Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 90

Kwartaal 1 Graad 9

Afrikaans
Afrikaans
Eerste
Eerste Addisionele
Addisionele
Taal
Taal

Taal en Begrip Onderwysersgids


Taal en Begrip Onderwysersgids

Inhoudsopgawe

Week 1-2 59. Sinsoorte


61. Vraagwoorde
3. Leesbegrip: Advertensie
63. Lydende en Bedrywende Vorm
5. Maak ‘n Advertensie
66. Hoofletters
10. Afkortings en Akronieme
13. Woordorde (STOMPI) Week 7-8
17. Selfstandige Naamwoorde 67. Luisterbegrip
20. Byvoeglike Naamwoorde 69. Leesbegrip: Legende

Week 3-4 72. Tipes Opstelle


75. Werkwoorde
23. Luisterbegrip
26. Strokiesprent Week 9-10
28. Dekbrief en CV Formate 76. Luister na ‘n Koerantberig
32. Morfologie 79. Leesbegrip: Koerantberig
35. Soortname en Eiename 81. Webjoernaal Formaat
36. Skryftekens 82. Voornaamwoorde
38. Tye 86. Enkelvoudige en Saamgestelde sinne
43. Direkte en Indirekte rede 89. Letterlike en Figuurlike betekenis
47. Idiomatiese Uitdrukkings en 90. Leestekens
Spreekwoorde
49. Eufemismes

Week 5-6
51. Luisterbegrip: Dialoog
53. Lees ‘n Kontrak
55. Agenda en Notule Formate
57. Voegwoorde

Let wel: Daar is 'n paar veranderings in die Jaarlikse Ondderrigplan van 2023-2024 wat nie tans in hierdie werkboek ingewerk is nie.

besoek twinkl.co.za
Taal en Begrip Onderwysersgids

Nuwe h
ee
skyfie rlike
geur
Probeer o
e is
hier!
ns nuu
tste
skyf
ie-b
die g yvoeg
eure in
is n gs;
ie v
an h
ierd
ie wêreld nie!
Nou beskikbaar by alle goeie
supermarkte in die sterrestelsel.
Wees een van die eerstes om
'n nuwe smaaklike ruimte-
avontuur te probeer!

GALAKTIESE
KOSMIESE GEROOKTE BEESVLEIS KAAS
WORTEL ‘N ORION

twinkl.com
besoek twinkl.co.za
Vrae

Antwoorde
1. Wat word in hierdie advertensie geadverteer?

Nuwe skyfiegeure.

2. Wat is die nuwe geure wat bekendgestel word?

Kosmiese Wortel

Galaktiese Gerookte Beesvleis

Kaas ‘n Orion

3. Waar kan jy hierdie skyfies koop?

By alle goeie supermarkte in die sterrestelsel.

4. Wat is die tema van hierdie advertensie?

Die advertensie is geskep met 'n ruimte-tema.

5. Wil jy die skyfies probeer? Hoekom of hoekom nie?

Antwoorde sal verskil.

6. Trek die kleure wat in die advertensie en die verpakking gebruik word die leser aan?
Hoekom of hoekom nie?

Antwoorde sal verskil, maar kan die volgende insluit:

Die kleure trek die leser se aandag en maak dat hulle die produk wil koop.

7. 7. Op wie is die advertensie gemik? Sal hulle die produk wil koop?

Almal wat van aartappelskyfies hou + eie antwoord.

8. Hoeveel kos die skyfies?

R6 per pakkie.

Bladsy 4 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Twinkl To
wn
Graansta
Die geson
de vers
f i e s rsnapering
waaraan
jy wil kna
ag!

Heerl
ik
bros n e graansta
e fi
bedek ute, krake es met
met s rige m
vrien u i kervr uesli,
de
Dit is like donke ye, vegan
d r -
om jo ie gesonds sjokolade.
u t
peuse skuld-vry e manier Geure
lhapp e ont
ie te g by
eniet. t of Rooibosbessie en Heuning

Sjokolade en Haselneut

• Vegan-vriendelik
• Laktosevry Lemoen-Sjokolade
• Gemaak met
hawermelk Jogurt en Heuning
de
• Geen bygevoeg
suiker s ni e
Appel en Kaneel
• Vetvry
• Bevat slegs 6g
koolhidrate
Allergieë: neute, hawermoutmelk

Adres:
Twinkl Laan 52,
Brimley, Twinkl Town,

Beskikbaar by alle kruidenierswinkels! Suid-Afrika, 1909

Kontaknommer: (011) 123 9876 E-pos: twinkltownsa@granolabars.co.za

Bedryfsure: Ma - Vr 08:00 - 17:00 Sat 09:00 - 14:00 Son en openbare vakansiedae gesluit

Facebook: Twinkl Town SA Instagram: Twinkl Town SA Twitter: Twinkl Town SA Website: twinkltownsa.co.za

twinkl.com
Advertensie Vrae

Antwoorde
Kyk na die advertensie hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

1. Kan iemand wat allergies vir grondboontjies is hierdie graanstafie eet? Motiveer jou
antwoord.

Nee, want hulle gebruik neute in die graanstafies / want die advertensie noem
neut-allergieë

2. Noem enige TWEE geure graanstafies wat beskikbaar is.

Rooibosbessie en heuning, appel en kaneel, sjokolade en haselneut, lemoen sjokolade,


jogurt en heuning. (Enige TWEE)

3. Waar kan ek Twinkl Town SA volg vir enige promosies? Noem enige DRIE.

Facebook: Twinkl Town SA, Instagram: Twinkl_TownSA, Twitter: Twinkl_Town_SA,


Webtuiste: www.twinkltownsa.co.za (Enige DRIE)

4. Hoeveel koolhidrate het elke graanstafie?

6 gram

5. Is dit 'n geskikte graanstafie vir 'n diabeet (iemand wat nie suiker kan inneem nie)?
Motiveer jou antwoord.

Ja, want dit het geen bygevoegde suikers nie en bevat baie min koolhidrate.

6. Lys enige VIER voedingsfeite oor Twinkl Town SA graanstafies.

Vegan-vriendelik, laktosevry, gemaak met hawermoutmelk, geen bygevoegde suikers,


vetvry, bevat slegs 6 gram koolhidrate. (Enige VIER)

7. Gedurende watter ure kan iemand Twinkl Town SA kontak?

Ma-Vry 08:00 – 17:00; Sat 09:00-14:00

8. Watter tipe sjokolade gebruik hulle om die graanstafies te bedek?

Hulle gebruik suikervrye, vegan-vriendelike donkersjokolade.

Bladsy 6 van 91 besoek twinkl.co.za


Notas en Aktiwiteit
Wat is ‘n advertensie?
Advertensies is 'n promosie-aktiwiteit wat daarop is om 'n produk of 'n diens aan 'n
teikengehoor te verkoop. Dit is oortuigend, insiggewend en ontwerp om aankoopgedrag of
denkpatrone te beïnvloed.

Basiese kenmerke van 'n advertensie:

1. Logo

2. Slagspreuk

3. Handelsnaam

4. 'n Kort beskrywing van die produk

5. Produk foto

6. Kontakbesonderhede

Die ABBA-metode
Om 'n potensiële kliënt se
aandag te trek en hom of
Aandag haar van jou produkte of
dienste bewus te maak.

Skep 'n belangstelling in jou


Belangstelling
produkte of dienste.

ABBA
Skep 'n begeerte in die
Begeerte verbruiker om jou produkte
of dienste bo mededingers se
produkte of dienste te kies.

Aksie Kliënt besluit om jou


produkte of dienste te koop.

Bladsy 7 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Aktiwiteit
Lees deur die notas en ontwerp jou eie advertensie deur die ABBA-metode te gebruik en
sluit die basiese kenmerke van 'n advertensie in. Kies een van die volgende produkte om te
adverteer: graanstafie, vrugtestokkies, gedroogde vrugte.

Bladsy 8 van 91 besoek twinkl.co.za


Ontwerp Jou Eie Advertensie Kontrolelys
Nadat jy jou eie advertensie ontwerp het, gebruik hierdie kontrolelys om te bepaal of jou
advertensie die basiese kenmerke van advertensies en die ABBA-metode insluit.

Ek het 'n logo ingesluit.

Ek het 'n slagspreuk ingesluit.

Ek het 'n foto van die produk ingesluit.

Ek het belangrike produkinligting ingesluit.

Ek het 'n handelsnaam ingesluit.

Ek het kontakinligting ingesluit.

Ek het 'n kort beskrywing van die produk ingesluit.

Trek my advertensie mense se aandag?

Is my advertensie interessant?

Skep my advertensie begeerte?

Bladsy 9 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Akronieme
‘n Akroniem is ‘n afkorting wat as ‘n gehele woord uitgespreek kan word.

ABSA – Geamalgameerde Banke van Suid-Afrika


ESKOM – Elektrisiteitsvoorsieningskommissie
GISA – Genealogiese Instituut van Suid-Afrika
HAT – Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal
Interpol – Internasionale Kriminele Polisiekommissie
Komsat – Kommunikasiesatelliet
MEDUNSA – Mediese Universiteit van Suid-Afrika
NASA – Nasionale Lugvaart- en Ruimte-administrasie
NOKSA – Nasionale Olimpiese Komitee van Suid-Afrika
OPUL – Organisasie van Petroleumuitvoerlande
PIN – Persoonlike Identifikasienommer
SARS – Suid-Afrikaanse Inkomstediens
SASOL – Suid-Afrikaanse Steenkool-, Olie- en Gaskorporasie
UNISA – Universiteit van Suid-Afrika
WAT – Woordeboek van die Afrikaanse Taal
ZAR – Zuid-Afrikaansche Republiek

Leer die volgende akronieme.

twinkl.com
Taal en Begrip Onderwysersgids

Afkortings
‘n Afkorting is ‘n verkorte skryfwyse vir ‘n woord, woordgroep, naam
of ander ‘n aanduiding.

abstr. – abstrak(te) e.v. – en volgende


adj. – adjektief F. – Fahrenheit
admin. – administrateur; fig. – figuur; figuurlik(e)
administrasie
fol. – folio
advt. – advertensie
fot. – foto, fotografiese
afk. – afkorting
i.v.m. – in verband met
afl. – aflewering
j. – jaar
anon. – anoniem(e)
Jul. – Julie
antw. – antwoord
Jun. – Junie
asb. – asseblief
m.a.w. – met ander woorde
bv. – byvoorbeeld
m.b.t. – met betrekking tot
ds. – dominee
t.o.v. – ten opsigte van
e.a. – en ander
uitbr. – uitbreiding
ekv. – enkelvoud
univ. – Universiteit
elektr. – elektrisiteit;
elektries(e) v.d. – van die

ens. – ensovoorts VN - Verenigde Nasies

Leer die volgende afkortings.

twinkl.com
rov l
Aktiwiteit 1 - Antwoorde
btw lol
1. 2.
Skryf die afkortings vir die Skryf die volgende afkortings in
volgende woorde neer: woorde uit:
a. asseblief a. ens.

asb. ensovoorts

b. dominee b. t.o.v.

ds. ten opsigte van

c. in verband met c. univ.

i.v.m. universiteit

d. Verenigde Nasies d. adj.

VN adjektief

3. 4.
Skryf die akronieme vir die Skryf die volgende akronieme
volgende woorde neer: in woorde uit:
a. Universiteit van Suid-Afrika a. ESKOM

UNISA Elektrisiteitsvoorsieningskommissie

b. Persoonlike Identifikasienommer b. SARS

PIN Suid-Afrikaanse Inkomstediens

c. Woordeboek van die Afrikaanse c. ZAR


Taal
c. Zuid-Afrikaansche Republiek
WAT (Republiek van Suid-Afrika)

d. Mediese Universiteit van d. NASA


Suid-Afrika
National Aeronautics and Space
MEDUNSA Administration

Bladsy 12 van 91 besoek twinkl.co.za


Woordorde (STOMPI)

S Subject (Onderwerp)

V1 Verb 1 (Werkwood 1)

T Time (Tyd)

O Object (Voorwerp)

M Manner (Manier)

P Place (Plek)

V2 Verb 2 (Werkwoord 2)

I Infinitive (Infinitief)

Bladsy 13 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Sv1TOMPv2I
STOMPI will help you make sure that your Afrikaans word order is always correct.
The golden rule is: whatever you start with, the verb comes next.

S v1 T O M P v2 I
Subject Verb 1 Time Object Manner Place Verb 2 Infinitive
Who/ What When Who/What How Where Why

Present om goeie punte


Die meisie doen elke dag haar huiswerk netjies in haar boek
Tense te kry.

in haar om goeie punte


Past Tense Die meisie het elke dag haar huiswerk netjies gedoen
boek te kry.

Future om goeie punte


Die meisie sal elke dag haar huiswerk netjies in haar boek doen
Tense te kry.

Page 14 of 91 visit twinkl.co.za


Aktiwiteit 2 - Antwoorde

Skryf die volgende sinne in die korrekte woordorde.

1. (het) (Pieter) (‘n foto van sy kat) (geneem) (gister).


Pieter het gister ‘n foto van sy kat geneem.

2. (eet) (Garfield) (lekker lasagne) (elke dag).


