Professional Documents
Culture Documents
Za Fal 1666604455 Afrikaans Eat Graad 9 Onderwysersgids Kwartaal 1 Ver 1
Za Fal 1666604455 Afrikaans Eat Graad 9 Onderwysersgids Kwartaal 1 Ver 1
Afrikaans
Afrikaans
Eerste
Eerste Addisionele
Addisionele
Taal
Taal
Inhoudsopgawe
Week 5-6
51. Luisterbegrip: Dialoog
53. Lees ‘n Kontrak
55. Agenda en Notule Formate
57. Voegwoorde
Let wel: Daar is 'n paar veranderings in die Jaarlikse Ondderrigplan van 2023-2024 wat nie tans in hierdie werkboek ingewerk is nie.
besoek twinkl.co.za
Taal en Begrip Onderwysersgids
Nuwe h
ee
skyfie rlike
geur
Probeer o
e is
hier!
ns nuu
tste
skyf
ie-b
die g yvoeg
eure in
is n gs;
ie v
an h
ierd
ie wêreld nie!
Nou beskikbaar by alle goeie
supermarkte in die sterrestelsel.
Wees een van die eerstes om
'n nuwe smaaklike ruimte-
avontuur te probeer!
GALAKTIESE
KOSMIESE GEROOKTE BEESVLEIS KAAS
WORTEL ‘N ORION
twinkl.com
besoek twinkl.co.za
Vrae
Antwoorde
1. Wat word in hierdie advertensie geadverteer?
Nuwe skyfiegeure.
Kosmiese Wortel
Kaas ‘n Orion
6. Trek die kleure wat in die advertensie en die verpakking gebruik word die leser aan?
Hoekom of hoekom nie?
Die kleure trek die leser se aandag en maak dat hulle die produk wil koop.
7. 7. Op wie is die advertensie gemik? Sal hulle die produk wil koop?
R6 per pakkie.
Twinkl To
wn
Graansta
Die geson
de vers
f i e s rsnapering
waaraan
jy wil kna
ag!
Heerl
ik
bros n e graansta
e fi
bedek ute, krake es met
met s rige m
vrien u i kervr uesli,
de
Dit is like donke ye, vegan
d r -
om jo ie gesonds sjokolade.
u t
peuse skuld-vry e manier Geure
lhapp e ont
ie te g by
eniet. t of Rooibosbessie en Heuning
Sjokolade en Haselneut
• Vegan-vriendelik
• Laktosevry Lemoen-Sjokolade
• Gemaak met
hawermelk Jogurt en Heuning
de
• Geen bygevoeg
suiker s ni e
Appel en Kaneel
• Vetvry
• Bevat slegs 6g
koolhidrate
Allergieë: neute, hawermoutmelk
Adres:
Twinkl Laan 52,
Brimley, Twinkl Town,
Bedryfsure: Ma - Vr 08:00 - 17:00 Sat 09:00 - 14:00 Son en openbare vakansiedae gesluit
Facebook: Twinkl Town SA Instagram: Twinkl Town SA Twitter: Twinkl Town SA Website: twinkltownsa.co.za
twinkl.com
Advertensie Vrae
Antwoorde
Kyk na die advertensie hieronder en beantwoord die vrae wat volg.
1. Kan iemand wat allergies vir grondboontjies is hierdie graanstafie eet? Motiveer jou
antwoord.
Nee, want hulle gebruik neute in die graanstafies / want die advertensie noem
neut-allergieë
3. Waar kan ek Twinkl Town SA volg vir enige promosies? Noem enige DRIE.
6 gram
5. Is dit 'n geskikte graanstafie vir 'n diabeet (iemand wat nie suiker kan inneem nie)?
Motiveer jou antwoord.
Ja, want dit het geen bygevoegde suikers nie en bevat baie min koolhidrate.
1. Logo
2. Slagspreuk
3. Handelsnaam
5. Produk foto
6. Kontakbesonderhede
Die ABBA-metode
Om 'n potensiële kliënt se
aandag te trek en hom of
Aandag haar van jou produkte of
dienste bewus te maak.
ABBA
Skep 'n begeerte in die
Begeerte verbruiker om jou produkte
of dienste bo mededingers se
produkte of dienste te kies.
Aktiwiteit
Lees deur die notas en ontwerp jou eie advertensie deur die ABBA-metode te gebruik en
sluit die basiese kenmerke van 'n advertensie in. Kies een van die volgende produkte om te
adverteer: graanstafie, vrugtestokkies, gedroogde vrugte.
Is my advertensie interessant?
Akronieme
‘n Akroniem is ‘n afkorting wat as ‘n gehele woord uitgespreek kan word.
twinkl.com
Taal en Begrip Onderwysersgids
Afkortings
‘n Afkorting is ‘n verkorte skryfwyse vir ‘n woord, woordgroep, naam
of ander ‘n aanduiding.
twinkl.com
rov l
Aktiwiteit 1 - Antwoorde
btw lol
1. 2.
Skryf die afkortings vir die Skryf die volgende afkortings in
volgende woorde neer: woorde uit:
a. asseblief a. ens.
asb. ensovoorts
b. dominee b. t.o.v.
i.v.m. universiteit
VN adjektief
3. 4.
