33 -21 .

‫ صص‬،12 ‫ ﺷﻤﺎره‬،8 ‫ دوره‬،1400 ‫ اﺳﻔﻨﺪ‬،‫ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‬

‫ﻣﺎهﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‬

www.smeir.org

‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در‬
‫ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

4
‫ وﺣﯿﺪ رﺿﺎﯾﯽ اﺳﻔﺪن‬،3‫ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﺻﺎدﻗﯽ‬،*2‫ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﮐﺮﻓﯽ‬،1‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ‬
‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس‬،‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬،‫ داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮي‬-1
‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس‬،‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬،‫ اﺳﺘﺎدﯾﺎر‬-2
‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس‬،‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬،‫ اﺳﺘﺎد‬-3
‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس‬،‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬،‫ داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮي‬-4
karafi@modares.ac.ir ،14115-111 ‫ ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﯽ‬،‫* ﺗﻬﺮان‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫ اراﺋﻪ ﺷﺪه‬،‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺪﯾﺪ از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﻋﺮض ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﺎﻣﻞ‬
.‫ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﺮﻋﺖ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﺮده و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎﻧﺎل را ﻧﺪارﻧﺪ‬.‫اﺳﺖ‬ 1400 ‫ آذر‬28 :‫درﯾﺎﻓﺖ‬
1400 ‫ دي‬22 :‫داوري اوﻟﯿﻪ‬
‫ اﺑﻌﺎد‬.‫ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ از ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ آراﯾﻪاي ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﻋﺮض ﮐﺎﻧﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
1400 ‫ اﺳﻔﻨﺪ‬2 :‫ﭘﺬﯾﺮش‬
‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻨﺞ ﻋﺪد ﮐﻮﯾﻞ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ از ﺟﻨﺲ آﻫﻦ ﮐﻢ ﮐﺮﺑﻦ و ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺳﯿﻢ‬150×6 ‫ﮐﺎﻧﺎل ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬
‫ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﯿﺎل ﻋﺒﻮري از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬4 S/m ‫ ﺑﺎ رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ‬NaOH ‫ درﺻﺪ وزﻧﯽ آب و ﻧﻤﮏ‬20 ‫ از ﻣﺤﻠﻮل‬.‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‬0/3 : ‫ﮐﻠﯿﺪواژﮔﺎن‬
‫ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺳﻪﺑﻌﺪي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬.‫ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﯽ در ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺴﺘﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ‬.‫اﺳﺖ‬ ‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﯽ‬.‫ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل و ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ در ﻧﺮماﻓﺰار اﻟﻤﺎن ﻣﺤﺪود ﮐﺎﻣﺴﻮل ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬،‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻋﺪدي ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل‬
‫و ﻋﺪدي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ آراﯾﻪاي ﯾﮏﺑﺎر در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ آراﯾﻪﻫﺎ‬
‫ ﺗﺎ‬0 ‫ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﻋﺖ از‬،‫ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺮوﻓﯿﻞ دﺑﯽ ورودي ﭘﺎراﺑﻮﻟﯿﮏ و ﺧﻄﯽ‬.‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻓﻌﺎل ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ داﺷﺘﻪ‬.‫ در ورودي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه و ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‬،‫ ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ‬10
.‫ درﺻﺪ( و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻮﻓﻖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي در ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬16 ‫)ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺧﻄﺎ‬

Design and fabrication of electromagnetic arrayed flow meter to measure

velocity profiles in a rectangular channel
Seyed Peyman Hashemi, Mohammad Reza Karafi*, Mohammad Hossein Sadeghi, Vahid
Rezaee Esfeden
Department of Mechanical Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
* P.O.B. 14115-141, Iran, Tehran , karafi@modares.ac.ir
Article Information Abstract
Original Research Paper In this paper, a new structure of an electromagnetic flow meter capable of measuring the velocity profile in a
Received: 19 December 2021 rectangular channel is presented. Common electromagnetic flowmeters measure the average velocity and are not
First Decision: 12 January 2022 capable of detecting velocity profiles in the cross-section of the channel. An array electromagnet with the ability to
Accepted: 21 February 2022 control the magnetic field across the channel is used to measure the velocity profile. The dimensions of the
rectangular channel are 6 × 150 mm2 and the magnetic field is created by five coils with a low carbon iron core with a
Keywords: wire diameter of 0.3 mm. 20% NaoH solution with a conductivity of 4 S/m is used as the fluid passing through the
Electromagnetic flow meter,
flowmeter. An electromagnetic arrayed flowmeter is fabricated and experimentally tested in a closed path. Three-
Velocity profile measurement
Numerical simulation of fluid flow dimensional simulations of flowmeter including magnetic field, fluid velocity and induced current at the electrodes
are performed in the finite element software COMSOL.The arrayed electromagnetic flow meter is experimentally and
numerically investigated when the magnetic field was uniform and the array is also activated separately. Also, the
parabolic and linear inlet flow profiles, with speed changes from 0 to 10 liters per minute, are applied to the inlet and
the flowmeter output signal is recorded. The experimental and simulation results have a good fit (mean error 16%)
and show the successful performance of the array flowmeter in measuring the channel cross-sectional velocity
profile.

‫ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺟﺮﯾﺎن و ﺣﺠﻢ ﺳﯿﺎل ﻋﺒﻮري از ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ‬،‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬-1

‫ از ﯾﮏ دﯾﺪﮔﺎه‬.‫ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‬ ‫در ﺑﺴﯿﺎري از ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺎل در ارﺗﺒﺎط‬