Garfield eet elke dag lekker lasagne.

3. (om ‘n huis te koop) (Kyle) (Kaaptad toe) (vining) (gaan) (volgende week) (per vliegtuig).
Kyle gaan volgende week per vliegtuig Kaapstad toe om ‘n huis te koop.

4. (sal) (Awande) (oormôre) (in haar nuwe huis) (slaap).


Awande sal oormôre in haar nuwe huis slaap.

5. (braai) (varktjops) (vandag) (langs die swembad) (Hulle).


Hulle braai vandag varktjops langs die swembad.

6. (Katleho) (in die straat) (hardloop) (elke aand) (om fiks te word).
Katleho hardloop elke aand in die straat om fiks te word.

7. (om lekkers te koop) (Die kinders) (na die winkel toe) (gaan) (vandag).
Die kinders gaan vandag na die winkel toe om lekkers te koop.

8. (Mosa) (gekoop) (mooi rokke) (het) (vir haarself) (nou-nou).


Mosa het nou-nou vir haarself mooi rokke gekoop.

9. (Samira se ma) (van pers en geel) (hou) (die minste).


Samira se ma hou die minste van pers en geel.

10. (wil) (‘n rekenmeester) (Sy) (word) (as sy groot is) (eendag).
Sy wil eendag as sy groot is ‘n rekenmeester word.

Bladsy 15 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 3 - Antwoorde

Skryf die volgende sinne in die regte woordorde deur met die vetgedrukte woord te begin.

1. (die huiswerk) (die kinders) (het) (gister) (gou) (geskryf) (in hul boeke).
Gister het die kinders gou die huiswerk in hul boeke geskryf.

2. (Sandile) (môre) (onder die afdak) (sal) (die motor) (was).


Môre sal Sandile die motor onder die afdak was.

3. (leer) (baie hard) (Mohammed) (om die toets te slaag) (in sy kamer).
Om die toets te slaag, leer Mohammed baie hard in sy kamer.

4. (maak) (Karabo) (elke oggend) (plaatkoekies) (vir ontbyt).


Karabo maak elke oggend plaatkoekies vir ontbyt.

5. (speel) (mooi) (Ruan) (elke middag) (sal) (met sy speelgoed).


Elke middag sal Ruan mooi met sy speelgoed speel.

6. (hou) (Jabu) (die meeste) (van pizza) (nog altyd).


Jabu hou nog altyd die meeste van pizza.

7. (Zani) (die lekkerste sjokolade koek) (sal) (volgende Saterdag) (bak).


Volgende Saterdag sal Zani die lekkerste sjokoladekoek bak.

8. (gholf) (verlede maand) (Thabile) (het) (by Sun City) (gespeel) (baie goed).
By Sun City het Thabile verlede maand baie goed gholf gespeel.

9. (om met sy ma te gesels) (sit) (Julian) (in die sitkamer) (elke aand) (baie lekker).
Om met sy ma te gesels, sit Julian elke aand baie lekker in die sitkamer.

10. (eet) (Justin) (vir ontbyt) (elke dag) (hawermout en piesang) (by die eetkamertafel).
By die eetkamertafel eet Justin elke dag hawermout en piesang vir ontbyt.

Bladsy 16 van 91 besoek twinkl.co.za


Selfstandige Naamwoorde
Wat is ’n selfstandige naamwoord?

Dit verwys na ‘n persoon, plek, ding, versameling, voorwerp, gevoel, ‘n mate, hoeveelheid,
stof of eienskap.

Verskillende Selfstandige Naamwoorde:

1. Eiename

Name van plekke of mense.


Nelson Mandela, Johannesburg, Amerika, Sipho, Dlamini

2. Soortname

Diere, dinge, voorwerpe.


‘n Perd, die boom, blomme, ‘n pen, die leeu, die katte.

3. Versamelname

Woorde wat groepe soortname soos diere, dinge of mense aandui.


‘n Swerm voëls, ‘n trop olifante, bagasie, ‘n kroos

4. Maatnaamwoorde

Woorde wat spesifieke hoeveelhede aandui.


‘n Bord kos, ‘n koppie meel, ‘n sak rys, ‘n glas water

5. Abstrakte selfstandige naamwoorde

Woorde wat dinge beskryf wat nie met die blote oog gesien kan word nie, soos
gevoelens of emosies.
Liefde, haat, vriendskap, jaloesie

6. Massanaamwoorde

Woorde wat massa aandui en nie getel kan word nie.


Suiker, sand, modder, vleis, wasgoed

7. Stofname

Name van elemente


Goud, silwer, koper, lood, yster

Bladsy 17 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Meervoude

son – sonne waarheid – waarhede goed – goeters/goedere


boom – bome hotel –hotelle lied – liedere
enkel – enkels OTM – OTM’s hoof – hoofde
eeu – eeue foto- foto’s graf – grafte
skip – skepe Estelle – Estelle’e politikus – politikusse/politici
dieet – diëte medium – mediums/media speelding - speelgoed
skof – skofte kruiwa – kruiwaens dag - dae

Verkleinwoorde

man – mannetjie roof – rofie bom – bommetjie


bikini – bikini’tjie f – f’ie ouma – oumatjie
vrou – vroutjie piesang – piesankie dag – daggie
kat – katjie boom – boompie stoof – stofie
m - m’etjie aap - apie hond - hondjie

Teenoorgestelde Geslag

Akteur – aktrise Reun – teef


Bestuurder – bestuurderes Bul – koei
Bibliotekaris – bibliotekaresse Ram – ooi
Haarkapper – haarkapster Beer – sog
Mannetjie - wyfie Hings - merrie

Bladsy 18 van 91 besoek twinkl.co.za


Meervoude, Verkleinwoorde en Geslag Werkkaart

Antwoorde
1. Skryf die meervoud van die volgende 2. Skryf die verkleinwoord van die 3. Skryf die teenoorgestelde geslag vir
woorde: volgende woorde: die volgende woorde:

a. bom bomme a. kroon kroontjie a. olifantkoei olifantbul

b. rug rûe b. boek boekie b. teef reun

c. soom some c. dag daggie c. aktrise akteur

d. stoel stoele d. tafel tafeltjie d. leeumannetjie leeuwyfie

e. ma ma's e. oupa oupa'tjie e. sekretaresse sekretaris

f. van Rensburg van Rensburgs f. foto foto'jie

Page 19 of 91 visit twinkl.co.za


Byvoeglike Naamwoorde

Attributief Predikatief
Staan voor die selfstandige naamwoord. Staan na die selfstandige naamwoord.
Bv. Dit is ‘n geel kar. Bv. Die kar is geel.

Wat is ‘n Byvoeglike Naamwoord?


• Woorde wat beskryf, definieer of vir ons meer van selfstandige
naamwoorde vertel.
• bv. Sy dra ‘n mooi rok.
• bv. Hy ry ‘n geel BMW.

Reëls

1 Kan deel wees van die Uitsonderings:


onderwerp of voorwerp in ‘n
sin. • Woorde met ‘n dubbel of lang klinker wat
eindig op -d, kry ‘n -e en verloor die -d.
• bv. Die aantreklike seun
het blou oë. • Die venster is breed. - Dit is ‘n breë venster.

• bv. My gunsteling drankie • My ring is goud – Ek het ‘n goue ring.


is vars aarbeisap. • Die boek is goed. - Dit is ‘n goeie boek.

2 Meer as 1 lettergreep:

a. Voeg -e by wanneer b. Voeg -e by wanneer c. Voeg -ende by wanneer die


woord eindig op -g woord eindig op -lik Engelse woord vir dieselfde
woord in Afrikaans op ‘n -ing
• Die klas is rustig. – • Die huiswerk is
eindig.
Dit is ‘n rustige klas. moeilik. – Dit is
moeilike huiswerk. • Die rivier vloei. – Dit is ‘n
• Die appel is sappig.
vloeiende rivier.
– Dit is ‘n sappige • Die seun is lelik. –
appel. Dit is ‘n lelike seun. • Die water kook – Dit is
kokende water.

Bladsy 20 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

3 Trappe van Vergelyking 4 Intensiewe Vorm

• Klein – kleiner – kleinste • Rooi – bloedrooi

• Groot – groter – grootste • Soet – stroopsoet

• Min – minder – minste • Gewoon – doodgewoon

• Baie – meer – meeste • Oud – stokoud

• Opgewonde – meer opgewonde – • Nuut – splinternuut


mees opgewonde

Bladsy 21 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 5- Antwoorde

1. Vul die tabel in met die korrekte trappe van vergelyking van die volgende woorde:

Stellende Trap Vergrotende Trap Oortreffende Trap

opgewonde meer opgewonde mees opgewonde

mooi mooier as die mooiste

goed beter as die beste

belengrik belengriker as die belangrikste

groot groter as die grotste

min minder as die minste

2. Gee die intensiewe vorm van die volgende woorde:

a. groen e. beroemd

grasgroen wêreldberoemd

b. fris f. bang

perdfris doodbang

c. af g. soet

morsaf stroopsoet

d. oud h. rooi

stokoud bloedrooi



Bladsy 22 van 91 besoek twinkl.co.za


Luisterbegrip: Elon Musk Week 3 - 4

Elon Musk
Elon Musk was op 28 Junie 1971 in Pretoria, Suid-Afrika,
gebore. Nadat hy hoërskool aan die Pretoria Seuns Hoër
voltooi het, het hy oorsee in Kanada en die VSA gaan
studeer. Hy het wetenskap en ekonomie studeer.

Hy was al van 'n jong ouderdom af 'n groot sakeman. Toe hy 28 jaar
oud was, het hy sy eerste suksesvolle onderneming Zip2

('n web sagtewarebedryf) reeds vir miljoene dollars verkoop! Hy het voortgegaan om X.com
en PayPal (aanlyn finansiële dienste) te begin verkoop, wat beide vir biljoene dollars
verkoop het. Sy volgende twee groot ondernemings was SpaceX en Tesla.

Elon wou bewys dat elektriese motors en hernubare energie vir huise selfs beter is as
tradisionele enjins en kragbronne. Die span by Tesla het presies dit gedoen. Hulle het 'n
sonkragdak ontwikkel wat die hele huis van krag kan voorsien, sowel as van die beste
elektriese motors ter wêreld, wat nie net omgewing-vriendelik is nie, maar wat ook
ongelooflike tegnologie bevat wat die
veiligheid verbeter.

Tesla se Model S-motor bevat 'n outomatiese beheerfunksie wat toelaat dat die motor
homself kan bestuur, versnel en rem. Dit volg padmerke versigtig en gebruik sy radar wat
vorentoe wys om 'n veilige afstand tussen homself en ander motors op die pad te verseker.
Die Model S monitor ook verkeer met behulp van sy ultrasoniese

Bladsy 23 van 91 besoek twinkl.co.za


sensors, sodat dit slegs bane
verander as dit
veilig is.

SpaceX

SpaceX was ook deur Elon Musk in


2002 gestig. Hy wou die koste van
ruimtevervoer te verlaag, sodat
mense eendag na Mars toe kan
reis en daar bly.

SpaceX het gevorderde vuurpyle


en ruimtetuie vervaardig. Hulle het satelliete in die ruimte geplaas en ook voorraad na die
Internasionale Ruimtestasie gestuur.

Op 30 Mei 2020 het NASA en SpaceX twee ruimtevaarders, Robert Behnken en Doug Hurley,
in die Dragon Crew Kapsule wat aan die Falcon 9-vuurpyl geheg was, deur SpaceX gelanseer.

Dit was die eerste keer dat Amerikaanse ruimtevaarders sedert 2011 vanuit die VSA na die
ruimte gelanseer is en die eerste keer dat 'n privaat onderneming mense met hul eie vuurpyl
die ruimte in stuur.

Die twee ruimtevaarders het aan die Internasionale Ruimtestasie vasgeheg, waar hulle 110
dae sal bly om 'n reeks wetenskaplike eksperimente te voltooi, voordat hulle in hul Dragon-
kapsule na die Aarde sal terugkeer.

SpaceX het ook die Falcon Heavy Pendeltuig ontwerp en bekendgestel. Dit is die kragtigste
pendeltuig ter wêreld en dele daarvan is herbruikbaar! Hierdie herbruikbare tegnologie is
'n groot deel van SpaceX se missie om by Mars uit te kom. Ruimtevaart is baie duur, so
herbruikbare masjinerie is voordelig.

Bladsy 24 van 91 besoek twinkl.co.za


Vrae- Antwoorde

1. Waar is Elon gebore?


Pretoria, Suid-Afrika
2. Hoe oud was Elon toe hy Zip2 vir miljoene dollars verkoop het?
28 jaar oud
3. Wat het Elon studeer?
Wetenskap en ekonomie
4. Noem enige twee ondernemings wat Elon Musk gehad het.
• Zip2, X.com
• PayPal, Tesla, SpaceX [enige TWEE]
5. Watter motor het Tesla gebou wat ‘n outomatiese beheerfunksie het?
Model S
6. Watter onderneming het Elon in 2002 gestig sodat mense eendag Mars toe kan reis?
SpaceX
7. Noem een ruimtevaarder wat in Mei 2020 na die IRS gestuur is. Skryf slegs sy naam
neer.
Robert Behnken / Doug Hurley
8. Waarmee spandeer die ruimtevaarders hulle tyd in die ruimte?
Hulle het ‘n reeks wetenskaplike eksperimente voltooi.
9. Sou jy belangstel om aan die SpaceX sending na Mars deel te neem? Motiveer jou
antwoord.
Leerder se eie antwoord.