Skryf die akronieme vir die Skryf die volgende akronieme
volgende woorde neer: in woorde uit:
a. Universiteit van Suid-Afrika a. ESKOM
UNISA Elektrisiteitsvoorsieningskommissie
S Subject (Onderwerp)
V1 Verb 1 (Werkwood 1)
T Time (Tyd)
O Object (Voorwerp)
M Manner (Manier)
P Place (Plek)
V2 Verb 2 (Werkwoord 2)
I Infinitive (Infinitief)
Sv1TOMPv2I
STOMPI will help you make sure that your Afrikaans word order is always correct.
The golden rule is: whatever you start with, the verb comes next.
S v1 T O M P v2 I
Subject Verb 1 Time Object Manner Place Verb 2 Infinitive
Who/ What When Who/What How Where Why
3. (om ‘n huis te koop) (Kyle) (Kaaptad toe) (vining) (gaan) (volgende week) (per vliegtuig).
Kyle gaan volgende week per vliegtuig Kaapstad toe om ‘n huis te koop.
6. (Katleho) (in die straat) (hardloop) (elke aand) (om fiks te word).
Katleho hardloop elke aand in die straat om fiks te word.
7. (om lekkers te koop) (Die kinders) (na die winkel toe) (gaan) (vandag).
Die kinders gaan vandag na die winkel toe om lekkers te koop.
10. (wil) (‘n rekenmeester) (Sy) (word) (as sy groot is) (eendag).
Sy wil eendag as sy groot is ‘n rekenmeester word.
Skryf die volgende sinne in die regte woordorde deur met die vetgedrukte woord te begin.
1. (die huiswerk) (die kinders) (het) (gister) (gou) (geskryf) (in hul boeke).
Gister het die kinders gou die huiswerk in hul boeke geskryf.
3. (leer) (baie hard) (Mohammed) (om die toets te slaag) (in sy kamer).
Om die toets te slaag, leer Mohammed baie hard in sy kamer.
8. (gholf) (verlede maand) (Thabile) (het) (by Sun City) (gespeel) (baie goed).
By Sun City het Thabile verlede maand baie goed gholf gespeel.
9. (om met sy ma te gesels) (sit) (Julian) (in die sitkamer) (elke aand) (baie lekker).
Om met sy ma te gesels, sit Julian elke aand baie lekker in die sitkamer.
10. (eet) (Justin) (vir ontbyt) (elke dag) (hawermout en piesang) (by die eetkamertafel).
By die eetkamertafel eet Justin elke dag hawermout en piesang vir ontbyt.
Dit verwys na ‘n persoon, plek, ding, versameling, voorwerp, gevoel, ‘n mate, hoeveelheid,
stof of eienskap.
1. Eiename
2. Soortname
3. Versamelname
4. Maatnaamwoorde
Woorde wat dinge beskryf wat nie met die blote oog gesien kan word nie, soos
gevoelens of emosies.
Liefde, haat, vriendskap, jaloesie
6. Massanaamwoorde
7. Stofname
Meervoude
Verkleinwoorde
Teenoorgestelde Geslag
Antwoorde
1. Skryf die meervoud van die volgende 2. Skryf die verkleinwoord van die 3. Skryf die teenoorgestelde geslag vir
woorde: volgende woorde: die volgende woorde:
Attributief Predikatief
Staan voor die selfstandige naamwoord. Staan na die selfstandige naamwoord.
Bv. Dit is ‘n geel kar. Bv. Die kar is geel.
Reëls
2 Meer as 1 lettergreep:
1. Vul die tabel in met die korrekte trappe van vergelyking van die volgende woorde:
a. groen e. beroemd
grasgroen wêreldberoemd
b. fris f. bang
perdfris doodbang
c. af g. soet
morsaf stroopsoet
d. oud h. rooi
stokoud bloedrooi
Elon Musk
Elon Musk was op 28 Junie 1971 in Pretoria, Suid-Afrika,
gebore. Nadat hy hoërskool aan die Pretoria Seuns Hoër
voltooi het, het hy oorsee in Kanada en die VSA gaan
studeer. Hy het wetenskap en ekonomie studeer.
Hy was al van 'n jong ouderdom af 'n groot sakeman. Toe hy 28 jaar
oud was, het hy sy eerste suksesvolle onderneming Zip2
('n web sagtewarebedryf) reeds vir miljoene dollars verkoop! Hy het voortgegaan om X.com
en PayPal (aanlyn finansiële dienste) te begin verkoop, wat beide vir biljoene dollars
verkoop het. Sy volgende twee groot ondernemings was SpaceX en Tesla.
Elon wou bewys dat elektriese motors en hernubare energie vir huise selfs beter is as
tradisionele enjins en kragbronne. Die span by Tesla het presies dit gedoen. Hulle het 'n
sonkragdak ontwikkel wat die hele huis van krag kan voorsien, sowel as van die beste
elektriese motors ter wêreld, wat nie net omgewing-vriendelik is nie, maar wat ook
ongelooflike tegnologie bevat wat die
veiligheid verbeter.
Tesla se Model S-motor bevat 'n outomatiese beheerfunksie wat toelaat dat die motor
homself kan bestuur, versnel en rem. Dit volg padmerke versigtig en gebruik sy radar wat
vorentoe wys om 'n veilige afstand tussen homself en ander motors op die pad te verseker.
