდის ემიტენტის
რეზიდეტობას.
ამასთან, საქართველოში საჯარო გზით გამოშვებულ და საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ
აღიარებულ ორგანიზებულ ბაზარზე სავაჭროდ დაშვებული სასეხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებიდან
მღებული შემოსავლის, საქართველოში არსებულ წყაროდან მიღებულ შემოსავალზე მიკუთვნების
საკითხის გადაწყვეტისას,საგადასახადო მიზნებისათვის სასეხო ფასიანი ქაღალდის ფორმალური
რეგისტრაციის ადგილს მნიშვნელობა არვ უნდა მიენიჭოს. აღნიშნულის გათვალისწინებით, სასეხო
ფასიანი ქაღალდის მიწოდება განიხილება საქართველოში საქმიანობად და, შესაბამისად, ამ
ოპერაციის შედეგად მიღებული შემოსავალი საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ
შემოსავლად, თუ სასეხო ფასიანი ქაღალდის ემიტენტი არის საქართველოს რეზიდენტი.
გადაწყვეტილების მე-3 პუნქტის თანახმად:

44
 ა) წილობრივი ფასიანი ქაღალდის19 მოწოდებით მიღებული შემოსავალი განიხილება
საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, თუ:
ა.ა) წილობრივი ფასიანი ქაღალდით დასტურდება მისი მფლობელის უფლება წილზე რეზიდენტი
იურიდიული პირის კაპიტალში;
ა.ბ) წილობრივი ფასიანი ქაღალდით დასტურდება მისი მფლობელის უფლება წილზე იმ
არარეზიდენტი იურიდიული პირის კაპიტალში, რომლის აქტივების ღირებულების 50 პროცენტზე
მეტი პირდაპირ ან არაპირდაპირ იქმნება საქართველოში არსებული უძრავი ქონების
ღირებულებიდან;
ბ) წილობრივი ფასიანი ქაღალდიდან დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი განიხილება
საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, თუ წილობრივი ფასიანი ქაღალდი,
რომლის ფლობაც წარმოშობს დივიდენდიდ მიღების უფლებას, გამოშვებულია რეზიდენტი
იურიდიული პირის მიერ და, შესაბამისად, დივიდენდი ნაწილდება ამ პირის მიერ;
გ) სასესხო ფასიანი ქაღალდიდან20 პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი განიხილება საქართ-
ველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, თუ;
გ.ა) პროცენტის გადამხდელი (ხარჯის გამწევი) საქართველოს რეზიდენტია;
არარეზიდენტ პირს საქართველოში აქვს მუდმივი დაწესებულება და საპროცენტო ხარჯი/სავალო
ვალდებულება უკავშირდება ამ მუდმივ დაწესებულებას, მიუხედავად იმისა, აღნიშნული
საპროცენტო ხარჯი გაწეულია თუ არა მუდმივი დაწესებულების მიერ;
დ) სასესხო ფასიანი ქაღალდის მიწოდებით მიღებული შემოსავალი, განიხილება საქართველოში
არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, თუ სასესხო ფასიანი ქაღალდი გამოშვებულია
რეზიდენტი პირის მიერ21.
 მ2) არარეზიდენტის მიერ რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ 2023 წლის 1 იანვრამდე
საქართველოში საჯარო შეთავაზების გზით გამოშვებული და საქართველოს ეროვნული
ბანკის მიერ აღიარებულ ორგანიზებულ ბაზარზე სავაჭროდ დაშვებული სასესხო ფასიანი

19
წილობრივი ფასიანი ქაღალდიდან დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი საქართველოში
არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს განეკუთვნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ
დივიდენდის გადამხდელს წარმოადგენს რეზიდენტი იურიდიული პირის მოგება. საქართველოს
ფინანსთა სამინისტროს 2018 წლის 27 აგვისტოს # 327 საჯარო გადაწყვეტილება „ფასიანი
ქაღალდიდან მიღებული შემოსავლის დაბეგვრის თაობაზე“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4313926?publication=0, მოძებულია: 10/4/2020, მ.2. „ბ“
ქვეპუნქტი

20
სასესხო ფასიანი ქაღალდიდან პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი მიეკუთვნება
საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს, თუ ოპერაციის მეორე მხარე,
პროცენტის გადამხდელი (ხარჯის გამწევი), არის საქართველოს რეზიდენტი. იხ. საქართველოს
ფინანსთა სამინისტროს 2018 წლის 27 აგვისტოს # 327 საჯარო გადაწყვეტილება „ფასიანი
ქაღალდიდან მიღებული შემოსავლის დაბეგვრის თაობაზე“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4313926?publication=0, მოძებულია: 15/4/2020, მ.2. „გ“
ქვეპუნქტი
21
იხ. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს 2018 წლის 27 აგვისტოს # 327 საჯარო გადაწყვეტილება
„ფასიანი ქაღალდიდან მიღებული შემოსავლის დაბეგვრის თაობაზე“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4313926?publication=0, მოძებულია: 1549/2020

45
 ქაღალდიდან პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება
საქართველოში ამ არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას22;
 მ3) არარეზიდენტის მიერ რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ საქართველოში საჯარო
შეთავაზების გზით გამოშვებული და საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ აღიარებულ
ორგანიზებულ ბაზარზე სავაჭროდ დაშვებული წილობრივი ფასიანი ქაღალდის მიწოდებით
მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში ამ არარეზიდენტის
მუდმივ დაწესებულებას23;
 ნ) თიზ-ის საწარმოს მიერ თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში ნებადართული საქმიანობიდან
მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული
ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე
მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით;
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 25-ე მუხლის თანახმად, „თავისუფალი ინდუსტრიული
ზონის საწარმო არის „თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ“ საქართველოს კანონის
შესაბამისად შექმნილი საწარმო, ხოლო საქართველოს კანონის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების
შესახებ“, მე-3 მუხლის თანახმად, „თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა არის საქართველოს
საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული თავისუფალი ზონის ნაირსახეობა, სადაც მოქმედებს
დამატებითი პირობები და საგადასახადო შეღავათები. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა არის
საქართველოს ტერიტორიის ნაწილი განსაზღვრული საზღვრებითა და კანონით მინიჭებული
სპეციალური სტატუსით. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა განსაზღვრული ვადით გამოიყოფა
ეკონომიკური საქმიანობისათვის და მის ფარგლებში პირები ექვემდებარებიან სპეციალურ
ეკონომიკურ და სამართლებრივ რეჟიმს, რომელიც დადგენილია ამ კანონით. თავისუფალ
ინდუსტრიულ ზონაზე არ ვრცელდება ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების
უფლებამოსილებანი. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა შეიძლება შეიქმნას ნებისმიერ
ტერიტორიაზე, რომლის ფართობი აღემატება 10 ჰექტარს, გარდა საქართველოს კანონმდებლობით
განსაზღვრული დაცული ტერიტორიებისა24. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის შექმნის,
მოწყობისა და ფუნქციონირების წესები განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით“25.
საქართველოს მთავრობის 2008 წლის 3 ივნისის დადგენილებით (#131), „თავისუფალი
ინდუსტრიული ზონის მოწყობისა და ფუნქციონირების წესების დამტკიცების შესახებ“, მე-2 მუხლის
თანახმად, „თიზი შეიძლება შეიქმნას როგორც რეზიდენტი, ისე არარეზიდენტი ფიზიკური და
იურიდიული პირის (შემდგომში – ორგანიზატორი) მოთხოვნით მის საკუთრებაში ან/და
თანამფლობელობაში არსებულ ან/და იჯარით აღებულ მიწის ნაკვეთზე. თიზისათვის განკუთვნილი
მიწის ნაკვეთი უნდა წარმოადგენდეს ერთიანი კონტურის მიწის ნაკვეთს, რომლის ფართობი უნდა
იყოს 10 ჰექტარზე მეტი. თიზის შექმნის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს მთავრობა და

22
იხ.საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს 2018 წლის 27 აგვისტოს # 327 საჯარო გადაწყვეტილება
„ფასიანი ქაღალდიდან მიღებული შემოსავლის დაბეგვრის თაობაზე“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4313926?publication=0, მოძებულია: 15/4/20120
23
იხ.საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს 2018 წლის 27 აგვისტოს # 327 საჯარო გადაწყვეტილება
„ფასიანი ქაღალდიდან მიღებული შემოსავლის დაბეგვრის თაობაზე“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4313926?publication=0, მოძებულია: 15/4/2020
24
სრულად იხ. საქართველოს კანონი „თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/21994
25
დამატ. იხ. ხარაზი ია, საქართველოს საგადასახადო სამართალი, გამომცემლობა „გეორგიკა“,
თბილისი, 2014, 472-483