Bladsy 25 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Strokie
2
1 My selfoon het
Wat is ALWEER gevries!!!
fout?

omics.co.za
www.twinklc
Jonathan Twinkl

twinkl.com

besoek twinkl.co.za
Vrae

Antwoorde
1. Bestudeer die tweede spraakborrel. Is haar woorde letterlik of figuurlik?
letterlik

2. Verduidelik die betekenis van die woorde in die tweede spraakborrel.


Haar selfoon het opgehou werk.

3. Wie het die strokiesprent geteken?


Jonathan Twinkl

4. Kies die korrekte antwoord:


Die vrou aan die regterkant voel oor haar selfoon wat alweer gevries het.

• gelukkig

• verlief

• ongelukkig

• jaloers

5. Verwys na vraag 4.


Hoe weet ons hoe die vrou aan die regterkant voel? Gee twee bewyse uit die
strokiesprent.
Daar is uitroeptekens na haar woorde.
“Alweer” met hoofletters geskryf.
Haar gesigsuitdrukking wys dat sy kwaad/ongelukkig is.

6. Dink jy dit is koud waar hierdie vroue bly? Motiveer jou antwoord.
Ja, want daar is sneeu op die grond / dit sneeu./ Hulle het dik baadjies aan.

Bladsy 27 van 91 besoek twinkl.co.za


Dekbrief en CV Formate
Belangrike inligting vir jou dekbrief:
• Kyk in jou opdrag aan wie jy jou CV moet stuur. Jou dekbrief moet aan hom/haar
geadresseer wees.
• Jy moet ʼn duidelike begin, middel en einde hê.

Begin
• Maak dit duidelik vir watter posisie jy aansoek doen.
• Jou inleidingsin moet onmiddellik sê waarom jy aansoek doen.

Middel
• Paragraaf 1: Wees baie entoesiasties oor die werk.
• Noem jou hoof vaardighede sodat hulle kan sien hoekom jy vir die werk geskik is.
• Paragraaf 2: Noem jou vorige prestasies wat relevant tot hierdie werk is.
• Paragraaf 3: Noem enige ander vaardighede, sertifikate en kwalifikasies

Einde
• Noem dat jy enige tyd beskikbaar is vir ʼn onderhoud.
• Noem jou kontakbesonderhede.

Die Skoolhoof Twinklstraat 1


Hoërskool Twinkl Twinkl Park
Twinkllaan 34 Twinklfontein
Twinkl Park 1234
1234
Geagte Mnr. Daniels

AANSOEK OM BETREKKING: WISKUNDE ONDERWYSER

Ek doen graag aansoek om die bogenoemde betrekking soos op 26 Maart 2023 in Die
Beeld geadverteer.

Paragraaf 1 – Paragraaf 3

Ek is enige tyd beskikbaar vir ʼn onderhoud en vertrou dat u my aansoek gunstig sal
oorweeg.

Kontak my gerus op 062 222 22 of c.davids@gmail.com

Die uwe
(handtekening)
Charlotte Davids

Bladsy 28 van 91 besoek twinkl.co.za


CV – Curriculum vitae

Jou CV is al die belangrike inligting oor jouself. Dit is hoe jy jouself aan werkgewers
adverteer.

Belangrik vir jou CV:

• Sluit slegs belangrike inligting in.

• Wees eerlik.

• Hou dit kort.

Afdelings in jou CV:

Persoonlike besonderhede:
• Naam en van

• Identiteitsnommer

• Nasionaliteit

• Taalvaardighede

• Adres

• Kontakbesonderhede

• Huwelikstatus

Kwalifikasies:

• Hoogste kwalifikasie eerste (Enige diploma/ graad)

• Sekondêre opvoeding (Die jare wat jy op hoërskool was, die vakke wat jy geslaag het.
Noem dat jy ʼn Matriek sertifikaat het. Jy kan onder hierdie afdeling noem aan watter
sport/ kultuur jy deelgeneem het en jou prestasies daarin).

• Ander kursusse.

Werksondervinding

• Noem altyd die mees onlangse werk eerste.

Verwysings

• Vir elke werksposisie wat jy insit, moet jy ʼn verwysing insluit.

Bladsy 29 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Persoonlike besonderhede:
Naam en van: Charlotte Davids

Identiteitsnommer: 9207230064088

Nasionaliteit: Suid-Afrikaans

Taalvaardighede: Afrikaans – Goed


Engels – Goed
Setswana – Gemiddeld

Adres: Twinklstraat 1
Twinkl Park
Twinklfontein
1234

Kontakbesonderhede: Selfoon: 062 222 22


e-pos: c.davids@gmail.com

Huwelikstatus: Ongetroud

Kwalifikasies:
Hoogste kwalifikasie: B.Ed Senior en VOO-fase
Noord-Wes Universiteit van Potchefstroom

Sekondêre opleiding: Hoërskool Birchleigh


Graad 12 NSS

Vakke geslaag:
- Afrikaans
- Engels
- Wiskunde
- Geografie
- Geskiedenis
- Lewensoriëntering
- Rekeningkunde

Sport:
- Netbal 1 ste span 2019 – 2021
- Netbal 2016 – 2018

Kultuur
- Groentjiekonsert 2016

Ander kursusse: Ballon opblaas kursus 2016

Bladsy 30 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Werksondervinding
2022 Wiskunde onderwyser
Hoërskool Twinklfontein

2021 Wiskunde onderwyser


Hoërskool Twinkl Park

2019 Kelnerin
Spur Twinkl Park

Verwysings
James Smith Skoolhoof
Hoërskool Twinklfontein
062 000 000

Sipho Dlamini HOD


Hoërskool Twinkl Park
055 000 000

Neil Visser Bestuurder


Spur Twinkl Park
062000000

Bladsy 31 van 91 besoek twinkl.co.za


?
Morfologie
Wat is ‘n Basisvorm?

• Die kleinste betekenisvolle gedeelte van ‘n woord word die basisvorm


genoem.

• Ons noem dit ook die basis, stam of stamwoord van ‘n woord.

• Dit kan op sy eie staan.

• Die basisvorm van ‘n woord staan nie altyd net alleen nie.

• Voorvoegsels en agtervoegsels is woorddele wat voor of agter


basisvorme gevoeg word.

• Byvoorbeeld: blik, venster, tafel, boek, boom, foon, huis

Voorvoegsels
• Word voor stamwoorde bygevoeg.

• Dit is 'n deeltjie wat nie ‘n woord is nie, maar dit help ons om ‘n woord betekenis te gee.

on- = nie wan- = verkeerd

ver- = anders ge- = verlede tyd

mis- = sleg

Agtervoegsels
• Word agter die stamwoorde bygevoeg.

• Dit is 'n deeltjie wat nie ‘n woord is nie, maar dit help ons om ‘n woord betekenis te gee

-vol = vol van -e = meervoud

-loos = sonder -ie = verkleining

-agtig = soortgelyk -her = weer

Bladsy 32 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Afleidings
• ‘n Afleiding bestaan uit ‘n basis + voorvoegsel/agtervoegsel.

• Nuwe woorde word gewoonlik so gevorm.

verlief = ver- (voorvoegsel) + lief (basis)

swimmer = swem (basis) + -er (agtervoegsel)

onthou = ont- (voorvoegsel) + hou (basis)

mooiste = mooi (basis) + -ste (agtervoegsel)

Samestellings
• Bestaan uit meer as een basis

• Party woorde het ‘n verbindingsklank

stomp + skip = stompskip

identiteit + kaart = identiteitskaart

musiek + winkel = musiekwinkel

lewe + droom = lewensdroom

jas + sak = jassak

Samestellende Afleidings
• Bestaan uit meer as een wortel

• Daar moet ‘n voorvoegsel en/of ‘n agtervoegsel wees

• Party woorde het ‘n verbindingsklank

Oorfone = oor (basis) + foon (basis) + -e (agtervoegsel)

Bendelede = bende (basis) + lid (basis) + -e (agtervoegsel)

Kinderboek = kind (basis) + -er (agtervoegsel) + boek (basis)

Behuisingsubsidie = be- (voorvoegsel) + huis (basis) + -ing (agtervoegsel) + subsidie (basis)

Bladsy 33 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 6 - Antwoorde
1. Is die volgende woorde ‘n basisvorm?
a. liniaal nee e. tafel ja
b. spelers nee f. koop ja
c. kat ja g. telefoon nee
 d. oumas nee

2. Onderstreep die voor- en agtervoegsels.


a. hondjie d. oulike
b. onbelangrike e. gesing
c. veranderde f. beplan

3. Gee die korrekte vorm van die woorde tussen hakies.

a. Lara het vriendelik (glimlag). geglimag


b. Die meisie is (lief) op hom. verlief
c. Sy is ‘n (vriendelik) meisie. vriendelike
d. Haar glimlag laat sy skooltas (lig) voel. ligter
e. Vir haar is hy die (oulik) seun in die hele wêreld. oulikste

4. Vorm samestellings met die woorde tussen hakies deur verbindingsklanke te gebruik.

a. Die toeskouers waai die (land + vlag) en sing die (volk + lied). landsvlag; volkslied
b. Al die (kind + wedstryde) het voor (eet + tyd) plaasgevind. kinderwedstryde; etenstyd
c. Ek het vandag ‘n belangrike (lewe + les) geleer. lewensles
d. Ek is in ‘n bekende (seun + skool) in Kaapstad. seunsskool
e. My ouma het vir my ‘n (pen + sakkie) gegee vir my verjaardag. pennesakkie

5. Vorm samestellende afleidings van die volgende:


a. Identiteit + nommer + -s = f. Blou + kleur + -ig =
identiteitsnommers bloukleurig
b. Hokkie + stok + -ie = g. In- + diens + neem + -ing =
hokkiestokkie indiensneming
c. Lewe + lus + -tig = h. Her- + eksamen + lokaal =
lewenslustig hereksamenlokaal
d. Tafel + poot + -e = i. Slaap + kamer + -s =
tafelpote slaapkamers
e. Ten + toon + stel + -ing =
tentoonstelling

Bladsy 34 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 7 - Antwoorde

Soortname Eiename

hond
potlood Tafelberg
dieretuin September
blesbok Bloemfontein
tafel Vrydag
vakansie Prudence Dlamini
skool Krugerwildtuin
week Suid-Afrika
onderwyser Soweto
rugbyspeler Jupiter
walvis Aardsbiskop Tutu
biblioteek Itumeleng
bakstene

Bladsy 35 van 91 besoek twinkl.co.za


Skryftekens

Wys waar die tweede lettergreep begin, bv.


ë Deelteken
Ek het ‘n sjokolade geëet.

Dit wys dat die klank lank uitgespreek


ê Kappie
word, bv. Ek gaan môre Durban toe.

Word gebruik in die meervouds- en


verkleiningsvorm van woorde wat eindig op
’ Afkappingsteken
i, o, u en ‘n lang a-klank, bv. My stokperdjie
is om foto’s van die natuur te neem.

Word gebruik om verskillende woorde met


- Koppelteken mekaar te verbind, bv. Sy is ‘n 16-jarige
meisie.

Word gebruik om betekenis en woordsoorte


é Akuutteken
te onderskei, bv. Wat doen jy ná skool?

Word gebruik om by sommige woorde die


è Gravisteken [ε]-klank aan te dui, bv. Die man wil appèl
aanteken.

Bladsy 36 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 8 - Antwoorde
Skryf die volgende sinne oor en verbeter al die spelfoute

1. Aadil het fotos van sy ouma’s en oupa’s vir Ramadaan geneem.


Aadil het foto’s van sy oumas en oupas vir Ramadaan geneem.

2. Langa is ‘n 14 jarige seun wat in Oos Londen bly.


Langa is ‘n 14-jarige seun wat in Oos-Londen bly.

3. Xolani het nie vandag al haar kos geeet nie.


Xolani het nie vandag al haar kos geëet nie.

4. Ek wil baie graag die nuutste selfoon he.


Ek wil baie graag die nuutste selfoon hê.

5. Jy is die stoutste kind in die wereld, ne?


Jy is die stoutste kind in die wêreld, né?

6. My ma het gese dat ek ‘n geskenk kan kry as ek ‘n a simbool ontvang.


My ma het gesê dat ek ‘n geskenk kan kry as ek ‘n a-simbool ontvang.

7. Suid Afrika het 11 amptelike tale.


Suid-Afrika het 11 amptelike tale.

8. My skoolrëels verwys na die gebruik van selfone in die klas.


My skoolreëls verwys na die gebruik van selfone in die klas.

Bladsy 37 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Verlede Tyd
Algemene Beginsels
hulpwerkwoord het gevolg deur ge- + werkwoord

Teenwoordige Tyd Verlede Tyd

Karin drink tee. Karin het tee gedrink.

Die kinders gooi die bal. Die kinders het die bal gegooi.