Die Model S monitor ook verkeer met behulp van sy ultrasoniese
SpaceX
Op 30 Mei 2020 het NASA en SpaceX twee ruimtevaarders, Robert Behnken en Doug Hurley,
in die Dragon Crew Kapsule wat aan die Falcon 9-vuurpyl geheg was, deur SpaceX gelanseer.
Dit was die eerste keer dat Amerikaanse ruimtevaarders sedert 2011 vanuit die VSA na die
ruimte gelanseer is en die eerste keer dat 'n privaat onderneming mense met hul eie vuurpyl
die ruimte in stuur.
Die twee ruimtevaarders het aan die Internasionale Ruimtestasie vasgeheg, waar hulle 110
dae sal bly om 'n reeks wetenskaplike eksperimente te voltooi, voordat hulle in hul Dragon-
kapsule na die Aarde sal terugkeer.
SpaceX het ook die Falcon Heavy Pendeltuig ontwerp en bekendgestel. Dit is die kragtigste
pendeltuig ter wêreld en dele daarvan is herbruikbaar! Hierdie herbruikbare tegnologie is
'n groot deel van SpaceX se missie om by Mars uit te kom. Ruimtevaart is baie duur, so
herbruikbare masjinerie is voordelig.
Strokie
2
1 My selfoon het
Wat is ALWEER gevries!!!
fout?
omics.co.za
www.twinklc
Jonathan Twinkl
twinkl.com
besoek twinkl.co.za
Vrae
Antwoorde
1. Bestudeer die tweede spraakborrel. Is haar woorde letterlik of figuurlik?
letterlik
• gelukkig
• verlief
• ongelukkig
• jaloers
6. Dink jy dit is koud waar hierdie vroue bly? Motiveer jou antwoord.
Ja, want daar is sneeu op die grond / dit sneeu./ Hulle het dik baadjies aan.
Begin
• Maak dit duidelik vir watter posisie jy aansoek doen.
• Jou inleidingsin moet onmiddellik sê waarom jy aansoek doen.
Middel
• Paragraaf 1: Wees baie entoesiasties oor die werk.
• Noem jou hoof vaardighede sodat hulle kan sien hoekom jy vir die werk geskik is.
• Paragraaf 2: Noem jou vorige prestasies wat relevant tot hierdie werk is.
• Paragraaf 3: Noem enige ander vaardighede, sertifikate en kwalifikasies
Einde
• Noem dat jy enige tyd beskikbaar is vir ʼn onderhoud.
• Noem jou kontakbesonderhede.
Ek doen graag aansoek om die bogenoemde betrekking soos op 26 Maart 2023 in Die
Beeld geadverteer.
Paragraaf 1 – Paragraaf 3
Ek is enige tyd beskikbaar vir ʼn onderhoud en vertrou dat u my aansoek gunstig sal
oorweeg.
Die uwe
(handtekening)
Charlotte Davids
Jou CV is al die belangrike inligting oor jouself. Dit is hoe jy jouself aan werkgewers
adverteer.
• Wees eerlik.
Persoonlike besonderhede:
• Naam en van
• Identiteitsnommer
• Nasionaliteit
• Taalvaardighede
• Adres
• Kontakbesonderhede
• Huwelikstatus
Kwalifikasies:
• Sekondêre opvoeding (Die jare wat jy op hoërskool was, die vakke wat jy geslaag het.
Noem dat jy ʼn Matriek sertifikaat het. Jy kan onder hierdie afdeling noem aan watter
sport/ kultuur jy deelgeneem het en jou prestasies daarin).
• Ander kursusse.
Werksondervinding
Verwysings
Persoonlike besonderhede:
Naam en van: Charlotte Davids
Identiteitsnommer: 9207230064088
Nasionaliteit: Suid-Afrikaans
Adres: Twinklstraat 1
Twinkl Park
Twinklfontein
1234
Huwelikstatus: Ongetroud
Kwalifikasies:
Hoogste kwalifikasie: B.Ed Senior en VOO-fase
Noord-Wes Universiteit van Potchefstroom
Vakke geslaag:
- Afrikaans
- Engels
- Wiskunde
- Geografie
- Geskiedenis
- Lewensoriëntering
- Rekeningkunde
Sport:
- Netbal 1 ste span 2019 – 2021
- Netbal 2016 – 2018
Kultuur
- Groentjiekonsert 2016
Werksondervinding
2022 Wiskunde onderwyser
Hoërskool Twinklfontein
2019 Kelnerin
Spur Twinkl Park
Verwysings
James Smith Skoolhoof
Hoërskool Twinklfontein
062 000 000
• Ons noem dit ook die basis, stam of stamwoord van ‘n woord.
• Die basisvorm van ‘n woord staan nie altyd net alleen nie.
Voorvoegsels
• Word voor stamwoorde bygevoeg.
• Dit is 'n deeltjie wat nie ‘n woord is nie, maar dit help ons om ‘n woord betekenis te gee.
mis- = sleg
Agtervoegsels
• Word agter die stamwoorde bygevoeg.
• Dit is 'n deeltjie wat nie ‘n woord is nie, maar dit help ons om ‘n woord betekenis te gee
Afleidings
• ‘n Afleiding bestaan uit ‘n basis + voorvoegsel/agtervoegsel.