46
გამოსცემს საქართველოს მთავრობის დადგენილებას. თიზი არ შეიძლება შეიქმნას საქართველოს
კანონმდებლობით განსაზღვრულ დაცულ ტერიტორიებზე“26.
„თიზ-ის საწარმო ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული პირისათვის
(გარდა თიზ-ის საწარმოსი) საქონლის მიწოდების შემთხვევაში გადაიხადოს საქონლის მიწოდებით
მიღებული/მისაღები შემოსავლის (საქონლის უსასყიდლოდ მიწოდებისას - ამ საქონლის საბაზრო
ფასის) 4 პროცენტი არაუგვიანეს საქონლის მიწოდების თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა.
საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული პირის მიერ (გარდა თიზ-ის საწარმოსი) თიზ-ის
საწარმოსთვის საქონლის (გარდა ადგილზე მოხმარებისათვის ან/და წარმოებისათვის განკუთვნილი
ელექტროენერგიისა, წყლისა და ბუნებრივი აირისა) მიწოდებისას თიზ-ის საწარმო ვალდებულია
გადაიხადოს მიწოდებული საქონლის საბაზრო ფასის 4 პროცენტი არაუგვიანეს საქონლის მიწოდების
თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა. საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული პირის მიერ
(გარდა თიზ-ის საწარმოსი) თიზ-ის საწარმოსათვის საქონლის მიწოდებისას დაბეგვრის
27
მიზნებისათვის გამოიყენება ამ საქონლის საბაზრო ფასი“ .
მაგალითისათვის: საქართველოში, კერძოდ, ქუთაისში განთავსებული თიზი-ი „ჰუალინგ
ჯგუფი“ , ქუთაისის თიზ-ი წარმოადგენს ინდუსტრიულ, ლოგისტიკურ და სავაჭრო ცენტრი შავი
ზღვისა და კასპიის ზღვის ქვეყნებში. ინდუსტრიულ ზონაში უკვე ოპერირებს თანამედროვე
ტექნოლოგიებით აღჭურვილი ხუთი გადამამუშავებელი საწარმო, ესენია: ხის, სამშენებლო ქვის,
ავეჯის, ლითონკონსტრუქციებისა და მატრასების საწარმოები. 100% -ით გათავისუფლება: დღგ-ს,
მოგების, დივიდენდის და ქონების გადასახადებისგან;100%-ით გათავისუფლება: ყველა ტიპის
პროდუქტის იმპორტ/ექსპორტის გადასახადისგან, ნედლეულის, ტექნიკა-დანადგარებისა და
ძირითადი საშუალებების ჩათვლით“28.
 ჟ) ვირტუალური ზონის იურიდიული პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნო-
ლოგიების საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით მიღებული მოგება (მოგების
განაწილება);
საქართველოს მთავრობის # 49 დადგენილებით (2011 წლის 26 იანვარი), „ვირტუალური ზონის
პირის სტატუსის მინიჭების წესისა და პირობების და ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის
მიმნიჭებელი პირის განსაზღვრის შესახებ“, „ვირტუალური ზონის პირი არის იურიდიული პირი,
რომელიც ახორციელებს საინფორმაციო-ტექნოლოგიურ საქმიანობას და რომელსაც მინიჭებული აქვს
შესაბამისი სტატუსი, ხოლო საინფორმაციო ტექნოლოგიებში მოიაზრება კომპიუტერული
საინფორმაციო სისტემები, კერძოდ, პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტებისა და
კომპიუტერული მოწყობილობების შესწავლა, პროექტირება, შემუშავება, დანერგვა,მხარდაჭერა და
მენეჯმენტი“29.
რა შეღავათებს გვთავაზობს საქართველოს საგადასახადო კოდექსი ვირტუალური ზონის პირების
საგადასახადო დაბეგვრასთან მიმართებაში:

26
დაწვრ. იხ. საქართველოს მთავრობის 2008 წლის 3 ივნისის დადგენილება (#131), „თავისუფალი
ინდუსტრიული ზონის მოწყობისა და ფუნქციონირების წესების დამტკიცების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/6388, მოძიებულია; 15/4/2020
27
საგადასახადო კოდექსი, მ. 25. 2-4 ნაწილები
28
ჰუალინგის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა, http://hualing.ge/language/ka
29
საქართველოს მთავრობის # 49 დადგენილება (2011 წლის 26 იანვარი), „ვირტუალური ზონის პირის
სტატუსის მინიჭების წესისა და პირობების და ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის მიმნიჭებელი
პირის განსაზღვრის შესახებ“, https://matsne.gov.ge/ka- /document/view/1198594, მოძიებულია: 15/4/2020

47
 არ იბეგრება ვირტუალური ზონის პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების:
საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდებით მიღებული მოგება;
საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდება დამატებული ღირებულების გადასახადით;
საქართველოს საბაჟო ტერიტორიიდან გატანა ექსპორტის გადასახდელით.
ვირტუალური ზონის პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს
ტერიტორიაზე და საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდებით მიღებულ შემოსავლებზე ხარჯები
გამოიქვითება ერთობლივ შემოსავალში საქართველოს ტერიტორიაზე მიწოდებით მიღებული
შემოსავლის პროპორციულად30.
 რ) 2026 წლის 1 იანვრამდე ტურისტული ზონის მეწარმე სუბიექტის მიერ სასტუმრო მომ-
სახურების გაწევით მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში
გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ
კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით;
97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრულია, რომ, „რეზიდენტი
საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული
შემთხვევისათვის (გარდა 97-ე მუხლის მე-2, მე-8 და მე-9 ნაწილებით გათვალისწინებული
შემთხვევებისა): ბ) გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან
დაკავშირებული არ არის („ბ“ ქვეპუნქტი); უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა
ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა („გ“ ქვეპუნქტი) და საგადასახადო კოდექსით დადგენილ
ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი („დ“ ქვეპუნქტი).
 ს) აზარტული კლუბის31, სათამაშო აპარატების სალონის32, ტოტალიზატორის მომწყობი
პირების33 მიერ აღნიშნული საქმიანობიდან მიღებული მოგების (გარდა მათ მიერ სისტემურ-
ელექტრონული ფორმით თამაშობის34 მოწყობიდან მიღებული მოგებისა) განაწილება;

30
დამატ. იხ. ხარაზი ია, საქართველოს საგადასახადო სამართალი, გამომცემლობა „გეორგიკა“,
თბილისი, 2014, 483-487
31
საქართველოს კანონის „ლატარიების, აზარტული და მომგებიანი თამშობების მოწყობის შესახებ“:
აზარტული კლუბი - სპეციალურად მოწყობილი შენობა-ნაგებობა ან შენობა-ნაგებობის ფართობის
ნაწილი (მათ შორის, გამოყოფილი ფართობის ნაწილი), სადაც განთავსებულია კლუბის მაგიდა
(მაგიდები), რომელიც არ უნდა ჩანდეს შენობა-ნაგებობის მხრიდან
32
სათამაშო აპარატების სალონი - სპეციალურად მოწყობილი შენობა-ნაგებობა ან შენობა-ნაგებობის
ფართობის ნაწილი (მათ შორის, გამოყოფილი ფართობის ნაწილი), სადაც განთავსებულია სათამასო
აპარატები. სათამაშო აპარატების სალონში განთავსებული სათამაშო აპარატი არ უნდა ჩანდეს
შენობა-ნაგებობის გარეთა მხარიდან
33
ტოტალიზატორი - თამაშობა, რომელიც იმართება მოთამაშეების მიერ შეჯიბრების მიმდინარეობის,
თამაშობის, რაიმე მოვლენის (მოვლენების)შედეგის პროგნოზზე ფსონების დადებით, ხოლო მოგება-
დამოკიდებულია ფსონის მოცულობაზე და შედეგზე. აკრძალულია ტოტალიზატორის მოწყობა
ისეთ შემთხვევებში, როცა შედეგი შესაძლოა წინასწარ იყოს ცნობილი ერთ-ერთი ან ორივე
მხარისათვის. ტოტალიზატორი იმართება სპეციალურად მოწყობილ შენობა-ნაგებობაში ან შენობა-
ნაგებობის ნაწილში
34
აზარტული თამაშობის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობის შემთხვევაში – სისტემურ-
ელექტრონული თამაშობის წესი, რომელშიც მითითებული უნდა იყოს: ბ.ა) ფაქტობრივი მისამართი,
საიდანაც მოხდება მომგებიანი თამაშობების მართვა და ორგანიზება; ბ.ბ) თამაშობების ჩამონათვალი
და აღწერილობები; ბ.გ) მოგების გაცემის ადგილი (ადგილები) და ზღვრული ვადა (თუ მოგება
გაიცემა ამ კანონის 28-ე მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების საფუძველზე - სალაროს მოწყობისათვის
განკუთვნილი უძრავი ქონების მისამართი (მისამართები)); პრეტენზიის განხილვის ვადა

