Typy nerwic:

1. neurasteniczna
a) neurastenia = 'słabość nerwów'
b) osłabienie, drażliwość, nadmierna pobudliwość
c) forma hiposteniczna – dominuje osłabienie
d) forma hipersteniczna – dominuje drażliwość
e) 'kask neurasteniczny' – specyficzne bóle głowy odczuwane jako obręcz, która uciska
f) trudno skupić uwagę, uczyć się
g) najgorzej rano
h) tzw. nerwica dyrektorska – przykład nerwicy hiperstenicznej, kierownicze stanowisko,
szybkie tempo życia i nie ma jak podołać wszystkim obowiązkom
i) często towarzyszy poczucie pośpiechu lub nudy (tu: bo nadmierna wrażliwość na
bodźce, więc jak chwilę nie ma to nudno)
j) pośpiech/nuda = walka z czasem i tym jak normalnie on sobie płynie
k) jakie organiczne zaburzenia dają objawy neurastenii:
i. kac
ii. późne następstwa urazów czaszki
iii. miażdżyca naczyń mózgowych
iv. zatrucie toksynami
v. choroby zakaźne w początkowej fazie rekonwalescencji
l) 'urodzeni neurastenicy' – utrwalone od wczesnej młodości postawy, potem tworzą błędne
koło
m) przyjmuje się, że układ nerwowy nie dysponuje zdolnością do selektywnego odbioru
bodźców i eliminowania tych nieistotnych

2. histeryczna
a) hystera = macica (uważano, że chorobę wywołuje wędrowanie macicy po ciele
kobiety:P)
b) Babiński - „wielka symulantka” - chodzi o to, że ta nerwica naśladuje objawy
występujące w innych chorobach
c) konwersja – gdy czynniki natury emocjonalnej (psychogenne) rzutują na sferę cielesną
d) objawy konwersyjne dzieli się na 3 gr zaburzeń:
 i. ruchu (łatwo odróżnić od organicznego: o wiele bogatszy obraz kliniczny, mało
sztywny, brak odruchów patologicznych, np. odruchu Babińskiego, czasami
kończyna rusza się gdy chory nie zwraca na nią uwagi, dużo tików tutaj!)
ii. czucia (najczęściej współwystępuje z porażeniami, brak czucia, brak odczucia bólu
lub jego wzmożenie, bardzo rzadko histeryczna ślepota lub głuchota)
iii. psychicznych (wyższych form zachowania się, przeżywania siebie i otaczającego
świata)
e) w każdej z tych grup podgrupy w zależności od nasilenia (zahamowanie/zaostrzenie)
f) osobowość histeryczna to coś innego, choć nerwica często zaostrza zaburzenie
g) cała ta nerwica skierowana jest na zewnątrz, do świata
h) bóle histeryczne często nastręczają wielu problemów, bo pojawiają się np. w trakcie/po
chorobie i ciężko je odróżnić od objawów chorobowych organicznych
i) często zaburzenia mowy – w wyniku wstrząsu emocjonalnego, możliwy 'mutyzm
histeryczny'
j) zaburzenia psychiczne symulowane w objawach konwersyjnych:
i. zwężenie świadomości – atak histeryczny (podniecenie, zmącenie, wzburzenie
emocjonalne, krzyk, płacz, rzucanie się na ziemię, rwanie włosów z głowy) trwa
zwykle kilkanaście minut, można z reguły przerwać go bodźcem bólowym lub
emocjonalnym (np. przestrachem)
ii. atak drgawkowy – bardziej chaotyczny i różnorodny niż atak padaczkowy, chory tak
pada na ziemię, że nie odnosi obrażeń, nie zanieczyszcza się
iii. histeryczne zespoły zmącenia – amnezje itp.
iv. zespół Gansera/ pseudodemencja (otępienie rzekome) – bezradność, bezsensowne
odpowiedzi na pytania, nastrój obniżony lub wesołkowaty, trochę jak bezradne
dziecko, często w sytuacjach więziennych
v. rzadkie: zmiana osobowości – przyjęcie roli zwierzęcia
k) histerie bywają zaraźliwe, szczególnie jeśli w otoczeniu osoby z osobowością
histeryczną
l) dysocjacja – jako oderwanie tłumionych emocji i myśli i uzewnętrznienie/ odreagowanie
w histerii
m) objawy konwersyjne mogą poprzedzać schizofrenię lub zespół psychoorganiczny