Samestellings
• Bestaan uit meer as een basis
Samestellende Afleidings
• Bestaan uit meer as een wortel
4. Vorm samestellings met die woorde tussen hakies deur verbindingsklanke te gebruik.
a. Die toeskouers waai die (land + vlag) en sing die (volk + lied). landsvlag; volkslied
b. Al die (kind + wedstryde) het voor (eet + tyd) plaasgevind. kinderwedstryde; etenstyd
c. Ek het vandag ‘n belangrike (lewe + les) geleer. lewensles
d. Ek is in ‘n bekende (seun + skool) in Kaapstad. seunsskool
e. My ouma het vir my ‘n (pen + sakkie) gegee vir my verjaardag. pennesakkie
Soortname Eiename
hond
potlood Tafelberg
dieretuin September
blesbok Bloemfontein
tafel Vrydag
vakansie Prudence Dlamini
skool Krugerwildtuin
week Suid-Afrika
onderwyser Soweto
rugbyspeler Jupiter
walvis Aardsbiskop Tutu
biblioteek Itumeleng
bakstene
Verlede Tyd
Algemene Beginsels
hulpwerkwoord het gevolg deur ge- + werkwoord
Die kinders gooi die bal. Die kinders het die bal gegooi.
Uitsonderings
Sommige woorde kry nie ‘n ge- in die verlede tyd nie.
Dit sluit woorde met be-, ge-, her-, er-, ont-, ver-, weer- en onder- in.
Die man verander van plan. Die man het van plan verander.
Skakelwoorde soos begin, bly, gaan, help, hoor, kom, leer, ophou,
probeer, sien en voel kry nie ‘n ge- vooraan nie.
Die vrou probeer die kat help. Die vrou het die kat probeer help.
besoek twinkl.co.za
twinkl.com
Aktiwiteit 9 - Antwoorde
Werkwoorde met het in die teenwoordige tyd (geen het ge- nie)
besoek twinkl.co.za
twinkl.com
Aktiwiteit 10 - Antwoorde
4. Ek is in groot moeilikheid.
Ek sal in groot moeilikheid wees.
Ek – hy Ek – sy Jy – ek / hy / sy
Ons - hulle
Kan Is Lag
Mag
Hiernatoe Daarnatoe
Hierdie Daardie
Nou/dan Toe
Voorbeelde
Piet sê: “Ek sal môre die boek aan Diketseng gee.”
1 • Piet sê dat hy die volgende dag die boek aan Diketseng sal gee.
4. Die juffrou sê: “Julle moet asseblief die voorbeeld van die landsvlag in julle boeke plak.”
Die juffrou sê dat hulle asseblief die voorbeeld van die landsvlag in hulle boeke moet
plak.
5. Die president vra: “Ken almal in die skool die nasionale lied?’
Die president vra of almal in die skool die nasionale lied ken.
6. Siyabonga het gevra: “Is die landsvlag die mooiste een in die wêreld?”
Siyabonga het gevra of die landsvlag die mooiste een in die wêreld is.
7. Die dogtertjie het trots gesê: “Ek het gister ‘n baie groot vis gevang.”
Die dogtertjie het trots gesê dat sy die vorige dag ‘n baie groot vis gevang het.
8. Hannes vra aan sy neef: “Hoe gaan dit deesdae met julle?”
Hannes vra aan sy neef hoe dit toe met hulle gegaan het.
10. Die kinders sê: “Ons wil asseblief môre ekstra klas hê.”
Die kinders sê dat hulle asseblief die volgende dag ekstra klas wil hê.
7. Alexis het gesê dat sy die vorige jaar ‘n nuwe selfoon gekry het.
Alexis het gesê: “Ek het verlede jaar ‘n nuwe selfoon gekry.”
Idiome
Byvoorbeeld:
‘Dit reën katte-en-honde’
Hierdie idioom beteken nie dat dit letterlik katte en honde reën nie!
Dit beteken eintlik dat dit verskriklik baie reën.
Kyk na die onderstaande idiome hieronder. Skryf die idioom op ‘n lyntjie in jou skrifboek.
Skryf nou wat jy dink die idioom beteken, op die volgende lyntjie neer.
7. Om strooi te praat.
8. Ek ruik ‘n rot.
9. Om ‘n veer te voel.
Voorbeelde:
• E-posbemarking = verspreiding van “spam”
• Ruskamer = toilet
• Straatkuns = graffiti
• Woefkardoes/brakkiesakkie = oorskietkos
l k j m n r v c h i o d i m l t h
q w d y j u g k b j s x t l g r u
g o e p o s b e s p a r i n g g i
f a r d m k k k p s d k v s e r s
t s s t r a a t k u n s a y h o p
u r e a y m k m a i r o t g o s e
d k g a v e o s r e a m a m o n r
p x o e o r f u t n t s a e r y s
w z w o e f k a r d o e s i g l o
b i p i l t j i s j d u n d e p n
p r y s a a n p a s s i n g s e e
r r i h i o y g w y t t y r t a e
i t s o d n m m e m r s i v o t l
j l d p g l y y t e e i s t o g r
e p h e e n g a a n k t l y r j z
o w i s a o s l m i i p e f d k d
b r a k k i e s a k k i e k w e s
E-posbemarking Ruskamer
Gehoorgestoord Straatkuns
Heengaan Uitsit
Huispersoneel Woefkardoes
Prysaanpassing Brakkiesakkie
Rooikappie
Toneel 1
Ligte aan. Die vertellers, Groot Haas en Klein Haas, staan agter die verhoog.