Please cite this article using: :‫ﺑﺮاي ارﺟﺎع ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﻋﺒﺎرت ذﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
S. P. Hashemi, M. R. Karafi, M. H. Sadeghi, V. Rezaee Esfeden, Design and fabrication of electromagnetic arrayed flow meter to measure velocity profiles in a rectangular
channel, Iranian Journal of Manufacturing Engineering, Vol. 8, No. 12, pp. 21- 33, 2022 (in Persian)
‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﻟﺨ ﻂ‪ 2‬ﺳﯿﺎل در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮدهاي در‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬او ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ داﯾﺮوي ﺳﯿﮕﻨﺎل‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ در ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﺑﻪ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ واﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ وي ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﯾﮏ ﺗﺌﻮري ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮاي درك‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ را اراﺋﻪ ﮐﺮد‪ .‬او ﻣﯿﺰان ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ﺑﺮ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد و ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﻋﺖ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را ﺑﺮ‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ]‪ .[4‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻮﯾﺮ روش ﺗﺎﺑﻊ‬
‫وزﻧﯽ‪ 3‬را در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻪﺑﻌﺪي ﺗﻌﻤﯿﻢ داد‪ .‬ﺑﻮﯾﺮ وﺳﯿﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫اﯾﺪهآل را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ در آن ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪ ﻧﺮخ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺳﯿﺎل واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ ]‪.[5‬‬
‫ﻫﻤﭗ و ورﺳﺘﯿﮓ در راﺳﺘﺎي اﺻﻼح ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎ و ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ ﺷﺪن‬
‫آنﻫﺎ )از دﯾﺪﮔﺎه ﭘﯿﮑﺮﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ( ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺠﺎزي ﺟﺮﯾﺎن در ﯾﮏ ﻣﺪل ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺪود ﺳﯿﺎل‪ 4‬ﯾﮏ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ وزﻧﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ را ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي ﮐﺮدﻧﺪ ]‪ .[6‬ﻟﻮﻧﺘﺎ و‬
‫ﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن آرام‬
‫ﺳﻬﻤﯽوار و ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻐﺸﻮش ﺑﻮد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل و آﺷﻔﺘﮕﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﺎل دارد و ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺪل ﮐﺮدن دﻗﯿﻖ ﺳﯿﺎل و رﻓﺘﺎر آن از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫اﺳﺖ ]‪ .[7‬در ﺳﺎل ‪ 1995‬ﻫﻮرﻧﺮ و ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭼﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮودي ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ‬
‫ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ را اراﺋﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ وﺟﻮد اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎي‬
‫اﺿﺎﻓﯽ را ﺑﺮ ﺧﻄﺎي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ از ﭼﻨﺪ اورﯾﻔﯿﺲ ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد اﻏﺘﺸﺎش ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ‬
‫در ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﭘﺮوﻓﯿﻞﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ]‪ .[8‬آﻧﺪره وﯾﮕﻔﺮس و ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪ 2012‬ﺑﺎ‬
‫ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻧﯿﺮوي ﻟﻮرﻧﺘﺲ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل آب ﻧﻤﮏ را‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎﻧﺎل آنﻫﺎ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ ﺑﻮده و ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﮐﻨﺎره‬
‫ﮐﺎﻧﺎل ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﺳﯿﺎل رﺳﺎﻧﺎ ﻧﯿﺮوي ﻟﻮرﻧﺘﺲ ﻋﻤﻞ ﮐﺮده‬
‫و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪2‬‬
‫‪Rectilinear flow‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪Weight Function Method (WFM‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Finite Fluid Volume‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺳﯿﺎل را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫ﺗﻤﺎﺳﯽ و ﻏﯿﺮﺗﻤﺎﺳﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪ .‬ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﻤﺎﺳﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﺎ ﺳﯿﺎل در ﺗﻤﺎس ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻤﺎس ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺳﯿﺎل ﺑﺎ‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺟﺮﯾﺎن آن اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫ﻏﯿﺮﺗﻤﺎﺳﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺪون ﺗﻤﺎس ﺑﺎ‬
‫ﺳﯿﺎل اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬دراﯾﻦﺑﯿﻦ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺎل داراي‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ از ﻗﺒﯿﻞ دﻣﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ و‬
‫ﺳﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﺑﺎﻻ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺎر اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﻤﺎﺳﯽ‬
‫اﻣﺮي دﺷﻮار و در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻏﯿﺮﻣﻤﮑﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮارد‬
‫از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻏﯿﺮﺗﻤﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫ﻏﯿﺮﺗﻤﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي آﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﯿﮏ و ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي آﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﯿﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺧﺘﻼف زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﮕﻨﺎل‬
‫ارﺳﺎﻟﯽ و درﯾﺎﻓﺘﯽ اﻣﻮاج ﺻﻮﺗﯽ در ﺳﯿﺎل ﮐﺎر اﻧﺪازهﮔﯿﺮي را اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺗﺮاﻧﺴﺪﯾﻮﺳﺮﻫﺎي ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎ و ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺳﻨﺴﻮري و ﻋﻤﻠﮕﺮي‬
‫آﻧﻬﺎ در دﻣﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد آنﻫﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺬاب ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ روﺑﺮو ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ]‪ .[1‬اﻣﺎ‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ‬
‫ﻏﯿﺮﺗﻬﺎﺟﻤﯽ ﺑﻮدن‪ ،‬دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻋﺪم ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل‬
‫ﻋﺒﻮري از ﮐﺎﻧﺎل ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي وﯾﮋهاي دارﻧﺪ‪ .‬دﻗﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ راﯾﺞ در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ در‬
‫ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي داراي ﺗﻘﺎرنﻣﺤﻮري ‪ ±%0/05‬اﺳﺖ ]‪ .[2‬ﭘﯿﺶ از‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮده در زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﻣﺎﯾﮑﻞ ﻓﺎرادي را اوﻟﯿﻦ ﻓﺮدي داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻋﺪ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬
‫ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺳﯿﺎل در ﺣﺎل ﺣﺮﮐﺖ را در ﺳﺎل ‪ 1832‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻗﺮار داد‪ .‬او ﺳﻌﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎﻣﺎس‪ 1‬ﺑﺮ‬
‫اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ آب در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﻣﯿﻦ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫او ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌﺪدي از ﻗﺒﯿﻞ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه و اﺛﺮات‬
‫ﺗﺮﻣﻮاﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻓﺎﺑﺮ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل‬
‫‪ 1932‬از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ وﺳﯿﻠﻪ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﯾﺎدي در ﻣﺒﺎﺣﺚ‬
‫ﺗﺌﻮري و اراﺋﻪ رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﻮرﻟﻤﻦ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﻧﻮع‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻘﺎرن از ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻧﻮع‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻏﯿﺮﻣﺘﻘﺎرن اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮد ﻧﺪارد ]‪ .[3‬ﺷﺮﮐﻠﯿﻒ را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮑﯽ از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﺻﻠﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫داﻧﺴﺖ‪ .‬وي در ﺳﺎل ‪ 1954‬ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ وزﻧﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي را ﺑﺮاي‬
‫‪1‬‬
‫‪Thames River‬‬
‫‪22‬‬
‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬
‫و ﻧﺤﻮه ﺗﺤﺮﯾﮏ آنﻫﺎ ﺑﺮ ﺧﻄﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﭘﺎﻟﺲ ورودي‬
‫را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻮج ذوزﻧﻘﻪاي ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه و‬
‫ﻧﻮع ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎدي ﺑﺮ روي دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ دارد ]‪.[17‬‬
‫در اﮐﺜﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺮور ﺷﺪه ﻣﻘﻄﻊ داﯾﺮوي ﺑﻮده و ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﯽ‬
‫ﺑﺮ روي اﺛﺮات ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺤﺪودي در ﻣﻮرد ﺗﺸﺨﯿﺺ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ )ﻧﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻟﻮﮐﺎس و ﻫﻤﮑﺎران را ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ داﻧﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﻫﯿﭻﮐﺪام ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ در ﻋﺮض ﮐﺎﻧﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﯽ ﭘﺮوﻓﯿﻞﻫﺎي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﺻﻨﻌﺖ ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺧﻢﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﺎﻓﯽ )‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ( از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در‬
‫ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻢﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻪ راﻫﯽﻫﺎ‪ ،‬ﺷﯿﺮﻫﺎ و‪ ( ...‬ﻧﺼﺐ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻋﻤﺎل ﻫﺰﯾﻨﻪ و زﻣﺎن و در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد‬
‫)ﻗﻄﺮﻫﺎي زﯾﺎد( ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻏﯿﺮﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ]‪ .[2‬در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردي دﻗﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ]‪ .[18‬ﻟﺬا وﺟﻮد ﻓﻠﻮﻣﺘﺮي‬
‫ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻫﻤﯿﺖ‬
‫زﯾﺎدي دارد‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﺪان‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻔﺎوت در ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ‬
‫ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر آراﯾﻪاي ﺟﺪﯾﺪ ﻃﺮاﺣﯽ و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر آراﯾﻪاي‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ‪ 5‬آراﯾﻪ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ در راﺳﺘﺎي ﻋﺮﺿﯽ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ‪ 6×150‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺮﺑﻊ ﭼﯿﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﯿﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ آب‬
‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ )رﺳﺎﻧﺎ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮري از‬
‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ در ﻫﺮ آراﯾﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯿﺪان‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي‬
‫در ﻧﺮماﻓﺰار اﺟﺰا ﻣﺤﺪود ﮐﺎﻣﺴﻮل ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻫﻢ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ دﻟﺨﻮاه‬
‫در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ آراﯾﻪاي ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺎﯾﻖ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﯾﮏ ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻋﺪدي از ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪ -2‬اﺻﻮل ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬
‫ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫــﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ ﺷــﺎﻣﻞ دو آﻫﻨﺮﺑــﺎ ﯾــﺎ‬
‫‪23‬‬
‫ﺳﯿﺎل ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢ آنﻫﺎ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﻮده و ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺣﺮﮐﺖ آن ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارد‬
‫]‪ .[9‬ﻟﻮﮐﺎس و ﻫﻤﮑﺎران از ﺳﺎل ‪ 1999‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺧﻮد را در ﻣﻮرد‬
‫اﻧﻮاع ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آﻏﺎز ﮐﺮدﻧﺪ ]‪ [10‬و ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ]‪ [11‬در ﺳﺎل ‪ 2013‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از‬
‫ﭼﯿﺪﻣﺎن داﯾﺮوي اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮي را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺎدر‬
‫اﺳﺖ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ را در ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻓﺎزي و ﺗﮏ ﻓﺎزي‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﻔﺖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮود در ‪ 7‬ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫از دو ﮐﻮﯾﻞ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺳﺮﻋﺖ در ﺗﻤﺎم ﺟﻔﺖ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺧﺘﻼف‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ ]‪ .[2‬اﺧﯿﺮاً ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﻋﺪدي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي ﻣﺪلﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ در ﻫﻨﺪﺳﻪﻫﺎي ﭘﯿﭽﯿﺪه و‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي ﭘﯿﭽﯿﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻮﻧﯽ و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪ 2019‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺎز در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‪ ،‬اﺛﺮ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﻓﻠﺰات ﻣﺬاب ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ را ﺑﻪﺻﻮرت‬
‫ﺗﺌﻮري ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺎز در ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﺘﻨﺎوب ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺎز در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻗﺮار دادﻧﺪ]‪ .[12‬در ﺳﺎل ‪ 2019‬واﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و ﭘﺮدازش ﺗﺼﻮﯾﺮ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن دوﻓﺎزي ﺳﯿﺎل‬
‫و ﮔﺎز را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﯾﮏ ﻫﻤﺰن‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ و ﻋﺒﻮر ﺳﯿﺎل از ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ اورﯾﻔﯿﺲدار‪ ،‬ﻣﯿﺰان‬
‫ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﺎل را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ و ﭘﺮدازش ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺛﺮ ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﺎل را‬
‫ﺑﺮ ﺛﻮاﺑﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ ]‪ .[13‬ﺟﯿﺎﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫در ﺳﺎل ‪ 2020‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺟﺰا ﻣﺤﺪود روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات در‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل را در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ داﯾﺮوي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار‬
‫دادﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺪل ﺧﻮد از ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﮑﺎن ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﺼﺐ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ ]‪ .[14‬ﭘﺎﻻاو و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران ﻧﯿﺰ در ﺳﺎل ‪ 2020‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﺪدي ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات‬
‫ﺗﻼﻃﻢﻫﺎي ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎل ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و آﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﯿﮏ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﻣﺪل ﺳﻪﺑﻌﺪي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺳﯿﺎل‪ ،‬ﺧﻄﺎﻫﺎ و رﻓﺘﺎر ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ ]‪ .[15‬ﻟﯽ و ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪2020‬‬
‫ﯾﮏ ﻣﺪل ﭼﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮودي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ دﯾﻮاره ﻏﯿﺮ‬
‫را ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ آن را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮدﻧﺪ ]‪ .[16‬ﺗﯿﺎن و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪ 2021‬ﺗﺄﺛﯿﺮ وروديﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬
‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫‪ -3‬ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ آراﯾﻪاي‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﮕﻨــﺖ در دو ﻃــﺮف ﮐﺎﻧــﺎل‪ ،‬ﮐــﻪ وﻇﯿﻔــﻪ اﯾﺠــﺎد ﻣﯿــﺪان‬
‫در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘـﺪاول‪ ،‬ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ داﺋـﻢ در ﮐﺎﻧـﺎل را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه دارﻧـﺪ و دو اﻟﮑﺘـﺮود در‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﮐﺎﻧﺎل ﺳﯿﺎل ﺑـﻪﺻـﻮرت ﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ‬ ‫دﯾﻮاره ﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺮ اﺛـﺮ ﺣﺮﮐـﺖ‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﮔﺮدد و ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺰﺋـﯽ در ﻣﯿـﺰان ﭼﮕـﺎﻟﯽ ﻣﯿـﺪان‬ ‫ﺳﯿﺎل رﺳﺎﻧﺎ در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑـﯽ در‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻫـﺪف اﯾﺠـﺎد ﻣﯿـﺪان‬ ‫اﻟﮑﺘﺮودﻫـﺎ اﯾﺠـﺎد ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬در ﺷـﮑﻞ ‪ 1‬ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ در راﺳـﺘﺎي ﻋـﺮض ﮐﺎﻧـﺎل و ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘـﺮل‬ ‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﯾـﮏ ﺳـﺎﺧﺘﺎر‬
‫آراﯾﻪاي ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ و ﻗﺎﺑـﻞ ﮐﻨﺘـﺮل‬
‫را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ﺷـﻤﺎﺗﯿﮏ و ﻣـﺪل ﻫﺴـﺘﻪ ﺳـﯿﻢﭘـﯿﭻ‬
‫آراﯾﻪاي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﺳﺎﺧﺘﺎر آراﯾﻪاي و ﺑﺎ‬
‫ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺗﯿﻐـﻪﻫـﺎي ﺳـﯿﻢﭘـﯿﭻ‪ ،‬ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در آن ﻧﺎﺣﯿﻪ از ﮐﺎﻧﺎل اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑـﺎ اﻋﻤـﺎل‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻔﺎوت در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫را اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪Fig. 1 Electromagnetic flow meter structure‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 1‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬

‫رواﺑﻂ ﺗﺌﻮري ﺣﺎﮐﻢ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﻣﻮﺳـﻮم‬

‫ﺑﻪ رواﺑﻂ ﻣﮕﻨﺘﻮﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎل در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ از ﻗﺎﻧﻮن اﻫﻢ و ﺑﻪﺻﻮرت راﺑﻄﻪ‬
‫)‪ (1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد]‪.[19‬‬
‫=⃗‬ ‫⃗ ×⃗ ‪⃗+‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ V‬ﺑﺮدار ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل‪ B ،‬ﺑﺮدار ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و‬
‫رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﯿﺎل و ‪ E‬ﺑﺮدار ﻣﯿﺪان اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮم ⃗ × ⃗ ﻣﻌﺮف وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ در اﺛﺮ ﺣﺮﮐـﺖ‬
‫ﺳﯿﺎل اﺳﺖ و ‪ E‬ﻣﯿﺪان اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻮﺟﻮد اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺪان اﻟﮑﺘﺮﯾﮑـﯽ اﺿـﺎﻓﻪاي در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ﻫﻢ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤـﯿﻦ دﻟﯿـﻞ از ﺗـﺮم ‪ E‬در راﺑﻄـﻪ )‪ (1‬ﭼﺸـﻢﭘﻮﺷـﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮدار ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ﺑﻪﺻﻮرت رواﺑـﻂ‬
‫)‪ (2‬و )‪ (3‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫=⃗‬ ‫‪̂+‬‬ ‫‪̂+‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪⃗ = ̂+ ̂+‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫( =‬ ‫) ‪− w +‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫=‬ ‫‪− u+‬‬ ‫)‪(5‬‬
‫‪Fig. 2 Schematic of the arrayed Electromagnetic flow meter core and‬‬
‫‪channel‬‬
‫( =‬ ‫) ‪− v+‬‬ ‫)‪(6‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻫﺴﺘﻪ و ﮐﺎﻧﺎل ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬ ‫در ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي در ﻧـﺮماﻓـﺰار ﮐﺎﻣﺴـﻮل رواﺑـﻂ )‪ (4‬ﺗـﺎ )‪ (6‬در‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮﯾﺴﯿﺘﻪ وارد ﺷﺪه و اﯾﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﻌﺮف ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎ ﺷﺪه‬
‫ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎل ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ و ﺟﻬـﺖ اﻟﻘـﺎي‬ ‫در اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬ ‫‪24‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫در ﺷﮑﻞ ‪ 4‬ﻣﺪار و ﻣﺴﯿﺮ آزﻣـﻮن ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ آراﯾـﻪاي ﻧﺸـﺎن داده‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ -4‬اﻟﻒ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دو اﻟﮑﺘﺮود ﻧﻘـﺮهاي‬
‫ﺳﯿﺎل از ﻣﺨﺰن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﭗ ﺳـﺎﻧﺘﺮﻓﯿﻮژ وارد ﻣﺴـﯿﺮ ﺷـﺪه و‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ در ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﮐﺎﻧﺎل ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﮔﯿﺞ ﻓﺸﺎر وارد ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺮﯾﺎن ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﯾـﮏ‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻔﻠﻮن و ﺑﻪ روش ﻣﺎﺷﯿﻦﮐـﺎري ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺴـﯿﺮ اﻧﺤﺮاﻓـﯽ ﻧﯿــﺰ ﺟﻬـﺖ ﮐﻨﺘــﺮل دﺑـﯽ ورودي و ﺟﻠــﻮﮔﯿﺮي از‬ ‫اﺑﻌﺎد داﺧﻠﯽ ﻣﻘﻄﻊ آن ‪ 150×6‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﻣﯿـﺰان‬ ‫دﯾﻮاره آن ‪ 1/5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﻫﺴـﺘﻪ آراﯾـﻪاي از آﻫـﻦ‬
‫ﺳﯿﺎل ﻋﺒﻮري از ﯾﮏ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺛﻘﻠﯽ )ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﮐﺖ ‪ Kobold‬آﻟﻤـﺎن‬ ‫ﮐﻢ ﮐﺮﺑﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺎﺷﯿﻦﮐﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ ‪ 0/1‬ﻟﯿﺘﺮﺑﺮدﻗﯿﻘﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷـﺪه و اﻣﮑـﺎن اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي‬ ‫اﺑﻌﺎد آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي‬
‫ﺳﯿﺎل از ‪ 2‬ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ ﺗﺎ ‪ 25‬ﻟﯿﺘـﺮ ﺑـﺮ دﻗﯿﻘـﻪ را دارد( اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫‪ 4‬ﺑﻮﺑﯿﻦ در ﻫﺮ ﺗﯿﻐﻪ ﻓـﺮاﻫﻢ ﮔـﺮدد‪ .‬از ‪ 500‬دور ﺳـﯿﻢ ﻣﺴـﯽ ‪0/3‬‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺳـﯿﺎل وارد ﮐﻠﮑﺘـﻮر ﺷـﺪه و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺟﻬـﺖ ﺳـﯿﻢﭘﯿﭽـﯽ ﺑـﻮﺑﯿﻦﻫـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺷﯿﺮﻫﺎي ﺗﻌﺒﯿـﻪ ﺷـﺪه در ‪ 5‬ﻣﺴـﯿﺮ وارد ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨـﺎﻃﯿﺲ‬ ‫ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮﺑﯿﻦﻫﺎ )‪ 4‬ﺑﻮﺑﯿﻦ( در ﻫﺮ ﺗﯿﻐـﻪ ‪ 2000‬دور‬
‫آراﯾﻪ اي ﻣﯽﺷﻮد و ﭘﺲ از آن ﻣﺠﺪدا وارد ﻣﺨﺰن ﻣﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﺑـﺪﯾﻦ‬ ‫ﺳﯿﻢ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ اﻣﮑﺎن اﯾﺠﺎد ﭘﺮوﻓﯿﻞﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ در زﯾـﺮ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ و‬ ‫ﺑــﺮاي اﻧــﺪازهﮔﯿ ـﺮي ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ ﺣﺎﺻــﻞ از ﻫﺴــﺘﻪ و‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ از ﮔﺎوسﻣﺘﺮ‪ 1‬ﻣﺪل ‪ HT201‬ﺷﺮﮐﺖ ﺳـﯽﮔﻮﻟـﺪنوال‪ 2‬ﺑـﺎ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ از ‪ 0‬ﺗـﺎ ‪ 2000‬ﻣﯿﻠـﯽ ﺗﺴـﻼ‬
‫اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬اﯾــﻦ ﮔــﺎوسﻣﺘــﺮ داراي رزوﻟﯿﺸــﻦ ‪0/01‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﺗﺴﻼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ دﻗﺖ ‪ 2‬درﺻﺪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺟﻬـﺖ‬
‫آزﻣــﺎﯾﺶ ﻓﻠــﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ ﺣﺎﻟــﺖ آراﯾــﻪاي‪ ،‬در ورودي‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﻣﮑﺎن اﯾﺠـﺎد ﺳـﺮﻋﺖﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت در ﻋـﺮض ﮐﺎﻧـﺎل‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ دﻟﯿـﻞ ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﺴـﯿﺮ ورودي ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨـﺪي ﺷـﺪه و ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻣﺠـﺰا ﻗﺎﺑﻠﯿـﺖ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل دﺑﯽ ﺳﯿﺎل وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ ﻣﻨﻈـﻮر از ﯾـﮏ‬
‫ﮐﻠﮑﺘﻮر در ﻣﺴﯿﺮ ورودي اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه ﮐـﻪ ﺳـﯿﺎل ﭘـﺲ از ﺟﻤـﻊ‬
‫)اﻟﻒ(‬ ‫ﺷﺪن در ﮐﻠﮑﺘﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﯿﺮﻫﺎي ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه در ﺧﺮوﺟﯽ آن‬
‫وارد ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﻣﯿـﺰان ﺳـﯿﺎل در ﻫـﺮ ﻣﺴـﯿﺮ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ 3‬اﺑﻌﺎد ﻫﺴﺘﻪ و ﮐﺎﻧﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬

‫)ب(‬
‫)‪Fig. 3 Core and Channel’s dimensions (mm‬‬
‫‪Fig. 4 Array electromagnetic flowmeter test circuit and path‬‬
‫ﮐﺎﻧﺎل )‪(mm‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ 3‬اﺑﻌﺎد ﻫﺴﺘﻪ و‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 4‬ﻣﺪار و ﻣﺴﯿﺮ آزﻣﺎﯾﺶ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ آراﯾﻪاي‬
‫‪1‬‬
‫‪Gauss meter‬‬
‫‪2‬‬
‫‪CGoldenwall‬‬

‫‪25‬‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ورودي ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﻧﯿــﺰ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮﻟــﺮ‬ ‫در ﺷﮑﻞ ‪ 5‬ﻧﻤﺎي ﻣﻮﻧﺘﺎژي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﻣﻮﻧﺘﺎژ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻨﺎوب اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋـﺚ ﺣـﺬف وﻟﺘﺎژﻫـﺎي‬ ‫ﺷﺪه در آزﻣﻮن ﺗﺠﺮﺑﯽ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ آراﯾﻪ ﺷـﻤﺎره ‪ 2‬ﺳـﯿﻢﭘﯿﭽـﯽ‬
‫‪ DC‬ﻣﺰاﺣﻢ ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﯿﮑﺮوﮐﻨﺘﺮﻟـﺮ ‪Atmaga 8a‬‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻮﺑﯿﻦﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮي ﺑﻪ ﻫـﻢ‬
‫ﭘﺎﻟﺲ ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻨﻈـﯿﻢ )‪ 4‬ﻫﺮﺗـﺰ( ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺷـﺪه و‬ ‫ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ و در ﻣﺠﻤﻮع ﻫﺮ آراﯾﻪ در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻨﺎوب ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬از ﯾـﮏ دراﯾـﻮر ﻣﻮﺗـﻮر و‬ ‫‪ 8‬ﺑﻮﺑﯿﻦ ﺗﺸﮑﯿﻞ ‪ 4000‬دور ﺳﯿﻢﭘـﯿﭻ ﺑـﺎ ﻗﻄـﺮ ‪ 0/3‬را ﻣـﯽدﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ دو ﮐﺎﻧﺎل ‪ 30‬وﻟﺖ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫دﻟﯿﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻌﺪاد دور ﺑﺎﻻ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗـﻮي‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 7‬ﺑﺮد ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﮔﯿﺮﻧﺪه‪ ،‬دراﯾﻮر ﻣﻮﺗﻮر و ﻧﺤﻮه‬ ‫زﯾﺮ ﻫﺮ ﯾﮏ از آراﯾﻪﻫﺎ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺳـﯿﻢﭘـﯿﭻ ﻫـﺮ ﯾـﮏ از‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﺑﯿﻦ ﻫﺎ ﺣﺪود ‪ 8‬اﻫﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻋﻤـﺎل اﺧـﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ ‪60‬‬
‫وﻟﺘﯽ در ﻣﺠﻤﻮع از ﯾﮏ آراﯾﻪ )‪ 8‬ﺑﻮﺑﯿﻦ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 64‬اﻫﻢ( ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 0/94‬آﻣﭙﺮ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑــﻪ ﻋﻠــﺖ اﯾﻨﮑــﻪ اﺧــﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴــﯿﻞ اﯾﺠــﺎد ﺷــﺪه در ﻓﻠــﻮﻣﺘﺮ‬
‫)ﻋﻠﯽاﻟﺨﺼﻮص ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي( در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﯿﻠﯽ وﻟـﺖ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳـﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺣﺬف وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺰاﺣﻢ ﻣﺪاﺧﻠـﻪﮔـﺮ ‪DC‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻨـﺎوب ﻣﻌﮑـﻮس ﺷـﻮد و‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻨﺎوب ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ و در ﺳـﯿﮕﻨﺎل‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﯿﺰ از ﻓﯿﻠﺘـﺮﻫـﺎي ﺑﺎﻻﮔـﺬر و ﭘـﺎﯾﯿﻦﮔـﺬر اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﻮد‪.‬‬
‫‪Fig. 6 Output signal amplifier and filter circuit‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ورودي ﻣﺪار ﺑﺮاي ﺣﺬف اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري روي ﺳـﯿﮕﻨﺎل‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 6‬ﻣﺪار ﻓﯿﻠﺘﺮ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫ورودي از ﺑﺎﻓﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 6‬ﻣﺪار ﺗﻘﻮﯾـﺖ‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل و ﻓﯿﻠﺘﺮ وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺰاﺣﻢ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫واﮐﻨﺶ ﻫـﺎي اﻟﮑﺘﺮوﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺳـﯿﺎل ﻫﻤـﻮاره ﯾـﮏ وﻟﺘـﺎژ ‪DC‬‬
‫ﻣـﺰاﺣﻢ در ﺳــﯿﺎل وﺟـﻮد دارد ﮐــﻪ ﺑــﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﯿﻠﺘــﺮ ﺑﺎﻻﮔــﺬر‬
‫)ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻗﻄﻊ ‪ 1.5‬ﻫﺮﺗﺰ( در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺴﯿﺮﻫـﺎي ورودي ﺣـﺬف‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑـﺎﻻ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮر‬
‫ﭘﻤﭗ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪار و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺮق ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﯿﻠﺘـﺮ ﭘـﺎﯾﯿﻦﮔـﺬر‬
‫)ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻗﻄﻊ ‪ 16‬ﻫﺮﺗﺰ( ﻧﯿﺰ در ﻣﺪار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﻧﯿـﺰ از ﯾـﮏ ﺗﻘﻮﯾـﺖ ﮐﻨﻨـﺪه‬
‫دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻠﯽ ﺑﺎ آپاﻣﭗ ‪ TL082‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Fig. 5 Assembly view of constructed arrayed electromanetic flowmeter‬‬

‫‪when array number 2 is active‬‬
‫‪Fig. 7 Transmitter and receiver board of flowmeter‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ 5‬ﻧﻤﺎي ﻣﻮﻧﺘﺎژي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ آراﯾﻪاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ آراﯾﻪ ﺷﻤﺎره ‪2‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 7‬ﺑﺮد ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﻓﻌﺎل‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ﺑﺎ ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺑﺮد ﺗﺤﺮﯾﮏ و ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي‬