3. hipochondryczna
a) ważna jest tutaj rola chorego – otaczany jest opieką, wyręczany, chroniony
 b) hipochondryk nie udaje choroby, jego naprawdę wszystko boli
c) ciało staje się centralnym punktem przeżyć chorego
d) wszystkie wyniki w normie, nie można pozbyć się jednak bólu i subiektywnego
„poczucia choroby”
e) interocepcja – odczuwanie siebie
f) geneza: jest jakaś aktywność, trzeba stworzyć plan działania → niemożność podjęcia
decyzji → zwrócenie uwagi na siebie („czego chcę?”) → zwrócenie uwagi na swoje
ciało → interocepcja → ból
g) dojście sygnałów interoceptywnych do świadomości jest dla zdrowej osoby sytuacją
wyjątkową
h) obraz własnego ciała:
i. zasadnicza rola w tworzeniu obrazu siebie
ii. w historii życia hipochondryka: zaburzenie formowania tego obrazu
i) podejście do pacjenta: wysłuchać i sprawdzić wszystko, o co poprosi, potrzebny
szacunek i zaufanie pacjenta
j) często histeria ustępuje gdy chory zachoruje naprawdę

4. anankastyczna (natręctwa)
a) ananke = konieczność, przeznaczenie
b) lęk nerwicowy koncentruje się na sytuacji bezsensownej, stwarzając autonomiczną i
niezależną od reszty psychiki całość, która daje o sobie znać w sposób perseweratywny
c) im silniej walczy się z przymusem, tym jest on silniejszy
d) w życiu społecznym – zapędy anankastyczne = rutyały
e) natrętne myśli:
i. mogą być emocjonalnie obojętne (np. przymus powtarzania liczb)
ii. najczęściej jednak bardzo emocjonalne i kontrastowe do generalnych przeżyć
chorego (np. kochająca matka ma natrętną myśl o uduszeniu dziecka, osoba religijna
myśli bluźnierstwa, itp.)
iii. mogą koncentrować się wokół sprawdzania poziomu wykonania czynności - „czy
dobrze zrobiłem?” (dot. zwykle czynności rutynowych) – natrętne wątpliwości
iv. 'filozoficzne wątpliwości' - „kim jestem?”, „po co istnieję?”
v. mogą powodować depersonalizację i derealizację
f) czynności przymusowe
i. wykonanie = ulga
ii. najczęściej: mycie rąk, rytuały ubierania/rozbierania się, sprawdzanie siebie,
 „odczynianie” (coś, co ma uchronić przed złem)
iii. częstsze u kobiet
g) natrętne lęki
i. nierozłączny element natrętnych myśli i czynności – towarzyszy im lęk
ii. generalnie tutaj są potraktowane jako podkategoria do nerwicy, a Kępiński pisze to
samo, co Lidka w psychopatologii
h) objawy anankastyczne w innych zaburzeniach:
i. schizofrenia
ii. depresja (tendencja do przykrych myśli)
iii. zespoły psychoorganiczne
iv. padaczka
i) myślenie magiczne = pewne formy aktywności 'bronią'

5. depresyjna
a) obniżenie nastroju jako objaw dominujący
b) depresja nerwicowa a endogenna: rozróżnia je smutek do chorego – ta druga budzi
współczucie, ci pierwsi nas frustrują wiecznym dąsem, pretensjami i urazą
(przynajmniej tak twierdzi Kępiński)
c) smutek nerwicowy łączy się z tłumioną agresją (powoduje ona obniżenie nastroju,
ponieważ tylko wyrażona agresja przynosi ulgę)
d) błędne koło: tłumiona agresja → obniżenie nastroju → wyładowanie napięcia →
poczucie winy z tego powodu → dalsze tłumienie
e) dominuje poczucie krzywdy i winy
f) frustracja postawy despotycznej jako przyczyna agresji: świat nie spełnia oczekiwań →
chcemy zmienić → nie udaje się → tłumiona agresja
g) smutek jako wynik rezygnacji przy rozdźwięku pomiędzy 'chcę' a 'mogę'
 Objawy osiowe nerwic.

Objawy osiowe = istotne

Podział nerwic wg kryterium objawów osiowych Kępiński uważa za zły pomysł.

Objawy osiowe nerwic:

• lęk
• zaburzenia wegetatywne
• egocentryzm
• nerwicowe błędne koło

Lęk.

Przede wszystkim nie jest to objaw specyficzny dla nerwic.

Najczęściej w postaci:
a) stałej (nieokreślony niepokój)
b) napadowej
c) zlokalizowanej (dot. określonej części ciała lub sytuacji)

W nerwicach prawie zawsze dominuje nieokreślony niepokój. Przecinany jest on lękiem w formie
napadowej. Taki napad trwa od kilku minut do kilku godzin i jest połączony z silnym
wyładowaniem wegetatywnym (zlewne poty, biegunka, bicie serca).

Lęk w formie zlokalizowanej głównie w nerwicach anankastycznych.

Istnieje lęk biologiczny (wynika ze stuffu, którego nauczyliśmy się na drodze ewolucji) oraz lęk
społeczny, który 'trzyma nas w ryzach'.
Lęk moralny jest dalszym etapem rozwoju lęku społecznego. Tak jak w społecznym to
społeczeństwo sędziuje i ocenia nasze postępowanie, tak w lęku moralnym ci 'sędziowie' zostają
zinternalizowani – znajdują się wewnątrz osoby i stamtąd płynie głos oceniający → superego?
DOKOŃCZYĆ