Klein Haas: Groot Haas, Groot Haas, is dit tyd vir 'n storie?
Groot Haas: Watter storie wil jy hoor?
Klein Haas: Ken jy die storie van Rooikappie?
Groot Haas: (opgewonde) Natuurlik ken ek dit! Laat ek net dink hoe dit begin. Ag ja, ek
onthou!
Ligte aan in 'n kothuis aan die buitewyke van 'n groot woud. Dit is 'n lentedag.
Groot Haas: Eens op 'n tyd het 'n meisie genaamd Rooikappie by haar ma in 'n huisie aan die
buitewyke van 'n groot woud gewoon.
Ma haal 'n baksel vars kolwyntjies uit die oond en sit dit op die tafel neer.
Ma: Rooikappie! (slaan die koekroller op die tafel) Rooikappie! Tyd om op te staan.
Rooikappie: (van die verhoog af) Ek kom, Mamma!
Ma kyk op na die horlosie (dit is middag) en tik vies op haar voet. Rooikappie kom die
kombuis binne in 'n rooi kappie. Toe sy die kolwyntjies sien, steek sy haar hand uit om een te
neem, maar haar hand stop terwyl ma omdraai om te gluur.
Rooikappie: Hierdie ruik heerlik. (stap weg) Jy was besig, Ma. Vir wie is hulle?
Ma: Hulle is vir Ouma, so hou jou vuil vingers weg. Ek het jou nie grootgemaak om van
klein ou dames te steel nie. Wel, jou arme ouma woon alleen in die woud, omring deur
vreesaanjaende wesens. Die minste wat ek kan doen is om so nou en dan vir haar 'n
kolwyntjie of twee te bak.
Rooikappie: (vryf oor haar maag) Ek sal nie droom om aan Ouma se kolwyntjies te raak nie.
Ma stapel die kolwyntjies in ‘n rietmandjie en sit dan haar hande op haar heupe.
Ma: Nou moet jy hierdie mandjie reguit na Ouma toe neem. Moenie tyd mors nie, hou by die
pad, en praat nooit ooit met vreemdelinge nie. Hoor jy my?
Rooikappie: (sug) Ja, Ma.
Rooikappie vat die mandjie en haas hom uit die kombuis.
Groot Haas: En daarmee het Rooikappie haastig uit die kombuis die heerlike lentesonskyn
ingejaag.
Ligte af.
1
Watter seisoen is dit?
Lente
Wat, dink jy, het gebeur nadat Rooikappie die kolwyntjies vir haar ouma gevat het?
8 Leerder se eie antwoord.
‘n Kontrak
200 suigstokkies
7. Wat gebeur indien die koper nie die suigstokkies verkoop nie?
Agenda
1. Opening en verwelkoming.
2. Bywoning en verskonings.
4.1
4.2
4.3
5. Nuwe sake.
6. Algemeen.
6.1
6.2
6.3
8. Afsluiting.
T. Smith N. Venter
Voorsitter Sekretaresse
Agenda
Notule
1. Opening en verwelkoming.
Die voorsitter verklaar die vergadering geopen en verwelkom die lede.
2. Bywoning en verskonings.
Noem die titel, voorletters en vanne van lede wat teenwoordig is en van die wat
verskoning gemaak het.
4.1
4.2
4.3
5. Nuwe sake.
Noem al die nuwe sake wat die lede van in die volgende vergadering wil bespreek.
6. Algemeen.
Ander belangrike sake word nou bespreek.
6.1
6.2
6.3
8. Afsluiting.
Die tyd waarop die vergadering verby is, word hier genoem.
T. Smith N. Venter
Voorsitter Sekretaresse
Leidraad: al die woorde wat in dat, wat eindig, en al die vraag woorde.
1. Ons gaan Sondag kerk toe. Daar is ‘n nuwe dominee wat gaan preek. (want)
Ons gaan Sondag kerk toe, want daar is ‘n nuwe dominee wat gaan preek.
5. Die boom het omgewaai. Die wind was baie sterk. (omdat)
Die boom het omgewaai, omdat die wind baie sterk was.
6. Die kar moet op die sypaadjie parkeer. Hy gaan in die pad wees. (anders)
Die kar moet op die sypaadjie parkeer, ander gaan hy in die pad wees.
7. Ons gaan by die huis bly. Ons kan ‘n ander plan maak. (tensy)
Ons gaan by die huis bly, tensy ons ‘n ander plan kan maak.
8. Brenda gaan eers winkel toe. Sy gaan die kinders oplaai. (dan)
Brenda gaan eers winkel toe dan gaan sy die kinders oplaai.
Stelsinne
Bevelsinne
Uitroepsinne
Vraagsinne
• Bevat ‘n vraag wat gevra word. • Bv. Wie het nie vir die toets geleer
nie?
• Eindig met ‘n vraagteken (?)
Wat?
Wie? Wanneer?
?
Waar?
Hoekom? Hoe?
Hoe lank?
Hoeveel?
want...
Hoe baie?
Hoe oud?
Hoe groot?
Wie Is Wil
?
5. Gaan/wil julle nog môre kom kuier?
??