‫وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺮﮐـﺖ ﺳـﯿﺎل در ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ وﺟـﻮد دارد‪ .‬آراﯾـﻪﻫـﺎي‬
‫ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ و ﻣﺴـﯿﺮﻫﺎي ورودي ﺑـﻪ آن ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ‪ 8‬از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ ﺷﻤﺎرهﮔـﺬاري‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در آزﻣﻮنﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎز ﺷـﺪه و‬
‫آراﯾﻪﻫﺎ ﻓﻌﺎل ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ در ﻫـﺮ ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﯿﻠﻮﺳﮑﻮپ اﺳﺘﺨﺮاج و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Fig. 9 Schematic of modeled flowmeter in Comsol‬‬

‫‪ -4‬ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزيﻫﺎي ﻋﺪدي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 9‬ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺪل ﺷﺪه در ﻧﺮم اﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل‬ ‫ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﯾﻨﮑـﻪ ﻫـﻢزﻣــﺎن ﻗـﻮاﻧﯿﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﺴـﯿﺘﻪ‪ ،‬ﺳــﯿﺎﻻت و‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﺑﺮ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي آن در‬
‫‪Table 1 Specifications of the fluid‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﯿﺎل‬
‫ﻧﺮماﻓﺰاري ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﭼﻨﺪ ﻓﯿﺰﯾﮏ را دارا‬
‫ﻣﻘﺪار‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﺮماﻓـﺰار ﮐﺎﻣﺴـﻮل ﻣـﺎﻟﺘﯽ‬
‫‪0/0012‬‬ ‫ﮔﺮانروي )‪(pa ∙ s‬‬ ‫ﻓﯿﺰﯾﮏ‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 9‬ﻣـﺪل اﯾﺠـﺎد ﺷـﺪه در‬
‫‪1024‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ) ‪ρ (Kg m‬‬ ‫ﮐﺎﻣﺴﻮل ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻪ آراﯾﻪاي‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ و ﺳﯿﺎل ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫‪4‬‬ ‫رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ )‪(S/m‬‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻌﺎد و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﻣﺸـﺎﺑﻪ آزﻣـﻮن ﺗﺠﺮﺑـﯽ‬
‫‪1‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﮔﺬردﻫﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪µr‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﻧﻘﺮه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ و ﺳـﯿﺎل ﻧﯿـﺰ‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﮐـﻪ در اﯾـﻦ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﺑﺎﯾـﺪ ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﮔﺮدﻧـﺪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل آب ﻧﻤﮏ ‪ NaOH‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ درﺻﺪ وزﻧﯽ ﻧﻤﮏ ﺣﻞ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﯾﺠـﺎد ﯾـﮏ‬
‫ﺷﺪه در آب ﻣﯿﺰان رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﻣﺤﻠـﻮل ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿـﻖ‬
‫ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ داﺋﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﯾـﮏ ﻓﯿﺰﯾـﮏ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ‪ 20‬درﺻﺪ وزﻧﯽ ﻧﻤﮏ ‪ NaOH‬در آب ﺣﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺟﺮﯾــﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑــﯽ ﻧﯿــﺰ ﺟﻬــﺖ ﺷــﺒﯿﻪﺳــﺎزي وﻟﺘــﺎژ اﻟﻘــﺎﯾﯽ در‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻧﻤﮏ در آب ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[21 ،20‬در‬
‫اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ و آﺧﺮﯾﻦ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﺑﺨـﺶ‬
‫ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت آب ﻧﻤﮏ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه در ﻧﺮماﻓﺰار ﻧﺸـﺎن داده‬
‫ﺳﯿﺎﻻﺗﯽ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺟﺮﯾـﺎن ﺳـﯿﺎل ﻣـﻮرد ﻧﯿـﺎز‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﻞ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺘﺪا در ﯾﮏ ﮔـﺎم ﻓﯿﺰﯾـﮏ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل ﻓﻌﺎل ﺑﻮده و ﺟﺮﯾﺎن در ﺳﯿﺎل اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫در ﮔﺎم ﺑﻌﺪي ﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ و اﻟﮑﺘﺮﯾﺴـﯿﺘﻪ ﻓﻌـﺎل ﺷـﺪه و‬
‫وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﺮماﻓـﺰار ﺧﺮوﺟـﯽ‬
‫ﺳــﺮﻋﺖ را از ﻓﯿﺰﯾــﮏ ﺟﺮﯾــﺎن ﺳــﯿﺎل و ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ را از‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﺮده و ﺑﺎ ﻗﺮار دادن در رواﺑـﻂ )‪ (4‬ﺗـﺎ‬
‫)‪ (6‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه را ﺑﺪﺳﺖ ﻣـﯽآورد‪ .‬ﻣﺮاﺣـﻞ ﺣـﻞ‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه در ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل در ﺷـﮑﻞ ‪ 10‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ در ﮔﺎمﻫـﺎي ﺣـﻞ‪ ،‬ﯾـﮏ ﺗﺤﻠﯿـﻞ‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ‪ 2‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﺳـﯿﺎل ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ورودي ﺳﺮﻋﺖ در ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ورودي‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﺤـﯿﻂ در ﺧﺮوﺟـﯽ و‬
‫ﺷــﺮاﯾﻂ دﯾــﻮارهﻫــﺎي ﺑــﺪون اﺻــﻄﮑﺎك ﻣــﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬در ﻓﯿﺰﯾــﮏ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﺴــﯿﺘﻪ ﻧﯿــﺰ ﯾﮑــﯽ از اﻟﮑﺘﺮودﻫــﺎ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان زﻣــﯿﻦ‪ 3‬ﺗﻌﺮﯾــﻒ‬ ‫‪Fig. 8 Numbering of input paths and flowmeter arrays‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :8‬ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ورودي و آراﯾﻪﻫﺎي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪2‬‬
‫‪Frequency Domain‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Ground‬‬ ‫‪COMSOL Multiphysics‬‬

‫‪27‬‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ 13‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺷﺎر ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ را در ﻋﺮض‬ ‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﺗﻌـﺪاد دور‪ ،‬ﻗﻄـﺮ ﺳـﯿﻢ و ﺟﺮﯾـﺎن‬
‫ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪Fig. 10 Solving steps in simulating of an electromagnetic flowmeter in‬‬

‫‪Fig. 11 Mesh view and quality specifications‬‬ ‫‪COMSOL‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ 11‬ﻧﻤﺎي ﻣﺶ ﺧﻮرده و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺶ‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ 10‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺣﻞ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل‬

‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﺑـﻪﺻـﻮرت اﺧـﺘﻼف‬

‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه در دو اﻟﮑﺘﺮود اﺳﺘﺨﺮاج ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﮐﯿﻔﯿـﺖ‬
‫ﻣﺶ و اﺳﺘﻘﻼل آن از ﺗﻌﺪاد ﻣﺶﻫﺎ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﺑﺴـﺰاﯾﯽ‬
‫دارد‪ .‬در ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﺨﺸـﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺶ ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺶ ﻋﺪدي ﺑـﯿﻦ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﯾﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑـﻪ ﯾـﮏ ﻧﺰدﯾـﮏﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣـﺶ از‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺟﻮاب ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴـﺌﻠﻪ اﯾـﻦ‬
‫ﻋﺪد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﻻي ‪ 0/6‬ﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[22‬در اﯾـﻦ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫‪Fig. 12 Side and front view of the magbetic field arrows and density‬‬ ‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺶ ‪ 0/64‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪11‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 12‬ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان و ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ از ﻧﻤﺎي ﺟﺎﻧﺐ و روﺑﺮو‬ ‫ﻧﻤﺎي ﻣﺶﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ و ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﻣـﺶ و ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻓﻌﺎل‬
‫اﻟﻤﺎنﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ آزﻣﻮن ﻫـﺎي ﺗﺠﺮﺑـﯽ و ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي در دو ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮏ آراﯾﻪ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻋﺒـﻮر‬
‫ﺳﯿﺎل ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﯾﮑﺴﺎن‪ ،‬در ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ورودي‪ ،‬وﻟﺘﺎژﻫـﺎي اﻋﻤـﺎﻟﯽ‬
‫در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪهاﻧـﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟـﺖ دﯾﮕـﺮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ آراﯾﻪﻫﺎ ﻓﻌﺎل ﺷﺪهاﻧـﺪ و ﻣﯿـﺰان وﻟﺘـﺎژ‬
‫اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ ﺑـﺎ ﺑـﺎز ﺑـﻮدن‬
‫ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در ﺷـﮑﻞ ‪12‬‬
‫ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان و ﮐﺎﻧﺘﻮر ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺷﺎر ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ را از ﻧﻤـﺎي‬
‫‪Fig. 13 The magnetic field variation in the channel width when coil‬‬ ‫ﺟـﺎﻧﺒﯽ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﺘﯽ ﮐـﻪ اﺧــﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ ‪ 60‬وﻟﺘـﯽ ﺑـﻪ دو ﺳــﺮ‬
‫‪number 2 is avtive at different voltages‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :13‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﻋﺮض ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ‬ ‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐـﻪ ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 2‬در وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻣﯽﮔﺮدد ﺧﻄـﻮط ﻣﯿـﺪان از ﻫﺴـﺘﻪ ﭘـﺎﯾﯿﻦ وارد ﮐﺎﻧـﺎل ﺷـﺪه و از‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ از ‪ 20‬وﻟﺖ ﺗﺎ ‪ 60‬وﻟـﺖ‬ ‫ﺳﯿﺎل در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪود ‪ 280‬ﻣﯿﻠﯽﺗﺴﻼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬ ‫‪28‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫در ﺷﮑﻞ ‪ 16‬ﮐﺎﻧﺘﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺷﺎر ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑـﺎ ﻓﻌـﺎل ﺑـﻮدن اﯾـﻦ ﮐﻮﯾـﻞ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ‬
‫در ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﻫﻢزﻣﺎن ﻓﻌـﺎل ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در ﻧﺎﺣﯿﻪ زﯾﺮﯾﻦ آن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬در اﯾــﻦ ﺣﺎﻟــﺖ ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ‬ ‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ از ‪ 20‬وﻟﺖ ﺑﻪ ‪ 60‬وﻟـﺖ‪ ،‬ﭼﮕـﺎﻟﯽ ﻣﯿـﺪان‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﮏ آراﯾﻪ ﻓﻌـﺎل ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ در ﺑﯿﺸــﺘﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄــﻪ از ‪ 100‬ﻣﯿﻠــﯽ ﺗﺴــﻼ ﺗــﺎ ‪280‬‬
‫ﻣﻘﻄﻊ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻤـﺎل اﺧـﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ ‪ 60‬وﻟﺘـﯽ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﺗﺴﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﺑـﺎ ﺑﺰرﮔـﯽ ‪ 250‬ﻣﯿﻠـﯽﺗﺴـﻼ در زﯾـﺮ‬ ‫در ﺷﮑﻞ ‪ -14‬اﻟﻒ ﮐﺎﻧﺘﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﺳـﯿﺎل زﻣـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﺑﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃـﻮر ﮐـﻪ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﺳﯿﺎل ﭘﺲ از ورود ﺑـﻪ ﻣﻘﻄـﻊ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ و اﻧـﺪﮐﯽ‬
‫ﭘﺨﺶ ﺷﺪن‪ ،‬از ﻣﺴﯿﺮ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺎرج ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫و ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ اﻋﻤــﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻋــﺚ اﯾﺠــﺎد اﺧــﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴــﯿﻞ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮزﯾﻊ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﺠـﺎد ﺷـﺪه‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺰ در ﺷﮑﻞ ‪ -14‬ب ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿﺸـﯿﻨﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ در زﯾﺮ ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﺣﺪود ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿـﻪ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ و اﯾـﻦ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﻣﻌﺎدل ‪ 5/5‬ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ در ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪Fig. 15 The variation of a) velocity profile b) electric potential when‬‬

‫‪coil number 2 is active and route number 5 is open‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 15‬ﮐﺎﻧﺘﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻟﻒ( ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ب( ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ‪ 5‬ﺑﺎز و آراﯾﻪ ‪ 2‬ﻓﻌﺎل‬

‫‪Fig. 14 The variation of a) velocity profile b) electric potential when‬‬

‫‪coil number 2 is active and route number 2 is open‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :14‬ﮐﺎﻧﺘﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻟﻒ( ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ب( ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﺎز ﺑﻮدن ﻣﺴﯿﺮ ‪ 2‬و ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ ‪2‬‬

‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻮﯾﻞ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻓﻌﺎل اﺳﺖ و ﺳﯿﺎل از ﻣﺴﯿﺮ دﯾﮕـﺮي‬

‫‪Fig. 16 The magnetic field density vector when all arrayed are active‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 16‬ﮐﺎﻧﺘﻮر ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺗﻤﺎم آراﯾﻪﻫﺎ ﻓﻌﺎل‬ ‫ﻋﺒﻮر ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﯿـﺰان اﺧـﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ اﯾﺠـﺎد ﺷـﺪه ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﻣــﯽﮔــﺮدد‪ .‬ﻫــﺮ ﭼــﻪ ﻓﺎﺻــﻠﻪ ﺳــﯿﺎل در ﺣــﺎل ﺣﺮﮐــﺖ و ﻣﯿــﺪان‬
‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﻓﻌـﺎل ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﺳـﯿﺎل از ﻫـﺮ ‪5‬‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣـﯽﯾﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻣﺴﯿﺮ وارد ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑـﯽ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧــﻪ در ﺷــﮑﻞ ‪ -15‬ب ﺗﻐﯿﯿــﺮات اﺧــﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴــﯿﻞ اﻟﻘــﺎﯾﯽ در‬
‫در ﻣﻘﻄﻊ اﯾﺠﺎد ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬در ﺷـﮑﻞ ‪ 17‬ﮐـﺎﻧﺘﻮر ﭘﺮوﻓﯿـﻞ ﺳـﺮﻋﺖ‬ ‫ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺎل از ﻣﺴﯿﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 5‬ﻋﺒﻮر ﮐـﺮده و آراﯾـﻪ ﺷـﻤﺎره ‪2‬‬
‫ورودي و ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه‬ ‫ﻓﻌﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﺎنﻃـﻮر ﮐـﻪ ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪) .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﺳﯿﺎل ورودي ﺑﻪ آراﯾﻪﻫـﺎ ﻣﻌـﺎدل ‪20‬‬ ‫ﻣﯽﮔﺮدد در اﯾﻦ ﺣﺎﻟـﺖ اﺧـﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ اﻋﻤـﺎﻟﯽ ﺣـﺪود ‪0/25‬‬
‫ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪(.‬‬ ‫ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪29‬‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ﺧﺮوﺟﯽ از اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ ﺑﺎ زﻣﺎن‪ ،‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ‬

‫اﻧﺪوﮐﺘﺎﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ )ﻣﯿﺰان اﻧﺪوﮐﺘﺎﻧﺲ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻ ﻫـﺮ آراﯾـﻪ‬
‫‪ 392‬ﻣﯿﻠﯽ ﻫﺎﻧﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از الﺳـﯽآر ﻣﺘـﺮ‪ 2‬ﻣـﺪل‬
‫‪ ELC-131D‬ﺷﺮﮐﺖ اﺳﮑﻮرت‪ 3‬اﻧـﺪازه ﮔﯿـﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺖ( ﺗـﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﺗﻐﯿﯿــﺮات اﻋﻤــﺎﻟﯽ در ورودي ﺑــﻪ ﺳــﺮﻋﺖ در ﺧﺮوﺟــﯽ ﻣﯿــﺪان‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﯽ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 19‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬در ﻫـﺮ ﺳـﯿﮑﻞ‬
‫دو ﺑﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﻫﺸﯽ )ﭘﯿﮑـﺎنﻫـﺎي ﻗﺮﻣـﺰ رﻧـﮓ( و دو ﺑـﺎر ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫اﻓﺰاﯾﺸﯽ )ﭘﯿﮑﺎنﻫﺎي ﺳﺒﺰ رﻧﮓ( در ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Fig. 17 The variation of a) velocity profile b) electric potential when all‬‬

‫‪coils are active and all routes are open‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 17‬ﮐﺎﻧﺘﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻟﻒ( ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ب( ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎز و ﺗﻤﺎم ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ ﻓﻌﺎل‬

‫‪ -6‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫در ﺷـﮑﻞ ‪ 18‬ﺗﻐﯿﯿــﺮات ﭼﮕــﺎﻟﯽ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ‪ ،‬ﺑــﺎ اﻓــﺰاﯾﺶ‬
‫‪Fig. 18 The variation of magnetic field by increasing the electric‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﮐﻮﯾـﻞ‪ ،‬در ﺣﺎﻟـﺖ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي و‬
‫‪potential difference applied to the coils‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 18‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟـﺖ ﺗﺤﺮﯾـﮏ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨـﺎﻃﯿﺲ‬
‫ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي‬
‫)در ﻫﻨﮕﺎم آزﻣـﻮن اﺻـﻠﯽ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻣﺘﻨـﺎوب اﻋﻤـﺎل ﻣـﯽﺷـﻮد‪(.‬‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ‪ DC‬ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤـﺎﻟﯽ ﺑـﻪ دوﺳـﺮ‬
‫ﮐﻮﯾــﻞﻫــﺎ‪ ،‬ﭼﮕــﺎﻟﯽ ﺷــﺎر ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ در زﯾــﺮ ﮐﻮﯾــﻞﻫــﺎ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐـﻪ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻣـﯽﮔـﺮدد روﻧـﺪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ و ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﻗـﻮي ﺗـﺮي‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي و ﺗﺠﺮﺑـﯽ ﺗﻄـﺎﺑﻖ ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮﻟﯽ‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺧﻄﺎ ‪ 16‬درﺻـﺪ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬دﻟﯿـﻞ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑـﻮدن‬
‫ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ در ﺣﺎﻟــﺖ ﺷــﺒﯿﻪﺳــﺎزي ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ ﺗﺠﺮﺑــﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﺗﻼف ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺷﺎر ﻣﯿﺪان در ﻫﻮا و ﻧﯿـﺰ اﺧـﺘﻼف ﺧـﻮاص‬
‫ﻣﻮاد در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤـﻮدار‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا اﺧﺘﻼف ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸـﯿﻨﻪ و‬
‫ﮐﻤﯿﻨﻪ وﻟﺘﺎژ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از رﯾﺸـﻪ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﻣﺮﺑﻌﺎت‪ ،1‬اﯾﻦ ﻋﺪد ﺑﺮ ﺑﻬﺮه ﻣـﺪار ﺗﻘﻮﯾـﺖ ﮐﻨﻨـﺪه ﺗﻘﺴـﯿﻢ ﺷـﺪه و‬
‫‪Fig. 19 The variation of electric potential applied to the coils and‬‬ ‫ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻌﺎدل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫‪output of the electrodes‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 19‬ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ورودي ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫﺎ و ﺧﺮوﺟﯽ اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 19‬ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻣﺮﺑﻌﯽ ورودي ﺑﻪ ﺳﯿﻢﭘﯿﭻﻫـﺎ و وﻟﺘـﺎژ‬