48
 მ ა გ ა ლ ი თ ი: 7
მოგების განაწილება“
ფაქტობრივიგარემოებები:
შპს „X“ დაფუძნებულია რეზიდენტი ფიზიკური პირის და რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ,
თანაბარი მონაწილეობით. საწარმო საქმიანობს სათამაშო ბიზნესის სფეროში. 2019 წლის
განმავლობაში შპს „X“-ის მიერ ტოტალიზატორის სისტემურ ელექტრონული ფორმით მოწყობიდან
მიღებულმა მოგებამ შეადგინა - 400 000 ლარი, სათამაშო აპარატების სალონიდან - 100 000 ლარი და
კვების მომსახურების გაწევიდან - 100 000 ლარი. საწარმომ გადაწყვიტა 2020 წლის 10 იანვარს
დამფუძნებლებზე თანაბრად გაანაწილოს 2017 წლის მოგება 300 000-300 000 ლარი.
შპს „X"-ს 2020 წლის იანვრის თვის საანგარიშო პერიოდზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში არ მოუხდენია.
შ ე ფ ა ს ე ბ ა:
სსკ-ის 97-ე მუხლის მე-9 ნაწილის შესაბამისად, პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი
ტოტალიზატორის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობის შემთხვევაში ამ საქმიანობის
ნაწილში, განისაზღვრება ამავე კოდექსის 309-ე მუხლის მე-16 ნაწილის შესაბამისად. სსკ-ის 99-ე
მუხლის პირველი ნაწილის „ს“ ქვეპუნქტის მიხედვით, მოგების გადასახადისგან თავისუფლდება
აზარტული კლუბის, სათამაშო აპარატების სალონის, ტოტალიზატორის მომწყობი პირების მიერ
აღნიშნული საქმიანობიდან მიღებული მოგების (გარდა მათ მიერ სისტემურ-ელექტრონული ფორმით
თამაშობის მოწყობიდან მიღებული მოგებისა) განაწილება.
საწარმოს სხვადასხვა საქმიანობიდან მიღებული მოგება პარტნიორებს მიეკუთვნება წილების
პროპორციულად. მოცემულ შემთხვევაში ფიზიკურ პირს ეკუთვნის 300 000 ლარი, საიდანაც 200 000
ლარი მიღებულია სისტემურ ელექტრონული ფორმით მოწყობილი ტოტალიზატორიდან (სსკ-ის 309-
ე მუხლის მე-16 ნაწილის შესაბამისად ყოველთვიურად იბეგრება საქმიანობის ამ ნაწილში დადებული
ფსონების ჯამი 7%-იანი განაკვეთით), 50 000 ლარი სათამაშო აპარატების სალონიდან და 50 000 ლარი
- კვების მომსახურების გაწევიდან. იურიდიულ პირს ეკუთვნის 300 000 ლარი, საიდანაც 200 000 ლარი
მიღებულია სისტემურ ელექტრონული ფორმით მოწყობილი ტოტალიზატორიდან, 50 000 ლარი -
სათამაშო აპარატების სალონიდან და 50 000 ლარი - კვების მომსახურების გაწევიდან. საწარმო
ვალდებული იყო 2018 წლის იანვრის თვეში ფიზიკურ პირზე განაწილებული კვების
მომსახურებიდან მიღებული მოგება 50 000 ლარი დაებეგრა და ბიუჯეტში გადაეხადა 8 823 (50
000/0,85*15%) ლარი მოგების გადასახადი.
ღონისძიებები:
შპს „X"-ს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დეკლარაციაში თანხის
შემცირებისათვის, დაეკისრება ჯარიმა სსკ-ის 275-ე მუხლის შესაბამისად.
სათამაშო ბიზნესი იხდის მოსაკრებელს, რომელიც არის აუცილებელი გადასახდელი
ადგილობრივ ბიუჯეტში, რომელიც დადგენილია სახელმწიფოს პოლიტიკური და ეკონომიკური
ინტერესების შესაბამისად.
სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადამხდელები არიან პირები, რომლებიც ეწევიან სამეწარმეო
საქმიანობას ლატარიების, აზარტული და მომგებიანი თამაშობებით და ასეთი საქმიანობა
საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად ექვემდებარება ნებართვით რეგულირებას. სათამაშო
ბიზნესის მოსაკრებლის გადამხდელები არიან აგრეთვე ლატარიის მომწყობი პირები
(ორგანიზატორები), რომლებიც ეწევიან სამეწარმეო საქმიანობას „ლატარიების, აზარტული და სხვა

49
მომგებიანი თამაშობების მოწყობის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ეროვნული
ლატარიის ფონდის მიერ ორგანიზებულ ტენდერში გამარჯვებული პირის გამოვლენამდე.
სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ობიექტებია: სამორინეს მაგიდა, კლუბის მაგიდა და სათამაშო
აპარატი; წამახალისებელი გათამაშების საპრიზო ფონდი; სისტემურ-ელექტრონული ფორმის
თამაშობა; ე) ლატარიის ბილეთების რეალიზაციიდან მიღებული ამონაგები;ვ) აზარტული ან/და
მომგებიანი თამაშობის მოწყობის ნებართვით ორგანიზებული ობიექტის გარეთ განთავსებული,
სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობილი აზარტული ან/და მომგებიანი თამაშობის სალარო.
მოსაკრებლის გადახდის ადმინისტრირება ევალებათ საგადასახადო ორგანოებს. საგადასახადო
ორგანოები სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ადმინისტრირებას ახორციელებენ
საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი წესებით.
საქართველოს კანონის „სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის შესახებ“, დადგენილი წესების დარღვე-
ვებისათვის სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადამხდელს დაეკისრება საქართველოს საგადასახადო
კოდექსით განსაზღვრული სანქციები და სხვა პასუხისმგებლობა საქართველოს კანონმდებლობით
დადგენილი წესით35.
საგადასახადო კოდექსის 276-ე მუხლის („სათამაშო ბიზნესის საქმიანობის წესების დარღვევა“)
„პირის საქმიანობა სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის გადახდის ნიშნის გარეშე ან სათამაშო ბიზნესის
მოსაკრებლის გადახდის ობიექტის დალუქვის გარეშე, თუ ასეთი ვალდებულება დადგენილია
კანონით, – იწვევს პირის დაჯარიმებას ამ ობიექტის მიხედვით კუთვნილი სათამაშო ბიზნესის
მოსაკრებლის გადასახდელი თანხის 100 პროცენტის ოდენობით“36.
 ტ) სპეციალური სავაჭრო კომპანიის მიერ ნებადართული საქმიანობიდან მიღებული მოგების
(გარდა მის მიერ ეკონომიკურ საქმიანობაში 2 წელზე მეტი ვადით გამოყენებული ძირითადი
საშუალების მიწოდებით მიღებული მოგებისა) განაწილება;
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანების (#641) „საწარმოსათვის/ფინანსური ინსტიტუ-
ტისათვის საერთაშორისო ფინანსური კომპანიის, სპეციალური სავაჭრო კომპანიის და საერთაშორისო
საწარმოს სტატუსის მინიჭების/გაუქმების წესის დამტკიცების თაობაზე“ – 1-ლი მუხლის თანახმად,
„საწარმოსათვის/ფინანსური ინსტიტუტისათვის საერთაშორისო ფინანსური კომპანიის და
საერთაშორისო საწარმოს სტატუსის მინიჭება და გაუქმება, აგრეთვე საერთაშორისო
ფინანსურიკომპანიების, სპეციალური სავაჭრო კომპანიების და საერთაშორისო საწარმოების
რეესტრის ელექტრონული ფორმით წარმოებას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული
პირი-შემოსავლების სამსახური“37.
საგადასახადო კოდექსის 241 მუხლის თანახმად, „სპეციალური სავაჭრო კომპანია არის საწარმო,
რომელსაც მოგების გადასახადისაგან განთავისუფლების მიზნით ამ მუხლის შესაბამისად

35
იხ. საქართველოს კანონი „სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/22828, მოძიებულია:15/4/2020
36
აღნიშნული პარაგრაფისათვის მაგალითები აღებულია: ხარაზი ია, საგადასახადო სამართალი
(საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი გადასახადები), დამხმარე სახწელმძღვანელო,
პირველი ნაწილი, თბილისი, 2017
37
აღნიშნული კომპანიებისათვის სტატუსის მინიჭების პროცედურების შესახებ იხ. საქართველოს
ფინანსთა მინისტრის 2011 წლის 30 დეკემბრის #641 ბრძანება „საწარმოსათვის/ფინანსური ინსტი-
ტუტისათვის საერთაშორისო ფინანსური კომპანიის, სპეციალური სავაჭრო კომპანიის და
საერთაშორისო საწარმოს სტატუსის მინიჭების/გაუქმების წესის დამტკიცების თაობაზე“,
https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1546635?publication=0, მოძიებულია: 15/4/2020