Uitsonderings
Sommige woorde kry nie ‘n ge- in die verlede tyd nie.
Dit sluit woorde met be-, ge-, her-, er-, ont-, ver-, weer- en onder- in.

Teenwoordige Tyd Verlede Tyd


Daar ontbreek getalle in Daar het getalle in die getalle-
die getallelyn. lyn ontbreek.

Die man verander van plan. Die man het van plan verander.

Skakelwoorde soos begin, bly, gaan, help, hoor, kom, leer, ophou,
probeer, sien en voel kry nie ‘n ge- vooraan nie.

Teenwoordige Tyd Verlede Tyd

Dawid leer my fietsry. Dawid het my leer fietsry.

Die vrou probeer die kat help. Die vrou het die kat probeer help.

besoek twinkl.co.za

twinkl.com
Aktiwiteit 9 - Antwoorde

Verlede tyd Oefening Antwoorde


1. Suid-Afrika se landsvlag het baie verskillende kleure gehad. [In die verlede]
In die verlede het Suid-Afrika se landsvlag baie verskillende klere gehad.
2. Rooi sal jou woedend en ontevrede laat voel. [Gister]
Gister het rooi jou woedend en ontevrede laat voel.
3. Jy kan jou groen skoene aantrek as jou groen rok skoon is. [Die vorige keer]
Die vorige keer kon jy jou groen skeoen aangetrek het as jou groen rok skoon
was.
4. Ek het ‘n pragtige liggroen slaapkamer. [Eergister]
Eergister het ek ;n pragtige liggroen slaapkamer gehad.
5. Ek kruip agter die groen eikeboom weg. [Verlede week]
Verlede week het ek agter die groen eikeboom weg gekruip.
6. Die geelvinkie bou ‘n nes in die palmboom. [Gister]
Gister het die geelvinkie ‘n nes in die palmboom gebou.
7. Sy sit en gaap terwyl sy na die gekleurde visse kyk. [Verlede Kersfees]
Verlede Kersfees het sy gesit en gaap terwyl sy na die gekleurde visse gekyk het.
8. Ons loop vandag en sing liedjies wat oor kleure gaan. [Verlede maand]
Verlede maand het ons geloop en liedjies wat oor kleure gaan gesing.
9. Ek sal volgende seisoen die heel meeste van ‘n blou kamer hou. [Drie seisoene gelede]
Drie seisoene gelede het ek die heel meeste van ‘n blou kamer gehou.
10. Die Campbells sing Rooirok-bokkie op die nuwe CD. [Die vorige jaar]
Die vorige jaar het die Campells Rooirok-bokkie op die nuwe CD gesing.

Bladsy 39 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Verlede Tyd Werkkaart Antwoorde


1. Gekleurde insekte vergiftig al baie mense.
Gekleurde insekte het al baie mense vergiftig.
2. Ek trek my goudgeel aandrok na die partytjie aan.
Ek het my goudgeel aandrok na die partytjie aangetrek.
3. Suid-Afrika moet in die toekoms as die reëboogland bekendstaan.
Suid-Afrika het as die reëboogland bekend gestaan.
4. Ek het ‘n lekker oranje lemoen vir pouse.
Ek het ‘n lekker oranje lemoen vir pouse gehad.
5. Rooi vlae is internasionaal die teiken van gevaar.
Rooi vlae was internasionaal die teiken van gevaar.
6. Suid-Afrika sal almal pienk aantrek vir borskanker-week.
Suid-Afrika het almal pienk aangetrek vir borskanker-week.
7. Ek eet en drink net kos met natuurlike kleurmiddels in.
Ek het net kos met naturrlike kleurmiddels in geëet.
8. Die groot gevaar skuil agter die groen deur.
Die groot gevaar het agter die groen deur geskuil.
9. Die vroulike diere is nie so kleurvol soos die mannetjies nie.
Die vroulike diere was nie so kleurvol soos die mannetjies nie.
10. Blou maak my altyd rustiger.
Blou het my altyd rustiger gemaak.
11. Skoenlappers kan jou ook baie siek maak.
Skoenlappers kon jou ook baie siek gemaak het.
12. Mense wat van rooi en swart hou is baie dinamies.
Mense wat van rooi en swart hou was baie dinamies.
13. Die vinkmannetjies gebruik verskillende kleure groen blare.
Die vinkmannetjies het verskillende kleure groen blare gebruik.
14. Ons is moeg vir die donker kleure in die sitkamer, want dit voel koud.
Ons was moeg vir die donker keure in die sitkamer, want dit het te koud gevoel.
14. Papegaaie sal die voëls met die kleurvolste vere wees.
Papegaaie was die die voëls met die kleurvolste vere.

Bladsy 40 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Toekomende Tyd Reëls


Toekomende tyd is wanneer iets nog gaan of sal gebeur. Dit kan later,
oor ‘n rukkie, môre, oor môre, volgende week, volgende maand, volgende
jaar, in die toekoms of binnekort gebeur.

Eenvoudige werkwoorde + gaan of sal

Kalie doen sy huiswerk. Kalie gaan sy huiswerk doen.


Ek soek vir my ‘n werk. Ek sal vir my ‘n werk soek.
Ons lees boeke. Ons sal boeke lees.

Werkwoorde met is, was of sal (verander dis na dit is)

Dis ‘n warm dag. Dit sal ‘n warm dag wees.


My toets is maklik. My toets sal maklik wees.
Daar is groot moeilikheid. Daar sal groot moeilikheid wees.

Werkwoorde met het in die teenwoordige tyd (geen het ge- nie)

Ek het ‘n oulike hond. Ek sal ‘n ‘n oulike hond hê.


Fransie het ‘n klein koevert. Fransie sal ‘n klein koevert hê.
Ons het ‘n parkie naby ons. Ons sal ‘n parkie naby ons hê.

Werkwoorde met voorsetsels

Ek tel die klip op. Ek sal die klip optel.


Ouma blaai die bladsy om. Ouma sal die bladsy omblaai.
Pappa klim teen die bult uit. Pappa sal teen die bult uitklim.

besoek twinkl.co.za

twinkl.com
Aktiwiteit 10 - Antwoorde

1. Nikita blaai deur verskillende tydskrifte.


Nikita sal deur die verskillende tydskrifte blaai.

2. Dawid het ‘n vriendelike boetie.


Dawid sal ‘n vriendelike boetie hê.

3. Oupa kap hout vir die vuur.


Oupa sal hout vir die vuur kap.

4. Ek is in groot moeilikheid.
Ek sal in groot moeilikheid wees.

5. Susan tel baie skulpe van die strand op.


Susan sal baie skulpe van die strand optel.

6. Ons het ‘n winkelsentrum naby ons.


Ons sal ‘n winkelsentrum naby ons hê.

7. Berlize doen aansoek vir ‘n nuwe werk.


Berlize gaan aansoek vir ‘n nuwe werk doen.

8. Dis ‘n heerlike somersdag vandag.


Dit sal ‘n heerlike somersdag vandag wees.

9. Die seerower klim in sy skip in.


Die seerower sal in sy skip inklim.

10. Hulle ry met die trein.


Hulle sal met die trein ry.

Bladsy 42 van 91 besoek twinkl.co.za


Direkte en Indirekte Rede

Direkte en Indirekte Rede

1. Voornaamwoorde verander. 6. Hulpwerkwoord staan voor die


hoofwerkwoord.
2. Vat alle leestekens weg.
7. Vir ‘n bevelsin word dat gebruik
3. Sê dat / Vra of.
en moet aan die einde van die
4. Vraagwoord vervang of. werkwoord.
5. Werkwoord skuif na die einde van die
sin.

Voornaamwoorde wat verander

Seun Meisie Ander

Ek – hy Ek – sy Jy – ek / hy / sy

My – hom My – haar Julle

My fiets – haar fiets


My fiets – sy fiets (besitlik) Hulle – hulle
(besitlik)

Ons - hulle

Voornaamwoorde wat verander

Hulpwerkwoorde “Super”-werkwoorde Hoofwerkwoorde

Sal Het Dans

Kan Is Lag

Wil Was Sing

Moet Word Loop

Mag

Bladsy 43 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Bywoorde van wyse, tyd en plek wat verander


Hier Daar

Hiernatoe Daarnatoe

Hierdie Daardie

Nou/dan Toe

Vandag Daardie dag

Vanjaar Daardie jaar

Gister Die vorige dag

Gistermiddag Die vorige middag

Gisteraand Die vorige aand

Eergister Twee dae gelede

Môre Die volgende dag

Môremiddag Die volgende middag

Môreaand Die volgende aand

Oormôre Oor twee dae

Voorbeelde

Piet sê: “Ek sal môre die boek aan Diketseng gee.”
1 • Piet sê dat hy die volgende dag die boek aan Diketseng sal gee.

Mevrou vra: “Wie het gister my tas gedra?”


2 • Mevrou vra wie die vorige dag haar tas gedra het.

Sandra vra: “Leer julle die skoollied?”


3 • Sandra vra of hulle die skoollied leer.

Bladsy 44 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 11 - Antwoorde

Skryf die volgende sinne oor in die indirekte rede:

1. Dirk vra: “Kan jy Saterdag vir ons kook?”

Dirk vra of hy/sy Saterdag vir hulle kan kook.

2. Maria sê : “Die nasionale vis is die Galjoen.”

Maria sê dat die nasionale vis die Galjoen is.

3. Andile vra: “Wanneer gaan julle by my kuier?”

Andile vra wanneer hulle by hom gaan kuier.

4. Die juffrou sê: “Julle moet asseblief die voorbeeld van die landsvlag in julle boeke plak.”
Die juffrou sê dat hulle asseblief die voorbeeld van die landsvlag in hulle boeke moet
plak.

5. Die president vra: “Ken almal in die skool die nasionale lied?’

Die president vra of almal in die skool die nasionale lied ken.

6. Siyabonga het gevra: “Is die landsvlag die mooiste een in die wêreld?”

Siyabonga het gevra of die landsvlag die mooiste een in die wêreld is.

7. Die dogtertjie het trots gesê: “Ek het gister ‘n baie groot vis gevang.”

Die dogtertjie het trots gesê dat sy die vorige dag ‘n baie groot vis gevang het.

8. Hannes vra aan sy neef: “Hoe gaan dit deesdae met julle?”

Hannes vra aan sy neef hoe dit toe met hulle gegaan het.

9. Juffrou beveel: “Doen dadelik jou huiswerk!”

Juffrou beveel dat hy/sy dadelik sy/haar huiswerk moet doen.

10. Die kinders sê: “Ons wil asseblief môre ekstra klas hê.”

Die kinders sê dat hulle asseblief die volgende dag ekstra klas wil hê.

Bladsy 45 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Skryf die volgende sinne oor in die direkte rede:

1. John vra of hulle sy selfoon wil sien.

John vra: “ Wil julle my selfoon sien?”

2. Julian sê met teleurstelling dat hy sy selfoon verloor het.

Julian sê met teleurstelling: “Ek het my selfoon verloor.”

3. Sipho sê dat hy die vorige dag geleer het vir sy toets.

Sipho sê: “Ek het gister vir my toets geleer.”

4. Juffrou beveel hom om sy werksboek in te gee.

Juffrou beveel hom: “Gee jou werksboek in!”

5. Courtney vra wanneer die skool sluit.

Courtney vra: “Wanneer sluit die skool?”

6. Susanna vra vir Anna hoe laat sy haar moet bel.

Susanna vra vir Anna: “Hoe laat moet ek jou bel?”

7. Alexis het gesê dat sy die vorige jaar ‘n nuwe selfoon gekry het.

Alexis het gesê: “Ek het verlede jaar ‘n nuwe selfoon gekry.”

8. Moira vra hoeveel kolwyntjies sy moet bak.

Moira vra: “Hoeveel kolwyntjies moet ek bak?”

9. Kyle sê dat hy die volgende dag dokter toe gaan.

Kyle sê: “Ek gaan môre dokter toe.”

10. David vra of hulle al hulle klere gepak het.

David vra: “Het julle al julle klere gepak?”

Bladsy 46 van 91 besoek twinkl.co.za


Idiomatiese uitdrukkings en Spreekwoorde

Idiome

Om ‘n appeltjie met iemand te skil. Om tou op te gooi.


Die kalf is in die put. Uit die oog, uit die hart.
Nie onder ‘n kalkoen uitgebroei nie. Om iemand se oogappel te wees.
Die kar voor die perde span. Iemand se ore van sy kop af te praat.
As die kat weg is, is die muis baas. Om balke te saag.
Die kat uit die boom kyk. Die appel val nie ver van die boom nie.
Jou mond verby praat. As dit pap reën, moet jy skep.
Met die maan gepla. Jou rieme styfloop.
Om geen kind of kraai te hê nie. Dit gaan maar broekskeur.
Die koeël is deur die kerk. ‘n Bitter pil om te sluk.
Oor koeitjies en kalfies gesels. ‘n Aap in die mou hê.
Dis neusie verby. Elke pot het sy deksel.
Die kool is nie die sous werd nie. Jou rammetjie-uitnek hou.
Hoe later hoe kwater. Die agteros kom ook in die kraal.
Die alfa en omega. Om ‘n berg van ‘n molshoop te maak.
Iemand met twee linkerhande. ‘n Nuwe besem vee skoon.
Om dit op jou maag te skryf. Die haan onder die henne.
Hy maak ‘n skoorsteen van sy mond. Hoë bome vang die meeste wind.
Klein muisies het groot ore. Iemand om die bos lei.
Om oop kaarte te speel. Die een se dood is die ander se brood.
Om murg in jou pype te hê. So ‘n ou doring!
Deur jou nek vir iets te betaal. ‘n Halwe eier is beter as ‘n leë dop.
Dis olie op die vuur. Daar is ‘n slang in die gras.
Hy is links van die regering. Sy hart sak in sy skoene.