9. Hoekom kan ons nog nie huis toe gaan nie?
Reëls om te onthou:
3. As daar ‘n bywoord van tyd is, staan dit tussen die word/is/sal en deur.
Bv. Die seun het gister die bal geskop. => Die bal is gister deur die seun geskop.
4. As die bywoord van wyse net een woord is, staan dit tussen word/is/sal en deur.
Bv. Die veearts het vinnig die hond ingespuit. => Die hond is vinnig deur die veearts
ingespuit.
5. As die sin ‘n hulpwerkwoord het, volg ons dieselfde stappe asof dit in die toekomstige
tyd is.
Bv. Die kinders moet elke dag huiswerk doen. => Huiswerk moet elke dag deur
kinders gedoen word.
12 Groenstraat
Oepsville
Oepsa
7612
Ek skryf aan jou om te kla oor my onlangse besoek aan jou supermark, Spaarmeer, op
Donderdag, 12 Januarie 2020. Na 'n onlangse vakansie in Europa (waar ek Portugal,
Spanje en Italië besoek het), het ek na jou winkel gekom om 'n paar bestanddele te
koop om ‘n Meditereense maaltyd te maak soos die een wat ek naby die Colosseum
geëet het.
Terwyl ek by jou vrugte- en groenterak was, het ek per ongeluk oor 'n rooi ui gestruikel
en twee van jou winkelassistente, wie se naamkentekens Diteboho en Phumla lees,
het voortgegaan om my histeries uit te lag. Hulle het my nooit enige hulp of bystand
gebied nie. Ek was geskok.
Ek het na buite gejaag, in my kar geklim en met leë hande reguit huis toe gegaan. Ek
moes my plaaslike Twinkl Pizza bel om wegneemetes te bestel. Ek sal nie terugkom
na jou winkel voordat ek 'n volledige verskoning kry nie. As ek nie teen Woensdag, 1
Maart, 'n brief ontvang nie, oorweeg ek dit selfs om aan die Oepsville-regering of die
president te skryf om my afsku uit te spreek.
Die uwe
Mnr. Oeps
Het jy geweet...?
besoek twinkl.co.za
twinkl.com
Vrae - Antwoorde
Italië
Die basis van die pizza word met tamatiesous, kaas en vele ander bestanddele soos
olywe en pepperoni bedek.
4. Wie was die eerste mense wat die vroeë pizza uitgevind het?
Die antieke Grieke
Margherita
Pizza het gedurende die 18de eeu met die aankoms van Italiaanse immigrante na Suid-
Afrika gekom.
Racheltjie de Beer
Racheltjie de Beer was ‘n twaalfjarige meisie wat in 1843 deel
van ‘n trek was. Hulle het met ossewaens van die Oranje-
Vrystaat na die Suidoos-Transvaal gereis. Racheltjie het
‘n sesjarige boetie met die naam Dirkie gehad. Net voor
die aand op hulle toe gesak het, het Racheltjie en haar
boetie hul ouers en ander lede van die trek gehelp om die
osse in ‘n tydelike kraal vir die nag te sit. Dit is toe dat
hulle besef het dat een van hul gunsteling kalwe
nie daar was nie.
Die kinders van die trek was baie hartseer dat die kalf weg was en die hele kamp
het besluit om na hom te gaan soek. Selfs Racheltjie en Dirkie het gaan
help soek. Omdat dit donker begin word het en dit begin sneeu het, het die twee
verdwaal. Eers nadat die res van die soektog terug by die kamp was het hulle besef
dat die twee kinders weg was. Racheltjie het intussen gou besef dat hulle verdwaal
het en alhoewel hulle die kamp probeer soek het, kon hulle dit nie kry nie. Die
wind het sterker begin waai en die sneeu het harder geval. Die twee kinders het
gebibber van die koue en Racheltjie het geweet dat sy ‘n plan moes maak.
Nadat die sneeu en wind van die nag die volgende oggend bedaar het, het die
lede van die trek voort gegaan na hul soektog van Racheltjie en Dirkie. Hulle
het uiteindelik die miershoop gevind met Racheltjie wat in ‘n bolletjie voor
die opening lê, maar sy het ongelukkig nie die nag weens die koue oorleef nie.
Sy het verkluim. Sy het wel, weens haar heldedaad en liefde vir haar boetie,
Dirkie se lewe gered.
Baie mense wonder vandag steeds of dit ‘n ware verhaal of net ‘n opgemaakte
storie is, maar dit bly ‘n storie wat ons in Suid-Afrika as ‘n
heldedaad beskou. Daar is egter baie straatname en skole
wat na haar vernoem is.
1. Wat het die lede van die trek vir die osse gebou? (Merk een).
‘n veld
x ‘n tydelike kraal
‘n watergat
2. Waarheen was die trek oppad? (Merk een).
Oos-Transvaal
Suid-Transvaal
x Suidoos-Transvaal
3. Wat het veroorsaak dat Racheltjie en Dirkie verdwaal het? (Merk twee).
x sneeu geluide
hongerte x donkerte
sonskyn hael
Verhalende Opstel
• ’n Interessante vertelling van ’n storie uit • Die storielyn moet logies ontwikkel.
enige perspektief geskryf. • Die verhaal kan eie ervarings of fiktief
• Dit gaan oor iets wat gebeur en vertel wees.
word. • Karakterisering moet oortuigend wees.
• Wees opreg en entoesiasties wanneer jy • Die agtergrond en atmosfeer moet
dit skryf. geslaagd wees.
