Μικροπλαστικά , η αφανή ς απειλή

Η θαλάσσια ρύπανση με πλαστικά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα

της εποχής μας. Όπως διαβάσατε σε προηγούμενο άρθρο της σελίδας μας, το Great Pacific garbage patch
αποτελεί θλιβερή υπενθύμιση τις επίδρασης που έχουν οι καταναλωτικές συνήθειες μας στην φύση.
Ωστόσο, όποιος πιστεύει ότι η ρύπανση με πλαστικά περιορίζεται στους ωκεανούς πλανάται.
Μικροσκοπικά τεμάχια πλαστικών υπάρχουν στον αέρα που αναπνέουμε, στο νερό που πίνουμε και στην
τροφή που καταναλώνουμε. Τα μικροπλαστικά είναι πανταχού παρόντα και αποτελούν έναν αόρατο
κίνδυνο για την υγεία μας.

Τα μικροπλαστικά, κομμάτια πετροχημικών με μέγεθος από 5 μm έως 5 mm, μεταφέρονται με

τον άνεμο και τα θαλάσσια ρεύματα και μπορούν να εισχωρήσουν σε κάθε οικοσύστημα. Μικροπλαστικά
έχουν βρεθεί και σε απόμερα μέρη, όπως στον πυθμένα των ωκεανών, σε βάθος 3000 μέτρων και στους
πάγους της Ανταρκτικής. Στον ανθρώπινο οργανισμό μπορούν να εισέλθουν μέσω τις διατροφής, κυρίως
από μεγάλα ψάρια όπως ο τόνος, στο σώμα των οποίων συγκεντρόνονται λόγω της βιοσυσσώρευσης,
καθώς και από το θαλασσινό αλάτι. Μπορούμε να καταναλώσουμε μικροπλαστικά μέσα από το πόσιμο
νερό, καθώς τα μικρότερα από αυτά μπορούν να διαφύγουν από τα φίλτρα των συστημάτων
επεξεργασίας νερού. Άλλη μία είσοδος είναι η αναπνευστική οδός, ο αέρας μιας σύγχρονης πόλης
περιέχει κατά μέσο όρο 30 μικροπλαστικά ανά m3. Τέλος, μια έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο
του 2020 απέδειξε ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να περάσουν στο έμβρυο μέσω του πλακούντα, τα
οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές. Ο άνθρωπος του 21 ου αιώνα έρχεται
σε επαφή με πλαστικά απόβλητα προτού καν γεννηθεί.

Το πρώτο βήμα στην προσπάθεια μας να αντιμετωπίσουμε τα μικροπλαστικά είναι να

εντοπίσουμε τις πηγές τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό αποτελούν τα τεμάχια πλαστικών καθημερινής
χρήσης, όπως οι συσκευασίες, τα οποία αποσπόνται μέσω τριβών ή με χημικές διαδικασίες, όπως ύστερα
από την έκθεση στον ήλιο. Η δεύτερη πιο συνηθισμένη κατηγορία είναι οι μικροΐνες, οι οποίες
προέρχονται από το πλύσιμο ρούχων κατασκευασμένων με συνθετικό ύφασμα. Σε κάθε πλύση
απελευθερώνονται κατά μέσο όρο 1,7 γραμμάρια μικροϊνών, οι οποίες διαφεύγουν στα υδατικά
οικοσυστήματα. Ένας τρόπος για να αποφύγουμε την διασπορά των μικροϊνών είναι να επιλέγουμε
ρούχα, τα οποία είναι κατασκευασμένα 100% από βιοδιασπώμενα υφάσματα, όπως το μαλλί και το
βαμβάκι.Τέλος, άλλη μια κατηγορία αποτελούν τα μικροσφαιρίδια. Αυτά τα μικροσκοπικά πλαστικά
σωματίδια κατασκευάζονται σκόπιμα σε αυτό το μέγεθος για την ιδιότητα τους να βοηθούν στην
απολέπιση των νεκρών κυττάρων του δέρματος, και βρίσκονται σε πληθώρα καλλυντικών. Ευτυχώς, έχει
γίνει πρόοδος σε αυτό τον τομέα και πολλές χώρες έχουν απαγορεύσει την παραγωγή τους.

Μια πολλά υποσχόμενα λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι τα βιοπλαστικά, πολυμερή που
κατασκευάζονται από φυτικά λίπη και έλαια. Σε αντίθεση με τα συμβατικά πλαστικά, μπορούν να
βιοαποδομηθούν ή να κομποστοποιηθούν υπό τις κατάλληλες συνθήκες διατηρώντας ταυτόχρονα τις
ιδιότητες των πετροχημικών. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φυτά για την παραγωγή βιοπλαστικών
είναι η γιούτα (Corchorus olitorius) και η κάνναβη (Cannabis sativa). Επιπλέον, εκτός από τα φυτά, και οι
μύκητες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή βιοπλαστικών. Αφήνοντας το μυκήλιο των
μυκήτων να αναπτυχθεί μέσα σε μια ειδική φόρμα, το αποτέλεσμα είναι ένα υλικό παρόμοιο με το
πλαστικό, το οποίο δεν αποδομείται σε μικροσκοπικά, επιβλαβή για την υγεία σωματίδια.

Σήμερα τα βιοπλαστικά αποτελούν μόνο το 0,2% τις παγκόσμιας αγοράς πλαστικών, κυρίως διότι
η παραγωγή τους είναι σημαντικότερα ακριβότερη από αυτή των συμβατικών πλαστικών. Προτού
μπορέσουν να μπουν στην ζωή μας απαιτείται πρόοδος της τεχνολογίας παρασκευής τους ώστε να
μειωθεί το κόστος τους, καθώς και το κράτος να επιδωτήσει την χρήση τους. Μέχρι τότε, το
σημαντικότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι η μείωση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των
πλαστικών, ώστε να μπορέσουμε επιτέλους να αναπνεύσουμε ελεύθερα, χωρίς να ανησυχούμε για αυτή
την αφανή απειλή για την υγεία μας.