50
მინიჭებული აქვს სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსი. სპეციალური სავაჭრო კომპანიის
სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მხოლოდ ამ მიზნით შექმნილ საწარმოს, რეგისტრაციასთან ერთად,
მიმდინარე და მომავალი კალენდარული წლებისათვის. სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის
მინიჭებისას გაიცემა ამ სტატუსის დამადასტურებელი სერტიფიკატი. უცხოურ საწარმოს, რომელიც
საქართველოში ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას მუდმივი დაწესებულების მეშვეობით,
უფლება აქვს, სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის მინიჭებისა და მხოლოდ ამ მუხლით
ნებადართული საქმიანობის განხორციელების მიზნით დამატებით დაარეგისტრიროს
განცალკევებული მუდმივი დაწესებულება. საწარმოს სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსს
ანიჭებს საგადასახადო ორგანო“.
სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის მქონე საწარმოს უფლება აქვს: ა) საბაჟო საწყობიდან
განახორციელოს უცხოური საქონლის რეექსპორტი; ბ) საბაჟო საწყობში განახორციელოს უცხოური
საქონლის მიწოდება როგორც სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის მქონე, ისე ამ სტატუსის
არმქონე საწარმოებისთვის; გ) საბაჟო საწყობში შემდგომი რეექსპორტის ან/და მიწოდების მიზნით
არანაკლებ საბაჟო ღირებულებით შეისყიდოს უცხოური საქონელი სპეციალური სავაჭრო კომპანიის
სტატუსის არმქონე საწარმოსაგან; დ) ამ ნაწილის „ა“-„გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული
საქმიანობებიდან მიღებული შემოსავლის გარდა, მიიღოს სხვა შემოსავალი, მათ შორის: დ.ა)
შემოსავალი, რომელიც საგადასახადო კოდექსით განთავისუფლებულია მოგების გადასახადისაგან;
დ.ბ) შემოსავალი მის მიერ ეკონომიკურ საქმიანობაში 2 წელზე მეტი ვადით გამოყენებული
ძირითადი საშუალების მიწოდებიდან; დ.გ) შემოსავალი, გარდა ამ ნაწილის „დ.ა“ და „დ.ბ“
ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულისა, რომელიც საქართველოში არსებული წყაროდან საგადასახადო
პერიოდის (წლის) მიხედვით არ უნდა აღემატებოდეს 1 მილიონ ლარს და მის მიერ საქართველოში
შემოტანილი უცხოური საქონლის საბაჟო ღირებულების 5 პროცენტს.
სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის მქონე საწარმოს ეკრძალება: ა) განახორციელოს
საქონლის იმპორტი საქართველოში, გარდა ამ საწარმოს ძირითადი საშუალებისთვის განკუთვნილი
იმპორტისა; ბ) საქართველოს ტერიტორიაზე შეისყიდოს საქართველოს საქონელი შემდგომი
მიწოდების მიზნით; გ) მომსახურება გაუწიოს საქართველოს საწარმოს/ინდივიდუალურ მეწარმეს
ან/და უცხოური საწარმოს მუდმივ დაწესებულებას საქართველოში; დ) ჰქონდეს საბაჟო საწყობი.
გადასახადის გადამხდელის მიერ სპეციალური სავაჭრო კომპანიიდან უცხოური საქონლის შესყიდვის
შემთხვევაში მყიდველის მიერ ერთობლივი წლიური შემოსავლიდან გამოსაქვითი ხარჯი არ
შეიძლება იყოს ამ საქონლის საბაჟო ღირებულებაზე მეტი. ეს შეზღუდვა არ ეხება მყიდველის მიერ
გაწეულ ხარჯებს, რომლებიც საგადასახადო კოდექსით მიეკუთვნება აქტივის ღირებულებას და არ
უკავშირდება სპეციალური სავაჭრო კომპანიისათვის გადახდებს. სპეციალური სავაჭრო კომპანიის
სტატუსი უქმდება იმ კალენდარული წლისათვის, რომელსაც საწარმოს უფლებამოსილი
წარმომადგენელი მიუთითებს განცხადებაში სპეციალური სავაჭრო კომპანიის სტატუსის გაუქმების
თაობაზე. ამასთანავე, განცხადება წარდგენილი უნდა იქნეს შესაბამისი წლის დაწყებამდე არა
უგვიანეს 5 სამუშაო დღისა.
 ფ) „გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი
წესით გაკოტრების საქმის წარმოების დაწყების შემდეგ გაკოტრების რეჟიმში მყოფი პირის
მიერ მიღებული მოგების განაწილება;
„გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის 36{1} მუხლის თანახმად,
მოვალის ხელმძღვანელობაზე უფლებამოსილი პირი ვალდებულია სასამართლოს მიერ გამოტანილი
გაკოტრების შესახებ განჩინების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 15 დღის ვადაში საგადასახადო

51
ორგანოს წარუდგინოს განვლილი საგადასახადო პერიოდების წარუდგენელი და მიმდინარე
საგადასახადო პერიოდების საგადასახადო დეკლარაციები, ამასთანავე, წარდგენილ საგადასახადო
დეკლარაციებში შეცდომის აღმოჩენის შემთხვევაში შეიტანოს მათში ცვლილება ან/და დამატება
საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ამავე მუხლის პირველი
პუნქტით გათვალისწინებული ვალდებულების შესრულების მიზნით მოვალის ხელმძღვანელობაზე
უფლებამოსილ პირს გაკოტრების პროცესში ხელმძღვანელობითი უფლებამოსილება უნარჩუნდება
მხოლოდ ამ ნაწილში. ამავე მუხლით გათვალისწინებული ვალდებულების შეუსრულებლობა იწვევს
მოვალის ხელმძღვანელობაზე უფლებამოსილი პირის პასუხისმგებლობას საქართველოს
ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევატთ კოდექსის შესაბამისად, რაც მას არ ათავისუფლებს ამ
მუხლით გათვალისწინებული საგადასახადო დეკლარაციების წარდგენის ვალდებულებისაგან.
სამეურვეო ქონების რეალიზაციის შემდეგ კრედიტორთა სიმრავლის შემთხვევაში კრედიტორთა
მოთხოვნების დაკმაყოფილების რიგითობაში მეორეც რიგში კმაყოფილდება მეორე რიგი –
გადახდისუუნარობის შესახებ განცხადების წარმოებაში მიღების თაობაზე სასამართლოს განჩინების
გამოტანის თარიღიდან მოვალის მიმართ წარმოქმნილი დავალიანება, მათ შორის, გაკოტრების საქმის
წარმოების დაწყების შემდეგ წარმოშობილი საგადასახადო ვალდებულებები, მეოთხე რიგში ყველა
უზრუნველყოფილი მოთხოვნა, მათ შორის, საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი
წესით უზრუნველყოფილი მოთხოვნები38 და მეხუთე რიგი – საგადასახადო დავალიანებები, გარდა
„გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის 40-ე მუხლის მუხლის მე-4
პუნქტით39 გათვალისწინებული მოთხოვნებისა40.
 ქ) საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის შესაბამისად ჩამორთმეული საკუთრების
სანაცვლო ანაზღაურებით მიღებული მოგების განაწილება;
საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, „აუცილებელი საზოგა-
დოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევა დასაშვებია კანონით პირდაპირ
გათვალისწინებულ შემთხვევებში, სასამართლოს გადაწყვეტილებით ან ორგანული კანონით
დადგენილი გადაუდებელი აუცილებლობისას, წინასწარი, სრული და სამართლიანი ანაზღაურებით.
ანაზღაურება თავისუფლდება ყოველგვარი გადასახადისა და მოსაკრებლისაგან“.
აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“
საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის თანახმად, საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის

38
საგადასახადო კოდექსის 248-ე მუხლის თანახმად, საგადასახადო ვალდებულების შესრულების
უზრუნველყოფა გადასახადის გადამხდელის მიერ 1. გადასახადის გადამხდელის მიერ
საგადასახადო დავალიანების შესრულების უზრუნველყოფის საშუალებებია: თავდებობა; საბანკო
გარანტია; დაზღვევის პოლისი.
39
გაკოტრების მმართველი უფლებამოსილია კრედიტორთა მოთხოვნები დაფაროს ერთჯერადი ან
ნაწილ-ნაწილ გადახდით. 41. გაკოტრების მმართველი უფლებამოსილია კრედიტორთა წინასწარი
წერილობითი თანხმობით, სამეურვეო ქონების რეალიზაციამდეც ან ამ ქონების რეალიზაციის
პროცესშიც დააკმაყოფილოს კრედიტორთა მოთხოვნები საერთო წესების დაცვით,
გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების გახსნის მომენტისათვის მოვალის საკუთრებაში არსებული
ან/და სამეურვეო ქონების მთლიანად ან ნაწილ-ნაწილ რეალიზაციით მიღებული და აღსრულების
ეროვნული ბიუროს ანგარიშზე განთავსებული თანხებიდან. ასეთ შემთხვევაში უპირატესად უნდა
იქნეს გათვალისწინებული საპროცესო ხარჯები, აღსრულების ეროვნული ბიუროს მომსახურების
საფასური და გადახდისუუნარობის შესახებ განცხადების წარმოებაში მიღების თაობაზე
სასამართლოს განჩინების გამოტანის თარიღიდან მოვალის მიმართ წარმოქმნილი დავალიანება
40
დაწვრ. იხ. საქართველოს კანონი „გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/23572

