36 Erakusleak: hau, hori eta hura

Sarrera
jaka hori 050 polira do eta
proku dotore hod ek 050 ondo
erost dill. [n idi onak dauzka:
arga:ki hUllek. adibidez.

,
zaizki:u.
etxe ha iek berak r>
. Bada. arutektoa do eta hango

3=0'=

,
Erakusleak izen sintagmaren determinntzaile mote bat dira. denboran edo espazioan zcrbait en hurbiltasun
maita adierazteko erabiltzen direnak. lrudietan ikus daitekcenez , hiru hurbiltasun maila bcr eizten dim:
Q 11" hiz ketan ad denarcn ondoan dauden gauzek eta pert sonak ai patze ko erabiltzen dira
on la /rorie enrzutc n an denarcn inguruko pert scnak eta gauza k seinalatzeko erabiltzen dira
11 solaskide biengand ik urrut i dauden gauz ak eta pensonak seinalatzc ko era biltzcn dira.
Erakusleak izen sintagrnaren bukaeran jartze n dira :
Iiburu hUll argazki hauek praka dotore horiek hango etxe !laid
Baina izenik gabe ere erabil daitezke. seinalatze n d urena zer den argi dagoe nean.
Bi tortilla egin ditut. /rail tipularik gabe eta bori tipularekin.
Azkm partiduetan gai:ki jokatu dute Atavesekoek: baina honeum oso ondo ari dira jokatzen.

Erakusleen deklinabidea

HAU HORI HURA HAUEK HORIEK HAIEK

honek horrek ha'" hauek horiek haiek
hon; horri hari hauei hone! haiei

.... •
honen
honekln
hcnentzat
horren
horrekin
hcrrenuat
haren
harekin
harenlzat
hauen
hauekin
heuentzar
horien
nonekin
ncnentzat
haien
harakin
harentzat
bcnetaz horretaz hartaz hauetaz noneraz hatetaz
hcneten horrelan hartan hauetan honetan heeten
honetatik horretalik hartalik hauetalik horietalik halelalik
bcnetara ncrretara hartara hauetara horietara haetara

har_
- "'- - -
honelako ncrretaec hartako hauetako horietako naetako
honengan horrengan harengan hauengan horiengan neenqan
honengandi1<
honengana horrengana harengana hauengana hortengana narenqene
hooe(o)gatik horre(n}galik hare(n)gabk haue(n}galik hone(n}gatik ha<e(n)gatik

Adibideak:
Kale hon etan papem bittzeko hiru edukiontzi jorri dituzte: beste h artan, bat ere ez.
AIlIO zahar horrek in e: ninrxueke bidaia luzerik egitera ausanuko.
Eta tsikikeria horregatik haserresu do znre l(JglI/w?
Bereari bakarrik beginuzen dioten pertsona heriengandik ezin daiteke ezer espero.

108
 Ariketak
. . Hau, hori, hura eta hauek, horiek, haiek (A)
Ipln! ondorengo erakus leak taulan , zein bere lekuan: hau, no n, nure . hauek, horiek eta ha iek.

Oso hurbil Ez hurbil ez urrun UnUM

Slngularrs hUll

Plurals

n Hau, hori, hura eta hauek, horiek, haiek (A-B)

Osatu irudi bakoitzari dagokion esaldia.

Erahili ondorcngo izenak "A" hutsu neetan : zuhaitz. eurttako. lore. pap er eta annairu,
Erabili ond ore ngo erakusleak "B" hursun eeran: horiek. haien. horrek. hau eta hauek.
). Zenbat balio du zure ondoan dagoen (A) .r UI (B) h,orrel. "
Nire etxea CA) (B ) atzean dago .
2 Nod: bidal i ditu (A) (B) ,
J Norena da (A) ( B)
.t Nark hots dim (A) ( B) lurrera?

D Erakusleen deklinabidea (B)

Osatu ondoreng o taula.

Erakusleak
NOR HAU HOR] HORI EK HAIEK
NORK honek horiek
NORI hani horri haiei

NOREN
honen horien
NOREKIN horrekin haiekin
NORENTZAT honentzat horientzat
lERTAl horretaz haie raz

NON honeren horietan

NONDIK horreta tik haierauk
NOR'" hc netara horietara
NONGO horrerakc haietako

NORENGAN hOllengan horiengan

NORENGAHDIK horrengandik haiengandik
NORENGANA honengana horiengana
NORENGATIK horre(n )gat ik haiefnjgatik

1
 Erabilera
Erakusleek espazioan. denboran edo tesruan zerbaiten hurbiltasun maila adierazten dute.
ondorengo egceretan erabiltzen d im:
• Hizketan an
denaren ondoan dauden pensonak era gauzak seinalatzeko:
Sire artazi lIuuek attzatnckoak dim: ::uk duuzun horiek. ordea. piastikozkook.
• Solaskide biak hizketan an
diren lekuari eta de nborari erreferenuia egitek o. 000 bie ngandik genu
da uden gauzak eta pertsonak sei nalatzeko:
Geta /tall oso argia do.
Une lumetan e: zait ezer bururatzen.
Hilabete honek 30 £'gll/I dcucka.
Agi an e: diruzu mutilhuuek e:agllt::en: Gorka eta Ander dira. nire lehengusuak.
Lehen pertsonaren inda rgarri gisa:
Kristorenak boto zizkidan. bail/a ni. kokolo I/{II/ , e: nmtze n ausanu ezer eSlIIen.
ondorengo egc eretan erabiltzen dim:

• Entzuten ari denaren ingu ru ko ga uzak eta pertscnak seinalatzeko:

