Turgutreis Arıtma Nihai Çed Kararı

MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TURGUTREİS
SU VE KANALİZASYON İDARESİ İLERİ BİYOLOJİK

GENEL MUDURLUGU (MUSKİ) ATIKSU ARITMA
TESİSİ PROJESİ
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU

VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
(MUSKİ)
TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU

ARITMA TESİSİ PROJESİ
MUĞLA İLİ, BODRUM İLÇESİ,

TURGUTREİS MAHALLESİ,
421 ADA, 11 PARSEL
ARÜV ÇEVRE MÜH. MÜŞ. HİZ.

İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş.
SON NİHAİ ÇED RAPORU
MUĞLA-2017
1
TESİSİ PROJESİ
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU VE

PROJE SAHİBİNİN ADI KANALİZASYON İDARESİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ (MUSKİ)
MUSLİHİTTİN MAH. ÖMER ULAY SK. NO: 6

ADRESİ
48000 MENTEŞE/MUĞLA
Tel: 0252 214 48 85 / 0252 214 48 40
TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI Fax: 0252 214 48 86 / 0252 214 48 98
Gsm : 0532 676 13 82

E-POSTA mehtap.eylen@muski.gov.tr
TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU

PROJENİN ADI
ARITMA TESİSİ PROJESİ
PROJE BEDELİ 43.577.600 TL
MUĞLA İLİ, BODRUM İLÇESİ,

PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK
TURGUTREİS MAHALLESİ,
ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)
421 ADA, 11 PARSEL
Proje; 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanan “Çevresel Etki
Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 7. Maddesinin 1.
fıkrasının (a) bendi uyarınca, “Ek-1 listesinde yer
alan projeler” ve Ek I listesi (Çevresel Etki
PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi)
KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT 16- Kapasitesi 150.000 eşdeğer kişi ve/veya 30.000
SEKTÖRÜ ) m3/gün üzeri olan atık su arıtma tesisleri”
kapsamında bulunduğundan, ÇED Dosyası
hazırlanmıştır.
Sektör: Atık
Alt Sektör: Atıksu Arıtma Tesisi Projeleri
PROJENİN NACE KODU: 37.00.01
ARÜV ÇEVRE MÜH. MÜŞ. HİZ. İNŞ. SAN. VE

RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA
TİC. A.Ş.
GRUBUNUN /KURULUŞUN ADI:
Çağlayan Mahallesi, 2051 Sok. No:44

ADRESİ
Barınaklar/Muratpaşa/ANTALYA
Tel : 0 242 323 33 93

TELEFON VE FAX NUMARALARI Faks: 0 242 323 33 16
NİHAİ ÇED DOSYASININ SUNUM TARİHİ
(GÜN-AY-YIL) 01.02.2017
2
TESİSİ PROJESİ
İÇİNDEKİLER DİZİNİ:
1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Hizmet Maksatları, Ekonomik ve Sosyal Yönden
Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği ............................................................................ 16
1.2. Tesisi Kullanacak Yerleşim Birimleri, Nüfusları, Nüfus Projeksiyonları, Projeksiyonun
Kriterleri..................................................................................................................................................... 21
1.3. Tesise Kabul Edilecek Atıksuların Özellikleri, Atıksuları Kabul Edilecek Sanayi Türleri, Tesise
Kabul Edilecek Diğer Atıksuların Kaynağı, Miktarları, Özellikleri, Atıksu Projeksiyonu ........................ 29
1.4. Proje Kapsamında Atıksu Toplama Sistemi ................................................................................. 37
1.5. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu, Özellikleri ve Kapasiteleri (Bütün İdari ve
Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının
Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Tesis İçi Makine, Ünite, Tank, Depolama Alanı vb.nin Yerleşim Planı
Üzerinde Gösterilmesi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri
ve Yükseklikleri) ile Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler ....................... 39
1.6. Arıtma Tesisi Akım Şeması, Girdi-Çıktı ve Proses Atıkları, Arıtma Tesisinin Tasarımı (Tasarıma
İlişkin Tüm Esaslar, Otomasyon Bilgileri, Tank Boyutları vs.), Her Faaliyet İçin Her Bir Ünitede
Gerçekleştirilecek İşlemler, Her Bir Ünitenin Kirlilik Giderme Verimleri................................................ 41
1.7. Ünitelerde Kullanılacak Makine ve Teçhizatın Adet ve Özellikleri, Bakım ve Temizlik
Çalışmaları ................................................................................................................................................. 68
1.8. Yatırıma Başlama Tarihi ile Projenin İnşaat ve İşletme Süresi ve Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili
Zamanlama Tablosu ................................................................................................................................... 85
1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ve Seçilen
Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi ve Proje İçin seçilen Yerin Koordinatları.................................... 86
1.10. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Nasıl Belirlendiği, Topografik Harita ve
Projenin Vaziyet Planı Üzerinde Gösterilmesi........................................................................................... 95
1.11. Proje Alanı Mülkiyet Durumu (Parselelre ait mülkiyet bilgilerini gösterir belegelerin sunulması)
97
1.12. Projeye İlişkin Fayda-Maliyet Analizi .......................................................................................... 97
1.13. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve ........................................................................... 103
1.13.1. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) .................................... 103
1.13.2. Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin (inşaat, planlama
aşaması, ÇED vb.) Kısaca Açıklanması ................................................................................................... 103
1.13.3. Projeye İlişkin Finans Kaynakları ............................................................................................... 104
2.1 Proje Etki Alanının Tanımlanması Ve Neye Göre Belirlendiğinin Açıklanması, Proje Alanı Ve Etki
Alanının Harita Üzerinde Gösterimi, Koordinat Bilgileri ........................................................................ 104
2.2 Proje Alanı Ve Etki Alanını Tanıtıcı Bilgiler, Etrafında Bulunan Yerleşim Alanlarının, Sanayi
Alanlarının, Sağlık Kuruluşlarının, Ulaşım Ağının (köprü, yol, demiryolu vb.), Proje Alanının Yakın
Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların, Planlanmakta Olan Projelerin, Tarım
Alanları Vb. Alanların Üst Ölçekli Topografik Harita Üzerine İşlenmesi, Mesafelerin Verilmesi, Proje
Alanın ve Yakın Çevresinin Fotoğraflandırılması ................................................................................... 106
2.3 Proje Alanına İlişkin Planlama Bilgileri, Legand Ve Plan Notlarının Da Yer Aldığı Aydın-Muğla-
Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı ilgili paftası, lejand ve plan
hükümlerinin onaylı “aslının aynı” ibareli ıslak imzalı ve orijinal boyuttaki kopyalarının rapora
eklenmesi, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı (aslının aynıdır
onaylı) veya Plan Teklifleri ile Projenin Bu Planlar Üzerinde Gösterimi, Proje Alanının Hangi
Kullanımda Olduğunun Belirtilmesi ........................................................................................................ 109
2.4 Proje Alanı ve Etki Alanında Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan
Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb.)
................................................................................................................................................................. 111
2.5 Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükü (proje alanı ve etki alanındaki hava, su, toprak
kirliliği hakkında bilgi verilmelidir. ......................................................................................................... 112
2.6 Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri .............................................................................. 114
2.6.1 Bölgesel Jeoloji (çalıma alanının işaretlendiği 1/25.000 ölçekli genel jeoloji haritası ................... 114
2.6.2 Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojisi (inceleme alanına ait 1/5000 varsa 1/1000 ölçekli jeoloji
haritası ile bölgesel ve inceleme alanlarına ait stratigrafik kesit eklenmeli ve bölüm içerisinde atıfta
bulunulmalıdır) ........................................................................................................................................ 116
2.6.3 Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları (onaylayan kurum, onat
tarihi, kapak, imar durumu, afet durumu, yerleşime uygunluk değerlendirmesi, sonuç ve onay sayfaları ile
inceleme alanını içine alan yerleşime uygunluk değerlendirme paftası rapora eklenmelidir, bu raporlar
yok ise Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 19.08.2008 tarih ve 103337 sayılı Genelgesi ekindeki formatıa
3
TESİSİ PROJESİ
göre hazırlaancak ve Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının 19.02.1010 tarih ve 373
sayılı (2010/1) Genelgesine göre onaylanacak olan imar planına esas jeoloik-jeoteknik etüt raporlarının
ilgili kuruma onaylatılması gerekmektedir) ............................................................................................. 117
2.7 Proje Alanı ve Etki Alanının Doğal Afet ve Depremsellik Durumu .................................................. 118
2.7.1 Doğal Afet Durumu (7269 sayılı yasada belirtilen deprem dışındaki heyelan, su baskını, çığ, kaya
düşmesi vb. doğal ve insan kaynaklı afetlerin oluş zamanları, büyüklükleri, etki alanları sebep oldukları
can ve mal kayıpları vb. hakkında bilgi verilmelidir.) ............................................................................. 118
2.7.2 Proje Alanında Daha Önceden Alınmış Bir “ Afete Maruz Bölge(AMB) Kararı” Olup Olmadığı,
Böyle Bir Karar Var İse AMB Kararı Tarihi, Sınırları, Kararın Alınış Nedeni Vb. Hakkında Detaylı Bilgi
................................................................................................................................................................. 120
2.7.3 Deprem Durumu (inceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan mevcut fayların faaliyet alanına
uzaklıkları, etkileri, geçmişte ve son dönemde meydana gelen depremlerden kısaca bilgi verilerek,
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına, diri fay haritasına ve uyulacak yönetmeliklere atıfta
bulunulmalıdır. Deprem Bölges haritası rapora eklenmelidir.) ................................................................ 120
2.8 Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrojeolojik Özellikleri, Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve
Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri ........................................................................ 122
2.9 Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrolojik Özellikleri, Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve
Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri 1/25000’lik Topografik Haritada Gösterimi .. 123
2.10 Proje Sahasının Bulunduğu Alana En Yakın Orman Mesafesi ........................................................ 124
2.11 Meteorolojik Özellikler ve Veriler ................................................................................................... 125
2.11.1 Bölgenin Genel İklim Koşulları .................................................................................................... 125
2.11.2 Basınç Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Basınç) ........................................................ 125
2.11.3 Sıcaklık Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Sıcaklık) .................................................... 126
2.11.4 Yağış Dağılımı (Ortalama Toplam Yağış, Günlük Maksimum Yağış Miktarı) ............................ 127
2.11.5 Ortalama Nispi Nem ..................................................................................................................... 128
2.11.6 Buharlaşma Durumu (Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması, Günlük Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması) .......................................................................................................................................... 129
2.11.7 Sayılı Günler Dağılımı (Ortalama Kar Yağışlı Günler Sayısı, Ortalama Kar Örtülü günler Sayısı,
Ortalama Sisli Günler Sayısı, Ortalama Dolulu Günler Sayısı, Ortalama Kırağılı Günler Sayısı, Ortalama
Orajlı Günler Sayısı) ................................................................................................................................ 130
2.11.8 Maksimum Kar Kalınlığı .............................................................................................................. 133
2.11.9 Rüzgar Dağılımı ............................................................................................................................ 134
- Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı .................................................................................. 137
- Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı ............................................................................................................. 139
- Yönlere Göre Rüzgâr Hızı, En Hızlı Esen Rüzgâr Yön ve Hızı ............................................................ 141
- Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı, Ortalama Kuvvetli, Rüzgarlı Günler Sayısı ...................................... 142
2.11.10 Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) Bilgileri ile Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük
Yağış Değerleri Bilgileri ve Yağış Şiddet-Süre-Tekerrür Eğrileri (Yapılanma ve tahliye kanallarının, diğer
meteorolojik olaylar da dâhil olmak üzere bu maddede yer alan bilgiler göz önüne alınarak planlanması
gerekmektedir.) ........................................................................................................................................ 143
2.12 Proje Alanı ve Etki Alanındaki Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları (Arazi çalışmalarının
vejetasyon dönemi dikkate alınarak hangi dönemde yapıldığının belirtilmesi ve literatür çalışmalarında
güncel kaynakların kullanılması gerekmektedir.) .................................................................................... 144
2.12.1 Proje Sahası ve Etki Alanında Flora ve Yaşam Alanları (Arazide Gözlem, Anket ve Görüşme
Sonucu Tespit Edilen Türler İle Literatürden Alınan Türlerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi, Alanda Bulunan
Bitki Türlerinin Tehlike Kategorileri, Endemizm Durumları, Nispi Bolluk Derecelerinin Verilmesi, IUCN
ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı Tehlike Kategorilerine Göre Değerlendirme Yapılması, literatür
çalışmalarında http://turkherb.ibu.edu.tr adresinde bulunan ve güncel olan Türkiye Bitkileri Veri
Servisinin kullanılması gerekmektedir.) .................................................................................................. 144
2.12.2 Proje Sahası ve Etki Alanındaki Fauna ve Yaşam Alanları (Arazide Gözlem, Anket ve
Görüşme Sonucu Tespit Edilen Türler İle Literatürden Alınan Türlerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi, Alanda
Bulunan Fauna Türlerinin tehlike kategorileri, endemiklik durumları, nispi bolluk derecelerinin verilmesi,
“Koruma Statüleri”nin RDB (Kırmızı Listesi)/Bern Sözleşmesi tür listeleri baz alınarak belirlenmesi,
güncel Merkez Av Komisyon Kararlarına göre irdeleme yapılması gerekmektedir.) .............................. 153
(Derin Deniz Deşarj noktasında, arıtma tesisinden derin deniz deşarj noktasına kadar geçen alanda
özellikle boru alanında kalan sucul flora ve faunanın araştırılması, biyoçeşitliliğinin tespiti, ................. 153
2.13 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli
Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma
Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları,
Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer
4
TESİSİ PROJESİ
Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Su Kaynakları İle
İlgili Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), Bunların
Faaliyet Alanına Mesafeleri ve 1/25.000 ölçekli Harita Üzerinde Gösterilmesi (proje alanı içerisinde
tabiat varlığı ve doğal sit olup olmadığına dair Muğla Valiliği yazısının rapora eklenmesi
gerekmektedir.) 161
2.14 Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Arazi Kullanım Durumu, Arazinin Hazırlanması ve İnşaat
alanı İçin Gerekli Arazinin Temini amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların
Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri, Arazi Kullanımın Yürürlükteki Mevzuatlar
Açısından Değerlendirilmesi, Proje Alanı ve Etki Alanındaki Tarımsal Ürünler, 5403 Sayılı Toprak
Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler........................................... 167
2.15 Deniz ekosisteminin mevcut durumunu belirlemeye yönelik olarak detaylı çalışma
(çalışmayı yapan uzmanın adı ve ne zaman yaptığına dair bilgilerin verilmesi) ..................................... 167
2.16 Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri ............................................................................................ 195
2.16.1 Ekonomik Özellikler (yöreni ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, sektör başına nüfus
dağılımı) ................................................................................................................................................... 197
2.16.2 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler nüfus artış oranları, diğer
bilgiler)..................................................................................................................................................... 198
2.16.3 Bölgenin Turizm Potansiyeli ........................................................................................................ 199
2.16.4 Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik .................................................................................... 200
3.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda ve Ne Kadar
Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacağı, Nasıl
Depolanacağı, Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları (Ortaya çıkacak hafriyatın döküleceği sahalar vaziyet
planına koordinatlı olarak işlenmelidir.) .................................................................................................. 202
3.2. Projenin İnşaat ve işletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği
(su ihtiyacının yüzey suyu, yeraltı suyu, kaynak suları veya taşıma sistemiyle temin edilmek istenmesi
halinde gerekli tüm izin belgeleri ilgili Kurum/Kuruluşlardan alınarak ÇED Raporuna eklenmesi
gerekmekte olup, ayrıca evsel amaçlı kullanılacak sularla ilgili olarak yönetmelikler çerçevesinde
yapılacak iş ve işlemler bu bölümde verilmelidir), Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su
Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları (Faaliyet kapsamında kullanılacak su
miktarları saatlik, günlük ve yıllık bazlarda ayrı ayrı hesaplanmalı ve suyun kullanıldığı ünite-
kullanım amacı-kullanım kaynağı-kullanım miktarı (saatlik, günlük ve yıllık) parametrelerini gösteren bir
tablo şeklinde sunulmalıdır.) .................................................................................................................... 204
3.3. Projenin İnşaatı ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıklar .................................................. 206
3.3.1. Sıvı Atıkların Cinsi ...................................................................................................................... 206
3.3.2. Sıvı Atıkların Miktarı ................................................................................................................... 206
3.3.3. Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar (fosseptik ve/veya arıtma tesisi
hesaplamaları, planları ve detay çizimleri, vaziyet planı üzerinde gösterimi, bu konuda alınacak izin
belgeleri, arıtma tesisinden çıkan atıksuların nereye deşarj edileceği veya nerede kullanılacağı
belirtilmelidir) .......................................................................................................................................... 207
Proje sahasında kullanılacak içme ve kullanma amaçlı sulardan, kullanım sonrası oluşacak atık sular,
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ve 25.03.2012 tarih ve 28244 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak
Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yaptırılacak, sızdırmasız fosseptikte biriktirilecek
olup, fosseptiğin dolması halinde vidanjörle çektirilerek Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi (MUSKİ)
Genel Müdürlüğü’ ne ait arıtma tesislerine bertarafa gönderilecektir. ..................................................... 207
3.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıklar ................................................... 209
3.4.1. Katı Atıkların Cinsi (evsel nitelikli katı atıklar, inşaat ve yıkıntı atıkları, ambalaj atığı, tıbbi atıklar,
tehlikeli atıklar vb. ayrı ayrı belirtilmelidir)............................................................................................. 209
3.4.2. Katı Atıkların Miktarı ve Özellikleri ............................................................................................ 209
3.4.3. Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri .............................................................................................. 211
3.5. Arıtma Çamuru İçin Yapılacak İşlemler, Çamurun Nihai Bertarafı Veya Değerlendirilmesi,
Yapılacak Analizler, Alınacak İzinler ...................................................................................................... 212
3.6. Arıtım Sonucu Ulaşılacak Atık Su Değerleri, Arıtılan Suyun Hangi Alıcı Ortama Nasıl
Verileceği, Deşarj Noktası Yapıları, Deşarj Öncesi Alıcı Ortama Ait Bilgiler, Deşarj Sonrası Alıcı
Ortamda Olabilecek Değişimler, Deşarj Limitlerinin Tablo Şeklinde Verilmesi, Arıtılan Suyun Kullanım
Alanları 215
3.7. Deşarj hattında etkilerinin ortaya konulması ve nasıl bertaraf edileceğinin belirtilmesi, (alınacak
önlemlerin belirtilmesi) ............................................................................................................................ 217
5
TESİSİ PROJESİ
3.8. İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları ve Alınacak Önlemler

(Hesaplamalarda inşaat aşamasında malzeme taşınması, boşaltılması ve depolanması, işletme
aşamasındaki faaliyetler nedeniyle hakim rüzgar etkisiyle oluşabilecek tozlanma vb ile birlikte proje
alanının etrafında bulunan mevcut ve planlanan diğer sanayi alanları da göz önünde bulundurularak
hakim rüzgar yönüne göre emisyon modellemeleri ve kapsamlı değerlendirmeler yapılmalıdır) ........... 218
3.9. Tesiste Oluşabilecek Koku, Toz, Haşere ve Sinek Üremesine Karşı Alınacak Önlemler .......... 222
3.10. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gürültü ve Titreşimin Değerlendirilmesi .................................... 223
3.11. Tesisin Zemin Geçirimsizliği, Zemin Sızdırmazlığının Sağlanması Yapılacak İşlemler ve Saha
Drenajı 232
3.12. İnşaat, İşletme ve İşletme Dönemi Sonrasında Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan Yeraltı ve
Yüzeysel Su Kaynaklarına Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler ..................................................... 232
3.13. Projenin, Proje Alanı ve Çevresindeki Akarsulara ve Mevsimsel Akış Gösteren Kuru Dere
Yataklarına Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler ............................................................................ 233
3.14. Olası Taşkın Riski ve Alınacak Önlemler (Her türlü taşkın riskine karşı alınacak
önlemlerin kimin tarafından alınacağı ve oluşacak zararların tazmininde uygulanacak prosedür
açıklanmalıdır) ......................................................................................................................................... 233
3.15. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Maddelerden, Parlayıcı, Patlayıcı,
Tehlikeli ve Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları ve Kullanımları Esnasında Olabilecek Etkiler
ve Alınacak Önlemler .............................................................................................................................. 235
3.16. Projenin Karayolu Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler (İnşaat ve İşletme Aşamalarındaki Araç
Yükünün % Artış Olarak Hesaplanması ve Mevcut Trafik Yüküne Etkisinin İrdelenmesi, Kaza Riski ve
Alınacak Önlemler vb.) ............................................................................................................................ 235
3.17.2 Mesafeye Bağlı Olarak Orman Yangınlarına Karşı Önlem Alınıp, Alınmayacağı, Alınacak İse Bu
Önlemlerin Neler Olduğu......................................................................................................................... 237
3.18. Proje Kapsamında Proje Sahası ve Etki Alanındaki Tarım Alanlarına Olabilecek Etkiler ve
Alınacak Önlemler ................................................................................................................................... 237
3.19. Proje Kapsamında Flora, Fauna, Biyolojik Çeşitlilik, Habitat Kaybı Üzerine Etkiler ve Mevcut
Türlerin Korunması İçin Alınacak Önlemler ........................................................................................... 237
3.20 Projenin, inşaat ve işletme Aşamasında Etrafında Bulunan ve Faaliyetine Devam Etmekte Olan
Diğer Yatırımlara, Yerleşim Yerlerine ve Buralarda Yaşayan Halkın Geçim Kaynakları Üzerine
Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler ............................................................................................... 238
3.21. İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan İlan Edilmiş Özel Statülü
Alanlara Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler................................................................................. 239
3.22 İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanı ve Etki Alanında Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altında
Bulunan Arazilere Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler .................................................................. 239
3.23. Proje Alanına İlişkin Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Çalışmaları Doğrultusunda Depreme ve Diğer
Doğal ve İnsan Kaynaklı Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ................................................................... 239
3.24. Proje Alanında Zeminde Sıvılaşma, Oturma, Şişme vb. Olasılıklar ile Alınacak Önlemler ....... 241
3.25. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (arazi ıslahı, rehabilitasyon
çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları) ve Bu
Etkilere Karşı Alınacak Önlemler, Depolama Sonrası Ölçüm ve Bakım Çalışmaları ............................ 242
3.26. Yeraltı suyunun atıksu arıtma tesisi ünitelerine fiziksel olarak etkileri(kaldırma kuvvetine karşı
alınacak önlemler vs.) .............................................................................................................................. 242
3.27 Projeden Kaynaklanacak İkincil Etkiler (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam,
yerleşimlere olabilecek etkiler, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) ve Beklenen Sosyo-ekonomik
Değişiklikler............................................................................................................................................. 242
3.28. Tehlikeli Durumlarda Can, Mal ve Çevre Güvenliğinin Sağlanmasına Yönelik Olarak
Uygulanacak Acil Müdahale Planı ve Bulundurulacak Ekipmanlar ........................................................ 243
3.29. Tesisin İnşaatı, Montajı ve İşletilmesi Sürecinde Projenin İnsan Sağlığı Açısından Riskli ve
Tehlikeli Olabilecek Etkileri ile Tesiste Çalışanların Sağlık ve Güvenliği Açısından İlgili Mevzuat
Kapsamında Alınacak Tedbirler .............................................................................................................. 263
3.30. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda Nasıl Yapılacağı
Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri vb. ve Var İse Peyzaj Projesi ............................................. 265
3.31. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi ................................................................................................. 266
3.32. Projenin Başlangıç ve İnşaat Dönemine İlişkin Bildirim Formu ................................................ 270
IV.1 Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki
değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan yöntemler, ........................................ 291
IV.2 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler ........................... 295
IV.3 Görüşlerine başvurulan proje ilgili taraflar, görüş ve önerileri, konu ile ilgili değerlendirmeler. . 306
6
TESİSİ PROJESİ
IV.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar,......................................................................... 306

IV.5 Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler,............................................................................... 306
RESİMLER DİZİNİ
Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları ................................................................................. 12

Resim 2: Planlan Arıtmaya Vaziyet Planı ...................................................................................................... 17
Resim 3: Turgutreis Atıksu Havzası Planlanan Kanalizasyon Sistemi .......................................................... 37
Resim 4: Turgutreis Mevcut Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Sistemi ........................................................ 38
Resim 5: 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı .............................................................................................. 96
Resim 6:Proje Sahası Etki Alanı .................................................................................................................. 106
Resim 7: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Alanı (421 Ada, 11 Parsel) ........................................................ 107
Resim 8: Alana Ait Görüntüler .................................................................................................................... 108
Resim 9: Proje Alanı Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğrafı ..................................................................... 109
Resim 10: 1/25.000 Ölçekli Muğla Nazım İmar Planı Üzerinde Proje Alanı............................................... 110
Resim 11: Genel Jeoloji Haritası .................................................................................................................. 115
Resim 12: Proje alanı bitki örtüsü ............................................................................................................... 146
Resim 13: Sol resim Anthemis tinctoria (Sarı Papatya) - Sağ resim Anthemis cotula (Köpek Papatyası).. 147
Resim 14: Papaver rhoeas (Gelincik) .......................................................................................................... 147
Resim 15: Deniz Kenarı Flora Yapısı 1....................................................................................................... 148
Resim 16: Deniz Kenarı Flora Yapısı 2....................................................................................................... 148
Resim 17: Deşarj Hattı Yol Güzergâhı ........................................................................................................ 149
Resim 18: Scuba Dalış çalışmalarında kullanılan tekne ve Scuba Dalış ile yerinde inceleme ..................... 168
Resim 19: Fitoplankton kepçesi ve kollektörü ............................................................................................. 169
Resim 20: Fitoplankton ve zooplankton preperatlarının hazırlanması ......................................................... 170
Resim 21: Fitoplankton ve zooplankton tayininde kullanılan Olympus marka kameralı mikroskop ........... 170
Resim 22: P. oceanica çayırlarının quadrat içerisinde sayımının yapılması ................................................. 171
Resim 23: Olta kamera sistemi ..................................................................................................................... 172
Resim 24: Sünger türleri tanımlaması .......................................................................................................... 173
Resim 25: Balık Sayımı Çalışmaları ............................................................................................................ 173
Resim 26: Ceratium tripos (O.F.Müller) Nitzsch, 1817 ............................................................................... 174
Resim 27: Ornithocercus quadrutus Schütt ................................................................................................. 175
Resim 28: Nitzschia sp. (Genus: Nitzschia Hassal, 1845)............................................................................ 175
Resim 29: Cymbella sp. (Genus: Cymbella C. Agardh, 1830) ..................................................................... 175
Resim 30: Thalassiothrix mediterranea Pavillard ......................................................................................... 176
Resim 31: Navicula sp. (Genus: Navicula Bory, 1822)................................................................................ 176
Resim 32: Chaetoceros affinis Lauder ......................................................................................................... 176
Resim 33: Chaetoceros tenuissimus Meunier ............................................................................................... 177
Resim 34: Chaetoceros danicus Cleve ......................................................................................................... 177
Resim 35: Leptocylindrus danicus Cleve ..................................................................................................... 178
Resim 36: Leptocylindrus mediterraneus (H.Peragallo) Hasle .................................................................... 178
Resim 37: Bacteriastrum delicatulum Cleve ................................................................................................ 179
Resim 38: Rhizosolenia sp. (Genus: Rhizosolenia Brightwell, 1858) ......................................................... 179
Resim 39: Tintinnoidea ................................................................................................................................ 181
Resim 40: Calanoida .................................................................................................................................... 181
Resim 41: Tintinnoidea ............................................................................................................................... 182
Resim 42: Nauplis larvası............................................................................................................................. 182
Resim 43: Kalanit kopepod .......................................................................................................................... 182
Resim 44: A, B, C Çalışma alanında bulunan P. oceanica çayırları ............................................................. 184
Resim 45: 22 metre derinlikte, araştırma alanı dışında gözlenen yeşil alg Caulerpa prolifera. .................... 185
Resim 46: Yeşil alg Cladophora sp. makroskobik (Solda) ve mikroskobik (Sağda) görüntüsü. .................. 185
Resim 47: Yeşil alg Flabellia petiolata ......................................................................................................... 186
Resim 48: Kırmızı alg Litophyllum sp. ........................................................................................................ 186
Resim 49: Chondrilla nucula (Schmidt, 1862) ............................................................................................. 187
Resim 50: Crambe crambe (Schmidt, 1862) - Turuncu-kırmızı sünger ....................................................... 187
Resim 51: Aplysina aerophoba Nardo, 1843 ................................................................................................ 188
Resim 52: Ircinia variabilis (Schmidt, 1862)................................................................................................ 188
Resim 53: Sarcotragus spinosulus Schmidt, 1862 - Kaba sünger ................................................................ 189
7
TESİSİ PROJESİ
Resim 54: Arbacia lixula (Linnaeus, 1758) - Siyah deniz kestanesi ........................................................... 189
Resim 55: Caryophyllia inornata (Duncan, 1878) ........................................................................................ 190
Resim 56: Haliotis tuberculata Linnaeus, 1758 - Deniz kulağı ................................................................... 190
Resim 57: Vermetus triquetrus Bivona-Bernardi, 1832 - Kurt salyangozu ................................................. 190
Resim 58: Rissoa ventricosa Desmarest, 1814 ............................................................................................ 191
Resim 59: Bolma rugosa (Linaeus, 1767) salyangozuna ait kapak - Kestane turban salyangozu ............... 191
Resim 60: Donax sp. Linnaeus, 1758 .......................................................................................................... 191
Resim 61: Venus verrucosa, Linnaeus, 1758 .............................................................................................. 192
Resim 62: Spondylus spinosus Schreibers, 1793 ........................................................................................ 192
Resim 63: Chromis chromis (Linnaeus, 1758) - Papaz balığı ...................................................................... 193
Resim 64: Synodus saurus (Linnaeus, 1758) - Iskarmoz ............................................................................. 194
Resim 65: Xyrichtys novacula (Linnaeus, 1758) - Ustura balığı.................................................................. 194
Resim 66: Diplodus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) - Karagöz ...................................................... 194
Resim 67: Dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) - Vatoz .............................................................................. 195
Resim 68: Spicara maena (Linnaeus, 1758) - Melina................................................................................... 195
Resim 69: Deşarj Hattı görüntüsü ................................................................................................................ 216
Resim 70: Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’nün 2015 Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası ..................... 236
Resim 71: Proje alanından bir görüntü ......................................................................................................... 265
Resim 72: Halkın Katılım Toplantısı ........................................................................................................... 293
Resim 73: Halkın Katılım Toplantısı ........................................................................................................... 293
Resim 74: Halkın Katılım Toplantısı Haber ................................................................................................. 295
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1: P&ID diyagramı ................................................................................................................................ 18

Şekil 2: İller Bankası Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu................................................................................. 25
Şekil 3: Aritmetik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu ............................................................................. 27
Şekil 4: Geometrik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu ............................................................................ 29
Şekil 5: Proje Ünitelerini Konumunu Gösterir Vaziyet Planı......................................................................... 39
Şekil 6: Akım Şeması ..................................................................................................................................... 42
Şekil 7: Proses Girdi-Çıktıları ve Proses Atıkları Şeması .............................................................................. 42
Şekil 8: P&ID diyagramı ................................................................................................................................ 91
Şekil 9: Kanalizasyon şebekesi ve atıksu arıtma tesisi durumu.................................................................... 113
Şekil 10: Proje Alanına Ait Stragrafik Kesit ** ........................................................................................... 117
Şekil 11: Deprem Bölgeleri Haritası ............................................................................................................ 120
Şekil 12: Türkiye Diri Fay Hattı Haritası** ................................................................................................. 121
Şekil 13: Muğla İli Deprem Bölgeleri Haritası ............................................................................................ 121
Şekil 14: Muğla İli ve Çevresi Deprem Aktivitesi ....................................................................................... 122
Şekil 15: Proje alanınına yakın mesafedeki Yüzeysel Su Kaynaklarının 1/25000 Topografik Haritada
gösterimi ....................................................................................................................................................... 124
Şekil 16: Sıcaklık Değerleri ......................................................................................................................... 125
Şekil 17: Türkiye Florası Karelaj Sistemi .................................................................................................... 145
Şekil 18: Türkiye Bitki Coğrafya Bölgeleri ................................................................................................. 145
Şekil 19: Proje Alanının Önemli Alanlara Mesafesi .................................................................................... 162
Şekil 20: Hizmet Sektörü İstihdam............................................................................................................... 201
Şekil 21: Vaziyet Planı ................................................................................................................................. 202
Şekil 22: Fosseptik Çizimi ........................................................................................................................... 208
Şekil 23: Deşarj Güzergahı........................................................................................................................... 208
Şekil 24: Proje alanının Akar Deresine göre konumu .................................................................................. 233
Şekil 25: Muğla İli Deprem Bölgeleri Haritası ............................................................................................ 240
Şekil 26: İlan Metni ...................................................................................................................................... 292
8
TESİSİ PROJESİ
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1: Turgutreis AAT Yatırım Toplam Maliyeti....................................................................................... 19

Tablo 2: Turgutreis Havzası Yaz Dönemi Nüfus Projeksiyonu ..................................................................... 20
Tablo 3: Turgutreis Havzası Kış Dönemi Nüfus Projeksiyonu ...................................................................... 20
Tablo 4: Turgutreis Havzası Evsel Atıksu Debisi .......................................................................................... 20
Tablo 5: Turgutreis Mücavir Alanı Geçmiş Nüfus Verileri (TÜİK, 2015) .................................................... 22
Tablo 6: Turgutreis Mahallesi AAT Atıksu Toplama Havzası Yerleşik Nüfus Verileri (TUİK,2015) .......... 22
Tablo 7: İller Bankası Yöntemine göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları ................................................... 24
Tablo 8: İller Bankası Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları (P=3 için) ............................................... 24
Tablo 9: Aritmetik Artış Yöntemine göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları ............................................... 26
Tablo 10: Aritmetik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları .......................................................... 26
Tablo 11: Geometrik Artış Yönteme göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları .............................................. 28
Tablo 12: Geometrik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları ......................................................... 28
Tablo 13: Turgutreis Havzası Yaz ve Kış Dönemi Turizm Nüfus Değerleri ................................................. 30
Tablo 14: Turgutreis Havzası II. Konut Nüfusları (Yaz ve Kış Dönemi) ...................................................... 30
Tablo 15: Proje Alanı Günübirlikçi Nüfus Verileri ve Projeksiyon Sonuçları ............................................... 31
Tablo 16: Turgutreis Havzası Yaz Dönemi Nüfus Projeksiyonu ................................................................... 31
Tablo 17: Turgutreis Havzası Kış Dönemi Nüfus Projeksiyonu .................................................................... 31
Tablo 18: İller Bankası Nüfusa Bağlı İnsan Su İhtiyacı (İller Bankası, 1983) ............................................... 32
Tablo 19: Kişi Başı Su Tüketimi Miktarları ................................................................................................... 32
Tablo 20: Turgutreis Havzası Evsel Atıksu Debisi ........................................................................................ 33
Tablo 21: Sızma Debisi (Yaz ve Kış Dönemi) ............................................................................................... 33
Tablo 22: Debi Hesaplamalarında Kullanılan Katsayılar ............................................................................... 34
Tablo 23: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Tasarıma Esas Atıksu Debileri ................................................... 35
Tablo 24: Turgutreis Terfi Merkezlerinden Temin Edilen Atıksu Kirlilik Konsantrasyonları ....................... 35
Tablo 25: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Kirlilik Konsantrasyon ve Yükleri ............................................. 36
Tablo 26: Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Birimleri ............................................................. 40
Tablo 27: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Tasarıma Esas Atıksu Debileri ................................................... 42
Tablo 28: Ön Arıtmaya Giren Debi Miktarları ............................................................................................... 43
Tablo 29: Ön Arıtmaya Giriş Parametreleri ................................................................................................... 43
Tablo 30: Ön Arıtmaya Giriş Yükleri ............................................................................................................ 43
Tablo 31: İnce Izgara yaklaşım kanalı tasarım verileri .................................................................................. 49
Tablo 32: İnce Izgarada Perfore Izgara Tasarım Verileri ............................................................................... 50
Tablo 33: İnce Izgarada Tutulan Atık Miktarı................................................................................................ 51
Tablo 34: Kum Havuzu Tasarım Kriterleri .................................................................................................... 51
Tablo 35: Yağ Miktarları ................................................................................................................................ 55
Tablo 36: Biyolojik Arıtmaya Giren Toplam Debiler .................................................................................... 55
Tablo 37: Biyolojik Arıtmaya Giren Toplam Kirlilik Yükleri ...................................................................... 56
Tablo 38: Biyolojik Arıtmaya Giren Kirlilik Konsantrasyonları................................................................... 56
Tablo 39: Bio-fosfor havuzları ....................................................................................................................... 58
Tablo 40: Havalandırma Havuzu Tahkikleri .................................................................................................. 59
Tablo 41: Oksijen Hesabı ............................................................................................................................... 59
Tablo 42: Blower Hesabı ................................................................................................................................ 60
Tablo 43: Son Çökeltme Havuzu Tasarım Kriterleri ...................................................................................... 60
Tablo 44: Çamur Miktarı ................................................................................................................................ 61
Tablo 45: Biyolojik Çamur Değerleri............................................................................................................. 61
Tablo 46: Çamur Pompaları ve Santrifüj Verileri .......................................................................................... 61
Tablo 47: Polielektrolit Ünite Verileri ........................................................................................................... 62
Tablo 48: Çamur Susuzlaştırma Verileri ........................................................................................................ 62
Tablo 49: Mekanik Ekipman Bakım-Arıza Kontrol Föyleri .......................................................................... 79
Tablo 50: Atıksu Arıtma Alternatiflerin Karşılaştırılması .............................................................................. 89
Tablo 51: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisleri Çıkış Suyu Deşarj Kriterleri ................................................... 92
Tablo 52: Çamur Arıtma ve Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması ......................................................... 93
Tablo 53: Proje Alanı UTM Koordinatları ..................................................................................................... 94
Tablo 54: İnşaat İlk Yatırım Maliyeti ............................................................................................................. 98
Tablo 55: Mekanik İlk Yatırım Maliyeti ........................................................................................................ 99
Tablo 56: Turgutreis AAT Toplam Maliyeti .................................................................................................. 99
Tablo 57: Birim Fiyatlar ................................................................................................................................. 99
Tablo 58: Bakım ve Onarım Maliyetlerinin Yüzdeleri................................................................................. 100
9
TESİSİ PROJESİ
Tablo 59: Net Bugünkü Değer Sonuçları ve Birim Maliyetler ..................................................................... 100
Tablo 60: Yıllara Göre Net Bugünkü Değer ve İşletme Maliyeti Hesap Sonuçları ..................................... 101
Tablo 61: Turgutreis AAT Yatırım Toplam Maliyeti................................................................................... 102
Tablo 62: Proje Alanı UTM Koordinatları ................................................................................................... 104
Tablo 63: FEVK Olayları ............................................................................................................................. 119
Tablo 64: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarları verileri............................................................ 123
Tablo 65: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri (1960-2015) .................................................... 125
Tablo 66 Bodrum Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri (1960-2015) ................................................... 126
Tablo 67: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarları verileri............................................................ 127
Tablo 68: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Nem Miktarları verileri .............................................................. 128
Tablo 69: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşması .......................................................... 129
Tablo 70: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Verileri ................................................................. 130
Tablo 71: Maksimum Kar Kalınlığı ............................................................................................................. 133
Tablo 72: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Rüzgârın Esme sayıları Toplamı Değerleri .......... 134
Tablo 73: Kış Mevsimi Esme Sayıları Toplamı ........................................................................................... 135
Tablo 74: İlk Bahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı .................................................................................. 135
Tablo 75: Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı .......................................................................................... 136
Tablo 76: Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı .................................................................................. 136
Tablo 77: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgâr Hızı Değerleri (1960-2015)..................... 140
Tablo 78: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri ................................................ 141
Tablo 79: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Değerleri
(1960-2015) .................................................................................................................................................. 142
Tablo 80: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Karasal Flora Elemanları ..................................................... 150
Tablo 81: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Memeli Türleri ................. 155
Tablo 82: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Kuş Türleri ....................... 157
Tablo 83: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki olması muhtemel Amfibi (iki yaşamlı) türleri .................... 159
Tablo 84: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki olması muhtemel reptilia (sürüngen) türleri ........................ 159
Tablo 85: Belirlenen fitoplankton türleri ve bağlı bulundukları sınıflar....................................................... 174
Tablo 86: Belirlenen zooplankton taksonları ve yoğunlukları...................................................................... 180
Tablo 87: Tespit Edilen Balık Türleri........................................................................................................... 192
Tablo 88: İstihdam edilenlerin sektörel dağılımı 2011-2013 (+15 yaş) 2011-2013 ..................................... 198
Tablo 89: Muğla İline Ait Göç Verileri ........................................................................................................ 199
Tablo 90: Turgutreis Mücavir Alanı Geçmiş Nüfus Verileri (TÜİK, 2015) ................................................ 199
Tablo 91: Muğla iline giriş yapan ilk beş ülkenin sıralaması ....................................................................... 200
Tablo 92: Hafriyat Oluşacak Alanlar ........................................................................................................... 203
Tablo 93: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri..................... 204
Tablo 94: Su Kullanım Miktarları Saatlik, Günlük, Aylık Gösterimler ....................................................... 205
Tablo 95: Su Kullanım Miktarları Saatlik, Günlük, Aylık Gösterimler ....................................................... 207
Tablo 96: Katı Atık Tür ve Miktarları .......................................................................................................... 209
Tablo 97: Çamur Arıtma ve Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması ....................................................... 213
Tablo 98: Muğla Halk Sağlığı Müdürlüğü Gün Batımı Analiz Sonuçları .................................................... 215
Tablo 99: Deşarj Standartları ....................................................................................................................... 215
Tablo 100: Deşarj Standartları...................................................................................................................... 216
Tablo 101: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Kirlilik Yükleri ............................................................. 217
Tablo 102: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisleri Çıkış Suyu Deşarj Kriterleri ............................................... 218
Tablo 103: Hafriyat Oluşacak Alan ve Miktar ............................................................................................. 218
Tablo 104: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri................... 219
Tablo 105: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri.................................................................. 223
Tablo 106: Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Seviyeleri............................................................................... 223
Tablo 107: Lp Kamyon İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ........................................................................ 224
Tablo 108: Lp Kamyon İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ........................................................................ 224
Tablo 109: Lp Ekskavatör İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu .................................................................... 225
Tablo 110: Lp Ekskavatör İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu .................................................................... 225
Tablo 111: Lp Arazöz İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu........................................................................... 226
Tablo 112: Lp JCB (yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ............................................................ 226
Tablo 113: Lp JCB (yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ............................................................. 227
Tablo 114: Lp Bobcat (mini yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ................................................ 227
Tablo 115: Lp Bobcat (mini yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ................................................ 228
Tablo 116: Lp vinç İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ............................................................................... 228
Tablo 117: Lp vinç İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu ............................................................................... 229
10
TESİSİ PROJESİ
Tablo 118: İnşaat Aşamasında Kullanılan İş Makinalarının Ses Düzeyleri Tablosu.................................... 229
Tablo 119: Atmosferik Yutum ..................................................................................................................... 230
Tablo 120: Gürültü Mesafe Dağılımı ........................................................................................................... 230
Tablo 121: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Kirlilik Yükleri ............................................................. 238
Tablo 122: Projenin Çevresel Fayda Maliyet Analizi .................................................................................. 266
Tablo 123: İtirazlara İlişkin Sorular ve Cevapları ........................................................................................ 302
GRAFİKLER DİZİNİ
Grafik 1: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Oluşturulmuş Yağış Miktarları Grafiği .................... 124
Grafik 2: Bodrum 56 Yıllık Rasat Süresi İle Oluşturulmuş Basınç Grafiği ................................................. 126
Grafik 3: Bodrum 56 Yıllık Rasat Süresi İle Oluşturulmuş Sıcaklık Grafiği ............................................... 127
Grafik 4: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Oluşturulmuş Yağış Miktarları Grafiği .................... 128
Grafik 5: Bodrum için Oluşturulmuş Nem Oranları Grafiği ........................................................................ 128
Grafik 6: Bodrum için Oluşturulmuş Maksimum Açık Yüzey Buhar Buharlaşması Grafiği ....................... 129
Grafik 7: Bodrum için Oluşturulmuş Ortalama Açık Yüzey Buhar Buharlaşması Grafiği .......................... 130
Grafik 8: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı
Grafiği .......................................................................................................................................................... 131
Grafik 9: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Sisli Günler Sayısı Grafiği ........................ 131
Grafik 10: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Dolu Yağışlı Günler Sayısı Grafiği ........ 132
Grafik 11: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Kırağılı Günler Sayısı Grafiği................. 132
Grafik 12: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Orajlı Günler Sayısı Grafiği .................... 133
Grafik 13: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği ........................... 133
Grafik 14: Bodrum İli 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Yıllık Yönlere göre Rüzgarın Esme
Sayıları Grafiği ............................................................................................................................................. 135
Grafik 15: Bodrum İli 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Mevsimsel Yönlere göre Rüzgar
Rüzgarın Esme Sayıları Grafiği.................................................................................................................... 137
Grafik 16: Bodrum 1960-2014 yılları meteoroloji verilerine göre Aylık Yönlere göre Rüzgârın Esme ...... 139
Sayıları Grafiği ............................................................................................................................................. 139
Grafik 17: Bodrum 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Yıllık Yönlere göre Rüzgâr Hızı Grafiği
...................................................................................................................................................................... 141
Grafik 18: Bodrum 1960-2015 Yılları Meteoroloji Verilerine Göre Rüzgar Hızı Grafiği ........................... 142
Grafik 19: Bodrum 1960-2015 Yılları Meteoroloji Verilerine Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği .... 143
Grafik 20: Bodrum 1960-2015 Yılları meteoroloji verilerine Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Grafiği...... 143
Grafik 21:Yıllar İtibariyle istihdam oranı, TR 32 ......................................................................................... 201
Grafik 22: Yıllar itibariyle işsizlik oranı, TR 32 .......................................................................................... 201
Grafik 23: Mesafeye Bağlı Gürültü Seviyesi Grafiği ................................................................................... 231
11
TESİSİ PROJESİ
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ:
 YÖNETİCİ ÖZETİ
Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü

(MUSKİ); 2560 Sayılı Kanuna göre 31 Mart 2014 tarih ve 28958 Sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 2014/6072 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuş Muğla Büyükşehir
Belediyesine bağlı Kamu Tüzel Kişiliğidir.
6360 sayılı On Dört ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
gereği Muğla İli Büyükşehir statüsüne kavuşmuş olup, bağlı ilçelerin mülki sınırları
içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle
olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin
belediyesine katılmıştır. İl genelinde su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek amacı ile
Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (MUSKİ) kurulmuştur.
Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları
Muski, Muğla halkına, temiz, kaliteli ve sağlıklı içme suyu sunan, su kaynaklarını en
verimli şekilde kullanmayı, korumayı, kullanılmış suların geri dönüşümünü sağlamayı ve
kurumsal gelişiminde modern yönetim anlayışını benimseyerek yüksek standartlarda
hizmet sunmayı kendine amaç edinmiştir.
Proje bölgesinde oluşan evsel nitelikli atıksuların arıtılmaksızın deşarj edilmesi

sonucu oluşabilecek çevresel sorunlar bölgenin turizm faaliyetleri açısından önemli bir
risk oluşturmaktadır. Bu proje ile Turgutreis Mahallesi ve civar yerleşimlerden
kaynaklanan evsel nitelikli atıksuların arıtılmasına yönelik çözüm alternatifleri
değerlendirilmekte, teknik ve mali açıdan en uygulanabilir çözüm alternatifi ortaya
konmaktadır.
Turgutreis Mahallesi, Muğla ilinin Bodrum İlçesi sınırları içinde, Bodrum

yarımadasının batısında yer almaktadır. Bodrum Yarımadası, Türkiye’nin iç ve dış
turizmine açık en önemli yerleşim alanlarından biridir. Ayrıca, özgün kara ve deniz
12
TESİSİ PROJESİ
ekosistemlerine sahip olması nedeniyle önemli bir doğal yaşam alanıdır. Yarımada
kıyılarının turistik amaçlı tesislerle hemen hemen aralıksız kaplanmış olması, doğal
görünümün bozulması, tarım alanlarının azalması ve su kirliliğinin artması gibi birçok
sorunun doğmasına yol açmıştır. Bodrum Yarımadası’nın doğal kaynaklarının korunması
ve çevre kirliliğinin önlenmesi büyük önem taşımaktadır. Yaz dönemlerinde nüfus artışına
bağlı olarak gerçekleşen su tüketimindeki artış, atıksu oluşumundaki artışı da beraberinde
getirmektedir.
Mevcut durumda herhangi bir arıtma tesisine sahip olmayan Turgutreis

Mahallesinde oluşan evsel nitelikli atıksular, mevcut durumda arıtılmadan Bodrum
Körfezi’nden derin deniz deşarjı ile uzaklaştırılmaktadır. Turgutreis Mahalle Merkezi ve
civarında yer alan yerleşimlerin sağlıklı ve sürdürülebilir olarak atıksu hizmetlerinden
yararlanabilmesi için deniz deşarjı öncesinde atıksu arıtımı yapılması gerekmektedir. Proje
bölgesi içerisinde, Turgutreis Mahalle Merkezinin yanı sıra Akyarlar, İslamhaneleri,
Peksimet, Dereköy ve Gümüşlük mahalleleri de yer almaktadır. Ayrıca bölgenin turistik
özelliği nedeniyle bu yerleşim birimlerinde otel, motel, tatil köyü vb. turistik tesislerin
yanı sıra, çok sayıda ikincil yazlık konut bulunmaktadır. Proje bölgesinde yer alan
yerleşimlerden kaynaklanan evsel nitelikli atıksuların arıtımını sağlamak üzere, mevsimsel
debi değişimlerini karşılayabilecek ve mevzuat çerçevesinde belirlenen deşarj kriterlerini
sağlayabilecek niteliklere sahip atıksu su arıtma tesislerinin bir an önce hayata geçirilmesi
gerekmektedir. Tesis tasarımında dikkate alınan deşarj kriterleri deniz deşarjı için gerekli
kriterleri de sağlanarak deniz suyu kalitesi güvence altına alınmış olacaktır.
Turgutreis İler Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan arıtılmış atıksular bölgede
inşa edilecek yeni deniz deşarj hattı ile Ege Denizine deşarj edilecektir.
Atıksu Arıtma Tesisine, Turgutreis Mahalle Merkezi, Dereköy, Peksimet, Gümüşlük

ve Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri mahallesinin yarı kısmı) yerleşimlerinin atıksuları
iletilecektir.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Projesi, 2032 yılına kadar olan
dönemde hizmet verecektir. Arıtma tesisi kapasitesi ön fizibilite aşamasında 46.000
m3/gün olarak planlanmakta iken, sahada yapılan çalışmalar sonucunda 37.000 m3/gün
kapasiteli olarak yeniden projelendirilmiştir.
Turgutreis ve Akyarlar Bölgesi’ nde ilave yapılacak kanalizasyon hatları ile,

toplanacak atıksu miktarındaki artış sonrasında mevcut arıtma tesisinin kapasitesinde
artış yapılabilecektir.
Kendisi bizzat bir çevre koruma projesi olan Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi
projesinin olumlu ve olumsuz etkilerinin mümkün olduğu derecede nicel olarak tahmin
edilip değerlendirildiği bu Çevresel Etki Değerlendirme Raporunda, faaliyetin gerek inşaat
gerekse işletme aşamasında, yapılacak işlemlerden dolayı çevre ve insan sağlığını önemli
derecede etkileyici herhangi bir hususun oluşmayacağı ya da meydana gelecek olumsuz
etkilerin minimize edilebileceği kanaatine varılmıştır.
 POLİTİKA, YASAL VE İDARİ ÇERÇEVE
Ülkemizde Çevresel Etki Değerlendirilmesi mevzuatı, 7 Şubat 1993 tarihinde

yürürlüğe konmuştur. Uygulamada elde edilen sonuçlar ve AB katılım sürecindeki
13
TESİSİ PROJESİ
mevzuat uyumlaştırılması çalışmaları bağlamında ÇED Yönetmeliği birkaç kez revize

edilmiş olup, 25 Kasım 2014 tarihinde T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından
yayımlanan yönetmelik halen yürürlüktedir.
Proje kapsamında; 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan

“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” nin 7. Maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi
uyarınca, “Ek-1 listesinde yer alan projeler” ve “Ek I listesi (Çevresel Etki
Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi) 16- Kapasitesi 150.000 eşdeğer kişi
ve/veya 30.000 m3/gün üzeri olan atık su arıtma tesisleri” kapsamında bulunduğundan,
işbu ÇED Raporu hazırlanmıştır.
Çevresel Etki Değerlendirmesinde, bir projenin potansiyel çevresel riskleri ve

projenin etkilediği alandaki etkiler değerlendirilir; proje alternatifleri incelenir; olumsuz
çevresel etkilerin en aza indirgenmesi, azaltılması veya telafi edilmesi ve olumlu etkilerin
arttırılması yoluyla proje seçim, tasarım ve uygulama alternatiflerini geliştirme yolları
belirlenir; ve bu değerlendirme, tüm proje uygulaması boyunca olumsuz çevresel etkilerin
azaltılmasına ve yönetilmesine yönelik bir süreci içerir.
Yatırım, Dünya Bankası kredisinden finanse edilecektir. Bu Çevresel Etki

Değerlendirme (ÇED) Raporu, Dünya Bankası OP.4.01 gerekleri dikkate alınarak, Dünya
Bankasının çevresel koruma politikaları esasları doğrultusunda hazırlanmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın oluşturmuş olduğu komisyon üyeleri ve