• Die inhoud moet boeiend, interessant en
samehangend wees.
Argumenterende Opstel
Beskrywende Opstel
• Jy beskryf iets/iemand soos jy dit ervaar. • Gee jou eie gevoelens oor die beskrywing.
Bespiegelende Opstel
• Jy oorweeg ’n idee en gee jou emosionele • Verskillende opsies word teen mekaar
reaksies en gevoelens. opgeweeg en ’n eie mening word gegee.
Beredenerende Opstel
Formaat
Inleiding:
Kort, treffend en plaas jou in die atmosfeer van wat jy wil skryf.
Liggaam:
Die res van die paragrawe volg op mekaar.
Slot:
Gee ‘n gevolgtrekking/afsluiting/samevatting.
Werkwoorde
Kan jy al die werkwoorde in die
teks onderstreep?
Emily se gunsteling dag was Woensdag, want dit was 'n kookdag by die skool. Ná pouse
het Emily uitgevind dat die klas pannekoek bak. Mev. Pienaar het verduidelik dat die
bestanddele om pannekoek te maak: meel, bakpoeier, suiker, eiers en melk, was. Sy het die
leerders gevra om hierdie bestanddele in die kaste te soek.
Emily het toe 'n klein hoeveelheid van die mengsel in 'n warm pan gegooi. Na 'n paar
minute kon sy die pannekoek in die pan hoor sis. Emily het van opgewondenheid gespring
en geskreeu: "Ek kan net nie wag om hulle te eet nie."
Emily het die pannekoek versigtig omgedraai en die ander kant laat gaar word. Die tyd
het uiteindelik aangebreek vir die klas om hul pannekoek te proe.
“Dit is die beste ding wat ek nog ooit gebak het!” het Emily gesê.
Akani Simbin
e
Suid-Afrika
se naelloopkampioen
Akani Simbine is op 21 September 1993 in Kempton Park, Suid-Afrika
gebore. Hy het in 2012 aan die Edenglen Hoërskool gematrikuleer.
Akani wou eers nie atletiek op skool doen nie, omdat hy meer in
sokker belanggestel het, maar die Universiteit van Pretoria se
sentrum vir toppresteerders het sy talent in 2012 raakgesien en hom
oorreed om by hulle program aan te sluit.
twinkl.com
Taal en Begrip Onderwysersgids
Akani Simbine -
Suid-Afrika se n
aelloopkampioen
Hoekom Hou Ak
ani Simbine So B
van Hardloop? aie
Akani se eerste herinneringe van atletiek kom van sy laerskooljare af, tog
het hy nooit enige wedlope gewen nie. Akani het dit geniet om aan verskeie
sportsoorte deel te neem, waarvan sokker sy gunsteling was. Dit was Trevor
Weinerlein, die skoolhoof van Edenglen Hoërskool wat Akani weer aan
atletiek voorgestel het. Trevor het gesien dat Akani baie talentvol was en
het die volgende aan Akani gesê: “As jy wil aanhou met sokker speel, sal jy
atletiek ook moet doen.” Akani het ingestem en hy onthou nou nog hoe hy
kinders, drie jaar ouer as hy, geklop het.
“Wat my die liefste vir hardloop maak, is om my liggaam tot die uiterste te
druk en op daardie stadium te weet dat ek dit nie nou kan bekostig om ’n
enkele fout te maak nie. Die oomblikke van euforie en adrenalien wat deur
my are bruis wanneer ek oor die eindstreep hardloop, is die beste gevoel
ooit,” het Akani gesê. Hardloop het ook ander deure vir Akani oopgemaak,
soos om deur die wêreld te reis. Hy was nooit voorheen op ’n vliegtuig
totdat hy begin het om te hardloop nie. Akani se eerste toer was na die
Sone 6 Spele in Zambië, gewees.
Terminologie
Toppresteerder - iemand wat uitstekende prestasies behaal
Spesialiseer - om te konsentreer op of ’n deskundige in ’n spesifieke
vakgebied of vaardigheid
twinkl.com
Vrae - Antwoorde
5. As jy die voorreg het om vir Akani te ontmoet, watter vraag sou jy vir hom wil vra en
hoekom?
Leerder se eie antwoord.
DAAGLIKSE NUUS
9 SEPTEMBER 2021
Dit is amper tyd om die paillette af te stof televisie verteenwoordig te word. Hulle hoop
en te gaan dans! Dit is omdat die 19de reeks dat dit sal help om stereotipes af te breek en
van Strictly Come Dancing op 18 September die jonger geslag te inspireer. Annie Roberts
begin. Hierdie jaar word 'n jaar van eerstes werk vir die Royal National Instituut vir
vir die vertoning. Dowes (RNID). Sy het gesê: “Ons hoop dat
Rose se voorkoms die idee sal uitdaag dat
Die reeks sal hierdie jaar sy eerste manlike
dowes nie met die ritme van verskillende
paartjie sien. Deelnemer John Whaite,
danse kan omgaan of hulself kan aanpas by
wat 'n voormalige wenner van The Great
die musikaliteit van die uitvoerings nie”.