Zer da eskuan daukazun hori?
Noi: erakuisika dizkida:u kanposatu dituzun abesti Iroriek?
• Solaskide biengandik ez 050 urrun dauden gauzei. pertsonei eta uneei erreferentzia egitekcc
Awreko Iron nire etxea do.
Edariak horl:o opal horietan daude.
Egun h orremn triste zebilen.
• Bigarren pert sonaren inda rgarri gisa:
Agur. lagun matte lion
Zuek. sikin horiek. etorri berehalaxe hau garhitzera!
• Lehenago esandakc ga uza k berriz aipatzeko:
Nark esan du Ir ori?
E: diet egia OSOtl esan, eta orain damuuua nago tiori egin izanaz.
ondorengo egoeretan erabiltze n dira:
• So las kideengandik espezi oen edo denboran ur run daud en gauzak, pertscnak era uneak sem alatze kc :
Hall ikusten den mendi huro Txindoki da eta IIrn mago dauden Ir aiek Pirinioak.
Urte harum Karibera joan ginen oporretan.
• Hau erakuslea reki n batera. aipatutako bi gauza re n aneko desberdintasuna adie razreko . Honelak oeran.
hura lehenik aiparu denari ezarrzcn zaio. eta hau azkenik aipa tu denari :
.\'ik batzuetan mendiko bizikleta tiartzen dill eta beste batzuetan lasterketakoa: h au arin ibili
nahi dudanean; hura. berriz, bide eskaseunik eta lasai joatea erabakirzen dudonean.

Erakusleak eta harridurazko esaldiak

Erakusleak harri du razko esaldien hasieran jar daitezke. beti ere pensona eta hurbihasun-urrun tasun
parametroak kontuan harturi k: Ir au ni, burbi l: hori :11. ez 050 urrun: h um hura. urrun .
Hau eguraldi ederra' Hori da zuhurtzia. =lIk dU=IIIJa.' Hura zen hotza, egrlll hanakoa!
Egi tura ha uetan erakuslearen ondoren bat parti kula jar daiteke eta erakuslea errepikaturik ager daite ke.
Hau bai dela paradisua! Hori bai indarra. Ir on} Hura zen gizona. hural

110
 Ariketak
R Erakusleen deklinabidea (B)
Bete hutsunea k parentesl arteko erakusleari dek tinab ide marka egokia erantsiz.
E!Xe (hum - '0'00) ./J!lrJQ (J leihoetan loreontzi zuriak daude.
Gizon tbori + ,"ORI) eman diote saria.
Z Esaldi (lIoue! - ' 0'00) hutsuneak bete bebar ditugu.
3 ZeT esan nahi du hitz (hor; - "'ORK) ?
.. Mendi tortcr (hum '" ' 0"011') erori zen mendizalea.
5 Tabema (horiek + ,\OS) Cl gara inoiz sartzen.
6 Baseliza (hI/m + 'ORA) ezin da autoz joan. oinez baka rrik joan daiteke.
7 Ni ez noa inora mutil (horiek + 'OREKJ;';)
8 Kirolari thaiek ... :"ORENTZAT) freskagar ri berezia ekarri du te.
9 Denda (hori + ZEREN) jabea amerikarra da.
10 Nor j oan go da gaz te (horiek + NORENGAJ'IA) , hainbeste zarata ez egi teko es atcra?
I1 Gu orai n gauden parkearen aIde (hall + NON) eguzkiak jctzen du berandu
arte: ge rizpea nahi dugu nean. han go aIde thura + "ORA) joaten gara.

n Erakus leen erabi lera (C)

Osatu el karrizketak.
haiek • hauek • hauetan • honetatt • heri • horiek • horiekin • horrelan

.. Am aia : Oso aspergarria da hemen bizitzea!

l fia k.i: SaL egia da. herri honrtan ez da sekula ere ezer gertatzen.
J on: Zer moduz hankan izan zenuen lesioa?
Alberta : Hobeto. baina men egun _ behin ere ezin izan naiz korrika egiterajoan.
2 Sara: Pclitak dira oparitu dizkidaten belarritakc . ezta?
Nu ria: Bai: gainera. oso ondo kcnbinarzen dute daramatzazun zapata urdin
3 J ose: Partidua datorren asteko ostiralean izango da.
Da n iel: Ba. nik ezin izango dut jokatu. egun zeregin garratzitsuak ditut eta.
A ne: Non erosi zenituen lehengo eguncan jan genituen pasta gozo ?
A ra ntz a : Ez duzu stnestuko. baina okindegi batean erositakoak ziren.
Joseba: Aizu, Ar rate. egla al da Josurek in haserretu eta utzi egin duzula?
A rrate : Ez. nork esan dizu ?
6 lrakaslea: Joseba eta Gorka. isildukc al zarete behingoz. berritsu ,!
Joseba: Gu isilik geude. lker da isildu gabe hizketan an dena!

_ Erakusleak eta harridurazko esaldiak (D)

Markatu " x" zeinuaz aukera zuzena.
.. Hau bai eguraldi ederta!
X Gaurko eguraldia. :::::; Atzcko eguraldia. u Egun hanako eguraldia.
Hori da rrebetasuna. hori !
LJ Zu.
2 Hura bakea !
trebea zara. =
:'\'i rrebea naiz. Mutil hura rrebea zen .

!:J Leku baketsuan gaude. C Leku baketsuan zaudete. Leku baketsuan egon ginen.
J Horiek bai nota onek!
o Nik nota onak lortu ditul. C Guk nota onak lonu ditugu. 0 Zuk nota onak lonu dituzu.
Hau bai dela jendeari adarra ederki jotzea!
:::J Gutaz trufatzen an dim. 0 Zuetaz trufatzen an dim. 0 Mikel eta Jo nez trufatu dim.