52
შესაბამისად აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევა დასაშვებია
ექსპროპრიაციის გზით. ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭება ხორციელდება მინისტრის ბრძანების
საფუძველზე და სასამართლოს გადაწყვეტილებით. მინისტრის ბრძანებით განისაზღვრება
აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის გარდაუვალობა და სუბიექტი,
რომელსაც შეიძლება მიენიჭოს ექსპროპრიაციის უფლება. 2. ექსპროპრიაციის თაობაზე
გადაწყვეტილებას იღებს სასამართლო. სასამართლოს გადაწყვეტილებით დგინდება სახელმწიფო
ორგანო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო ანდა საჯარო სამართლის იურიდიული
პირი ან კერძო სამართლის იურიდიული პირი, რომელსაც ენიჭება ექსპროპრიაციის უფლება.
სასამართლოს გადაწყვეტილება უნდა შეიცავდეს აგრეთვე საექსპროპრიაციო ქონების დეტალურ
აღწერას და შესაბამის მითითებას მესაკუთრის წინასწარი, სრული და სამართლიანი კომპენსაციით
უზრუნველყოფის თაობაზე.
„საკუთრების უფლება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული
სამართლის მიხედვით“:
კონვენციის პირველის დამატებითი ოქმის 1 მუხლი იცავს საკუთრების უფლებას. ამ მუხლის
მიხედვით: ,,1. ყველა ფიზიკურ და იურიდიულ პირს უფლება აქვს დაუბრკოლებლად ისარგებლოს
თავისი ქონებით. არავის არ შეიძლება წაერთვას ქონება, იმ შემთხვევის გარდა, როცა ამას
საზოგადოების ინტერესები მოითხოვს და იმ პირობით, რაც გათვალისწინებულია კანონით და
საერთაშორისო სამართლის ზოგადი პრინციპებით; 2. ზემოთ აღნიშნული დებულებები არ ზღუდავს
სახელმწიფოს უფლებას, უზრუნველყოს ისეთი კანონების შესრულება, რომლებიც მას აუცილებლად
ესახება საკუთრების გამოყენებაზე კონტროლის განხორციელებისათვის, საერთო ინტერესებიდან
გამომდინარე, ან ბეგარის ან სხვა გადასახადებისა და ჯარიმების აკრეფის უზრუნველყოფისათვის.
სახელმწიფოს აქვს უფლება შეზღუდოს საკუთრებით სარგებლობის უფლება საზოგადოებრივი
ინტერესების არსებობისა და კანონით დადგენილ შემთხვევებში. გარდა ამისა, სახელმწიფოს
შეუძლია უზრუნველყოს ისეთი კანონების შესრულება, რომლებიც მას ესახება სავალდებულოდ,
საკუთრებით სარგებლობაზე კონტროლის განხორციელების გზით საზოგადოებრივი
ინტერესებისათვის, ჯარიმებისა თუ გადასახადების გადახდის ან სხვა მიზნებისათვის.
ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო პირველი დამატებითი ოქმის პირველ მუხლს
განმარტავს, როგორც სამი კონკრეტული წესის მომცველს. ეს სამი წესია: (I) ქონებით მშვიდობიანად
სარგებლობის პრინციპი (პირველი ნაწილის პირველი წინადადება); (II) ქონების ჩამორთმევა
(პირველი ნაწილის მეორე წინადადება); (III) ქონებით სარგებლობის კონტროლი (მეორე ნაწილი).
როგორც ზემოთქმულიდან ჩანს ევროკონვენცია ითვალისწინებს კერთო საკუთრებაში „ჩარევის“
პრინციპს, ანუ ექსპოპრიაციას.
ევროსასამართლომ ექსპოპრიაციის შესახებ ისაუბრა 1982 წელს გამოტანილ გადაწყვეტილებაში
(„ქონების ჩამორთმევის შესახებ“), საქმეზე: „სპორონგი და ლონორთი შვედეთის წინააღმდეგ“,
რომელიც პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლის თაობაზე სასამართლოს ერთ-ერთ ყველაზე
მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებას წარმოადგენს.41
 ღ) მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს მიერ ამავე მაღალმთიან დასახლებაში საქ-
მიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის ფარგლებში გაწეული
ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 97-ე

41
საკუთრების უფლება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის
მიხედვით, http://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/sakutrebis-ufleba1.pdf

53
 მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, – შესაბამისი სტატუსის მინიჭებიდან 10
კალენდარული წლის განმავლობაში (სტატუსის მინიჭების კალენდარული წლის ჩათვლით);
საქართველოს კანონის „მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების შესახებ“ თანახმად, ჰიფსომე-
ტრიული სიმაღლის მიხედვით, მაღალმთიან დასახლებად ითვლება დასახლება, რომელიც ზღვის
დონიდან 1500 მეტრის სიმაღლეზე ან მისზევით მდებარეობს. საქართველოს მთავრობა
უფლებამოსილია, სხვადასხვა კრიტერიუმების მიხედვით (მთის ფერდობის დახრილობა,
ინფრასტუქტურის მდგომარეობა, ბუნებრივი გარემო და სხვ. გათვალისწინებით მაღალმთიანი
დასახლების სტატუსი მიანიჭოს დასახლებას, რომელიც ზღვის დონიდან არანაკლებ 800 მეტრის
სიმაღლეზე მდებარეობს. გამონაკლის შემთხვევაში, მე-2 მუხლის 1-ლი პუნქტით გათვალისწინებული
კრიტერიუმების გათვალისწინებით, მაღალმთიანი დასახლების სტატუსი შეიძლება ზღვის დონიდან
800 მეტრის სიმაღლეზე ქვევით დასახლებასაც მიენიჭოს.
მაღალმთიან დასახლებაში მუდმივად მცხოვრები პირი სარგებლობს „მაღალმთიანი რეგიონების
განვითარების შესახებ“ კანონითა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე
აქტებით დადგენილი სოციალური შეღავათებით.
ამ შეღავათებს შორის ერთ-ერთი უპირატესია საგადასახადო პრეფერენციები, კერძოდ ამ
რეგიონში მომუშავე ბიზნესი 10 კალენდარული წლით გათავისუფლება მოგების გადასახადისაგან,
კერძოდ, მუხლი მე-5 მუხლის (“საგადასახადო შეღავათები მაღალმთიან დასახლებაში“) თანახმად:
მაღალმთიან დასახლებაში მუდმივად მცხოვრები პირი სარგებლობს საშემოსავლო გადასახადთან და
ქონების გადასახადთან დაკავშირებით საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი
საგადასახადო შეღავათებით. მეწარმე სუბიექტი, რომელსაც საქართველოს კანონმდებლობის
შესაბამისად მინიჭებული აქვს მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს სტატუსი, საქართველოს
საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული ვადითა და წესით თავისუფლდება გადასახადებისაგან.
მეწარმე სუბიექტისთვის მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს სტატუსის მინიჭების
უფლებამოსილების მქონე ადმინისტრაციული ორგანო, აგრეთვე მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს
სტატუსის მინიჭების, შეჩერებისა და შეწყვეტის წესი და პირობები განისაზღვრება მაღალმთიანი
დასახლების საწარმოს სტატუსის მინიჭების, შეჩერებისა და შეწყვეტის წესით, რომელსაც
დადგენილებით ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა. 4. მეწარმე სუბიექტს მაღალმთიანი დასახლების
საწარმოს სტატუსი არ მიენიჭება ან ეს სტატუსი შეიძლება შეუწყდეს, თუ იგი ახორციელებს: ა)
ლიცენზირებისადმი/ნებართვის გაცემისადმი დაქვემდებარებულ საქმიანობას; ბ) მომსახურების
(გარდა საქართველოს მთავრობის მიერ განსაზღვრული მომსახურებისა) გაწევას; გ) საქონლით
ვაჭრობას, გარდა ამ მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, აგრეთვე იმ
შემთხვევისა, როდესაც ხორციელდება საქონლის გადამუშავება და მიწოდება. 5. საქართველოს
მთავრობა უფლებამოსილია ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული დადგენილებით
განსაზღვროს ამავე მუხლის მე-4 პუნქტში აღნიშნული ეკონომიკური საქმიანობის ის სახეები,
რომლებზედაც აგრეთვე გავრცელდება ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული საგადასახადო
შეღავათი42.