12/07/2016 tarihinde yapılan Halkın Katılım Toplantısı sonucu halktan gelen görüs ve
öneriler ile ÇED raporu özel formatı oluşturulmuş, , Dünya Bankası’nın çevresel ve sosyal
koruma önlemi politikaları, Türkiye’nin Sürdürülebilir Şehirler Projesi için ÇED
Yönetmeliği ve Dünya Bankası’nın Çevresel Değerlendirme Operasyonel Politikası (OP
4.01) ile entegre bir şekilde belirlenmiştir.
Nihai olarak, kavramsal tasarımı ve maliyet analizi tamamlanmış, ekonomik analizi

gerçekleştirilmiş olan Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi ve Deniz Deşarjı
Projesi için çevreye ve halka olan olumsuz etkileri engellemek, engelleyemediği yerde
azaltarak, minimum düzeye indirmek ve iş sağlığı ve emniyeti önlemlerinin
uygulanmasını sağlamak üzere “Çevre Yönetim Planı” (ÇYP) hazırlanmış olup, ikinci bir
Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenerek bölge halkına ve proje paydaşlarına sunulacaktır.
Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli tüm

alanlar ve proje alanı ile ilişkisi aşağıda açıklanmıştır.
a) "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN

Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz
Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz
Foku Yaşama ve Üreme Alanları",
Proje sahası, “BERN Sözleşmesi” uyarınca koruma altına alınmış alanlardan

"Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri,
"Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" içerisinde kalmamaktadır.
14
TESİSİ PROJESİ
b) "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi)

uyarınca korumaya alınan alanlar,
Proje sahası, Barcelona Sözleşmesi uyarınca korumaya alınan alanlar kapsamında

kalmamaktadır.
1) "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"

gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"

gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar içerisinde yer
almamaktadır.
2) Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı

tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi
Sit" listesinde yer alan alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde
yer alan alanlar içerisinde kalmamaktadır.
3) Cenova Deklerasyonu’nun 17 nci maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has

Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal
alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve
beslenme ortamı olan kıyısal alanlar içerisinde yer almamaktadır.
c) "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1 inci ve 2 nci

maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel
Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar,
Proje sahası, "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1inci

ve 2inci maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel
Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar içerisinde yer
almamaktadır.
ç) "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak

Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına
alınmış alanlar,
Proje sahası RAMSAR Sözleşmesi uyarınca koruma altına alınmış alanlar içinde
kalmamaktadır.
d) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi.
Proje sahası, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamına girmemektedir.
Projeye ilişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve, Bölüm 1.13’te alt başlıklar halinde
ayrıca irdelenmiştir. Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporunda, Turgutreis Atıksu
Arıtma Tesisinde gerçekleştirilecek proje ve çevresel özellikler tanımlanmakta, çevresel
15
TESİSİ PROJESİ
konular belirlenmekte, çevresel etkiler değerlendirilmekte ve bir çevre yönetim planı ile
inşaat ve işletme aşamaları ile ilgili olarak uygulanacak etki azaltıcı önlemler, izleme
programları ve tamamlayıcı çalışmalar önerilmektedir.
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ
1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Hizmet Maksatları, Ekonomik ve

Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği
Proje kapsamında, Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesi, Kum Mevkii
adresinde 421 ada, 11 parsel adresinde 30.436 m2 lik alanda, 37.000 m3/gün kapasiteli ileri
biyolojik arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır. Planlanan ileri biyolojik arıtma
tesisine ait Vaziyet Planı Ek-1’de sunulmuştur.
Proje alanının yer aldığı, Turgutreis Mahallesi, Muğla ilinin Bodrum İlçesi sınırları
içinde, Bodrum yarımadasının batısında yer almaktadır. Bodrum Yarımadası, Türkiye’nin
iç ve dış turizmine açık en önemli yerleşim alanlarından biridir. Ayrıca, özgün kara ve
deniz ekosistemlerine sahip olması nedeniyle önemli bir doğal yaşam alanıdır. Yarımada
kıyılarının turistik amaçlı tesislerle hemen hemen aralıksız kaplanmış olması, doğal
görünümün bozulması, tarım alanlarının azalması ve su kirliliğinin artması gibi birçok
sorunun doğmasına yol açmıştır. Bodrum Yarımadası’nın doğal kaynaklarının korunması
ve çevre kirliliğinin önlenmesi büyük önem taşımaktadır. Yaz dönemlerinde nüfus artışına
bağlı olarak gerçekleşen su tüketimindeki artış, atıksu oluşumundaki artışı da beraberinde
getirmektedir.
Turgutreis Mahallesinde oluşan evsel nitelikli atıksular, mevcut durumda

arıtılmadan Bodrum Körfezi’nden derin deniz deşarjı ile uzaklaştırılmaktadır. Turgutreis
Mahalle Merkezi ve civarında yer alan yerleşimlerin sağlıklı ve sürdürülebilir olarak
atıksu hizmetlerinden yararlanabilmesi için deniz deşarjı öncesinde atıksu arıtımı
yapılması gerekmektedir. Proje bölgesi içerisinde, Turgutreis Mahalle Merkezinin yanı
sıra Akyarlar, İslamhaneleri, Peksimet, Dereköy ve Gümüşlük mahalleleri de yer
almaktadır. Ayrıca bölgenin turistik özelliği nedeniyle bu yerleşim birimlerinde otel,
motel, tatil köyü vb. turistik tesislerin yanı sıra, çok sayıda ikincil yazlık konut
bulunmaktadır. Proje bölgesinde yer alan yerleşimlerden kaynaklanan evsel nitelikli
atıksuların arıtımını sağlamak üzere, mevsimsel debi değişimlerini karşılayabilecek ve
mevzuat çerçevesinde belirlenen deşarj kriterlerini sağlayabilecek niteliklere sahip atıksu
arıtma tesislerinin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Proje bölgesinin bir turizm sahası olması nedeniyle bu bölgede uygulanacak olan
esaslar gerek AB mevzuatı gerekse mevzuatımıza dâhil edilmiş olan 08.01.2006 tarih ve
26047 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Kentsel Atıksu Arıtımı
Yönetmeliği” uyarınca hassas bölge statüsünde ele alınarak ve hassas bölgenin
gerektirdiği deşarj standartları uygulanacaktır. Bu çerçevede konvansiyonel parametrelerin
yanı sıra alıcı ortamlarda ötrofikasyona ve dolayısıyla çözünmüş oksijen yetersizliğine
neden olan azot ve fosfor gibi besi maddelerinin de giderilmesi hedeflenmiştir.
Su sıkıntısının gözlendiği turistik bölgelerde özellikle atıksuların arıtılarak yeniden

kullanımı günümüzde giderek kaçınılmaz bir çözüm alternatifi olarak öne çıkmaktadır. Bu
nedenle çalışma kapsamında yapılması planlanan atıksu arıtma tesislerinin çıkış sularının
bir kısmının sulama suyu olarak kullanılması alternatifi de dikkate alınmıştır.
16
TESİSİ PROJESİ
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu arıtma Tesisi aşağıdaki birimlerden oluşmaktadır:
 Kaba Izgaralar
 Giriş Pompa İstasyonu
 İnce Izgaralar
 Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucular
 Ön Çöktürme Tankları
 Anaerobik Biyofosfor Tankları
 Havalandırma Havuzları (Nitrifikasyon/Denitrifikasyon)
 Son Çökeltim Tankı
 Filtrasyon
 UV Dezenfeksiyon
 Fazla Çamur Toplama Tankı
 Anaerobik Çamur Çürütücü
 Çamur Susuzlaştırma Binası (Mekanik Yoğunlaştırıcı+ Santrifüj Dekantör)
Proses ünitelerinden ayrı olarak personel için idari bina, kontrol odası, toplantı
odası, atölye ve tesis girişine güvenlik binası inşa edilecektir. Proje kapsamında hazırlanan
Vaziyet Planı Resim 2’ de, P&ID Diyagramı Şekil 1’ de sunulmuştur.
Resim 2: Planlan Arıtmaya Vaziyet Planı
17
TESİSİ PROJESİ
Şekil 1: P&ID diyagramı
Muğla İli nüfusu hızla artan iller arasındadır. Nüfus artışının başlıca etkeni olan
turizm sektörünün gelişme gösterdiği ilçeler arasında ilk sıralarda yer alan Turgutreis
Mahallesi’nin, bu nüfus artışı ile paralel olarak atıksu miktarı da artmaktadır.
Proje bölgesinde oluşan evsel nitelikli atıksuların arıtılmaksızın deşarj edilmesi

sonucu oluşabilecek çevresel sorunlar bölgenin turizm faaliyetleri açısından önemli bir
risk oluşturmaktadır. Bu proje ile Turgutreis Mahalle Merkezleri ve civar yerleşimlerden
kaynaklanan oluşan evsel nitelikli atıksuların arıtılmasına yönelik çözüm alternatiflerinin
değerlendirilmesi, teknik ve mali açıdan en uygulanabilir çözüm alternatifinin ortaya
konması amaçlanmıştır.
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Projesinin finansman kaynağı Dünya Bankasından

alınacak krediyle sağlanacaktır. Projenin İlbank A.Ş. ve Dünya Bankası ilgili birimleri
tarafından değerlendirilmesi ve onaylanmasına müteakip, projelendirme ve yapım işleri
İhale süreçleri yürütülecektir.
Yatırımın, Dünya Bankası kredisi ile finanse edilmesi planlanmakta olan, Turgutreis
İleri Biyolojik AAT maliyet hesaplamaları, kalemleri ile birlikte Proje Bedeli Tablo 1’ de
verilmiştir.
18
TESİSİ PROJESİ
Tablo 1: Turgutreis AAT Yatırım Toplam Maliyeti
Açıklama Toplam Maliyet (TL)* Toplam Maliyet (Euro)
Turgutreis AAT
(İstinat Duvarı ve Saha Tanzim 33.657.600 10.518.000

İşleri Dahil)
Devreye Alma -6 Ay işletme 1.738.067 543.146
Danışmanlık
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör 2.356.352 736.360
Hatları için)
Uygulama Projelerinin
Hazırlanması
400.000 125.000
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör
Hatları için)
Öngörülmeyen
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör 3.343.360 1.044.800
Hatları için)
Genel Toplam 41.495.379 12.967.306
Genel Toplam (Kabul Edilen) 41.497.600 12.968.000
Deşarj Kara hattı 1.632.000 510.000
Deniz deşarjı hattı 448.000 140.000
Toplam Deşarj Hattı 2.080.000 650.000
TOPLAM PROJE BEDELİ 43.577.600 13.618.000
** 1 Euro=3,2 TL kabul edilmiştir.
Turgutreis atıksu toplama havzası için tanımlanan nüfus dağılımları göz önünde
bulundurularak nüfus projeksiyonları yapılmış, sonuçlar yaz ve kış ayları için Tablo 2 ve
Tablo 3 ile verilmektedir. Yaz nüfusu hesaplanırken yerleşik nüfusa ilave olarak turizm
nüfusu, II. konut nüfusu ve günübirlikçi nüfuslar dikkate alınmıştır.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, 2032 yılına kadar olan dönemde
hizmet verecektir. Turgutreis ve Akyarlar Bölgesi’ nde ilave yapılacak kanalizasyon
hatları ile toplanacak atıksu miktarındaki artış ile birlikte mevcut arıtma tesisinin
kapasitesinde artış yapılabilecektir.
19
TESİSİ PROJESİ
Tablo 2: Turgutreis Havzası Yaz Dönemi Nüfus Projeksiyonu

Yıllar Yerleşik Turizm II. Konut Günübirlik Toplam Yaz
Nüfus (Yaz Ayları) Nüfusu
2015 32.421 58.893 50.727 9.984 152.026
2017 34.396 60.077 51.747 10.185 156.404
2022 39.874 63.141 54.386 10.704 168.106
2027 46.225 66.362 57.161 11.250 180.998
2032 53.587 69.747 60.077 11.824 195.235
Tablo 2’ de görüldüğü üzere Yaz Nüfusu 2032 yılı için 195.235 kişi olarak
hesaplanmıştır.
Kış nüfusu hesabında yerleşik nüfusa ek olarak kış aylarında işletmede olan otel ve
pansiyon nüfusları da Turizm Nüfusu olarak dikkate alınmıştır. (Tablo 3)
Tablo 3: Turgutreis Havzası Kış Dönemi Nüfus Projeksiyonu

Yıllar Yerleşik Nüfus I. Turizm II. Konut Toplam Kış
(Kış Ayları) Nüfusu
2015 32.421 3.470 2.536 38.427
2017 34.396 3.539 2.587 40.523
2022 39.874 3720 2.719 46.313
2027 46.225 3.910 2.858 52.993
2032 53.587 4.109 3.004 60.700
Tablo 3’ de görüldüğü üzere 2032 yılı için hesaplanan kış nüfusu 60.700 kişi olarak
hesaplanmıştır.
Üretilen evsel atıksu miktarları hesaplanırken, tüketilen içme ve kullanma suyunun

%90’ının kanalizasyon şebekesine ulaşacağı kabul edilmiştir. Buna göre her bir nüfus türü
için hesaplanan atıksu miktarları;
Yerleşik nüfus: 170 l/kişi.gün x %90 = 150 lt/kişi.gün

Turizm nüfusu: 300 l/kişi.gün x %90 = 270 lt/kişi.gün
II. Konut nüfusu: 170 l/kişi.gün x %90 = 150 lt/kişi.gün
Günübirlikçi nüfusu: 40 l/kişi.gün x %90 = 36 lt/kişi.gün
Tablo 4: Turgutreis Havzası Evsel Atıksu Debisi

Evsel Atıksu Oluşumu
Nüfus Türü (m3/gün)
2032 Yılı
Yaz Kış
Yerleşik 8.038 8.038
Turizm 18.832 1.109
II. Konut 9.011 451
Günübirlikçiler 426 -
Toplam 36.307 9.598
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Stratejik Planı ile 2013-2017 yıllarını kapsayan

döneme ait stratejik hedefler arasında “plan dönemi sonuna kadar belediye nüfusunun en
az %85’ine atıksu arıtma hizmeti verilmesi” hedefi ilk sırada yer almaktadır. Çevre
yönetimi ve kirliliğin önlenmesi için su kaynaklarının korunmasının sağlanmasının en
önemli konu olduğu vurgulanmış ve istenilen düzeyde arıtma verimi sağlayacak, düşük
20
TESİSİ PROJESİ
yatırım ve işletim maliyetine sahip atıksu arıtma teknolojilerinin seçilmesinin hedeflendiği

açıklanmıştır. Proje bölgesinde toplanan atıksuların arıtılmasını sağlayacak tesisin hayata
geçirilmesi, su kaynaklarının korunması için belirlenen stratejik hedefe uygunluğun
sağlanması açısından da önem teşkil etmektedir.
Bodrum İlçesi Turgutreis Mahallesinin her yerinde turizm gelirinin yarattığı

nispeten yüksek bir sosyal yaşantı olduğu gözlenmektedir. Turizm sektörünün
hareketlenmesi ile birlikte halkın geçim kaynağı birinci derecede deniz turizmi, eğlence
turizmi ve yatçılık haline gelmiştir. Atıksuların arıtılarak denize deşarj edilecek olması
turizm faaliyetleri önündeki riski ortadan kaldıracaktır
Projeye yapılacak olan yatırım Dünya Bankası kredisi ile finanse edilecek olması,
Muğla Belediyesi öz kaynaklarının Bodrum İlçesi adına planlanacak diğer hizmetler
bünyesinde kullanılmasına imkan verecektir.
Projede inşaat aşamasında 80 personel, işletme aşamasında ortalama 25 personelin

çalıştırılması planlanmaktadır. Projenin gerçekleşmesi, yörede yaşayan insanlara yeni iş
fırsatları sağlayacak, ayrıca bölge, sosyo -ekonomik açıdan gelişecektir.
1.2. Tesisi Kullanacak Yerleşim Birimleri, Nüfusları, Nüfus Projeksiyonları,

Projeksiyonun Kriterleri
Proje esas Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisine, Turgutreis Mahalle
Merkezi, Dereköy, Peksimet, Gümüşlük ve Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri
mahallesinin yarı kısmı) yerleşimlerinin atıksuları iletilecektir. Turgutreis ve Akyarlar
Bölgesi’ nde ilave yapılacak kanalizasyon hatları ile toplanacak atıksu miktarındaki artış
ile birlikte mevcut arıtma tesisinin kapasitesinde artış yapılabilecektir.
Yerleşik nüfus, tüm yıl boyunca proje alanı içerisinde yer alan yerleşim
birimlerinde ikamet eden nüfusu temsil etmektedir. Yerleşik nüfus projeksiyonunun
oluşturulmasında geçmiş yıllara ait nüfus sayım sonuçları kullanılmıştır. Nüfus sayım
sonuçları incelendiğinde gerek Turgutreis Mahallesi gerekse Bodrum Yarımadası
nüfuslarında özellikle 1985 – 1990 yılları arasında anormal artışlar gözlenmiştir. 2000 yılı
nüfus sayımları göz önüne alındığında ise yıllık % 15 gibi olağandışı bir artış oranı ortaya
çıkmaktadır. Bu nedenle, nüfus projeksiyonu çalışmalarında 2007 yılı ve sonrası için
nüfus değerleri dikkate alınmıştır.
Proje alanı sınırları içerisinde kalan yerleşimlerin 2007 ve 2014 yılları arasında
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi nüfus verileri Tablo 5’de verilmektedir. Adrese dayalı
nüfus kayıt sistemi nüfus verileri, nüfus projeksiyonu hesaplamaları için güvenirliliği
yüksek bir veri niteliği taşımaktadır.
21
TESİSİ PROJESİ
Tablo 5: Turgutreis Mücavir Alanı Geçmiş Nüfus Verileri (TÜİK, 2015)

TÜİK MEVCUT NÜFUS VERİLERİ
Kaps
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
YERLEŞİMLER ama
ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS
Oranı
1 Turgutreis (B) %100 12.613 15.491 16.490 17.865 19.216 20.324 20.705 22.190
2 Dereköy %100 887 897 874 893 892 916 965 986
3 İslamhaneleri %100 1.814 1.882 3.696 2.331 2.436 2.649 2.842 3.330
4 Peksimet %100 903 1.175 1.229 1.313 1.389 1.548 1.619 1.927
5 Gümüşlük %100 3.479 3.707 3.696 3.691 3.693 3.805 4.046 4.709
6 Akyarlar %100 2.276 2.469 2.590 2.744 2.998 3.058 3.197 4.297
PROJE ALANI 21.972 25.621 28.575 28.837 30.624 32.300 33.374 37.439
Turgutreis Mahallesi Atıksu Arıtma Tesisine, Turgutreis Mahalle Merkezi,

Dereköy, Peksimet, Gümüşlük ve Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri mahallesinin yarı
kısmı) yerleşimlerinin atıksuları iletilecektir. Turgutreis Mahallesi Atıksu Arıtma Tesisi
toplama havzası içerisinde yer alan yerleşim birimlerinin yerleşik nüfus verileri Tablo 6
ile verilmiştir.
Tablo 6: Turgutreis Mahallesi AAT Atıksu Toplama Havzası Yerleşik Nüfus Verileri (TUİK,2015)
Havz
aya 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2007
YERLEŞİMLER Katılı ADNK ADNK ADN ADN ADNK ADNK ADNK
ADNKS
m S S KS KS S S S
Oranı
1 Turgutreis %100 12.613 15.491 16.490 17.865 19.216 20.324 20.705 22.190
2 Dereköy %100 887 897 874 893 892 916 965 986
3 İslamhaneleri* %50 907 941 1.848 1.166 1.218 1.325 1.421 1.665
4 Peksimet %100 903 1.175 1.229 1.313 1.389 1.548 1.619 1.927
5 Gümüşlük %100 3.479 3.707 3.696 3.691 3.693 3.805 4.046 4.709
Turgutreis Mahallesi AAT 18.789 22.211 24.137 24.928 26.408 27.918 28.756 31.477
İller Bankası Nüfus Projeksiyonu Yöntemi
İller Bankası yönteminde, geçmiş yıllara ait nüfus verileri üzerinden ortalama
nüfus artış katsayısı tespit edilir. Bu yöntemde nüfus artış oranı, İller Bankası tarafından
yayınlanan “Kanalizasyon Sistemlerinin Planlanması ve Projeleri Tebliği” doğrultusunda
geometrik olarak hesaplanmaktadır. Bu yöntem, Türkiye’de altyapı sistemlerinin
22
TESİSİ PROJESİ
planlanmasında yaygın biçimde kullanılmakta olup; planlama kuruluşları ve mühendisler

tarafından iyi bilinen ve kabul görmüş bir yöntemdir.
Nüfus artış katsayısı şu formülle hesaplanmaktadır:
 Ny 
P =  a − 1 x100
 Ne 
Gelecekteki nüfus artışı ise aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

ng − ny
 P 
Ng = Ny.1 + 
 100 
Bu formülde;
P : Artış katsayısı
Ng : Gelecekteki nüfus
Ny : Son sayımdaki nüfus
Ne : Bir önceki sayımdaki nüfus
a : İki nüfus sayımı arasında geçen yıl
n : Hesabın yapıldığı yıl
İller Bankası yöntemine göre, nüfus artış oranının aşırı yüksek veya düşük tahmin
edilmesinin önüne geçilmesi adına, artış oranları için üst ve alt limitler belirlenmiştir.
Buna göre nüfus artış katsayısı;
P<1 bulunursa P = 1,
1<P<3 bulunursa, P bulunan değerin aynısı,
P>3 bulunursa, P =3 olarak alınmaktadır.
Turgutreis atıksu toplama havzası için mevcut nüfus verilerine göre hesaplanan
artış katsayıları Tablo 7’de görülmektedir. Aşırı yüksek artış katsayıları projeksiyona esas
alınmamıştır. Genel olarak birbirine yakın P değerleri seçilmiş ve ortalamalarına göre bir
nüfus artış katsayısı belirlenmiştir (Tablo 7). Turgutreis atıksu toplama havzası için nüfus
artış katsayısı 5,48 olarak hesaplanmıştır. Bu nedenle gelecek nüfus projeksiyonlarında P
katsayısı 3 olarak kabul edilmiştir.
23
TESİSİ PROJESİ
Tablo 7: İller Bankası Yöntemine göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları

YILLAR Turgutreis Havzası P SAYISI
2007 18.789
2008 22.211 18,21
2009 24.137 8,67
2010 24.928 3,28
2011 26.408 5,94
2012 27.918 5,72
2013 28.756 3,00
2014 31.477 9,46
Ortalama 5,48
Seçilen 3,00
Turgutreis AAT atıksu toplama havzası içerisinde yer alan yerleşim birimleri,
yoğun turizm faaliyetlerinin de etkisiyle sosyo-ekonomik olarak yüksek kalkınma ve
gelişme hızlarına sahip oldukları için, Türkiye ortalamasının üzerinde nüfus artış
katsayıları hesaplanmıştır.
Proje alanı sınırları içinde kalan yerleşimlerin nüfus bilgileri ile öngörülen nüfus
artış katsayıları Turgutreis atıksu toplama havzası için (P=3,00) kullanılarak hesaplanan
nüfus projeksiyonu sonuçları Tablo 8’de verilmiştir. İller Bankası Yöntemi ’ne göre
hazırlanan Nüfus Projeksiyonuna ait grafik ise Şekil 2’de verilmiştir.
Tablo 8: İller Bankası Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları (P=3 için)
YILLAR Turgutreis Havzası
2017 34.396
2022 39.874
2027 46.225
2032 53.587
2037 62.123
2042 72.017
2047 83.488
24
TESİSİ PROJESİ
Şekil 2: İller Bankası Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu
İller Bankası nüfus projeksiyonu yöntemine göre, Turgutreis Havzası’nın 2032 yılı
nüfusunun 53.587 kişi olacağı hesaplanmıştır.
Aritmetik Artış Nüfus Projeksiyonu
Aritmetik Artış yönteminde geçmiş yıllara ait nüfus verileri üzerinden ortalama
nüfus artış katsayısı bulunur. Aritmetik artış metodu nüfus projeksiyonlarını hesaplamada
kullanılan en basit yöntemdir. Bu yöntemde daha önceki nüfus sayım sonuçları esas
alınmaktadır.
Aritmetik artış metodu denklemi şu şekildedir:
N = N 2 + ka.(t - t 2 )
bu formülde;
ka : Aritmetik artış katsayısı

t2 : Son nüfus sayım yılı
t1 : Bir önceki nüfus sayım yılı
t : Geleceğe yönelik nüfus tahminlerinin yapılacağı yıllar
N2 : t 2 yılındaki nüfus
N 1 : t 1 yılındaki nüfus
N : Gelecekteki nüfus
ve aritmetik artış katsayısı şu şekilde hesaplanmaktadır:
N 2 − N1
ka =
t 2 − t1
Bu yöntem çok sayıda geçmiş yıl dikkate alınarak hazırlanmış olup büyüme
oranları zamana göre değişkenlik göstermektedir. Aritmetik artış katsayıları proje alanının
25
TESİSİ PROJESİ
farklı nüfus sayımı sonuçlarına göre Turgutreis Havzası için sırayla 1.544 ve 233,88
olarak bulunmuştur. Aşırı yüksek artış katsayıları projeksiyonda esas alınmamıştır. Genel
olarak birbirine yakın k a değerleri seçilmiş ve ortalamalarına göre bir nüfus artış katsayısı
belirlenmiştir (Tablo 9)
Tablo 9: Aritmetik Artış Yöntemine göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları
YILLAR Turgutreis Havzası k a SAYISI
2007 18.789
2008 22.211 3.422
2009 24.137 1.926
2010 24.928 790,5
2011 26.408 1.480,5
2012 27.918 1.509,5
2013 28.756 838,5
2014 31.477 2.721
Seçilen 1.544
Turgutreis için saptanan nüfus bilgileri ile öngörülen nüfus artış katsayısı
kullanılarak yapılan projeksiyon hesap sonuçları Tablo 10 ile verilmektedir. Aritmetik
Artış Yöntemi’ne göre hazırlanan Nüfus Projeksiyon grafiği ise Şekil 3’te verilmektedir.
Tablo 10: Aritmetik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları
2017 36.110
2022 43.832
2027 51.553
2032 59.275
2037 66.997
2042 74.718
2047 82.440
26
TESİSİ PROJESİ
Şekil 3: Aritmetik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu
Aritmetik Artış yöntemi ile hesaplanan nüfus projeksiyonları incelendiğinde,

Turgutreis Atıksu Toplama Havzası için 2032 yılı nüfusu 59.275 kişi olacağı
hesaplanmıştır.
Geometrik Artış Yöntemi
Geometrik Artış yönteminde geçmiş yıllara ait nüfus verileri üzerinden ortalama
nüfus artış katsayısı tespit edilir. Bu yöntemde nüfusun geometrik olarak arttığı kabul
edilmektedir. Geçmiş yılların sayısına dayanan Geometrik Artış Metodu, genellikle kısa
periyotlar (10 yıla kadar) için daha gerçekçi sonuçlar vermekte; ama uzun periyotlar için
elde edilen sonuçlar yüksek çıkmaktadır.
Gelecekteki nüfus artışı aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:
log N = log N 2 + k g (t - t 2 )
bu formülde:
kg : Geometrik artış katsayısı

t2 : Son nüfus sayımının yapıldığı yıl
t1 : Bir önceki nüfus sayımının yapıldığı yıl
t : Nüfus tahminine konu olan hedef yıl
N2 : t 2 yılındaki nüfus
N 1 : t 1 yılındaki nüfus
N : Gelecekteki (hedef yıla ait) nüfus
27
TESİSİ PROJESİ
ve geometrik artış katsayısı:
log N 2 − log N 1
kg =
t 2 − t1
Geometrik artış katsayıları (büyüme oranları) Turgutreis atıksu toplama havzasında

bulunan yerleşimlerin geçmiş yıllardaki nüfus artışına bağlı olarak değişkenlik
göstermektedir. Aşırı yüksek artış katsayıları projeksiyonda esas alınmamıştır. Geometrik
Artış Yöntemi kullanılarak yapılan nüfus projeksiyonlarında dikkate alınan artış
katsayılarının ortalama değeri dikkate alınmış ve bu değerler Tablo 11 ile gösterilmiştir.
Tablo 11: Geometrik Artış Yönteme göre Belirlenen Nüfus Artış Katsayıları
YILLAR Turgutreis Havzası k g SAYISI
2007 18.789
2008 22.211
2009 24.137
2010 24.927 0,03
2011 26.408 0,06
2012 27.917 0,06
2013 28.756 0,03
2014 31.477 0,09
Seçilen 0,05
Turgutreis alan sınırları içinde kalan yerleşim yerleri için nüfus artış katsayısı
sırasıyla 0,05 ve 0,06 olarak bulunmuştur.
Turgutreis için temin edilen nüfus bilgileri ile öngörülen nüfus artış katsayıları
kullanılarak yapılan projeksiyon hesap sonuçları Tablo 12 ile verilmektedir. Geometrik
Artış Yöntemi’ne göre hazırlanan Nüfus Projeksiyon grafiği ise Şekil 4 ile verilmektedir.
Tablo 12: Geometrik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu Sonuçları

2017 36.913
2022 48.138
2027 62.777
2032 81.867
2037 106.763
2042 139.229
2047 181.568
28
TESİSİ PROJESİ
Şekil 4: Geometrik Artış Yöntemi ile Nüfus Projeksiyonu
Geometrik Artış yöntemi ile hesaplanan nüfus projeksiyonu incelendiğinde,

Turgutreis Havzası 2032 yılı nüfusunun 81.867 kişi olacağı hesaplanmıştır.
1.3. Tesise Kabul Edilecek Atıksuların Özellikleri, Atıksuları Kabul Edilecek Sanayi
Türleri, Tesise Kabul Edilecek Diğer Atıksuların Kaynağı, Miktarları,
Özellikleri, Atıksu Projeksiyonu
Proje konusunu oluşturan Turgutreis Mahallesi İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisine
iletilecek olan atıksu hesabı yapılırken Turgutreis yerleşim birimlerinin öngörülen tasarım
kademeleri ile uyumlu nüfusları ve bölgenin turizm bölgesi olduğu göz önünde
bulundurulmuştur. Sanayi ve endüstriyel kaynaklı atıksular tesise kabul edilmeyecektir.
Proje azot ve fosfor gideriminin yapıldığı evsel nitelikli ileri biyolojik atıksu arıtma
tesisidir.
Tasarıma ilişkin nüfus hesapları;
• Yerleşik nüfus,
• Turizm nüfusu,
• II. Konut nüfusu
• Günübirlikçi nüfusu
olmak üzere ayrı ayrı ele alınarak oluşturulmuştur.
Bu çerçevede;
Yerleşik nüfus: Kış mevsiminde bölgede ikamet eden nüfus,
Turizm nüfusu:
Turizm nüfusu otel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri turistik tesislerin sahip olduğu nüfusu
temsil etmektedir. Turizm nüfusu, İdare’den temin edilen proje alanı içinde bulunan
turistik tesislerde konaklayan 2014 yılı kişi sayısı esas alınarak hesaplanmıştır.
29
TESİSİ PROJESİ
Proje alanı sınırları içerisinde kalan otellerin doluluk oranları incelendiğinde,

çoğunlukla yaz aylarında tesislerin işletmede olduğu, kış aylarında ise birkaç otel ve
pansiyonun hizmet verdiği görülmüştür. Yapılan anket çalışmaları doğrultusunda kış
ayları için turizm nüfusu değerleri Turgutreis havzası için yaz nüfus değerlerinin yaklaşık
%5’i %19’u olarak kabul edilmiştir. Turizm Nüfusu değerleri yıllara göre Turgutreis
Havzası için %1 oranında arttırılmıştır.
Planlanan Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi için yaz ve kış dönemi turizm nüfusu
verileri ve projeksiyon sonuçları Tablo ile verilmektedir. Yapılan hesaplarda, 2014 yılı
otel, pansiyon yatak kapasiteleri verileri esas alınmıştır. Turizm tesislerinde görev yapan
personel sayısının da turizm nüfusu içinde olduğu kabul edilmiştir.
Tablo 13: Turgutreis Havzası Yaz ve Kış Dönemi Turizm Nüfus Değerleri
Dönem 2014 2017 2032
Kış (Ocak, Şubat, Mart, Kasım, Aralık) 3.435** 3.539 4.109
Yaz (Nisan, Mayıs, Haziran, Eylül, Ekim) 58.310* 60.077 69.747
*İdare’den temin edilen 2014 yılı turizm nüfus değerinin Turgutreis atıksu toplama havzası için belirlenen değeri
**Yaz turizm nüfus değerlerinin %5’i
II. konut nüfusu:

II. Konut nüfusu sadece yaz mevsiminde siteler, devre mülkler, ve müstakil yazlık
konutlarda ikamet eden nüfusu temsil etmektedir. II. Konutlar ile ilgili nüfus değerleri
İdare’den temin edilen II. Konut nüfus verileri esas alınarak hesaplanmıştır. II. Konut
Nüfusu, Turgutreis havzası için %1 oranında yıllara göre arttırılmıştır. Kış ayları için II.
Konut nüfusunun yaz nüfusunun %5’i olacağı kabul edilmiştir. Yaz ve kış dönemlerine ait
Turgutreis havzasındaki II. Konut nüfus verileri ve projeksiyon sonuçları sırasıyla 14 ‘de
verilmiştir.
Tablo 14: Turgutreis Havzası II. Konut Nüfusları (Yaz ve Kış Dönemi)
Dönem 2014 2017 2032
Kış 2.511** 2.587 3.004
Yaz 50.225* 51.747 60.077
*İdare’den temin edilen 2014 yılı II. konut nüfus değerinin Turgutreis atıksu toplama havzası için belirlenen değeri
**Yaz II. konut nüfus değerlerinin %5’i
Günübirlikçi nüfusu: Bir günden daha az süre ile bölgede turizm amacı ile bulunan
nüfusu ifade etmektedir.
Bölgedeki günübirlikçi nüfus projeksiyonu, İdare’den temin edilen proje alanında

günübirlik olarak bulunan nüfus verileri esas alınarak hesaplanmıştır. Kış dönemi için
herhangi bir günübirlikçi nüfus dikkate alınmamıştır. Turgutreis havzasındaki yaz dönemi
için günübirlikçi nüfus verileri ve projeksiyon sonuçları Tablo 15 ile verilmektedir.
Projeksiyon dönemi boyunca günübirlikçi nüfus değerleri yıllara göre %1 oranında
arttırılmıştır.
30
TESİSİ PROJESİ
Tablo 15: Proje Alanı Günübirlikçi Nüfus Verileri ve Projeksiyon Sonuçları

Proje Alanı 2014 2017 2032
Turgutreis havzası 9.885* 10.185 11.824
*İdare’den temin edilen 2014 yılı günübirlikçi nüfus değeri
Nüfus Projeksiyon Sonuçları

Turgutreis atıksu toplama havzası için tanımlanan nüfus dağılımları göz önünde
bulundurularak nüfus projeksiyonları yapılmış, sonuçlar yaz ve kış ayları için Tablo 16 ve
Tablo 17 ile verilmektedir. Yaz nüfusu hesaplanırken yerleşik nüfusa ilave olarak turizm
nüfusu, II. konut nüfusu ve günübirlikçi nüfuslar dikkate alınmıştır.
Tablo 16: Turgutreis Havzası Yaz Dönemi Nüfus Projeksiyonu
Turizm Toplam Yaz

Yıllar Yerleşik Nüfus II. Konut Günübirlik
(Yaz Ayları) Nüfusu
2015 32.421 58.893 50.727 9.984 152.026

2017 34.396 60.077 51.747 10.185 156.404
2022 39.874 63.141 54.386 10.704 168.106
2027 46.225 66.362 57.161 11.250 180.998
2032 53.587 69.747 60.077 11.824 195.235
Tablo 17: Turgutreis Havzası Kış Dönemi Nüfus Projeksiyonu
Turizm
Yıllar Yerleşik Nüfus II. Konut Toplam Kış Nüfusu
(Kış Ayları)
2015 32.421 3.470 2.536 38.427

2017 34.396 3.539 2.587 40.523
2022 39.874 3720 2.719 46.313
2027 46.225 3.910 2.858 52.993
2032 53.587 4.109 3.004 60.700
Atıksu Debileri
Atıksu miktarlarının belirlenmesinde kullanılan temel veri kişi başı su tüketimi
değerleridir. “İller Bankası Şehir ve Kasaba İçmesuyu Projelerinin Hazırlanmasına Ait
Yönetmelik’te (22.04.1983 tarih ve RG18733 sayılı) kişi başı su tüketim verileri “İnsan Su
İhtiyacı” olarak belirlenmiştir. İller Bankası Nüfusa Bağlı Su İhtiyacı değerleri sadece
yerleşik nüfus ve II. Konut nüfusu için kullanılmıştır. Bu değerler Tablo 18 ’de
görülmektedir (İller Bankası, 1983).
31
TESİSİ PROJESİ
Tablo 18: İller Bankası Nüfusa Bağlı İnsan Su İhtiyacı (İller Bankası, 1983)
Yerleşimin Gelecek Nüfusu lt/kişi.gün
3.000’e kadar 60
3.001 – 5.000 arası 70
5.001 – 10.000 arası 80
10.001 – 30.000 arası 100
30.001 – 50.000 arası 120
50.001 – 100.000 arası 170
100.001 – 200.000 arası 200
200.001 – 300.000 arası 225
300.000 üzeri (Özel Durum) İdare ile belirlenir.
Proje alan sınırları içerisinde yer alan nüfus değerleri gerek yerleşik nüfus gerekse
II. Konut nüfusu olarak bakıldığında 50.001 ile 100.000 arasında yer almaktadır.
Dolayısıyla, kişi başı su ihtiyacının 170 lt/kişi.gün olarak belirlenmesinin uygun olduğu
görülmüştür.
Turizm nüfusu su tüketim değerleri için diğer tüketim gruplarına göre daha yüksek
bir değer kabul edilmiştir. Bu kabulün başlıca sebebi özellikle Kadıkalesi bölgesinde yer
alan 4 ve 5 yıldızlı otellerde havuz, yıkama, sulama vb. ihtiyaçlarını karşılamak üzere kişi
başı su tüketim değerlerinin 500 lt/kişi. gün gibi çok yüksek değerlerde
gerçekleşebilmesidir. 2009 yılında Turgutreis Belediyesi için hazırlanan Ana Plan Raporu
kapsamında yapılan anket çalışmaları sonucu benzer değerler saptanmıştır. Turgutreis
merkez için ise farklı kapasitelere sahip birçok otel ve pansiyonların su tüketim değerleri
dikkate alınmıştır. Sonuç olarak turizm nüfusu su tüketimi için 300 lt/kişi.gün ortalama
değeri uygun görülmüştür (Ögüt Ayşegül Atacan, 2011).
Turistik bölgelere yönelik yapılmış olan bazı çalışmalar incelenmiş ve proje alanı
günübirlikçi nüfusu için kişi başı su tüketimi değeri 40 lt/kişi.gün olarak alınmıştır.
Her bir nüfus türü için kabul edilen kişi başı su tüketim değerleri Tablo 19 ile
verilmektedir.
Tablo 19: Kişi Başı Su Tüketimi Miktarları
Nüfus Türü Miktar (lt/kişi.gün)
Yerleşik Nüfus 170
Turizm Nüfusu 300
II. Konut Nüfusu 170
Günübirlikçi Nüfusu 40
32
TESİSİ PROJESİ
Üretilen evsel atıksu miktarları hesaplanırken, tüketilen içme ve kullanma suyunun

%90’ının kanalizasyon şebekesine ulaşacağı kabul edilmiştir. Buna göre her bir nüfus türü
için hesaplanan atıksu miktarları;
Yerleşik nüfus: 170 l/kişi.gün x %90 = 150 lt/kişi.gün
Turizm nüfusu: 300 l/kişi.gün x %90 = 270 lt/kişi.gün
II. Konut nüfusu: 170 l/kişi.gün x %90 = 150 lt/kişi.gün
Günübirlikçi nüfusu: 40 l/kişi.gün x %90 = 36 lt/kişi.gün
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi’ne gelecek evsel nitelikli atıksu miktarları Tablo 20’ de
verilmektedir.
Tablo 20: Turgutreis Havzası Evsel Atıksu Debisi
KİŞİ SAYISI Kişi Başı Atıksu
Evsel Atıksu Oluşumu (m3/gün)
Miktarı
Nüfus Türü
2032 Yılı - 2032 Yılı
Yaz Kış - Yaz Kış
Yerleşik 53.587 53.587 150 8.038 8.038
Turizm 69.747 4.109 270 18.832 1.109
II. Konut 60.077 3.004 150 9.011 451
Günübirlikçiler 11.824 - 36 426 -
Toplam 195.235 60.700 36.307 9.598
Sızma Debisi
İller Bankası Atıksu Arıtma Tesisi Proses Genel Şartnamesi’ne göre, yer altı suyu
tabakasının altında kalan kanalizasyon hatlarının yayılı olduğu birim alan başına 0,1-0,2
lt/s/ha sızma debisi gelmesi öngörülmektedir (İller Bankası, 2004). Proje alanı sınırlarında
kalan yerleşimlerde kanalizasyon çalışmaları tamamlanamadığı için sızma debisi bu
yöntemle hesaplanamamıştır.
Proje alanı sınırları içerisinde kalan yerleşimlerin kanalizasyon hatları yeni ve
geçirimsiz HDPE boru ile döşeneceğinden sızma debisinin düşük miktarlarda olacağı
öngörülmektedir. Atıksu Arıtma Tesisleri’ne gelecek sızma debisi yaz ve kış dönemleri
için, kış dönemi için hesaplanan evsel atıksu debisinin %10’u olarak kabul edilmiştir. Yaz
ve kış dönemleri için hesaplanan sızma debileri Tablo 21’ de sunulmuştur.
Tablo 21: Sızma Debisi (Yaz ve Kış Dönemi)
Sızma Debisi (m3/gün)

Yıllar
Turgutreis Havzası
2032 960
33
TESİSİ PROJESİ
Tasarım Debileri
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi tasarımına esas teşkil edecek atıksu debileri aşağıdaki gibi
hesaplanmıştır:
Q maks :Maksimum debi, m3/saat
Q maks = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24) formülüyle hesaplanır.
Q min : Minimum debi, m3/saat
Q min = (Q evsel /n 3 ) +(Q sızma / 24) formülüyle hesaplanır.
Q ort : Ortalama debi, m3/saat
Q ort = (Q evsel /24) +(Q sızma / 24) formülüyle hesaplanır.
Q pik : Pik debi, m3/saat
Q ort = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24) + (Q yağmur / 24) formülüyle hesaplanır.
Yukarıda kullanılan katsayılar Tablo 22‘de özetlenmiştir.
Tablo 22: Debi Hesaplamalarında Kullanılan Katsayılar
Katsayı Aralık Seçim
n2 5-24 8
n3 37-40 37
n4 12-14 12
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi tasarımında kullanılacak yaz ve kış atıksu debileri
aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
Yaz Debisi
Q ort = (Q evsel /24) +(Q sızma / 24)
Q ort -2032 = (36.307 m3/gün + 960 m3/gün) / 24 ≈ 1.553 m3/sa ≈ 37.267 m3/gün
Q min = (Q evsel /n 3 ) +(Q sızma / 24)

Q min-2032 = (36.307 / 37)+(960 / 24) ≈ 1.021 m3/sa
Q maks = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24)

Q maks-2032 = (36.307 / 12)+(960 / 24) ≈ 3.066 m3/sa
Q pik = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24) + (Q yağmur * / 24)
(*Yağmur debisi evsel kış debisinin %5’i kabul edilmiştir.
Q pik-2032 = (36.307 / 12)+(960 / 24) + (480 / 24) ≈ 3.086 m3/sa
34
TESİSİ PROJESİ
Kış Debisi
Q ort = (Q evsel /24) +(Q sızma / 24)
Q ort -2032 = (9.598 m3/gün + 960 m3/gün) / 24 ≈ 440 m3/sa ≈ 10.558 m3/gün
Q min = (Q evsel /n 3 ) +(Q sızma / 24)

Q min-2032 = (9.598 / 37)+(960 / 24) ≈ 299 m3/sa
Q maks = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24)

Q maks-2032 = (9.598 / 12)+(960 / 24) ≈ 840 m3/sa
Q pik = (Q evsel / n 4 ) +(Q sızma / 24) + (Q yağmur * / 24)

(*Yağmur debisi evsel kış debisinin %5’i kabul edilmiştir.
Q pik-2032 = (9.598 / 12)+(960 / 24) + (480 / 24) ≈ 860 m3/sa
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi tasarımına esas teşkil edecek Atıksu debileri Tablo
23’de verilmiştir.
Tablo 23: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Tasarıma Esas Atıksu Debileri
Yaz Kış
Debiler
2032 2032
Minimum Debi (m3/sa) 1.021 299
Ortalama Debi (m3/gün) 37.000 11.000
3
Maksimum Debi (m /sa) 3.000 850
Atıksu Kirlilik Konsantrasyonları ve Yükleri
Mevcut durumda Turgutreis kanalizasyon hatları ile toplanan atıksular öncelikle 1

nolu terfi merkezine daha sonra 2 nolu terfi merkezine iletilip, bu noktadan da derin deniz
deşarjı hattına iletilmektedir. Atıksu karakterizasyonunu tespit etmek amacıyla 1 ve 2 nolu
terfi merkezlerinden 08.06.2013 tarihinde alınan numunelerin analiz sonuçları Tablo 24’de
verilmiştir.
Tablo 24: Turgutreis Terfi Merkezlerinden Temin Edilen Atıksu Kirlilik Konsantrasyonları
PARAMETRE Terfi Merkezi - 1 Terfi Merkezi - 2
AKM (mg/L) 5.272 422
KOİ (mg/L) 817 462
BOİ (mg/L) 572 340
TKN (mg/L) 130 43,5
TP (mg/L) 3,57 3,47
Yağ ve Gres (mg/L) 718 129,4
İletkenlik (mS/cm) 2.890 2.780
35
TESİSİ PROJESİ
Analiz sonuçları incelendiğinde 1 nolu terfi merkezinden alınan numunelerin

atıksuyun tam karışımlı olduğu noktadan alınmadığı dolayısıyla analiz sonuçlarındaki
değerlerin temsil edici olmadığı düşünülerek dikkate alınmamıştır.
2 nolu terfi merkezinden alınan analiz sonuçlarının daha gerçekçi değerlerde

olması nedeniyle bu değerler göz önünde bulundurulmuştur. Analiz sonuçları
değerlendirildiğinde KOİ/BOİ değerinin literatür değerinden düşük olduğu
gözlenmektedir. Analizlerin düzenli olarak yapılamaması, anlık numune ile analiz
yapılması ve ölçüm sırasında oluşabilecek hatalar göz önünde bulundurularak yapılan
analiz çalışmaları yerine literatürde yer alan kişi başı kirlilik yükleri dikkate alınarak
atıksu kirlilik konsantrasyon ve yükleri belirlenmiştir.
Proje alanı içinde yer alan yerleşim birimleri için belirlenen nüfus projeksiyon
sonuçları ile belirlenen tasarım debileri dikkate alınarak ve kişibaşı kirletici yükleri
kullanılarak evsel nitelik atıksuların karakterizasyonu belirlenmiştir. Turgutreis Atıksu
Arıtma Tesisinin hizmet edeceği yerleşimlerde endüstriyel nitelikli deşarjlar söz konusu
olmadığı için, atıksu karakterizasyonları belirlenirken kişibaşı kirletici yüklerin kullanımı
yeterli görülmüştür.
Literatürde ve mevzuatta evsel atıksuların karakterizasyonu belirlenirken farklı

kişibaşı kirletici yük değerleri mevcuttur. (Erdoğan, Zengin, & Orhon, Türkiye'de evsel
atıksu oluşum miktarları ve karekterizasyonu, 2005; AAT Teknik Usuller Tebliği, 2010;
Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi, 2012; ATV-A 281 E, 2001 vb.) Proje
kapsamında atıksu karakterizasyonu belirlenirken, farklı kaynaklardaki kişibaşı kirletici
yükleri ile hesap yapılmış ve ATV-DVWK standartlarında yer alan kişi başı kirlilik
yükleri esas alınarak nihai atıksu karakterizasyonları belirlenmiştir. Kirletici yüklerinin
tesise bağlı nüfus üzerinden yapılması durumunda hesapların ATV -A 198E standardında
yer alan Tablo 1’e göre yapılması Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi ile de
önerilmektedir (OSİB, 2012).
Planlanan Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi için öngörülen atıksu kirlilik

konsantrasyonları ve yükleri sırasıyla Tablo 25 ’ de verilmiştir.
Tablo 25: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Kirlilik Konsantrasyon ve Yükleri
Kirlilik Kirlilik Yükü

Parametre Konsantrasyonu (kg/gün)
(mg/l) 2032
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) 320 11.840
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) 635 23.495
Askıda Katı Madde (AKM) 370 13.690
Toplam Kjeldahl Azotu (TKN) 58 2.146
Toplam Fosfor (TP) 9 333
36
TESİSİ PROJESİ
1.4. Proje Kapsamında Atıksu Toplama Sistemi
Yaz dönemlerinde nüfus artışına bağlı olarak gerçekleşen su tüketimindeki artış,

atıksu oluşumundaki artışı da beraberinde getirmektedir. Bodrum Yarımadası’nın doğal
kaynaklarının korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve Halk sağlığı açısından deniz
deşarjı öncesinde atıksu arıtımı yapılması büyük önem taşımaktadır. Akyarlar
Mahallesi’nde kanalizasyon hattı da bulunmamaktadır. Arıtma tesisi olmayan konut ve
işletmelerde atıksular fosseptiklerde biriktirilmekte olup vidanjörler ile atıksular
toplanmaktadır. Bu veriler ışığında her geçen gün bölgede atıksu arıtma tesisine olan
ihtiyaç artmaktadır. Bu proje kapsamında, Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis
Mahallesi, Kum Mevkii adresinde 421 ada, 11 parsel adresinde 30.436 m2 lik alanda,
37.000 m3/gün kapasiteli biyolojik arıtma tesisi ve kanalizasyon hattı yapımı yer
almaktadır.
Resim 3: Turgutreis Atıksu Havzası Planlanan Kanalizasyon Sistemi
37
TESİSİ PROJESİ
Karakaya, Gümüşlük, Peksimet, Aşağı İslamhanaleri ve Turgutreis Mahallesinin

atıksuları 2 tane ana terfi ve 6 adet ara terfi istasyonu ile planlanan Turgutreis A.A.T.’ye
iletilmesi planlanmıştır. Bu iş kapsamında hazırlanan atıksu kanalizasyon projesi Resim 3
ile gösterilmektedir.
Turgutreis Atıksu Toplama Havzası’nda halihazırda Turgutreis merkezinde,

Peksimet, Dereköy ve Gümüşlük mahallelerinde kollektör hatları bulunmaktadır. Peksimet
Mahallesi’nde, bölgeden toplanan atıksuların arıtıldığı 1.000 kişilik paket arıtma tesisi
bulunmakla beraber, Kadıkalesi ve İslamhaneleri’nden atıksular fosseptikte toplanıp
vidanjörler ile taşınmaktadır.
Mevcut durumda kolektör hattının bağlı olduğu Turgutreis ve Dereköy

yerleşimlerinden atıksular toplanarak Turgutreis Marinası’nın yakınında yer alan TM1’e
getirilmektedir. TM1’de toplanan atıksular Hacı Sabancı Anadolu Lisesi yanında yer alan
TM2’ye basılarak, TM2’den derin deşarj haznesine alınmaktadır. Buradan da derin deniz
deşarjı yapılmaktadır. Turgutreis Atıksu Toplama Havzası; Dereköy, Aşağı İslamhaneleri
yerleşim birimlerini de kapsamaktadır.
Resim 4: Turgutreis Mevcut Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Sistemi
Turgutreis AAT’den çıkan arıtılmış atıksular mevcut Derin Deniz Deşarjı hattının
bulunduğu TM2 terfi merkezi civarına inşa edilecek yeni deniz deşarjı hattı ile Ege
Denizine deşarj edilecektir.
Planlanan Projeye esas alanın topografik yapısına bağlı olarak alt yapı güzergah ve
terfi ünite yerlerinde değişiklik olması muhtemeldir.
38
TESİSİ PROJESİ
1.5.Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu, Özellikleri ve Kapasiteleri

(Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer
Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi,
Tesis İçi Makine, Ünite, Tank, Depolama Alanı vb.nin Yerleşim Planı Üzerinde
Gösterilmesi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların
Kat Adetleri ve Yükseklikleri) ile Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde
Sunulacak Hizmetler
adresinde 421 ada, 11 parsel adresinde 30.436 m2’ lik alanda, 37.000 m3/gün kapasiteli
biyolojik arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır.
Projede yer alacak olan ünitelerin konumu Ek-1’ de ve Şekil 5 vaziyet planında yer
almaktadır.
7-UV DEZENFEKSİYON
ÜNİTESİ
2-HAVALANDIRMALI KUM
VE YAĞ TUTUCU
6-İDARİ BİNA-
OFİS- BEKÇİ
KULÜBESİ
1-KABA VE
İNCE IZGARA
5-ÇÖKELTME
HAVUZU
3-ANAEROBİK
BİOFOSFOR HAV.
4-HAVALANDIRMA
HAVUZU
Şekil 5: Proje Ünitelerini Konumunu Gösterir Vaziyet Planı
39
TESİSİ PROJESİ
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu arıtma Tesisi aşağıdaki birimlerden oluşmaktadır:

Tablo 26: Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Birimleri
Ünite Adı Kullanım Kapladığı Açıklama

Amacı Alan (m ) 2
Kaba Izgara : 4 Adet

Giriş Yapısı PROSES 1300
İnce Izgara : 4 Adet
Kum ve Yağ Tutucu : 2 Adet
( Kaba Izgara-
Izgara kanalı, giriş terfi merkezi ve havalandırmalı kum
İnce Izgara ve yağ tutucu üniteleri aşağıdaki ekipmanları içermektedir:
Mekanik Kaba ızgara, İnce Izgara ,Izgara
Havalandırmalı
Konteynerleri,Burgu Pres,Dalgıç Atıksu Pompaları, Kum ve
Kum ve Yağ Yağ Pompaları, Kum Ayırıcı , Yağ Seperatörü, Sıyırıcı Köprü,
Difüzör ve Blower, Köpük pompası.
Tutucu)
Kimyasal PROSES 12
Ünite sayısı : 1 Adet
Fosfor Giderim
Tankı
Ünite sayısı : 1 Adet

Anerobik Biop PROSES 1.200
Havuz Hacmi: 2.518 m3
Havuzları
Havalandırma PROSES 6.000 Devredeki havuz sayısı : 4 adet

Havuzları
Devredeki toplam havuz hacmi :28,994 m3
Hesaplanan gerekli havuz hacmi : 27,842 m3
Nitrifikasyon havuz hacmi : 18,556 m3
Denitrifikasyon havuz hacmi : 10,438 m3
Hesaplanan nitrifikasyon/denitrifikasyon oranı 0,36
Son Çökeltme PROSES 3.600 Devredeki Havuz Sayısı :4 adet

Havuzları
Havuz Çapı :27,00 m
Çamur Denge PROSES 500 Ünite sayısı : 1 Adet

Deposu-Pompa
istasyonu -
Susuzlaştırma
Binası
40
TESİSİ PROJESİ
Ünite Adı Kullanım Kapladığı Açıklama

Amacı Alan (m ) 2
Koku Giderim PROSES 70 Ünite sayısı : 1 Adet

Ünitesi
Deşarj Yapısı PROSES 120 Ünite sayısı : 1 Adet
Blower Binası PROSES 300 Ünite sayısı : 1 Adet
İdari Bina PROSES 250 Ünite sayısı : 1 Adet

DIŞI
PROSES
Trafo Jeneratör 300 Ünite sayısı : 1 Adet
DIŞI
Binası
PROSES
Bekçi Binası 50 Ünite sayısı : 1 Adet
DIŞI
Proses Üniteleri Dışında Bulunan Üniteler;
İdare Binası, Atölye Binası ve Bekçi Binası
Şekil 5’ de 6 numara ile gösterilen üniteler, proje kapsamında yapılacak olan idare
binası, atölye binası ve bekçi binasıdır.
İdari bina içerisinde çalışacak idari personellerin odaları bulunacaktır.
Tesiste yapılacak bakım çalışmalarının yapılabileceği atölye binası planlanmıştır.
Arıtma tesisinde 24 saat 3 vardiya olarak tesis içerisinde sürekli görevli

bulundurulacaktır. Görevlinin beklemesi için bekçi binası yapılması planlanmıştır.
1.6. Arıtma Tesisi Akım Şeması, Girdi-Çıktı ve Proses Atıkları, Arıtma Tesisinin
Tasarımı (Tasarıma İlişkin Tüm Esaslar, Otomasyon Bilgileri, Tank Boyutları
vs.), Her Faaliyet İçin Her Bir Ünitede Gerçekleştirilecek İşlemler, Her Bir
Ünitenin Kirlilik Giderme Verimleri
Proses akım şeması sembolik gösterimi Şekil 6’da, proses girdi-çıktı ve atıkları
Şekil 7’ de verilmiştr.
41
TESİSİ PROJESİ
Şekil 6: Akım Şeması
Kaba ve İnce
Izgara Çökebilen
Atıkları Organik
Atıklar Çamur
Polielektrolit
Köpük ve
Yağ
Atıkları
Şekil 7: Proses Girdi-Çıktıları ve Proses Atıkları Şeması
Arıtma Tesisinin Tasarımı
Planlanan projenin hizmet vereceği mahallelerde oluşan evsel nitelikli atıksuların

arıtılmasına yönelik atıksu arıtma tesisi ile ilgili temel tasarım kriterleri aşağıdaki şekilde
belirlenmiştir.
Tablo 27: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Tasarıma Esas Atıksu Debileri
Yaz Kış
Debiler
2032 2032
Minimum Debi (m3/sa) 1.021 299
Ortalama Debi (m3/gün) 37.000 11.000
3
Maksimum Debi (m /sa) 3.000 850
42
TESİSİ PROJESİ
Izgara Yaklaşım Kanalı Tasarımı
Yaklaşım kanalındaki akış dağılımı ızgaraların etkili bir şekilde çalışması için
önemlidir. Katı maddelerin kanalda birikmesini önlemek için atık suyun hızı 0,5 m/s’den
yüksek olmalıdır. Açık kanalların tasarımı için Manning formülü kullanılmıştır:
Kullanılacak debiler ve kirlilik yükleri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir.

