‫پاکستان‪ :‬کشتار وحشیانه شیعیان توسط افراط گرایان‬

‫ستیزه جویان را خلع سالح و محاکمه کنید‪ ،‬جامعه هزاره را محافظت کنید‬

‫(لندن‪ 03 ،‬ژوئن ‪ – )4302‬سازمان دیدهبان حقوق بشر در گزارشی که امروز منتشر نمود‪ ،‬اعالم داشت دولت‬
‫پاکستان باید برای متوقف نمودن گروههای افراط گرای سنی در استان بلوچستان از ارتکاب کشتار بیشتر و آزار و‬
‫اذیتهای دیگر شیعیان هزاره و مناطق دیگر تمام اقدامات الزم را انجام دهد‪.‬‬

‫این گزارش ‪ 24‬صفحه ای به نام «ما مردگان متحرکیم‪ :‬کشتار شیعیان هزاره در بلوچستان پاکستان» حمالت‬
‫گروههای مسلح سنی به جامعه هزاره در بلوچستان که اکثریت آنها شیعه میباشند را مستند میسازد‪ .‬از سال‬
‫‪ 4332‬چند صد تن از مردم هزاره در خشونتهایی که علیه آنها صورت گرفته و متوالیا ً تشدید یافته است به قتل‬
‫رسیدهاند‪ ،‬از جمله در طی دو مورد بمبگذاری در ژانویه و فوریه ‪ 4300‬که در کوته‪ ،‬مرکز این استان صورت‬
‫گرفت حد اقل ‪ 023‬تن جان باختند‪.‬‬

‫برد ادمز‪ ،‬رئیس بخش آسیایی سازمان دیدهبان حقوق بشر گفت «سنیهای افراط گرا مردم هزاره را در حالیکه در‬
‫مراسم مذهبی شرکت میکنند‪ ،‬در مساجد به نماز میایستند‪ ،‬عازم کار هستند و یا فقط مشغول انجام امور روزمره‬
‫خود میباشند‪ ،‬با اسلحه و بمب هدف قرار میدهند‪ .‬برای مردم هزاره هیچیک از مسیرهای آمد و شد‪ ،‬انجام خرید‪،‬‬
‫رفتن به مدرسه‪ ،‬رفتن به محل کار‪ ،‬از امنیت برخوردار نیست‪ .‬عدم توانایی دولت برای پایان دادن به این حمالت‬
‫حیرت آور و غیر قابل قبول است‪».‬‬

‫سازمان دیدهبان حقوق بشر گفت حمالت جاری بدان معنا بوده است که نیم میلیون اعضاء جامعه هزاره در کوته‪،‬‬
‫در وحشت به سر میبرند‪ ،‬مجبورند آمد و شد خود را شدیداً محدود کنند که نتیجه آن فشارهای اقتصادی و‬
‫محدودیت دسترسی به آموزش و کار میباشد‪ .‬این وضعیت سرکوب‪ ،‬شمار زیادی از مردم هزاره را بر آن داشته‬
‫است تا برای پناهنده شدن به کشورهای دیگر از پاکستان فرار کنند‪ .‬سازمان دیدهبان حقوق بشر برای تهیه این‬
‫گزارش با بیش از ‪ 033‬تن از بازماندگان این وقایع‪ ،‬اعضاء خانواده قربانیان‪ ،‬مأموران انتظامی‪ ،‬مقامات امنیتی و‬
‫متخصصین مستقل مصاحبه کرده است‪.‬‬

‫از سال ‪ 4332‬که ستیزه جویان سنی هزاران شیعه را در سراسر کشور به قتل رساندهاند‪ ،‬جامعه مسلمانان شیعه‬
‫پاکستان هدف یک سری خشونتهای فزاینده و بی سابقه قرار گرفته است‪ .‬گروه لشکر جهنگوی مسئولیت بیشتر‬
‫این حمالت را بر عهده گرفته است اما با وجود این بسیاری از رهبران آن به نقش رهبری و فرماندهی خود ادامه‬
‫میدهند و تحت تعقیب قانونی قرار نمیگیرند و یا از پاسخگویی امتناع میورزند‪ .‬تعدادی از ستیزه جویان معروف‬
‫لشکر جهنگوی که محکوم شدهاند و نیز افراد مظنونی که در حبس قرار داشتهاند از زندانهای نظامی و غیر‬
‫نظامی تحت شرایطی گریختهاند که مقامات کشور قادر به توضیح آن نبودهاند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫در روز ‪ 03‬ژانویه ‪ 4300‬عملیات بمبگذاری انتحاری یک کلوپ بازی اسنوکر در کوته که غالباً محل تجمع مردم‬
‫هزاره بود‪ ،‬سبب مرگ ‪ 62‬تن و مجروح شدن حد اقل ‪ 053‬نفر گردید‪ .‬بسیاری از قربانیان به دام انفجار دوم‬
‫افتادند که ‪ 03‬دقیقه پس از انفجار نخست افرادی را هدف قرار دادکه به کمک زخمی شدگان شتافته بودند‪ .‬در روز‬
‫‪ 01‬فوریه ‪ ،4300‬بمبی در یک بازار سبزیجات در شهر هزاره کوته منفجر شد که سبب مرگ حد اقل ‪ 22‬نفر‬
‫هزاره و آسیب دیدن بیش از ‪ 023‬تن گردید‪ .‬لشکر جهنگوی مسئولیت هر دوی این حمالت که از زمان استقالل‬
‫کشور در سال ‪ 0621‬تا کنون خونین ترین خشونتها از جانب فرقه گرایان پاکستان بوده است را به عهده گرفت‪.‬‬