მაგალითი:
„მაღალმთიანი საწარმოს სტატუსის მქონე საწარმოზე დივიდენდის განაწილება“
ფაქტობრივიგარემოებები:

42
სრულად იხ. საქართველოს კანონი „მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2924386

54
 შპს „X“ დაფუძნდა 2017 წელს მაღალმთიანი საწარმოს სტატუსის მქონე საწარმო შპს „Z“-ის მიერ.
აღნიშნულ წელს განხორციელებული საქმიანობიდან მიღებულმა გაუნაწილებელმა მოგებამ შეადგინა
200 000 ლარი.
2018 წლის დეკემბრის თვეში შპს „X“-მა დამფუძნებლებელ შპს „Z“-ზე გაუნაწილებელი მოგებიდან
გასცა - 20 000 ლარი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
შეფასება:
სსკ-ის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ღ“ პუნქტის შესაბამისად, შპს „Z“ წარმოადგენს მოგების
გადასახადისგან გათავისუფლებულ პირს.
სსკ-ის 981 მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, განაწილებულ მოგებად არ ითვლება
„მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულ პირზე
(გარდა ინდივიდუალური საწარმოსი და ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან
გათავისუფლებული პირისა) დივიდენდის განაწილება.
შესაბამისად, მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებული პირისთვის დივიდენდის გაცემა
მოგების გადასახადის დაბეგვრის ობიექტს წარმოადგენს და შპს „Z“-ზე გაცემული 20 000 ლარიდან
საწარმოს დაერიცხება და ბიუჯეტში გადასახდელი ექნება 3 529 (20 000/0,85*15%= 3 529) ლარი
მოგების გადასახადი.
ღონისძიებები:
საწარმოს დაერიცხება კუთვნილი მოგების გადასახადი და დაჯარიმდება სსკ-ის 275-ე მუხლის
შესაბამისად, მოგების გადასახადის დეკლარაციაში გადასახადის თანხის შემცირებისათვის.
 ყ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად ლიცენზირებული ფინანსური
ინსტიტუტისგან მიღებული პროცენტებიდან მიღებული მოგების განაწილება;
 შ) სპეციალური საწარმოს43 სტატუსის მქონე პირის მიერ ამ კოდექსის 242 მუხლის
მე-2 ნაწილის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საქმიანობიდან მიღებული მო-
გების განაწილება.
საქართველოს მთავრობის 2019 წლის 5 აპრილის #186-ე დადგენილებით „სპეციალური საწარმოს
სტატუსის მაძიებელი პირისათვის საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქმიანობის განსა-
ხორციელებლად სპეციალური თანხმობის გაცემის წესის დამტკიცების შესახებ“ „ოკუპირებული
ტერიტორიების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის44 საფუძველზე,

43
იხ. საგ. კოდ. 24{2} მუხლის კომენტარი; ასევე საქართველოს მთავრობის 2019 წლის 5 აპრილის #186-
ე დადგენილებით „სპეციალური საწარმოს სტატუსის მაძიებელი პირისათვის საქართველოს
ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური თანხმობის გაცემის
წესის დამტკიცების შესახებ“, https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/4532401?publication=0
მოძიებულია: 15/4/2020
44
ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მე-6 მუხლის 1-ლი პუნქტით (საუბარია ოკუპირებულ
ტერიტორიებზე აკრძალულ საქმიანობაზე, მაგ; სამხედრო და ორმაგი დანიშნულების პროდუქტის
შეტანა/გატანა; ფულადი გადარიცხვების ორგანიზება და ა. შ,) გათვალისწინებულ აკრძალული
საქმიანობის განხორციელება დაშვებულია მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში სპეციალური
თანხმობით, რომელიც გაიცემა საქართველოს მთავრობის სამართლებრივი აქტით დადგენილი
წესით, თუ ეს ემსახურება საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს, კონფლიქტის მშვიდობიანი
მოგვარების, დეოკუპაციის, ომით დაზარალებულ მოსახლეობას შორის ნდობის აღდგენას ან
ჰუმანიტარულ მიზნებს.

55
დამტკიცდეს თანდართული „სპეციალური საწარმოს სტატუსის მაძიებელი პირისთვის
საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური
თანხმობის გაცემის წესი“.
სპეციალური საწარმოს სტატუსის მაძიებელი პირისთვის საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტო-
რიებზე საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური თანხმობის გაცემის წესი (შემდგომში −
წესი) განსაზღვრავს „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის
მე-2 პუნქტითა და საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 242 მუხლით გათვალისწინებული
სპეციალური საწარმოს სტატუსის მაძიებელი პირისთვის საქართველოს ოკუპირებულ
ტერიტორიებზე აკრძალული საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური თანხმობის გაცემის
წესს. ეს წესი არ ვრცელდება ელექტროენერგიის წარმოების, გადაცემის ან/და დისპეტჩერიზაციის
ლიცენზიანტებზე, ასევე მათთან სახელშეკრულებო ურთიერთობაში მყოფ იმ პირებზე, რომლებიც
დასახელებულ პირებს საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აწვდიან საქონელს.
საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური
თანხმობის მიღების ან მისი მოქმედების ვადის გაგრძელების მიზნით, დაინტერესებული პირი
განცხადებით მიმართავს შემოსავლების სამსახურს.
დაინტერესებულ პირს უფლება აქვს, განცხადება წარადგინოს თანხმობის მოსაპოვებლად
შემდეგ საქმიანობებზე: ა) საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე წარმოშობილი ან
წარმოებული საქართველოს კანონმდებლობით ნებადართული საქონლის, საქართველოს
ოკუპირებული ტერიტორიიდან საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე მიწოდება ან/და საქართველოს
ტერიტორიიდან (გარდა საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიისა) კანონის შესაბამისად
ექსპორტის სასაქონლო ოპერაციაში მოქცევა; ბ) საქართველოს საქონლის (გარდა საქართველოს
ოკუპირებულ ტერიტორიაზე წარმოებულისა ან წარმოშობილისა) საქართველოს ოკუპირებულ
ტერიტორიაზე მიწოდება; გ) საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე საქართველოს
კანონმდებლობით ნებადართული საქონლის წარმოება, მხოლოდ ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით
გათვალისწინებული მიზნებისათვის.
შემოსავლების სამსახური განცხადებას თანხმობის გაცემის ან მისი მოქმედების ვადის
გაგრძელების თაობაზე, თანდართულ დოკუმენტებთან ერთად, შესაბამისი დასკვნის გაცემის
მიზნით, უგზავნის: ა) შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს
სახელმწიფო მინისტრის აპარატს; ბ) საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს; გ)
საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების თანხმობის მისაღებად ან მისი მოქმედების
ვადის გასაგრძელებლად წარდგენილი განცხადების განხილვის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს
შემოსავლების სამსახურისთვის საჭირო დოკუმენტაციის/ინფორმაციის სრულად წარდგენიდან 30
კალენდარულ დღეს. შემოსავლების სამსახური ამ მუხლით გათვალისწინებული
ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ დადებითი დასკვნების წარდგენის შემთხვევაში, ამზადებს
საკითხს და უგზავნის საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, საქართველოს მთავრობისთვის
შესათანხმებლად წარმოდგენის მიზნით. საქართველოს მთავრობა განკარგულებით იღებს საბოლოო
გადაწყვეტილებას საქმიანობის განხორციელებისათვის თანხმობის გაცემის ან თანხმობის გაცემაზე
უარის თქმის შესახებ, ასევე მისი მოქმედების ვადის გაგრძელების ან მოქმედების ვადის
გაგრძელებაზე უარის თქმის შესახებ.

56
 თანხმობა თავდაპირველად გაიცემა 1 წლის ვადით, რომელიც შესაძლებელია, ყოველ მომდევნო
ჯერზე გაგრძელდეს დაინტერესებული პირის მიმართვის საფუძველზე, განცხადებაში
მითითებული ვადით.
შემოსავლების სამსახური, საქართველოს მთავრობის მიერ განცხადებასთან დაკაშირებით
დადებითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში აცნობებს განმცხადებელს და უგზავნის საქართველოს
მთავრობის შესაბამისი განკარგულების ასლს.
თანხმობა შესაძლებელია, გაუქმდეს:
ა) საქართველოს მთავრობის გადაწყვეტილებით, თუ:
ა.ა) გამოვლინდა, რომ წარდგენილი ინფორმაცია/დოკუმენტაცია არ შეესაბამება სინამდვილეს;
ა.ბ) პირი ეწევა წარდგენილ განცხადებაში მითითებულისგან განსხვავებულ საქმიანობას საქართ-
ველოს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე;
ა.გ) გამოვლინდა სხვა ისეთი გარემოება, რაც აშკარად მიუთითებს იმაზე, რომ პირის საქმიანობა
ზიანს აყენებს საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს და წინააღმდეგობაში მოდის კონფლიქტის
მშვიდობიანი მოგვარების, დეოკუპაციის, ომით დაზარალებულ მოსახლეობას შორის ნდობის
აღდგენის ან ჰუმანიტარულ მიზნებთან;
ბ) ავტომატურად − გაცემული თანხმობის ვადის გასვლისთანავე45.
შენიშვნა: 99-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „მ1“–„მ3“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საგა-
დასახადო შეღავათი გამოიყენება იმ შემთხვევაშიც, თუ სასესხო/წილობრივი ფასიანი ქაღალდი
საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ აღიარებამდეა სავაჭროდ დაშვებული ორგანიზებულ
ბაზარზე. ამასთანავე,აღნიშნული შეღავათი მოქმედებს საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ
ორგანიზებული ბაზრის აღიარების თარიღიდან.
99-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, 99-ე მუხლის მიზნებისათვის სასტუმრო მომსახურების
(გარდა ამ კოდექსის მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილის „დ.დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული სასტუმრო
მომსახურებისა) სახეებს განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა.
მე-8 მუხლის 33-ე ნაწილის „დ.დ“ ქვეპუნქტში საუბარია წარმომადგენლობითი ხარჯზე, რომელიც
არის პირის მიერ ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში გაწეული ხარჯი და რომელიც მოიცავს:
სასტუმრო მომსახურების (ადგილების დაჯავშნა, ცხოვრების ღირებულება) ხარჯებს.
მე-3 ნაწილის მიხედვით, 99-ე მუხლის პირველი ნაწილით მოგების გადასახადისაგან
გათავისუფლებული მოგების თანხის იდენტიფიცირებისათვის ითვლება, რომ საწარმოს
მიერ დივიდენდის განაწილებისას პირველ რიგში ეს თანხა გაიცემა.