British Bake Off is, sal saam met 'n
manlike professionele danser deelneem. Dit Ander deelnemers wat aan hierdie jaar
volg die eerste vroulike paartjie van die se vertoning deelneem, sluit die musikant
program in sy mees onlangse reeks. Die en skrywer Tom Fletcher, Olimpiese en
bokser Nicola Adams het saam met die wêreldkampioen -swemmer Adam Peaty en
vroulike professionele danser, Katya Jones TV -aanbieder AJ Odudu in. Maar wie sal
deelgeneem. hierdie jaar se beroemde Glitterball -trofee
lig?
In 'n ander eerste, sal die vertoning die eerste
dowe deelnemer verwelkom. Rose Ayling-Ellis
is 'n akteur wat op Eastenders werk. Sy is
die eerste dowe akteur wat die die rol van Wat is balsaal dans?
'n dowe karakter in die vertoning sal speel. 'n Soort dans wat in pare uitgevoer word en
Rose is opgewonde oor die geleentheid en het ‘n stel stappe volg. Die woord “ballroom” het
gesê: “Ek hoop ek sal die dowe gemeenskap ontstaan van die Latynse woord 'ballare',
trots maak en meer hindernisse afbreek”. wat beteken dans. 'n Paar gewilde baldanse
Baie liefdadigheidsorganisasies vir dowes wat jy kan sien hoe die bekendes dans, sluit
het oor die nuus gepraat. Hulle sê dat dit in: die wals, die foxtrot, die Charleston en die
‘n fantasties geleentheid vir dowes is om op polka.
2. Kyk na die sin: Dit volg die eerste vroulike paartjie van die program in sy mees
onlangse reeks. Watter van die volgende woorde kan as ‘n sinoniem vir ‘mees
onlangse’ gebruik word?
3. Identifiseer twee voorbeelde van baldanse wat in die artikel genoem word.
Die wals, die foxtrot, die Charleston en die polka (Enige twee)
Dans is ‘n sport.
5. Gee ‘n voorbeeld van iets in die artikel wat dieselfde gebly het in verlede jaar en
vanjaar se reeks van die program.
Daar sal 'n paartjie van dieselfde geslag wees wat deelneem. (Enige soortgelyke
antwoord is ook aanvaarbaar.)
6. Gebruik inligting uit die storie en vul die ontbrekende woorde in om die sin te
voltooi. Die skrywer, Tom Fletcher, Adam Peaty en AJ Odudu neem aan vanjaar se
kompetisie deel.
Webjoernaal Formaat
Daar is baie verskillende maniere om
jou blog te ontwerp, maar onthou om
die volgende aspekte in te sluit:
• Die toon van jou blog moet informeel wees. Skryf in ‘n gesprekstoon.
• Jy kan ook skakels na jou sosiale media maak en plek waar lesers
kommentaar kan lewer.
Voornaamwoorde Gids
Dit staan in die plek van ‘n persoon of dier.
Persoonlike
ek, jy, hy, sy, ons, julle, hulle, my, jou, hom, haar, ons, dit
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Ek is dors. Moet hom nie wegjaag nie.
Wanneer ‘n voornaamwoord ‘n bysin tot die selfstandige naamwoord van die omvattende sin betrek.
Betreklike
wie, wat, waaraan, waarin, waarop, waaroor, waarvan
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Die seun wat boek lees. Die vrou wie se kind huil.
besoek twinkl.co.za
twinkl.com
Vrae - Antwoorde
Gebruik die woorde in die tabel hieronder om die ontbrekende sinne te voltooi.
ek jy hy sy ons
Voornaamwoorde
hulle julle hom haar dit
• Onderwerp (Wie/wat?) - Die persoon, dier of ding wat die aksie uitvoer.
• Voorwerp (Wie/wat?) - Die persoon, dier of ding waaraan die aksie gedoen word.
2. Ek het gister ’n groot vis gevang en dit het uit my hande uit geglip.
Saamgestelde sin.
3. Die man met die baard voer die hondjie onder die boom.
Enkelvoudige sin
4. Ons sal volgende week op vakansie gaan sodat ons lekker kan rus.
Saamgestelde sin.
4. Tshiamo wil nie haar huiswerk doen nie. Sy is moeg na hokkie oefening.
Tshiamo wil nie haar huiswerk doen nie, want sy is moeg na hokkie oefening.
5. Itumeleng is die slimste leerder in haar klas. Sy woon elke dag ekstra klasse by.
Itumeleng is die slimste leerder in haar klas, want sy woon elke dag ekstra klasse by.
Letterlik (Denotasie)
Wanneer woorde presies sê wat hulle beteken. Wanneer ons iets beskryf soos wat dit
werklik is, bedoel ons dit letterlik. Bv. Daar is ‘n slang in die gras. (Daar is ’n regte slang
wat in die gras is).
Figuurlik (Konnotasie)
Wanneer woorde iets beskryf wat nie werklik so is
of lyk nie. Wanneer ons iets beskryf deur beelde of
vergelykings te gebruik, is dit figuurlike taalgebruik. Bv.
Daar is ‘n slang in die gras. (Iets kom verdag voor).
Lees die volgende sinne en skryf of dit letterlik of figuurlik bedoel is.
1. Die appel val nie ver van die boom af nie. Figuurlik
4. Hy is ‘n donkie. Figuurlik
ABC hoofletters (capital letters) Sam en Bastion gaan in Mei Kaapstad toe.
. punt (full stop) Ons vind ‘n punt aan die einde van ‘n sin..
twinkl.com