Tablo 28: Ön Arıtmaya Giren Debi Miktarları
Kuru Hava Debisi 37000 m3/gün
Kuru Hava Debisi 1542 m3/saat
Kuru Hava Debisi 428,24 L/s
Yağışlı Hava Debisi 72000 m3/gün
Yağışlı Hava Debisi 3000 m3/saat
Yağışlı Hava Debisi 833,33 L/s
Tablo 29: Ön Arıtmaya Giriş Parametreleri

Askıda Katı Madde AKM mg/l 370
Biyolojik Oksijen
İhtiyacı BOI5 mg/l 320
Kimyasal Oksijen
İhtiyacı KOI mg/l 635
Toplam Kjeldahl Azotu TKN mg/l 58
*Organik Azot Org-N mg/l 19,31
*Amonyum Azotu NO4-N mg/l 38,64
Toplam Fosfor P mg/l 9,0
*Organik Azot TKN’nin %33,3’ü Amonyum Azot ise TKN’nin %66,62’si olarak kabul edilmiştir.
Tablo 30: Ön Arıtmaya Giriş Yükleri

Askıda Katı Madde
Giderimi AKM kg/gün 13690
Biyolojik Oksijen
İhtiyacı Giderimi BOI 5 kg/gün 11840
Kimyasal Oksijen
İhtiyacı Giderimi KOI kg/gün 23495
Toplam Kjeldahl Azotu
Giderimi TKN kg/gün 2146
Organik Azot Giderimi Org-N kg/gün 714,62
Amonyum Azotu
Giderimi NO 4 -N kg/gün 1430
Toplam Fosfor Giderimi TP kg/gün 333
Kanal genişliği = 90 cm
Izgara yaklaşım kanalı = 2 adet
Pürüzlülük katsayısı (n) = 0.017
Kanalın eğimi (s) = 1/1000
43
TESİSİ PROJESİ
Açık kanalda su derinliği ve hızı, en kritik işletme şartları olan I. kademe minimum
debide ve II. kademe maksimum debide tahkik edecektir. Atıksu hızı ve yüksekliğinin
hesabında Manning formülü kullanılacaktır.
1 2� 1
𝑉= 𝑅 3 ∗ 𝑆 �2
𝑛
2�
𝑄 1 𝐵∗ℎ 3 1�
= � � ∗𝑆 2
𝐵 ∗ ℎ 𝑛 𝐵 + 2ℎ
a) Minimum debide (Q min,2032 = 24504/2=12252 m3/gün = 0,1418 m3/sn)
Izgara yaklaşım kanalında su derinliği ve hızı :

2� 1�
0,1418 1 0,90 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,28𝑚
0,90 ∗ ℎ 0,017 0,90 + 2ℎ 1000
𝑄 0,1418
𝑉𝑚𝑚𝑚 = = = 0,57𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,90 ∗ 0,28
b) Ortalama debide (Q ort , 2032 = 37000/2=18500 m3/gün = 0,214 m3/sn)

2� 1�
0,214 1 0,9 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,37 𝑚
0,9 ∗ ℎ 0,017 0,9 + 2ℎ 1000
𝑄 0,214
𝑉𝑉𝑉𝑉 = = = 0,64 𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,9 ∗ 0,37
c) Maksimum debide (Q max , 2032 = 72000/2=36000 m3/gün =0,417 m3/sn)

2� 1�
0,417 1 0,9 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,61 𝑚
0,9 ∗ ℎ 0,017 0,9 + 2ℎ 1000
𝑄 0,417
𝑉𝑚𝑚𝑚 = = = 0,76 𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,9 ∗ 0,61
44
TESİSİ PROJESİ
Kaba Izgara Tasarımı
Kriterler :
Projelendirme debisi : Maksimum
Çubuk aralığı : 30 mm
Çubuk kalınlığı : 10 mm
Yatay ile yapılan açı : 75°
Izgara çubukları arasındaki maksimum hız : <1,2 m/sn
Temizleme şekli : Mekanik
Tutulan atık miktarı : 5 - 10 L/kişi/yıl
Çubuk kalınlığı : 2 mm (2 x 10)Dikdörtgen
Yük kaybı : ≤ 15 cm
2032 yılı için Kaba Izgara Tasarımı
Seçim :
Izgara Sayısı : 2+2
Yatayla yapılan açı : 75o
Çubuk aralığı : 30 mm
Çubuk kalınlığı, w : 10 mm paslanmaz çelik
Çubuk sayısı : 22 adet
Yaklaşım kanalını takiben açık kanal üzerine yerleştirilecek ve yatayla 750’ lik açı
yapacak, kaba ızgaralar mekanik olarak temizlenecektir. Izgara çubukları 50x10 mm lama
demirden oluşacak ve çubuk aralıkları 30 mm olacaktır.
Su yüksekliği hmax = 0,61 m olarak hesaplanmıştır.
2032 yılı Q max = 417 L/s’
Çubuklar arası mesafe (m), e =0,03 m
Hız; V = 0,99 m/sn seçilirse;
Alan; A = Q/V = 0,417/0,99 = 0,42 m2
Izgara serbest genişliği, W = A/h = 0,42 m2 / 0,61 m =0,69 m
n: çubuk sayısı
45
TESİSİ PROJESİ
W= e x (n+1)
0,69 = 0,03 x (n+1) n= 22 adet
n = (22 adet alınmıştır) Her bir ızgara kanalına 22 adet ızgara çubuğu
yerleştirilecektir.
Çubuk kalınlığı s = 10 mm olduğuna göre, ızgara kanalı genişliği (B);
B = 22 x 0,01 + 21 x 0,03 = 0,85 m
(0,90 cm kanal içerisine 0,85 m’lik ızgara yerleştirilecektir.)
Maksimum debide ızgara kanalındaki hız;
V 1 = 0,417 / (0,61 x 0,9) = 0,76 m/s
Maksimum debide ızgara çubukları arasındaki hız;
Kesit alanındaki daralma = çubuk sayısı x çubuk kalınlığı
Kesit alanındaki daralma = 22 x 0,01 = 0,22 m
Izgara kanalındaki temiz azçıklık = 0,85 – 0,22 = 0,63 m
V 2 = 0,417 / (0,63 x 0,61) = 1,08 m/s < 1,20 m/sn
% 25 tıkanma durumunda çubuklar arası hız;
Q
Vç =
(n + 1)× (ça × h1 )× %75
I.Kademe Maksimum Debi İçin
Q mak = 0.417 m3/s için,
0.417
Vç = = 1.32 m / s
(22 + 1)× (0.03 × 0.61)× 0.75
Minimum debide ızgara kanalındaki hız;
V 1 = 0,1418 / (0,28 x 0,90) = 0,57 m/s
Minimum debide ızgara çubukları arasındaki hız;
V 2 = 0,1418 / (0,63 x 0,28) = 0,80 m/s> 0,5 m/sn
46
TESİSİ PROJESİ
İnce Izgara Yaklaşım Kanalı Tasarımı
Yaklaşım kanalındaki akış dağılımı ızgaraların etkili bir şekilde çalışması için
önemlidir. Katı maddelerin kanalda birikmesini önlemek için atık suyun hızı 0,5 m/s’den
yüksek olmalıdır. Açık kanalların tasarımı için Manning formülü kullanılmıştır:
Kanal genişliği = 90 cm
Izgara yaklaşım kanalı = 3 adet (3+1)
Pürüzlülük katsayısı (n) = 0.017
Kanalın eğimi (s) = 1/1000
Açık kanalda su derinliği ve hızı, en kritik işletme şartları olan I. kademe minimum
debide ve II. kademe maksimum debide tahkik edecektir. Atıksu hızı ve yüksekliğinin
hesabında Manning formülü kullanılacaktır.
1 2� 1
𝑉= 𝑅 3 ∗ 𝑆 �2
𝑛
2�
𝑄 1 𝐵∗ℎ 3 1�
= � � ∗𝑆 2
𝐵 ∗ ℎ 𝑛 𝐵 + 2ℎ
a) Minimum debide (Q min,2032 = 24504/3=8168 m3/gün = 0,0945 m3/sn)

2� 1�
0,0945 1 0,90 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,21 𝑚
0,90 ∗ ℎ 0,017 0,90 + 2ℎ 1000
𝑄 0,0945
𝑉𝑚𝑚𝑚 = = = 0,50 𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,90 ∗ 0,21
b) Ortalama debide (Q ort , 2032 = 37000/3=12333,33 m3/gün = 0,143 m3/sn)

2� 1�
0,143 1 0,9 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,28 𝑚
0,9 ∗ ℎ 0,017 0,9 + 2ℎ 1000
𝑄 0,143
𝑉𝑉𝑉𝑉 = = = 0,57 𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,9 ∗ 0,28
47
TESİSİ PROJESİ
c) Maksimum debide (Q max , 2032 = 72000/3=24000 m3/gün =0,2778 m3/sn)

2� 1�
0,2778 1 0,9 ∗ ℎ 3 1 2
= � � ∗� � → ℎ = 0,45 𝑚
0,9 ∗ ℎ 0,017 0,9 + 2ℎ 1000
𝑄 0,2778
𝑉𝑚𝑚𝑚 = = = 0,69 𝑚/𝑠𝑠
𝐵 ∗ ℎ 0,9 ∗ 0,45
Maksimum debide ince ızgarada oluşacak yük kaybı;
(Tıkanmamış olan, yani henüz temizlenmiş durumdaki ızgaralarda)
h L = B (w/b)4/3(V² / 2g) sin Φ
Burada;
h L = Yük kaybı (m)
w = Çubuk kalınlığı (m)
b = Çubuk aralığı (m)
B = Çubuk şekli faktörü (Dikdörtgen kesit için 2,42)
v = Izgara çubukları arasındaki (m/sn)
Φ = Izgara çubuklarının yatayla yaptığı açı (75o seçilmiştir)
% 25 tıkalı olduğu varsayılırsa;
b=0,03 x 0,75 = 0,0225 m
h Lmax = [2,42 x (0,01 /0,0225)4/3 x (1,32)² / (2 x 9,81)] x sin 75 x (1 / 0,75)
h Lmax = 0,07 m < 0,15 m
Izgara sonrası 20 cm lik bir düşü yapılacaktır.
48
TESİSİ PROJESİ
Tablo 31: İnce Izgara yaklaşım kanalı tasarım verileri

2032
Q max Q ortalama Q min
3
Debi (m /sn) 0,2778 0,143 0,0945
Kanal sayısı 3+1 3+1 3+1
b (m) 0,9 0,90 0,90
h (m) 0,45 0,28 0,21

Kanalda hız (m/sn) 0,69 0,57 0,50
Tablodaki değerlere göre minimum ve maksimum hızlar uygun aralıklardadır.
İnce Izgara Tasarımı
Kriterler :
İnce ızgaralar için perfore tip ızgaralar seçilmiştir.
Projelendirme debisi : Maksimum
Delik çapı : 6 mm
Yatay ile yapılan açı : 60o
Perfore Izgaralardaki maksimum hız : 0,80 m/sn
Temizleme şekli : Mekanik
Tutulan atık miktarı : 45 lt /1000 m3
Yük kaybı : ≤ 15 cm
K FAKTÖRÜ
AKM K
200 ppm 0,7
300 ppm 0,6
400 ppm 0,5
600 ppm 0,3
2032 Yılı İçin İnce Izgara Tasarımı
Seçim :
Perfore Izgara Sayısı : I.Kademe 3+1

Delik çapı : 6 mm
Boşluk Oranı :%51,01
49
TESİSİ PROJESİ
İnce ızgaralar kaba ızgaraları takiben açık kanal üzerine yerleştirilecek ve yatayla 600’ lik
açı yapacak, ızgaralar mekanik olarak temizlenecektir.
Minimum debide;
Kanal eni : 0,90 m
Su Yüksekliği : 0,50 m
Temas Yüksekliği : 0,50/Sin60 = 0,577
Suyla temas eden yüzey alanı : 0,577 x 0,90 m = 0,5196 m2
Su geçen kesit alanı : 0,5196 x %51,01 = 0,265 m2
Su geçiş hızı : 0,6 m/s = 2160 m/saat
Geçen temiz su debisi : 0,265 x 2160 = 572,55 m3/saat
Atıksu debisi : Q temizsu x K
Q atıksu = 572,55 m3/saat x 0,6 = 343,53 m3/saat
İnce ızgara yük kaybı hesabında genel orifis formülü kullanılacaktır.
hL= ((Q/CxA)2/2g
Tablo 32: İnce Izgarada Perfore Izgara Tasarım Verileri
I.Kademe
Perfore Izgara
Q max Q ortalama Q min
3
Toplam Debi m /gün 72.000 37.000 24.504
Kanal Sayısı 3,00 3,00 3,00
Yedek Kanal 1,00 1,00 1,00
Kanal Genişliği 0,90 0,90 0,90
Hesap Debisi m3/saat 1000 513,89 340,3333
3
Hesap Debisi m /sn 0,2778 0,1427 0,0945
Su Yüksekliği 1,10 0,75 0,50
Su Hızı 0,8 0,6 0,6
Su Geçen Kesit Alanı,m2 0,583 0,398 0,265
K Faktörü 0,6 0,6 0,6
Temiz Izgara C 0,7 0,7 0,7
Temiz Izgara Yük Kaybı 0,02 0,01 0,01
Kirli Izgara C 0,6 0,6 0,6
Kirli Izgara Yük Kaybı 0,03 0,02 0,02
Izgara sonrası 15 cm lik bir düşü yapılacaktır.

50
TESİSİ PROJESİ
Projelendirmede kullanılan ızgarada tutulan spesifik madde miktarı 45 lt/1000 m3

(Specific waste ratio, Wsp (Ref.-01: Metcalf & Eddy, 4th.Edition, Table 5-7)
Tablo 33: İnce Izgarada Tutulan Atık Miktarı

İNCE IZGARA ATIK MİKTARI 2032
Sıkıştırılmamış ızgara atığı lt/1000 m3 45
Günlük sıkıştırılmamış ızgara atığı 3
m /gün 3,24
Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu
Kum ve yağ giderme işlemi, birleşik kum ve yağ tutucularda gerçekleştirilecektir.

Kum giderme işlemleri esnasında atıksu içerisindeki küçük çakıl, kum ve ince partiküller
bertaraf edilmektedir. Kum tutucular, düşük yoğunluğa sahip organik maddelerin askıda
kalmasını sağlamak ve yağ/gresin ayrılmasını desteklemek için, havalandırma sistemiyle
donatılmaktadır. Kum tutucular, minimum 0,2 mm çapında ve 2,65 özgül ağırlığa sahip
katı madde / kum parçacıklarının, minimum %85’inin giderilmesine uygun olarak dizayn
edilmiştir.
Havuz üzerinde belirli periyotlarla ileri geri hareket eden bir sıyırıcı köprü
vasıtasıyla tabandan sıyrılan kumlar köprü üzerine monte edilmiş dalgıç kum pompaları
ile kum yıkayıcı ayrıcı helezona gönderilecektir. Aynı sıyırıcı köprü yağları da sıyırıp yağ
haznesine toplayacaktır. Yağ haznesi tabanında bulunan dalgıç pompa ile yağ vb. yüzey
maddeler tambur tip elekten geçirilerek konteynera verilecektir.
Ünitenin tasarımı, maksimum debiye göre yapılacaktır.
Tablo 34: Kum Havuzu Tasarım Kriterleri

Kum Havuzu
Kum havuzu sayısı (adet) 2
Uzunluk (m) 26,00
Toplam su derinliği, hsf, (m) 3,30
Toplam Genişlik, W, (m) 3,90
Kum tutma kısmı genişliği (bsf), (m) 2,60
Genişlik / Su derinliği oranı (bsf/hsf) 0,79
Uzunluk / Genişlik oranı 10
Köpük kısmı / Kum tutma bölümü genişlik 0,50
oranı(bff/bsf)
2032 yılı için Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu Tasarımı
Kum Tutucu Sayısı n = 2 adet

Qmax = 72.000 m3/gün=3000 m3/sa=50 m3/dk
b_sf: Kum tutucuda Kum sedimantasyonu için ayrılan bölümün eni
b_ff: Kum tutucuda yağ tutmak için ayrılan bölümün eni
Wgrit :(b_sf) =2,60 m seçilmiştir.
b_sf / h_sf <1,00 m olmaktadır.
b_sf / h_sf = 0,787 m olarak seçilmiştir.
hsf=2,60 / 0,7878= 3,30 m
h_sf = 3,30 m
b_ff: Yağ tutucu kısmın genişliği
51
TESİSİ PROJESİ
b_ff = 0,50 x bsf = 0,50 x 2,60 = 1,30 m

b_ff = 1,30 m
W : Kum Tutucu Genişliği, (m)
W = b_sf + b_ff
W =2,60 + 1,30 = 3,90 m (2,50 < W <7,00 m arasında olmalıdır.)
L: Kum Tutucu Uzunluğu, (m)
L= 10.00 x Wgirit
L =10,00 x 2,60 = 26,00 m (L <50,00 m olmalıdır.)
Kum Tutucu Boyutları
Kum İçin Ayrılan Bölüm, (b_sf)= 2,60 m

Yağ İçin Ayrılan Bölüm, (b_ff)= 1,30 m
h_sf (Toplam derinlik)= 3,30 m
Kum Tutucu Genişliği, (W)= 3,90 m
Kum Tutucu Uzunluğu, (L) = 26,00 m
Kum Tutucu Adeti, n = 2 adet
Difüzör altı su derinliği; 0,30 m seçilmiştir.

h_bel: Kum tutulan kısmın duvar yüksekliği
h_bel = h_sf – 0,30 =3,30 – 0,30 = 3,00 m
h_bel = 3,00 m
Taban açısı = 45.00 ° seçilirse;
W1 =0.30 m olur
Kum Deposu hazne yüksekliği, 0.50 m seçilmiştir.
Kum deposu eni; 0.50 m seçilmiştir.
W2 =0.35 m seçilir
W3=Kum Tutucu genişliği – 2 x W2 – W1 – Kum Deposu Eni
W3 =3,90 – 2 x 0.35 – 0.30 – 0.50 = 2,40 m
Yağ tutucu alt yüksekliği;
W3 x tan2,40 x tan45 = 2,40 m
Yağ tutucu yan duvar yüksekliği;
h_sf – 2,40 = 3,30 – 2,40 = 0,90 m
Kum deposu haznesi üst genişliği;
W - W3 - W1 =3,90 – 2,40 – 0,30 = 1,20 m
Kum deposu haznesi üst genişliği = 1,20 m
Yüzeysel Yağ Yüklemesi Kontrolü
Bir Kum Tutucuya Gelen Debi= Q max / Kum tutucu sayısı
Bir Kum Tutucuya Gelen Debi= 72.000 / 3 adet =36.000 m3/gün
Kum Tutucu Bölümü Kesit Alanı;
A KT =(3,90)x(3,30+0,50)-(2,40x2,4/2)-[(2,40+2,40+0,35)x0.5)/2)-(0.30x0.30/2)-
(0.30+0.30+0.35)x0.50)/2)]
52
TESİSİ PROJESİ
A KT = 10,37 m2
Yağ Tutucu Bölümü Kesit Alanı; A ff =(1,30 x 0,90) + (1,30 x 1,30/2) =2,02 m2
A FF = 1,70 m2
Kum Bölümü Kesit Alanı; A sf = A KT – A ff = 10,37 – 2,02 = 8,35 m2
A SF = 8,36 m2
Yağ tutucuya gelen debi;
Q ff = 72000 x 2,02 / (10,37 x 24 x 2 adet) = 292,19 m3/sa
Yağ Tutma kısmı yüzey yükü  qA,FF=(Qg*(1/3)/(24*Wyağ*L)
Bir kum tutucuya gelen debi
q A,FF =(36000 x (1/3)/(24 x 1,30 x 26,00) = 14,79 m/sa
Yağ Tutma kısmı yüzey yükü q A,FF = 14,79 m/sa uygundur. (<25,00 m/sa olmalı)
Bekletme Süresi Kontrolü
Tüm Kum Tutucu Kesit Alanı; A KT =10,37 m2
Hacim; V = 10,37 x 26,00 = 269,62 m3
Tek Kum tutucuya gelen maksimum debi=25 m3/dakika
Tek Kum Tutucu Bekleme Süresi, t
t= 269,62 / 25 = 10,78 dakika (10,00 < t < 20,00 dakika olmalı) uygundur.
Beher Kum Tutucu Hacmi (V)= AxL

A= 8,35 m2, L= 26,00 m
V= A x L = 8,35 x 26,00 = 217,10 m3
Kum Tutucu Sayısı= 2 adet
Boyutlandırma Debisi= 72000 m3/gün
Beher Kum Tutucu Debisi= 36000 m3/gün
Beher Kum Tutucu Debisi; Q= 25 m3/dakika Q= 0,417 m3/sn
Kum Tutucu Yüzey Alanı, A= 10,37 m2
Yatay Hız = 0,417 / 10,37 = 0,04 m/s (yatay hız < 0,20 m/s olmalı)
Yukarıda yapılan hesaplardan farklı olarak aşağıdaki formül ile de hesap
yapıldığında bekleme süresi uygundur.
Havuz Geometrisi gereği debinin 2/3'ünün Kum tutma kısmından geçtiği kabul edilirse;
Havuzda bekleme süresi= 10,00 < t < 20,00 dakika olmalıdır.
Sadece Kum Tutma Kısmı İçin Bekleme Süresi
T=(V/(Qg* (2/3)))
V= A x L = 217,10 m3
T = 217,10 / (25 x (2/3)) = 13,03 dakika (10,00 < t < 20,00 dakika olmalı) uygundur.
53
TESİSİ PROJESİ
Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu Hava Debisi
Hava akımı 1,30 Nm3/h/m3 kum havuzu dikkate alınmak sureti ile hesaplanmıştır.
Böylece gerekli olan toplam hava yaklaşık olarak 1000 Nm3/saat olarak belirlenmektedir.
Hava, Kum tutuculara, uzunluk boyunca monte edilecek difüzör borular yardımı ile
dağıtılacaktır; böylece hava yardımıyla akım yönünde elde edilen spiral hareketle
atıksudaki Kum, Kum tutucu duvarlarına çarptırılarak çöktürülecektir.
Yukarıda belirtilen hava akımı aşağıdaki karakteristiklere sahip olan bir hava
körükleri vasıtası ile temin edilecektir:
Eğer Kum Tutucu kesit alanı < 3 m2 ise hava miktarı 0,8 Nm3/h/m3 alınır
Eğer Kum Tutucu kesit alanı > 3 m2 ise hava miktarı 1,30 Nm3/h/m3 alınır
Q hava = 1,30 Nm3/h/m3
Kum Tutucu Kesit Alanı, A KT = 10,37 m2 olduğu için hava miktarı 1,30 Nm3/h/m3 olarak
alınmıştır.
Q hava =1,30 x 269,62 = 350,51 m3/sa

Toplam Q hava = 350,51 x 3 adet = 1051,53 m3/sa
Blower adedi = 1 adet asil + 1 adet yedek (I. Kademe İçin)
Nominal kapasite = 550 Nm3/sa,
Seçilen Standart Blower Kapasitesi = 9,17 m3/dakika
Blower Basma Yüksekliği = 600,00 mbar
2032 yılı için Kum Miktarı
Bir Kum Tutucudan Geçen Debi =72000 / 2 adet =36000 m3/gün

Beher Kum Tutucu İçin Kum Miktarı =0,20 x 36000 / 1000 = 7,2 m3/gün
Kumun Katı Madde Oranı = %50,
Kum-Su Karışımının nemliliği = %98
Atılan Kum-Su Karışımı = (7,2 x (100-50)) / (100-98) = 180 m3/gün
Atılan Kum-Su Karışımı = 180 / 24 = 7,5 m3/sa
Hareketli Köprü Hızı= 2 m/dakika
Etkin Uzunluk = 26,00 m
Tek Sefer Gidiş Süresi = 26,00 / 2,0 m/dk = 13,00 dakika
Seçilen Kum Pompası Kapasitesi = 36,00 m3/sa (2+1)
Pompa Sayısı = Havuz başına 1 adet
Toplam Pompa Sayısı = 3 adet +1 yedek (yedek pompa depoda bulunacaktır.)
Basma Yüksekliği = 6,00 MSS
Köprü Her Seferinde Pompa Kum-Su Hacmi = 36,00 x 13,00 / 60 =7,80 m3
Gerekli Günlük Köprü Sefer Sayısı = 180 / 7,80 = 23,07 devir/gün
Seçilen Günlük Köprü Sefer Sayısı = 24 devir/gün
54
TESİSİ PROJESİ
Köpüğün (Yağ) Uzaklaştırılması
Pompa Sayısı: 1 adet

Seçilen Köpük Pompa Kapasitesi = 18 m3/saat
Basma Yüksekliği = 5 MSS
Sefer Başı Pompa Çalışma Süresi = 3 dakika/devir
Günlük Sefer Sayısı = 24,00 devir/gün
Köpük pompası çalışma süresi = 24 devir/gün x 3 dakika/devir / 60 = 1,20 saat/gün
Seçilen Tambur Izgara Kapasitesi = 18.00 m3/saat
Tambur Izgara Sayısı = 1,00 adet
Projelendirmede kullanılan yağ üretimi 1 lt/ 1000 EN yıldır. (ATV (1997a)'ya göre,
Bölüm 3.4.4) Tablo 35’ de verilmiştir;
Tablo 35: Yağ Miktarları

Birim 2032
Birim yağ miktarı lt/1000 EN gün 1
Eşdeğer nüfus EN 195235
Yağ miktarı lt/gün 195,24
Yağ miktarı m3/gün 0,195
İLERİ BİYOLOJİK ARITMA

İleri Biyolojik Arıtma üniteleri olan bio-fosfor havuzları, havalandırma havuzları
ve son çökeltim havuzlarında karbon kaynaklı kirliliğin yanı sıra azot ve fosfor giderimi
de simultane olarak yapılmaktadır. Bio-fosfor havuzlarında anaerobik koşullar sağlanarak
fosfor gideriminin ilk kademesi gerçekleşirken, havalandırma havuzlarının belli bölümleri
havalandırmasız olarak projelendirilerek aerobik ve anoksik ortamlar yaratılmakta,
böylelikle karbon giderimimin yanı sıra azot ve fosfor giderimi de sağlanmaktadır. Son
çökeltim ünitelerinde ise arıtılmış olan su ile aktif çamurun ayrılması sağlanmaktadır.
Bio-fosfor havuzları ve havalandırma havuzlarının projelendirmesinde evsel atıksu
debileri ve buna bağlı kirlilik yükleri kullanılmıştır.
Tablo 36: Biyolojik Arıtmaya Giren Toplam Debiler
2032 Birim
Kuru hava debisi 38487 m3/gün
Kuru hava debisi 1603,63 m3/h
Kuru hava debisi 445,45 L/s
Yağışlı hava debisi 73487 m3/gün
Yağışlı hava debisi 3061,96 m3/h
Yağışlı hava debisi 850,54 L/s
55
TESİSİ PROJESİ
Tablo 37: Biyolojik Arıtmaya Giren Toplam Kirlilik Yükleri

Parametre (kg/gün) 2032
Askıda Katı Madde AKM 15962,54
Biyolojik Oksijen İhtiyacı BOI5 13734,40
Kimyasal Oksijen İhtiyacı KOI 23495
Toplam Kjeldahl Azotu TKN 2682,5
Organik Azot Org-N 953,75
Toplam Fosfor TP 416,25
Tablo 38: Biyolojik Arıtmaya Giren Kirlilik Konsantrasyonları
Parametre (mg/lt) 2032
Askıda Katı Madde AKM 414,76
Biyolojik Oksijen İhtiyacı BOI5 356,86
Kimyasal Oksijen İhtiyacı KOI 610,47
Toplam Kjeldahl Azotu TKN 69,70
Organik Azot Org-N 24,79
Amonyum Azotu NO4-N 44,91
Toplam Fosfor TP 10,82
Anaerobik (Bio-Fosfor) Havuzların Boyutlandırılması
Biyolojik Fosfor giderimi 2 kademeden oluşmaktadır. Elektron alıcısız (anerobik)

ortamda fosfor salınımı ve elektron alıcısı varlığında (anoksik ve oksik tanklar) salınan
fosforun aşırısının depolanması. Fosfor salınımının gerçekleşmesi için giriş suyundaki
kolay ayrışabilir çözünmüş organik karbonun hücre içinde depolanması gerekmektedir.
Elektron alıcısı bulunduğunda mikroorganizma faaliyetlerinin devamı için depo karbonu
kullanacak ve yeniden ATP üretimi için aşırı fosfor depolanması gerçekleşecektir.
Bio-P havuzları 1,50 saat bekletme süresine göre iki havalandırma havuzu grubuna
1 grup 4 adet seri bağlı havuz olarak projelendirilmiştir. Her havuzun girişindeki ve
havuzlar arasındaki motorlu kapaklar sayesinde, her bir havuzun ayrı ayrı çalıştırılması ve
devre dışı bırakılması mümkündür. Havuz çıkışlarındaki savak tipi çalışacak, aktüatörlü
motorlu kapaklar ile havuzdaki su seviyesini ayarlamak mümkün olacaktır. Ayrıca
havuzlarda çökelmeyi ve çökelmeyle oluşacak ölü bölgeler nedeniyle hacim kayıplarını
önlemek, istenilen akım karakteristiğini sağlamak amacıyla, havuz tabanında 0,30 m/s hız
sağlayacak şekilde dalgıç tip mikserler monte edilecektir.
Bio-P tanklarının ilkine direk geri dönüş çamuru alınarak burada ham atıksudan
gelen çözünmüş kolay ayrışabilen organik karbonla geri dönüş çamurundaki nitrat ile
56
TESİSİ PROJESİ
harcanmadan tamamı Biyoojik fosfor gideriminde kullanılabilecektir. İstenildiğinde ise

geri dönüş direkt olarak giriş yapısında ham atıksuyla karıştırılarak tanklara giriş
yapılabilecektir.
Bio-P Proses Hesaplarında Kullanılan Katsayılar
Ölüm Katsayısı, 20oC: 0,15 gün-1

Büyüme Oranı: 0,4308 mgVSS/mgCOD
Girişteki Ayrışamayan Çözünmüş KOİ Oranı: 0,08 mg/mgCOD
Girişteki Ayrışamayan Partikül KOİ Oranı: 0,11 mg/mgCOD
Uçucu Katı Maddenin KOİ Değeri: 1,48 mgCOD/mgVSS
Anaerobik Tanklardaki Ayrışabilir KOİ Oranı: 0,25 mgrbCOD/mgbCOD
Uçucu Katılardaki Ayrışamayan Fosfor Oranı: 0,015 mgP/mgVSS
Aktif Kütledeki Ayrışamayan Kısım: 0,20 mg/mgVSS
2032 Debileri İçin
Anaerobik Tanklardaki MLSS Oranı (f xa ): 2405,44 m3 / 27842 m3

=0,0863
Sıcaklık Düzeltme Faktörü: 1,04^(15-20) = 0,82
ToC de Ölüm Katsayısı: 0,15 x 0,82 = 0,123 gün-1
Biyolojik Fosfor Gideriminde Kullanılabilecek KOİ
Geri Devir Oranı = 0,75
Girişteki Çözünmüş O 2 Konsantrasyonu = 0,00 mg/L
Geri Devir Çözünmüş O 2 Konsantrasyonu = 0,50 mg/L
Anaerobik Tanklara Gelen Nitrat -N Konsantrasyonu = 1,00 mg/L
Girişteki Ayrışabilir KOİ Konsantrasyonu = 610,45 x (1-0,08-0,11) =
494,46 mg/L
Ayrışabilir KOİ Konsantrasyonundaki Azalma = 0,75 x (8,60 x 1,00 + 3,00 x
0,50) + 3,00 x 0,00 = 7,58 mg/L
Anaerobik Reaktördeki Kolay Ayrışabilir KOİ
=(0,25 x 494,46 – 7,58) / (1,00 + 0,75) = 66,31 mg/L
Çamurla Atılan Fosfor Miktarı;
Aşırı Fosfor Giderim Faktörü (P f )

(66,31 - 25,00) x 0,0863 = 3,56 mg/l
Aşırı Fosfor Giderim Katsayısı = 0,23
Çamurla Atılan Fosfor Miktarı;
= 610,45 x (((1,00 - 0,08 - 0,11) x 0,4308 / (1,00 + 0,123 x 7,70)) x (0,23 + 0,015 x 0,20 x
0,123 x 7,70) + 0,015 x (0,11 / 1,48)) = 25,89 mg/L
Çamurla Atılan Fosfor Miktarı = 25,89 mg/L
57
TESİSİ PROJESİ
Çamurla atılan fosfor konsantrasyonu > Çıkış Fosfor Konsantrosyonu ise Çıkış fosfor
konsantrasyonu 1,00 mg/l olarak alınır.
Çıkış Fosfor Konsantrasyonu = 1,00 mg/L
Kimyasal Çöktürmeyle oluşan çamur miktarı = 0 mg/l
Bio-fosfor havuzlarının kademelere göre çalıştırılacak sayıları ve bekleme süreleri
aşağıdaki tabloda verilmiştir;
Tablo 39: Bio-fosfor havuzları
1. Kademe Birim
Devredeki grup sayısı 1,00 adet
Grupta devredeki havuz sayısı 3,00 adet
Gerekli havuz hacmi 2405,44 m3
Devredeki toplam havuz hacmi 2528,32 m3
Bekleme Süresi 1,58 sa
Havalandırma Havuzu Hacminin (VAT) Hesaplanması
Biyolojik arıtma, nitrifikasyon ve denitrifikasyon bölmelerinde anoksik, ve oksik

kısımları barındıracak şekilde iki kademede gerçekleştirilecektir. Nitrifikasyon için gerekli
hava miktarı sağlanarak giriş suyundaki amonyum azotu nitrat azotuna çevirilecektir ve
oluşan nitrat biyolojik oksijen ihtiyacı giderimi için elektron alıcısı olarak kullanılacaktır.
Atıksu, bio-P havuzlarından arıtmanın gerçekleşmesi için havalandırma

havuzlarına alınacaktır. Proses havuzları önde denitrifikasyonlu sisteme göre
tasarlanmıştır.
Bio-P havuzlarında olduğu gibi, her havuzun giriş-çıkışındaki ve havuzlar

arasındaki motorlu kapaklar sayesinde, her bir havuzun (bölme-hazne) ayrı ayrı
çalıştırılabilecek ve devre dışı bırakılabilecektir. Ayrıca havasız alanların %25’ine havalı
alandaki ortalama yogunlukla aynı oranda difüzör yerleştirilecektir. Böylece atıksu
karakterinde ve debi değişimlerindeki salınımlara ve her türlü arıza-devre dışı kalma
durumlarında prosesle ilgili değişikler havalandırma sistemiyle yapılabilecektir. Havuz
çıkışlarındaki penstoklar savak tipi çalışacak, aktüatörlü motorlu kapaklar ile havuzdaki su
seviyesini ayarlamak mümkün olacaktır; ayrıca her havuzun geçişlerinde de kapak
konulacaktır. havalandırma havuzlarında difüzör üstü su derinliği oksijen çözünme
verimini doğrudan etkilediğinden, havuz su yüksekliğinin değişen debilere göre sabit
tutulması, havalandırma veriminin de sabit tutulmasını sağlayacaktır. Ayrıca yine,
havuzlarda çökelmeyi ve çökelmeyle oluşacak ölü bölgeler nedeniyle hacim kayıplarını
önlemek, istenilen akım karakteristiğini sağlamak amacıyla, havuz tabanında 0,3 m/s hız
sağlayacak dalgıç mikserler monte edilecektir.
Tesiste 4’lü havuzların ortasında iç resirkülasyonu sağlamak amacıyla

resirkülasyon pompaları temin edilecektir. Proses havuzunda sağlanan esnek
konfigürasyon sayesinde, 4.havuzdan 1.havuza ve 3.havuzdan 1.havuza iç resirkülasyon
sağlanabilecektir; böylece sırasıyla sistem A2/O ve 5 kademeli Bardenpho olarak
58
TESİSİ PROJESİ
çalıştırılabilecektir. Ayrıca sistem kademeli besleme yapmaya müsaade edecek

esnekliktedir. Bu durumda iç resirkülasyon pompaları kullanılmayacaktır.
Tankların havalandırması su altı membran difüzör sistemi ile yapılacaktır.

Arıtmadaki nitrojen dengesine dayalı olarak inorganik nitrojen, denitrifye edilmesi
gereken nitrat nitrojeni ve denitrifikasyon kapasitesi hesaplanmıştır. Gerekli olan geri
devir nitratının debisi ATV-DVWK-1 131E uyarınca inorganik azotun biyolojik arıtmadan
çıkan nitrat azotu arasındaki orana dayalı olarak hesaplanmıştır.
Çamur üretimi, karbonun bertaraf edilmesinden kaynaklanan günlük çamur miktarı

ile biyolojik ve kimyasal fosfor gideriminden kaynaklanan günlük çamur miktarları
dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Sonuç olarak, çamur yaşına, günlük çamur üretimi ve havalandırma tankındaki

aktif çamur derişimine dayalı olarak gerekli olan biyoreaktör hesaplanmış bununla
bağlantılı olarak havalandırma ve anoksik bölgelerin hacimleri hesaplanmıştır.
Tablo 40: Havalandırma Havuzu Tahkikleri

2032 Birim
Devredeki havuz sayısı 3 adet
Devredeki toplam havuz hacmi 28.077 m3
Hesaplanan gerekli havuz hacmi 27.842 m3
Nitrifikasyon havuz hacmi 17.969 m3
Denitrifikasyon havuz hacmi 10.108 m3
Hesaplanan nitrifikasyon/denitrifikasyon oranı 0,36 ----
Proses havuzlarında anoksik bölgelerin %25’lik kısmına da istenilen zamanda

aerobik çalışabilecek şekilde difüzörler yerleştirilmelidir. Bu durumda havasız alanların
%25’ine havalı alandaki ortalama yoğunlukla aynı oranda difüzör yerleştirilecektir.
Havalandırma Havuzları Oksijen Hesabı

Tablo 41: Oksijen Hesabı
I. Kademe Seçilen
Parametre Birim
To15 için To30 için To30 için
O Ud,C kgO 2 /gün 14562,65 17240 21433,51
O Ud,N kgO 2 /gün 8758,87 8758,87 10889,79
O Ud,D kgO 2 /gün 5070,06 5070,06 6303,54
SRT gün 7,70 7,70 7,70
fC --- 1,21 1,21 1,21
fN --- 1,99 1,99 1,99
O Uh kgO 2 /saat 1204,84 1339,82 1665,75
O Uh,C kgO 2 /saat 843,54 978,52 1216,54
O Uh,N kgO 2 /saat 1121,78 1233,34 1533,36
AOR kgO 2 /gün 20244,91 23484,51 29197,06
CF --- 1,929 1,925 1,925
SOR kgO 2 /saat 1628 1883,93 2342,20
59
TESİSİ PROJESİ
Kullanılacak blower kapasiteleri ve miktarları hesaplanmış olup, mekanik projeler ile

kesinleşecektir.
Tablo 42: Blower Hesabı

Birim 2032
Gerekli Hava Miktarı 3
Nm /saat 17689
Asil Blower Sayısı adet 3
Yedek Blower Sayısı adet 1
3
Blower Kapasitesi Nm /saat 5900
Devredeki Havuz Sayısı adet 3
Blower Basma Yüksekliği mbar 900
Gerekli Nitrifikasyon Havuzu için Difüzör Sayısı adet 3931
Seçilen Nitrifikasyon Havuzu için Difüzör Sayısı adet 3920
Seçilen Difüzör Gerekli Hava Miktarı Nm3/saat 4,50
Hesaplanan Gerekli Difüzör Hava Miktarı 3
Nm /saat 4,51
Seçilen Denitirifikasyon Havuzu Difüzör Sayısı adet 560
Son Çökeltme Havuzları Kademeler Göre Tasarım Değerleri

Tablo 43: Son Çökeltme Havuzu Tasarım Kriterleri
Birim I.Kademe
Tasarım Debisi m3/gün 73.487
SVI l/kg 100
Yoğunlaştırma Süresi, t TH Saat 2,00
SSBS kg/m3 12,60
SSRS kg/m3 10,08
SSAT kg/m3 4,32
Devredeki Havuz Sayısı Adet 4
Havuz Çapı M 33,00
qsv l/m2-sa 515,60
qa m3/m2-saat 1,194
R1 M 4
h1 M 0,50
h2 M 1,84
h3 M 0,81
h4 M 1,43
h kenar M 4,03
h konik M 1,45
h merkez M 5,48
Giriş yapısı bekleme süresi Dakika 1,70
Giriş yapısı gerekli açıklık miktarı m2 6,62
Toplam Hacim V ST m3 3803,53
60
TESİSİ PROJESİ
ÇAMUR HESAPLARI
Biyolojik Çamur
Biyolojik çamur son çöktürme havuzlarından sonra direkt olarak çamur

susuzlaştırma ünitelerine verilerek katı madde oranı %1’den %25’e yükseltilecek ve daha
sonra çamur kurutma ünitelerine gönderilecektir. Çamur susuzlaştırma işlemi yine
dekantörler ile yapılacaktır.
Tablo 44: Çamur Miktarı

2032 Birim
Biyolojik fosfor gideriminden kaynaklanan
414 kg/gün
çamur miktarı Spd,P
Karbon gideriminden kaynaklanan
15206 kg/gün
çamur miktarı Spd,C
Toplam çamur miktarı Spd, (SP WAS ) 15620 kg/gün
Tablo 45: Biyolojik Çamur Değerleri
2032 Birim
Biyolojik çamur miktarı (SP WAS ) 15620 kg/gün
Biyolojik çamur AKM miktarı (SS RS ) 10,08 kg/m3
Biyolojik çamur debisi (Q WAS ) 1549,60 m3/gün
Biyolojik Çamur Susuzlaştırması
Biyolojik çamur susuzlaştırma santrifüjleri çamuru, %25 konsantrasyona çıkaracak

özellikte olacaktır. Santrifüjler günde 16 saat, haftada 6 gün çalışacaktır.
İşletme süresi günlük=16 saat/gün
İşletme süresi haftalık: 6 gün/hafta
Susuzlaştırma sonrası Katı Madde Yüzdesi (%DS) = %25
Fazla Çamur Pompaları ve Santrifüjleri
Tablo 46: Çamur Pompaları ve Santrifüj Verileri

2032 Birim
Debi 1549,60 m3/gün
Günlük pompa çalışma saati 16 sa
Debi 112,99 m3/sa
Asil Pompa Adedi 2 adet
Yedek Pompa Adedi 1 adet
Pompa kapasitesi 60 m3/sa
Asil Santrifüj Adedi 2 adet
61
TESİSİ PROJESİ
2032 Birim
Yedek Santrifüj Adedi 1 adet
Santrifüj kapasitesi 60 m3/sa
Polielektrolit Üniteleri
Tablo 47: Polielektrolit Ünite Verileri

2032 Birim
P.E. dozlama kapasitesi 6,83 kgPE/sa
Debi 1,37 m3/sa
Pompa kapasitesi 2,50 m3/sa
Pompa sayısı 1 adet
Poli ünite kapasitesi 2,5 kgPE/sa
Poli Ünite Adedi 1 ad
Susuzlaştırılmış Çamur
Tablo 48: Çamur Susuzlaştırma Verileri
2032 Birim
Toplam gerekli kapasite 1549,60 m3/gün
İşletme süresi, günlük 16 sa/gün
İşletme süresi, haftalık 6 gün/hafta
Susuzlaştırma sonrası KM yüzdesi (%DS) 25,00 %
Susuzlaşmış çamur (Q WAS,thick ) 62,48 3
m /gün
Süzüntü Suyu 1487 m3/gün
Scada Otomasyon Ve Tesisin Elektrik Kontrol Çalışma Prensipleri;
1. Kumandanın Genel Tanımı

Atıksu arıtma tesisi sahadaki tüm cihazların kontrol ve kumanda edilebildiği bîr
kontrol sistemi olan SCADA ve bu sistemin temel kontrol panolarının oluşturduğu ve elle
kontrol imkanlarının da bulunduğu MCC (motor kontrol merkezi)’ ne sahiptir. Yaklaşık
olarak tüm motor, pompa, mikser ızgara vb. cihazlar MCC panellerinde 3 konumlu seçici
anahtarlara sahiptirler. bu konumlar aşağıdaki gibi açıklanır.
"0" Kapalı: gerek elle gerekse kontrol odasında bulunan bilgisayardan kontrol mümkün
değildir.
"1" Uzaktan kontrol: kontrolü yapılacak cihazın kontrolünün bilgisayar üzerinden
yapılacağını belirtir. Bilgisayar üzerindeki cihaz sembollerinden elle ya da otomatik
kontrol edilebilir. Otomatik kontrol durumlarında cihaz bağlı bulunduğu sistemle ortak
hareket eder. Giriş parametrelerine bağlı olarak (örneğin seviye veya ayarlanmış zaman
değeri) kendiliğinden çalışır ve durur. Sistemin tamamı otomatik konumdan çıkmadan
veya MCC üzerinde seçicinin konumunu değiştirmeden cihaz elle kontrol edilemez.
62
TESİSİ PROJESİ
"2" Yerel: çalıştırılmak istenen ekipman panel üzerinden elle çalıştırılmak isteniyorsa
seçici bu konuma alınır. Bu konuma alınır alınmaz cihaz çalışmaya başlar.
2. Konfigürasyon
Atıksu arıtma tesisinin farklı elemanları aşağıdaki çalışma noktalarından
korunacak, çalıştırılacak ve kumanda edilecektir:
Güç Panosu: Tesis elemanlarının emniyetinin sağlandığı, dağıtımın yapıldığı, durma ve
çalıştırma düzeni ve çalışma modunun seçimi için butonların ve seçici kumandaların ve
diğer kumanda elemanlarının bulunduğu yerdir.
İçerisinde:
Blower binasının içinde, motorların kumanda edilmesi ve beslenmesine yarayan Motor
Kumanda Merkezi (MKM).bulunmaktadır.
Plazma Ekran: Kumanda Odasında bulunan plazma bir ekranda tesisin her bir
elemanının durumu görülebilir.
Lokal Göstergeler: Kendi içerisindeki işleyişi merkezi kumanda sistemine bağımlı
olmayan, ancak bu sistem tarafından kullanılan sinyalleri gönderen ve alan, bu lokal
göstergeler özel ekipmanlara kumanda etmek içindir.
Lokal Düğmeler Grubu: Lokal düğmeler grubudur, her biri kumanda ettiği motorlu
ekipmanın yakınında bulunur (makinenin alt kısmı). Acil kapatma durumunda bir buton
vasıtasıyla lokal olarak kumanda edebilmek amacıyla kullanılacaktır. Acil durdurma
butonları olarakta adlandırılırlar.
Merkezi Kumanda Sistemi: Çalışma modu otomatik olduğunda tesisin kumanda edildiği
yerdir. Aşağıdaki elemanları ihtiva eder:
Kumanda Odasında bulunan, renkli monitörlü, komple alfa nümerik klavye ve fareye
sahip kontrol ve kumanda için bir adet bilgisayar.
Kumanda Odasında yazıcı.
MKM Odasında bulunan, programlanabilir bir adet robot (PLC).
Bir adet kesintisiz güç kaynağı (KGK/ UPS).
3. Sinyalizasyon
Tesiste, aşağıdaki sinyalizasyon bilgileri operatörün dikkatine sunulmaktadır:

Motorların Kumanda Merkezi: Motorların kumanda panosunun ön kısmında, doğru
tanımlamayı sağlamak amacıyla seçiciler ve butonlar bulunmaktadır. MCC'nin kapıları
motorlar için birisi kırmızı, diğeri kehribar renginde iki adet lamba ihtiva etmektedir.
Kırmızı olanı arıza durumunda yanacak, kehribar renkli olanı ise, güç besleme esnasında
termal rölenin devreye alınması ya da şalterin devreye alınması durumunda yanacaktır.
Motorun normal durma konumunda her ikisi de sönük halde kalacaktır.
Yalnızca güç beslemesi yapılan ve MCCnde herhangi bir işlev yerine getirmeyen lokal
panoları ve düğmeleri olan ekipmanlarda, düğme irtibatlandığında yanık halde kalan ve
düğmenin irtibatı kesildiğinde sönen tek bir kırmızı lamba olacaktır.
Bilgisayar Ekranı Kumanda odasından seçilebilen farklı ekranlarda, karşılık gesar
farklı, analog ekipmanların, alarmların, değişkenlerin, vs. durumu görülebilecektir.
63
TESİSİ PROJESİ
4. Genel Çalışma Sistemi
Kumanda panosundaki seçicileri kullanarak tesisin elemanlarına aşağıdaki şekilde

kumanda edebiliriz:
Otomatik Olarak: Bu seçim vasıtasıyla ekipmanın kontrolü kumanda sisteminde,
Durdurma: Bu konumda ekipman, hiçbir şekilde çalıştıramayacağından hizmet dışı
olarak kabul edilir.
Manuel Kumanda: Seçiciyi bu konuma aldığınızda ekipman çalışmaya başlar.
Operatörün devreye girdiği varsayılır; yalnızca güvenlik hususları en öncelikli
derecededir.
Kısıtlı sayıda ekipmanın çalıştırılması gerektiğinde, operatörün seçimine bağlı olarak,
en yüksek derecede önem arz eden güvenlik durumu hariç olmak pzere, yalnızca lokal
düğmeler grubu vasıtasıyla çalıştırma ve durdurmaya olanak sağlanmış olur. Yüksek
önceliğe sahip olan ve seçilen işlemin her durumunda geçerliliği olan her türlü acil.
durdurma işlemi için, lokal düğmeler grubu içerisinde "mantar" tipinde bir buton
mevcuttur.
5. Otomatik Çalışma Sistemi
Otomatik çalışma modu tesisin elemanlarının normal çalışma durumudur. Farklı

elemanlar MCC seçicileri vasıtasıyla otomatik konuma alındığında, artık kumanda
sistemi tarafından kontrol edilir ve yönlendirilirler. Bu durum komutları alan
komütatörün bilgisayar konumunda olması halinde mümkündür. Kumanda sistemi
aşağıdaki ekipmanlardan oluşmaktadır:
UPS (KGK):.Muhtemel bir elektrik güç besleme kesintisinin öncesinde bilgilerin
kaybolmasının önlemek amacıyla kesintisiz güç besleme sistemidir.
PLÇ: Dijital olanlarla birlikte analog olanlar da dahil olmak üzere, tesisten farklı
sinyalleri alan, işleyen ve programa göre karşılık gelen çıkışları aktif hale getiren
programlanabilir bir robottur.
Bilgisayar: PLC ile devamlı irtibat halindedir, ondan bütün bilgileri alır ve izlemeye,
idare etmeye ve ona müdahale etmeye olanak sağlar.
Klavye/Fare: Operatör ile bilgisayar arasında seri iletişim aracıdır ve otomatik kumanda
panosu gibi işlev görür.
Ekran: Kumanda sisteminin farklı işlevlerinin izlenmesine olanak sağlar:
Farklı bölgelere ait ekranlar,
Alarm listeleri,
Çalışma saatleri listeleri,
Analog sinyallerin grafikleri,
Değişkenler ve değişkenlerin listesi,
Arşiv bilgileri.
Yazıcı: Değişkenlerin, listelerin, alarmların, bilgilerin ve grafiklerin kaydedilmesi
içindir. Kumanda sisteminin çalışma modu aşağıdaki şekildedir:
64
TESİSİ PROJESİ
- Bilgisayar PLC'yi düzenli olarak ne durumda olduğunu, bir önceki duruma göre bir
değişiklik olup olmadığını öğrenmek üzere sorgular. Bu talep mesajları belirlidir, yani
temasların değişip değişmediği veya ölçümlerin tekrarlanmasının değişip değişmediği, vs.
gibi.
- Bununla birlikte, bilgisayarın veri tabanını güncellemek için genel tipte mesajlar
da olacaktır. Bilgisayar aynı zamanda PLC'ye emirler de gönderebilecek, yani PLC'nin
çıkışlarını aktif hale getirebilecek veya aktif halden çıkarabilecektir.
- Programın içeriği itibarıyla ekranın alt kısmında farklı seçenekleri ihtiva eden bir
mönü devamlı surette bulunacaktır. Bu mönüler istenilen ekrana erişim için basılacak olan
tuşları son derece açık bir şekilde açıklamaktadır. Bu seçenekler arasında (ana mönüde
hariç olmak üzere) bir önceki mönüye dönmeye olanak sağlayan ilgili seçenek de
mevcuttur. Klavye üzerinde mevcut oklar vasıtasıyla programın bütün alt mönülerine
ulaşılabilmektedir. Bu nedenle, öncelikle ilgilendiğimiz alt mönü seçilmeli ve daha sonra,
istenilen tuşlara basılmalıdır. Buraya kadar açıklanan seçenekler fare yardımıyla da
kullanılabilmektedir.
- Prosesin kontrolü ON LINE (anında) yapılmaktadır. Ağın diğer fonksiyonlarının
işleyişine engel olmaksızın yazıcıdan çıktı alma imkanı da dahil olmak üzere istenilen
raporların seçilmesi mümkündür.
- Ekran vasıtasıyla, tesisteki farklı parçaların durumlarının belirlenebilmesi mümkündür.
Belirlenen tüm ekranlara, üretilen arşiv bilgilerine, oluşturulan son alarmlara, seçilen
belirli değişken değerleri ekranına, vs. klavye ve fare kullanılarak en basit şekilde erişim
yapılabilmektedir. Sistem, aşağıdaki standart gözetim ve tesis kontrol fonksiyonlarına
olanak tanımaktadır.
-Dijital sinyallerin durumlarının elde edilmesi,
-Analog değişkenlerin elde edilmesi,
-Ekran ve alarmlar listesi,
-Analog değişkenlerin hesaplanması,
-Grafikler,
-Arşiv bilgiieri,
-Mönü,
-Değişkenler ekranı ve listesi,
-Hesaplanan saatler ekranı ve listeleri,
-Analog sinyaller ekranı ve listeleri,
-Sistemin göstergesi.
Tesisatın bütünü ve/ veya parçaları, ekipmanın konumu, tanımı, karşılık gelen analog
sinyallerin durumu ve değerleri de dahil olmak üzere monitörde izlenebilmektedir.
ALARMLAR
Oluşabilecek bütün alarmlar PLC tarafından bunları kaydetmesi için PC'ye
gönderilmektedir. Aşağıdakiler alarm olarak kabul edilmiştir.; alarmlar.üstesine göre, lokal
panolardaki alarmlar, ekipman arızaları, termiklerin veya sınırlandırıcıların yanması,
65
TESİSİ PROJESİ
değişkenlerin yüksek değerleri (değişken = seviye, basınç, debi, içerdiği oksijen, aşın yük
eşiği, ...) ve değişkenlerin alçak değerleri (yukarıdakilerin aynısı), vs. Operatörün talebi
üzerine, ekran vasıtasıyla ve klavye/ fareyi kullanarak, mevcut ekranda son olarak verilen
bütün alamiar talep edilebilecek ve istenirse yazıcı kullanılarak çıktısı alınabilecektir.
Ekipmanın adını, tarihini, saatini: hangi dakikada meydana geldiğini ve alarmın
açıklamasını belirtecektir. Bu alarm, bir alarm verildiğinde genel alarmlar ekranında her
zaman belirecektir ve ekranın son satırında görülebilecektir. Alarmlar üç renkle
tanımlanacaktır:
KIRMIZI: Alarm ortaya çıktığında kırmızı renkte görünecek ve "Enter/ Return (Giriş)"
düğmesi ya da klavye/ fare ile onaylanıncaya kadar ekranın en ait satırında bu renkle
görünür halde kalacaktır.
MAVİ: Alarm "Enter/ Return (Giriş)" düğmesi ya da klavye/ fare ile onaylandıktan sonra
mavi renge dönüşecek ve onu üreten arızanın bulunmasına ve o anda ortadan kalkmasına
kadar ekranın en alt satırında bu renkle görünür halde kalacaktır.
SARI: Alarmın verilmesine sebep olan arıza ortadan kalktığında alarm sarı renge dönüşür,
ekranın son satırından silinir ve yalnızca son verilen alarmlar ekranında ve listesinde
görünür. Son alarmlar genel ekranında, önceki kritere göre alarmlar karşılık gelen
renklerde görünecektir.
ÇALIŞMA SAATLERİ
Bağımsız bir ekran vasıtasıyla Atıksu arıtma tesisinin bütün elemanlarının çalışma
saatleri toplamı görülebilmektedir. Ekipmanın adı, güncel tarih ve toplam saatler
belirtilecektir. Operatörün talebi üzerine, ekran vasıtasıyla ve klavye/ fareyi kullanarak,
saatlerin tüm sayaçlarının güncel listesi talep edilebilecek ve istenirse yazıcı kullanılarak
çıktısı alınabilecektir.
ANALOG SİNYALLER
Bağımsız bir ekran vasıtasıyla anlık analog değerlerle elemanların ilişkisi

görülebilecektir. Ekipmanın adı, güncel tarih ve saat: dakikalar belirtilecektir. Operatörün
talebi üzerine, ekran vasıtasıyla ve klavye/ fareyi kullanarak, mevcut bütün değişkenlerin
listesi talep edilebilecek ve istenirse yazıcı kullanılarak çıktısı alınabilecektir.
Grafikler
Grafikle bilgilendirmede yazıcı, farklı parametrelerin zaman içerisinde değişimi

hakkında bilgi almayı kolaylaştıracaktır. Klavye/ fare vasıtasıyla grafik bilgileri istenilen
her an, istenilen değişken zaman periyodu içerisinde grafik oluşturma imkanı da mevcut
olmak üzere ve istenilen koordinat ölçeği seçilerek ekrandan alınabilecektir. Her değişken
farklı bir işaret ve renkte sunularak bir veya birkaç farklı grafikle birlikte sunulabilecektir.
Aynı zamanda, seçilen zaman periyodunda kaydedilen maksimum, minimum ve ortalama
değerler gösterebilmektedir. Ortalama değer, grafiğin her noktasındaki oküler değerlerin
kesişmesiyle hesaplanacaktır. İmleç vasıtasıyla (fare/ klavye) apsislerin ekseninde herhangi
bir nokta seçilebilecek ve grafik karşılık gelen ordinat değerini verecektir. Bu iki değer
karşılık gelen birimleri ve değerleriyle birlikte grafik formda gösterilecektir.
66
TESİSİ PROJESİ
Geçmiş Bilgiler
Zaman içerisinde program, analog sinyallerde oluşan değerleri hafızasına

kaydedecektir. Bu değerler ekrandan ve yazıcıdan listelenebilecektir.
Raporlar
- Aşağıdaki raporlardan meydana gelir:
- Günlük raporlar,
- Haftalık raporlar,
- Aylık raporlar.
Bütün raporlarda aşağıdaki bilgiler görünecektir:
- Güncel tarih ve saat (raporu listeleme anında),
- Raporun tipi periyodu ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
Günlük Rapor
Klavye/ fareden ayarlanabilen bir başlangıç saatinden itibaren 24 saatlik bir

periyoda karşılık gelecektir. Geçmiş bilgiler sayesinde, kaydedilen son günlerin raporları
talep edilebilecektir. Aşağıdaki bilgileri gösteren analog değişkenlerin tamamı
listelenecektir:
- Değişkenin adı ve birimler
- Periyot süresince kaydedilen maksimum değer,
Periyot süresince kaydedilen minimum değer,
Periyot süresince kaydedilen ortalama değer (aritmetik değil, bütünleşik ortalama),
- Periyot süresince kaydedilen toplam (eğer toplam varsa), Seçilen gün güncel ise ve
henüz tamamlanmadıysa, önceki değerler başlangıç saatinden itibaren raporun talep
edildiği ana kadar geçen saatleri hesaplayacaktır.
Haftalık Rapor
Pazartesi gününün başlangıç saati ile bir sonraki Pazartesi gününün aynı saati
arasındaki periyoda karşılık gelecektir. Geçmiş bilgiler sayesinde, kaydedilen son haftaların
raporları talep edilebilecektir. Aşağıdaki bilgileri gösteren analog değişkenlerin tamamı
listelenecektir:
- Değişkenin adı ve birimler,
- Periyot süresince kaydedilen minimum değer,
- Periyot süresince kaydedilen ortalama değer (aritmetik değil, bütünleşik
ortalama),
- Periyot süresince kaydedilen toplam (eğer toplam varsa),
Seçilen hafta güncel ise ve henüz tamamlanmadıysa, önceki değerler Pazartesi
gününün ilk saatinden itibaren raporun talep edildiği ana kadar geçen günleri ve saatleri
hesaplayacaktır.
67
TESİSİ PROJESİ
Aylık Rapor
Ayın ilk gününün başlangıç saati ile bir sonraki ayın ilk gününün aynı saati
arasındaki periyoda karşılık gelecektir. Geçmiş bilgiler sayesinde, kaydedilen son ayların
raporları talep edilebilecektir. Aşağıdaki bilgileri gösteren analog değişkenlerin tamamı
listelenecektir:
- Değişkenin adi ve birimler,
Periyot süresince kaydedilen minimum değer,

Periyot süresince kaydedilen ortalama değer (aritmetik değil, bütünleşik ortalama),
- Periyot süresince kaydedilen toplam (eğer toplam varsa), Seçilen ay güncel ise ve
henüz tamamlanmadıysa, önceki değerler ayın ilk gününün başlangıç saatinden itibaren
raporun talep edildiği ana kadar geçen günleri ve saatleri hesaplayacaktır.
1.7.Ünitelerde Kullanılacak Makine ve Teçhizatın Adet ve Özellikleri, Bakım ve

Temizlik Çalışmaları
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinde kullanılacak makine ve

teçhizatlar ile ilgili teknik föyler aşağıda detaylı olarak verilmiştir.
Bina Adı : Izgara Binası
Ekipman Adı : Drenaj Pompası
Adet : 1 asil
Tip : Dalgıç Pompa
Ortam : Evsel Atıksu
Tasarım Debisi : 12 m3/h
Motor Koruma Sınıfı : IP 68
Basma Yüksekliği : 8,0 mss
Malzeme : EN GJL 250
Ekipman Adı : Kompozit Numune Alma Cihazı
Adet :1
68
TESİSİ PROJESİ
Tip : Paket ünite
Ekipman Adı : Kaba Izgara
Adet : 2 asil + 2 yedek
Tip : Manuel
Çubuk Aralığı : 30 mm
Yerleşme Açısı : 60º
Malzeme : Perforje
Ekipman Adı : 20 mm İnce Izgara
Tip : Çoklu Tırmıklı
Çubuk Aralığı : 6 mm
Yerleşme Açısı : 60º
Malzeme : Perforje
Bina Kodu : 02
Ekipman Adı : Vida Kompaktör
Adet : 2 asil
69
TESİSİ PROJESİ
Malzeme : AISI 316 L, BURGU MLZ, ST52.3
Bant Hızı : Sabit Hız
Gerdirme : Var
Emliyet Anahtarı : Var
Geri Tutma Kilidi : Var
Boşaltma Şutu : Var
Yükleme Teknesi : Var
Ekipman Adı : Izgara Konteynerleri
Hacim : 750 lt
Malzeme : Sıcak Daldırma Galvaniz KarbonÇelik
Model/Tip :Ağır Yüke Dayanıklı ,Frenli
Bina Kodu : 02
Ekipman Adı : İnce Izgara Kanalı Sürgülü Kapakları
Tip : Motorlu, Kanal Tipi
Malzeme : AISI 316L
Ekipman Adı : Kum ve Yağ Tutucu Havuz Girişi Sürgülü Kapakları
Adet :4
70
TESİSİ PROJESİ
Tip : Motorlu, Kanal Tipi
Malzeme : AISI 316L
Ekipman Adı : Süzüntü Suyu Pompası
Ekipman Adı : Vidanjör Kabul Ünitesi
Adet :1
Tip : Paket Ünite/ 6mm Delikli Döner Tambur Izgara
Malzeme : AISI 316L
Bina Adı : Giriş Yapısı
Ekipman Adı : Kum Yağ Tutucu Blowerları
Adet : 1 asil+ 1 yedek
Tasarım Debisi : 550 Nm3/h ,
Motor Gerilimi : 380-440 V
Blower Gür Seviyesi :≤ 80 dB(A) 1m mesafede
71
TESİSİ PROJESİ
Ekipman Adı : Kum Yağ Konteynerları
Hacim : 750 lt
Malzeme : Sıcak Daldırma Galvaniz KarbonÇelik
Model/Tip :Ağır Yüke Dayanıklı ,Frenli
Bina Kodu : 02
Ekipman Adı : Kum Ayırıcı
Model/Tip : Helezon Tip Paket Ünite
Adet :1
Motor Koruma Sınıfı : IP55
Malzeme
İletim Burgusu :AISI 316 L
Ayırma Burgusu :AISI 316 L
Gövde ve İletim Borusu: AISI 316 L
Ekipman Adı : Yağ Ayırıcı
Adet :1
Tip : Paket Ünite/ 6mm Delikli Döner Tambur Izgara
Motor Koruma Sınıfı : IP55
Malzeme
72
TESİSİ PROJESİ
İletim Burgusu :AISI 316 L

Ayırma Burgusu :AISI 316 L
Gövde ve İletim Borusu: AISI 316 L
Bina Adı : Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu
Ekipman Adı : Kum Pompaları
Adet :3
Tip : Dalgıç Tip
Ortam : Evsel Atıksu - Kum
Debi : 36 m3/h
Ekipman Adı : Yağ Pompaları
Adet :1
Tip : Dalgıç Tip
Ortam : Evsel Atıksu - Yağ
Debi : 18 m3/h
Ekipman Adı : Sıyırıcı Gezer Köprü
Adet :2
Tip : Doğrusal Havuz Tipi

73
TESİSİ PROJESİ
Ekipman Adı : Kum ve Yağ Tutucu Difüzörleri
Malzeme : AISI 316L
Bina Adı : Biyolojik Reaktör
Ekipman Adı : Drenaj Pompası
Adet :1
Tasarım Debisi : 50 m3/sa
Basma Yüksekliği : 10 mss
Ekipman Adı : Denitrifikasyon Havuzları Karıştırıcılar
Tip : Motorlu Dalgıç Mikser
Eksen Yönü : Yatay
Tahrik Motoru : IP 68
Ekipman Adı : Denitrifikayon Havuzu Karıştırıcıları Pergel Vinci
Tip : Pergel / Manuel
Kapasite : 500 - 1000 kg
Malzeme : ST 37-2 Sıcak Daldırma Galvanize
Ekipman Adı : Nitrifikasyon Havuzları Resirkülasyon Pompaları
Tip : Pervaneli Dalgıç Pompa

74
TESİSİ PROJESİ
Ekipman Adı : Blower Sayısı
Adet : 3 asil, 1 yedek
Kapasite : 5900 Nm3/saat, 900 mbar
Nitrifikasyon Havuzu için Difüzör Sayısı : 3920 Adet
Denitirifikasyon Havuzu Difüzör Sayısı : 560 Adet
Ekipman Adı : Fazla Çamur Pompası
Adet : 2 adet – 1 yedek
Kapasite : 60 m3/saat,
Tip : Santrifüj Pompa
Ekipman Adı : Çamur Geri Devir Pompası
Adet : 3 asil
Ekipman Adı : Son Çökeltme Köpük Pompası
Adet :4
Tasarım Debisi : 20 m3/sa
Basma Yüksekliği : 1,5 mss
75
TESİSİ PROJESİ
Bina Adı : Çamur Susuzlaştırma Binası
Ekipman Adı : Santrifüj Dekantör
Adet :1
Eksen Yönü : Yatay
Çalışma Oratamı : Evsel Atıksu
Ekipman Adı : Dekantör Çamur Besleme Pompası
Ekipman Adı : Dekantör Polimer Dozaj Pompası
Tasarım Debisi : 2,5 m3/h
Ekipman Adı : Polimer Hazırlama Ünitesi
Tip : Paket Ünite ( tek bunkerli, iki bölmeli, otomatik )
Bina Adı : Deşarj Pompa İstasyonu
Ekipman Adı : Kompozit Numune Alma Cihazı
Adet :1
Çalışma Prensibi : Deşarj Pompa İstasyonunda yer alan kompozit Numune Alma
Cihazı, çıkış “suyu analizi yapılabilmesi için prosese dahil edilmiştir.
Bina Adı : Deşarj Pompa İstasyonu
Ekipman Adı : Deşarj Pompası

76
TESİSİ PROJESİ
Ekipman Adı : Deşarj Pompa Vinci
Tip / Boyut : Gezer Köprülü Vinç / 13 m Açıklık
Bina Adı : Yangın ve Servis Suyu Deposu
Ekipman Adı : Deşarj Pompası
Bina Adı : Yangın ve Servis Suyu Deposu
Ekipman Adı : Hidrofor Seti
Adet : 1 asil
Tip : Santrifüj Pompa
Dahil : Genleşme Tankı, giriş çıkış vanaları, 1+1 pompaları, ve kontrol

panosu ile birlikte komple ünite.
Bina Adı : Atölye ve Sosyal Bina
Ekipman Adı : Atölye Vinci
Tip / Boyut : Monoray
Kapasite : 2 ton
Malzeme : ST 37
Bina Adı : Blower Binası (Mevcut)
Bina Kodu : 16.1
Ekipman Adı : Nitrifikasyon Havuzları Blowerları
Ekipman Kodu : B-16.1-01/02/03/04/05/06

77
TESİSİ PROJESİ
Adet :6
Tasarım Debisi : 43Nm3/dk 700 mbar
Model/Tip : Döner Pistonlu/Roots Tipi , Ses İzolasyon Kabinli
Motor Gerilimi : 380 - 440 V
Blower Gür. Seviyesi :≤ 85 dB(A) 1m mesafede
Bina Adı : Koku Kontrol Ünitesi
Dahil : Granüler aktif karbon malzemesi, giriş çıkış ağızları, bacası, geri
yıkaması, drenajı için boruları ve vanaları, seviye problu, giriş
selenoid vanalı, ratometre ve kontrol panosu ile birlikte.
Çalışma Prensibi : Aktif Karbon Koku Kontrol Ünitesi, Izgara Binası ızgara kanalları,
ızgaralar, konveyörler ve süzüntü suyu pompa istasyonu; Kum&Yağ Tutucu Ünitesi kum
ve yağ kanalları, Biyolojik Reaktör çamur yoğunlaştırma havuzu ile Çamur Susuzlaştırma
Binası burgu konveyölerinden oluşabilecek kötü kokuların bertaraf edilebilmesi için
prosese dahil edilmiştir.
Bina Adı : İdari Binası
Bina Adı : Klor Ünitesi
Ekipman Adı : NaOCl Depolama Tankı
Ekipman Adı : NaOCl Dozaj Pompası
Tip : Peristaltik
78
TESİSİ PROJESİ
Tablo 49: Mekanik Ekipman Bakım-Arıza Kontrol Föyleri

ARIZA BELİRTİLERİ GİDERİLMESİ
Izgara Izgara alarm veriyor. Otomatik Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
çalışmıyor ya da manuelde hiçbir belirti yok. geldiğinden emin olun. 1 Acil stop bütanlarını kontrol
Otomatik ızgara çalışmıyor. edin. Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi resetleyin.
Otomatik ızgarada problem olup olmadığını kontrol
Otomatikte çalışmıyor. edin. Otomatik ızgaranın motorunu ve mekanik
aksamlarını kontrol edin. Seviye anahtarını kontrol edin
Otomatik ızgaranın motor izolasyonunu ve motor
bağlantılarını kontrol edin.
İzolasyonun yeterli olduğunu görün. Kontaktör, röle ve
şalterleri kontrol edin. Zarar görmüş bir eleman varsa
değiştirin.
Kaçak akım koruma rölesini kontrol edin.
Kum ayırıcı çalışmıyor Kum ayırıcı alarm veriyor. Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
Otomatik ya da manuelde hiçbir geldiğinden emin olun.
Belirti yok. Kum ayırıcı Acil stop bütanlarını kontrol edin.
çalışmıyor. Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi resetleyin.
Otomatikte çalışmıyor. Kum ayırıcının motor sargı bağlantılarını kontrol edin.
Kum ayırıcıdan anormal ses ve Kum ayırıcının izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli
Titreşim geliyor. olduğunu görün.
Kum ayırıcı sargı dirençlerini ölçün.
Anormallik varsa servisle bağlantı kurun.
Kontaktör, röle ve şalterleri kontrol edin. Zarar görmüş bir
eleman varsa değiştirin.
Trip etmişse tekrar kurun.
Zarar görmüş bir eleman varsa

değişaçak akım koruma rölesini kontrol
79
TESİSİ PROJESİ
Burgu konveyör Burgu konveyör alarm veriyor. Burgu konveyörün izolasyonunu ölçün. İzolasyonun
çalışmıyor Otomatik ya da manuelde hiçbir yeterli olduğunu görün.
belirti yok. Burgu konveyör Burgu konveyör motor sargı dirençlerini ölçün.
çalışmıyor. Anormallik varsa servisle bağlantı kurun.
Burgu konveyörden anormal ses Kontaktör, röle ve şalterleri kontrol edin.
ve titreşim geliyor. Yatay veya Zarar görmüş bir eleman varsa değiştirin.
dikey eksende hareket yok Kaçak akım koruma rölesini kontrol edin.
Hareketi sağlayan motorları kontrol edin.
Havalandırıcı Havalandırıcı alarm veriyor. Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
çalışmıyor Otomatik ya da manuelde hiçbir geldiğinden emin olun.
belirti yok. Havalandırıcı Acil stop bütanlarını kontrol edin.
çalışmıyor. Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi
Otomatikte çalışmıyor. resetleyin.
Havalandırıcıdan anormal ses ve Havalandırıcının motor sargı
titreşim geliyor. Bağlantılarını kontrol edin.
Havalandırıcının izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli
olduğunu görün.
Havalandırıcı sargı dirençlerini ölçün.
.Anormallik varsa servisle bağlantı kurun.
Kontaktör, röle ve şalterleri kontrol edin.
Zarar görmüş bir eleman varsa değiştirin.
Kaçak akım koruma rölesini kontrol edin
Trip etmişse tekrar kurun
80
TESİSİ PROJESİ
Blower da Anormal çalışma Lastik kayış ayarı Ayarı kontrol edin gerekirse tekrar yapın. Değiştirin
sesi Yatak hasarlı Temizliği kontrol edin.
Dönel piston taşıyıcı çembere
Temas ediyor. Temizleyin
Pistonlar kirlenmiş
Dönüş dişlilerinde yabancı Dişlileri temizleyin
Maddeler mevcut.
Şaft balansı bozulmuş Ölçün gerekirse değiştirin.
Hava giriş filtresi tıkalı
Blower çok sıcak Dış ortam sıcaklığı çok fazla Temizleyin gerekirse değiştirin
Dış kaput hava girişleri tıkalı Oda havalandırmasının verimli çalıştığından emin olun.
Dönel piston açıklığı çok fazla Hava aralıklarını temizleyin.
Aşırı yük Ayarların gerekirse satış sonrası servisine başvurun
Yağ seviyesi yüksek veya Çalışma değerlerini kontrol edin.
Viskosite fazla Ayarların gerekirse biraz yağ boşaltın.
Hava girişi çok az Başlatma süzgeci veya giriş Temizleyin gerekirse değiştirin.
filtresi kirli. Uygun metodla kapatın.
Boruda kaçak var. Gerekiyorsa pistonları değiştirin.
Piston aşınmış
Aşırı motor güç gereksinimi Çalışma değerleri motorun etiket Çalışma değerleri ile etiket değerlerini karşılaştırın.
değerlerinden farklı Mekanik Üretici ile birlikte tamir edin.
veya motorda hasar Motor Giriş gücünü motor bilgilerine göre ayarlayın.
gerilimi düşük
Motor kayışında aşırı titreşim V kayışlı hasarlı Kayışı inceleyin. Gerekiyorsa yenisi ile değiştirin.
81
TESİSİ PROJESİ
Blower durduktan Titreşim geliyor Yenisi ile değiştirin.

sonra ters yönde çalışıyor:
Makine yanlış güç girişi

sebebiyle zarar görmüş Motor veya elektriksel bağlantılar Motor beslenme devrelerini kontrol edin.
yanlış yapılmış Bağlantıların doğruluğunu sağlayın.
Blower çalışmıyor
Blower alarm veriyor. Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin.

Otomatik yada manuelde hiçbir Enerjinin geldiğinden emin olun.
belirti yok. Blower çalışmıyor. Acil stoo butanlarını kontrol edin.
Blower çalışma başlangıcında trip Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi resetleyin.
ediyor. Bloweri kontrol edin.İçerisinde herhangi bir katı madde
Blower çok fazla akım çekiyor olmadığından emin olun.
Blower çok az akım çekiyor Blowerin motor sargı ve termistör bağlantılarını kontrol
Blower belli bir süre çalıştığında edin.
aşırı sesler geliyor Blowerin motor izolasyonunu ölçün.izolasyonun yeterli
Ve trip ediyor. olduğunu görün.
Otomatikte çalışmıyor. Blower sargı dirençlerini ölçün.
Blowerdan anormal ses ve titreşim
geliyor. Anormallik varsa servisle bağlantı kurun.
82
TESİSİ PROJESİ
Geri devir pompası çalışmıyor Pompa alarm veriyor Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
Otomatik ya da manuelde hiçbir geldiğinden emin olun.
belirti yok. Pompa çalışmıyor Acil stop bütanlarını kontrol edin.
Pompa çalışma başlangıcında trip Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi resetleyin.
ediyor. Pompayı kontrol edin. İçerisinde herhangi bir katı madde
Pompa çok fazla akım çekiyor olmadığından emin oiur.
Pompa çok az akım çekiyor. Pompanın sargı ve termistör bağlantılarını kontrol edin.
Pompa belli bir süre çalıştığında Seviye anahtarlarını kontrol edin ve
aşırı sesler geliyor ve trip ediyor. Çalıştıklarını gözlemleyin.
Otomatikte çalışmıyor. Pompadan Pompanın izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli
anormal ses ve titreşim geliyor.
olduğunu görün.
Pompa sargı dirençlerini ölçün.
Kaçak akım koruma rölesini kontrol edin
Yardımcı Pompa alarm veriyor. Otomatik Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
Geridevir Pompası ya da manuelde hiçbir belirti yok. geldiğinden emin olun.
çalışmıyor Pompa çalışmıyor. Pompa Acil stop bütanlarını kontrol edin.
çahşma başlangıcında trip ediyor. Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemli
Pompa çok fazla akım çekiyor resetleyin.
Pompa çok az akım çekiyor. Pompayı kontrol edin. İçerisinde herhangi bir katı madde
Pompa belli bir süre çalıştığında olmadığından emin olun.1
aşırı sesler geliyor ve trip ediyor. Pompanın sargı ve termistör bağlantılarını kontrol edin.
Otomatikte çalışmıyor. Seviye anahtarlarını kontrol edin ve çalıştıklarını
Pompadan anormal ses ve gözlemleyin.
titreşim geliyor. Pompanın izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli olduğunu
görün.
Pompa sargı dirençlerini ölçün.
Anormallik varsa servisle bağlantı kurun. Kontaktör, röle ve
şalterleri kontrol edin.
83
TESİSİ PROJESİ
Mikser çalışmıyor Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin

Mikser alarm veriyor. Otomatik
ya da manuelde hiçbir belirti yok. geldiğinden emin olun.
Mikser çalışmıyor. Otomatikte Acil stop bütanlarını kontrol edin.
çalışmıyor. Mikserden anormal Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi
ses ve titreşim geliyor. resetleyin.
Mikseri; pervanelerinde problem olup olmadığını kontrol
edin.
Mikserin sargı bağlantılarını kontrol edin,
Seviye anahtarlarını kontrol edin
Mikserin izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli olduğunu
görün.
Mikser sargı dirençlerini ölçün.
Son Çökeltim köprü Köprü alarm veriyor.

Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
çalışmıyor
geldiğinden emin olun.
Otomatik yada manuelde hiçbir
Acil stop butonlannı kontrol edin.
belirti yok.Köprü çalışmıyor.
Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi
Resetleyin.
Köprü çalışma başlangıcında
Köprü dönüş motor sargı ve termistör bağlantılarını kontrol
trip ediyor.
edin.
Köprü çok fazla akım çekiyor
Köprü çok az akım çekiyor.
Pompanın izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli olduğunu
Otomatikte çalışmıyor.
görün
Köprü den anormal ses ve
Köprü motor sargı dirençlerini ölçün.
titreşim geliyor.
Anormallik varsa servisle bağlantı kurun. Kontaktör., röle ve
şalterleri kontrol edin.
Köprü dönüyor ancak fırçada
hareket yok.
Motorundan gurultu ve titreşim
geliyor. Trip etmişe tekrar kurun.
Köprünün hareket balansını kontrol edin.
Fırça çalışmıyor Kaçak akım rölesini trip ettiriyor. Germe veya büzülmelere karşı kontrol edin.
Acil stop butonlarını kontrol edin.
Kontrol ve kumanda devrelerini kontral edin. Enerjinin
geldiğinden emin olun
Fırçanın montajınının düzgün olup olmadığını kontrol edin.
İzolasyonunu ölçün. Kaçak olup olmadığını izleyin.
84
TESİSİ PROJESİ
Son Çökeltim Köpük Pompası Pompa alarm veriyor. Otomatik Kontrol ve kumanda devrelerini kontrol edin. Enerjinin
çalışmıyor ya da manuelde hiçbir belirti yok. geldiğinden emin olun.
Pompa çalışmıyor. Pompa Acil stop bütanlarını kontrol edin.
çalışma başlangıcında trip ediyor. Kırmızı alarm lambası yanıyorsa sistemi
Pompa çok fazla akım çekiyor resetleyin.
Pompa çok az akım çekiyor. Pompayı kontrol edin. İçerisinde herhangi bir katı madde
Pompa belli bir süre çalıştığında olmadığından emin olun.
aşırı sesler geliyor ve trip ediyor. Pompanın sargı ve termistör bağlantılarını kontrol edin.
Otomatikte çalışmıyor. Seviye anahtarlarını kontrol edin veçalıştıklarını
Pompadan anormal ses ve gözlemleyin.
titreşim geliyor. Pnömatik Pompanın izolasyonunu ölçün. İzolasyonun yeterli olduğunu
anahtar bitiş pozisyonuna kadar görün.
hareket etmez. Pompa sargı dirençlerini ölçün.
Kontaktör röle ve şalterleri kontrol edin.
Trip etmişse tekrar kurun. Su akışını kotrol edin
Su seviye set değerlerini kotrol edin.
PLC seviye kontrolünü kontrol edin.
Su bendi sızdırmazlığını kontrol edin.
Bend ayarını kontrol edin.
Geriye akış olup olmadığını kontrol edin.

Kompresör elektrik girişlerini kontrol
Pnömatik boruyu kaçaklara karşı kontrol edin.
Pnömatik silindirin doğru çalıştığını teyit edin.
Basınç düşürücü değerini kontrol edin.
Gerekirse yeniden ayarlayın.
Kompresör kapama valfini kontrol edin.
1.8.Yatırıma Başlama Tarihi ile Projenin İnşaat ve İşletme Süresi ve Projenin

Gerçekleşmesi İle İlgili Zamanlama Tablosu
Yapılması planlanan proje kapsamında, ÇED sürecinin tamamlanması sonrasında

2017 yılı Ocak ayı içerisinde çalışmalara başlanması planlanmaktadır. Çalışma süreleri de
göz önünde bulundurularak 2018 yılının Ekim ayı içerisinde tesisin işletmeye alınması
öngörülmektedir.
Planlanan projeye ait zamanlama tablosu Ek-2’ de yer almaktadır.
85
TESİSİ PROJESİ
1.9.Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin

Değerlendirilmesi ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi ve Proje
İçin seçilen Yerin Koordinatları
Yapılması planlanan Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi için yer
belirlemesi yapılırken;
- Turgutreis ve civar mahallelerin atıksularının toplanarak bir arıtma tesisinde

arıtılmasına ihtiyaç olması,
- Arıtma tesisi yakın çevresinde konutların bulunmaması,
- Proje alanında nadir ve nesli tükenmekle karşı karşıya olan herhangi bir flora ve
fauna türünün yer almaması,
- Alanın mülkiyetinin hâlihazırda Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürlüğü’ ne ait olması,
- Belirlenen alanın hâlihazırda Su ve Kanal İşletme Dairesi tarafından depo olarak
kullanılması ve herhangi bir «Önemli Bitki Alanı» içerisinde kalmaması, unsurları göz
önünde bulundurulmuştur.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi projesinin askı sürecinde projeden
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Arıtma tesisi yeri toplanan atıksuların cazibe ile
getirilebileceği düşük kotlu bir arazi olmalıdır.” ve “Mümkünse orta derecede eğimli bir
saha, özellikle uygun (cazibeli akışlı) bir hidrolik profile imkân vereceği için tercih
edilmelidir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Planlanan Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, terfi istasyonlarından gelecek
atıksuların büyük bir kısmının cazibe ile ulaştığı bir noktadadır. TM6, TM6A ve TM7’
den toplanan atıksular işletme koşullarının en fizibil hali değerlendirilerek tesise ulaşımı
sağlanacaktır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Tesis yeri, mevcut ve planlanan meskûn
mahallelerden olabildiğince uzak tutulmalıdır. Tesisler estetik unsurlar ve koku oluşum
riski gözetilerek tasarlanmalıdır.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Proje için belirlenen alan en yakın kentsel yerleşik alana 150 m mesafede yer
almaktadır.
Planlanan projede oluşabilecek çevresel etkiler rapor içerisinde detaylı olarak

incelenmiştir. Çevresel etkilerin kısa mesafede sönümlendiği görülmüştür. “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK.7 Tablo 5’ de sahada
yapılacak çalışma için gürültü düzeyi 70 dBA olarak tanımlanmıştır. Sahada yapılacak
çalışmalar sırasında oluşması muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde
bu sınır değerini aşmaması gerekmektedir. Yapılan hesaplar sonucunda, tesiste
gerçekleştirilecek projede kullanılacak iş makinesi ve ekipmandan kaynaklanan gürültü
seviyelerine göre en kötü şartlarda dahi (bütün araçların aynı anda ve çalışma saatlerinde
86
TESİSİ PROJESİ
sürekli çalışmaları) kaynaktan yaklaşık 100 metreden sonra 67,97 dBA seviyesinde olduğu
görülmektedir.
Atıksu Arıtma Tesislerinde görülen kokunun kaynağı, atıksu ile beraber gelen
kimyasallar ya da organik maddenin ayrışması sonucu oluşan gazlardır. Atıksulardan
kaynaklanan koku sebebi olan gazların en önemlileri hidrojen sülfür, amonyak,
merkaptanlar gibi kimyasallardır.
Koku probleminin en önemli sebebi nüfus artışına bağlı olarak yeni arıtma
tesislerine veya kapasite artışına olan ihtiyacın artması ve arıtma tesislerinin
yapılaşmaların merkezinde kalması nedeniyle koku şikâyetlerindeki artıştır.
Koku emisyonu organik maddelerin mikroorganizmalar tarafından parçalanması

sırasında oluşmaktadır. Dolayısıyla atıksuyun doğası gereği, atıksu bertaraf tesislerinin
tamamen kokusuz olmasını sağlamak mümkün değildir. Ancak; iyi tasarlanmış bir tesis ile
olası kötü koku yayılımını en aza indirmek mümkündür.
Atıksu arıtma tesislerinde, öncelikle; önemli koku kaynakları mümkün olduğunca,

tesis çevresinde bulunan hassas yerlerden uzağa konumlandırılmalıdır. Turgutreis İleri
Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Kapasite Artışı ve Rehabilitasyonu Projesi “Kentsel
Yerleşme Alanına 150 metre mesafede bulunmaktadır ve kokunun yerleşim yerlerini
olumsuz etkilemesi beklenmemektedir.
Uygun tasarlanmış giriş ve çıkış savak yapıları, boru ve kanallar boyunca hidrolik
sıçramaların elimine edilmesi gibi tasarım ayrıntılarının göz önüne alınması ve işletme
koşullarında su seviyesinin kontrolü ile serbest düşüşten kaynaklı türbülansın minimize
edilmesi sağlanacaktır.
İşletme aşamasında projelendirmeye uygun kirlilik yüklerinin ve debilerin arıtma

tesisine girişinin sağlanması, prosese aşırı organik yükün gelmesi durumunda biyolojik
arıtma proseslerinde havalandırma oranının arttırılması, debi artışına yönelik olarak
kapasite artışının yapılması ya da ilave edilen ünitelerin devreye alınması, fazla çamurun
atımına ait pompa işlemlerinin sıklıkla yapılması, çamur yoğunlaştırma işleminde
seyreltilmiş klorlu su ilave edilmesi vb. önlemler alınması, aerosol bileşiklerinin salımının
kontrol altına alınması, ızgara ve kum tutucu atıklarının bertarafına yönelik işlemlerin
arttırılması ile yine koku oluşumu kontrol altına alınabilecektir.
Yukarıda sıralanan tedbirlere rağmen; koku probleminin kaynağında önlenemediği

durumlarda koku oluşan veya kokulu işlemlerin olduğu terfi merkezi ve çamur
susuzlaştırma gibi kapalı ünitelerde kokulu gazların toplanması ve arıtılması ile arıtma
tesislerinde serbest haldeki koku minimize edilebilmektedir.
Atıksu Arıtma Tesisinde koku sorununun çözülmesi ve çevrede bulunan yerleşim

yerlerinin etkilenmemesi için koku giderme ünitesi (Biyo-filtreler) inşaa edilecektir. Koku
kontrol ünitesi, ızgara binası, ızgara kanalları, konveyörler ve süzüntü suyu pompa
istasyonu, kum&yağ tutucu ünitesi, kum ve yağ kanalları, biyolojik reaktör çamur
yoğunlaştırma havuzu ile çamur susuzlaştırma binası ve burgu konveyörlerinden
oluşabilecek kötü kokuların giderilmesi için planlanmıştır. Ayrıca; proje kapsamında tesis
giriş ünitesi kapalı bir alan içerisinde inşaa edilmesi suretiyle de koku problemi
87
TESİSİ PROJESİ
önlenecektir. Ayrıca arıtma çamurununda tesisi içerisinde kurutulması veya depolanması

da söz konusu değildir.
Faaliyetin her aşamasında, 19.07.2013 ve 28712 sayılı Resmi Gazete’de

yayımlanarak yürürlüğe giren “Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında
Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Tesis yerine yıl içinde her zaman kolayca ulaşım
mümkün olacak yol bağlantısı bulunmalı, enerji, haberleşme ve içme suyu bağlantıları
kolay yapılabilmelidir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Proje sahası, halihazırda depo, atölye, hangar, araç bakım yeri, hafriyat alanları gibi
alanlar bulunmakta olup, Su ve Kanal İşletme Dairesi tarafından depo olarak
kullanılmaktadır. Mevcutta içme/kullanma suyu hatları, yol bağlantısı, enerji ve
haberleşme hatları bulunmaktadır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Tesis yeri arıtılmış atıksuların deşarj edilebileceği
büyük bir su kütlesi ve/veya sulama yapılabilecek tarım arazilerine yakın olmalıdır.”
denilmektedir.
Bu kapsamda,
Planlanan projede arıtılmış suyun bir kısmı sulama suyu olarak kullanılması
hedeflenmiştir. Geri kalan arıtılmış su ise denize deşarj edilecektir. Haberlere de konu
olmuştur.
Atıksu Arıtma Proses Alternatifleri
Turgutreis Atıksu Artıma Tesisi tasarımı için çeşitli ileri biyolojik arıtma
alternatifleri değerlendirilmiştir. Fizibilite çalışması kapsamında atıksu arıtma tesisine
iletilecek atıksu kirlilik konsantrasyonları ve tesis deşarj kriterleri dikkate alındığında
organik maddenin yanı sıra azot ve fosfor giderimi yapan ileri arıtma sistemlerinin
uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Atıksu arıtma tesislerinin tasarımında atıksu arıtma proses alternatifi belirlenirken

öncelikle sistemin çalışma prensibine karar verilmiştir. Tesis tasarımında ihtiyaca bağlı
olarak kesikli veya sürekli olarak çalıştırılabilen arıtma konfigürasyonları
uygulanabilmektedir. Yapılması planlanan atıksu arıtma tesislerinde bölgenin turistik
olması ve gece saatlerinde de atıksu oluşumunun özellikle yaz aylarında yoğun olarak
devam etmesi sebebiyle, kesikli olarak işletilen arıtma sistemlerinin uygulanması
önerilmemektedir. Kesikli olarak çalıştırılan sistemlerde yaşanabilecek işletme zorlukları
ve tesislerin tasarımında esas alınan debilerin yüksek olması kesikli sistemlerin tercih
edilmemesinin en önemli sebepleridir. Ayrıca, atıksu arıtma tesisine yaz ve kış ayları
arasında yüksek oranda debi farklı olması kesikli sistemin tasarımını güçleştirerek, farklı
işletme alternatiflerinin tesiste uygulanmasına imkân vermeyecektir (Örneğin; kış
aylarında daha az sayıda arıtma hattı çalıştırılırken, yazın tüm arıtma hatlarının
88
TESİSİ PROJESİ
çalıştırılması, havalandırma havuzlarına yerleştirilecek kapaklarla farklı arıtma

proseslerinin uygulanabilirliği gibi). Bu nedenlerden ötürü arıtma tesisinin sürekli olarak
işletilen bir biyolojik arıtma prosesine göre tasarlanması uygun görülmektedir.
Tesiste atıksu arıtımı için uygulanabilecek, sürekli olarak işletilebilen ileri

biyolojik arıtma sistemi alternatifleri değerlendirilmektedir. Bu alternatifler:
• Membran Biyoreaktör (MBR),

• Konvansiyonel Aktif Çamur Sistemleri,
• Sabit Biyofilmli Birleşik Aktif Çamur Sistemi (IFAS) prosesleridir.
Nihai Çözüm Alternatifi
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisleri’nin tasarımı için düşünülen arıtma
alternatiflerinin karşılaştırılması aşamasında bir puanlama sistemi oluşturulmuş ve aşağıda
sıralanan ölçütler göz önüne alınmıştır:
• Deşarj standartlarını sağlayabilme,

• İşletme ve bakım kolaylığı,
• Yatırım maliyetleri,
• İşletme ve bakım maliyetleri,
• Debi ve yük değişimlerine karşı esneklik
• Zehirleyici (toksik) maddelere karşı direnç,
• Arazi gereksinimleri
• Estetik.
Belirlenen bu kriterler, önem derecesine göre ağırlıklı puan ve yüzdelik dilim

üzerinden derecelendirilmiştir. Arıtma teknolojisine göre ise her kritere yönelik 0 ile 5
arasında puan verilmiştir (5 en iyi puan, 1 en zayıf puan, 0 etkisiz puan). Önem derecesi
ve teknoloji puanı çarpılarak ağırlıklı puanlara ulaşılmış ve bunların toplanması ile toplam
puan elde edilmiştir. Toplam puanı en yüksek olan teknoloji alternatifinin,
uygulanabilirliği en yüksek seçenek olduğu kabul edilmiştir. Tablo 50 ile söz konusu
değerlendirme sonuçları gösterilmektedir.
Tablo 50: Atıksu Arıtma Alternatiflerin Karşılaştırılması
Konvansiyonel
Önem
Kavram MBR Prosesi Aktif Çamur IFAS Prosesi
Derecesi
Sistemleri
Deşarj Standartlarını
15 5 4 5
Sağlayabilme
İşletme ve Bakım
10 2 5 3
Kolaylığı
Arazi Gereksinimleri 10 5 3 4
Elektrik ve Bakım
20 2 4 3
Maliyetleri
Debi ve Yük
Değişimlerine Karşı 10 3 5 4
Direnç
Yatırım Maliyetleri 20 2 4 2
89
TESİSİ PROJESİ
Estetik 5 4 3 4
Çamur Bertaraf
10 4 2 3
Maliyetleri
Toplam (ağırlıklı
100 3,15 3,85 3,35
puan)
Tablo 50 ile azot ve fosfor giderimi yapabilen üç farklı biyolojik arıtma prosesinin
avantajları ve dezavantajları karşılaştırılmıştır. Bu aşamada klasik aktif çamur
sistemlerinin farklı konfigürasyonlarını içeren konvansiyonel aktif çamur sistemleri
birlikte değerlendirilmiştir.
Deşarj standartlarını tüm prosesler sağlayabilmektedir ancak en yüksek kalitede
çıkış suyu MBR ve IFAS prosesleri ile elde edilir.
Konvansiyonel aktif çamur sistemleri dünya çapında uygulaması olan sistemler
olup seçenekler arasında işletmesi en kolay sistemlerdir. IFAS sistemleri yeni gelişmekte
olması nedeniyle konvansiyonel sistemlere göre işletilmesi daha zordur. Uygulama
örneklerinin ülkemizde yaygın olmaması ve yüksek atıksu debileri için uygulama
örneklerinin sınırlı olması işletme açısından dezavantaj yaratmaktadır.
MBR prosesi özellikle membranların tıkanma problemi nedeniyle işletme güçlüğü
yaratmaktadır. Ayrıca, yüksek atıksu debileri için ülkemizde uygulamasının tam
oturmamış olması ve işletilmesi için deneyim eksikliği söz konusu olduğundan düşük
puanlandırılmıştır.
MBR prosesi son çökeltme tanklarına gerek duyulmaması sebebiyle en düşük arazi
ihtiyacına sahip prosestir. Konvansiyonel aktif çamur proseslerinde havuz hacimlerinin
yüksek olması nedeniyle ve son çöktürme tankı bulunması gerektiğinden diğer sistemlere
göre daha yüksek alan ihtiyacı söz konusu. IFAS sistemlerinde de biyokütlenin bir
kısmının medyaya tutunması nedeniyle düşük havalandırma havuzu hacimleri ortaya
çıkmaktadır. Ayrıca son çökeltim tankı yerine filtrasyon ünitesi de kullanılabilmektedir.
MBR sistemleri elektrik sarfiyatının yüksek oluşu ve MBR ünitelerinin sık sık
tıkanması nedeniyle işletme maliyeti bakımından dezavantaja sahiptir. Konvansiyonel
aktif çamur sistemlerinde ise işletme maliyeti diğer sistemlere göre oldukça düşüktür.
IFAS sistemlerinde, düşük çamur üretimi, yüksek enerji tüketimi söz konusudur.
Debi ve şok kirlilik yüklerine direnç konusunda uygulama örneği en yaygın olan
konvansiyonel aktif çamur sistemleri diğer alternatiflere göre daha avantajlı sistemlerdir.
MBR prosesinde şok yüklemeler karşısında biyolojik arıtma performansı önemli oranda
etkilenmektedir. MBR uygulama örneklerinde şok yükleme durumunda biyolojik
reaktörlerde kapaklar otomatik olarak kapanmakta ve sisteme su alınmamaktadır. Bu
durum işletmede büyük bir dezavantaj oluşturmaktadır. IFAS sistemi, iki tür mikrobiyal
yaşam türüne sahip olması nedeniyle şok kirlilik yüklerine ve debi salınımlarına dayanıklı
bir proses olarak değerlendirilmiştir.
MBR sisteminde, membran fiyatının yüksek olması ve hassas ölçüm-otomasyon
gerektirmesi nedeniyle ilk yatırım maliyeti konvansiyonel sistemlere kıyasla yüksektir.
90
TESİSİ PROJESİ
Benzer şekilde IFAS prosesi de genellikle patentli teknolojiler olup yüksek ilk yatırım
maliyetlerine sahiptir.
MBR sistemleri kapalı ve düşük alan ihtiyacına sahip sistemler olduğundan
görünüm ve estetik açıdan avantaja sahiptir. IFAS prosesleri de patentli uygulama
örneklerinde arıtma bitkileri ile birlikte kullanılabildiğinden estetik bir görünüme sahiptir.
Konvansiyonel aktif çamur sistemleri üzeri açık ve yüksek alan kaplayan ünitelerden
oluştuğundan diğer alternatiflere oranla estetik bir görünüme sahip değildir. Ancak, proje
alanı için belirlenen arıtma tesislerinin bulunduğu alanlar yerleşimin yoğun olmadığı ve
şehir merkezine görece uzak alanlar olduğundan estetik kriteri daha düşük önem
derecesine sahiptir.
Değerlendirme kapsamındaki arıtma alternatiflerinden en fazla çamur üretimi
konvansiyonel sistemlerde söz konusu olduğundan çamur bertaraf maliyetleri açısından en
yüksek puanlandırmaya sahiptir. En az çamur üretimi MBR ve IFAS proseslerinde
oluşacağından daha düşük puanlandırma yapılmıştır.
Arıtma teknolojilerinin teknik değerlendirmesi sonucu Turgutreis İleri Biyolojik
Atıksu Arıtma Tesisi için teknolojik olarak en uygun alternatif, konvansiyonel aktif çamur
sistemleridir.
Bu kapsamda tesislere gelecek olan atıksu kirletici konsantrasyonları da dikkate

alınarak uygulanacak konvansiyonel aktif çamur sistemi türünün belirlenmesi yapılmıştır.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi için seçilen nihai proses önerisi
düşük çamur yaşı ile işletilen ve simultane karbon ve azot giderimi yapılabilen A2O
prosesidir. Bu kapsamda tesiste uygulanacak arıtma konfigürasyonu ve arıtma çamuru
yönetim şekli, Şekil 8 ile P&ID diyagramı üzerinde görülmektedir.
Şekil 8: P&ID diyagramı
91
TESİSİ PROJESİ
Şekil 8’de görüldüğü üzere tesise iletilen atıksu ön arıtmadan geçirilecektir. Bu

sayade biyolojik arıtmaya giren askıda katı madde (AKM) ve organik madde yükünün
azaltılması da sağlanacaktır.
Ön arıtmadan geçen atıksu fosfor gideriminin ilk adımı olan anaerobik biyo-fosfor
tanklarına iletilecektir. Daha sonra havalandırma tanklarına iletilen atıksuda biyolojik
arıtma gerçekleştirilecektir. Azot ve fosfor giderimi eş zamanlı olarak simultane bir
şekilde oksidasyon havuzu biçimindeki tanklarda sağlanacaktır. Havalandırma havuzları
son çökeltme tanklarını çevreleyecek biçimde dairesel yapılı ve orbal olarak adlandırılan
havuz tipine göre tasarlanacaktır. Orbal yapılı havuz konfigürasyonu yaz ve kış aylarında
debi ve kirlilik yükü farkı sebebiyle işletme kolaylığı sağlayacağından tercih edilmiştir.
Biyolojik arıtımı sağlanan atıksu ve biyokütle karışımı son çöktürme tanklarında

ayrılarak, arıtılan suyun filtrasyon ve dezenfeksiyon sonrası denize deşarjı yapılacaktır.
Atıksu Arıtma Tesisi projesi ile ilgili olarak 04/03/2014 tarih ve 2014/7 Atıksu
Arıtma /Derin Deniz Deşarjı Tesisi Proje Onayı Genelgesi uyarınca 22/09/2016 tarihli
yazı ile Ek -6 müracaatı yapılarak, proje onay sürecine başlanmıştır (Ek-22). Proje onay
süreci tamamlanmadan proje inşaatına başlanmayacaktır.
Atık su arıtma tesisi ÇED sürecinde yapılan proses seçimi ve boyutlandırma

kriterlerinde arazi koşulları veya proses seçimi kaynaklı değişiklikler olabilecek olup,
Turgutreis İleri Biyolojik Arıtma Tesisi proje onay sürecinde kullanılacak ekipmanlar ve
proseste nihai durumda değişiklik yapılabilecektir.
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi için deşarj standartları olarak, Su Kirliliği