მაგალითი:
ფაქტობრივი გარემოებები:
შპს „X“ დაფუძნდა 2019 წელს შპს „Y“-ს (მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია) მიერ. აღნიშნულ წელს
განხორციელებული საქმიანობიდან მიღებულმა შპს X-ის გაუნაწილებელმა მოგებამ შეადგინა 200 000
ლარი.

45
იხ. საქართველოს მთავრობის 2019 წლის 5 აპრილის #186-ე დადგენილებით „სპეციალური
საწარმოს სტატუსის მაძიებელი პირისათვის საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე
საქმიანობის განსახორციელებლად სპეციალური თანხმობის გაცემის წესის დამტკიცების შესახებ“,
https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/4532401?publication=0, მოძიებულია: 15/9/2019;
საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“,
ww.matsne.gov.ge/ka/document/view/19132?publication=7, მოძიებულია: 15/4/2020

57
 2020 წლის დეკემბრის თვეში შპს „X“-მა დამფუძნებელ შპს „Y“-ზე გასცა გაუნაწილებელი
მოგებიდან 50 000 ლარი.
საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
შეფასება:
საგადასახადო კოდექსის გარდამავალი დებულებების 309-ე მუხლის 94-ე ნაწილის თანახმად,
კომერციული ბანკი, საკრედიტო კავშირი, სადაზღვევო ორგანიზაცია, მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია
და სესხის გამცემი სუბიექტი მოგების გადასახადით ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილით
გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით იბეგრებიან 2023 წლის 1 იანვრიდან, ხოლო 95-
ე ნაწილის მიხედ ვით, 2023 წლის 1 იანვრამდე კომერციული ბანკის, საკრედიტო კავშირის,
სადაზღვევო ორგანიზაციის, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციისა და სესხის გამცემი სუბიექტის მოგების
გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია სხვაობა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებულ
ერთობლივ შემოსავალსა და ამ კოდექსით გათვალისწინებული გამოქვითვების თანხებს შორის.
ამავე მუხლის 99-ე ნაწილის თანახმად, ამ კოდექსის 981 მუხლის მიზნებისთვის:
 ა) 2008 წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 1 იანვრამდე პერიოდების კუთვნილი მოგებიდან ამ
მუხლის 94-ე ნაწილით გათვალისწინებული პირისგან მიღებული დივიდენდის განაწილება
მოგების განაწილებად არ ითვლება;
 ბ) 2008 წლის 1 იანვრიდან 2017 წლის 1 იანვრამდე პერიოდების კუთვნილი მოგებიდან ამ
მუხლის 94-ე ნაწილით გათვალისწინებულ პირზე დივიდენდის განაწილება, აგრეთვე 2017
წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 1 იანვრამდე პერიოდების კუთვნილი მოგებიდან ამ მუხლის 94-
ე ნაწილით გათვალისწინებულ პირზე დივიდენდის 2023 წლის 1 იანვრამდე განაწილება
მოგების განაწილებად ითვლება.

B.ტესტები:
თავისუფლდება თუ არა მოგების გადასახადისაგან მაღალმთიან რეგიონში ბიზნესი?
ა. მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს მიერ ამავე
მაღალმთიან დასახლებაში საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის
ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, – შესაბამისი
სტატუსის მინიჭებიდან 10 კალენდარული წლის განმავლობაში (სტატუსის მინიჭების
კალენდარული წლის ჩათვლით)
ბ. მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს მიერ ამავე
მაღალმთიან დასახლებაში საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის
ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, – შესაბამისი
სტატუსის მინიჭებიდან 8 კალენდარული წლის განმავლობაში (სტატუსის მინიჭების კალენდარული
წლის ჩათვლით)
გ. მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს მიერ ამავე
მაღალმთიან დასახლებაში საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის
ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, – შესაბამისი

58
სტატუსის მინიჭებიდან 12 კალენდარული წლის განმავლობაში (სტატუსის მინიჭების
კალენდარული წლის ჩათვლით)
დ. მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება მაღალმთიანი დასახლების საწარმოს მიერ ამავე მა-
ღალმთიან დასახლებაში საქმიანობიდან მიღებული მოგების განაწილება და ამავე საქმიანობის
ფარგლებში გაწეული ხარჯები/განხორციელებული განაცემები, რომლებიც გათვალისწინებულია
საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“-„დ“ ქვეპუნქტებით, – შესაბამისი
სტატუსის მინიჭებიდან 5 კალენდარული წლის განმავლობაში (სტატუსის მინიჭების კალენდარული
წლის ჩათვლით).

მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება:

ა. მხოლოდ საბიუჯეტო ორგანიზაციების მოგება
ბ. საბიუჯეტო, საერთაშორისო ან/და საქველმოქმედო ორგანიზაციების მოგება, ეკონომიკური
საქმიანობიდან მიღებული მოგების გარდა
გ. მხოლოდ საერთაშორისო ორგანიზაციების მოგება
დ. ნებისმიერო მოგება.

მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება:

ა. გრანტები
ბ.საწევრო შენატანები
გ. ორგანიზაციის მიერ მიღებული გრანტები, საწევრო შენატანები და შემოწირულებები
დ. არც ერთი სახის შემოსავალი.

მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება:

ა. მხოლოდ ფასიანი ქაღალდები
განაწილწებული მოგება
გ. მხოლოდ გარანტები
დ. ფინანსური მომსახურებიდან ან/და საქართველოს არარეზიდენტის მიერ გამოშვებული
ფასიანი ქაღალდების რეალიზაციით მიღებული მოგება ან მოგების განაწილება.

C.კაზუსები:
შპს „X“ დაფუძნებულია რეზიდენტი ფიზიკური პირის და რეზიდენტი იურიდიული პირის მიერ,
თანაბარი მონაწილეობით. საწარმო საქმიანობს სათამაშო ბიზნესის სფეროში. 2017 წლის
განმავლობაში შპს „X“-ის მიერ ტოტალიზატორის სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობიდან
მიღებულმა მოგებამ შეადგინა - 400 000 ლარი, სათამაშო აპარატების სალონიდან - 100 000 ლარი და
კვების მომსახურების გაწევიდან - 100 000 ლარი. საწარმომ გადაწყვიტა 2018 წლის 10 იანვარს
დამფუძნებლებზე თანაბრად გაანაწილოს 2017 წლის მოგება 300 000-300 000 ლარი. შპს „X"-ს 2018
წლის იანვრის თვის საანგარიშო პერიოდზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების გადასახადში არ
მოუხდენია.
კითხვა:
1.როგორ განისაზღვრება პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი ტოტალიზატორის
სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობის შემთხვევაში?

59
 2.თავისუფლდება თუ არა ამ კაზუსის შემთხვევაში მოგების გადასახადისაგან ტოტალიზატორის
სისტემურ-ელექტრონული ფორმით მოწყობიდან მიღებული მოგება?

შპს „X“ დაფუძნდა 2017 წელს შპს „Y“-ს (მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია) მიერ. აღნიშნულ წელს
განხორციელებული საქმიანობიდან მიღებულმა შპს X-ის გაუნაწილებელმა მოგებამ შეადგინა 200 000
ლარი. 2018 წლის დეკემბრის თვეში შპს „X“-მა დამფუძნებელ შპს „Y“-ზე გასცა გაუნაწილებელი
მოგებიდან 50 000 ლარი. საწარმოს აღნიშნულ ოპერაციაზე საგადასახადო ანგარიშგება მოგების
გადასახადში არ მოუხდენია.
კითხვა:
1.რომელი წლიდან იბეგრებიან მოგების გადასახადით ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი
ნაწილით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით კომერციული ბანკი, საკრედიტო
კავშირი, სადაზღვევო ორგანიზაცია, მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია და ლომბარდი?
2. დივიდენდის განაწილება ითვლება მოგების განაწილებად?
3. დაერიცხება თუ არა საწარმოს კუთვნილი მოგების გადასახადი?