Bladsy 47 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 12
Idiome is frases of gesegdes wat ons in ons alledaagse taal gebruik. Hierdie frases of
gesegdes maak nie altyd letterlik sin nie, maar ons kan steeds verstaan wat hulle beteken!

Byvoorbeeld:
‘Dit reën katte-en-honde’

Hierdie idioom beteken nie dat dit letterlik katte en honde reën nie!
Dit beteken eintlik dat dit verskriklik baie reën.

Kyk na die onderstaande idiome hieronder. Skryf die idioom op ‘n lyntjie in jou skrifboek.
Skryf nou wat jy dink die idioom beteken, op die volgende lyntjie neer.

1. Om deur die blare te wees.

2. ‘n Halwe eier is beter as ‘n leë dop.

3. Nuuskierige agies kry pyn op hul magies.

4. Boontjie kry sy loontjie.

5. Iemand het nie al sy varkies in die hok nie.

6. Al dra ‘n aap ‘n goue ring, bly hy steeds ‘n lelike ding.

7. Om strooi te praat.

8. Ek ruik ‘n rot.

9. Om ‘n veer te voel.

10. Elke hond kry sy dag.

11. Om tou op te gooi.

12. Saggies praat is duiwelsraad.

Bladsy 48 van 91 besoek twinkl.co.za


Eufemismes

‘n Eufemisme of versagting is wanneer jy iets mooier of vriendeliker voorstel as wat dit


werklik is.

Voorbeelde:
• E-posbemarking = verspreiding van “spam”

• Gehoorgestoord = as iemand doof is

• Heengaan = wanneer iemand sterf

• Huispersoneel = huishulp of bediende

• Lang vingers = iemand wat steel

• Ongewenste besoek = ‘n inbraak

• Prysaanpassing = wanneer die prys styg; prysverhoging

• Ruskamer = toilet

• Straatkuns = graffiti

• Tussen werke = werkloos

• Uitsit = om ‘n dier van kant te maak

• Visueel gestremd = as iemand blind is

• Woefkardoes/brakkiesakkie = oorskietkos

Bladsy 49 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Eufemismes Woordsoek - Antwoorde


Kan jy al die eufemismes in die woordsoektog vind?

l k j m n r v c h i o d i m l t h

q w d y j u g k b j s x t l g r u

g o e p o s b e s p a r i n g g i

f a r d m k k k p s d k v s e r s

t s s t r a a t k u n s a y h o p

u r e a y m k m a i r o t g o s e

d k g a v e o s r e a m a m o n r

p x o e o r f u t n t s a e r y s

w z w o e f k a r d o e s i g l o

b i p i l t j i s j d u n d e p n

p r y s a a n p a s s i n g s e e

r r i h i o y g w y t t y r t a e

i t s o d n m m e m r s i v o t l

j l d p g l y y t e e i s t o g r

e p h e e n g a a n k t l y r j z

o w i s a o s l m i i p e f d k d

b r a k k i e s a k k i e k w e s

E-posbemarking Ruskamer
Gehoorgestoord Straatkuns
Heengaan Uitsit
Huispersoneel Woefkardoes
Prysaanpassing Brakkiesakkie

Bladsy 50 van 91 besoek twinkl.co.za


Luisterbegrip: Dialoog Week 5 - 6

Rooikappie
Toneel 1

Ligte aan. Die vertellers, Groot Haas en Klein Haas, staan ​​agter die verhoog.

Klein Haas: Groot Haas, Groot Haas, is dit tyd vir 'n storie?
Groot Haas: Watter storie wil jy hoor?
Klein Haas: Ken jy die storie van Rooikappie?
Groot Haas: (opgewonde) Natuurlik ken ek dit! Laat ek net dink hoe dit begin. Ag ja, ek
onthou!
Ligte aan in 'n kothuis aan die buitewyke van 'n groot woud. Dit is 'n lentedag.

Groot Haas: Eens op 'n tyd het 'n meisie genaamd Rooikappie by haar ma in 'n huisie aan die
buitewyke van 'n groot woud gewoon.

Ma haal 'n baksel vars kolwyntjies uit die oond en sit dit op die tafel neer.

Ma: Rooikappie! (slaan die koekroller op die tafel) Rooikappie! Tyd om op te staan.
Rooikappie: (van die verhoog af) Ek kom, Mamma!
Ma kyk op na die horlosie (dit is middag) en tik vies op haar voet. Rooikappie kom die
kombuis binne in 'n rooi kappie. Toe sy die kolwyntjies sien, steek sy haar hand uit om een te
​​
neem, maar haar hand stop terwyl ma omdraai om te gluur.

Rooikappie: Hierdie ruik heerlik. (stap weg) Jy was besig, Ma. Vir wie is hulle?
Ma: Hulle is vir Ouma, so hou jou vuil vingers weg. Ek het jou nie grootgemaak om van
klein ou dames te steel nie. Wel, jou arme ouma woon alleen in die woud, omring deur
vreesaanjaende wesens. Die minste wat ek kan doen is om so nou en dan vir haar 'n
kolwyntjie of twee te bak.
Rooikappie: (vryf oor haar maag) Ek sal nie droom om aan Ouma se kolwyntjies te raak nie.
Ma stapel die kolwyntjies in ‘n rietmandjie en sit dan haar hande op haar heupe.

Ma: Nou moet jy hierdie mandjie reguit na Ouma toe neem. Moenie tyd mors nie, hou by die
pad, en praat nooit ooit met vreemdelinge nie. Hoor jy my?
Rooikappie: (sug) Ja, Ma.
Rooikappie vat die mandjie en haas hom uit die kombuis.
Groot Haas: En daarmee het Rooikappie haastig uit die kombuis die heerlike lentesonskyn
ingejaag.
Ligte af.

Bladsy 51 van 91 besoek twinkl.co.za


Vrae - Antwoorde

1
Watter seisoen is dit?
Lente

Waar en saam met wie het Rooikappie gewoon?


2 By haar ma in 'n huisie aan die buitewyke van 'n groot woud.

Wat haal Rooikappie se ma uit die oond uit?


3 Kolwyntjies

Wat het Rooikappie aan?


4 ‘n Rooi kappie

Vir wie is die kolwyntjies eintlik bedoel?


5 Vir Ouma.

Waar bly Rooikappie se ouma?


6 Ouma woon alleen in die woud, omring deur vreesaanjaende wesens

Waarin sit Rooikappie se ma die kolwyntjies?


7 In ‘n rietmandjie

Wat, dink jy, het gebeur nadat Rooikappie die kolwyntjies vir haar ouma gevat het?
8 Leerder se eie antwoord.

Bladsy 52 van 91 besoek twinkl.co.za


Lees ‘n Kontrak

Lees die kontrak en beantwoord die vrae wat volg.

‘n Kontrak

1. Die koper: James Burger


2. Identiteitsnommer: 6509120847543
3. Die verkoper: Safiyya Moosa
4. Identiteitsnommer: 8411060035453
5. Die partye kom ooreen dat die koper 200 suigstokkies ontvang.
6. Die bedrag vir die suigstokkies is R400.
7. Die partye kom ooreen dat die koper Maandag 20 Februarie 2023 R400 aan die
verkoper sal betaal.
8. Indien die koper nie die suigstokkies verkoop nie, moet hy/sy dit teruggee aan die
verkoper.

Handtekening van Koper: 

Geteken op: 20 November 2022 te Durban.

Handtekening van Verkoper: 

Geteken op 20 November 2022 te Durban.

Handtekening van Getuie: 

Geteken op 20 November 2022 te Durban.

Bladsy 53 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

1. Tussen watter twee partye word ‘n kontrak gesluit?

James Burger en Safiyya Moosa

2. Wat moet die verkoper verkoop?

200 suigstokkies

3. Wanneer is jy gebind om enige kontrak se instruksies te volg?

Wanneer jou handtekening op die kontrak is.

4. Kan ‘n 14-jarige kind ‘n kontrak onderteken?

Nee, minderjariges mag nie ‘n kontrak teken sonder ‘n getuie nie.

5. Vul die ontbrekende woorde in.

• Die kontrak is onderteken in Durban.

6. Pas die inligting in Kolom A by die woorde in Kolom B.

Kolom A Antwoorde Kolom B

6.1 Bedrag vir suigstokkies b a. James Burger

6.2 Verkoper a b. R400

6.3 Koper c c. Safiyya Moosa

7. Wat gebeur indien die koper nie die suigstokkies verkoop nie?

Hy moet dit teruggee aan die verkoper.





Bladsy 54 van 91 besoek twinkl.co.za


Agenda en Notule Formate

‘n Agenda word aan die begin van ‘n vergadering uitgedeel sodat


almal kan sien wat in die vergadering bespreek gaan word.

Jy maak ‘n notule gedurende ‘n vergadering om te verseker dat


alles wat bespreek word op swart en wit is as bewys/refleksie. Dit
is ‘n kort opsomming van alle besprekings en besluite.

Agenda: Sportvergadering 2 September 2021 om 10:30 (Hoërskool Twinkl)

Agenda
1. Opening en verwelkoming.

2. Bywoning en verskonings.

3. Notule van die vorige vergadering.

4. Sake uit die vorige notule.

4.1

4.2

4.3

5. Nuwe sake.

6. Algemeen.

6.1

6.2

6.3

7 Datum van volgende vergadering.

8. Afsluiting.

 

T. Smith N. Venter

Voorsitter Sekretaresse

Bladsy 55 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Agenda

Notule
1. Opening en verwelkoming.
Die voorsitter verklaar die vergadering geopen en verwelkom die lede.

2. Bywoning en verskonings.

Noem die titel, voorletters en vanne van lede wat teenwoordig is en van die wat
verskoning gemaak het.

3. Notule van die vorige vergadering.


Die notule van die vorige vergadering word gelees en goedgekeur.

4. Sake uit die vorige notule.


Noem die sake uit die vorige vergadering wat bespreek word.

4.1

4.2

4.3

5. Nuwe sake.
Noem al die nuwe sake wat die lede van in die volgende vergadering wil bespreek.

6. Algemeen.
Ander belangrike sake word nou bespreek.

6.1

6.2

6.3

7 Datum van volgende vergadering.

8. Afsluiting.
Die tyd waarop die vergadering verby is, word hier genoem.

 

T. Smith N. Venter

Voorsitter Sekretaresse

Bladsy 56 van 91 besoek twinkl.co.za


Voegwoorde Reëls
Voegwoorde is woorde wat twee sinne aan mekaar verbind. In Afrikaans is daar drie
verskillende groepe voegwoorde. Elke groep het hulle eie reël. As jy die reël volg, sal jou
woordorde elke keer reg wees.

Groep 1 – Die vriende. Groep 2 – Die paar.


Met woorde in hierdie groep bly die In hierdie groep skuif die werkwoord in
woordorde dieselfde: die tweede sin na langs die voegwoord.

Sin 1 + voegwoord + sin 2 Leidraad: al die ‘d’ woorde, behalwe dog


en dat is deel van heirdie groep.
Leidraad: meow (cat) + dog
dan - then
maar - but
daarna - and then
en - and
dus - therefore
of - or
daarom - therefore
want - because
anders - otherwise
dog - but
Bv. Die man het al die geld gesteel. Hy
Bv. Ek is bly.
het tronk toe gegaan. (daarom).
Dit is my verjaarsdag. (want)
Die man het al die geld gesteel; daarom
Ek is bly want dit is my verjaarsdag. het hy tronk toe gegaan.

Groep 3 – Die vyande.


In hierdie group skuif die werkwoord in die tweede sin, na die einde van die sin.

Leidraad: al die woorde wat in dat, wat eindig, en al die vraag woorde.

dat - that voordat - before


voordat Nadat - after
Nadat

Wat - who, what omdat - because


omdat totdat - until
totdat

Wie - who sodat - so that


sodat

Bv. Hy is bly. Dit is naweek. (omdat).

Hy is bly omdat dit naweek is.

Bladsy 57 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 13 - Antwoorde
Gebruik die voegwoord in hakkies om die twee sinne met mekaar te verbind.

1. Ons gaan Sondag kerk toe. Daar is ‘n nuwe dominee wat gaan preek. (want)
Ons gaan Sondag kerk toe, want daar is ‘n nuwe dominee wat gaan preek.

2. Ek moet na skool agterbly. Ek het nie my huiswerk gedoen nie. (aangesien)


Ek moet na skool agterbly, aangesien ek nie my huiswerk gedoen het nie.