Kontrolü Yönetmeliği (SKKY, 2008) ve AB Çevre Mevzuatı’nı Ulusal Mevzuatlara
uyumlaştırmak amacıyla yayımlanmış olan 08.01.2006 tarih ve 26047 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği” esas
alınması gerekmektedir. Mevzuat gereği sağlanması gereken deşarj standartları Tablo 51’
de verilmiştir.
Tablo 51: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisleri Çıkış Suyu Deşarj Kriterleri
Parametre Birim KAAY (2006)
AKM mg/L 35
BOİ 5 mg O 2 /L 25
KOİ mg O 2 /L 125
Nüfus > 100.000
TN mg N/L
10
Nüfus > 100.000
TP mg P/L
1
Atık Çamurların Yönetimi
Çamur arıtma, atıksu arıtma tesislerinde işletme ve planlama açısından en fazla

zorlukla karşılaşılan işlemlerden birisidir. Ortaya çıkan çamur miktarı, atıksuyun hacimce
%1 ile %6’sı gibi düşük bir yüzdesine tekabül etmesine rağmen, çamur arıtma ünitelerinin
yatırım ve işletme maliyetleri, tesisin toplam maliyeti içerisinde daha yüksek bir paya
sahiptir. Bu yüzden en uygun çamur arıtma sisteminin seçilmesi büyük önem taşımaktadır.
92
TESİSİ PROJESİ
Genel olarak atık yönetiminde; öncelikle atık oluşturmamak ya da atık oluşumunu

minimize etmek, sonra mümkünse geri kazanılmasının sağlanması, eğer geri
kazanılamıyorsa da çevreye uyumlu olarak bertaraf edilmesi esastır. Çamur, geri
kazanılacaksa toprakta kullanımı, çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanımı ve
anaerobik çürütücüler ile enerji kazanımı yöntemleri, çevreye uyumlu olarak bertarafında
ise düzenli depolama ve kurutma/yakma yöntemleri araştırılmalıdır.
Çamur arıtma ve bertaraf alternatifleri, proje alanı, atıksu arıtma tesislerinin

konumu ve diğer ilgili koşulları göz önüne alınarak aşağıdaki ölçütler ışığında
değerlendirilecektir:
• Yasal standartları sağlayabilme,

• İşletim ve bakım kolaylığı
• Yatırım masrafları,
• İşletim ve bakım masrafları,
• Arazi gereksinimleri.
Çamur arıtma sistemi için değerlendirme yöntemi atıksu arıtma teknolojileri için
uygulanan yöntem ile aynıdır. Ölçütler önem derecesine göre yüzdelik dilimler ölçüsünde
ağırlıklandırılmıştır. Önem derecesini gösteren puan ile teknoloji puanlarının
çarpılmasıyla ağırlıklı puanlara ulaşılmıştır (Tablo 52).
Tablo 52: Çamur Arıtma ve Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması
Çamur
Çamur Stabilizasyon Çamur Kurutma Çamur Bertaraf
Susuzlaştırma
Düzenli Depolama
Arazi Uygulaması
Güneşle Kurutma
Kimyasal Çamur
Yakma (Çimento
Kireçle Kurutma
Termal Metotlar
Stabilizasyonu
Havalandırma
Susuzlaştırma
Susuzlaştırma
Susuzlaştırma
Kompostlama
Stabilizasyon
Stabilizasyon
Filtrepres ile
vb. tesisler)
Beltpres ile
Santrifüjle
Anaerobik
Aerobik
Sistemi
Önem
Uzun
Kavram
Arazi gereksinimi* 20 3 4 4 3 5 4 4 4 1 3 1 3 2 4
İşletim ve bakım
20 3 2 3 5 4 3 2 3 4 4 4 4 4 3
zorlukları
Yatırım maliyetleri 20 3 3 4 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 1
İşletim ve bakım
25 2 4 3 3 4 3 3 3 4 2 4 4 3 5
maliyetleri
Uygulanabilirlik 15 4 5 1 5 5 4 3 4 5 2 2 3 4 5
100 2,9 3,6 3,1 3,7 4,15 3,55 3,2 3,4 3,5 3 2,9 3,25 3,35 3,60
puan)
93
TESİSİ PROJESİ
Nihai çamur bertarafı olarak seçilen sistem öncelikle yoğunlaştırılıp, çamur

çürütücülere iletilecektir. Stabilize çamur susuzlaştırılacak ve sonrasında termal kurutma
yöntemi ile kurutulacaktır.
Arıtma Çamuru “Atık Yönetimi Yönetmelik” EK- 4 ‘te verilen atık listesinde;
(19) kodlu “Atık Yönetim Tesislerinden, Tesis Dışı Atık Su Arıtma Tesislerinden
Ve İnsan Tüketimi ve Endüstriyel Kullanım İçin Su Hazırlama Tesislerinden Kaynaklanan
Atıklar” ana başlığında
(19 08) “Başka Bir Şekilde Tanımlanmamış Atık Su Arıtma Tesisi Atıklar” başlığı
altında yer alan atık kodları ile bertaraf edilecektir.
Termal Kurutma sonucunda oluşan çamurun 26.03.2016 tarih ve 27533 sayılı

Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair
Yönetmelik” Ek-2 kapsamında yer alan parametrelere uygun olarak analizleri yapılacak ve
nihai bertaraf şekli analiz sonucuna göre belirlenecektir.
Proje için seçilen yerin koordinatları
Tablo 53: Proje Alanı UTM Koordinatları

421 ada 11 numaralı parsel
PAFTA NO N18C21D2C
Datum : ED-50
Türü : UTM
D.O.M. : 27
Ölçek Fak. : 6 derecelik
UTM Koordinat Sistemi
NOKTA ADI
Y X
1 524,097.38 4,097,020.32
2 524,099.91 4,097,018.97
3 524,100.87 4,097,004.90
4 524,097.24 4,097,001.32
5 524,088.59 4,096,990.81
6 524,080.08 4,096,981.71
7 524,073.82 4,096,974.86
8 524,067.61 4,096,966.82
9 524,064.35 4,096,948.80
10 524,061.32 4,096,928.81
11 524,059.51 4,096,914.76
12 524,066.91 4,096,897.48
13 524,071.22 4,096,886.47
14 524,074.34 4,096,869.41
15 524,066.05 4,096,864.94
16 524,056.08 4,096,859.62
17 524,030.64 4,096,845.99
18 524,010.45 4,096,832.74
19 523,991.00 4,096,825.06
20 523,973.25 4,096,817.79
94
TESİSİ PROJESİ
21 523,947.87 4,096,813.45
22 523,918.22 4,096,810.07
23 523,896.35 4,096,811 .97
24 523,892.31 4,096,815.10
25 523,888.90 4,096,820.60
26 523,886.44 4,096,823.02
27 523,885.44 4,096,833.61
28 523,883.94 4,096,844.26
29 523,882.03 4,096,861.47
30 523,880.09 4,096,875.32
31 523,881.63 4,096,887.69
32 523,885.45 4,096,906.48
33 523,890.74 4,096,926.13
34 523,903.22 4,096,943.11
35 523,915.23 4,096,953.30
36 523,921.96 4,096,959.22
37 523,944.22 4,096,990.97
38 523,947.47 4,096,991.24
39 523,966.14 4,097,000.49
40 523,965.82 4,097,001.87
41 523,980.34 4,097,002.84
42 523,994.72 4,097,005.57
43 524,017.74 4,097,008.10
44 524,028.26 4,097,007.03
45 524,032.66 4,097,006.93
46 524,039.92 4,097,008.92
47 524,044.25 4,097,010.14
48 524,056.35 4,097,012.34
49 524,058.55 4,097,012.84
50 524,065.43 4,097,014.10
51 524,073.00 4,097,015.61
52 524,077.06 4,097,016.45
53 524,086.07 4,097,018.02
Projeye ait Topoğrafik Harita Ek-3’ de, ÇED alanı koordinatları ayrıca Ek-4’de
sunulmaktadır.
1.10. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Nasıl Belirlendiği,
Topografik Harita ve Projenin Vaziyet Planı Üzerinde Gösterilmesi
Sağlık koruma bandına ilişkin hususlar 10.08.2005 tarih 25902 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin
Yönetmelik” maddeleri uyarınca belirlenmiştir.
95
TESİSİ PROJESİ
Yönetmelik Madde 16’ya göre; “Sanayi bölgesi, organize sanayi bölgesi ve

endüstri bölgeleri ile bu bölgeler dışında kurulacak birinci sınıf gayrisıhhî müesseselerin
etrafında, sağlık koruma bandı konulması mecburîdir. Sağlık koruma bandı mülkiyet
sınırları dışında belirlenemez ve bu alan içinde mesken veya insan ikametine mahsus
yapılaşmaya izin verilmez.” Denmektedir.
Yine yönetmeliğe göre nüfusu 50.000 üzeri olan yerleşim yerlerine ait atıksu
arıtma tesisleri ikinci sınıf gayrisıhhi müesseselerdir. Buna göre yapılması planlanan
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Artıtma Tesisi 2.sınıf gayrisıhhi müessesedir.
Yönetmelikte 2.sınıf gayrisıhhi müesseseler için Sağlık Koruma Bandı’na ilişkin

şartların belirtildiği Madde 23’e göre:
İkinci sınıf gayrisıhhî müesseselerden yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli

maddelerle çalışılan işlerle oksijen LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri,
perakende satış yerleri, akaryakıt ile sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve
sıkıştırılmış doğalgaz istasyonları ve benzeri yerlere müsaade verilmezden evvel civarında
ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri
itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşturulması için yetkili idarelerce inceleme
yapılması zorunludur. Bu müesseselerin etrafında yetkili idareler tarafından belirlenecek
mesafede sağlık koruma bandı bırakılması mecburidir.
Tesiste, yukarıda belirtilen hususlara uygun bir durum olmadığı için sağlık koruma
bandı bırakılmasına gerek bulunmamaktadır. Projenin çevreye etkisi çok sınırlıdır. Ancak;
1/1.000 ölçekli uygulama imar planında değişiklik yapılmadığı müddetçe; tesisin doğu
cephesinden 10 m, batı cephesinden 15 m, Güney cephesinden ise 10 m çekme mesafesi
(yapı yaklaşım mesafesi) bırakılacaktır.
Resim 5: 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı

96
TESİSİ PROJESİ
Projeye ait vaziyet planı Ek-1’de yer almaktadır.
1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu, 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanunlara dayanılarak çıkartılan ilgili mevzuat
hükümlerine uyulacaktır. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelik
hükümlerine göre, ÇED aşamasından sonra ilgili Belediyece GSM ruhsatı için
değerlendirmeler yapılacaktır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Olabildiğince büyük bir alan seçilerek, gelecekteki
gelişme alanları ve koruma bandı ihtiyaçları da karşılanmalıdır.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
ÇED Başvuru Dosyasında kapasite 46.000 m3/gün iken ÇED Raporunda, 37.000
m3/gün olarak değiştirilmiştir. Kapasitede değişim yapılırken sağlık koruma bandı
mesafesi de göz önünde bulundurulmuştur.
Proje için seçilen alan, ileride yapılması muhtemel kapasite artışını karşılayacak
şekilde belirlenmiştir. Alanın komşu parselleri de artış yapılması için kullanılabilecektir.
1.11. Proje Alanı Mülkiyet Durumu (Parselelre ait mülkiyet bilgilerini

gösterir belegelerin sunulması)
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Seçilen yerde mümkünse arazi kamulaştırma
ihtiyacı asgari düzeyde olmalıdır.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
ileri biyolojik arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır.
Yapılması planlanan projeye esas alan, Muğla Büyükşehir Belediyesi’ nden

09.06.2016 tarihinde Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’ ne devir
edilmiştir. Alana ait tapu Ek-5’ de yer almaktadır.
2032 yılına kadar mevcut arazi yeterli olacaktır. 2032 yılı sonrası nüfus artışı da göz
önünde bulundurularak tesisin atıksu arıtma kapasitesinde artış gerekli olması halinde
plana esas bitişik parsellerin kamulaştırılması, o zamanki mevcut koşullar gereği
değerlendirilebilecektir.
1.12. Projeye İlişkin Fayda-Maliyet Analizi
Maliyet tahminlerine, öngörülmeyen ödemeler, danışmanlık hizmetleri, KDV ve

vergiler dâhil değildir. Bütün maliyet hesaplarında, döviz kuru, Euro/TL = 3,20 olarak
kabul edilmiştir. İnşaat işleri için birim fiyatların saptanmasında, İller Bankası ile Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı 2014 birim fiyatları üzerine enflasyon oranı için %10 ilave
ekleyerek hesaplanan birim fiyatlar kullanılmıştır.
97
TESİSİ PROJESİ
İnşaat maliyeti hesaplarında gerçekleştirilen diğer önemli kabuller aşağıda

sıralanmıştır:
• Kazı hesabında çalışma payı her kenarda 0,5 m olarak bırakılmıştır.

• Temel altına serilen kum çakıl tabakasının kalınlığı 20 cm olarak kabul edilmiştir.
• Grobeton için 200 doz kabul edilmiştir.
• Grobeton kalınlığı 10 cm olarak kabul edilmiştir.
• Tüm kalıp işlerinde çelik kalıp kullanılacaktır.
• Tüm çelik imalatlarda epoksi boya ile korozyondan koruma sağlanması
planlanmıştır.
• Demir hesabında, 1m3 betonda 100-120 kg demir kullanılacağı kabul edilmiştir.
• Toplam inşaat maliyeti, inşaat ara toplam (ünite ve binalar)+İşçilik
• İşçilik maliyeti, inşaat ara toplam maliyetinin %15’i olarak kabul edilmiştir.
Mekanik işlerine ait maliyetlerin oluşturulmasında, tasarım çalışması sonucu

öngörülen ekipman ve enstrümanlar için ilgili firmaların teklifleri temel alınmıştır.
Anaerobik çürütücülü klasik aktif çamur sisteminde borulama, montaj, elektrik sistemi
için maliyet hesaplarında aşağıdaki kabuller yapılmıştır.
• Ekipmanların kullanım ömrü 15 yıl olarak kabul edilmiştir. Bu süre sonunda

ekipmanların yenilenmesi öngörülmektedir.
• Toplam Mekanik Maliyeti: Mekanik ara toplam (ekipman ve enstrümanlar) +
Borulama + Montaj + Ekipman İşletmeye Alma
• Borulama maliyeti; Mekanik ara toplam maliyetinin %12’i olarak kabul edilmiştir.
• Montaj ve Nakliye maliyeti; Mekanik ara toplam maliyetinin %20’i olarak kabul
edilmiştir.
• Elektrik işleri yatırım maliyeti; Mekanik ara toplam maliyetinin %30’si olarak
kabul edilmiştir.
• Elektrik işleri yatırım maliyeti aynı zamanda otomasyon maliyetini de
içermektedir.
Atıksu Arıtma Tesisi için 2032 yılına ait ilk yatırım bedelleri Tablo 54’ de
sunulmuştur.
Tablo 55 ile; öngörülmeyen ödemeler, danışmanlık hizmetleri, Atıksu Arıtma Tesisi

uygulama projelerinin hazırlanması ve AAT devreye alma zamanındaki 6 Aylık İşletme
dahil yatırım değerleri Tablo 56 ile gösterilmektedir.
Tablo 54: İnşaat İlk Yatırım Maliyeti

İlk Yatırım (Euro)
Açıklama
(2032 Yılı)
Ara Toplam İnşaat 3.105.000 €
İşçilik (Toplam İnşaat Fiyatının %15'i) 465.000 €
TOPLAM İNŞAAT 3.570.000 €
98
TESİSİ PROJESİ
Tablo 55: Mekanik İlk Yatırım Maliyeti

İlk Yatırım (Euro)
Açıklama
(2032 Yılı)
Ara Toplam Mekanik 4.270.000 €
Borulama
512.400 €
(Toplam Mekanik Fiyatının %12'i)
Elektrik Otomasyon
1.281.000 €
(Toplam Mekanik Fiyatının %30'i)
Montaj ve Nakliye Alma
854.000 €
(Toplam Mekanik Fiyatının %20’si)
Laboratuvar 30.000 €
Elektro-Mekanik Toplam 6.947.400 €
Elektro-Mekanik Toplam (Kabul Edilen) 6.948.000 €
GENEL TOPLAM 6.948.000 €
Tablo 56: Turgutreis AAT Toplam Maliyeti

Danışmanlık Öngörülmeyen Uygulama Devreye
Yatırım (Euro) (Euro) Projelerinin Alma Toplam Maliyet
Açıklama
(Euro) Hazırlanması (6 ay)* (Euro)
7% 10%
(Euro) (Euro)
Elektrik-Mekanik
İlk Yatırım 6.948.000 € 486.360 € 694.800 €
(2032) (€)
125.000 € 543.146 € 12.967.306 €
İnşaat İlk
Yatırım 3.570.000 € 250.000 € 350.000 €
(2032) (€)
G. Toplam 12.967306 €
G. Toplam ( Kabul Edilen) 12.968.000 €
*Devreye Alma Dönemi Yaz Dönemine Geldiği Kabul Edilmiştir.
İşletme maliyet hesaplarında kullanılan birim fiyatlar Tablo 57 ile gösterilmektedir.
Tablo 57: Birim Fiyatlar

İçerikler Birim ücreti
İnşaat
Beton Dökülmesi 54 €/m3
Demir 0,70 €/kg
İşletme
Enerji (elektrik) 0,06 €/kWh
Kimyasal (Katyonik polimer) 3,25 €/kg
Kimyasal (FeCl 3 ) 0,10€/kg
İçerikler Birim ücreti
Metanol 0,35€/kg
Çamur Bertarafı için Transfer 0,5 €/ton/km
99
TESİSİ PROJESİ
• Arıtma tesisinin enerji tüketimi ve kimyasal kullanım maliyetleri doğrudan tesisin

atıksu giriş yükü ile bağlantılıdır.
• Çamur uzaklaştırma maliyeti de, tesis girişindeki organik yüke göre değişen
çamurun bertarafı ile nakliye maliyetleri ile doğrudan ilgilidir.
• Tesiste çalışan işletme personeli sayısının proje boyunca sabit tutulacağı
düşünülmüştür. Ancak yıllık %1 oranında ücret artışı öngörülmüştür.
Bakım maliyetleri inşaat ve elektro-mekanik maliyetlerin yüzdesi olarak hesaplanarak,

işletme maliyetlerinin içine dâhil edilmiştir. Tablo 58 bakım maliyetlerinin yüzdelerini
göstermektedir.
Tablo 58: Bakım ve Onarım Maliyetlerinin Yüzdeleri

Hizmet Bakım Maliyeti
Bina ve yapılar %1
Mekanik ve elektrik harcamaları %3
Yatırım ve işletme maliyetleri 30 yıllık işletme süreci üzerinden birlikte

değerlendirilerek toplam maliyet bugünkü değere taşınmıştır. Bu işlem “Net Bugünkü
Değer (NBD) Analizi” yöntemiyle yapılmıştır. Proje için finansmanın sağlanmasıyla
birlikte 2016 yılında projelendirme, ihale dokümanlarının hazırlanması ve ihale sürecinin
gerçekleşeceği planlanmıştır. İlk yatırıma bu süreçlerden sonra yine aynı yıl içinde
başlanacağı öngörülmüştür. Bu doğrultuda AAT nin 2017 yılı için ilk yatırım bedelinin
%10’u tutarında öngörülmeyen gider ve toplam bedelin %7’si tutarında kontrollük
(Danışmanlık), uygulamaya dönük projelerin hazırlanması ve devreye alındıktan sonra 6
aylık işletme bedelleri dahil edilmiştir. Sonuç olarak Turgutreis AAT için toplam şimdiki
zaman maliyeti 32.091.297 € olmaktadır. Arıtılan toplam atıksu için birim maliyet
hesapları Tablo 59 ile verilmiştir. Detaylı tablo da Tablo 60 ile verilmiştir.
Tablo 59: Net Bugünkü Değer Sonuçları ve Birim Maliyetler

Arıtılan Atıksu Debi Başına
Arıtılan Atıksu Debi Başına
Miktarı (30 Yıl+ 6ay Birim
Miktarı (30 Yıllık) Birim Maliyet
Açıklama Maliyet (€) Devreye Alma) Maliyet***
(TL**/m3
(m3) (m3) (€/m3 Atıksu)
Atıksu)
Toplam Şimdiki
Zaman Maliyeti* 32.137.257 € 0,117 € 0,37 TL
(İşletme Dahil)
269.826.250 275.301.250
Toplam Şimdiki
Zaman İşletme 18.475.296 € 0,068 € 0,22 TL
Maliyeti
* 6 Aylık Devreye Alma Dönemi Dahil
*** Tesisin ekonomik ömrü olan 30 yıl boyunca oluşacak toplam arıtılacak atıksu debisi kullanılarak hesaplanmıştır.
100
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TURGUTREİS SU VE KANALİZASYON İDARESİ
İLERİ BİYOLOJİK GENEL MUDURLUGU (MUSKİ) ATIKSU ARITMA
TESİSİ PROJESİ
Tablo 60: Yıllara Göre Net Bugünkü Değer ve İşletme Maliyeti Hesap Sonuçları
Sezonlara Yıllık
İlk
Göre Personel Bakım- Kimyasal Çamur Yıllık Yıllık Toplam
Yatırım Enerji
İşletme Yıllık Gideri** Onarım Madde Uzaklaştırma İşletme Toplam Bileşik Gider
Kapasite Maliyeti Gideri
Yılı Atıksu (Euro) Gideri** Gideri Gideri Gideri Gider Faiz Şimdiki
(İYM) (Euro)
Mİktarı * (Euro) (Euro) (Euro) (Euro) (Euro/Yıl) Zaman
(Euro)
(m³/yıl) Değeri
2017 5.475.000 0 12.967.306 0 0 0 0 0 0 13.121.346 1,00 12.967.306
2018 6.971.500 0,82 65.000 245.722 175.630 135.856 182.281 804.489 804.489 1,03 781.057
2019 7.099.250 0,84 0 65.000 245.722 178.848 138.345 185.621 813.537 813.537 1,06 766.837
2020 7.227.000 0,85 0 65.000 245.722 182.067 140.835 188.962 822.585 822.585 1,09 752.782
2021 7.354.750 0,86 0 65.000 245.722 185.285 143.324 192.302 831.633 831.633 1,13 738.896
2022 7.482.500 0,87 0 65.000 245.722 188.503 145.814 195.642 840.682 840.682 1,16 725.179
2023 7.610.250 0,89 0 65.000 245.722 191.722 148.303 198.982 849.730 849.730 1,19 711.635
2024 7.738.000 0,90 0 65.000 245.722 194.940 150.793 202.323 858.778 858.778 1,23 698.265
2025 7.865.750 0,91 0 65.000 245.722 198.159 153.282 205.663 867.826 867.826 1,27 685.070
2026 7.993.500 0,92 0 65.000 245.722 201.377 155.772 209.003 876.874 876.874 1,30 672.051
2027 8.121.250 0,94 0 65.000 245.722 204.595 158.261 212.343 885.922 885.922 1,34 659.209
2028 8.249.000 0,95 0 65.000 245.722 207.814 160.751 215.684 894.970 894.970 1,38 646.545
2029 8.376.750 0,96 0 65.000 245.722 211.032 163.240 219.024 904.018 904.018 1,43 634.060
2030 8.504.500 0,97 0 65.000 245.722 214.250 165.730 222.364 913.066 913.066 1,47 621.754
2031 8.632.250 0,99 0 65.000 245.722 217.469 168.219 225.704 922.114 922.114 1,51 609.626
2032 8.760.000 1,00 1.082.250 65.000 245.722 220.687 170.709 229.044 931.162 2.013.412 1,56 1.292.333
101
TESİSİ PROJESİ
Yukarıda yer alan maliyet hesapları göz önünde bulundurularak hesaplanan toplam
proje bedeli Tablo 61’ de sunulmuştur.
Tablo 61: Turgutreis AAT Yatırım Toplam Maliyeti
Açıklama Toplam Maliyet (TL)* Toplam Maliyet (Euro)
Turgutreis AAT
(İstinat Duvarı ve Saha Tanzim 33.657.600 10.518.000

İşleri Dahil)
Devreye Alma -6 Ay işletme 1.738.067 543.146
Danışmanlık
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör 2.356.352 736.360
Hatları için)
Uygulama Projelerinin
Hazırlanması
400.000 125.000
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör
Hatları için)
Öngörülmeyen
(AAT ve Kanalizasyon Kollektör 3.343.360 1.044.800
Hatları için)
Genel Toplam 41.495.379 12.967.306
Genel Toplam (Kabul Edilen) 41.497.600 12.968.000
Kara hattı 1.632.000 510.000
Deniz deşarjı hattı 448.000 140.000
Toplam Deşarj Hattı 2.080.000 650.000
TOPLAM PROJE BEDELİ 43.577.600 13.618.000
102
TESİSİ PROJESİ
1.13. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve
1.13.1. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler)
Projenin inşaat ve işletme safhalarında;
- Atıksu Arıtma tesisi Proje Onayı

- İnşaat ruhsatı
- Yapı ruhsatı
- Geçici Faaliyet Belgesi
- Çevre İzni ve Lisansı
- 2.Sınıf Gayrisıhhi Müessese İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
ve burada sayılmayan gerekli tüm izin, ruhsat ve lisansların ilgili mevzuatta belirlenen
şekilde alınacağı ve tesisin ilgili yönetmeliklere uygun şekilde inşa edileceği ve
işletileceği taahhüt edilmektedir.
1.13.2. Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve

İşlemlerin (inşaat, planlama aşaması, ÇED vb.) Kısaca Açıklanması
Projenin bu aşamasına kadar, MUSKİ tarafından Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu

Arıtma Tesisi için fizibilite raporu ve ön proje raporu hazırlatılmıştır. Proje alanında
zemin etüdü çalışması yapılmıştır. Kanalizasyon hatları güzergah belirleme çalışmaları ve
fizibilite raporları hazırlanmı, terfi istasyon yerlerinin belirlenmesi için çalışmalar
yapılmıştır.
Projenin, mülkiyet ve plan aşamaları tamamlanmış olup, ÇED Yönetmeliği

uyarınca, ÇED başvuru dosyası hazırlanmış olup, 14.06.2016 tarihinde eçed portalı
üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuru yapılmıştır. 12.07.2016 tarihinde
Halkın Katılımı Toplantısının yapılarak, projeden etkilenmesi muhtemel halkın görüşleri
alınmıştır.
yazı ile Ek -6 müracaatı yapılarak, proje onay sürecine başlanmıştır (Ek-22).
İller Bankası ve Dünya Bankası kredilendirme süreci ile ilgili olarak fizibili
raporları kredilendirme kuruluşlarına sunulmuştur.
Proje alanında herhangi bir inşaat faaliyetine başlanmamış olup, ÇED

Belgelendirme sürecinin tamamlanması sonrasında, proje inşaatının 24 ay içerisinde izin
verilen çalışma sürelerinde tamamlanması planlanmaktadır.
103
TESİSİ PROJESİ
1.13.3. Projeye İlişkin Finans Kaynakları
Yatırım, Dünya Bankası kredisi ile finanse edilecek olup, Turgutreis İleri Biyolojik
Atıksu Arıtma Tesisi ve Deşarj Hattı projeleri yatırım bedeli 43.577.600 TL (Kırk üç
Milyon Beş Yüz Yetmiş Yedi Bin Altı Yüz Türk Lirası)’ dır.
BÖLÜM 2: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL

ÖZELLİKLERİ
2.1 Proje Etki Alanının Tanımlanması Ve Neye Göre Belirlendiğinin Açıklanması,

Proje Alanı Ve Etki Alanının Harita Üzerinde Gösterimi, Koordinat Bilgileri
Proje alanı,1/25.000’lik Topoğrafik harita üzerinde görüldüğü üzere “Toplu

İşyerleri Alanı ve “Önemli Doğa Alanı” notasyonlu bölgede konumlu olup, “Tarım Alanı
ve “Ekoturizm Alanı” ile komşu “Kentsel Yerleşim Alanı” notasyonlu bölgeye 150 metre
mesafede “Karma Kullanım Alanı” notasyonlu bölgeye 450 metre mesafede Karayoluna
500 metre mesafede Terminale 600 metre mesafede “Denize 1.300 metre mesafede,
“Myndos 1.Derece Arkeolojik Sit Alan’na 1.300 metre mesafede “Termera 1.Derece
Arkeolojik Sit Alanı’na 2.600 metre mesafededir. Proje alanı koordinatları aşağıda
verilmiştir.
Ayrıca proje alanı Terminale 600 metre, Turgutreis İtfaiye Müdürlüğü’ne 700
metre, Özel sağlık kuruluşuna 740 metre mesafede yer almaktadır.
Tablo 62: Proje Alanı UTM Koordinatları

PAFTA NO N18C21D2C
Datum : ED-50
Türü : UTM
D.O.M. : 27
NOKTA ADI
Y X
1 524,097.38 4,097,020.32
2 524,099.91 4,097,018.97
3 524,100.87 4,097,004.90
4 524,097.24 4,097,001.32
5 524,088.59 4,096,990.81
6 524,080.08 4,096,981.71
7 524,073.82 4,096,974.86
8 524,067.61 4,096,966.82
9 524,064.35 4,096,948.80
10 524,061.32 4,096,928.81
11 524,059.51 4,096,914.76
12 524,066.91 4,096,897.48
13 524,071.22 4,096,886.47
14 524,074.34 4,096,869.41
15 524,066.05 4,096,864.94
16 524,056.08 4,096,859.62
104
TESİSİ PROJESİ
17 524,030.64 4,096,845.99
18 524,010.45 4,096,832.74
19 523,991.00 4,096,825.06
20 523,973.25 4,096,817.79
21 523,947.87 4,096,813.45
22 523,918.22 4,096,810.07
23 523,896.35 4,096,811 .97
24 523,892.31 4,096,815.10
25 523,888.90 4,096,820.60
26 523,886.44 4,096,823.02
27 523,885.44 4,096,833.61
28 523,883.94 4,096,844.26
29 523,882.03 4,096,861.47
30 523,880.09 4,096,875.32
31 523,881.63 4,096,887.69
32 523,885.45 4,096,906.48
33 523,890.74 4,096,926.13
34 523,903.22 4,096,943.11
35 523,915.23 4,096,953.30
36 523,921.96 4,096,959.22
37 523,944.22 4,096,990.97
38 523,947.47 4,096,991.24
39 523,966.14 4,097,000.49
40 523,965.82 4,097,001.87
41 523,980.34 4,097,002.84
42 523,994.72 4,097,005.57
43 524,017.74 4,097,008.10
44 524,028.26 4,097,007.03
45 524,032.66 4,097,006.93
46 524,039.92 4,097,008.92
47 524,044.25 4,097,010.14
48 524,056.35 4,097,012.34
49 524,058.55 4,097,012.84
50 524,065.43 4,097,014.10
51 524,073.00 4,097,015.61
52 524,077.06 4,097,016.45
53 524,086.07 4,097,018.02
105
TESİSİ PROJESİ
Resim 6:Proje Sahası Etki Alanı
Proje etki alanı, kanalizasyon hizmetinin verileceği Turgutreis Mahalle Merkezi,

İslamhaneleri, Peksimet, Dereköy ve Gümüşlük Mahallelerinin yer aldığı alan olarak
belirlenmiştir. Etki alanı sınırı Resim 6’da kırmızı çizgi ile belirtilmiştir.
2.2 Proje Alanı Ve Etki Alanını Tanıtıcı Bilgiler, Etrafında Bulunan Yerleşim
Alanlarının, Sanayi Alanlarının, Sağlık Kuruluşlarının, Ulaşım Ağının (köprü, yol,
demiryolu vb.), Proje Alanının Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan
Diğer Kullanımların, Planlanmakta Olan Projelerin, Tarım Alanları Vb. Alanların
Üst Ölçekli Topografik Harita Üzerine İşlenmesi, Mesafelerin Verilmesi, Proje
Alanın ve Yakın Çevresinin Fotoğraflandırılması
biyolojik arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır. Planlanan biyolojik arıtma tesisine
ait Vaziyet Planı Ek-1’ de sunulmuştur.
106
TESİSİ PROJESİ
Resim 7: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Alanı (421 Ada, 11 Parsel)
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi için belirlenen alanda hâlihazırda depo, atölye,
hangar, araç bakım yeri, hafriyat alanları gibi alanlar bulunmakta olup, saha Su ve Kanal
İşletme Dairesi tarafından depo olarak kullanılmaktadır. Mevcut arazi kullanıma ilişkin
resimler Resim 8– ( A,B,C,D,E,F) de verilmiştir.
(A) (B)
107
TESİSİ PROJESİ
(C) (D)
(E) (F)
Resim 8: Alana Ait Görüntüler
Proje alanına, Muğla-Bodrum istikametinden gelinir iken Turgutreis sahiline

ulaşılmadan Gümüşlük Caddesi yönünden girilip, 800 m ilerlenerek ulaşılabilir. Alanın
sahile kuş uçumu uzaklığı 1,5 km’dir. Proje alanına ilişkin Yer Bulduru Krokisi Ek-6’da
sunulmaktadır.
Proje alanı, 1/25.000’lik Topoğrafik harita üzerinde görüldüğü üzere “Toplu

İşyerleri Alanı ve “Önemli Doğa Alanı” notasyonlu bölgede konumlu olup, “Tarım Alanı
ve “Ekoturizm Alanı” ile komşu “Kentsel Yerleşim Alanı” notasyonlu bölgeye 150 metre
mesafede “Karma Kullanım Alanı” notasyonlu bölgeye 450 metre mesafede Karayoluna
500 metre mesafede, Terminale 600 metre, Turgutreis İtfaiye Müdürlüğü’ne 700 metre,
Özel sağlık kuruluşuna 740 metre mesafededir.
108
TESİSİ PROJESİ
Resim 9: Proje Alanı Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğrafı
2.3 Proje Alanına İlişkin Planlama Bilgileri, Legand Ve Plan Notlarının Da Yer
Aldığı Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı
ilgili paftası, lejand ve plan hükümlerinin onaylı “aslının aynı” ibareli ıslak imzalı ve
orijinal boyuttaki kopyalarının rapora eklenmesi, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı
ve 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı (aslının aynıdır onaylı) veya Plan Teklifleri
ile Projenin Bu Planlar Üzerinde Gösterimi, Proje Alanının Hangi Kullanımda
Olduğunun Belirtilmesi
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “ 1) Turgutreis İleri Biyoloji Atıksu Arıtma Tesisi
yeri üst ölçekli nazım plana ve çevresel koşullara uygun değildir. A) Üst Ölçekli
Bağlayıcı Planlara Uygunluk Bakımından Uygun Bulunmamaktadır.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Proje alanı, Aydın- Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre

Düzeni Planı’nda proje alanı, “Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanı” olarak tanımlı alanda
ve “Önemli Doğa Alanı” sınırları içerisinde kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı ilgili paftası,
lejand ve plan hükümlerinin onaylı “aslının aynı” ibareli ıslak imzalı orijinal boyuttaki
kopyaları, Ek-7’de sunulmaktadır.
16.07.2007 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel

Müdürlüğü tarafından onaylanan 1/5.000 ölçekli Nazım İmar ve 1/1000 ölçekli imar
planlarında söz konusu 316 nolu parsel “Terminal Alanı” olarak onaylanmıştır.
Gün geçtikçe artan turizm potansiyeli ve kentleşme sonucu bölgede atıksu arıtma
tesisi ihtiyacı doğmuştur. Yürürlülükteki planda terminal alanı olarak görülen alanın
arıtma tesisi alanına dönüştürülmesi ile ilgili 11.03.2013 tarih ve 2013/50 sayılı Turgutreis
Belediyesi meclis kararı ile imar planı tadilatı yapılarak “Arıtma Tesisi Alanı” olarak ilan
edilmiştir.
109
TESİSİ PROJESİ
Turgutreis Belediyesi meclisi tarafından alınan karar ilçe belediyesine sunulmuş,

Bodrum Belediyesi tarafından 04.04.2013 tarih ve 2013/83 sayılı meclis kararı ile imar
planı tadilatı onaylanmış olup, “Arıtma Tesisi Alanı” olarak ilan edilmiştir. Bodrum
Belediyesi ve Turgutreis Belediyesi meclis kararları ve onaylı 1/5000 Nazım İmar Planı ve
1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Ek-8’ te verilmiştir.
Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Plan

Proje ve Yatırım Dairesi Başkanlığı’nın 02.08.2016 tarihinde İmar ve Şehircilik Dairesi
Başkanlığına yapmış olduğu 11454 sayılı başvuru ile 1/1000 ölçekli imar planında
mevcutta park olanı olarak ayrılan kısımın iptal edilerek kullanım alanının genişletilmesi
talep edilmiş olup, süreç devam etmektedir. Bahsi geçen başvuru yazısı Ek-9’ da
sunulmuştur.
Ayrıca 1/25.000 ölçekli Muğla Nazım İmar Planı ise Belediye Meclisinin
10.03.2016 tarih ve 124 sayılı kararı ile onaylanmış. 1/25.000 ölçekli nazım imar planında
proje alanı “Toplu İşyeri Alanı” olarak gözükmektedir. Plan görüntüsü ve hükümleri
aşağıda verilmiştir.
Proje Alanı
Resim 10: 1/25.000 Ölçekli Muğla Nazım İmar Planı Üzerinde Proje Alanı
Muğla ili 1/25.000 ölçekli nazım imar planı plan hükümleri (2016) gereği,
3. GENEL HÜKÜMLER
3.5. Bu planın onaylanmasından önce mevzuatına, planlama ilkelerine ve üst ölçek

planlarına uygun olarak onaylanmış olan imar planları bu planda gösterilmemiş dahi olsa
yürürlüktedir. Bu planın onay tarihinden önce dönemin ilgili mevzuatına uygun olarak
onaylanmış ve yürürlükte olan her tür ve ölçekteki imar planlarından bu plana,
hükümlerine ve açıklama raporuna aykırı olmayanları veya aykırı olmayan bölümleri
110
TESİSİ PROJESİ
aynen geçerlidir. İlgili belediyeler bu planın kesinleşmesini takiben ilgili mevzuatı gereği
belirtilen süre içerisinde alt ölçek planları üst ölçek planlar ile uyumlu hale getirmekle
yükümlüdürler.
1/1.000 ölçekli uygulama imar planının 1/25.000 ölçekli Muğla Nazım İmar
Planı’ndan önce onaylanmış olması sebebiyle yürürlüktedir. Ancak; Alt ölçekli ve üst
ölçekli planların birbiri ile uyumunu sağlamak için, 421 ada 11 parsel numaralı Muğla Su
ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’ ne ait taşınmazda “Arıtma Tesisi”
yapılabilmesi için 1/25.000 ölçekli Muğla Nazım İmar Planı’nının 1/1.000 ölçekli
uygulama imar planı ile uyumlu hale getirilmesi konusunda Muğla Büyükşehir Belediyesi
İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı’ na 16.01.2017 tarih ve 929 sayı ile müracaat
yapılmıştır. (Ek-26)
Projeye esas alan ile ilgili, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu
Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş 20.01.2017 tarih ve 129878 sayılı bahse geçen
alanın kuru marjinal tarım arazisi olması nedeniyle atıksu arıtma tesisi olarak
kullanılmasının uygun görüldüğüne ilişkin yazısı bulunmaktadır. (Ek-27)
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “2) Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak
üzere, gıda tarım ve hayvancılık il müdürlüğü tarafından talep edilmesi halinde tarım dışı
kullanımı için gerekli başvurularda bulunulacağı bahsedilmiştir. Ancak tarım il müdürlüğ
talep etmez ise başvuruda bulunulmayacak ve olumlu görüş alınıp alınılmaması
durumunda ne yapılacağı açıkça yazılmamış ve taahhüt edilmemeiştir. Sadece başvuru
yapılacağı beyan edilmiştir. Tarım dışı kullanım için tarım il müdürlüğünün talep
etmesinden ziyade talep sahibinin çed süreci aşamasında tarım il müdürlüğü olumlu
görüşünü alması ve çed dosyasına eklenmesi gerekmekte idi. Bu gerek yerine getirilmeden
verilen çed yeterlilik kararının hukuka aykırılığını göstermektedir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Projeye esas alan ile ilgili, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu
Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş 20.01.2017 tarih ve 129878 sayılı bahse geçen
alanın kuru marjinal tarım arazisi olması nedeniyle atıksu arıtma tesisi olarak
kullanılmasının uygun görüldüğüne ilişkin yazısı bulunmaktadır. (Ek-27)
2.4 Proje Alanı ve Etki Alanında Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu
Altında Bulunan Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına
belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb.)
Proje alanı ve etki alanında devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında
olan askeri yasak bölgeler bulunmamaktadır. Ancak; yapılması planlanan projeye esas
alan, Muğla Büyükşehir Belediyesi’ nden 09.06.2016 tarihinde Muğla Su ve Kanalizasyon
İdaresi Genel Müdürlüğü’ ne arıtma tesisinin yapılabilmesi için devir edilmiştir.
111
TESİSİ PROJESİ
2.5 Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükü (proje alanı ve etki alanındaki
hava, su, toprak kirliliği hakkında bilgi verilmelidir.
Hava :
Hava kalitesini etkileyen başlıca faktörler topografya, meteoroloji, doğal örtü, gibi
tabii ve nüfus artışı, plansız kentleşme ve sanayileşme gibi beşeri faktörlerdir. Bölge’de de
hava kalitesini etkileyen temel faktörler sıralamasında Aydın için evsel ısınma-yakıt
kalitesi ve trafik, Denizli için şehir merkezindeki evsel ısınma-yakıt kalitesi ve topografik
faktörler, Muğla’da ise evsel ısınma ve sanayi ilk sıralarda yer almaktadır (Temiz Hava
Eylem Planı, 2010; Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Değerlendirme
Raporu, 2012).
Bölge’deki 5 istasyondan alınan ölçümler sonucu elde edilen 2012 yılı hava
kalitesi ortalama değerleri içerisinde %90’ın üzerinde ölçüm verisi bulunmadığından
Denizli-1, Denizli-2 ve Muğla-2 (Yatağan) istasyonlarının yıllık ortalama değerleri
hesaplanamamıştır. 2012 yılı yıllık ortalama partiküler madde (PM10) sıralamasında
Türkiye’de ki tüm istasyonlar içerisinde Aydın en kirli 19. istasyon; kükürtdioksit (SO2)
sıralamasında ise Muğla-1 en kirli birinci, Aydın ise en kirli dördüncü istasyon olarak
belirlenmiştir. Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen
PM10 parametresi için 180 µg/m3, SO2 parametresi içinse 310 µg/m3 olarak alınan sınır
değerlere göre 2012 yılı kısa vadeli sınır değer (KVS) aşım sayılarına bakıldığında
partiküler madde açısından Denizli dikkat çekmektedir. Nitekim tüm istasyonlar içerisinde
KVS aşım sayısında partiküler madde için Denizli-1 23. istasyon olmuştur.(Güney Ege
Bölgesi Çevre Durum Raporu 2013)
Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi Bülteni, 2013
2012 yılı ortalamaları değerlendirildiğinde uzun vadeli sınır değer hiçbir

istasyonda aşılmamıştır. Ancak kısa vadeli sınır değer aşım sayıları oldukça dikkat
çekicidir. Hava kalitesi konusunda geçiş döneminin tamamlanmasıyla birlikte mevcut
limit değerlerde düşüş olacak ve AB limit değerlerine uyum süreci başlayacaktır. Uyum
süreci için başta yakıt kalitesi ve tüketimi olmak üzere tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Bölge’de enerji verimliliğine ilişkin yürütülecek çalışmalar çevre sağlığı ve hava
kalitesinin iyileştirilmesiyle doğrudan bağlantılıdır. Nitekim kentiçi ulaşımda özel
araçların ağırlığı Aydın başta olmak üzere hava kalitesini etkileyen bir diğer faktördür. Bu
doğrultuda illerde toplu taşımanın yaygınlaştırılması ve özendirilmesi, toplu taşıma
araçlarında çevreye duyarlı teknolojilerin tercih edilmesi durumunda kısa ve orta vadede
hava kalitesinde değişimler gözlenebileceği tahmin edilmektedir. Ayrıca binalarda ısı
yalıtımının yapılması ve başta jeotermal olmak üzere yenilenebilir enerjinin kullanımının
araştırılması enerji verimliliğinin yanında ısınmadan kaynaklı hava kirliliğinin
azaltılmasında etkili olacaktır.
112
TESİSİ PROJESİ
Su:
2010 yılı TÜİK verilerine göre Bölge’de 127 belediyede kanalizasyon şebekesi ile
hizmet verilmektedir. Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu
içindeki oranlarına bakıldığındaysa Aydın ve Muğla’nın Türkiye ortalamasının altında
kaldığı görülmektedir. Bu oran özellikle Muğla’da oldukça düşüktür.
Kanalizasyon şebekesi bulunmayan alanlarda atıksular fosseptik çukurlarında

bertaraf edilmektedir. Ancak sağlıklı inşa edilmeyen fosseptikler ve vidanjörlerle çekilen
atıksuların gelişigüzel alanlara boşaltılması risk unsuru oluşturmaktadır. Kanalizasyon
şebekesinin zayıf olduğu Muğla’da fosseptik çukurlarının sağlıklı inşa edilmemesi, zirai
mücadele ilaçlarının kontrolsüz kullanımı gibi nedenlerle su kirliliği gözlenmektedir.
Şekil 9: Kanalizasyon şebekesi ve atıksu arıtma tesisi durumu
Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%)
Arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%)
Avrupa ülkelerinin büyük bölümünde evsel nitelikli atıksuların %80-90 oranında

bir atıksu arıtma tesisine iletildiği bilinmektedir. Mevcut koşullar değerlendirildiğinde
Türkiye’nin bu alanda Avrupa’nın gerisinde kaldığı görülmektedir. (Güney Ege Bölgesi
Çevre Durum Raporu 2013)
Toprak
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan CORINE istatistik verilerine

göre 2000-2006 yılları arasında arazi kullanım değişiklikleri tespit edilmiştir Aynı yıllar
dâhilinde Muğla İlinde tarımsal alanlar, orman ve yarı doğal alanlarda azalma meydana
gelmiştir.
Muğla İlinde turizm faaliyetlerinin etkisiyle yaşanan nüfus artışı yerleşime açılan
alanlarındaki artışı tetiklemektedir. Bu da orman ve yarı doğal alanlarla tarım alanları
üzerinde baskı oluşturmaktadır. İlde orman alanlarındaki azalmanın diğer nedenini de
orman yangınları oluşturmaktadır (Türkiye Çevre Durum Raporu (2011), zira Türkiye
113
TESİSİ PROJESİ
orman alanlarının yangın hassasiyet derecelerine bakıldığında Muğla’nın 1. Derecede

orman yangınına hassas alanlar içerisinde yer aldığı görülmektedir
Bölgede özellikle vahşi depolama sahalarından çıkan sızıntı suları özellikle

toprak kalitesini etkileyen en önemli unsurdur. Endüstriyel atıksu ve kentsel atıksulara
ilişkin yönetim ve denetim eksiklikleri de toprak kalitesini bozan diğer hususlar
arasında yer almaktadır.
Toprağın yapısı, yüzeyinin çıplaklığı, arazinin eğimi ve toprağı yanlış işleme gibi
faktörler erozyon riskini arttıran nedenlerdir. Muğla ilinde coğrafi şartların etkisiyle
ormanlık alanlar zarar verici erozyon tehlikesiyle karşı karşıya olmamakla birlikte
erozyon kontrolüne yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
2.6 Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri
2.6.1 Bölgesel Jeoloji (çalıma alanının işaretlendiği 1/25.000 ölçekli genel jeoloji
haritası
Projenin yapılacağı alanda magmatik kökenli Andezit-trakiandezit ile düzlüklerde

tüf kökenli alüvyonel seviyeler gözlenmektedir. Batı Anadolu'da yer alan Bodrum
Yarımadası'nda, temeli Paleozoik yaşlı ve 'GüllükFormasyonu' olarak adlandırılan,
konglomera-kumtaşı-şeyl detritik ardalanmalarından meydana gelen, hafif metamorfik bir
birim oluşturur. Mesozoyik yaşlı birimler, Triyas-Liyas yaşlı dolomotik kireçtaşları
(Pazardağı Formasyonu); Liyas-Malm yaşlı siltli-marnlı kireçtaşları (Karadağ
Formasyonu); ve daha üstte Malm-Senomaniyen yaşlı pelajik kireçtaşları (Kışladağı
Formasyonu) ile tüm bu çökelleri üstleyen üst Kretase-Paleosen yaşlı bir vahşi fliş
(Bodrum Formasyonu) ile belirgindirler. Senozoyik kaya birimleri, Eosen- Oligosen yaşlı
çökeller (Koyunbaba Formasyonu) ile başlar. Daha sonra Yarımada da şiddetli bir
magmatizma etkin olarak çeşitli evrelerde plütonik ve volkanik kayaçları oluşturmuştur.
İlk kez orta miyosende bir monzonit intrüzyonu izlenir. Daha sonra yaygın bir
kalkalkalin volkanizma etkin olmuş ve tüf-aglomera yatakları, andezit-trakiandezit-latit-
dasit-riyodasit türde lavlar oluşmuştur. Kabuksal malzeme ürünü bu kalkalkalin
volkanizma belirgin bir süreçten sonra gittikçe, manto ürünü alkali olivin bazaltik
oluşumlara dönüşmüştür. Bu suretle ikinci volkanik evre başlamış olu2p, bu kez alkali
nitelikte ve dayklar şeklinde bazalt-trakibazalt-trakit türde lavlar oluşmuştur.
İnceleme alanında, volkanizmanın üst miyosende bitiminden sonra, alt pliyosende

oluşmuş kireçtaşları izlenir. Daha sonra kuvaternerde, travertenler, yamaç molozları,
alüvyonlar ve olasılıkla komşu Kos Adası’nda havadan gelen süngertaşı parçaları ve tüfler
yer alırlar. Proje sahasının incelenmiş olduğu Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu ve 1/25.000
ölçekli Genel Jeoloji Haritası Ek-10’ da sunulmuştur.
114
TESİSİ PROJESİ
Resim 11: Genel Jeoloji Haritası
115
TESİSİ PROJESİ
2.6.2 Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojisi (inceleme alanına ait 1/5000 varsa 1/1000
ölçekli jeoloji haritası ile bölgesel ve inceleme alanlarına ait stratigrafik kesit
eklenmeli ve bölüm içerisinde atıfta bulunulmalıdır)
Proje alanı ve bölgede magmatizma son derece etkin olup, çeşitli evrelerde
plütonik ve volkanik kayaçlar oluşmuştur. Bodrum yarımadasındaki magmatizma oldukça
karmaşık ve ayırtlanması güç olup, ilk kez Orta Miyosende yarımadanın batısında,
Kadıkalesi köy yakınında bir monzonit intruzyonu ile etkin olmuştur. Ayrıca ikinci bir
intrüzyon da Tülüce adasında izlenmiştir. Her iki mevkiide de kayaç monzonitik türde
olup, gri-yeşil renkli, çok sert ve kompakttır.
Orta Miyosen yaşta kalkalkalin lavlarda incelemeler yapmış ve genellikle

trakiandezitik türde olduklarını belirtmişlerdir. Bodrum kalkalkalin lavları Orta-Üst
Miyosende oluştuktan sonra, volkanizmanın bitiminden bir süre sonra, akarsular
aracılığıyle volkanik yüzleklerden koparılan kırıntılar uzak mesafelere taşınmış ve Milas,
Turgutreis, Yatağan, Çine, Muğla ve Ören dolaylarındaki karasal Neojen havzalarında
çökelime katılarak tüfit düzeyleri oluşturmuşlardır. Bu yörelerde tüfitlerin geniş yer aldığı
Neojen havzalarında hiç bir volkanik merkez ve lav yüzleği bulunmayışı nedeniyle bu
tüfitlerin Bodrum'dan akarsularla taşınmış olmaları gerekir. Ancak, bölgede Muğla-
Yatağan arasındaki Neojen çökellerinde ayrıntılı sedimantolojik incelemeler yapan bazı
araştırıcılar, bu tüfit düzeylerinin Bodrum yarımadasındaki volkanik merkezlerden şiddetli
patlamalarla ince piroklastiklerin geniş alanlara havadan yayılmaları ve rüzgârlarla
sürüklenmeleri sonucu oluştuklarını öne sürmektedirler.
Proje yerinde alüvyonel birimler hakim olup, alüvyon kökenli volkanik kökenlidir.
karbonat konkresyonlu, ince karbonat çakıllı, kil içerikli silt-ince kum karakterlidir. Tüfler
yer yer gevşek yapıda derinlere doğru tüfitleşmektedir.
Proje yeri ve çevresi günümüzde tansiyon kuvvetleri rejimi altındadır ve çekim

fayları(Eğim atımlı normal fay) meydana gelmiştir. Ancak horst bölgelerinde (İki graben
arasında) kompresif kuvvetler etkisiyle ters faylar meydana gelmiştir. Bu özellikten
anlaşılacağı üzere1. Deprem Kuşağı’nda yer almıştır.
116
TESİSİ PROJESİ
Şekil 10: Proje Alanına Ait Stragrafik Kesit **
** Kaynaklar: BURRİ,C. 1967.Bodrum Volkanitleri,DORA, Ö. (1981). Bafa Gölü Gözlü Gnaysları Kafes Yapısı ve Oluşum
Yaşı. (9 EylülÜniversitesi),ERCAN, T. (1979-1981). Bodrum Volkanitleri,KUN, N. (1982). Aydın İli, Çine İlçesi, Akçaova
Civarı Jeolojisi. (9 Eylül Üniversitesi),
2.6.3 Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları
(onaylayan kurum, onat tarihi, kapak, imar durumu, afet durumu, yerleşime
uygunluk değerlendirmesi, sonuç ve onay sayfaları ile inceleme alanını içine alan
yerleşime uygunluk değerlendirme paftası rapora eklenmelidir, bu raporlar yok ise
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 19.08.2008 tarih ve 103337 sayılı Genelgesi
ekindeki formatıa göre hazırlaancak ve Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığının 19.02.1010 tarih ve 373 sayılı (2010/1) Genelgesine göre onaylanacak
olan imar planına esas jeoloik-jeoteknik etüt raporlarının ilgili kuruma onaylatılması
gerekmektedir)
Proje kapsamında yapılacak yapılar için, 19.02.1010 tarih ve 373 sayılı (2010/1)
Genelgesi, 19.08.2008 tarih ve 10337 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ( Afet İşler
Genel Müdürlüğü) Genelgesi ve 11.11.2008 gün ve 13171 sayılı Makam Oluru
doğrultusunda hazırlanmış İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporları ilgili
kuruma değerlendirilmek üzere gönderilmiştir.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere
proje alanına ait imar planına esas jeoloji ve jeoteknik etüd raporlarının onaylı halleri
istenmektedir. Ancak rapor ekinde sadece onaya sunulan dosyanın müracaat dilekçesi
117
TESİSİ PROJESİ
bulunmaktadır. Onaylı raporlar bulunmamakta olup bu hususta verilen çed yeterlilik

kararının hukuka aykırılığını göstermektedir” denilmektedir.
Bu kapsamda,
İmar Planına Esas hazırlanmış Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporunun onaylanması için