დანართი:
საქართველოს მთავრობის დადგენილება №615, 2016 წლის 29
„შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნების ჩამონათვალის განსაზღვრის თაობაზე“ მუხლი 1
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მე-10 ნაწილის შესაბამისად, დამტკიცდეს
შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნების ჩამონათვალი.
შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნების ჩამონათვალი

შეღავათიანი დაბეგვრის
მქონე/ოფშორული ქვეყნების
ჩამონათვალი
№ ქვეყანა/იურისდიქცია ტერიტორია
არაბთა გაერთიანებული
1 შემოქმედებითი ქალაქი
საამიროები
დუბაი – ინტერნეტქალაქი
დუბაი – მედიაქალაქი
დუბაი – სასტუმროების
ქალაქი
საერთაშორისო
მედიაპროდუქციის ზონა
დუბაის ცოდნის სოფელი
დუბაი – ჯანდაცვის ქალაქი
დუბაის საერთაშორისო
ფინანსური ცენტრი
დუბიოტექი
დუბაის გარე ზონა
ჯებელ ალის თავისუფალი
ზონა

60
 რას ალ ხაიმას მედიის
თავისუფალი ზონა
რას ალ ხაიმას
ინფორმაციული
ტექნოლოგიების პარკი
რას ალ ხაიმას თავისუფალი
სავაჭრო ზონა
2 ანდორა
3 ანგოლა
ლინცი (პორტი მდინარე
4 ავსტრია
დუნაიზე)
ვენა (პორტი მდინარე
დუნაიზე)
5 ანტიგუა და ბარბუდა
6 არუბა
7 არგენტინა ლა პლატას პორტი
ლა პამპას პორტი
8 ბაჰამი
9 ბაჰრეინი
10 ბარბადოსი
ბრესტის თავისუფალი
11 ბელარუსი
ეკონომიკური ზონა
გროდნოს თავისუფალი
ეკონომიკური ზონა
12 ბელიზი
13 ბერმუდი
მანაუსის თავისუფალი
14 ბრაზილია
ეკონომიკური ზონა
ბრიტანული ვირჯინიის
15
კუნძულები
16 გერნსი
ლივერპულის თავისუფალი
17 გაერთიანებული სამეფო
ზონა
პრესტვიკის აეროპორტის
თავისუფალი ზონა
სოუსამპტონის თავისუფალი
ზონა

354
ტილბურის თავისუფალი
ზონა

61
 შირნესის პორტის
თავისუფალი ზონა
ჰუმბერსაიდის თავისუფალი
ზონა
ლონდონის დოკის
ტერიტორია

18 გრენადა

19 გიბრალტარი

ჰამბურგის თავისუფალი
20 გერმანია
პორტი
ბრევენჰავენის თავისუფალი
პორტი
კუკსჰავენის თავისუფალი
პორტი
კოპენჰაგენის თავისუფალი
21 დანია
პორტი
22 დომინიკა
23 ეგვიპტე პორტ სედი
სუეცის არხის საკონტეინერო
ტერმინალი
ბარსელონის თავისუფალი
24 ესპანეთი
ზონა
კადისის თავისუფალი ზონა
ვიგოს თავისუფალი ზონა
დიდი კანარის პორტი
მარგარიტას კუნძულების
25 ვენესუელა
თავისუფალი პორტი
პარაგუანის ნახევარკუნძული
26 ვანუატუ
27 თურქეთი მერსინი
იზმირი
28 ირლანდია
29 ინდოეთი ბანგალორი
მუმბაი
კოლკატა
კერალა
30 ინდონეზია ბატამი
31 ირანი ქეშმი
ჩაბაჰარი
გრაფიტის კუნძული

62
 პსიზი
32 ისრაელი ელატი
33 იაპონია ნაგასაკი
ნიგატა
34 იტალია ტრიესტის თავისუფალი ზონა
ვენეციის თავისუფალი ზონა
35 კაიმანის კუნძულები
36 კუკის კუნძულები
37 კოსტა რიკა

355

38 კვიპროსი

39 ლატვია რიგის თავისუფალი პორტი

ვენტსფილსის თავისუფალი
პორტი
40 ლიბანი
კლაიპედის თავისუფალი
41 ლიტვა
პორტი
42 ლიხტენშტეინი
43 ლუქსემბურგი
44 მანის კუნძულები
ტანგერის საექსპორტო
45 მაროკო თავისუფალი ეკონომიკური
ზონა
46 მაკაო
47 მალაიზია (ლაბუანი)
48 მალტა
49 მარშალის კუნძულები
50 მავრიკი
51 მონაკო
52 მონტსერატი
მანაგუის თავისუფალი
53 ნიკარაგუა
პორტი
54 ნაურუ
55 ნიდერლანდების ანტილები
56 ნიუე
57 პორტუგალია მადეირის თავისუფალი ზონა
58 პანამა
59 პაკისტანი გვადარი
60 პალაუ

63
 ვერდონის თავისუფალი ზონა
61 საფრანგეთი
– ბორდოს პორტი
62 სამოა
63 სეიშელი
64 სამხრეთ კორეა ინჩონი
ბუსანი
გვანგიანგი
65 სინგაპური
66 სენტ კიტსი და ნევისი
67 სენტ ლუსია
სენტ ვინსენტი და
68
გრენადინები
69 საბერძნეთი პირეის თავისუფალი ზონა
სალონიკის თავისუფალი
ზონა
ჰერაკლიონის თავისუფალი
ზონა
ტურკსის და კაიკოს
70
კუნძულები
71 ტაივანი კილუნგის პორტი

356

ტაიპეის პორტი

ტაიჩუნგის პორტი

კაოსიუნგის პორტი

ტაოიანის საჰაერო სატვირთო

პარკი
ოდესის თავისუფალი
72 უკრაინა ეკონომიკური ზონა და
თავისუფალი პორტი
ოდესის საზღვაო სავაჭრო
პორტი
კარასკოს საერთაშორისო
73 ურუგვაი
აეროპორტი
მონტევიდეო
კოლონია
რივერა
74 ფილიპინები სუბიკის ყურეში მდებარე აშშ-
ს ყოფილი საზღვაო-

64
 საბრძოლო პორტი
ქალაქ ზამბოანგის
სპეციალური ეკონომიკური
ზონა
კლარკის თავისუფალი
საპორტო ზონა
ლაპინრანტის თავისუფალი
75 ფინეთი
ზონა
ჰანკოს თავისუფალი პორტი
76 შვეიცარია
77 ჩილე არიკის ზონა
იკუიკის ზონა
პუნტა არენის ზონა
78 ჯერსი
79 ჰონგ კონგი

შენიშვნა:
1. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის მე-5 ნაწილის შესაბამისად, შეღავათიანი
დაბეგვრის მქონე ქვეყნად ითვლება ქვეყანა ან/და ქვეყნის ცალკეული ტერიტორიები,
რომლის/რომელთა საგადასახადო კანონმდებლობით: ა) იურიდიული პირი თავისუფლდება მოგების
გადასახადისგან; ბ) იურიდიული პირის მიერ მიღებულ ან/და განაწილებულ მოგებაზე დაწესებული
არ არის მოგების გადასახადი ან მოგების გადასახადის განაკვეთი საქართველოში არსებული მოგების
გადასახადის განაკვეთის 1/3-ს არ აღემატება.
2. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98 2 მუხლის მე-6 ნაწილის შესაბამისად, თუ უცხო
ქვეყნის ან უცხო ქვეყნის ცალკეული ტერიტორიების საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად,
რომელიმე იურიდიული პირის მიმართ ადგილი აქვს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 98 2
მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ ერთ-ერთ შემთხვევას, აღნიშნული ქვეყანა ან/და ქვეყნის
ცალკეული ტერიტორიები ამ ნაწილში ითვლება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნად.
3. თუ ჩამონათვალით განსაზღვრულ ქვეყანასა და საქართველოს შორის არსებობს საქართველოს
პარლამენტის მიერ რატიფიცირებული და ძალაში შესული საერთაშორისო შეთანხმება, შემოსავლებსა
და კაპიტალზე ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილებისა და გადასახადების გადაუხდელობის
აღკვეთის შესახებ, აღნიშნული ქვეყანა შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყნად ითვლება მხოლოდ
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის მე-2 ნაწილის „ე“ და 982 მუხლის მე-3 ნაწილის
„ა“-„ე“ ქვეპუნქტების მიზნებისთვის

65