3. Benjamin was eergister gebore. Hy het 3.5kg geweeg. (en)


Benjamin was eergister gebore en hy het 3.5kg geweeg.

4. Tienie se voet is gebreek. Sy bly by die huis. (daarom)


Tienie se voet is gebreek, daarom bly sy by die huis.

5. Die boom het omgewaai. Die wind was baie sterk. (omdat)
Die boom het omgewaai, omdat die wind baie sterk was.

6. Die kar moet op die sypaadjie parkeer. Hy gaan in die pad wees. (anders)
Die kar moet op die sypaadjie parkeer, ander gaan hy in die pad wees.

7. Ons gaan by die huis bly. Ons kan ‘n ander plan maak. (tensy)
Ons gaan by die huis bly, tensy ons ‘n ander plan kan maak.

8. Brenda gaan eers winkel toe. Sy gaan die kinders oplaai. (dan)
Brenda gaan eers winkel toe dan gaan sy die kinders oplaai.

9. Boeta kry ‘n nuwe fiets. Hy kry ‘n nuwe bal. (sowel)


Boeta kry ‘n nuwe fiets, sowel as ‘n nuwe bal.

10. Ek was stout gewees. Daar is gevolge. (dus)


Ek was stout gewees, dus is daar gevolge.

Bladsy 58 van 91 besoek twinkl.co.za


Sinsoorte

Stelsinne

• Bevat inligting of iemand se opinie. • Bv. Ek hou daarvan om liefdesverhale


te lees.
• Eindig met ‘n punt (.)

Bevelsinne

• Bevat ‘n bevel. • Eindig met ‘n uitroepteken (!)

• Daar is gewoonlik woorde wat • Bv. Doen asseblief jou huiswerk!


emosies aandui.

• Begin soms met ‘n werkwoord

Uitroepsinne

• Wys sterk gevoelens/emosies. • Bv. Sjoe, maar dis verskriklik koud


vandag!
• Eindig met ‘n uitroepteken (!)

Vraagsinne

• Bevat ‘n vraag wat gevra word. • Bv. Wie het nie vir die toets geleer
nie?
• Eindig met ‘n vraagteken (?)

• Begin soms met vraagwoorde, soos


wie, wat, wanneer, ens.

Bladsy 59 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 14 - Antwoorde

Watter soort sin is die volgende sinne?

a. Eina, ek het my toon gestamp!


Uitroepsin

b. Hoe laat is aandete vanaand?


Vraagsin

c. Bly asseblief stil!


Bevelsin

d. Ek hou glad nie van wiskunde nie.


Stelsin

e. Het jy al ooit ‘n kameelperd gesien?


Vraagsin

f. Sjoe, maar julle is baie stout!


Uitroepsin

g. Borsel jou tande!


Bevelsin

Bladsy 60 van 91 besoek twinkl.co.za


Vraagwoorde

Wat?

Wie? Wanneer?

?
Waar?

Hoekom? Hoe?
Hoe lank?
Hoeveel?
want...
Hoe baie?
Hoe oud?
Hoe groot?

Bladsy 61 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 15 - Antwoorde
Kies ‘n woord uit die onderstaande boks om die vrae te voltooi.

Wie Is Wil

Wat Waar Gaan

Wanneer Sal Hoekom

1. Wanneer hou jy daarvan om strand toe te gaan?

2. Sal jy asseblief vir my ‘n servet aangee?

3. Is dit al tyd vir aandete?

4. Waar het jy die hond se halsband gesit?

?
5. Gaan/wil julle nog môre kom kuier?

6. Wat is jou gunsteling kleur?

7. Wie is jou juffrou?

8. Wil/gaan jy vandag na my huis toe kom?

??
9. Hoekom kan ons nog nie huis toe gaan nie?

Bladsy 62 van 91 besoek twinkl.co.za


Lydende en bedrywende vorm

Teenwoordige Tyd: O + WORD + T + M + P + DEUR + S + GE- + WERKWOORD

Verlede Tyd: O + IS + T + M + P + DEUR + S + GE- + WERKWOORD

Toekomende Tyd: O + SAL + T + M + P + DEUR + S + GE- + WERKWOORD + WORD

Reëls om te onthou:

1. Verdeel die sin in die onderwerp, werkwoord en voorwerp.

2. Voeg by: word deur / is deur/ sal deur … word

3. As daar ‘n bywoord van tyd is, staan dit tussen die word/is/sal en deur.
Bv. Die seun het gister die bal geskop. => Die bal is gister deur die seun geskop.

4. As die bywoord van wyse net een woord is, staan dit tussen word/is/sal en deur.
Bv. Die veearts het vinnig die hond ingespuit. => Die hond is vinnig deur die veearts
ingespuit.

5. As die sin ‘n hulpwerkwoord het, volg ons dieselfde stappe asof dit in die toekomstige
tyd is.
Bv. Die kinders moet elke dag huiswerk doen. => Huiswerk moet elke dag deur
kinders gedoen word.

6. Voornaamwoorde verander sodat die sin se betekenis dieselfde bly.


Bv. Hy het die eerste prys gewen. => Die eerste prys is deur hom gewen.

7. As die sin ‘n bevelsin is, gebruik ons die woord “moet”.


Bv. Lees die boek! => Die boek moet gelees word.

8. Ons gebruik die woord “daar” as daar geen onderwerp is nie.


Bv. Slaap! => Daar moet geslaap word.

9. Ons hanteer ‘n vraag soos volg:


Bv. Wie koop die brood? => Deur wie word die brood gekoop?

Bladsy 63 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 16 - Antwoorde

Skryf die volgende sinne oor in die lydende vorm:

1. Sommige leerlinge eet dikwels aartappelskyfies in die klas.


Aartappelskyfies word dikwels deur die leerlinge in die klas geëet.

2. Die twee meisies eet ontbyt.


Ontbyt word deur die meisies geëet.

3. Hulle sal die reëls leer.


Die reëls word deur hulle geleer.

4. Alexis klap Bob hard.


Bob word hard deur Alexis geklap.

5. Tieners steel baie produkte by Rose Apteek.


Baie produkte word deur tieners by Rose Apteek gesteel.

6. Die mense sal baie koeldranke drink.


Baie koeldranke sal deur die mense gedrink word.

7. Hulle werk hard.


Daar word hard deur hulle gewerk.

8. Hy skop Moira op haar been.


Moira word hard op haar been geskop.

9. Die man het die vrou gister vreeslik beledig.


Die vrou is gister vreeslik deur die man beledig.

10. Hy het die vloer hard getref.


Die vloer is hard deur hom getref.

11. Die mans het vir seker ‘n les geleer.


'n Les is vir seker deur die mans geleer.

Bladsy 64 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

12. Hy het hard geval.


Daar is hard geval deur hom.

13. Stevie spoeg die melk uit.


Die melk is deur Stevie uit gespoeg.

14. David se pa neem ‘n video van die spektakel.


‘n Video van die spektakel is deur David se pa geneem.

15. Hulle sal die wedstryd speel.


Die wedstryd sal deur hulle gespeel word.

Bladsy 65 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 17 - Antwoorde

Verbeter die ontbrekende hoofletters in hierdie brief.

12 Groenstraat
Oepsville
Oepsa
7612

Geagte mnr. Williams,

Ek skryf aan jou om te kla oor my onlangse besoek aan jou supermark, Spaarmeer, op
Donderdag, 12 Januarie 2020. Na 'n onlangse vakansie in Europa (waar ek Portugal,
Spanje en Italië besoek het), het ek na jou winkel gekom om 'n paar bestanddele te
koop om ‘n Meditereense maaltyd te maak soos die een wat ek naby die Colosseum
geëet het.

Terwyl ek by jou vrugte- en groenterak was, het ek per ongeluk oor 'n rooi ui gestruikel
en twee van jou winkelassistente, wie se naamkentekens Diteboho en Phumla lees,
het voortgegaan om my histeries uit te lag. Hulle het my nooit enige hulp of bystand
gebied nie. Ek was geskok.

Ek het na buite gejaag, in my kar geklim en met leë hande reguit huis toe gegaan. Ek
moes my plaaslike Twinkl Pizza bel om wegneemetes te bestel. Ek sal nie terugkom
na jou winkel voordat ek 'n volledige verskoning kry nie. As ek nie teen Woensdag, 1
Maart, 'n brief ontvang nie, oorweeg ek dit selfs om aan die Oepsville-regering of die
president te skryf om my afsku uit te spreek.

Die uwe

Mnr. Oeps

Bladsy 66 van 91 besoek twinkl.co.za


Luisterbegrip Week 7 - 8

Die Geskiedenis van


Pizza
Die geskiedenis van pizza strek oor 'n duisend jaar. Hier volg 'n paar smaaklike feite.

Wat is Pizza? Koningin Margherita


Pizza is ’n oondgebakte plat, ronde In 1889 het die Italiaanse koningin,
brood wat dateer uit die 18de eeu - ‘n Koningin Margherita deur die land
tydperk toe tamaties in Italië gewild gereis. Sy het opgemerk dat mense
geraak het. Die basis van die pizza ’n ronde, korserige brood eet en was
word met tamatiesous, kaas en vele nuuskierig om self een te probeer.
ander bestandele soos olywe en Sy het gedink dit is heerlik en sjef
pepperoni bedek. Rafaelle Esposito het ’n spesiale
pizza tot eer van haar ontwerp, die
Margherita pizza. Die pizza was
Die Oorsprong van die woord Pizza met tamaties, mozzarella kaas en
basiliekruid bedek – dit het die rooi,
Die woord Pizza kom van ’n woord wit en groen van die Italiaanse vlag
van Latynse oorsprong 'picea’ - verteenwoordig.
dit beteken ‘brood wat deur vuur
bruingebrand word’.

Pizza kom Suid-Afrika toe


Wie het Pizza uitgevind?
Pizza het gedurende die 18de eeu,
Die antieke Grieke was die eerste met die aankoms van Italiaanse
mense wat ‘pizza’ uitgevind het, immigrante na Suid-Afrika gekom.
maar nie soos ons dit vandag ken Die wêreld se grootste pizza was
nie. Dit was in die vorm van ‘n plat in 1990 by Norwood Supermark in
brood en met olie en speserye bedek. Johannesburg gemaak.

Het jy geweet...?

Nationale Pizza Dag is op 9 Februarie!

besoek twinkl.co.za
twinkl.com
Vrae - Antwoorde

Die Geskiedenis van Pizza

1. Waar kom pizza oorspronklik vandaan?

Italië

2. Vul die ontbrekende woorde in.

Die basis van die pizza word met tamatiesous, kaas en vele ander bestanddele soos
olywe en pepperoni bedek.

3. Wat beteken die woord ‘picea’?


‘brood wat deur vuur bruingebrand word’.

4. Wie was die eerste mense wat die vroeë pizza uitgevind het?
Die antieke Grieke

5. Watter pizza is na die Italiaanse koningin in 1889 vernoem?

Margherita

6. Vul die ontbrekende woorde in.

Pizza het gedurende die 18de eeu met die aankoms van Italiaanse immigrante na Suid-
Afrika gekom.

7. Waar is die wêreld se grootste pizza gemaak?

Norwood Supermark in Johannesburg

8. Wanneer vier ons Nasionale Pizza Dag?


9 Februarie

Bladsy 68 van 91 besoek twinkl.co.za


Leesbegrip: Legende

Racheltjie de Beer
Racheltjie de Beer was ‘n twaalfjarige meisie wat in 1843 deel
van ‘n trek was. Hulle het met ossewaens van die Oranje-
Vrystaat na die Suidoos-Transvaal gereis. Racheltjie het
‘n sesjarige boetie met die naam Dirkie gehad. Net voor
die aand op hulle toe gesak het, het Racheltjie en haar
boetie hul ouers en ander lede van die trek gehelp om die
osse in ‘n tydelike kraal vir die nag te sit. Dit is toe dat
hulle besef het dat een van hul gunsteling kalwe
nie daar was nie.
Die kinders van die trek was baie hartseer dat die kalf weg was en die hele kamp
het besluit om na hom te gaan soek. Selfs Racheltjie en Dirkie het gaan

help soek. Omdat dit donker begin word het en dit begin sneeu het, het die twee
verdwaal. Eers nadat die res van die soektog terug by die kamp was het hulle besef
dat die twee kinders weg was. Racheltjie het intussen gou besef dat hulle verdwaal
het en alhoewel hulle die kamp probeer soek het, kon hulle dit nie kry nie. Die
wind het sterker begin waai en die sneeu het harder geval. Die twee kinders het
gebibber van die koue en Racheltjie het geweet dat sy ‘n plan moes maak.

Bladsy 69 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Sy het op ‘n miershoop afgekom wat deur ‘n


erdvark uitgehol is en het haar boetie aangemoedig
om in te klim. Alhoewel dit ‘n skuiling was, was dit
nie genoeg om hulle warm te hou nie en Racheltjie
was baie bekommerd oor haar boetie.

Hulle het uit die miershoop gekruip en sy het


haar klere uitgetrek. Nadat sy dit vir haar
boetie aangetrek het, het sy vir hom gesê
om terug in die miershoop te klim. Die koue
wind kon hulle steeds bereik en Racheltjie het
daar die besluit geneem om voor die opening
van die miershoop te gaan lê om die koue te
probeer uit hou.