12.10.2016 tarih ve 2016/018 sayılı yazı ile Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü İmar
ve Planlama Şube Müdürlüğü’ ne başvurulmuştur. İmar Planına Esas hazırlanmış Jeolojik-
Jeoteknik Etüt Raporu 22.12.2016 tarih ve 15288 sayılı dilekçe ile onaylanmıştır olup
dilekçe Ek-11’ de sunulmuştur.
çed raporu eklerinde bulunan zemin etüd raporu sonuçlar kısmında proje alanının; zemin
taşıma gücü, dolgu ve yüksek yer altı suyu seviyesinden dolayı önemli alanlar 5 (ÖA-5)
olarak sınıflandırılmış ve mühendislik problemleri açısından (şişme, oturtma, taşıma gücü
vb.) Önlem alınabilecek alanlar olarak değerlendirilmiştir. Ancak projenin yapılması
açısından net bir ifade ile yapılabileceği veya yapılamayacağı, risk poranının ne olduğu
hakkında bilgi verilmemiş net bir karar ortaya konulmamıştır. Bu hususta verilen ÇED
yeterlilik kararının hukuka aykırılığını göstermektedir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
İmar planına esas hazırlanan Jeolojik-Jeolojik Etüt Rapooru içerisinde sonuç-

öneriler bölümünde, var ise “Önlemli Alanlar” ile ilgili belirtilen tüm önlemler alınacaktır.
Önlemli Alanlar için belirtilecek olan önlemler alınmadan inşaat işlemine
başlanmayacaktır. İş esnasında ve iş bitiminde tüm afetlerin tetiklenme durumu
belirlenmelidir. Eğer bu çalışmalar neticesinde sahada afet tehlike ve riski varsa proje
sahiplerince gerekli önlemler alınacak ve uygulanacaktır.
İnşaat sürecindeki kazı çalışmalarında oluşacak şevler açıkta bırakılmadan uygun

projelendirilecek istinat yapılarıyla desteklenecektir.
2.7 Proje Alanı ve Etki Alanının Doğal Afet ve Depremsellik Durumu
2.7.1 Doğal Afet Durumu (7269 sayılı yasada belirtilen deprem dışındaki heyelan, su
baskını, çığ, kaya düşmesi vb. doğal ve insan kaynaklı afetlerin oluş zamanları,
büyüklükleri, etki alanları sebep oldukları can ve mal kayıpları vb. hakkında bilgi
verilmelidir.)
Planlanan proje bölgesinde 2011-2015 yılları arasında meydana gelmiş fevk

olayları Tablo 63’ de verilmiştir.
118
TESİSİ PROJESİ
Tablo 63: FEVK Olayları
TARİH İSTASYON OLAY ZARAR
28.01.2011 Bodrum Yağış ve sel Yerleşim yerleri zarar gördü

18.02.2011 Bodrum Fırtına Ağaçlar kırıldı
06.01.2012 Bodrum Fırtına Ağaçlarda dallar kırıldı
06.02.2012 Bodrum Fırtına Ağaçlarda yerinden söküldü
18.04.2012 Bodrum Hortum İnsanlar zarar gördü
25.11.2013 Bodrum Şiddetli yağış sel su Yerleşim yerleri zarar gördü
baskını
30.12.2014 Bodrum Milas Şiddetli yağış sel su Yerleşim yerleri zarar gördü
baskını
07.01.2015 Bodrum Milas Don Ekili tarım alanları zarar gördü
09.01.2015 Bodrum Milas Don Ekili tarım alanları zarar gördü
22.09.2015 Bodrum Şiddetli yağış sel su İnsan hayvan ve yerleşim yerleri zarar gördü
baskını
22.10.2015 Bodrum Şiddetli yağış sel su Ulaşım araçlari zarar gördü
baskını
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2011-2015)
Tablo’dan görüldüğü üzere Bodrum İlçesi civarında heyelan, kaya düşmesi, çığ
gibi Doğal Afetler meydana gelmemiştir.
Proje alanında, 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak
Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” kapsamında kalan heyelan, kaya düşmesi,
çığ, su baskını, vb. gibi afet bakımından risk durumu mevcut değildir. Olası taşkın riskine
karşı alınacak önlemler “3.14 Olası Taşkın Riski ve Alınacak Önlemler” başlığı altında
detaylı açıklanmıştır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere,
Bodrum İlçesinde 2011-2013-2014-2015-2016 yıllarında “şiddetli yağış, sel-su baskını”
olayları ve yerleşim yerlerinin zararlarından bahsedilmiş ancak hemen altındaki
paragraflarda hiç bir kurum görüşü olmadan proje alanının böyle bir risk durumu mevcut
olmadığı yazılmıştır. Bu hususta verilen ÇED yeterlilik kararının hukuka aykırılığını
göstermektedir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Muğla Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ve DSİ Etüt, Planlama ve

Tahsisler Dairesi Başkanlığı ÇED Raporu komisyon üyemizdir.
Rapor içerisinde, Muğla İli 2011-2015 yılları arasında gerçekleşen FEVK Olayları
incelenmiştir. 2011-2015 yılları arasında bu alanda heyelan, kaya düşmesi, çığ gibi doğal
afetlerin olmadığı görülmüş olup rapor içerisinde risk durumu olmadığı yer almaktadır.
Ancak, olası su baskını vb. durumlarda alınacak önlemler rapor içerisinde Bölüm “3.14
Olası Taşkın Riski ve Alınacak Önlemler” başlığı altında detaylı açıklanmıştır.
119
TESİSİ PROJESİ
Şiddetli yağış, su baskını gibi olaylar MUSKİ’ yi de zarara uğratacaktır. Seçilen

alan için konu ile ilgili risk durumu olsa idi DSi tarafından görüşünde belirtileceği
düşünülmektedir. Nihai ÇED Raporu DSİ tarafından incelenmiş olup olumlu görüş
verilmiştir.
2.7.2 Proje Alanında Daha Önceden Alınmış Bir “ Afete Maruz Bölge(AMB) Kararı”
Olup Olmadığı, Böyle Bir Karar Var İse AMB Kararı Tarihi, Sınırları, Kararın
Alınış Nedeni Vb. Hakkında Detaylı Bilgi
7269 sayılı Afet Yasası uyarınca alınmış herhangi bir yasaklılık-kısıtlılık durumu
yoktur. Proje alanında daha önceden alınmış Afete Maruz Bölge Kararı bulunmamaktadır.
2.7.3 Deprem Durumu (inceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan mevcut fayların
faaliyet alanına uzaklıkları, etkileri, geçmişte ve son dönemde meydana gelen
depremlerden kısaca bilgi verilerek, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına, diri fay
haritasına ve uyulacak yönetmeliklere atıfta bulunulmalıdır. Deprem Bölges haritası
rapora eklenmelidir.)
Bakanlar Kurulu’nun 18.04.1996 gün ve 96/8109 sayılı kararı ile kabul edilen
“Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında Turgutreis Mahallesi dahil olmak üzere tüm
Muğla ili 1. Derece Deprem Bölgesi olarak tanımlanan alan içinde yer almaktadır. Bu
nedenle atıksu arıtma tesislerinin projelendirilmesinde deprem riskinin göz önünde
bulundurulması gerekmektedir. Deprem Bölgeleri Haritası Şekil 11, Muğla İli Deprem
Bölgeleri Haritası Şekil 13 ile verilmektedir.
Şekil 11: Deprem Bölgeleri Haritası
120
TESİSİ PROJESİ
Şekil 12: Türkiye Diri Fay Hattı Haritası**
**Kaynak: Maden tetkik ve arama genel müdürlüğü-Türkiye Diri fay hattı haritası
Bölgede son olarak 06.10.2016 tarihinde saat 08:03:07 Ege Denizi, 51.00 km.
Muğla İli Bodrum ilçesinde 1,6 (M.L) büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir.(T.C.
başbakanlık afet ve acil durum yönetimi başkanlığı deprem dairesi başkanlığı)
Şekil 13: Muğla İli Deprem Bölgeleri Haritası
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından

hazırlanmış ve Bakanlar Kurulu’nun 18.4.1986 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile yürürlüğe
girmiştir. Bu haritaya göre, Muğla Bölgesi 1. Derece deprem bölgesi içindedir.
121
TESİSİ PROJESİ
Muğla İli ve çevresinde oluşan depremlere ilişkin deprem aktivite haritası Şekil
14’de sunulmuştur.
Şekil 14: Muğla İli ve Çevresi Deprem Aktivitesi
Kaynak: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı
01/01/1900 - 30/09/2016 tarihleri arasında, (36.888 - 37.317) K ve (27.284 - 28.686) D

koordinat aralığında, büyüklüğü 4 <= M < 10 arasında olan depremler Şekil 14 üzerinde
gösterilmiştir.
Yapılacak olan her türlü yapıda Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına uyulacaktır.
2.8 Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrojeolojik Özellikleri, Yeraltı Su

Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri
Atıksu arıtma tesisi ve kanalizasyon hatlarının bulunduğu Bodrum Yarımadası

yeraltısuyu bakımından oldukça kısıtlı bir bölgedir. Proje alanı ve etki alanını kapsayan
etüt raporları incelendiğinde;
1974 yılında DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nce hazırlanan "Bodrum-Karatoprak

Yarımadası Hidrojeolojik Etüt Raporu"na göre; etüt alanında yeraltısuyu topografik yapı
ve formasyon durumlarına göre, kıyı boyunca uzanan 13 küçük ovada toplanmıştır.
Alüvyon, andezit, andezit tüfü ve aglomera birimleri bir miktar iyi kaliteli yeraltısuyu
taşırlar. Anılan raporda etüt alanındaki ovalardan yılda emniyetli olarak 9.74 hm3 yeraltı
suyu çekilebileceği belirlenmiş olup geçen zaman içinde yapılan gözlemler ve doneler
dikkate alınarak bu değer 1998 yılında 11 hm3/yıl olarak revize edilmiştir.
1982 yılında Karaova'da 1,364 ha arazinin sulanması gayesiyle hazırlanmış olan

"Bodrum-Karaova projesi" Bodrum Yarımadası’na içme ve kullanma suyu sağlayacak
şekilde 1985 yılında revize edilmiştir. Revize planlama raporunda barajın 2 m
yükseltilerek Gökpınar deresinin baraja derive edilmesi, bu şekilde Bodrum Yarımadası'na
122
TESİSİ PROJESİ
2,7 hm3/yıl, kısıntılı sulama şartlarında 5 hm3/yıl içme ve kullanma suyu verilmesi
öngörülmüştür.
Bodrum Yarımadası dâhilinde, Bodrum Belediyesi hariç diğer bütün belediyeler

son yıllara kadar sularını yarımada içinde ve kendi bölgelerinde açtıkları kuyulardan temin
etmektedirler. DSİ Bodrum Yarımadası Acil Su Temini Projesi kapsamında yarımadanın
tüm acil ihtiyacı dikkate alınmıştır. Bu projeyle birlikte, 6360 Sayılı kanun sonrasında
işletmesi MUSKİ tarafından gerçekleştirilen, Güvercinlik İçmesuyu Arıtma Tesisi 2012
yılında devreye alınmıştır ve Bodrum Yarımadası’nda yer alan 10 adet (Bodrum, Bitez,
Konacık, Ortakent, Turgutreis, Yalıkavak, Gündoğan, Göltürkbükü, Gümüşlük ve Yalı)
yerleşim yerinin içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Aynı
zamanda, yarımadanın su temin sisteminde yeraltısuyundan da yararlanabilmek adına,
Turgutreis Merkez başta olmak üzere proje bölgesinde yer alan yerleşim birimleri için,
MUSKİ tarafından yeni kuyular açılmıştır.
Proje alanında, yapılan zemin sondajlarında yeraltı suyu 6.10 m ile 8.00 m arasında
değişmektedir. Kazı ve imalat sıranda gelebilecek su akışlarına karşı proje alanı etrafında
drenaj kanalları öncelikle oluşturulacaktır.
Projenin yapım aşamasında yüzeysel ve yaraltısu kaynakları kullanılmayacaktır.
2.9 Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrolojik Özellikleri, Yüzeysel Su

Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri
1/25000’lik Topografik Haritada Gösterimi
Atıksu arıtma tesisi ve kanalizasyon hatlarının bulunduğu proje alanı, Muğla İli,
Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesi’nde gerçekleşecektir. Turgutreis Mahallesi’nde
Akdeniz iklimi hüküm sürdüğünden yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır.
Kıyıdan içeriye gidildikçe kara ikliminin tesiri görülür ve ısı düşer.
Bodrum’da 56 yıllık Rasat süresini baz alarak yapılan gözlem kayıtlarına göre, en
düşük yağışın görüldüğü ay, ortalama 0,3 mm ile Temmuz ayıdır. En yüksek miktarda
yağışın görüldüğü ay ise ortalama 231,6 mm ile Eylül ayı olup, yıllık ortalama toplam
yağış miktarı alan başına 59,81 mm’dir. Günlük maksimum yağış miktarı ise 204 mm
olarak ölçülmüştür.
Akdeniz ikliminin özelliklerine uygun olarak yağış en fazla kış aylarında, en az yaz
aylarında alınmaktadır. İlçeye ait aşağıda yer alan tabloda, yağış değerleri kullanılarak
grafik oluşturulmuştur.
Tablo 64: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarları verileri

Rasat
Parametre Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
56 88,1 95,1 61 42,4 39 39,2 5 15,1 231,6 102,2 124,5 86,6 231,60
Maksimum Yağış (mm)
Toplam Yağış Ortalaması 56 146,6 118,1 73,7 39,7 16,1 4,7 0,3 0,7 15,9 47 94,5 160,4 59,81
(mm)
123
TESİSİ PROJESİ
YAĞIŞ GRAFİĞİ
250
200
150
100
Toplam Yağış
50 Ortalaması (mm)
0
Grafik 1: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Oluşturulmuş Yağış Miktarları Grafiği
Proje alanına kuş uçumu yaklaşık 700 m mesafede yer alan Akar Dere’nin projeden
olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir.( Şekil 15)
700 METRE
AKARDERE
Şekil 15: Proje alanınına yakın mesafedeki Yüzeysel Su Kaynaklarının 1/25000 Topografik Haritada
gösterimi
2.10 Proje Sahasının Bulunduğu Alana En Yakın Orman Mesafesi

Proje sahası, orman arazisi içinde yer almamakta olup en yakın orman alanına olan
kuş uçuşu mesafesi yaklaşık olarak 1 km’dir.
124
TESİSİ PROJESİ
2.11 Meteorolojik Özellikler ve Veriler

Muğla ilinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.
Kıyıdan içeriye gidildikçe kara ikliminin tesiri görülür ve ısı düşer. Kıyılarda kar yağışı görülmez.
İç kısımlarda ise senede 1-2 gün kar görülebilir.
Şekil 16: Sıcaklık Değerleri

Kaynak: http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=MUGLA#sfB
2.11.1 Bölgenin Genel İklim Koşulları
Faaliyet Muğla İli, Bodrum İlçesi Turgutreis Mahallesi’nde gerçekleşecektir.

Turgutreis mahallesinde Akdeniz iklimi hüküm sürdüğünden yazları sıcak ve kurak,
kışları ılık ve yağışlıdır. Kıyıdan içeriye gidildikçe kara ikliminin tesiri görülür ve ısı düşer.
Projenin hazırlanmasında Orman ve Su işleri Bakanlığı Meteoroloji Genel

Müdürlüğünden temin edilen; Bodrum Meteoroloji İstasyonu 1960-2015 Bülteni
kullanılmıştır. (Ek-12)
Meteorolojik parametrelerin dağılımlarının tümü, aşağıda tablo, grafik ve yazılı
anlatım olarak verilmiştir.
2.11.2 Basınç Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Basınç)
Proje sahasının bulunduğu Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesi,

Bodrum Meteoroloji İstasyonu verilerine göre 1960-2015 yılları arasında kaydedilen yıllık
ortalama basınç değeri 1010.4 hPa olarak belirlenmiştir. En yüksek basınç 1030.0 hPa
değeri ile Ocak ayında gözlenmiştir. En düşük basınç 979.1 hPa değeri ile Ocak ayında
gözlenmiştir. Yöreye ait aşağıda yer alan tabloda basınç değerleri kullanılarak grafik
oluşturulmuştur.
Tablo 65: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri (1960-2015)

Rasat
Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Sayısı
En Yuksek 56 1030 1028,9 1027,6 1026,3 1020 1019,2 1013 1014,7 1019 1022,6 1028 1028,3 1030,00
Basinc (hPa)
Ortalama 56 1013,7 1012,6 1011,6 1010 1009,6 1007,7 1004,8 1005,3 1009,2 1012,4 1014,1 1013,9 1010,4
Basinc (hPa)
En Dusuk 56 979,1 985 991,4 992,4 997,4 995,8 997,4 998,6 1000 998,5 998,8 992,8 979,1
Basinc (hPa)
125
TESİSİ PROJESİ
Basınç Grafiği
1040
1030
1020
1010
1000
En Yuksek Basinc (hPa)
990
980 Ortalama Basinc (hPa)
970 En Dusuk Basinc (hPa)
960
950
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Ağustos
Ocak
Haziran
Ekim
Kasım
Temmuz
Eylül
Aralık
Grafik 2: Bodrum 56 Yıllık Rasat Süresi İle Oluşturulmuş Basınç Grafiği
2.11.3 Sıcaklık Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Sıcaklık)
Bodrum Meteoroloji İstasyonu 1960-2015 gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama

sıcaklık 19,1 ºC, maksimum sıcaklıkların ortalaması yıllık 24 ºC, minimum sıcaklıkların
ortalaması yıllık 13,5 ºC’dir.
Aylık ortalama sıcaklığın en düşük olduğu ay, 11,3 ºC ile Ocak, aylık ortalama
sıcaklığın en yüksek olduğu ay, 28,3 ºC ile Temmuz ayıdır.
Tablo 66 Bodrum Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri (1960-2015)

Rasat
Sayısı
56 11,3 11,4 13,3 16,5 21 25,7 28,3 28,1 24,6 20,3 16,2 13 19,1
Ortalama Sıcaklık.
56 23,1 24 28,7 31,2 37,2 42,3 44,2 45 42,6 38,9 31 24,5 45

Maksimum Sıcaklık
Maksimum Sıcaklık 56 15,1 15,4 17,6 21,1 26,1 31,2 34,2 34,1 30,4 25,6 20,5 16,6 24
Ort.
56 -4 -4,5 -1,8 2,8 0,5 12,6 17,8 18,5 10,8 7,8 -4 -1,5 4,6
Minimum Sıcaklık
Minimum Sıcaklık 56 8,3 8,3 9,8 12,7 16,6 20,8 23,2 23,3 20,4 16,8 13 10 15,3
Ort.
126
TESİSİ PROJESİ
Sıcaklık Dağılımı
50
Ortalama Sıcaklık (°C)
40
Maksimum Sıcaklık (°C)
30
20 Maksimum Sıcaklıkların
Ortalaması (°C)
10
Minimum Sıcaklık (°C)
0
Minimum Sıcaklıkların
-10 Ortalaması (°C)
37TGrafik 3: Bodrum 56 Yıllık Rasat Süresi İle Oluşturulmuş Sıcaklık Grafiği
2.11.4 Yağış Dağılımı (Ortalama Toplam Yağış, Günlük Maksimum Yağış Miktarı)
Bodrum’da 56 yıllık Rasat süresini baz alarak yapılan gözlem kayıtlarına göre, en
düşük yağışın görüldüğü ay, ortalama 0,3 mm ile Temmuz ayıdır. En yüksek miktarda
yağışın görüldüğü ay ise ortalama 231,6 mm ile Eylül ayı olup, yıllık ortalama toplam
yağış miktarı alan başına 59,81 mm’dir. Günlük maksimum yağış miktarı ise 204 mm
olarak ölçülmüştür.
Akdeniz ikliminin özelliklerine uygun olarak yağış en fazla kış aylarında, en az yaz
aylarında alınmaktadır. İlçeye ait aşağıda yer alan tabloda, yağış değerleri kullanılarak
grafik oluşturulmuştur.
Tablo 67: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarları verileri

Rasat
Parametre Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
56 88,1 95,1 61 42,4 39 39,2 5 15,1 231,6 102,2 124,5 86,6 231,60
Toplam Yağış Ortalaması 56 146,6 118,1 73,7 39,7 16,1 4,7 0,3 0,7 15,9 47 94,5 160,4 59,81
(mm)
127
TESİSİ PROJESİ
YAĞIŞ GRAFİĞİ
250
200
150
100
Toplam Yağış
50 Ortalaması (mm)
0
Grafik 4: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Oluşturulmuş Yağış Miktarları Grafiği
2.11.5 Ortalama Nispi Nem
47 yıllık rasat verilerine göre ortalama nem oranı % 63,2 ve minimum nem oranı %
1’ dir. Bodrum İlçesinin coğrafik konumu göz önüne alındığında denize kıyısında
olmasından dolayı iç kısımlara oranla nem miktarı oldukça fazla bulunmaktadır. Bölgeye
ait 1960-2015 yılları arasında aşağıda yer alan tablodaki değerler kullanılarak grafikler
oluşturulmuştur.
Tablo 68: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Nem Miktarları verileri

Rasat
Sayısı
Ortalama Nem(%) 56 66,3 65,9 64,3 63,0 60,2 52,8 49,8 52,2 56,4 62,1 65,9 67,6 60,5
Minimum Nem(%) 56 5 8 4 2 3 4 5 1 5 10 7 8 1
Bağıl Nem Grafiği

80,0
70,0
60,0
50,0
40,0 Ortalama Nem(%)

Minimum Nem(%)
30,0
20,0
10,0
0,0
0 5 10 15
Grafik 5: Bodrum için Oluşturulmuş Nem Oranları Grafiği
128
TESİSİ PROJESİ
2.11.6 Buharlaşma Durumu (Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması, Günlük

Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması)
Bodrum Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama açık yüzey
buharlaşması 146,2 mm’dir. Günlük maksimum açık yüzey buharlaşması 28,2 mm, olarak
tespit edilmiştir.
Bodrum’a ait buharlaşma değerlerini gösteren tablo ve tabloya göre hazırlanan

grafik aşağıda sunulmuştur.
Tablo 69: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşması

Rasat
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Sayısı
Ortalama Açık
32 56,3 63,0 93,4 121,3 174,6 236,9 289,8 256,4 194,4 127,7 78,6 61,4 146,2
Yüzey Buhar
Buharlaşması (mm)
Maksimum Açık
32 6,0 6,4 8,1 10,0 12,4 28,2 21,3 24,0 13,3 10,0 7,6 6,6 28,2
Yüzey Buhar
Buharlaşması (mm)
Günlük Maksimum Açık Yüzey

Buharlaşması (mm)
30,0
25,0
20,0
15,0
Maksimum Açık Yüzey
10,0 Buharlaşması (mm)
5,0
0,0
Grafik 6: Bodrum için Oluşturulmuş Maksimum Açık Yüzey Buhar Buharlaşması Grafiği
129
TESİSİ PROJESİ
Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm)

300,0
250,0
200,0
150,0
Ortalama Açık Yüzey
100,0 Buharlaşması (mm)
50,0
0,0
Grafik 7: Bodrum için Oluşturulmuş Ortalama Açık Yüzey Buhar Buharlaşması Grafiği
2.11.7 Sayılı Günler Dağılımı (Ortalama Kar Yağışlı Günler Sayısı, Ortalama Kar
Örtülü günler Sayısı, Ortalama Sisli Günler Sayısı, Ortalama Dolulu Günler Sayısı,
Ortalama Kırağılı Günler Sayısı, Ortalama Orajlı Günler Sayısı)
Bölgenin sayılı günler dağılım değerleri 1960-2015 yılları arasında gözlenen

ortalama değerleri kapsamaktadır.
Bodrum Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yıllık kar yağışlı günler
sayısı 0,1, İlçe çapında kar yağışı çok ender görüldüğü için yıllık kar örtülü günler sayısı
0’dır. Yıllık sisli günler sayısı 0; Dolulu günler sayısı 0,2; Kırağılı günler sayısı 0,1 ve
Orajlı günler sayısı 2,1 gündür.
Sayılı günler verileri aşağıda yer alan tabloda ve verilerin grafiksel olarak
gösterimi ise aşağıdaki grafiklerde sunulmuştur.
Tablo 70: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Verileri

Parametre Rasat
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Sayısı
Kar Yağışlı Günler Sayısı 52 0,1 0,1 0,1 0,0 0,1
Kar Örtülü Günler Sayısı 56 0,0 0,0
Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 56 3,0 3,0
Ortalama Sisli Günler Sayısı 54 0,0 0,0 0,0
Ortalama Dolulu Günler Sayısı 52 0,5 0,4 0,3 0,2 0,0 0,1 0,1 0,3 0,2
Ortalama Kırağılı Günler

54 0,0 0,2 0,1
Sayısı
Ortalama Toplam Orajlı

52 4,1 3,5 2,3 1,7 1,6 0,7 0,2 0,1 0,8 2,5 3,1 4,4 2,1
Günler Sayısı
130
TESİSİ PROJESİ
Ortalama Kar Yağışlı ve Kar Örtülü

Günler Sayısı
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
Kar Yağışlı Günler Sayısı
0,0
Kar Örtülü Günler Sayısı
0,0
0,0
0,0
0,0
Grafik 8: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı
Grafiği
Ortalama Sisli Günler Sayısı

60
50
40
30 Ortalama Sisli Günler Sayısı
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Grafik 9: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Sisli Günler Sayısı Grafiği
131
TESİSİ PROJESİ
Ortalama Dolulu Günler Sayısı

0,5
0,5
0,4
0,4
0,3
0,3
0,2 Ortalama Dolulu Günler Sayısı
0,2
0,1
0,1
0,0
Grafik 10: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Dolu Yağışlı Günler Sayısı Grafiği
Ortalama Kırağılı Günler Sayısı

0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1 Ortalama Kırağılı Günler Sayısı
0,1
0,0
0,0
0,0
Şubat
Ağustos
Ekim
Mayıs
Haziran
Kasım
Temmuz
Ocak
Mart
Eylül
Nisan
Aralık
Grafik 11: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Kırağılı Günler Sayısı Grafiği
132
TESİSİ PROJESİ
Ortalama Toplam Orajlı Günler Sayısı

4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0 Ortalama Toplam Orajlı
1,5 Günler Sayısı
1,0
0,5
0,0
Şubat
Ağustos
Ekim
Mayıs
Haziran
Kasım
Temmuz
Ocak
Mart
Eylül
Nisan
Aralık
Grafik 12: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Ortalama Orajlı Günler Sayısı Grafiği
Bodrum İlçesi’nde, mevsimler arası sıcaklık farkı daha azdır ve iklim yumuşaktır.
Gece - gündüz sıcaklık farkları daha azdır.
2.11.8 Maksimum Kar Kalınlığı
Maksimum kar kalınlığı Ocak ayında 3 cm olarak gözlemlenmiştir.
Tablo 71: Maksimum Kar Kalınlığı

Rasat
Sayısı
Maksimum Kar Kalınlığı
56 3,0 3,0
(cm)
Maksimum Kar Kalınlığı (cm)

3,5
3,0
2,5
2,0
1,5 Maksimum Kar
1,0 Kalınlığı (cm)
0,5
0,0
Grafik 13: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Verileri İle Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği
133
TESİSİ PROJESİ
2.11.9 Rüzgar Dağılımı
Bodrum Meteoroloji İstasyonu rasat verilerine göre birinci derece hakim rüzgar
yönü NNE (Kuzey Kuzeydoğu), ikinci derece hakim rüzgar yönü N (Kuzey), üçüncü
derece hakim rüzgar yönü NE (Kuzeydoğu)’dır. İlçeye ait aşağıda yer alan Tablodaki
rüzgâr esme sayıları değerleri kullanılarak grafik oluşturulmuştur.
Tablo 72: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Rüzgârın Esme sayıları Toplamı Değerleri
(1960-2015)
RÜZGARIN ESME SAYILARI TOPLAMI (1960-2015)
Parametre Rasat S Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
N 56 4795 3743 4730 3528 3410 4836 6080 5238 4899 4612 4081 4545 50331
NNE 56 5706 4786 4688 4080 4300 4478 5278 5061 5112 5997 5755 6203 55758
NE 56 3852 3313 3076 2807 3007 2661 2850 3011 3428 4172 4260 4041 36774
ENE 56 3121 2793 2531 2275 2161 1739 1382 1411 2024 2971 3192 2928 25844
E 56 2019 1679 1776 1564 1047 800 584 737 1055 1703 1814 1814 14929
ESE 56 2246 2001 1963 1853 1133 697 576 680 1083 1725 2219 2580 16391
SE 56 3348 3117 3323 2829 2043 1034 745 1005 1211 1925 2948 3495 23819
SSE 56 3433 3957 4010 3793 3560 2714 2754 2824 2236 2450 3312 3527 35337
S 56 2502 2265 2419 2779 3134 2470 2738 2845 2068 1781 2306 2914 27550
SSW 56 1447 1584 2042 2772 3785 3108 2532 2604 2546 2369 1841 1556 26760
SW 56 737 761 1121 1599 1868 1832 1460 1597 1433 1112 755 768 14339
WSW 56 542 593 917 1241 1310 1248 1315 1650 1309 1037 587 546 11795
W 56 325 362 634 942 1181 1639 1905 2019 1538 858 557 433 11996
WNW 56 784 753 1113 1413 1768 2167 2441 2380 2163 1458 892 634 17385
NW 56 1221 1344 1565 1674 1761 2724 2517 2383 2179 1631 1109 1142 20203
NNW 56 3077 2818 3026 2480 2701 3734 4314 3475 3159 3122 2511 3073 34673
134
TESİSİ PROJESİ
Yıllık Esme Sayıları Grafiği

N
NNW70000 NNE
60000
NW 50000 NE
40000
WNW 30000 ENE
20000
10000
W 0 E
WSW ESE
SW SE
SSW SSE
S
Grafik 14: Bodrum İli 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Yıllık Yönlere göre Rüzgarın Esme
Sayıları Grafiği
Tablo 73: Kış Mevsimi Esme Sayıları Toplamı

Parametre Aralık Ocak Şubat Toplam
N 4545 4795 3743 13083

NNE 6203 5706 4786 16695
NE 4041 3852 3313 11206
ENE 2928 3121 2793 8842
E 1814 2019 1679 5512
ESE 2580 2246 2001 6827
SE 3495 3348 3117 9960
SSE 3527 3433 3957 10917
S 2914 2502 2265 7681
SSW 1556 1447 1584 4587
SW 768 737 761 2266
WSW 546 542 593 1681
W 433 325 362 1120
WNW 634 784 753 2171
NW 1142 1221 1344 3707
NNW 3073 3077 2818 8968
Tablo 74: İlk Bahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı

Parametre Mart Nisan Mayıs Toplam
N 4730 3528 3410 11668
NNE 4688 4080 4300 13068
NE 3076 2807 3007 8890
ENE 2531 2275 2161 6967
E 1776 1564 1047 4387
ESE 1963 1853 1133 4949
SE 3323 2829 2043 8195
135
TESİSİ PROJESİ
Parametre Mart Nisan Mayıs Toplam

SSE 4010 3793 3560 11363
S 2419 2779 3134 8332
SSW 2042 2772 3785 8599
SW 1121 1599 1868 4588
WSW 917 1241 1310 3468
W 634 942 1181 2757
WNW 1113 1413 1768 4294
NW 1565 1674 1761 5000
NNW 3026 2480 2701 8207
Tablo 75: Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı

Parametre Haziran Temmuz Ağustos Toplam
N 4836 6080 5238 16154
NNE 4478 5278 5061 14817
NE 2661 2850 3011 8522
ENE 1739 1382 1411 4532
E 800 584 737 2121
ESE 697 576 680 1953
SE 1034 745 1005 2784
SSE 2714 2754 2824 8292
S 2470 2738 2845 8053
SSW 3108 2532 2604 8244
SW 1832 1460 1597 4889
WSW 1248 1315 1650 4213
W 1639 1905 2019 5563
WNW 2167 2441 2380 6988
NW 2724 2517 2383 7624
NNW 3734 4314 3475 11523
Tablo 76: Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı

Parametre Eylül Ekim Kasım Toplam
N 4899 4612 4081 13592
NNE 5112 5997 5755 16864
NE 3428 4172 4260 11860
ENE 2024 2971 3192 8187
E 1055 1703 1814 4572
ESE 1083 1725 2219 5027
SE 1211 1925 2948 6084
SSE 2236 2450 3312 7998
S 2068 1781 2306 6155
SSW 2546 2369 1841 6756
SW 1433 1112 755 3300
WSW 1309 1037 587 2933
W 1538 858 557 2953
WNW 2163 1458 892 4513
NW 2179 1631 1109 4919
NNW 3159 3122 2511 8792
136
TESİSİ PROJESİ
- Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı
Grafik 15: Bodrum İli 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Mevsimsel Yönlere göre Rüzgar
Rüzgarın Esme Sayıları Grafiği
137
TESİSİ PROJESİ
138
TESİSİ PROJESİ
Grafik 16: Bodrum 1960-2014 yılları meteoroloji verilerine göre Aylık Yönlere göre Rüzgârın Esme
Sayıları Grafiği
- Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı
Bodrum ili için gözlem kayıtlarına göre, ortalama rüzgâr hızı 3,2 m/sn olup; en
şiddetli rüzgâr Ocak ayında 41,7 km/sa olarak gözlenmiştir. Bodrum için aşağıda yer alan
tablodaki rüzgâr hızı değerleri kullanılarak grafik oluşturulmuştur.
139
TESİSİ PROJESİ
Tablo 77: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgâr Hızı Değerleri (1960-2015)
RÜZGÂRIN ORTALAMA HIZI(1960-2015)
Parametre Rasat s. Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
56 3,1 3,1 2,9 2,5 2,5 3,2 3,8 3,3 2,7 2,4 2,4 2,6 2,9
N
56 2,4 2,6 2,2 2 2 2,4 3,2 2,8 2,2 2 2 2,3 2,3

NNE
56 2 2,2 1,9 1,7 1,7 2,2 2,6 2,4 1,8 1,7 1,7 2 2
NE
56 1,7 1,7 1,5 1,4 1,4 1,6 2,1 1,8 1,5 1,5 1,5 1,7 1,6
ENE
56 1,9 1,9 1,7 1,6 1,2 1,2 1,5 1,2 1,1 1,4 1,6 2 1,5
E
56 2,6 2,3 2 2 1,6 1,2 1,2 1,1 1,2 1,7 2,1 2,6 1,8
ESE
56 3,7 3,8 3,3 3,1 2,1 1,4 1,3 1,2 1,5 2,3 3,1 3,7 2,5
SE
56 4 4 3,3 2,8 2 1,5 1,3 1,3 1,5 2,1 3,2 3,9 2,6
SSE
56 4,8 4,5 3,5 3,1 2,4 2 1,6 1,6 2 2,5 3,6 4,9 3
S
56 3,8 3,5 3 2,7 2,4 2,2 1,8 1,8 2,2 2,3 2,8 3,8 2,7
SSW
56 3,6 3,5 3 2,7 2,6 2,5 2,4 2,4 2,6 2,3 2,5 3,7 2,8
SW
56 3 3 2,8 2,5 2,5 2,7 2,8 2,9 2,6 2,3 2,4 2,7 2,7
WSW
56 2,6 2,7 2,8 2,6 3 3,3 3,6 3,3 3,1 2,4 2,3 2,4 2,8
W
56 2,6 2,7 3 2,9 3,3 3,8 4 3,8 3,4 2,6 2,3 2,2 3
WNW
56 2,8 3 2,9 3 3,2 3,9 4,1 3,6 3,3 2,8 2,5 2,4 3,1
NW
56 2,8 3 2,9 2,6 2,7 3,5 3,8 3,3 2,9 2,4 2,3 2,6 2,9
NNW
140
TESİSİ PROJESİ
Rüzgarın Ortalama Hız Grafiği

N
NNW 3,5 NNE
3
NW 2,5 NE
2
WNW 1,5 ENE
1
0,5
W 0 E
WSW ESE
SW SE
SSW SSE
S
Grafik 17: Bodrum 1960-2015 yılları meteoroloji verilerine göre Yıllık Yönlere göre Rüzgâr Hızı Grafiği
- Yönlere Göre Rüzgâr Hızı, En Hızlı Esen Rüzgâr Yön ve Hızı
Bodrum Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama rüzgâr hızı
3,2 m/sn’dir. Maksimum rüzgâr hızı Ocak ayında görülmüş olup; hızı ise 41,7 m/sn yönü
S yani Güney yönündedir. Aylık ortalama rüzgâr hızı ve en hızlı esen rüzgâr hız ve yönleri
aşağıda yer alan tabloda verilmiş olup; tablodaki veriler kullanılarak oluşturulan grafiksel
gösterim sunulmuştur.
Tablo 78: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri

Rasat
Sayısı
Ortalama Rüzgâr 56,0 3,6 3,8 3,4 3,0 2,7 3,1 3,6 3,2 2,8 2,6 3,0 3,6 3,2
Hızı (m_sec)
Maksimum Rüzgâr 56,0 41.7 38.2 35.2 39.2 26,4 27.0 26.0 28.0 27,5 34.1 35.7 37.3 41,7
Hızı (m_sec)
Maksimum Rüzgâr 56,0 S S SSE SSE SE SE N NNE NNE SSE S SW
Hızının yönü
141
TESİSİ PROJESİ
Rüzgar Hızı Grafiği

30,0
25,0
20,0
15,0 Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec)
10,0
Maksimum Rüzgar Hızı ( m_sec )
5,0
0,0
Grafik 18: Bodrum 1960-2015 Yılları Meteoroloji Verilerine Göre Rüzgar Hızı Grafiği
- Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı, Ortalama Kuvvetli, Rüzgarlı Günler Sayısı
Bodrum Meteoroloji İstasyonu 1960-2015 yılları gözlem kayıtlarına göre toplam

yıllık ortalama fırtınalı gün sayısı 2,8 gündür. Toplam yıllık ortalama kuvvetli rüzgârlı gün
sayısı 8’dir. Fırtınalı ve kuvvetli rüzgârlı gün sayıları verileri ve grafiksel olarak gösterimi
aşağıda sunulmuştur.
Tablo 79: Bodrum Meteoroloji İstasyonu Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Değerleri
(1960-2015)
Rasat Mar Nisa Hazira Temmu Eylü Eki Kası Aralı
Parametre Ocak Şubat Mayıs Ağustos Yıllık
Sayısı t n n z l m m k
Ortalama
56 4,80 5,00 4,20 2,80 1,10 1,60 2,10 1,60 1,10 1,40 2,80 4,90 2,8
Fırtınalı Günler
Sayısı
Ortalama
Kuvvetli 56 9,1 8,4 8,2 7,4 6,4 7,8 10,4 8,5 6,4 6,6 7,6 9,5 8,0
Rüzgârlı
Günler Sayısı
142
TESİSİ PROJESİ
Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması

5,00
4,50
4,00
3,50
3,00
2,50
2,00 Fırtınalı Günler Sayısı
1,50 Ortalaması
1,00
0,50
0,00
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Ağustos
Ocak
Kasım
Haziran
Ekim
Temmuz
Eylül
Aralık
Grafik 19: Bodrum 1960-2015 Yılları Meteoroloji Verilerine Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği
Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı

Ortalaması
12
10
8
6
Kuvvetli Rüzgarlı Günler
4 Sayısı Ortalaması
2
0
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Ağustos
Ocak
Haziran
Ekim
Kasım
Temmuz
Eylül
Aralık
Grafik 20: Bodrum 1960-2015 Yılları meteoroloji verilerine Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Grafiği
2.11.10 Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) Bilgileri ile Standart Zamanlarda

Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri Bilgileri ve Yağış Şiddet-Süre-Tekerrür Eğrileri
(Yapılanma ve tahliye kanallarının, diğer meteorolojik olaylar da dâhil olmak üzere
bu maddede yer alan bilgiler göz önüne alınarak planlanması gerekmektedir.)
Orman ve Su işleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğünden temin edilen;

Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Yağış-Şiddet-Süre Tekerrür
Eğrilerini gösterir veriler ve Uzun Yıllar Fevk (Olağanüstü Olay) Hadiseleri Ek-12’ de
sunulmuştur. Kurulum ve işletme aşamasında bu olaylar göz önünde bulundurulacaktır.
Bodrum Meteoroloji İstasyonunda Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış

değerleri tablosuna göre, 100 yıllık beklenen 24 saatlik en çok yağış miktarı 124,3 mm olup
işletme aşamasında tesis ve üniteler 124,3 mm'ye göre dizayn edilecektir.
143
TESİSİ PROJESİ
2.12 Proje Alanı ve Etki Alanındaki Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları (Arazi
çalışmalarının vejetasyon dönemi dikkate alınarak hangi dönemde yapıldığının
belirtilmesi ve literatür çalışmalarında güncel kaynakların kullanılması
gerekmektedir.)
ÇED Raporunun Flora ve Fauna kısımları hazırlanır iken arazi çalışmalarını da

desteklemek ve ek çalışmalar yapabilmek açısından literatür araştırması yapmak önem arz
etmektedir. Bu nedenle söz konusu kısımlar hazırlanır iken güncel literatür kaynakları
incelenmiştir. Tüm çalışmalar, Biyolog tarafından yapılmış ve derlenmiştir. Kullanılan
literatür listesi, ÇED Raporunun hazırlanmasında kullanılan kaynaklar kısmında
sunulmuştur.
Arazi çalışması, Pamukkale Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü

mezunu Betül Aydın Bostancı tarafından Mart ve Eylül aylarında; proje sahası, deşarj hattı
boyunca ve yakın çevresinde gerçekleştirilmiştir.
2.12.1 Proje Sahası ve Etki Alanında Flora ve Yaşam Alanları (Arazide Gözlem,
Anket ve Görüşme Sonucu Tespit Edilen Türler İle Literatürden Alınan Türlerin
Ayrı Ayrı Belirtilmesi, Alanda Bulunan Bitki Türlerinin Tehlike Kategorileri,
Endemizm Durumları, Nispi Bolluk Derecelerinin Verilmesi, IUCN ve Türkiye
Bitkileri Kırmızı Kitabı Tehlike Kategorilerine Göre Değerlendirme Yapılması,
literatür çalışmalarında http://turkherb.ibu.edu.tr adresinde bulunan ve güncel
olan Türkiye Bitkileri Veri Servisinin kullanılması gerekmektedir.)
Alandaki bitki türlerinin tespiti için arazi çalışması ve literatür taraması yöntemleri
kullanılmıştır. Bitkilerin adlandırma işleminde başta Türkiye Florası olmak üzere alan ve
yakın çevresinde daha önce değişik bilim insanlarınca yapılan çalışmalardan
faydalanılmıştır. (Davis 1965-1985, Davis et al. 1988, Güner et al 2000, Peşmen 1980,
Düşen & Sümbül 2001, Göktürk & Sümbül 2002, Alçıtepe 2001, Alçıtepe & Sümbül,
2003). Tablo 80’de yer alan tür, cins ve familya listeleri hazırlanırken 2012 yılında
yayınlanan “Türkiye Bitkileri Listesi” nden (Güner ve ark. 2012) ve Türkiye Bitkileri Veri
Servisi’nden (TÜBİVES) yararlanılmıştır. Bitkilerin Türkçe isimleri kısmında ise yine
“Türkiye Bitkileri Listesi” nde yer alan isimler kullanılmıştır (Güner ve ark. 2012).
Endemik flora türlerinin tespiti kapsamında, http://www.tubives.com web

adresinde bulunan ve güncel olan Türkiye Bitkileri Veri Servisi’nden yararlanılmıştır.
Çalışma alanı, Türkiye florasındaki karelaj sistemine göre C1 karesi içinde

kalmaktadır. Fitocoğrafik bölge olarak da Akdeniz Fitocoğrafik bölgesi sınırları
dâhilindedir.
144
TESİSİ PROJESİ
Proje alanı
Şekil 17: Türkiye Florası Karelaj Sistemi
Proje alanı
Şekil 18: Türkiye Bitki Coğrafya Bölgeleri
Muğla ilinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve
yağışlıdır. Kıyıdan içeriye gidildikçe kara ikliminin tesiri görülür ve ısı düşer. Kıyılarda
kar yağışı görülmez. İç kısımlarda ise senede 1-2 gün kar görülebilir. Sıcaklık +43,7°C ile
-12,6°C arasında seyreder. Yağış miktarı 1180 mm ile 775 mm arasında bölgelere göre
değişir.
Muğla il topraklarının % 75’e yakını orman ve fundalıklarla kaplıdır. Ormanlar gür

ve verimlidir. dağların büyük kısmı ormanlarla, kıyılardaki yamaçlar makilerle örtülüdür.
Ormanlarda çoğunlukla kızılçam, karaçam, fıstıkçamı, sedir, ardıç ve dünyâda ender
bulunan kokulu “günlük” ağaçlar bulunur. Vâdi ve su kıyılarında çınar, söğüt ve selvi
145
TESİSİ PROJESİ
ağaçları çoktur. İl topraklarının % 4,5’i çayır ve mer’alarla % 16’sı ekili dikili alanlarla
kaplıdır
Bodrum Yarımadası bitki örtüsü olarak çok belirgin bir şekilde ikiye ayrılmıştır.
Bodrum-Milas karayolunun batısında yer alan kısımda bitki örtüsü yer yer çalılık ve
fundalıklar ile yörede "çeti" olarak tabir edilen dikenli otlarla kaplıdır. Karayolunun
doğusunda yer alan kısım iğne yapraklı kızılçam, yabani çilek, mersin ve sandal
ağaçlarıyla kaplıdır. İlçe arazisinin % 61,3’ü orman sayılan alanlardandır. Ancak son
yıllarda çıkan orman yangınları sonucunda orman örtüsünde belirgin bir azalma
gözlenmiştir.
Proje alanı; Bodrum Yarımdası'nın batı ucunda yer alan Turgutreis Mahallesi
dâhilinde kalmaktadır.
Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Flora Elemanları
İşletme Dairesi tarafından depo olarak kullanılmaktadır.
Bu nedenle sahada bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Ancak proje alanı yakın
çevresindeki bitki örtüsünü tek yıllık otsu bitkiler ve yer yer Akdeniz’in doğal bitki
örtüsünü olan maki topluluklarını oluşturan geniş yayılışlı türler oluşturmaktadır.
Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan bitki örtüsünü gösterir fotoğraflar aşağıda
sunulmuştur.
Resim 12: Proje alanı bitki örtüsü
146
TESİSİ PROJESİ
Resim 13: Sol resim Anthemis tinctoria (Sarı Papatya) - Sağ resim Anthemis cotula (Köpek Papatyası)
Resim 14: Papaver rhoeas (Gelincik)
147
TESİSİ PROJESİ
Karadaki deşarj hattı boyunca, asfalt yol, yolda sağlı sollu yazlık yerleşimler
bulunmaktadır. Bu nedenle bu hat boyunca bitki örtüsü yok denecek kadar azdır.
Resim 15: Deniz Kenarı Flora Yapısı 1
Resim 16: Deniz Kenarı Flora Yapısı 2
148
TESİSİ PROJESİ
Resim 17: Deşarj Hattı Yol Güzergâhı
Alanda yapılan çalışmalar ve literatür taraması sonucu proje sahası ve yakınındaki

bitki türleri Tablo 80’de listelenmiştir.
Aşağıda, IUCN (Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği)
olarak tanımlanan koruma statülerinin ve Bern Sözleşmesi Ek-1 listesi kapsamının
açıklamaları sunulmuştur.
IUCN:Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği
IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources: Doğa ve
Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik); türlerin ve doğanın korunmasına
yönelik önemli çalışmalar yapan bir Gönüllü Kuruluş (NGO)’dur.
IUCN oluşumu içinde Türleri Yaşatma Komisyonu (Species Survival Commission) global
anlamda tür ve alttürlerin koruma statüsünü belirlemeye ve değerlendirmeye çalışır. Elde
ettiği bulgulara göre türleri soyu tükenmiş, tehdit altında, zarar görebilir ve benzeri
kategoriler altında toplar. IUCN, türler hakkında elde ettiği bilgileri Red Data Book olarak
bilinen bir kitapta yayınlamaktadır. IUCN, Red Data Book içine her ülkede türler üzerinde
çalışan bilim adamlarından elde ettiği bilgileri dahil etmektedir. Bu şekilde bütün dünyayı
içine alacak şekilde türler hakkında önemli bir veri tabanı da oluşturmuş olmaktadır.
IUCN’in belirlediği ve kullandığı kategoriler (EX, EW, CR, EN, VU, NT, LC, DD); Bu
tehlike kategorileri ve anlamları aşağıda verilmiştir (versiyon 2012.1).
149
TESİSİ PROJESİ
EX (extinct): Gerek kaptivde gerekse vahşi yaşamda soyu tamamen tükenmiş.