‫‪2‬‬
‫‪LCR meter‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ESCORT‬‬ ‫‪RMS‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬ ‫‪30‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫در ﺷﮑﻞ ‪ 20‬ﻧﻤﻮدار آﺑـﯽ رﻧـﮓ‪ ،‬ﺧﺮوﺟـﯽ اﺳﯿﻠﻮﺳـﮑﻮپ را در‬

‫ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﻮﯾﻞ ﻫﺎ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣـﯽدﻫـﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﻋﻤﺎل ﻣﯿﺪان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ و وﺳﯿﻊﺗﺮ‪ ،‬داﻣﻨﻪ ﻧﻤﻮدار‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از آراﯾﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻓﻌﺎل اﺳﺖ )ﻧﻤﻮدار ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ(‪ .‬اﯾـﻦ اﻣـﺮ ﻧﺸـﺎندﻫﻨـﺪه‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﻮدن وﻟﺘﺎژ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اول اﺑﺘﺪا ﯾﮏ ﮐﻮﯾﻞ ﻓﻌﺎل ﺷـﺪه و ‪ 5‬ﻣﺴـﯿﺮ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺰا ﺑﺎز ﺷﺪه و ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷـﺪه‬
‫اﻟﻒ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﻤﺎم ﮐﻮﯾـﻞﻫـﺎ ﻓﻌـﺎل ﺷـﺪه و ﻣﯿـﺪان ﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ در‬
‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﮐﺎﻧﺎل اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺠﺪدا ﺑﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن ﺗﻤﺎم ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷـﮑﻞ ‪ 21‬ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﯽ‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي و ﺗﺠﺮﺑﯽ در اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‪ ،‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ آزﻣﻮنﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ورودي ﺑﻪ ﮐﻠﮑﺘـﻮر ‪ 10‬ﻟﯿﺘـﺮ‬
‫ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ورودي ﺑﻪ ﻣﮕﻨﺖﻫﺎ ‪ 60‬وﻟﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ 4‬ﻫﺮﺗـﺰ و‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﺪار ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨـﺪه ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﯽ )در آزﻣـﻮن ﺗﺠﺮﺑـﯽ(‬
‫‪ 200‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در‬
‫ب‬
‫‪Fig. 21 The output signal in arrayed mood and uniform magnetic field‬‬
‫زﻣﺎن ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ ﺷـﻤﺎره ‪ 2‬ﺑـﺎ ﻋﺒـﻮر ﺳـﯿﺎل از ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 21‬ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺣﺎﻟﺖ آراﯾﻪاي و ﻣﯿﺪان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اﻟﻘﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬زﻣـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﺳﯿﺎل از ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮﯾﻦ آراﯾﻪ ﻓﻌﺎل ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘـﺪار‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم دﺑﯽ ﭘﻤﭗ )‪ 20‬ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ( ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر‬ ‫وﻟﺘﺎژ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣـﺎﻟﺘﯽ ﮐـﻪ ﺗﻤـﺎم‬
‫از ﻓﻠــﻮﻣﺘﺮ ﺛﻘﻠــﯽ اﺳــﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬وارد ﮐﻠﮑﺘــﻮر ﺷــﺪه و ﺑــﻪ ‪ 5‬ﻗﺴــﻤﺖ‬ ‫آراﯾﻪﻫﺎ ﻓﻌﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ورود ﺳﯿﺎل ﺑﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫وﺟﻮد اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ )ﮐﻤﺘـﺮ از ‪4‬‬
‫در ﺷــﮑﻞ ‪ 17‬ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬در اﯾــﻦ ﺣﺎﻟــﺖ ﺳــﯿﮕﻨﺎل‬ ‫درﺻﺪ( در وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ‪ 8/2‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ و در آزﻣﻮن ﺗﺠﺮﺑـﯽ‬ ‫ﺑﺮاي اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ در‬
‫‪ 9/85‬ﻣﯿﻠﯽوﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺧﻄـﺎي ‪ 16/7‬درﺻـﺪي‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ ،21‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻤـﺎم ﻣﺴـﯿﺮﻫـﺎ ﺑـﺎز ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻧﯿـﺰ‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ ورودي ﺑـﺎ ﺑـﺎز و ﺑﺴـﺘﻪ ﮐـﺮدن‬
‫ﺷﯿﺮﻫﺎي ورودي ﺑﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﭘﺎراﺑﻮﻟﯿـﮏ و ﺧﻄـﯽ ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﯾﺎ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﺗﮏ ﺗﮏ ﮐﻮﯾﻞ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي و ﺛﺒـﺖ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 22‬ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﭘﺮوﻓﯿـﻞ دﺑـﯽ ورودي )ﻧﻤـﻮدار‬
‫ﺳﯿﺎه رﻧﮓ( و ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ )ﻧﻤﻮدار ﻧـﺎرﻧﺠﯽ رﻧـﮓ( از ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﭘﺎراﺑﻮﻟﯿﮏ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ‪ -22‬اﻟﻒ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ دﺑﯽ در وﺳـﻂ ﮐﺎﻧـﺎل وﺟـﻮد‬
‫دارد و ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﯾﻮارهﻫﺎ از آن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷـﻮد ) ﻣﺴـﯿﺮ‬
‫‪ 3‬ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﯿﺮ ‪ 2‬و ‪ 4‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﯿﻤـﻪﺑـﺎز و ﻣﺴـﯿﺮ ‪ 1‬و ‪5‬‬ ‫‪Fig. 20 The output signal when coil number 2 is active and all coils are‬‬
‫‪active‬‬
‫ﻣﺴﺪود ﻫﺴﺘﻨﺪ(‪ .‬ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﯽ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ ﻧﯿـﺰ روﻧـﺪ ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ 20‬ﺧﺮوﺟﯽ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در اﻟﮑﺘﺮودﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ دﺑﯽ ورودي دارد و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار در ﻣﺮﮐـﺰ ﮐﺎﻧـﺎل )آراﯾـﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪ 2‬و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﻮﯾﻞﻫﺎ‬

‫‪31‬‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ آراﯾـﻪاي ﻃﺮاﺣـﯽ ﺷـﺪه در‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﺴﻮل ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺷﺪه و ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ آن ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آراﯾـﻪاي از ﺳـﯿﻢﭘـﯿﭻﻫـﺎ‬
‫ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ در ﻫـﺮ ﻧﺎﺣﯿـﻪ از ﻋـﺮض ﮐﺎﻧـﺎل ﻗﺎﺑـﻞ ﮐﻨﺘـﺮل‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﯾـﻦ وﯾﮋﮔـﯽ ﭘﺮوﻓﯿـﻞ ﺳـﺮﻋﺖ ورودي ﺑـﻪ‬
‫ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ و ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي از‬
‫ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده )ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺧﻄﺎ ‪ 16‬درﺻﺪ( و روﻧـﺪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿــﺮات ﻣﺸــﺎﺑﻬﯽ را ﻧﺸــﺎن ﻣــﯽدﻫﻨــﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟــﺖ ﺗﺠﺮﺑــﯽ و‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﮐـﺮدن ﯾـﮏ آراﯾـﻪ و ﻋﺒـﻮر ﺳـﯿﺎل در ﻓﻮاﺻـﻞ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ و ﻣﺘﻤﺮﮐـﺰ و‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آنﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﭘﺮوﻓﯿﻞ‬
‫ﺳــﺮﻋﺖ ﭘﺎراﺑﻮﻟﯿــﮏ و ﺧﻄــﯽ در ورودي ﻓﻠــﻮﻣﺘﺮ اﯾﺠــﺎد ﺷــﺪه و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ از آن ﺛﺒـﺖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن‬
‫دﻫﻨﺪه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﮐﻤـﮏ ﻓﻠـﻮﻣﺘﺮ آراﯾـﻪاي‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 3.5 ،3‬ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ( و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دﯾـﻮارهﻫـﺎ‬
‫)آراﯾﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬و ‪ 0/36 ، 5‬ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ورودي‬
‫ﺧﻄﯽ‪ ،‬ب‪ ،‬ﻣﺴﯿﺮ ‪ 1‬ﮐﺎﻣﻼً ﺑـﺎز و ﻣﺴـﯿﺮﻫﺎي ‪ 2‬و ‪ 3‬ﻧﯿﻤـﻪﺑـﺎز و دو‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ‪ 4‬و ‪ 5‬ﻣﺴﺪود ﻣﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﯽ ﻧﯿـﺰ در زﻣـﺎن‬
‫ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﮐﻮﯾﻞ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار )‪ 3/85‬ﻣﯿﻠـﯽ وﻟـﺖ( و‬
‫ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن آراﯾﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 5‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار )‪ 0/25‬ﻣﯿﻠﯽ وﻟـﺖ( را‬
‫ﻧﺸــﺎن ﻣــﯽدﻫــﺪ‪ .‬اﯾــﻦ اﻣــﺮ ﻧﺸــﺎندﻫﻨــﺪه ﺗﻮاﻧــﺎﯾﯽ ﻓﻠــﻮﻣﺘﺮ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ ﻃﺮاﺣــﯽ ﺷــﺪه در ﺳــﻨﺠﺶ ﭘﺮوﻓﯿــﻞ ﺳــﺮﻋﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﮐﺮدن ﻫـﺮ ﮐﻮﯾـﻞ و ﺧﻮاﻧـﺪن اﺧـﺘﻼف‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ آن‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻄـﯽ در ﻧﺎﺣﯿـﻪ زﯾـﺮﯾﻦ آن را‬
‫ﺳﻨﺠﯿﺪ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ ورودي ﻣﺮﺟﻊ را اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﺮد‪.‬‬
‫دﺑﯽ ورودي‬ ‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ )ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ(‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪10‬‬

‫دﺑﯽ ﺳﯿﺎل )ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ(‬

‫‪3‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪8‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪ -8‬ﻣﺮاﺟﻊ‬ ‫‪4‬‬
‫‪1‬‬
‫‪[1] L.C. Lynnworth, Y.L., Ultrasonic flowmeters: Half-‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪century progress report, 1955-2005. Ultrasonics‬‬
‫‪Journal, 2006. Vol. 44: pp. e1371- e1378.‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪[2] Leeungculsatien, T. and G. Lucas, Measurement of‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪velocity profiles in multiphase flow using a multi-‬‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ورودي )آراﯾﻪ ﻓﻌﺎل(‬
‫‪electrode electromagnetic flow meter. Flow‬‬ ‫اﻟﻒ‬
‫‪Measurement and Instrumentation, 2013. Vol. 31:‬‬
‫‪pp. 86-95.‬‬ ‫دﺑﯽ ﺳﯿﺎل‬ ‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫‪[3] Jeong, U., et al., Numerical evaluation of SmCo‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪permanent magnet flowmeter measuring sodium‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪10‬‬
‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ )ﻣﯿﻠﯽ وﻟﺖ(‬

‫دﺑﯽ ﺳﯿﺎل )ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ(‬

‫‪flow in a low flow rate regime using‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪FLUENT/MHD module. Journal of Nuclear Science‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪2.5‬‬
‫‪and Technology, 2016. Vol. 53: pp. 173-183.‬‬
‫‪[4] Shercliff, J., Relation between the velocity profile‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪and the sensitivity of electromagnetic flowmeters.‬‬ ‫‪1.5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Journal of Applied Physics, 1954. Vol. 25: pp. 817-‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪818.‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪[5] Bevir, M., The theory of induced voltage‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪electromagnetic flowmeters. Journal of Fluid‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪Mechanics, 1970. Vol. 43(03): pp. 577-590.‬‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ورودي )آراﯾﻪ ﻓﻌﺎل(‬
‫‪[6] Zhang, X. and J. Hemp, Calculation of the virtual‬‬
‫ب‬
‫‪current around an electromagnetic velocity probe‬‬
‫)‪Fig. 22 The variation of input flow rate and output signal in a‬‬
‫‪using the alternating method of Schwarz. Journal of‬‬ ‫‪parabolic b) linear case‬‬
‫‪Flow Measurement and Instrumentation, 1994. Vol.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 22‬ﺗﻐﯿﯿﺮات دﺑﯽ ورودي ﺑﻪ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ و ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫‪5(3): pp. 146-149.‬‬
‫‪[7] Luntta, E.H., The effect of velocity profile on‬‬ ‫اﻟﻒ( ﭘﺎراﺑﻮﻟﯿﮏ ب( ﺧﻄﯽ‬
‫‪electromagnetic flow measurement. Sensors and‬‬
‫‪Actuators, 1989. Vol. 16(4): pp. 335-344.‬‬
‫‪[8] Horner, B., et al., A multi-sensor induction‬‬ ‫‪ -7‬ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬
‫‪flowmeter reducing errors due to non-axisymmetric‬‬ ‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﻨﺘـﺮل‬
‫‪flow profiles.‬‬ ‫‪Measurement‬‬ ‫‪Science‬‬ ‫‪and‬‬
‫‪Technology, 1996. Vol. 7(3): pp. 354–360.‬‬ ‫ﻣﯿــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴــﯽ در راﺳــﺘﺎي ﻋﺮﺿــﯽ ﯾــﮏ ﮐﺎﻧــﺎل ﻣﺴــﺘﻄﯿﻠﯽ‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‪ ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1400‬دوره ‪ 8‬ﺷﻤﺎره ‪12‬‬ ‫‪32‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎﺷﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻠﻮﻣﺘﺮ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آراﯾﻪاي ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺳﺮﻋﺖ در ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬
and ultrasonic flowmeters. Journal of Scientia
Agricola, 2020. Vol. 77(4).
[16] Li, X.J.M., An Numerical Analysis Approach for a
Novel Electromagnetic Flow Meter with Multi-
Electrode, in IOP Conference Series Materials
Science and Engineering. 2020. p. 062108.
[17] Liang Ge, G.T., Junxian Chen, Junaid Ahmed, Qi
Huang, Study on a new electromagnetic flowmeter
based on three-value trapezoidal wave excitation.
Flow Measurement and Instrumentation, 2021. Vol.
78.
[18] K. Won Lim, M.K.C., Numerical investigation on
the installation effects of electromagnetic flowmeter
downstream of a 90 elbowb. Flow Measurement and
Instrumentation, 1999. Vol. 10: pp. 167–174.
[19] Shercliff, J.A., The theory of electromagnetic flow-
measurement. 1962: Cambridge University Press
Archive.
[20] Foxboro, I., Table of conductivity vs. concentration
for common solutions. 1999.
[21] Artemov, V., A. Volkov, and N.J.E. Sysoev,
Conductivity of aqueous HCl, NaOH and NaCl
solutions: Is water just a substrate? A Letters Journal
Exploring The Frontiers of Physics, 2015. Vol.
109(2): p. 26002.
[22] Fred-Johan Pettersen, J.O.H., From 3D tissue data to
impedance using Simpleware ScanFE+ IP and
COMSOL Multiphysicsb. Journal of Electrical
Bioimpedance, 2011. Vol. 2: pp. 13-32.
33
[9] Wegfrass, A., et al., A universal noncontact
flowmeter for liquids. Applied physics letters, 2012.
Vol. 100(19): p. 194103.
[10] Lucas, G.P., et al., Measurement of the solids
volume fraction and velocity distributions in solids–
liquid flows using dual-plane electrical resistance
tomography. Flow Measurement and
Instrumentation, 1999. Vol. 10: pp. 249–258.
[11] Wang, J., G. Tian, and G. Lucas, Relationship
between velocity profile and distribution of induced
potential for an electromagnetic flow meter. Flow
Measurement Instrumentation, 2007. Vol. 18(2): pp.
99-105.
[12] Looney, R. and J.n. Priede, Concept of a next-
generation electromagnetic phase-shift flowmeter
for liquid metals. Flow Measurement and
Instrumentation, 2019. Vol. 65: pp. 128-135.
[13] Yang, Y., et al., Measurement of vertical gas-liquid
two-phase flow by electromagnetic flowmeter and
image processing based on the phase-isolation.
Experimental Thermal and Fluid Science, 2019.
101: pp. 87-100.
[14] Jiang, Y., W. Jiang, and C. Zhang. Simulation
Research on Optimal Installation Position of
partially-filled pipe Electromagnetic Flowmeter
sensor. in Journal of Physics: Conference Series.
2020.
[15] Palau, C.V., et al., Numerical study of upstream
disturbances on the performance of electromagnetic
12 ‫ ﺷﻤﺎره‬8 ‫ دوره‬،1400 ‫ اﺳﻔﻨﺪ‬،‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﺮان‬