Nadat die sneeu en wind van die nag die volgende oggend bedaar het, het die
lede van die trek voort gegaan na hul soektog van Racheltjie en Dirkie. Hulle
het uiteindelik die miershoop gevind met Racheltjie wat in ‘n bolletjie voor
die opening lê, maar sy het ongelukkig nie die nag weens die koue oorleef nie.
Sy het verkluim. Sy het wel, weens haar heldedaad en liefde vir haar boetie,
Dirkie se lewe gered.

Baie mense wonder vandag steeds of dit ‘n ware verhaal of net ‘n opgemaakte
storie is, maar dit bly ‘n storie wat ons in Suid-Afrika as ‘n
heldedaad beskou. Daar is egter baie straatname en skole
wat na haar vernoem is.

Bladsy 70 van 91 besoek twinkl.co.za


Vrae - Antwoorde

1. Wat het die lede van die trek vir die osse gebou? (Merk een).

‘n veld
x ‘n tydelike kraal
‘n watergat
2. Waarheen was die trek oppad? (Merk een).

Oos-Transvaal
Suid-Transvaal
x Suidoos-Transvaal

3. Wat het veroorsaak dat Racheltjie en Dirkie verdwaal het? (Merk twee).

x sneeu geluide
hongerte x donkerte
sonskyn hael

1. Kies die korrekte woord om die sin te voltooi:

Racheltjie was baie bekommerd oor haar boetie.

hulpvaardig x bekommerd liefdevol

2. Hoekom het die kinders besluit om in die miershoop in te klim?


Enige antwoord in die lyn van: Die miershoop was warmer as buite gewees/Die
miershoop het hulle teen die wind en sneeu beskerm.

Bladsy 71 van 91 besoek twinkl.co.za


Tipes Opstelle

Verhalende Opstel

• ’n Interessante vertelling van ’n storie uit • Die storielyn moet logies ontwikkel.
enige perspektief geskryf. • Die verhaal kan eie ervarings of fiktief
• Dit gaan oor iets wat gebeur en vertel wees.
word. • Karakterisering moet oortuigend wees.
• Wees opreg en entoesiasties wanneer jy • Die agtergrond en atmosfeer moet
dit skryf. geslaagd wees.
• Die inhoud moet boeiend, interessant en
samehangend wees.

Argumenterende Opstel

• Jy het ’n spesifieke mening en • Definitiewe opinies moet gestel word.


argumenteer daaroor om jou standpunt
• Jou eie mening moet op ’n
te motiveer.
oorspronklike en treffende manier gegee
• Die skrywer se mening moet regdeur word.
die opstel duidelik wees.
• Gee argumente om jou perspektief te
• Die skrywer probeer om die leser te motiveer.
oortuig om sy/haar perspektief te deel.
• Konsentreer op argumente vir of teen ’n
• Kan subjektief wees. standpunt.

Beskrywende Opstel

• Jy beskryf iets/iemand soos jy dit ervaar. • Gee jou eie gevoelens oor die beskrywing.

• Die leser is in staat om die onderwerp • Plekke, gebeure en karakters moet


wat beskryf word, te beleef. akkuraat beskryf word.

• Sluit waarnemings met al vyf sintuie en • Beeldspraak, idiome en spreekwoorde


’n goeie woordeskat in. word gebruik.

• Insig, begrip, eie belewing en sinvolheid


is belangrik.

Bladsy 72 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Bespiegelende Opstel

• Jy oorweeg ’n idee en gee jou emosionele • Verskillende opsies word teen mekaar
reaksies en gevoelens. opgeweeg en ’n eie mening word gegee.

• Bespiegel oor ’n droom of aspirasies. • Sinstruktuur, spelling, leestekens,


taalgebruik en paragrafering is
• Omskryf die probleem, situasie, saak,
belangrik.
onderwerp.

Beredenerende Opstel

• Die skrywer oorweeg verskeie • Beredeneer beide kante van die


aspekte van die onderwerp en bied argument.
teenstellende menings aan.
• Die inhoud moet logies ontwikkel.
• Die skrywer mag aan die einde van die
• Die leser moet deur jou standpunt
opstel tot ’n spesifieke gevolgtrekking
oortuig word.
kom.
• Oorredende en emotiewe taalgebruik
• Die argumente vir en teen die
moet gebruik word.
onderwerp moet goed gebalanseerd en
duidelik ontleed wees.

• Dit handel oor ’n onderwerp waaroor


‘n standpunt ingeneem word tydens die
inleiding.

Bladsy 73 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Formaat

Inleiding:
Kort, treffend en plaas jou in die atmosfeer van wat jy wil skryf.

‘n Inleiding moet die leser prikkel om verder te lees.

Liggaam:
Die res van die paragrawe volg op mekaar.

Elke paragraaf het ‘n hoofgedagte en ondersteunende gedagtes.

Gebruik verskillende paragraaflengtes.

Moenie onnodige lang sinne skryf nie.

Gebruik goeie saamgestelde sinne.

Slot:
Gee ‘n gevolgtrekking/afsluiting/samevatting.

Dit beeld jou gevoel oor jou hele skryfstuk uit en


wat belangrik was.

Die slot moet in die leser se gedagtes bly.

Bladsy 74 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 18 - Antwoorde

Werkwoorde
Kan jy al die werkwoorde in die
teks onderstreep?

Emily se gunsteling dag was Woensdag, want dit was 'n kookdag by die skool. Ná pouse
het Emily uitgevind dat die klas pannekoek bak. Mev. Pienaar het verduidelik dat die
bestanddele om pannekoek te maak: meel, bakpoeier, suiker, eiers en melk, was. Sy het die
leerders gevra om hierdie bestanddele in die kaste te soek.

Emily het al die bestanddele versigtig op die kombuiskas


geplaas.

"Ek kan nie wag om te begin bak nie," het Emily


uitgeroep.

“My pannekoek gaan ongelooflik smaak!” het Emily se


vriendin gesê.

Emily het geluister terwyl mev. Pienaar verduidelik hoe


om pannekoek te maak. In 'n bak het sy die meel, bakpoeier en suiker bygevoeg. Daarna
het sy die eiers oopgekraak en by die melk geklits. Laastens het sy die eiermengsel by die
droë bestanddele gevoeg. Emily het nou die moeilike taak gehad om al die bestanddele te
meng totdat die mengsel seepglad is.

Emily het toe 'n klein hoeveelheid van die mengsel in 'n warm pan gegooi. Na 'n paar
minute kon sy die pannekoek in die pan hoor sis. Emily het van opgewondenheid gespring
en geskreeu: "Ek kan net nie wag om hulle te eet nie."

Emily het die pannekoek versigtig omgedraai en die ander kant laat gaar word. Die tyd
het uiteindelik aangebreek vir die klas om hul pannekoek te proe.

“Dit is die beste ding wat ek nog ooit gebak het!” het Emily gesê.

Bladsy 75 van 91 besoek twinkl.co.za


Luister na ‘n koerantberig Week 9 - 10

Akani Simbin
e
Suid-Afrika

se naelloopkampioen
Akani Simbine is op 21 September 1993 in Kempton Park, Suid-Afrika
gebore. Hy het in 2012 aan die Edenglen Hoërskool gematrikuleer.
Akani wou eers nie atletiek op skool doen nie, omdat hy meer in
sokker belanggestel het, maar die Universiteit van Pretoria se
sentrum vir toppresteerders het sy talent in 2012 raakgesien en hom
oorreed om by hulle program aan te sluit.

Akani spesialiseer in die 100m, maar neem ook deel aan


200m-wedlope. Hy het vyfde geëindig in die 2016 Somerspele
100m vir mans. Daarna het hy in Julie 2021, die Afrika-
rekord van 9.84 sekondes in die mans 100m opgestel. “Dit het
wonderlik gevoel om die rekord te breek. Dis iets wat ek al
lankal najaag, maar ek is nog nie klaar nie,” het Akani gesê.
“Dit was die eerste mikpunt op die pad na Tokio. Ons moes dit
nou gedoen het en ek is bly dat ek dit betyds gehardloop het.”

Akani het vyfde in 2017 en vierde in 2019 in die mans


100m se Wêreld Kampioenskappe geëindig. Hy was ook
die 100 meter kampioen by die 2018 Statebond Spele en
die 2018 Afrika Kampioenskappe. Dit het wondere vir sy
selfvertroue beteken.
“Akani Simbine”
by Marco Verch
Professional Ph
otographer's ph
otostream is licen
sed under CC BY
2.0

Bladsy 1 van 2 besoek twinkl.co.za

twinkl.com
Taal en Begrip Onderwysersgids

Akani Simbine -
Suid-Afrika se n
aelloopkampioen
Hoekom Hou Ak
ani Simbine So B
van Hardloop? aie

Akani se eerste herinneringe van atletiek kom van sy laerskooljare af, tog
het hy nooit enige wedlope gewen nie. Akani het dit geniet om aan verskeie
sportsoorte deel te neem, waarvan sokker sy gunsteling was. Dit was Trevor
Weinerlein, die skoolhoof van Edenglen Hoërskool wat Akani weer aan
atletiek voorgestel het. Trevor het gesien dat Akani baie talentvol was en
het die volgende aan Akani gesê: “As jy wil aanhou met sokker speel, sal jy
atletiek ook moet doen.” Akani het ingestem en hy onthou nou nog hoe hy
kinders, drie jaar ouer as hy, geklop het.

“Wat my die liefste vir hardloop maak, is om my liggaam tot die uiterste te
druk en op daardie stadium te weet dat ek dit nie nou kan bekostig om ’n
enkele fout te maak nie. Die oomblikke van euforie en adrenalien wat deur
my are bruis wanneer ek oor die eindstreep hardloop, is die beste gevoel
ooit,” het Akani gesê. Hardloop het ook ander deure vir Akani oopgemaak,
soos om deur die wêreld te reis. Hy was nooit voorheen op ’n vliegtuig
totdat hy begin het om te hardloop nie. Akani se eerste toer was na die
Sone 6 Spele in Zambië, gewees.

Terminologie
Toppresteerder - iemand wat uitstekende prestasies behaal
Spesialiseer - om te konsentreer op of ’n deskundige in ’n spesifieke
vakgebied of vaardigheid

Selfvertroue - die gevoel of oortuiging dat jy in jouself en waartoe jy in


staat is glo

Herinneringe - 'n gebeurtenis of ervaring vanuit die verlede oproep

Uiterste - tot die hoogste mate

Euforie - ’n staat van uiterste opgewondenheid of geluk

Bladsy 2 van 2 besoek twinkl.co.za

twinkl.com
Vrae - Antwoorde

1. Wanneer en waar is Akani gebore?


21 September 1993 in Kempton Park, Suid-Afrika

2. Waar was Akani op skool?


Edenglen Hoërskool

3. Watter Universiteit het Akani oorreed om by hulle sportprogram aan te sluit?


Universiteit van Pretoria

4. In watter item spesialiseer Akani?


100m

5. As jy die voorreg het om vir Akani te ontmoet, watter vraag sou jy vir hom wil vra en
hoekom?
Leerder se eie antwoord.

6. In watter land was die 2021 Olimpiese Somerspele aangebied?


Tokio

7. Vul die ontbrekende woorde in.


Die oomblikke van euforie en adrenalien wat deur my are bruis wanneer ek oor die
eindstreep hardloop, is die beste gevoel ooit,” het Akani gesê.

8. Is die volgende stelling waar of onwaar?


Akani was eers op ’n vliegtuig op pad na die Sone 6 Spele in Zambië.
Waar

Bladsy 78 van 91 besoek twinkl.co.za


Leesbegrip: Koerantberig

DAAGLIKSE NUUS
9 SEPTEMBER 2021
Dit is amper tyd om die paillette af te stof televisie verteenwoordig te word. Hulle hoop
en te gaan dans! Dit is omdat die 19de reeks dat dit sal help om stereotipes af te breek en
van Strictly Come Dancing op 18 September die jonger geslag te inspireer. Annie Roberts
begin. Hierdie jaar word 'n jaar van eerstes werk vir die Royal National Instituut vir
vir die vertoning. Dowes (RNID). Sy het gesê: “Ons hoop dat
Rose se voorkoms die idee sal uitdaag dat
Die reeks sal hierdie jaar sy eerste manlike
dowes nie met die ritme van verskillende
paartjie sien. Deelnemer John Whaite,
danse kan omgaan of hulself kan aanpas by
wat 'n voormalige wenner van The Great
die musikaliteit van die uitvoerings nie”.
British Bake Off is, sal saam met 'n
manlike professionele danser deelneem. Dit Ander deelnemers wat aan hierdie jaar
volg die eerste vroulike paartjie van die se vertoning deelneem, sluit die musikant
program in sy mees onlangse reeks. Die en skrywer Tom Fletcher, Olimpiese en
bokser Nicola Adams het saam met die wêreldkampioen -swemmer Adam Peaty en
vroulike professionele danser, Katya Jones TV -aanbieder AJ Odudu in. Maar wie sal
deelgeneem. hierdie jaar se beroemde Glitterball -trofee
lig?
In 'n ander eerste, sal die vertoning die eerste
dowe deelnemer verwelkom. Rose Ayling-Ellis
is 'n akteur wat op Eastenders werk. Sy is
die eerste dowe akteur wat die die rol van Wat is balsaal dans?
'n dowe karakter in die vertoning sal speel. 'n Soort dans wat in pare uitgevoer word en
Rose is opgewonde oor die geleentheid en het ‘n stel stappe volg. Die woord “ballroom” het
gesê: “Ek hoop ek sal die dowe gemeenskap ontstaan van die Latynse woord 'ballare',
trots maak en meer hindernisse afbreek”. wat beteken dans. 'n Paar gewilde baldanse
Baie liefdadigheidsorganisasies vir dowes wat jy kan sien hoe die bekendes dans, sluit
het oor die nuus gepraat. Hulle sê dat dit in: die wals, die foxtrot, die Charleston en die
‘n fantasties geleentheid vir dowes is om op polka.