EW (extinct in the wild): Vahşi yaşamda soyu tükenmiş.
CR (critically endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenmek üzere.
EN (endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler.
VU (vulnerable) (Hassas, zarar görebilir): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük
olan türler.
NT (near threatened): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR
kategorisine girmeye aday olan türler.
LC (Least Concern) (En düşük derecede tehdit altında):Yaygın bulunan türlerdir.
DD (Data defficient) (Bilgi Eksikliği olan türler): Statüsü henüz belirlenmemiş türlerdir.
Bern Sözleşmesi:
BERN: Bern sözleşmesine (Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını

Koruma Sözleşmesi) göre:
Ek I: Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri
Tablo 80’de sunulan tüm bitki türleri; IUCN’in belirttiği kategoriler, endemizim
durumları ve Bern Sözleşmesi Ek-I listesi bakımından taranmıştır.
Tablo 80: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Karasal Flora Elemanları

Familya Bilimsel İsim Türkçe İsim Yöresel İsim Fitocoğrafik Endemizm IUCN Bern
Bölge durumu
Amaranthacaceae Amaranthus retroflexus Tilki Hoşkuran - Değil - -
Kuyruğu
Anacardiaceae Pistacia atlantica Sakızlak - - Değil LC -
Pistacia terebinthus Menengiç - - Değil LC -
Apiaceae Tordylium apulum - Geyikotu Akd. Değil - -
Eryngium creticum Boğa Dikeni Akd. Değil - -
Torilis arvensis subsp. - - - Değil - -
neglecta
Torilis leptophylla - - - Değil - -
Ferula tingitana Çakşır otu Baston Otu Akd. Değil - -
Asteraceae Centaurea solstitialis subsp. Peygamber Zerdali dikeni Değil - -
solistialis çiçeği
Inula graveolens Andız otu Anduz otu Akd. Değil - -
Inula viscosa Zimbit, Zimerit, Akd. Değil - -
Zinebit
Crepis foetida L. subsp. Tüylü kanak Kokar ot - Değil - -
rhoeadifolia Kokar otu
Anthemis tinctoria Sarı Papatya Papatya - Değil - -
Anthemis cotula Köpek Papatya - Değil - -
Papatyası
Senecio vernalis Kanarya otu Küllüce otu Değil - -
Senecio vulgaris Kanarya otu Küllüce otu Değil - -
Cichorium intybus Hindiba Yabani Değil - -
Hindiba
Calendula arvensis Nergis Altıncık Değil - -
Scolymus hispanicus Altın dikeni Çetmi dikeni Akd. Değil - -
Carthamus dentatus Aspir - Değil - -
Chrysanthemum coronarium Dağlama - Değil - -
150
TESİSİ PROJESİ
Familya Bilimsel İsim Türkçe İsim Yöresel İsim Fitocoğrafik Endemizm IUCN Bern
Bölge durumu
Echium italicum - - Akd. Değil - -
Boraginaceae Heliotropium europaeum Siğil otu Boz ot - Değil - -
Brassicaceae Capsella bursa-pastoris Çoban çantası - - Değil - -
Sinapis arvensis - - - Değil - -
Raphanus raphanistrum Turp otu Hardal - Değil - -
Capparaceae Capparis spinosa var. Kebere Gebre otu - Değil - -
spinosa
Caryophylaceae Silene vulgaris var. vulgaris Gıvışgan otu Cıvrıncık - Değil - -
Cistaceae Helianthemum salicifolium - - - Değil - -
Cistus creticus Laden Pamuk otu Akd. Değil - -
Convolvulaceae Convolvulus arvensis Tarla - - Değil - -
sarmaşığı
Canvolvulus galaticus Tarla - İr-tur. Değil - -
sarmaşığı
Euphorbiaceae Euphorbia characias Sütleğen - Akd. Değil - -
Fabaceae Spartium junceum katırtırnağı Kuş çubuğu Akd. Değil - -

Lathyrus annuus Burçak - Akd. Değil - -
Scorpiurus muricatus var. - - - Değil - -
subvillosus
Ceratonia siliqua keçiboynuzu - Akd. Değil - -
Fagaceae Quercus coccifera Kermes Meşe ağacı Akd. Değil - -
meşesi
Quercus aucheri JAUB. ET Pırnal meşesi - Akd. Değil NT
SPACH
Mentha spicata subsp. spicata Nane - - Değil - -
Salvia virgata Ada çayı Yılancık İr-tur Değil - -
Teucrium polium Acı yavşan - - Değil - -
Liliaceae Asphodelus aestivus Çiriş otu - Akd. Değil LC -
Asphodelus fistulosus Çiriş otu Çiriş Akd. Değil LC -
Ornithogalum pyrenaicum Tükürük otu Ak yıldız - Değil - -
Linaceae Linum nodiflorum Keten - Akd. Değil - -
Malvaceae Malva sylvestris Ebe gümeci - - Değil - -
Alcea pallida Hatmi - - Değil - -
Oleaceae Phillyrea latifolia Akça kesme - Akd. Değil - -
Papaver rhoeas Gelincik - - Değil - -
Glaucium flavum Boynuzlu - - Değil - -
gelincik
Daphne gnidioides Develik, - Akd. Değil - -
Thymelaeaceae
Havaza
Primulaceae Anagallis arvensis var. lutea Farekulağı - Akd. Değil - -
Ranunculaceae Ranunculus chius Düğün çiçeği - - Değil - -
Resedaceae Reseda lutea var. lutea Kuzu otu Gerdanlık - Değil - -
Rhamnacaea Paliurus spina-christi karaçalı - - Değil - -
Rosaceae Poterium spinosum Abdestbozan Çakır dikeni Akd. Değil - -
otu
Rosa canina Kuşburnu Yabani gül Akd. Değil - -
Santalaceae Thesium billardieri - - İran-Turan Değil - -
Scrophulariaceae Verbascum blattaria Sığırkuyruğu Labada - Değil - -
Valerianaceae Valeriana dioscoridis - - Akd. Değil - -
Zygophyllaceae Valeriana dioscoridis Demir dikeni - - Değil - -
151
TESİSİ PROJESİ
Flora Genel Değerlendirme
Proje sahası ve yakın çevresinde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen liste
yukarıda yer alan Tablo 80’de verilmiştir. Buna göre proje sahası ve yakın çevresinde
endemik, nesli tehlike altında ve koruma altına alınması gereken herhangi bir bitki türü
yer almamaktadır.
Tespiti yapılan türlerden; Pistacia atlantica, Pistacia terebinthus Asphodelus

aestivus ve Asphodelus fistulosus, IUCN (Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları
Koruma Birliği) olarak tanımlanan koruma statülerinden LC (Least Concern) (En düşük
derecede tehdit altında) kategorisinde yer almaktadır.
Quercus aucheri JAUB. ET SPACH türü ise IUCN (Uluslar arası Doğal Hayatı ve
Doğal Kaynakları Koruma Birliği) olarak tanımlanan koruma statülerinden “NT (near
threatened): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR
kategorisine girmeye aday olan türler” kategorisinde yer almaktadır.
Tespiti yapılan diğer türler ise IUCN (Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal
Kaynakları Koruma Birliği) kategorisinde yer almamaktadır. Tespit edilen flora
elemanlarında hiçbiri endemik olmayıp, Bern Sözleşmesi dahilinde yer alan bir tür de
bulunmamaktadır.
İşletme Dairesi tarafından depo olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle sahada bitki örtüsü
yok denecek kadar azdır. Sonuç olarak; proje faaliyeti sonucunda alanda oluşacak tahribat,
sahada yer alan bitki türlerinin biyoçeşitliliklerini etkileyebilecek düzeyde olmayacaktır.
Ancak proje alanı yakın çevresindeki ekosistem çeşitliliğini ve özelliğini oluşturan

bitki türleri, tek yıllık otsu bitkiler ve yer yer Akdeniz’in doğal bitki örtüsünü olan maki
topluluklarını oluşturan geniş yayılışlı türler oluşturmaktadır. Genel olarak, Akdeniz
Fitocoğrafik Bölgesinin özelliklerini taşıyan bitki türleri, ara sıra ise İran-Turan
Fitocoğrafik Bölgesinin özelliklerini taşıyan bitki türleri gözlemlenmektedir.
Yapılan arazi ve litetatür çalışmaları sonucunda proje sahasının, herhangi bir

Önemli Bitki Alanı içerisinde kalmadığı görülmüştür. Proje alanı ve yakın çevresinde
tespiti yapılan bitki türlerinden; yayılış alanı çok dar, nadir, endemik, lokal endemik, nesli
tükenmekte olan, hassas ve koruma önlemi alınmasını gerektiren (Vu: hassas/zarar
görebilir, En: Tehlike Altında, Cr: kritik derecede tehlike altında) herhangi bir bitki türü
yer almamaktadır. Bu nedenle, faaliyet öncesi ve sonrasında ekosistemin ve habitatların
üzerinde herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir.
Alanda yapılacak faaliyetin gerektirdiği çalışmalar sırasında, proje alanıda bitki

örtüsü yok denecek kadar az olduğundan, oradaki ekolojik sistemde herhangi bir
değişiklik meydana gelmeyecektir.
152
TESİSİ PROJESİ
2.12.2 Proje Sahası ve Etki Alanındaki Fauna ve Yaşam Alanları (Arazide Gözlem,
Anket ve Görüşme Sonucu Tespit Edilen Türler İle Literatürden Alınan Türlerin
Ayrı Ayrı Belirtilmesi, Alanda Bulunan Fauna Türlerinin tehlike kategorileri,
endemiklik durumları, nispi bolluk derecelerinin verilmesi, “Koruma Statüleri”nin
RDB (Kırmızı Listesi)/Bern Sözleşmesi tür listeleri baz alınarak belirlenmesi,
güncel Merkez Av Komisyon Kararlarına göre irdeleme yapılması
gerekmektedir.)
(Derin Deniz Deşarj noktasında, arıtma tesisinden derin deniz deşarj noktasına
kadar geçen alanda özellikle boru alanında kalan sucul flora ve faunanın
araştırılması, biyoçeşitliliğinin tespiti,
Proje sahası ve yakın çevresinde tespit edilen fauna elemanları aşağıda sunulduğu
üzere Memeliler (Mammalia), Kuşlar (Aves), Amphibia (İki Yaşamlılar) ve Sürüngenler
(Reptilia) olmak üzere 3 ayrı başlık altında incelenmiştir. Gerek saha incelemeleri gerekse
litetatür araştırmaları sonucu tespiti yapılan fauna elemanları; şubeleri, sınıfları, takımları,
familyaları, Latince isimleri ve varsa Türkçe/İngilizce isimleri birlikte tablolar şeklinde
sunulmuştur.
Proje kapsamında çalışma yapılacak alan ve yakın çevresinde olması muhtemel

tüm fauna elemanları için Bern Sözleşmesi, IUCN göre tehlike kategorilerine göre
değerlendirme yapılmış olup, RDB (Red Data Book-Kırmızı Liste) baz alınarak
kategoriler belirlenmiş ve alınması gerekli önlemlere değinilmiştir.
Aşağıdaki başlıklar altında incelenen hayvan sınıflarında Bern Sözleşmesi, Ek-2

ve Ek-3 kapsamı altında bulunan türler için, Bern sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu
sözleşmedeki 6. ve 7. madde hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanında nadir ve nesli tehlikeye düşme tehlikesi ile karşı karşıya olan
herhangi bir fauna türü yer almamaktadır.
Proje alanı ve yakın çevresinde türlerin belirlenmesi işlemi çalışması, arazi ve

literatür araştırması yöntemleri kullanılarak yapılmış olup aşağıda sunulan tablolarda
tespit yöntemleri ayrı ayrı belirtilmiştir.
Memeliler (Mammalia), Kuşlar (Aves), Amphibia (İki Yaşamlılar) ve Sürüngenler

(Reptilia) için aşağıda verilen tablolardaki Kategorileri’nin açıklaması
Bern Sözleşmesi:

Koruma Sözleşmesi) göre:
Ek II: Mutlak koruma altında olan türlerdir.

EK III: Koruma altında olan türlerdir.
153
TESİSİ PROJESİ
Bern Sözleşmesi, türleri yaşam alanları ile birlikte koruyan bir sözleşmedir. Bu
nedenle Bern Sözleşmesi gereğince ek listeleri altında yer alan türlerin yaşam alanları da
korunmak durumundadır.
Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3 kapsamı altında bulunan türler için, Bern
sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. madde hükümlerine
uyulacaktır.
Madde 6
Her Akit Taraf, II no’lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak
korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu
türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır.
a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri;

b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek;
c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek;
d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak;
e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar
ve hayvanlardan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun
kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması
ve iç ticareti.
Madde 7
1. Her Akit Taraf, III no’lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence
altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır.
2. III no’lu ek listede belirtilen yabani faunanın her turlu işletme şekli 2. Maddenin şartları
göz önünde bulundurularak, popülasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde
düzenlenmiş olacaktır.
3. Alınacak önlemler,
a) Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları,
b) Yabani faunayı yeterli popülasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda,
işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını,
c) Yabani hayvanların canlı veya cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde
bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde
düzenlenmesi hususlarını, kapsayacaktır.
2016-2017 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararına göre değerlendirme:
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel

Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 2016-2017 Av Dönemi Merkez
Av Komisyonu Kararına göre değerlendirilmiştir.
2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları” Ek-I (Orman ve Su

İşleri Bakanlığınca Belirlenen Av Hayvanlarından Merkez Av Komisyonunca Koruma
154
TESİSİ PROJESİ
Altına Alınları), Ek-II (Merkez Av Komisyonu Tarafından Avına Belli Edilen Sürelerde
İzin Verilen Av Hayvanları)listesinde yer alan türler tabloda işlenmiştir.
Ek-I listesinde bulunan yaban hayvanları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu’nun 2
ve 4 üncü maddelerine dayanılarak 2016-2017 av döneminde, Orman ve Su İşleri
Bakanlığı’nca koruma altına alınan yaban hayvanları (av turizmi kapsamında avına izin
verilenler hariç) ile Bakanlık tarafından av hayvanı olarak belirlenen yaban
hayvanlarından MAKK’ca koruma altına alınan av hayvanlarının avlanması yasaktır.
Ek-II listesinde bulunan kuşlar ve memeliler, 4915 sayılı Kara Avcılığı

Kanunu’nun 4. maddesinin 1. fıkrası gereğince 2016-2017 av döneminde Bakanlıkça
belirlenen av hayvanlarından, MAK tarafından avına izin verilen av hayvanları Ek-II
listesinde yer almıştır.
A- Memeliler (Mammalia)
Yapılan arazi çalışmaları ve literatür araştırmalar neticesinde sahada var olduğu

tespit edilen memelilerin tamamı literatürden bulunarak sahanın memeli envanterine
katılmıştır.
Bahsi geçen türlerden hiçbiri IUCN kategorisinde bulunmamaktadır. Türlerin
hiçbiri hassas, endemik, lokal endemik ve soyu tehlike altında olan tür grupları içerisinde
değildir. Sus scrofa (Yaban Domuzu) ve Vulpes vulpes (Tilki), Merkez Av Komisyonu
kararlarına göre koruma altında olan bu iki tür her ne kadar literatürde faaliyet alanı yakın
çevresinden olabileceği görülse de arazi çalışmaları sırasında alanda gözlenememiştir.
Alanda gözlenen ve muhtemelen var olduğu düşünülen toplam yedi türe ait bilgiler Tablo
81’ de verilmiştir.
Tablo 81: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Memeli Türleri
Nisbi
Türkçe ERL BERN Araştırma
TAKIM/Familya Latince Adı bolluk AVL KAYNAK Habitat
Adı (=IUCN) Sözleşmesi alanı
derecesi
ARTIODACTYLA
Suidae
Yaban Ormanlık
Sus scrofa LC -- -- Ek-II L Tüm Alan
Domuzu alanlar
FISSIPEDIA
Canidae
Her tip
Vulpes
Tilki LC sabit -- Ek-II L karasal Tüm Alan
vulpes
habitat
INSECTIVORA
Erinaceidae
Erinaceus Bahçe,
Kirpi LC -- -- -- L Tüm Alan
concolor Ormanlar
Talpidae
Tarım
Talpa Avrupa
LC sabit -- -- L alanları, Tüm Alan
europaea köstebeği
Bozkırlar
RODENTIA
155
TESİSİ PROJESİ
Muridae
Mus Tarla sarı Açık
LC sabit -- -- L Tüm Alan
macedonicus ev faresi arazi
Tarım
Microtus Tarla
LC sabit -- -- L alanları, Tüm Alan
guentheri faresi
Bozkırlar
Siyah Her tip
Rattus rattus Sıçan, LC sabit -- -- L karasal Tüm Alan
Keme habitat
Arazi araştırmalarında proje sahasında içerisinde herhangi bir memeli türü tespit
edilmemiştir. Ancak literatür araştırması sonucu proje alanının yakın çevresinde bazı
türlerin var olabileceği yöndedir. Literatürden yapılan tespitlere göre, IUCN (Uluslararası
Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) olarak tanımlanan koruma
statülerinden sadece LC (Asgari endişe) Yaygın bulunan türler kategorisinde bulunan
türler yer almaktadır. Bu kapsamda ilgili türlerin ve diğer tüm vahşi yaşam türlerinin proje
faaliyetinden etkilenmemesi için gerekli tüm önlemler alınacaktır.
Bern Sözleşmesi Ek-II listesi kapsamında bulunan türler için, Bern sözleşmesi
koruma tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. madde hükümlerine uyulacaktır.
2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları’na proje alanından var

olduğu tespit edilen memeli türlerinden Ek-II (MAK tarafından avına izin verilen av
hayvanlar) kategorisinde yer alan 2 tür yer almaktadır.
Proje kapsamında 2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları

hükümlerine riayet edilecektir.
B- Kuşlar (Aves)
Proje alanı ve yakın çevresindeki türlerin tespiti için, arazi çalışması ve literatür
araştırmaları yapılmıştır. Tehlike kategorileri dikkate alındığında alanda gözlem ile
saptanan hiçbir tür IUCN ve Red Data Book (RDB) kapsamında yer almamaktadır.
Bununla beraber literatürden elde edilen veriler dahilinde, proje alanı yakın çevresinde
varlığı tespit edilen 13 türden 11 tanesi, IUCN (Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan
Türlerin Kırmızı Listesi) listesinde LC (Yayın bulunan türler) kategorisi kapsamındadır.
Diğer türler IUCN listesinde herhangi bir kategoriye girmemektedir.
12 türden sadece; Columba palumbus, Carduelis carduelis ve Athena noctua ise

RDB kategorisinde yer almaktadır.
Tespiti yapılan türler arasında; Bern Sözleşmesi ve Merkez Av Komisyonu

Kararları Listelerine giren herhangi bir tür yer almamaktadır.
Tablo 82’ de yer alan Kategorileri’nin açıklanması
RDB “Türkiye Kuşları İçin Kırmızı Liste (Red Data Book) Kriterleri’nin (2008)
• A.3= Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları, gözlendikleri bölgelerde genel
olarak 26-250 çift (52-500 birey) arasında değişir. Bunlar da tükenebilecek
156
TESİSİ PROJESİ
duyarlıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. Alanda
bu statüye sahip 2 tür bulunmaktadır.
• A.4= Bu türlerin IUCN ve ATS ölçütlerine göre yoğunlukları, gözlendikleri
bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte,
populasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye
adaydırlar. Bu türlerin populasyonları gözlendikleri bölgelerde 501-5000 çift
(=1002-10 000 birey), arasında değişir. Alanda bu statüye sahip 1 tür
bulunmaktadır.
IUCN: Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği
• LC (Least Concern) (En düşük derecede tehdit altında):Yaygın bulunan türlerdir.

Alanda bu statüye sahip 10 tür bulunmaktadır.

Koruma Sözleşmesi) göre
• Ek II: Mutlak koruma altında olan türlerdir. Alanda bu statüye sahip hiçbir tür
bulunmaktadır.
• EK III: Koruma altında olan türlerdir. Alanda bu statüye sahip hiçbir tür
bulunmaktadır.
MAK: Merkez Av Komisyonu Kararı (2016-2017 Av Dönemi)
• Ek liste I: Orman ve su işleri bakanlığınca koruma altına alınan yaban

hayvanlardır. Alanda bu statüye sahip hiçbir tür bulunmamaktadır.
• Ek liste II: MAK tarafından avına izin verilen av hayvanlardır. Alanda bu
statüye sahip hiçbir tür bulunmamaktadır.
Tablo 82: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Kuş Türleri
Latince Türkçe İngilizce Nispi
Familya RDB IUCN END Bern MAKK KAYNAK
Adı Adı Adı bolluk
Alaudidae
Alauda
Tarla kuşu Skylark - LC azalan - -- -- G
arvensis
Hirundinidae
Hirundo Kır
Barn swallow - LC -- - -- -- L
rustica Kırlangıçı
Ciconidae
Ciconia
Leylek White Stork - LC artan - -- -- L
ciconia
Corvidae
Corvus corax Kuzgun Raven - LC artan - -- -- L
Garrulus Bayağı
Eurasian jay - LC sabit - -- -- L
glandarius Alakarga
Laridae
Küçük
Larus minutus Little Gull - LC artan - -- -- L
Martı
Passeridae
Passer Serçe House - LC azalan - -- -- G
157
TESİSİ PROJESİ
domesticus Sparrow
Columbidae
Columba Tahtalı
Woodpigeon A4 LC artan - -- -- L
palumbus güvercin
Streptopelia Collared
Kumru - - - - -- -- G
decaocta Dove
Latince Türkçe İngilizce Nispi

Familya RDB IUCN END Bern MAKK KAYNAK
Adı Adı Adı bolluk
Fringillidae
Carduelis
Saka Goldfinch A4 LC sabit - -- -- L
carduelis
Carduelis
Florya Greenfinch - LC artan - -- -- G
chloris
Strigidae
Athena noctua Kukumav Little Owl A3 - - - -- -- L
Açıklama: L:literatür, G:Gözlem
Bern Sözleşmesi Ek-II ve Ek-III kapsamında bulunan türler için, Bern sözleşmesi
koruma tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. madde hükümlerine uyulacaktır.
2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları’na proje alanından var

olduğu tespit edilen kuş türlerinden Ek-I (Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına
Alınan Yaban Hayvanlar) ve Ek-II (MAK tarafından avına izin verilen av hayvanlar)
kategorisinde herhangi bir tür yer almamaktadır.
Ek-I listesinde bulunan yaban hayvanları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu’nun 4.
maddesinin birinci fıkrası gereğince Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca koruma altına
alınmıştır. Bu listede yer alan yaban hayvanlarını avlamak, ölü ya da canlı bulundurmak
ve nakletmek yasaktır.
Ek-II listesinde bulunan yaban hayvanları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu’nun
4. maddesinin birinci fıkrasının verdiği yetki çerçevesinde Merkez Av Komisyonunca
koruma altına alınmıştır. Bu listede yer alan av hayvanlarını avlamak, ölü ya da canlı
bulundurmak ve nakletmek yasaktır.
Faaliyetin her aşamasında; 2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu

Kararları hükümlerine riayet edilecektir.
C- Amphibia (İki Yaşamlılar) ve Sürüngenler (Reptilia)
Amfibi (iki yaşamlılar) ve sürüngen türleri zamanlarının büyük bir bölümü taş ve
oyuklarda gizlenerek geçirirler. Serin ve nemli ortamları tercih ederler. Bu nedenle sahada
gözlemlenmeleri, tespiti ve yakalanmaları oldukça güçtür. Gözle yapılan doğrudan
gözlemlerin yanı sıra, hayvanlar üzerinde dolaylı olarak bıraktıkları izler, yuvalar vb. veri
ve bilgiler toplanmıştır.
158
TESİSİ PROJESİ
Araştırma alanında iki yaşamlılardan hiçbir türe rastlanılmamış ancak literatür

bilgileri Bufo viridis (Gece Kurbağası) ve Pelobates syriacus (Toprak Kurbağası)’un
alanda olabileceğini işaret etmektedir (Tablo 83). Diğer taraftan sürüngenlere ait beş
türden biri gözlem (Ophisops elegans- tarla kertenkelesi) ile diğer dört tür ise literatürden
belirlenmiştir (Tablo 84). Tespiti yapılan türlerden, Anatololacerta danfordi, IUCN
kategorisi olan LC (Least Concern) (Yaygın bulunan türler) kapsamındadır.
Tespiti yapılan sürüngen ve iki yaşamlı türlerinden hiçbirisi 2016-2017 Merkez av

komisyonu kararlarının (MAKK) hiçbir ek listesinde yer almamaktadır.
Tablo 83: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki olması muhtemel Amfibi (iki yaşamlı) türleri
Nispi
Latince Türkçe Bern AV Araştırma
Familya IUCN Bolluk End. KAYNAK Habitat
Adı Adı L alanı
Derecesi
AMPHIBIA
Bufonidae
Nemli
Bufo Gece alanlar, Taş
-- -- -- -- -- L Tüm Alan
viridis Kurbağası altları toprak
oyukları
Pelobatidae
Gevşek ve
yumuşak
Pelobates Toprak
LC azalan -- -- -- L toprak içinde Tüm Alan
syriacus Kurbağası
gömülü
yaşar
Açıklama: L:literatür
Proje alanında olması muhtemel, Bufo viridis (Gece Kurbağası) ve Pelobates

syriacus (Toprak Kurbağası), 2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları’na
göre hiçbir listede yer almamaktadır. Türler Bern Sözleşmesi ek listelerinin hiçbirinde yer
almamaktadır. Pelobates syriacus ise IUCN kategorisi olan LC (Least Concern) (Yaygın
bulunan türler) kapsamındadır.
Tablo 84: Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki olması muhtemel reptilia (sürüngen) türleri
Nispi
Bolluk Bern Araştırma
Familya Latince Adı Türkçe Adı IUCN AVL Kaynak End. Habitat
derecesi alanı
REPTILIA
Lacertidae
Ophisops Tarla
-- -- -- -- G -- Kırsal-Maki Tüm Alan
elegans kertenkelesi
Ormanlık,
Anatololacerta Toros
LC dengeli -- -- L -- Maki, kayalık Tüm Alan
danfordi kertenkelesi
ve taşlık alnlar
Colubridae
Eirenis Uysal Yılan LC dengeli -- -- L -- Maki-Orman Tüm Alan
159
TESİSİ PROJESİ
modestus altı
Taşlık dere
Dolichophis kenarları,
Kara yılan LC dengeli Ek II -- L -- Tüm Alan
jugularis Kayalık
yamaçlar
Seyrek Orman
Elaphe
Sarı yılan -- -- Ek II -- L -- Maki, taşlık Tüm Alan
quatuerlineata
alanlar
Açıklama: L:literatür, G:Gözlem
Tespiti yapılan türlerden, Anatololacerta danfordi, Eirenis modestus ve

Dolichophis jugularis IUCN kategorisi olan LC (Least Concern) (Yaygın bulunan türler)
kapsamındadır. Diğer hiçbir tür IUCN kategorisi dâhilinde kalmamaktadır. Proje alanı ve
yakın çevresinde yapılan araştırmalar sonucu, iki türün (Dolichophis jugularis (Kara
Yılan) ve Elaphe quatuerlineata (Sarı Yılan)) BERN Sözleşmesi kapsamında Ek-II
listesinde kaldığı saptanmıştır.
Literatür kaynaklarından varılan sonuca göre var olduğu düşünülen türlerden
hiçbirinin 2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları listesinde yer almadığı
tespit edilmiştir.
Bern Sözleşmesi Ek-II kapsamında bulunan türler için, Bern sözleşmesi koruma
tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. madde hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanında var olduğu düşünülen sürüngen türlerinden hiçbiri 2016-2017 Av

Donemi Merkez Av Komisyonu Kararları ek listelerinde yer almamaktadır.
Faaliyetin her aşamasında 2016-2017 Av Donemi Merkez Av Komisyonu

Kararları hükümlerine riayet edilecektir.
Sürüngen ve iki yaşamlılardan saptanan türlerin tamamı geniş yayılışa sahip olan
türlerdir. Endemik, nadir ve nesli tehlike altına girme tehlikesi bulunan herhangi bir tür
bulunmamaktadır.
Karasal Fauna Genel Değerlendirme
Faaliyet yapılan alan ve etkileşim bölgesinde bulunan hayvan türleri yaygın

bulunan türler kategorisindedir. Havzada doğal olarak yayılış göstermektedirler. Geniş bir
yayılış alanına sahiptirler. Hassas, koruma önceliği olan herhangi bir tür
bulunmamaktadır. Bu nedenle, proje alanı ve etkileşim bölgesinin yanında, çevresinde ve
buna benzer birçok alandaki habitat tiplerine yerleşebilir, bu habitatlara kolaylıkla
adaptasyon sağlayabilirler. Bu nedenle, faaliyet öncesi ve sonrasında ekosistemin ve
türlerin habitatlarının üzerinde herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir.
Yapılacak faaliyetin gerektirdiği çalışmalar sırasında mevcut karasal ekolojik

sistemde herhangi bir değişiklik meydana gelmeyeceği düşünülmektedir.
Alanda var olduğu literatürden tespit edilen Av hayvanlarından, Sus scrofa (Yaban
Domuzu) ve Vulpes vulpes (Tilki) MAKK (Merkez Av Komisyonu Kararları) Ek-II
listesinde yer almaktadır.
160
TESİSİ PROJESİ
Burada doğal yayılış gösteren bu türler, proje alanına en yakın su kaynağı olan kuş
uçumu yaklaşık 700 m mesafede yer alan Akar Deresi’den faydalanabilmektedir.
Faaliyetin her aşamasında, tespiti yapılan tüm vahşi yaşam türlerinin proje
faaliyetinden etkilenmemesi için gerekli tüm önlemler alınacaktır.
Sucul Flora-Faunanın Araştırılması, Biyoçeşitliliğin tespiti
Deniz Deşarj noktasında, arıtma tesisinden deniz deşarj noktasına kadar geçen
alanda özellikle boru alanında kalan sucul flora ve faunanın araştırılması, biyoçeşitliliğinin
tespiti amacıyla Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Hidrobiyoloji Anabilim
Dalı Yrd. Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya ve ekibi tarafından Deniz Ekosistemi
Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır. Söz konusu rapor Ek-13’te sunulmakta olup,
yapılan çalışmalar ve tespiti yapılan türler hakkındaki detaylar Başlık 2.15’te
sunulmaktadır.
2.13 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler
ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı
Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme
Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi
Kanununa Göre Koruma Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve
Kullanma Su Kaynakları İle İlgili Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve
koruma altına alınmış diğer alanlar), Bunların Faaliyet Alanına Mesafeleri ve
1/25.000 ölçekli Harita Üzerinde Gösterilmesi (proje alanı içerisinde tabiat varlığı
ve doğal sit olup olmadığına dair Muğla Valiliği yazısının rapora eklenmesi
gerekmektedir.)
Proje sahası ve etki alanı; burada bulunan veya bulunması muhtemel duyarlı yöreler
ve özellikleri açısından aşağıdaki başlıklar altında değerlendirilmiştir. Buna göre proje
alanı ve yakın çevresinde; milli parklar, tabiat parkları, sulak alanlar, tabiat anıtları, tabiatı
koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, yaban hayvanı yetiştirme alanları, kültür
varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları, Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına
alınan alanlar, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervleri, özel çevre koruma
bölgeleri, özel koruma bölgeleri, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları,
turizm alan ve merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanların bulunmadığı
görülmüştür.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Saha doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanlar ile
ekolojik bakımdan hassas koruma alanları içinde yer almamalıdır.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Proje alanı, 2872 sayılı Çevre kanunu’nun 9. Maddesine göre ilan edilen “Özel
Çevre Koruma Bölgesi” ve 2872 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamında tescil edilen doğal sit alanı sınırları dışında kalmaktadır. Söz konusu alanda,
Anıt Ağaç statüsüne sahip bir ağaç bulunmamaktadır. Bu kapsamda alınan, 29.07.2016
161
TESİSİ PROJESİ
tarih ve 9433 sayılı Muğla Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını
Koruma İşlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü’nün görüşü Ek-14’de sunulmaktadır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’nün,

16.08.2016 tarih ve 48506 sayılı görüşünde, proje alanının, 2634 sayılı Turizmi Teşvik
Kanunu uyarınca ilan edilen herhangi bir Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma
ve Gelişim Bölgesi kapsamında kalmadığını tespit etmiştir.
Faaliyet alanı ve etki alanındaki duyarlı yöreler ve bunların faaliyet alanına

mesafeleri, Ek-15’de sunulan 1/25.000 ölçekli Duyarlı Yöreler Haritası’nda
gösterilmektedir
Proje alanının, çevresinde yer alan önemli alanlara olan mesafeleri Şekil 19’ da
verilmiştir.
Şekil 19: Proje Alanının Önemli Alanlara Mesafesi
Şekil 19’ da görüldüğü üzere, proje alanına; “Bitez Yalısı Zeytin Ağacı” tabiat
alanına 10 km, “Bodrum Gölköy” sulak alanına 16 km, “Usuluk Köyü” tabiat parkına 19
km, “Sırtlandağı Halep Çamı” tabiatı koruma alnına 29 km, “Güvercinlik” tabiat parkına
30 km, “Gen Sahası” na 43 km ve “Tohum Meşceresi” ne 45 km mesafe uzaklıkta yer
almaktadır.
Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-V

Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi aşağıdaki gibidir.
Hassasiyet Derecesi (EK-5’deki Duyarlı Yöreler Listesi De Dikkate

Alınarak)Benzeri Özellikleri
Proje alanı ve yakın çevresinde Milli Parklar Kanunu’na giren ‟Milli Parklar”,
“Tabiatı Koruma Alanları”, “Tabiat Anıtları”, “Tabiat Parkları” maddesi altında
değerlendirilen herhangi bir alan bulunmamaktadır. Ayrıca nüfusça yoğun alanlar,
162
TESİSİ PROJESİ
tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, tarım alanları,
heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları,
işletilen tarım alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması
gereken akiferler bulunmamaktadır.
Proje sahasında yapılacak kazı işlemleri sırasında 2863 Sayılı yasa kapsamına giren
herhangi bir kültür varlığına rastlanılması halinde çalışmalar durdurularak ilgili Müze
Müdürlüğüne ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge
Kurulu Müdürlüğü’ne haber verilecektir.
Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-V

Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi aşağıdaki gibidir.
EK-5’deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak korunması gereken

alanlar
Proje alanı, “Toplu İşyerleri Alanı” ve Önemli Doğa Alanı” bölgesinde olup,
“Tarım Alanı” ve “Ekoturizm Alanı” ile komşudur.
Proje alanı ve yakın çevresi önemli kuş ve bitki alanları, sulak alan ve hassas alan
statüsünde değildir.
Proje alanı; en yakın kentsel yerleşik alana 150 metre, karma kullanım alanına 450
m, karayoluna 500 metre, denize 1300 metre, “Myndos 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı” na
1300 metre ve “Termera 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı” na 2600 metre mesafede yer
almaktadır.
Proje sahasına ilişkin Duyarlı Yöreler Haritası Ek-15’ te verilmiştir.
1.Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar

a) Milli Parklar Kanunu’nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3
üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat
Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları",
Milli Parklar, bilimsel ve estetik bakımından, dünyada ender bulunan tabii ve
kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat
parçalarıdır.
Proje sahası, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları ve tabiat koruma alanları
içerisinde yer almamaktadır.
b) Kara Avcılığı Kanunu uyarınca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma

Sahaları, Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme
Alanları",
Proje sahası, Yaban Hayatı Koruma Sahaları, Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve
Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları içerisinde yer almamaktadır.
163
TESİSİ PROJESİ
c) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin

birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1 inci, 2 nci, 3 üncü ve 5 inci alt
bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı"
olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili
maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar
Proje sahası, “Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı"
olarak tanımlanan alanlar içerisinde kalmamaktadır.
ç) Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme
Sahaları
Proje sahası, Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları içinde kalmamaktadır.
d) Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci, 18 inci, 19 uncu ve 20 nci
maddelerinde tanımlanan alanlar,
Proje alanı, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’ nin 17, 18, 19, 20 inci maddelerinde
tanımlanan alanlar içinde yer almamaktadır.
e) Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nde tanımlanan
alanlar
Proje sahası, Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nde
tanımlanan alanlar içerisinde yer almamaktadır.
f) Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından
"Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar,
Proje sahası, “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilan edilen alanlar
içinde kalmamaktadır.
g) Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar,

Proje sahası, Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar dâhilinde
kalmamaktadır.
ğ) Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler

Proje sahası, orman arazisi içinde yer almamaktadır.
h) Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar,

Proje konusu alan, Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar dâhilinde
kalmamaktadır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Yer seçiminde, meskun mahallelerdeki kıyı
alanlarının korunması ve etkilenmemesine öncelikle özen gösterilmelidir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
164
TESİSİ PROJESİ
Proje alanı kıyı alanında seçilmemiştir.

ı) Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda
belirtilen alanlar,
Proje sahası, Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında
Kanunda belirtilen alanlar dâhilinde kalmamaktadır.
i) Mera Kanununda belirtilen alanlar,

Proje sahası, Mera Kanununda belirtilen alanlar dâhilinde kalmamaktadır.
j) Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen alanlar.

Proje sahası, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen alanlar
içerisinde yer almamaktadır.
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması
gerekli alanlar
a) "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi"
(BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz
Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz
Foku Yaşama ve Üreme Alanları",
Proje sahası, “BERN Sözleşmesi” uyarınca koruma altına alınmış alanlardan
"Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri,
"Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" içerisinde kalmamaktadır.
b) "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona

Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar,
Proje sahası, Barcelona Sözleşmesi uyarınca korumaya alınan alanlar kapsamında
kalmamaktadır.
1) "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği
ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"
gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar içerisinde yer
almamaktadır.
2) Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı

tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100
Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde
yer alan alanlar içerisinde kalmamaktadır.
3) Cenova Deklerasyonu’nun 17 nci maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has
Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal
alanlar,
Proje sahası, "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve
beslenme ortamı olan kıyısal alanlar içerisinde yer almamaktadır.
165
TESİSİ PROJESİ
c) "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1 inci ve 2

nci maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel
Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar,
Proje sahası, "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1inci
ve 2inci maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel
Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar içerisinde yer
almamaktadır.
ç) "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip
Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma
altına alınmış alanlar,
Proje sahası RAMSAR Sözleşmesi uyarınca koruma altına alınmış alanlar içinde
kalmamaktadır.
d) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi.

Proje sahası, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamına girmemektedir.
3. Korunması gereken alanlar

a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak
tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan,
biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri),
Proje sahası, “Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanı” ve “Önemli Doğa Alanı”
içerisinde yer almaktadır.
b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün
ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda
kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı,
Proje sahası, tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi
kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I.
ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanları içerisinde kalmamaktadır.
Proje alanında herhangi bir sulamaya açılmış veya sulama projesi kapsamında olan
arazi bulunmamaktadır. Proje alanı herhangi bir zirai developman projesi içerisinde yer
almamaktadır. Konu ile ilgili Muğla Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Dairesi
Başkanlığı tarafından düzenlenmiş 10.08.2016 tarih ve 15587 sayılı görüşü
bulunmaktadır. (Ek-16)
c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya
akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6
metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların
yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu
alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak
alan kalan yerler,
Proje sahası, sulak alanlar içerisinde yer almamaktadır.
166
TESİSİ PROJESİ
ç) Göller, akarsular, yer altı suyu işletme sahaları,

Proje sahası, göller, akarsular, yer altı suyu işletme sahaları içerisinde
kalmamaktadır.
d) Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş
veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan
alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz
özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar.
Proje sahası, bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye
düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan
alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki
jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar içerisinde yer almamaktadır.
2.14 Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Arazi Kullanım Durumu, Arazinin
Hazırlanması ve İnşaat alanı İçin Gerekli Arazinin Temini amacıyla Elden
Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve
Tarım Ürün Türleri, Arazi Kullanımın Yürürlükteki Mevzuatlar Açısından
Değerlendirilmesi, Proje Alanı ve Etki Alanındaki Tarımsal Ürünler, 5403 Sayılı
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler
İşletme Dairesi tarafından depo olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle sahada bitki örtüsü
yok denecek kadar azdır.
Proje alanında herhangi bir sulamaya açılmış veya sulama projesi kapsamında olan
arazi bulunmamakla birlikte, herhangi bir zirai developman projesi içerisinde yer
alamakatadır. Konu ile ilgili Muğla Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Dairesi
Başkanlığı tarafından düzenlenmiş 10.08.2016 tarih ve 15587 sayılı görüşü Ek-16’ da,
Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğ 21. Bölge Müdürlüğü tarafından
düzenlenmiş 17.08.2016 tarih ve 554401 sayılı kurum görüşü Ek-17’ de sunulmuştur.
Proje alanında inşaat işlemlerine başlanması durumunda alanda herhangi bir tarım
alanı tahribatı söz konusu olmayacaktır.
2.15 Deniz ekosisteminin mevcut durumunu belirlemeye yönelik olarak detaylı

çalışma (çalışmayı yapan uzmanın adı ve ne zaman yaptığına dair bilgilerin
verilmesi)
Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır. Söz konusu rapor Ek-13’de sunulmakta olup,
yapılan çalışmalar ve tespiti yapılan türler hakkında özet bilgi aşağıda sunulmaktadır.
Yapılan çalışmada, Bodrum-Turgutreis mevkiinde yapılacak olan Turgutreis

Atıksu Arıtma Tesisi Projesi kapsamında kıyıdan 1.300 metre açığa (yaklaşık 19.5 metre
167
TESİSİ PROJESİ
derinliğe) kadar olan deşarj hattı ve bu hattın 100 metre sağ ve sol tarafında bulunan
biyolojik çeşitlilik 21-23.09.2016 tarihlerinde yerinde incelenmiştir.
Çalışma başlangıcında kıyı bölgesindeki koordinat 37°0.833′N - 27°15.260′E

olarak kaydedilmiştir. Bu noktadan denize doğru Güneybatı istikametinde dik bir hat
döşenmiş ve bitiş noktasındaki koordinat 37°0.477′N - 27°14.469′E olarak kaydedilmiştir.
Bu iki koordinat noktası arasındaki hat boyunca ve bu noktalardan çekilen hattın ellişer
metre kuzey ve güney istikametlerinde SCUBA dalış gerçekleştirilerek inceleme
yapılmıştır. Son nokta olarak belirlenen 37°0.477′N - 27°14.469′E koordinat noktasından
başlayarak ise olta kamera sistemiyle Posidonia oceanica çayırlarının sonlandığı bölge
araştırılmış ve çalışma 37°0.144′N 27°13.761′E olarak belirlenen koordinat noktasında P.
oceanica çayırlarının son bulmasıyla sonlandırılmıştır.
Çalışmada fitoplankton ve zooplankton örneklemesi tekne üzerinden yapılmıştır.

Diğer çalışmalar SCUBA dalış yapılarak yerinde incelemeyle gerçekleştirilmiştir. (Resim
18)
Resim 18: Scuba Dalış çalışmalarında kullanılan tekne ve Scuba Dalış ile yerinde inceleme
Materyal ve Metot
Deniz ekosistem çalışmalarında bazı malzeme ve ekipmanlar kullanılmıştır. Bunlar

aşağıda sıralanmaktadır;
 Fitoplankton kepçesi
 Zooplankton kepçesi
 Sualtı fotograf makinası
 Sualtı video kamera
 Kablolu sualtı olta kamera
 SCUBA dalış kıyafeti ve ekipmanları
 Sechii diski
 Dalış teknesi
 Deniz kestanesi, deniz çayırı ve algler için quadrat
 Ethanol
168
TESİSİ PROJESİ
 Lugol çözeltisi
 Formaldehit çözeltisi
 Örnekler için plastik saklama kapları
Örnekleme öncesi sechii derinliğinin ölçülmüştür. Ölçüm sırasında sechii diski
dibe oturmuştur. Ölçülen derilik 19.5 metre olarak kaydedilmiştir.
Denizel fitoplanktonların örneklenmesi için 55 µm göz açıklığına sahip olan

fitoplankton keçpesi kullanılmıştır (Resim 19). Hat botunca 3 farklı noktadan örnekleme
yapılmıştır. Örnekleme horizontal olarak gerçekleştirilmiş ve plankton kepçesi 5 dakika
boyunca yatay olarak çekilmiştir. Toplanan örnekler 50 ml’lik Falcon tüplerine aktarılmış
ve fiksatif olarak %4’lük formaldehit çözeltisi eklenmiştir. Laboratuvara taşınan
fitoplankton örnekleri mikroskobik gözlem yapılana kadar oda sıcaklığında (24˚C’de)
karanlıkta muhafaza edilmiştir.
Resim 19: Fitoplankton kepçesi ve kollektörü
Fitoplankton örneklerinin tanımlanması
Örneklerden 200 µl alınarak lam ve lamel arasına yerleştirilmiş ve Olympus marka

kameralı mikroskop altında inceleme yapılmış ve fotograflanmıştır. Tür tayini için Koray
(2012); Tomas (1997) ve Thomas (1996) kaynaklarından yararlanılmıştır.
169
TESİSİ PROJESİ
Resim 20: Fitoplankton ve zooplankton preperatlarının hazırlanması
Resim 21: Fitoplankton ve zooplankton tayininde kullanılan Olympus marka kameralı mikroskop
170
TESİSİ PROJESİ
Zooplankton örneklemesi
Denizel zooplanktonların örneklermesi için 500 µm göz açıklığına sahip bir

zooplankton kepçesi kullanılmıştır. Örnekleme, fitoplankton örneklemesinin yapıldığı 3
istasyonda gerçekleştirilmiştir. Zooplankton kepçesi dibe kadar sarkıtılmış ve dikey olarak
yüzeye çekilmiş ve bu işlem 5 kez tekrarlanmıştır. Toplanan örnekler 150 ml’lik koyu
renkli plastik şişelere aktarılmıştır. Fiksetaif olarak %4’lük formaldehit çözeltisi ve Lugol
eklenmiştir. Örnekler mikroskop altında incelenene kadar oda sıcaklığında saklanmıştır.
Lugol çözeltisi ışık altında bozulan bir boya olduğu için örnekler koyu renk şişelerde ve
karanlıkta muhafaza edilmiştir.
Zooplankton örneklerinin tanımlanması
Zooplankton örneklerinden 200 µl alınarak lam ve lamel arasına damlatılmıştır.

Mikroskobik incelemede Olympus marka kameralı mikroskop kullanılmıştır. Her
istasyondaki 5 plankton kepçesi çekimi için ayrı ayrı mikrokobik birey sayımı yapılmış ve
ortalama yoğunluk belirlenmiştir.
Deniz çayırı türlerinin belirlenmesi
Deniz çayırlarından Posidonia oceanica türü koruma altında olan bir tür olduğu
için toplanması yasaktır bu nedenle örnekleme yapılmamıştır. Dört adet 10 metrelik
transect boyunca 50 x 50 cm’lik quadratlar kullanılarak sayım yapılmıştır.
Tür tayini SCUBA dalış sırasında gerçekleştirilmiştir.
Resim 22: P. oceanica çayırlarının quadrat içerisinde sayımının yapılması
171
TESİSİ PROJESİ
Makrolag türlerinin belirlenmesi
Deniz tabanının tamamen kum sediment olmasından dolayı boru hattının

döşeneceği alanda herhangi bir makroalg türüyle karşılaşılmamıştır. Boru hattı dışında
kalan 38 m derinlikte olta kamera sistemiyle Caulerpa prolifera türü gözlenmiştir. (Resim
23)
Resim 23: Olta kamera sistemi
Sünger türlerinin belirlenmesi
Sünger türlerinin tayini sualtında gerçekleştirilmiştir. Su altında fotograflanan

türler Balesteros & Llobet (2015); Evcen (2012) ve kaynakları kullanılarak tayin
edilmiştir.
172
TESİSİ PROJESİ
Resim 24: Sünger türleri tanımlaması
Deniz Kestanesi türlerinin belirlenmesi
Deniz kestanesi türleri sualtında fotoğraflama yöntemiyle belirlenmiştir.
Balık türlerinin belirlenmesi
Balık türlerinin belirlenmesi ve sayımı transect yöntemiyle yapılmıştır. Boru hattı

üzerinde gelecek şekilde 50 m’lik bir makara ip döşenmiş ve transectin 50 m sağ ve sol
tarafındaki balıkların sayımı gerçekleştirilmiştir.
Resim 25: Balık Sayımı Çalışmaları
173
TESİSİ PROJESİ
Tespiti yapılan türlere ilişkin bulgular
Tespit Edilen Fitoplankton Türleri

Mikroskobik inceleme sonucu tanımlanan fitoplankton türleri Tablo 85’de verilmiştir.
Tablo 85: Belirlenen fitoplankton türleri ve bağlı bulundukları sınıflar.
Cins/Tür Sınıf
Ceratium tripos (O.F.Müller) Nitzsch, 1817 Dinophyceae
Ornithocercus quadrutus Schütt Dinophyceae
Nitzschia Hassal, 1845 Bacillariophyceae
Cymbella C. Agardh, 1830 Bacillariophyceae
Thalassiothrix mediterranea Pavillard Bacillariophyceae
Navicula Bory, 1822 Bacillariophyceae
Chaetoceros affinis Lauder Mediophyceae
Chaetoceros tenuissimus Meunier Mediophyceae
Chaetoceros danicus Cleve Mediophyceae
Leptocylindrus danicus Cleve Mediophyceae
Leptocylindrus mediterraneus (H.Peragallo) Hasle Mediophyceae
Bacteriastrum delicatulum Cleve Mediophyceae
Rhizosolenia Brightwell, 1858 Coscinodiscophyceae
Resim 26: Ceratium tripos (O.F.Müller) Nitzsch, 1817
174
TESİSİ PROJESİ
Resim 27: Ornithocercus quadrutus Schütt
Resim 28: Nitzschia sp. (Genus: Nitzschia Hassal, 1845)
Resim 29: Cymbella sp. (Genus: Cymbella C. Agardh, 1830)
175
TESİSİ PROJESİ
Resim 30: Thalassiothrix mediterranea Pavillard
Resim 31: Navicula sp. (Genus: Navicula Bory, 1822)
Resim 32: Chaetoceros affinis Lauder
176
TESİSİ PROJESİ
Resim 33: Chaetoceros tenuissimus Meunier
Resim 34: Chaetoceros danicus Cleve
177
TESİSİ PROJESİ
Resim 35: Leptocylindrus danicus Cleve
Resim 36: Leptocylindrus mediterraneus (H.Peragallo) Hasle
178
TESİSİ PROJESİ
Ressim 37: Bacteriastrum delicatulum Cleve
Resim 38: Rhizosolenia sp. (Genus: Rhizosolenia Brightwell, 1858)
179
TESİSİ PROJESİ
Tespit Edilen Zooplankton Türleri

Mikroskobik inceleme sonucu tespit edilen zooplankton türleri ve ortalama
yoğunlukları Tablo 86’da sunulmuştur.
Tablo 86: Belirlenen zooplankton taksonları ve yoğunlukları

Grup / Tür / Takson Yoğunluk (birey/L)
Tintinnoidea 1,938
Medüz 0,062
Evadne spinifera 0,008
Evadne nordmanni 0,006
Nauplius larva
(tüm kopepot türleri için) 6,628
Calocalanus sp. 0,319
Calanus sp. 0,242
Calanoida 0,216
Kalanoit kopepodit 1,653
Oithona plumifera 0,066
Oithona sp. 0,542
Corycaeus sp. 0,140
Temora stylifera 0,034
Cyclopoida 0,317
Siklopoit kopepodit 1,837
Microsetella spp.* 0,776
Euterpina acutifrons 0,000
Harpacticoida (diğer) 0,213
Harpacticoid kopepodit 0,375
Zoea larva 0,023
Decapoda nauplius larvası 0,031
Planktonik Tunicata ve Tunicata larvası 0,434
Polychaeta larvası 0,135
Gastropoda larvası 1,222
Veliger larva 0,819
Pluteus larva (Echinodermata) 0,238
*Microsetalla neorvegica ve M. rosea türleri belirlenmiş ancak sayımda ikisi birlikte tutulmuştur.
180
TESİSİ PROJESİ
Listedeki bazı taksonlara ait fotograflar aşağıda verilmiştir (Resim 39-43).
Resim 39: Tintinnoidea
Resim 40: Calanoida
181
TESİSİ PROJESİ
Resim 41: Tintinnoidea
Resim 42: Nauplis larvası
Resim 43: Kalanit kopepod
182
TESİSİ PROJESİ
Tespit Edilen Deniz Çayırı Türleri
Deniz çiçekli bitkileri, deniz alglerine oranla daha az tür içermelerine rağmen
biyokütle açısından Akdeniz’de daha fazla yer tutmaktadırlar. Alglerden farklı olarak kök,
gövde ve yaprak farklılaşması görülür. Oluşturdukları topluluklar deniz çayırı olarak
adlandırılır ve birçok canlıya yaşam alanı oluştururlar. Uzun yapraklarıyla sudaki askıda
katı maddeleri tutarlar ayrıca yatay uzanan gövdeleriyle de zemin hareketlerini
düzenledikleri için denizel ekosistemin en önemli parçalarındandır (Cirik & Cirik, 2011).
Türkiye denizlerinde sadece 5 tür denizel çiçekli bitki bulunmaktadır. Bunlar

Posidonia oceanica, Zostera marina, Zostera noltii, Cymodocea nodosa ve Halophila
stipulacea türleridir.
Araştırma alanında sadece 1 tür deniz çayırına yani Posidonia oceanica’ya

rastlanmıştır.
P. oceanica, Akdeniz’e endemik olan bir canlıdır ve Akdeniz’deki en yaygın deniz

çayırı türüdür. Birçok canlıya habitat oluşturması açısından önemli bir türdür. 0-40 metre
arası yayılış gösterir ve 10 ile 28˚C derece denizsuyu sıcaklıklarında dağılım gösterir.
Günlük oksijen üretimi her metre karede 20 litredir.
Son yıllarda deniz suyundaki turbiditenin artışı, teknelerin demirlemesi, kirlilik

artışı, ötrifiksayon, kıyısal yapılaşma gibi etmenlerden dolayı P. oceanica
populasyonlarında azalma gözlenmektedir (IUCN). Son yapılan çalışmalar bu deniz çayırı
türünün kapladığı alanın son 50 yılda %34 oranında azaldığı ortaya koyulmuştur (Perggent
et al., 2016). IUCN listesinde; Güncel Populasyon Durumu ‘Azalmakta’ olarak verilmiştir.
183
TESİSİ PROJESİ
Resim 44: A, B, C Çalışma alanında bulunan P. oceanica çayırları
Tespit Edilen Makroalg Türleri

Araştırma alanında zemin tamamen kum ile kaplıdır. Makroalgler genel olarak
kayalık habitatları tercih ettiği için sadece 2 tür alg türüne rastlanmamıştır. Ancak boru
hattı bitiminde 22 m derinlikte olta kamera sistemiyle deniz tabanı incelendiğinde P.
oceanica deniz çayırlarının azalmasıyla Caulerpa prolifera türünün yaygın olarak yayılış
gösterdiği ve 38 metre derinliğe kadar devam ettiği gözlenmiştir.
 Caulerpa prolifera
C. prolifera türü genellikle kumluk zeminde gelişim gösteren bir yeşil algdir. Eşeysiz
üremesi vegetatif olarak gerçekleşir ve oldukça hızlıdır. Kumluk denizel alanlarda yoğun
topluluklar oluşturur.
184
TESİSİ PROJESİ
Resim 45: 22 metre derinlikte, araştırma alanı dışında gözlenen yeşil alg Caulerpa prolifera.
 Cladophora sp. Küzting
Cladophora türleri hem tatlı hem de tuzlu sularda yayılış gösteren kozmopolit bir yeşil alg
cinsidir. Kayaların ve diğer alg türlerinin üzerinde yayılış gösteren ipliksi bir algdir.
Çalışma alanında 5 metre derinlikten itibaren kıyıya doğru olan derinliklerde sadece
kayaların üzerinde gözlenmiştir.
Resim 46: Yeşil alg Cladophora sp. makroskobik (Solda) ve mikroskobik (Sağda) görüntüsü.
 Flabellia petiolata (Turra) Nizamuddin
Koyu yeşil renge sahip olan bu tür genellikle derin ve az ışık alan yerlerde yayılış gösterir.
Ancak çalışma alanında 4 metre derinlikte sadece bir adet kayanın üzerinde 15 tallus
olarak sayılmıştır.
185
TESİSİ PROJESİ
Resim 47: Yeşil alg Flabellia petiolata
 Litophyllum Philippi, 1837

Akdenizde korallin alglerin en yaygın olanlarındandır. Kalsiyum karbonat biriktirdikleri
için sert yapıdadır. Çalışma alanında sadece 5 metre derinlikten kıyıya kadar olan
alanlarda bulunan taşlar üzerinde tespit edilmiştir. Yayılımı oldukça zayıf olduğu
gözlenmiştir.
Resim 48: Kırmızı alg Litophyllum sp.
Tespit Edilen Sünger Türleri

Yapılan SCUBA dalış gözlemlerinde aşağıdaki sünger türleri 5 metre derinlikten itibaren
kıyıya kadar olan alanlarda ağırlıklı olarak gözlenmiştir.
186
TESİSİ PROJESİ
Resim 49: Chondrilla nucula (Schmidt, 1862)
Resim 50: Crambe crambe (Schmidt, 1862) - Turuncu-kırmızı sünger
187
TESİSİ PROJESİ
Resim 51: Aplysina aerophoba Nardo, 1843
Resim 52: Ircinia variabilis (Schmidt, 1862)
188
TESİSİ PROJESİ
Resim 53: Sarcotragus spinosulus Schmidt, 1862 - Kaba sünger
Tespit Edilen Deniz kestanesi Türleri

Yapılan gözlemlerde sadece 1 tür deniz kestanesine rastlanmıştır. Bu türden ise çalışma
yapılan alanda 5 metre derinlikte 1 birey tespit edilmiştir.
Resim 54: Arbacia lixula (Linnaeus, 1758) - Siyah deniz kestanesi
Tespit edilen Mercan Türleri
189
TESİSİ PROJESİ
Resim 55: Caryophyllia inornata (Duncan, 1878)
Tespit Edilen Mollusca Türleri
Resim 56: Haliotis tuberculata Linnaeus, 1758 - Deniz kulağı
Resim 57: Vermetus triquetrus Bivona-Bernardi, 1832 - Kurt salyangozu
190
TESİSİ PROJESİ
Resim 58: Rissoa ventricosa Desmarest, 1814
Resim 59: Bolma rugosa (Linaeus, 1767) salyangozuna ait kapak - Kestane turban salyangozu
Resim 60: Donax sp. Linnaeus, 1758
191
TESİSİ PROJESİ
Resim 61: Venus verrucosa, Linnaeus, 1758
Resim 62: Spondylus spinosus Schreibers, 1793
Tespit Edilen Balık Türleri
SCUBA dalış sırasında 1.300 metrelik transektin 50’şer metrelik sağ ve sol kısımlarını
kapsayacak şekilde bir alanda balık türlerinin belirlenmesi ve sayımı gerçekleştirilmiştir.
Toplam olarak 23 tür balık tespit edilmiştir.
Tablo 87: Tespit Edilen Balık Türleri

No Cins/Tür Sınıf
1 Chromis chromis (Linnaeus, 1758) TR: Papaz balığı Actinopteri
2 Coris julis (Linnaeus, 1758) TR: Gelin balığı Actinopteri
3 Thalassoma pavo (Linnaeus, 1758) TR: Gün balığı Actinopteri
4 Synodus saurus (Linnaeus, 1758) TR: Iskarmoz Actinopteri
5 Serranus scriba (Linnaeus, 1758) TR: Yazılı hani balığı Actinopteri
6 Bothus podas (Delaroche, 1809) TR: Pisi balığı Actinopteri
7 Symphodus cinereus (Bonnaterre, 1788) TR: Çil çırçır Actinopteri
192
TESİSİ PROJESİ
8 Symphodus rostratus (Bloch, 1791) TR: Uzun çırçır Actinopteri