‫ادمز گفت «اینکه جامعه هزاره به علت ناتوانی مقامات پاکستانی در متوقف نمودن خشونتهای لشکر جهنگوی در‬
‫ترس و وحشت به سر بردهاند‪ ،‬وضعیتی مشمئز کننده است‪ .‬اما آنچه حتی بیشتر نفرت انسان را بر میانگیزد این‬
‫است که مقامات پاکستانی به مردم هزاره گفتهاند حقوق به شدت تضییع شدۀ آنان‪ ،‬صرفا ً بهایی است که آنها باید‬
‫برای زنده ماندن خود بپردازند‪».‬‬

‫سازمان دیدهبان حقوق بشر گفت نیروهای امنیتی نظامی و غیر نظامی که به بلوچستان اعزام شدهاند‪ ،‬برای تحقیق‬
‫در باره حمالت انجام شده نسبت به مردم هزاره و یا برای پیشگیری از حمالت آینده‪ ،‬اقدامات چندانی انجام‬
‫ندادهاند‪ .‬بسیاری از مردم هزاره به سازمان دیدهبان حقوق بشر گفتند که نگرش تبعیض آمیز و خصمانۀ مقامات و‬
‫مسئولین منتخب و سرویس امنیتی کشور نسبت به آنها دلیل مهمی است که نشان میدهد چرا تا کنون اینگونه‬
‫حمالت مورد تحقیق و مجازات قرار نگرفتهاند‪.‬‬

‫لشکر جهنگوی همچنین با برخورداری از مصونیت فزاینده‪ ،‬اعضاء سپاه مرزی یا مأموران پلیسی که برای‬
‫محافظت از شیعیان شرکت کننده در مراسم مذهبی‪ ،‬زائران و مناطق هزاره نشین گمارده میشوند را به قتل‬
‫رسانده است‪ .‬در حالیکه ارتش پاکستان و مقامات سیاسی این کشور هر گونه همدستی در آزار و اذیتهای انجام‬
‫شده توسط لشکر جهنگوی و یا همدلی با آنها در فعالیتهایشان را انکار میکنند‪ ،‬سوابق تاریخی نشان دهنده آن‬
‫است که پیوندهای لشکر جهنگوی با عناصر سرویس امنیتی این کشور‪ ،‬منافع گروه مزبور را تأمین نموده است‪.‬‬

‫مقامات پاکستان و بلوچستان ادعا میکنند که دهها تن از مظنونان حمالت علیه شیعیان را از سال ‪ 4332‬دستگیر‬
‫نمودهاند‪ ،‬اما تا کنون تنها شمار اندکی محکوم گردیدهاند‪ .‬سازمان دیدهبان حقوق بشر اظهار داشت دولت پاکستان‬
‫باید همبستگی خود با لشکر جهنگوی را قطع کرده و آنها را خلع سالح کند و نیز رهبران این گروه و افراد دیگری‬
‫که در جنایات مربوطه دست داشتهاند را مورد تحقیقات کیفری قرار دهد‪ .‬هم پیمانان بین المللی پاکستان و تأمین‬
‫کنندگان کمکهای مالی به این کشور باید دولت را تحت فشار قرار دهند و با تحقیق در مورد کشتار فرقه گرایانه‬
‫در بلوچستان و پیگرد افراد مسئول‪ ،‬سبب ارتقاء کیفیت مدیریت کشور گردند‪.‬‬

‫ادمز گفت «مقامات کشور و نیروهای امنیتی باید درک کنند که ناتوانی در خاتمه دادن به فجایع لشکر جهنگوی‬
‫دیگر بیش از این ممکن نیست‪ .‬مسامحه در برابر کشتار مردم هزاره و به طور کلی جامعه شیعه مذهب نه تنها‬
‫‪2‬‬
 ‫خیانتی بی رحمانه به شهروندان خود این کشور میباشد بلکه نشان دهندۀ مشارکت و همدستی دولت در مجاز‬
‫شمردن تداوم این جنایات میباشد‪».‬‬