Woordelys word box


Ontstaan - Die begin of beginpunt. Idee - 'n Geloof of idee.

Stereotipes - 'n Besondere opinie of siening Musikaliteit - Musikale vaardigheid of


van iets of iemand. vermoë.

Bladsy 79 van 91 besoek twinkl.co.za


Vrae - Antwoorde

1. Waar kom die woord “ballroom” vandaan?


Die woord “ballroom” het ontstaan van die Latynse woord 'ballare', wat beteken
dans.

2. Kyk na die sin: Dit volg die eerste vroulike paartjie van die program in sy mees
onlangse reeks. Watter van die volgende woorde kan as ‘n sinoniem vir ‘mees
onlangse’ gebruik word?

Nuutste Gewilde Oudste suksesvolle

3. Identifiseer twee voorbeelde van baldanse wat in die artikel genoem word.
Die wals, die foxtrot, die Charleston en die polka (Enige twee)

4. Die hoofgedagte van die artikel is ...(merk een)

Dans is ‘n sport.

Strictly Come Dancing begin binnekort.

Vanjaar se reeks het baie eerstes.

Strictly Come Dancing is gewild.

5. Gee ‘n voorbeeld van iets in die artikel wat dieselfde gebly het in verlede jaar en
vanjaar se reeks van die program.
Daar sal 'n paartjie van dieselfde geslag wees wat deelneem. (Enige soortgelyke
antwoord is ook aanvaarbaar.)

6. Gebruik inligting uit die storie en vul die ontbrekende woorde in om die sin te
voltooi. Die skrywer, Tom Fletcher, Adam Peaty en AJ Odudu neem aan vanjaar se
kompetisie deel.

Bladsy 80 van 91 besoek twinkl.co.za


Webjoernaal Formaat

Webjoernaal Formaat
Daar is baie verskillende maniere om
jou blog te ontwerp, maar onthou om
die volgende aspekte in te sluit:

• Die naam van jou blog bo aan.

• Jou naam en foto links bo.

• Datum en tyd van jou inskrywing.

• Titel van jou blog inskrywing.

• Inleiding: Een of twee sinne waarin jy jou onderwerp voorstel.

• Liggaam: Paragraaf 2 – 3 oor die onderwerp.

• Einde: Een of twee sinne.

• Die toon van jou blog moet informeel wees. Skryf in ‘n gesprekstoon.

• Jy kan ook skakels na jou sosiale media maak en plek waar lesers
kommentaar kan lewer.

Bladsy 81 van 91 besoek twinkl.co.za


Voornaamwoorde

Voornaamwoorde Gids
Dit staan in die plek van ‘n persoon of dier.
Persoonlike
ek, jy, hy, sy, ons, julle, hulle, my, jou, hom, haar, ons, dit
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Ek is dors. Moet hom nie wegjaag nie.

Dit kom gewoonlik by natuurlike verskynsels voor.


Onpersoonlike
dit
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Dit spook in die huis.

Dit dui besitting aan.


Besitlike Voornaamwoorde dit, die, myne, joune, hare, syne
byvoorbeeld: Dit is my speelding. Die fiets is hare.

Wanneer ‘n voornaamwoord ‘n bysin tot die selfstandige naamwoord van die omvattende sin betrek.
Betreklike
wie, wat, waaraan, waarin, waarop, waaroor, waarvan
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Die seun wat boek lees. Die vrou wie se kind huil.

Dit staan gewoonlik aan die begin van ‘n sin.


Vraende Voornaamwoorde wie, wat, watter, waaroor, waarmee
byvoorbeeld: Waarmee is jy besig? Watter dag kom jy kuier?

Dit het nie betrekking op een persoon of saak nie.


Onbepaalde
iemand, niemand, die mense
Voornaamwoorde
byvoorbeeld: Niemand gaan môre kom nie.

besoek twinkl.co.za

twinkl.com
Vrae - Antwoorde

Skryf die volgende sinne oor in die lydende vorm:

1. Sommige leerlinge eet dikwels aartappelskyfies in die klas.


Aartappelskyfies word dikwels deur die leerlinge in die klas geëet.

2. Die twee meisies eet ontbyt.


Ontbyt word deur die meisies geëet.

3. Hulle sal die reëls leer.


Die reëls word deur hulle geleer.

4. Alexis klap Bob hard.


Bob word hard deur Alexis geklap.

5. Tieners steel baie produkte by Rose Apteek.


Baie produkte word deur tieners by Rose Apteek gesteel.

6. Die mense sal baie koeldranke drink.


Baie koeldranke sal deur die mense gedrink word.

7. Hulle werk hard.


Daar word hard deur hulle gewerk.

8. Hy skop Moira op haar been.


Moira word hard op haar been geskop.

9. Die man het die vrou gister vreeslik beledig.


Die vrou is gister vreeslik deur die man beledig.

10. Hy het die vloer hard getref.


Die vloer is hard deur hom getref.

11. Die mans het vir seker ‘n les geleer.


'n Les is vir seker deur die mans geleer.


Bladsy 83 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

12. Hy het hard geval.


Daar is hard geval deur hom.

13. Stevie spoeg die melk uit.


Die melk is deur Stevie uit gespoeg.

14. David se pa neem ‘n video van die spektakel.


‘n Video van die spektakel is deur David se pa geneem.

15. Hulle sal die wedstryd speel.


Die wedstryd sal deur hulle gespeel word.

Bladsy 84 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 19 - Antwoorde

Gebruik die woorde in die tabel hieronder om die ontbrekende sinne te voltooi.

ek jy hy sy ons
Voornaamwoorde
hulle julle hom haar dit

1. Hy/Sy/Hulle kom nie meer na ons partytjie toe nie.

2. Wil julle/jy kaaskoek vir nagereg hê?

3. Ek is lief vir my sussie. Ek is regtig gaaf teenoor haar.

4. Jy/Julle/Hulle moet dit terug op die rak sit.

5. Hulle/Ek/Sy/Hy hou daarvan om see toe te gaan met vakansie.

6. Ons gaan winkels toe, wil jy saam met ons kom?

7. Tebego sien hom/haar in die park. Hy/Sy was op die swaaie.

8. Dit was heerlik om hom/haar/hulle/julle vandag te sien.

9. Ons was bly toe ons trein uiteindelik opdaag.

10. Dis hulle daar oorkant! Hulle het dit gedoen!

11. Dit is die eerste dag van somer, is dit nie?

12. Ek het sy/haar foto geneem. Dit was pragtig.

13. Sy/Hy is 'n briljante danser. Ons is trots op haar/hom.

14. Gaan jy daardie skildery klaar maak?

15. Ek het my tannie in die hospitaal gaan besoek. Sy herstel mooi.

Bladsy 85 van 91 besoek twinkl.co.za


Enkelvoudige en Saamgestelde sinne

Wat is ‘n Enkelvoudige Sin?

Bestaan net uit EEN:

• Onderwerp (Wie/wat?) - Die persoon, dier of ding wat die aksie uitvoer.

• Gesegde (Wat?) - Die werkwoord in die sin.

• Voorwerp (Wie/wat?) - Die persoon, dier of ding waaraan die aksie gedoen word.

• Bv. Die man skop die bal

Wat is ‘n Saamgestelde Sin?

• TWEE enkelvoudige sinne wat saamgevoeg word om een sin te vorm.

• Saamgestelde sinne het twee of meer gesegdes.

• Bv. Pieter doen sy huiswerk wat moeilik is.

Bladsy 86 van 91 besoek twinkl.co.za


Aktiwiteit 20 - Antwoorde

Skryf onder elke sin of dit ‘n enkelvoudige of saamgestelde sin is.

1. Die kinders eet elke dag roomys vir nagereg.


Enkelvoudige sin

2. Ek het gister ’n groot vis gevang en dit het uit my hande uit geglip.
Saamgestelde sin.

3. Die man met die baard voer die hondjie onder die boom.
Enkelvoudige sin

4. Ons sal volgende week op vakansie gaan sodat ons lekker kan rus.
Saamgestelde sin.

5. Jy moet elke dag jou tande borsel en jou hare kam.


Saamgestelde sin.

Gebruik die voegwoord “en” om die sinne te verander in ‘n saamgestelde sin.

1. Sipho lees ‘n boek. Anele doen haar Wiskunde huiswerk.


Sipho lees ‘n boek en Anele doen haar Wiskunde huiswerk.

2. Henry speel rekenaarspeletjies. Henry leer nie vir sy toets nie.


Henry speel rekenaarspeletjies en leer nie vir sy toets nie.

3. Sammy speel sokker. Sarah speel netbal.


Sammy speel sokker en Sarah speel netbal.

4. Lerato was die skottelgoed. Benjamin droog die skottelgoed af.


Lerato was die skottelgoed en Benjamin droog dit af.

5. Gugulethu hou van Goitse. Hy hou nie van haar nie.


Gugulethu hou van Goitse en hy hou nie van haar nie.

Bladsy 87 van 91 besoek twinkl.co.za


Taal en Begrip Onderwysersgids

Gebruik die voegwoord “want” om die sinne te verander in ‘n saamgestelde sin.

1. Archie leer sy werk. Hy wil Afrikaans slaag hierdie jaar.


Archie leer sy werk, want hy wil Afrikaans slaag hierdie jaar.

2. Jayden speel elke dag rugby. Dit is sy gunsteling sport.


Jayden speel elke dag rugby, want dit is sy gunsteling sport.

3. Lethu bly by die huis. Hy is baie siek.


Lethu bly by die huis, want hy is baie siek.

4. Tshiamo wil nie haar huiswerk doen nie. Sy is moeg na hokkie oefening.
Tshiamo wil nie haar huiswerk doen nie, want sy is moeg na hokkie oefening.

5. Itumeleng is die slimste leerder in haar klas. Sy woon elke dag ekstra klasse by.
Itumeleng is die slimste leerder in haar klas, want sy woon elke dag ekstra klasse by.

Bladsy 88 van 91 besoek twinkl.co.za


Letterlike en Figuurlike betekenis

Letterlik (Denotasie)
Wanneer woorde presies sê wat hulle beteken. Wanneer ons iets beskryf soos wat dit
werklik is, bedoel ons dit letterlik. Bv. Daar is ‘n slang in die gras. (Daar is ’n regte slang
wat in die gras is).

Figuurlik (Konnotasie)
Wanneer woorde iets beskryf wat nie werklik so is
of lyk nie. Wanneer ons iets beskryf deur beelde of
vergelykings te gebruik, is dit figuurlike taalgebruik. Bv.
Daar is ‘n slang in die gras. (Iets kom verdag voor).

Lees die volgende sinne en skryf of dit letterlik of figuurlik bedoel is.

1. Die appel val nie ver van die boom af nie. Figuurlik

2. My hemp is groen. Letterlik

3. Iemand ‘n gat in die kop praat. Figuurlik

4. Hy is ‘n donkie. Figuurlik

5. Ek is ‘n 18-jarige meisie in graad 12. Letterlik

6. Daar is ‘n padda in my keel. Figuurlik

7. My broer wil ‘n uiltjie knip. Figuurlik

8. Alle grappies op ‘n stokkie. Figuurlik

9. Ek is in Bloemfontein gebore en bly nou in Johannesburg. Letterlik

10. Die kat slaap onder die boom. Letterlik

Bladsy 89 van 91 besoek twinkl.co.za


Leestekens

ABC hoofletters (capital letters) Sam en Bastion gaan in Mei Kaapstad toe.

. punt (full stop) Ons vind ‘n punt aan die einde van ‘n sin..

, komma (comma) Sy het brood,, kaas,, melk en eiers gekoop.

() hakkies (brackets) Dit was ‘n spook (of so het hy gedink)).

? vraagteken (question mark) Waar het jy die potlood gesit??

! uitroepteken (exclamation mark) Eina!! Ek het my voet gestamp!!

; kommapunt (semi-colon) Hy swem in die somer;; hy speel hokkie in die winter.

: dubbelpunt (colon) Jy het die volgende nodig:: eiers, botter en melk.

- aandagstreep (dash) Dit was ‘n spook - of so het hy gedink.

aanhalingstekens (inverted commas/


“ “ Vader sê “Kinders, julle moet huis toe gaan.””
quotation marks)
‘ ’

twinkl.com

You might also like