‫برای کسب اطالعات در باره پیشینه این درگیریها و گزیده ای از مصاحبه ها‪ ،‬لطفاً به مطالب زیر مراجعه‬
‫نمایید‪.‬‬

‫لشکر جهنگوی و مردم هزاره‬

‫جمعیت فعلی پاکستان حدود ‪ 025‬میلیون تخمین زده میشود‪ ،‬که از این تعداد حدود ‪ 65‬درصد مسلمان هستند‪ .‬اهل‬
‫تسنن حدود ‪ 15‬درصد و شیعیان حدود ‪ 43‬درصد این جمعیت را تشکیل میدهند‪ .‬جامعه شیعیان هزاره در شهر‬
‫کوته تمرکز یافته و در حدود ‪333‬ر‪ 533‬نفر تخمین زده میشود‪.‬‬

‫ظهور طالبان‪ ،‬ستیزه جویان سنی مذهب تحت الحمایه پاکستان در سال ‪ 0662‬در افغانستان‪ ،‬که شیعیان را کافر‬
‫میدانند‪ ،‬موج جدیدی از آزار و اذیتها علیه مردم هزاره در افغانستان را به جریان انداخت‪ .‬در اوت ‪،0662‬‬
‫هنگامی که نیروهای طالبان به شهر چند ملیتی مزار شریف در شمال افغانستان وارد شدند‪ ،‬حد اقل ‪ 4333‬غیر‬
‫نظامی را کشتند که اکثریت آنها هزاره بودند‪.‬‬

‫تعدادی از پاکستانیها‪ ،‬از جمله اعضاء گروه افراط گرای سنی به نام سپاه صحابه و شاخهای از آن به نام لشکر‬
‫جهنگوی در کنار طالبان در مزار شریف میجنگیدند‪ .‬پیوندهای میان این گروههای سنی ستیزه جوی افغان و‬
‫پاکستانی و نیز سرازیر شدن مردم هزاره به بلوچستان سبب تشدید آزار و اذیت مردم هزاره در این استان گردید‪.‬‬

‫فرمانروای نظامی پاکستان در آن زمان‪ ،‬ژنرال پرویز مشرف‪ ،‬لشکر جهنگوی را در سال ‪ 4334‬ممنوع اعالم‬
‫نمود‪ ،‬اما این ممنوعیت‪ ،‬لشکر جهنگوی را از انجام حمالت فرقه گرایانه در سراسر پاکستان باز نداشته است‪ .‬این‬
‫حمالت شامل حمله به جامعه هزاره در کوته میباشد که با کمک طالبان صورت میگیرد‪.‬‬

‫از سال ‪ 4334‬ملک اسحاق رهبر عملیاتی لشکر جهنگوی بوده است‪ .‬گفته میشود اسحاق برای دست داشتن در‬
‫حدود ‪ 22‬واقعه خشونت بار که سبب کشتار ‪ 13‬تن شده است که اکثریت آنها از جامعه شیعه پاکستان بودهاند‪ ،‬تحت‬
‫پیگرد قرار گرفته‪ .‬اما دادگاهها اسحاق را برای هیچیک از آن قتلها محکوم ننمودهاند و وی را از ‪ 23‬مورد‬
‫مربوط به تروریسم تبرئه کردهاند از جمله سه مورد توسط دادگاهی در راول پندی در ‪ 46‬مه ‪ 4302‬بوده است به‬
‫این دلیل که «شواهد و مدارک علیه اسحاق برای دادرسی بیشتر وی کافی نبود‪».‬‬

‫ناتوانی در به مجازات رساندن اسحاق‪ ،‬هم بحران ساختار قضایی کیفری پاکستان را مورد تأکید قرار میدهد و هم‬
‫اینکه جای تردید نمیگذارد که چنین ضعفی سبب مصونیت از مجازات برای ارتکاب جرائم جدی میگردد‪ .‬عثمان‬

‫‪3‬‬
‫سیف هللا کرد حد اقل از سال ‪ 4334‬فرمانده عملیات لشکر جهنگوی در بلوچستان بوده است‪ .‬گزارشهای رسانهها‬
‫ظاهراً حاکی از آن است که وی در کشتار صدها تن در سراسر کشور‪ ،‬به ویژه در بلوچستان دست داشته است‪.‬‬

‫شرح برخی از وقایع‪ ،‬از گزارش «ما مردگان متحرکیم»‬

‫من راننده اتوبوسهایی هستم که در مسیر مرز ایران رفت و آمد میکنند‪ .‬به محض آنکه به ناحیه مستانگ رسیدیم‬
‫[مردان مسلح] با سرعت آمدند و راه را بر مابستند‪ .‬به خاطر ندارم چند تن بودند اما همگی مسلح به کالشنیکف و‬
‫بازوکا بودند‪ .‬آنها به ما گفتند پیاده شویم‪ .‬آنها پرسیدند چه کسانی سنی هستند و اسامی را سؤال میکردند‪ .‬سپس به‬
‫سنیها دستور دادند بدوند‪ .‬ما هم پریدیم و از ترس جانمان فرار کردیم‪ .‬همه ترسیده بودند ‪ ...‬یکی به این سوی و‬
‫دیگری به آن سوی میدوید‪ .‬اما در حالیکه آنها اجازه دادند هر کس که شیعه نبود فرار کند‪ ،‬اطمینان حاصل کردند‬
‫که شیعهها در داخل اتوبوس ماندهاند‪ .‬سپس آنها را مجبور کردند پیاده شوند و بر روی آنها آتش گشودند‪ .‬من در‬
‫حالی که در یک ساختمان در آن نزدیکی پناه گرفته بودم این صحنه را دیدم‪.‬‬
‫‪ -‬نقل از یک راننده سنی اتوبوس‪ ،‬کوته‬

‫من ده دقیقه قبل از حمله از فروشگاه بیرون آمده بودم‪ .‬چهار فروشگاه در یک ردیف قرار داشتند که متعلق به‬
‫شیعههای هزاره بوده و توسط آنها اداره میشدند و همگی آنها با یکدیگر مورد حمله قرار گرفتند‪ .‬شش تا هفت نفر‬
‫سوار بر موتور سیکلت آمدند و آتش گشودند‪ .‬آنها افراد هزاره ای را که در فروشگاه مشغول کار بودند و همچنین‬
‫افرادی را که در انبار پشت فروشگاه کار میکردند کشتند‪ .‬من بعداً دریافتم که دو روز پیش از حمله شخصی به‬
‫یک مغازه دار پشتون که فروشگاهش با فروشگاههای افراد هزاره به اندازه چهار مغازه فاصله داشت مراجعه‬
‫کرده و پرسیده بود کدامیک از این فروشگاهها متعلق به مردم هزاره است‪ .‬حمله کنندگان میدانستند که دقیقا ً چند‬
‫تن هزاره در آن فروشگاهها و در کجا مشغول کار بودند‪ .‬آنها میدانستند که مردمی هم بودند که در انبارهای مغازه‬
‫مشغول کار بودند و به همین دلیل بود که به پشت فروشگاهها هم رفته و آنها را نیز به قتل رساندند‪.‬‬
‫‪ -‬به نقل از یک مغازه دار هزاره‪ ،‬کوته‬

‫یوسف پسر جوان و خوش قیافه ای بود‪ .‬او ‪ 44‬سال داشت و در یک کالج محلی مشغول تحصیل در رشته‬
‫بازرگانی بود‪ .‬به محض آنکه نماز عید پایان یافت‪ ،‬یوسف از مسجد بیرون رفت تا به تعدادی از دوستانش خوش‬
‫آمد بگوید‪ .‬من دیدیم که او از مسجد بیرون رفت‪ .‬سپس انفجار اتفاق افتاد‪ .‬برخی از کشته شدگان و مجروحین به‬
‫سرعت به بیمارستان انتقال یافته بودند بنابراین من به بیمارستان سیویل رفتم‪ .‬من وارد بخش اورژانس شدم و در‬
‫آنجا اجساد کشته شدگان را کنار یکدیگر بر روی زمین گذاشته بودند و چهره شان را با کفن پوشانده بودند‪ .‬من آن‬
‫پوشش را برداشتم و نخستین آنها پسرم بود‪ .‬بدنش به کلی سوخته بود – در ناحیه قلب حفرهای ایجاد شده بود و آثار‬
‫انفجار گلوله بر روی تمام بدنش دیده میشد‪ .‬من فقط از روی دستهایش او را شناختم‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫دولت هر روز بیش از پیش در وظیفه خود برای محافظت از ما کوتاهی میکند‪ .‬اگر شیعه باشید‪ ،‬فقط قانون جنگل‬
‫و یا حتی بدتر از آن در حق شما روا داشته میشود‪ .‬من کسب و کار خوبی دارم و مالیاتم را میپردازم اما هنوز‬
‫هم احساس میکنم که من در پاکستان یک شهروند درجه دو هستم‪ .‬چرا شیعیان باید کشته شوند؟ چرا دولت به‬
‫لشکر جهنگوی اجازه میدهد ما را بکشند؟‬
‫‪ -‬به نقل از پدر یک قربانی هزاره‪ ،‬کوته‬

‫‪5‬‬