No Cins/Tür Sınıf
9 Xyrichtys novacula (Linnaeus, 1758) TR: Ustura balığı Actinopteri
10 Diplodus sargus (Linnaeus, 1758) TR: Sargos Actinopteri
11 Lithognathus mormyrus (Linnaeus, 1758) TR: Mırmır Actinopteri
12 Diplodus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) TR: Karagöz Actinopteri
13 Diplodus annularis (Linnaeus, 1758) TR: Isparoz Actinopteri
14 Sparus aurata (Linnaeus, 1758) TR: Çipura Actinopteri
15 Stephanolepis diaspros Fraser-Brunner, 1940 TR: Dikenli çütre Actinopteri
16 Dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) TR: Vatoz Elasmobranchii
17 Siganus rivulatus Forsskål & Niebuhr, 1775 TR: Beyaz sokar Actinopteri
18 Sarpa salpa (Linnaeus, 1758) TR: Sarpa Actinopteri
19 Oblada melanura salpa (Linnaeus, 1758) TR: Melanura Actinopteri
20 Boops boops (Linnaeus, 1758) TR: Kupes Actinopteri
21 Spicara maena (Linnaeus, 1758) TR: Melina Actinopteri
22 Spicara smaris (Linnaeus, 1758) Actinopteri
23 Mullus surmuletus (Linnaeus, 1758) TR: Tekir Actinopteri
Tespit edilen bazı balık türlerine ilişkin fotoğraflar aşağıda sunulmuştur.
Resim 63: Chromis chromis (Linnaeus, 1758) - Papaz balığı
193
TESİSİ PROJESİ
Resim 64: Synodus saurus (Linnaeus, 1758) - Iskarmoz
Resim 65: Xyrichtys novacula (Linnaeus, 1758) - Ustura balığı
Resim 66: Diplodus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) - Karagöz
194
TESİSİ PROJESİ
Resim 67: Dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) - Vatoz
Resim 68: Spicara maena (Linnaeus, 1758) - Melina
Denizel ekosistem açısından değerlendirme, alınacak önlemler

Deniz çayırları içerisindeki en önemli tür Posidonia oceanica’dır. Bir çok canlı
türüne beslenme, üreme ve saklanma alanı oluşturmasının yanısıra her metrekare P.
oceanica çayırı günlük olarak 20 lt oksijen üretmektedir. Mavi karbon adı verilen,
okyanuslar ve denizlerdeki karbondioksiti depolayan en önemli türdür. SCUBA dalışı ile
gerçekleştirilen arazi çalışmasında, P. oceanica çayırlarının 3.5 m. derinlikte başladığı ve
planlanan deşarj hattının sonlandığı 20 m. derinlikte de devam ettiği gözlenmiştir. Olta
kamera ile yapılan hat boyunca daha derinlerdeki gözlemlerde çayırların 27 m derinlikte
sonlandığı belirlenmiştir.
Kıyıdan itibaren yaklaşık olarak 1.300 metre açığa (yaklaşık olarak 19.5 m
derinliğe) kadar uzanacak olan difüzör hattından salınacak olan su arıtılmış su olacağı için
P. oceanica çayırları üzerinde olumsuz bir etki beklenmemektedir ancak bu difüzör
hattının inşaası sırasında hat boyunca bulunan P. oceanica çayırlarının zarar göreceği
195
TESİSİ PROJESİ
düşünülmektedir. Bu nedenle diffüzör hattınınn inşaası sırasında hattın, P. oceanica

çayırlarının az yoğun olduğu bölgelerden geçirilmesi önerilmektedir.
Deşarj hattı boyunca kıyıya yakın yerlerdeki P. oceanica kümelerinin bazıları çok
yaşlı olup rizom yükseklikleri deniz tabanının yaklaşık 120 cm üzerinde bulunmaktadır.
Boru hattı bu kümelerin üzerinden geçerken altında boşluklar oluşacak, bu boşlukların
doldurulması, hem inşaat maaliyetini arttıracak hem de dolum sırasında sedimentasyon
bölgedeki diğer çayırların da zarar görmesine sebep olabilecektir. Diğer bir yöntem olan
boruların kazılarak zemine yerleştirilmesi alternatifinde de sedimentasyon problemi
yaşanabilir. Bu sebeple aplikasyon projesi sırasında kesin hattın tespitinde bu deniz çayırı
kümelerinden sakınılan bir güzergah seçilmelidir.
Planlanan proje alanında deniz makroalglerinin yayılımı gözlenmemiştir. Bunun

nedeni ise çalışma alanı zemin yapısının kum olmasıdır. Algler yaşam alanı olarak
genellikle kayalık habitatları tercih etmektedirler. Bu nedenle, çalışma sahasında
yapılması planlanan faaliyetten etkilenecek makroalg bulunmamaktadır.
Denizel fitoplanktonlar sucul sistemlerin birincil üreticileridir. Zooplanktonlar ise

fitoplanktonlarla beslenen ve diğer omurgalı ve omurgasız canlıların tükettiği birincil
tüketicilerdir. Fitoplankton ve zooplanktonlar denizel sistemlerin temelini ve besin
zincirinin de en alt basamağını oluştururlar. Fitoplanktonların gelişimi için en önemli
etkenlerden biri güneş ışığıdır. Çalışma alanında deniz suyunun son derece berrak olduğu
ve 20 m. derinlikte dahi zemin yapısının görülebildiği sechii diski derinliğinin
ölçülmesiyle belirlenmiştir.
Yapılan literatür taramalarıyla, çalışma alanının deniz suyunun oligotrofik (temiz

su) su sınıfında olduğu görülmüştür.
Zooplankton populasyon yoğunlukları incelendiğinde baskın türlerin kopepodlar

olduğu belirlenmiştir. Daha sonra gelen grup ise gastropod larvalarıdır ki P. oceanica
çayırlarının gastropodların temel üreme bölgeleri olduğu bilindiğinden, beklenen bir
durumdur.
Mollusca türleri filtrasyonla beslendikleri için askıda katı madde ve kirliliğin

yoğun olduğu alanları tercih etmektedirler. Bu nedenle, Mollusca üyelerinin birçok türü
kirli alanların belirteç (indikatör) organizması olarak görülmektedir. Yapılan gözlemlerde,
Mollusca Phylum’una ait 7 tür tespit edilmiştir. Çalışma sahasının deniz suyu sınıfının
oligotrofik olması bu türlerin, alanda az bireyle temsil edilmesini açıklamaktadır.
Çalışma alanında toplam 23 tür balık tespit edilmiştir. Bunlardan 14 tanesi

ekonomik öneme sahiptir. Bu türlerden Dasyatis pastinaca türü IUCN Kırmızı Liste’de
DD (Data Deficient = Veri Eksik), diğer türler ise LC (Least Concern = Asgari Endişe)
oalrak listelenmiştir. Belirlenen türlerden S. rivulatus türü Akdeniz’e Kızıldeniz’den gelen
istilacı bir türdür. Çalışma alanında koruma altında herhangi bir balık türü
bulunmamaktadır.
Sahada toplam 5 adet sünger ile 1 adet mercan türüne rastlanmıştır. Bu türler
yayılış olarak 5 m derinlikten başlamakta ve kıyıya kadar devam etmektedir. Türlerin
196
TESİSİ PROJESİ
IUCN listesindeki kayıtları bulunmamaktadır. Bunun yanısıra Bern Sözleşmesinde de

herhangi bir listede kayıtları yoktur.
Alanda sadece bir adet deniz kestanesi türü belirlenmiş ve bu birey sayısı da 1
olarak kaydedilmiştir. Bunun nedeninin, ortam zemininin kumluk olması ve makroalglerin
bulunmaması nedeniyle olduğu düşünülmektedir. Bu deniz kestanesi türünün de herhangi
bir koruma listesinde kaydı bulunmamaktadır.
Yapılması planlanan difüzörün deşarj borularının zeminden yüksekliğinin yaklaşık

1,5 metre olması planlanmaktadır. Bu nedenle difüzörlerden çıkan arıtılmış sudan
kaynaklı akıntının bentik canlılar üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacağı
düşünülmektedir.
Akıntıdan kaynaklı, pelajik olan balık ve plankton türleri üzerinde ise herhangi bir
populasyon değişikliği beklenmemektedir. Sadece pasif olarak hareket eden plankton
türlerinin akıntı dolayısıyla difüzör hattının üzerinde kalmaması, akıntının az bulunduğu
alanlara kayma göstermesi beklenmektedir. Balıklar aktif hareket eden nektonic canlılar
olduğu için akıntıdan etkilenmeyecekler, akıntı sevmeyen türler ise akıntının olmadığı
alanlarda bulunmayı tercih edeceklerdir.
Yazlık yapılaşmanın yoğun olduğu Bodrum’un Turgutreis Mahallesi’nde deniz

ortamına arıtılmadan verilecek atıksu, deniz ekosistemine ciddi anlamda zarar verecektir.
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Projesi ile denize deşarj edilecek olan arıtılmış su, ileri
biyolojik arıtma işleminden geçerek azot ve fosfor giderimi yapılmış halde denize
verileceği için ortamda belirlenen türlere etkisinin minimum seviyede olacağı
Proje kapsamında, flora-fauna bölümünde ve denizsel ekosistem için hazırlanan

raporda belirlenen türler korunacak, hidrolojik sisteme zarar verilmemesi için gerekli
önlemler alınacak, çalışanlar bilinçlendirilecek, inşaat ve işletme aşaması için verilen
taahhütlere uyulacak ve gerekli izinler alınacaktır.
Arıtma tesisi inşaatı yapım işini üstlenecek olan yüklenici firmanın işletme
faaliyetleri sürecinde en fazla bir yıl boyunca altı ayda bir periyotta olmak üzere deniz
ekosisteminde flora ve fauna izlemlerini yaptırtarak, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürlüğü’ ne raporlanması sağlanacaktır.
2.16 Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri
2.16.1 Ekonomik Özellikler (yöreni ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler,

sektör başına nüfus dağılımı)
Muğla İlinin ekonomisi çok yönlü olup, tarıma, turizme, sanâyi ve ticârete dayanır.
En çok turist gelen illerden biridir. Turistik tesisler giderek artmaktadır. Orman,
turunçgiller ve sanâyi ürünleri bakımından zengindir. Tahıl, turunçgiller ve sanâyi ürünleri
(pamuk, tütün) başta gelir. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır, bakla, pamuk, tütün,
susam ve anasondur.
197
TESİSİ PROJESİ
Sebzecilik gittikçe gelişmekte, seracılık ve turfanda sebzecilik yaygınlaşmaktadır.

Türkiye’de kuşkonmazın tamamı Muğla’da yetişir. Ayrıca yetiştirilen lahana, pırasa,
ıspanak, patlıcan, hıyar, domates, fasulye, biber, soğan, bakla ve karnıbahar başta İzmir ve
İstanbul olmak üzere diğer illere sevk edilir.
Meyvecilikte Muğla önde gelen illerimizden biridir. Senede 100 bin tona yakın
zeytin, 15 milyona yakın zeytin ağacından toplanır. Zeytin üretiminin yüzde 80’i Milas’ta
yapılır. Turunçgiller ağaç sayısı 2 milyonu aşar. Mandalina, portakal ve limon yetişir.
Turunçgiller başta Köyceğiz olmak üzere kıyı şeridindedir.
Muğla susam ekiminde ikinci, tütünde dördüncü sırada yer alır (İzmir, Manisa ve
Samsun’dan sonra).Muğla ilinde hayvancılık ikinci derecede bir gelir kaynağıdır.
Küçükbaş hayvan sayısı azalırken kümes hayvanları miktarı artmaktadır.
Türkiye’de en çok bal Muğla’da elde edilir. İl sınırları içinde 200 bin arı kovanı
vardır. Marmaris balı ve arı sütü meşhurdur. Balıkçılık ve sünger çıkarma çok ileridir.
Türkiye’de süngerin tamamı buradan çıkarılmaktadır. Maden varlığı bakımından da çok
zengin bir ildir. Türkiye’nin en zengin linyit yatakları Muğla’nın Yatağan ilçesindedir.
Muğla ilinde sanâyi tarıma dayalıdır ve sanâyi kuruluşlarının % 80’ni devlet

kuruluşudur. Îmâlât sanâyii gelişme hâlindedir. Küçük sanâyi iş yeri 1500 civarındadır.
Başlıca büyük sanâyi kuruluşları SEKA’nın Dalaman Kâğıt Fabrikası, TARİŞ Çırçır ve
Prese Atelyeleri, Yatağan Yem Fabrikası, Anadolu Sabun ve Yağ Sanâyii T. A.Ş., İnal
Gözlük Sanâyii, Peynir ve Tereyağ Fabrikası, Koytaş Tarım ve Sanâyi Makinaları A.Ş.,
Mehmet Altaş Traktör Römork Sanâyii, Kireç Sanâyii A.Ş., Aslan Teneke Kutu Sanâyii,
Yatağan Termik Santralı’dır. Tekne, yat ve ağaç balıkçı motoru îmâlâtı gelişmektedir.
Tablo 88: İstihdam edilenlerin sektörel dağılımı 2011-2013 (+15 yaş) 2011-2013
Bin (%)
Toplam Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmet
2011 1 088 400 214 474 36,8 19,7 43,5
2012 1 187 479 205 503 40,3 17,3 42,4
2013 1 201 478 230 493 39,8 19,1 41,1
Kaynak: TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Muğla, 2013
2.16.2 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler nüfus artış
oranları, diğer bilgiler)
Muğla, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık yirmi dördüncü şehridir. 2013 itibarıyla
866.665 nüfusa sahiptir. Ege Bölgesi'nde, topraklarının küçük bir kısmı Akdeniz Bölgesi
içine giren, Ortaca, Dalaman, Fethiye, Marmaris, Milas, Datça ve Bodrum gibi tatil
yöreleri ile ünlü bir yerleşim yeridir. İlde 13 ilçe bulunur.
198
TESİSİ PROJESİ
Tablo 89: Muğla İline Ait Göç Verileri

Toplam nüfus Aldığı göç Verdiği göç Net göç Net göç hızı
894509 48219 29671 18548 %21

Kaynak: Genel Nüfus Sayımı sonuçları, 1980-2000 ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçları, 2008-
2015
Proje alanı sınırları içerisinde kalan yerleşimlerin 2007 ve 2014 yılları arasında
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi nüfus verileri Tablo 88’de verilmektedir. Adrese
dayalı nüfus kayıt sistemi nüfus verileri, nüfus projeksiyonu hesaplamaları için
güvenirliliği yüksek bir veri niteliği taşımaktadır (TÜİK, 2015).
Tablo 90: Turgutreis Mücavir Alanı Geçmiş Nüfus Verileri (TÜİK, 2015)
Kapsa
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
YERLEŞİMLER ma
ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS ADNKS
Oranı
1 Turgutreis (B) %100 12.613 15.491 16.490 17.865 19.216 20.324 20.705 22.190
2 Dereköy %100 887 897 874 893 892 916 965 986
3 İslamhaneleri %100 1.814 1.882 3.696 2.331 2.436 2.649 2.842 3.330
4 Peksimet %100 903 1.175 1.229 1.313 1.389 1.548 1.619 1.927
5 Gümüşlük %100 3.479 3.707 3.696 3.691 3.693 3.805 4.046 4.709
6 Akyarlar %100 2.276 2.469 2.590 2.744 2.998 3.058 3.197 4.297
PROJE ALANI 21.972 25.621 28.575 28.837 30.624 32.300 33.374 37.439
2.16.3 Bölgenin Turizm Potansiyeli
Muğla Kentinin sahip olduğu değerler; yani, Bodrum, Marmaris, Fethiye gibi
Bölgelerin dünyanın en önemli turizm destinasyonları aralarında olmaları büyük bir
potansiyel yaratmaktadır. Mevcut turizm deniz-kum-güneş’e dayalı geleneksel turizm
ürünlerini ön plana çıkarmaktadır.
Bodrum Yarımadası; tarihi ve sanatı, doğal güzellikleri, iklimi, denizi ve
muhteşem koyları, ziyaretçilerin her türlü ihtiyacına cevap veren nitelikli otelleri ile
türkiye’nin cennet köşelerinden birisidir.
Turgutreis, yarımadanın Bodrum’dan sonraki en büyük yerleşimidir. 2,5 km’lik

kumsalı boyunca pek çok otel ve pansiyon bulunmaktadır. Buradaki D-Marin Turgutreis
Marinası; liman, marina, sağlık, güvenlik ve genel hizmetlerin sağlandığı ayrıca yatçılık
aktivitelerinin buluştuğu bir merkezdir. Turgutreis’in 4 km güneyindeki Kadıkalesi’nin
199
TESİSİ PROJESİ
temelleri Helenistik Döneme’e aittir. Bulunduğu konum ve tarihi güzellikleri sebebiyle

bölge turistlerin ilgisini çekmektedir.
Turgutreis’in turizme bağlı ekonomik gelişiminde iki unsur önemli rol oynamıştır.
Bunlardan biri Akdeniz‘de çok yaygın olan yat turizmi; ikincisi de, yakın zamanda
hizmete açılmış olan Bodrum-Milas Havaalanıdır. Turgutreis, Bodrum‘un en geniş alana
sahip mahallesi olarak koyları, denizi ve kumu ile; devre mülk tatil evleri, otel ve
motelleri, restoran, bar diskoları, alışveriş merkezleri her geçen gün artmaktadır.
Turgutreis ortalama 20 bin turistik yatak kapasitesi ile turizme hizmet vermektedir.
500 yat kapasiteli marina, günlük giriş-çıkış sağlanacak şekilde projelendirilmiştir.
Bölgede hayata geçirilmiş olan önemli projeler arasında yer alan yat limanı da turizme
büyük bir hizmet vermektedir.
2014 yılında Muğla İline giriş yapan ilk beş ülkenin dağılımı Tablo 91’ de
sunulmuştur.
Tablo 91: Muğla iline giriş yapan ilk beş ülkenin sıralaması
Milliyeti Toplam
İngiltere 1.392.818
Rusya Federasyonu 269.585
Hollanda 244.486
Almanya 226.668
Polonya 141.319
Diğer 1.027.812
TOPLAM 3.302.688
Kaynak: Muğla Kültür Turizm Bakanlığı
2.16.4 Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik
TR 32 Bölgesi olarak adlandırılan Güney Ege Bölgesi Aydın, Denizli, Muğla

illerinden oluşmaktadır. Türkiye Nüfusunun %4,1’i bu bölgede yaşamaktadır.
Türkiye’deki toplam işgücünün %4,6’sını, toplam istihdamın %4,7’sini toplam işsizliğin
%3,2’lik kısmını TR32 Bölgesi oluşturmaktadır.
Bölgenin 2013 yılı istihdam oranı %52,3 ile Türkiye ortalaması olan %45,92un
oldukça üzerindedir. İşsizlik oranı ise %6,9 ile Türkiye ortalaması olan %9,7’nin oldukça
altındadır. Bölgedeki istihdam ve işsizlik oranında yıllar içerisinde meydana gelen değişim
Grafik 1 ve Grafik 2’de verilmiştir. İşsizlik oranı 2009 yılındaki ekonomik krizle birlikte
en üst düzeye ulaşmış, 2010’dan itibaren ise hızlı bir düşüşe geçerek 2013 yılında %6,9 ile
en düşük seviyesine gerilemiştir.
200
TESİSİ PROJESİ
Grafik 21:Yıllar İtibariyle istihdam oranı, TR 32
Grafik 22: Yıllar itibariyle işsizlik oranı, TR 32
Bölgede hizmet sektörünün istihdamdaki payı %41,1 tarım sektörünün payı %39,6
iken sanayi sektörünün payı %19,1’dir.
Sektörel istihdam TR 32, 2013
hizmet
tarım
sanayi
Şekil 20: Hizmet Sektörü İstihdam
Kaynak: TUİK, Bölgesel Göstergeler, TR32 Aydın, Denizli, Muğla
Projenin inşaat döneminde, tesis ve ekipmanı bütün detaylarıyla, işletilmeye hazır

halde temin ve tesis edilmesi işlemlerinin tamamını yüklenici firma sağlayacak olup, tüm
personel yüklenici firma tarafından sağlanacaktır. Proje kapsamında çalışacak personeller
Bodrum ve civarı alanda konaklayan kişiler olması göz önünde bulundurulacaktır. Bu
bakımdan personellerin konut ve sosyal/teknik altyapı ihtiyacı kalmayacaktır.
201
TESİSİ PROJESİ
BÖLÜM 3: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL

ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER
3.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne

Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş,
Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacağı, Nasıl Depolanacağı, Hangi Amaçlar İçin
Kullanılacakları (Ortaya çıkacak hafriyatın döküleceği sahalar vaziyet planına
koordinatlı olarak işlenmelidir.)
biyolojik atıksu arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır.
Planlanan projede arıtma tesisi ünitelerinin inşaası sırasında yapılacak saha

düzenlemesi ve kazı işlemleri sonucunda hafriyat toprağı oluşacaktır.
2-HAVALANDIRMALI KUM
VE YAĞ TUTUCU
6-İDARİ BİNA-
OFİS- BEKÇİ
KULÜBESİ
1-KABA VE
İNCE IZGARA
5-ÇÖKELTME
HAVUZU
3-ANAEROBİK
BİOFOSFOR HAV.
4-HAVALANDIRMA
HAVUZU
Şekil 21: Vaziyet Planı
Biyolojik atıksu arıtma tesisinin üniteleri için hafriyat miktarları AAT üniteleri,
AAT içindeki yol çalışmaları ve deşarj yapısı yapımı sırasında çıkacak hafriyat miktarları
202
TESİSİ PROJESİ
aşağıda verilmiştir. Proje dahilinde oluşması düşünülen hafriyat toprağı miktarı toplam
65.333 m3’ tür.
Tablo 92: Hafriyat Oluşacak Alanlar
Ünite Adı Kapladığı Derinlik (m) Kazı Miktarı (m3)

Alan (m2)
Giriş Yapısı 1.300 5.00 6.500
( Kaba Izgara- İnce Izgara

Havalandırmalı Kum ve Yağ
Tutucu)
Kimyasal Fosfor Giderim Tankı 12 5.00 60
Anerobik Biop Havuzları 1.200 5.00 6.000
Havalandırma Havuzları 6.000 5.00 30.000
Son Çökeltme Havuzları 3.600 5.00 18.000
Çamur Denge Deposu-Pompa 500 3.00 1.500

istasyonu - Susuzlaştırma Binası
Koku Giderim ünitesi 70 - 0
Deşarj Yapısı 120 4.00 500
Blower Binası 300 1.00 300
İdari Bina 250 1.00 250
Trafo Jeneratör Binası 300 1.00 300
Bekçi Binası 50 1.00 50
TOPLAM 63.460
203
TESİSİ PROJESİ
Tablo 93: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri
Açıklama Hafriyat Miktarı (m3)
AAT Üniteler 63.460
AAT İçindeki Yol Yapım Çalışmaları İçin 1.873
TOPLAM 65.333
65.333 m3 hafriyat toprağının %75’ine tekabül eden yaklaşık 49.000 m3 lük kısmı
oluştuğu anda saha içerisinde bekletilmeden hafriyat döküm alanına götürülecektir. Muğla
Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı tarafından
düzenlenmiş 27.08.2016 tarih ve 12821 sayılı yazıda yer alan ve proje alanına en yakın
yer olan Torba Mevkiinde bulunan hafriyat döküm alanına gönderilecektir (Ek-18). Geri
kalan 16.333 m3 hafriyat toprağı ise sahada oluştuğu yerde depolanıp, saha içerisinde
dolgu malzemesi ve peyzaj çalışmaları kapsamında tekrar değerlendirilecektir.
Kazı sırasında oluşan hafriyat malzemesinin dolguya uygun olmaması durumunda

18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat
Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine riayet
edilecektir.
3.2. Projenin İnşaat ve işletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun

Nereden Temin Edileceği (su ihtiyacının yüzey suyu, yeraltı suyu, kaynak suları veya
taşıma sistemiyle temin edilmek istenmesi halinde gerekli tüm izin belgeleri ilgili
Kurum/Kuruluşlardan alınarak ÇED Raporuna eklenmesi gerekmekte olup, ayrıca
evsel amaçlı kullanılacak sularla ilgili olarak yönetmelikler çerçevesinde yapılacak iş
ve işlemler bu bölümde verilmelidir), Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan
Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları (Faaliyet
kapsamında kullanılacak su miktarları saatlik, günlük ve yıllık bazlarda ayrı ayrı
hesaplanmalı ve suyun kullanıldığı ünite-kullanım amacı-kullanım kaynağı-
kullanım miktarı (saatlik, günlük ve yıllık) parametrelerini gösteren bir tablo
şeklinde sunulmalıdır.)
Tesiste, inşaat ve işletme sular mevcut şebekeden sağlanacak olup, MUSKİ’ den
alınan ilgili yazı Ek-19’ da yer almaktadır.
Proje kapsamında yüzey suyu, yeraltı suyu, kaynak suları kullanımı söz konusu
olmayacaktır.
İnşaat Aşaması
Faaliyetin inşaat aşamasında çalışacak 80 kişi için içme ve kullanma suyu miktarı,
bir kişinin ihtiyaç duyacağı su miktarı olarak (170 lt/gün) kabul edilirse;
İçme suyu İhtiyacı : 80 × 170 = 13.600 lt/gün = 13,60 m3/gün olarak

hesaplanmaktadır
204
TESİSİ PROJESİ
Tesisin İnşaatı sırasında oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı:
Atıksu miktarı = Birim atıksu üretim miktarı x Nüfus

Nüfus = 80 kişi
Birim atıksu üretim miktarı = 150 lt /kişi-gün
Atıksu miktarı = 80 × 150 = 12.000 lt/gün
= 12,00 m3/gün olarak hesaplanmaktadır.
(Kişi başına kullanılan su miktarı 170 lt-kişi/gün kabul edilmiş olup %90 atıksu oluşumu dikkate alınarak 150
lt-kişi/gün olarak hesaplanmıştır.)
İşletme Aşaması
Projenin işletme aşamasında personellerden kaynaklanan atıksu oluşacaktır. Kişi

başına günlük su kullanım miktarı olarak 170 lt/ gün kabul edilmesi ile yapılan
hesaplamalarda ihtiyaç duyulan günlük su miktarı aşağıdaki gibidir.
İçme suyu İhtiyacı : 25 × 170 = 4.250 lt/gün = 4,25 m3/gün olarak hesaplanmaktadır
Tesisin İşletme sürecinde oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı:

Tesis kapasitesi = 25 kişi
Kişi başına kullanılacak su miktarı = 150* lt/ kişi–gün
Atıksu miktarı = 25 kişi × 150 lt/kişi - gün
= 3750 lt/gün
= 3.75 m³/gün su kullanılacaktır.
İşletme aşamasında tesiste personel kullanımı kaynaklı yada işletme sürecinde

polimer ünitesi ve/veya temizlik süreçlerinden kullanılacak su değerleri;
Su kullanım miktarları saatlik, günlük, aylık gösterimler Tablo 94’ de

sunulmuştur.
Tablo 94: Su Kullanım Miktarları Saatlik, Günlük, Aylık Gösterimler
Atıksu Miktar Toplam kullanılan su miktarı
Aşama Kaynak Kullanım amacı Bertaraf Şekli m3/gü
3
m /sa m3/yıl 3
m /sa m3/gün m3/yıl
n
Sızdırmasız
fosseptikte
İnşaat Şebeke İçme/kullanma biriktirilerek 0,50 12 4.380 5,37 13.60 4964,00

vidanjörlerle
çekilecektir.
İnşaat Şebeke
Arazöz ile Buharlaşma - - - 1,25 10 300
sulama
İşletme Şebeke İçme/kullanma Arıtma tesisi 0,16 3.75 1368,75 0,18 4.25 1.551,25
205
TESİSİ PROJESİ
girişi- deniz
deşarjı
Arıtma tesisi
İşletme Şebeke Koku Ünitesi girişi- deniz 6,00 144 52.560 6,00 144 52.560
deşarjı
Arıtma tesisi
İşletme Şebeke Screening Press girişi- deniz 6,40 153,6 56.064 6,40 153,6 56.064
deşarjı
Arıtma tesisi
İşletme Şebeke Dekantör girişi- deniz 640 1.536 56.0640 640 1536 560.640
deşarjı
Arıtılmı
İşletme Bahçe sulama - 6,00 144 52.560 6,00 144 52.560
ş Su
Faaliyetin her aşamasında, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de

yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 13.02.2008 tarih ve
26786 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine riayet edilecektir.
3.3. Projenin İnşaatı ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıklar

3.3.1. Sıvı Atıkların Cinsi
Projenin inşaat aşamasında sıvı atık, yalnızca personelin içme ve kullanma amaçlı
su kullanımı sonrasında oluşacak olup, proses kaynaklı atıksu oluşumu söz konusu
değildir. İşletme döneminde ise, personelin içme ve kullanma amaçlı su kullanımı
sonrasında süreçlerinden atıksu oluşması muhtemeldir.
3.3.2. Sıvı Atıkların Miktarı
Planlanan proje inşaat ve işletme dönemlerinde oluşacak atıksu hesabı aşağıda

sunulmuştur.
Faaliyetin inşaat aşamasında çalışacak 80 kişi için içme ve kullanma suyu miktarı,
bir kişinin ihtiyaç duyacağı su miktarı olarak (170 lt/gün) kabul edilirse;
İçme suyu İhtiyacı : 80 × 170 = 13.600 lt/gün = 13,60 m3/gün olarak

hesaplanmaktadır
Tesisin İnşaatı sırasında oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı:

Nüfus = 80 kişi
Birim atıksu üretim miktarı = 150 lt /kişi-gün
Atıksu miktarı = 80 × 150 = 12.000 lt/gün
= 12,00 m3/gün olarak hesaplanmaktadır.
206
TESİSİ PROJESİ
İşletme Aşaması
Projenin işletme aşamasında personellerden kaynaklanan atıksu oluşacaktır. Kişi

başına günlük su kullanım miktarı olarak 170 lt/ gün kabul edilmesi ile yapılan
hesaplamalarda ihtiyaç duyulan günlük su miktarı aşağıdaki gibidir.
İçme suyu İhtiyacı : 25 × 170 = 4.250 lt/gün = 4,25 m3/gün olarak hesaplanmaktadır
Tesisin İşletme sürecinde oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı:

Tesis kapasitesi = 25 kişi
Kişi başına kullanılacak su miktarı = 150* lt/ kişi–gün
Atıksu miktarı = 25 kişi × 150 lt/kişi - gün
= 3750 lt/gün
= 3.75 m³/gün su kullanılacaktır.
Su kullanım miktarları saatlik, günlük, aylık gösterimler Tablo 95’ de

sunulmuştur.
Tablo 95: Su Kullanım Miktarları Saatlik, Günlük, Aylık Gösterimler

Aşama Kaynak Kullanım amacı Miktar Toplam kullanılan su miktarı
m3/sa m3/gün m3/yıl m3/sa m3/gün m3/yıl
İnşaat Şebeke İçme/kullanma 0,50 12 4.380 5,37 13.60 4964,00
İşletme Şebeke İçme/kullanma 0,16 3.75 1368,75 0,18 4.25 1.551,25
3.3.3. Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar (fosseptik

ve/veya arıtma tesisi hesaplamaları, planları ve detay çizimleri, vaziyet planı
üzerinde gösterimi, bu konuda alınacak izin belgeleri, arıtma tesisinden çıkan
atıksuların nereye deşarj edileceği veya nerede kullanılacağı belirtilmelidir)
Proje sahasında kullanılacak içme ve kullanma amaçlı sulardan, kullanım sonrası

oluşacak atık sular, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 25.03.2012 tarih ve 28244 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde
Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yaptırılacak, sızdırmasız
fosseptikte biriktirilecek olup, fosseptiğin dolması halinde vidanjörle çektirilerek Muğla
Su ve Kanalizasyon İdaresi (MUSKİ) Genel Müdürlüğü’ ne ait arıtma tesislerine bertarafa
gönderilecektir.
Projenin inşaat aşamasında 80 kişinin çalışacağı varsayılarak fosseptik planlaması

yapılmıştır. Foseptik planı şekil 22’ de sunulmuştur.
207
TESİSİ PROJESİ
Şekil 22: Fosseptik Çizimi
Projenin işletme aşamasında oluşacak atık sular Atıksu Arıtma Tesisi giriş
ünitesine verilerek arıtılması sağlanacaktır.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ nde arıtılan atıksuların bir kısmı
ihtiyaç olan alanlarda sulama yapmak amacı ile kullanılacak olup geri kalan arıtılmış
atıksular deniz deşarjı ile deşarj edilecektir. Deşarj hattı çalışmalarının yapılması amacıyla
Gazi Üniversitesi ile protokol imzalanmıştır. (Ek-21)
Deşarj güzergahı Şekil 23’ de yer almaktadır.
Şekil 23: Deşarj Güzergahı
208
TESİSİ PROJESİ
3.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıklar
3.4.1. Katı Atıkların Cinsi (evsel nitelikli katı atıklar, inşaat ve yıkıntı atıkları,
ambalaj atığı, tıbbi atıklar, tehlikeli atıklar vb. ayrı ayrı belirtilmelidir)
Projenin inşaat döneminde oluşması muhtemel katı atıklar:
- Evsel nitelikli katı atıklar

- Ambalaj atığı
- Hafriyat ve inşaat yıkıntı atığı
- Tehlikeli atıklar
- Tıbbi atıklar
Projenin işletme dönemlerinde oluşabilecek atık türleri,
- Evsel nitelikli katı atıklar (kum ve yağ tutuculardan çıkan atıklar dahil)
- Ambalaj atığı
- Tıbbi atıklar olarak sıralanabilmektedir.
- Arıtma Çamuru
- Tehlikeli atıklar
3.4.2. Katı Atıkların Miktarı ve Özellikleri
Tesiste oluşması muhtemel katı atıklara ilişkin biilgiler tablo 96’da yer almaktadır.
Tablo 96: Katı Atık Tür ve Miktarları

Atık Türleri İnşaat Aşaması İşletme Aşaması
Evsel nitelikli atıklar 138,4 kg/gün 43,25 kg/gün
Ambalaj atıkları 27,68 kg/gün 8,65 kg/gün
Hafriyat ve Yıkıntı Atıkları 65.333 m3 Oluşmayacaktır
İnşaat ve işletme döneminde personel kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar
ağzı kapalı konteynırlarda koku oluşturmayacak şekilde muhafaza edilecek olup, Muğla
Büyükşehir Belediyesi’ nin anlaşmalı olduğu firmalar tarafından bertaraf edilmek üzere
düzenli olarak alınacak olup bertarafı sağlanacaktır. Katı atıkların toplandığına dair
Bodrum Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş
06.05.2016 tarih ve 11475 sayılı yazı Ek-20’ de sunulmaktadır.
Kum tutucudan çıkacak olan kum atıkları preslenerek evsel atıklar ile birlikte
depolama sahasına, yağ tutucudan çıkması muhtemel yağ atıkları uygun kod ile lisanslı
firmalar aracılığıyla geri kazanım/bertarafa gönderilecektir.
Katı atıkların içerisinde tekrar kullanımı ve geri dönüşümü mümkün olan ambalaj
atıkları (kâğıt, cam, plastik ve metal kutular, vb.) 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ve 02.04.2015 tarih ve
29314 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Yönetimi
Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uygun olarak, evsel nitelikli katı atıklardan ayrı
209
TESİSİ PROJESİ
biriktirilerek, geri dönüşümünün sağlanması için Muğla Büyükşehir Belediyesi’ nin

anlaşmalı olduğu lisanslı firmalar ile düzenli olarak alınacak ve bertarafı sağlanacaktır.
Projenin hafriyat sürecinde toz emisyonu oluşacaktır. Hafriyatın yüklenmesi,

taşınması, parsel sınırları içerisinde yer alan ve dolgu çalışması yapılacak alana
boşaltılması işlemlerinde oluşacak toz emisyonu debileri, aşağıda Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Ek-12 Tablo 12.6’ da bulunan emisyon faktörleri
kullanılarak kontrollü ve kontrolsüz çalışma koşullarına göre hesaplanmıştır.
Proje kapsamında planlanan, 30.436 m2’ lik alanda, 37.000 m3/gün kapasiteli
biyolojik arıtma tesisinin üniteleri için hafriyat miktarları AAT üniteleri, AAT içindeki yol
çalışmaları ve Deşarj yapısı yapımı sırasında çıkacak hafriyat miktarları aşağıda
verilmiştir. Proje dâhilinde oluşması düşünülen hafriyat toprağı miktarı toplam 65.333 m3’
tür.
65.333 m3 hafriyat toprağının %75’ine tekabül eden yaklaşık 49.000 m3 toprak

Muğla Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı tarafından
Yapılması planlanan projede revir ünitesi oluşturulmayacak olup, saha içerisinde ilk
yardım dolapları bulundurulacaktır. Tesiste çıkması beklenen pansuman bezi, sargı bezi,
ilaç atıkları, enjektörler ve buna benzer tıbbi atıklar, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve
05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca,
üzerinde tıbbi atık amblemi bulunan, kırmızı renkli tıbbi atık poşetlerinde muhafaza
edilecek ve lisanslı firma ile bertarafa gönderilecektir.
Tesiste oluşacak komtamine kap, kontamine bez v.b tehlikeli atıklar, 02.04.2015
tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi
Yönetmeliği” hükümleri uyarınca tesis sınırları içerisinde, üstü kapalı ve zemin
sızdırmazlığı sağlanmış alanda, ayda bin kilogramın altında depolanacak olup, ulusal atık
taşıma formu ile lisanslı firmaya verilecektir.
Projenin inşaat ve işletme döneminde kullanılacak makine ve ekipmanların bakım-

onarımı sonucu oluşacak atık yağlar, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih,
28812 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uyarınca üstü
kapalı ve zemin sızdırmazlığı sağlanmış alanda depolanacak olup, lisanslı firmaya ulusal
atık taşıma formu karşılığında verilerek bertarafa gönderilecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında personelin yemek ihtiyacı dışarıdan

karşılanacaktır. Faaliyetin her aşamasında 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”
210
TESİSİ PROJESİ
hükümlerine riayet edilecektir.
Tesiste oluşacak atık pil ve akümülatörler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi
Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği ”ve 23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik.” hükümlerine riayet edilecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında ömrünü tamamlamış lastik oluşması

durumunda, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe
giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak
olup, lastikler alıcı ortama verilmeyecektir.
Faaliyetin işletme aşamasında hafriyat oluşumu söz konusu değildir. Tesis içinde
tüm elektrik ihtiyacı ilgili enerji hatlarına yapılacak bağlantı ile sağlanacağından, ısıtma ve
soğutma amaçlı başka bir enerji kullanımı olmayacaktır.
3.4.3. Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri
İnşaat ve işletme döneminde personel kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar
ağzı kapalı konteynırlarda koku oluşturmayacak şekilde muhafaza edilecek olup, Muğla
Büyükşehir Belediyesi’ nin anlaşmalı olduğu firmalar tarafından bertaraf edilmek üzere
düzenli olarak alınacak olup bertarafı sağlanacaktır. Katı atıkların toplandığına dair
Bodrum Belediye Başkanlığı Temişlik İşleri Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş
06.05.2016 tarih ve 11475 sayılı yazı Ek-20’ de sunulmaktadır.
Kum tutucudan çıkacak olan kum atıkları preslenerek evsel atıklar ile birlikte
depolama sahasına, yağ tutucudan çıkması muhtemel yağ atıkları uygun kod ile lisanslı
firmalar aracılığıyla geri kazanım/bertarafa gönderilecektir.
Arıtma çamuru lisanslı bertaraf tesislerince bertaraf edilecektir. Diğer bir alternatif
ise arıtma çamurunun lisanslı firmalarca kurutulup depolanmasıdır. Bu kapsamda,
çamurun 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren
“Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” Ek-2 kapsamında yer alan
parametrelere uygun olarak analizleri yapılacak ve nihai bertaraf şekli analiz sonucuna
göre belirlenecektir. Yine, arıtma çamurunun bertarafında 11.03.2015 tarih ve 29292 sayılı
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Geçici 4 üncü maddesi dikkate
alınacaktır. Ayrıntılı bilgi Bölüm 3.5 başlığında verilmiştir.
Katı atıkların içerisinde tekrar kullanımı ve geri dönüşümü mümkün olan katı atıklar
(kâğıt, cam, plastik ve metal kutular, vb.) 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ve 02.04.2015 tarih ve
29314 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Yönetimi
Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uygun olarak, evsel nitelikli katı atıklardan ayrı
biriktirilerek, geri dönüşümünün sağlanması için Muğla Büyükşehir Belediyesi’ nin
anlaşmalı olduğu lisanslı firmalar ile düzenli olarak alınacak ve bertarafı sağlanacaktır.
211
TESİSİ PROJESİ
Tesiste oluşacak komtamine kap, kontamine bez v.b tehlikeli atıklar, 02.04.2015
tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi
Yönetmeliği” hükümleri uyarınca tesis sınırları içerisinde, üstü kapalı ve zemin
sızdırmazlığı sağlanmış alanda, ayda bin kilogramın altında depolanacak olup, ulusal atık
taşıma formu ile lisanslı firmaya verilecektir.
Tesiste işletme döneminde kullanılacak makine ve ekipmanların bakım-onarımı

sonucu oluşacak atık yağlar, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih,
28812 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uyarınca üstü
kapalı ve zemin sızdırmazlığı sağlanmış alanda depolanacak olup, lisanslı firmaya ulusal
atık taşıma formu karşılığında verilerek bertarafa gönderilecektir.
Tesiste oluşacak atık pil ve akümülatörler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi
Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği ”ve 23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik.” hükümlerine riayet edilecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında ömrünü tamamlamış lastik oluşması

durumunda, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe
giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak
olup, lastikler alıcı ortama verilmeyecektir.
Faaliyetin her aşamasında; 18.03.2004 tarih ve 25682 sayılı Resmi Gazete’de

yayınlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir.
Yapılması planlanan projede revir ünitesi oluşturulmayacak olup, saha içerisinde ilk
yardım dolapları bulundurulacaktır. Tesiste çıkması beklenen pansuman bezi, sargı bezi,
ilaç atıkları, enjektörler ve buna benzer tıbbi atıklar, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve
05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca,
üzerinde tıbbi atık amblemi bulunan, kırmızı renkli tıbbi atık poşetlerinde muhafaza
edilecek ve lisanslı firma ile bertarafa gönderilecektir.
3.5. Arıtma Çamuru İçin Yapılacak İşlemler, Çamurun Nihai

Bertarafı Veya Değerlendirilmesi, Yapılacak Analizler, Alınacak İzinler
Çamur arıtma, atıksu arıtma tesislerinde işletme ve planlama açısından en fazla

zorlukla karşılaşılan işlemlerden birisidir. Ortaya çıkan çamur miktarı, atıksuyun hacimce
%1 ile %6’sı gibi düşük bir yüzdesine tekabül etmesine rağmen, çamur arıtma ünitelerinin
yatırım ve işletme maliyetleri, tesisin toplam maliyeti içerisinde daha yüksek bir paya
sahiptir. Bu yüzden en uygun çamur arıtma sisteminin seçilmesi büyük önem taşımaktadır.
Genel olarak atık yönetiminde; öncelikle atık oluşturmamak ya da atık oluşumunu
minimize etmek, sonra mümkünse geri kazanılmasının sağlanması, eğer geri
212
TESİSİ PROJESİ
kazanılamıyorsa da çevreye uyumlu olarak bertaraf edilmesi esastır. Çamur, geri

kazanılacaksa toprakta kullanımı, çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanımı ve
anaerobik çürütücüler ile enerji kazanımı yöntemleri, çevreye uyumlu olarak bertarafında
ise düzenli depolama ve kurutma/yakma yöntemleri araştırılmalıdır.
Çamur arıtma ve bertaraf alternatifleri, proje alanı, atıksu arıtma tesislerinin

konumu ve diğer ilgili koşulları göz önüne alınarak aşağıdaki ölçütler ışığında
değerlendirilecektir:
• Yasal standartları sağlayabilme,

• İşletim ve bakım kolaylığı
• Yatırım masrafları,
• İşletim ve bakım masrafları,
• Arazi gereksinimleri.
Çamur arıtma sistemi için değerlendirme yöntemi atıksu arıtma teknolojileri için
uygulanan yöntem ile aynıdır. Ölçütler önem derecesine göre yüzdelik dilimler ölçüsünde
ağırlıklandırılmıştır. Önem derecesini gösteren puan ile teknoloji puanlarının
çarpılmasıyla ağırlıklı puanlara ulaşılmıştır (Tablo 97).
Tablo 97: Çamur Arıtma ve Bertaraf Yöntemlerinin Karşılaştırılması
Çamur
Çamur Stabilizasyon Çamur Kurutma Çamur Bertaraf
Susuzlaştırma
Düzenli Depolama
Arazi Uygulaması
Güneşle Kurutma
Kimyasal Çamur
Yakma (Çimento
Kireçle Kurutma
Termal Metotlar
Stabilizasyonu
Havalandırma
Susuzlaştırma
Susuzlaştırma
Susuzlaştırma
Kompostlama
Stabilizasyon
Stabilizasyon
Filtrepres ile
vb. tesisler)
Beltpres ile
Santrifüjle
Anaerobik
Aerobik
Sistemi
Önem
Uzun
Kavram
Arazi gereksinimi* 20 3 4 4 3 5 4 4 4 1 3 1 3 2 4
İşletim ve bakım
20 3 2 3 5 4 3 2 3 4 4 4 4 4 3
zorlukları
Yatırım maliyetleri 20 3 3 4 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 1
İşletim ve bakım
25 2 4 3 3 4 3 3 3 4 2 4 4 3 5
maliyetleri
Uygulanabilirlik 15 4 5 1 5 5 4 3 4 5 2 2 3 4 5
100 2,9 3,6 3,1 3,7 4,15 3,55 3,2 3,4 3,5 3 2,9 3,25 3,35 3,60
puan)
213
TESİSİ PROJESİ
Proses sonucu oluşacak çamurun bertarafı ile ilgili alternatifler belirlenmiş olup,
aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Tarım ve ormancılıkta gübre olarak kullanım

• Üst toprak peyzajı, dolgu ve düzenli depolama için kullanılması
• Çimento fırınlarında ek yakıt olarak kullanımı
• Katı atıklarla birlikte veya mono yakmadır
Çamur arıtma ve bertaraf sistemini belirlemek için öncelikle çamur bertaraf

yöntemini seçmek gerekmektedir. Bu açıdan en uygun yöntem, çamur stabilizasyonuna
ihtiyaç duyulmaması, enerji geri kazanımı sağlaması, yakma sonucu oluşan ürünlerin
yeniden kullanıma uygun olması ve hacimce büyük oranda azalıyor olması nedeniyle
yakma sistemidir.
Arıtma tesisinden yan ürün olarak çıkan çamurun özelliklerine göre ve çevresel
koşullar dikkate alınarak çamur için en fizibil bertaraf yönteminin seçilmesi
gerekmektedir. Bertaraf yönteminin seçiminde etkili olan çevresel kosullar; iklim, bölgede
verimsiz toprakların varlığı, termik santral veya çimento fabrikasının olup olmaması,
kullanılmayan taş ve maden ocaklarının varlıgı, nüfusun yoğun olduğu bölgelerde arazinin
ucuz veya pahalı olmasıdır. Yakma işlemi ilk yatırım maliyeti ve işletme maliyeti çok
yüksek olan, işletilmesi için kalifiye eleman ihtiyacı üst düzeyde olan bir sistemdir.
Ülkemizde çamurun tarımsal faaliyetlerde kullanılmasına öncelik verilmesi

önerilmektedir. Zira, organik maddeler toprağın yapısını, topragın su tutma kapasitesini,
infiltrasyonunu ve topragın havalanmasını iyilestirecek; ayrıca makro nutrientler ve mikro
nutrientler bitki gelişimine katkı sağlayacaktır. Bu yöntem ile atık bir madde olan çamurun
ekonomiye geri kazandırılması mümkün olacaktır. Ne var ki, sosyo-ekonomik hususlar
yönünden değerlendirildiginde, atıksu arıtma çamurunun tarımsal faaliyetlerde
kullanımına dönük toplumsal yaklaşım olumsuzdur.
Toplumun öncelikle bu konuda bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi gerekmektedir.

Çamurun tarımsal faaliyetlerde kullanılamaması durumunda ise nihai bertaraf yöntemi
olarak çimento fabrikalarında yönlendirilerek enerji geri kazanımların sağlanması
hususunda ilgili görüşmeler yapılmaktadır.
Arıtma çamuru lisanslı bertaraf tesislerince bertaraf edilecektir. Diğer bir alternatif
ise arıtma çamurunun lisanslı firmalarca kurutulup depolanmasıdır. Bu kapsamda,
çamurun 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren
“Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” Ek-2 kapsamında yer alan
parametrelere uygun olarak analizleri yapılacak ve nihai bertaraf şekli analiz sonucuna
göre belirlenecektir. Yine, arıtma çamurunun bertarafında 11.03.2015 tarih ve 29292 sayılı
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Geçici 4 üncü maddesi dikkate
alınacaktır.
214
TESİSİ PROJESİ
3.6. Arıtım Sonucu Ulaşılacak Atık Su Değerleri, Arıtılan Suyun Hangi Alıcı
Ortama Nasıl Verileceği, Deşarj Noktası Yapıları, Deşarj Öncesi Alıcı Ortama Ait
Bilgiler, Deşarj Sonrası Alıcı Ortamda Olabilecek Değişimler, Deşarj Limitlerinin
Tablo Şeklinde Verilmesi, Arıtılan Suyun Kullanım Alanları
Muğla Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından deşarj yeri ve yakın çevresinde yüzme
suyu değerleri aylık olarak ölçülmekte ve Mavi Bayrak kriterleri dikkate alınarak
değerlendirilmektedir. ( Tablo 98)
Tablo 98: Muğla Halk Sağlığı Müdürlüğü Gün Batımı Analiz Sonuçları
Projede son çökeltim havuzları çıkış savaklarından savaklanan arıtılmış sular Su

Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo: 21.4 ‘e uygun olarak Ege denizine deşarj
edilecektir.
Tablo 99: Deşarj Standartları

KOMPOZİT KOMPOZİT
PARAMETRE BİRİM NUMUNE NUMUNE
2 SAATLİK 24 SAATLİK
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (mg/L) 40 35
(BOİ 5 )
KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) (mg/L) 120 90
ASKIDA KATI MADDE (AKM) (mg/L) 40 25
pH - 6-9 6-9
Kaynak: SKKY Tablo 21.4, Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 4: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000
Kg/Gün’den Büyük, Nüfus > 100000)(Değişik:RG-13/2/2008-26786)
215
TESİSİ PROJESİ
Resim 69: Deşarj Hattı görüntüsü
Deşarj boru hattının uzunluğu Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Tablo.24 gereği

evsel atıksu debilerine göre minimum deşarjı boru boyu için uygulanacak kriterler’e göre
belirlenecektir.
2014/7 Atıksu Arıtma /Derin Deniz Deşarjı Tesisi Proje Onayı Genelgesi “VII.
Diğer Hükümler“ maddesi uyarınca “ İkincil veya ileri arıtma sonrası deniz ortamına
yapılacak deşarjlarda alıcı ortam deniz kabul edilerek sadece atıksu arıtma tesisi proje
onayı yapılacak olup, deşarj hattı dikkate alınarak ayrıca derin deniz deşarjı proje onayı
istenilmez.” denilmektedir. Bu kapsamda kurulacak Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu
Arıtma Tesisinde arıtılmış suların deşarjı alıcı ortam deniz kabul edilerek yapılacaktır.
Deniz Deşarjı hattı projesinde, Gazi Üniversitesi Deniz ve Su Bilimleri Uygulama

ve Araştırma Merkezi ile protokol imzalanmış olup, modelleme raporları hazırlanacaktır.
(Ek-21)
yazı ile Ek -6 müracaatı yapılarak, proje onay sürecine başlanmıştır (Ek-22).
Deşarj hattı borusu hesaplama ve modellemelerinde yaz ve kış debileri dikkate

alınarak hidrolik tahkikler yapılacaktır. Hesaplamalar sonucunda alıcı ortam seyrelmesi
sağlanması için birden fazla boru hattı ihtiyacı olması durumunda uygun boru çapları
seçilecek ve uygun çapta deşarj borusu ve/veya boruları ile SKKY Tablo 24 gereği
minimum 1300 m deşarj boru boyu ve/ veya derinlik şartları sağlanarak denize deşarj
edilecektir.
Tablo 100: Deşarj Standartları
NÜFUS DEBI MINIMUM DEŞARJ BORU BOYU

3
<1000 200 m /gün 500 m
1000-10 000 200-2000 m3/gün 1300 m
Kaynak: SKKY Tablo 24: Evsel Atıksu Debilerine Göre Minimum Deşarj Boru Boyu
Arıtılmış atık suların tekrar kullanımı hedeflenmektedir. Bu nedenle tesisin deşarj
216
TESİSİ PROJESİ
standartlarının tespitinde, Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (T.C. Çevre ve Orman

Bakanlığı 2006) deşarj kriterleri ve Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği (AAT
Teknik Usuller Tebliği, 2010) sulama suyu kriterleri esas alınmıştır.
Tablo 101: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Kirlilik Yükleri
Parametre Birim Değer
AKM mg/L 35
BOİ5 mg O 2 /L 25
KOİ mg O 2 /L 125
Nüfus > 100.000
TN mg N/L
10
Nüfus > 100.000
TP mg P/L
1
Faaliyetin her aşamasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de

yayınlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine, 08.01.2006 tarih ve 26047
sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği” hükümlerine ve
20.03.2010 tarih ve 27527 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Atıksu Arıtma Tesisleri
Teknik Usuller Tebliği” hükümlerine uyulacaktır.
Planlanan projede arıtılmış atıksu Ege Denizi’ ne deşarjı edilecektir. Deşarj

güzergahıavan proje çalışması yapılmış, taslak güzergah Resim 68’ de sunulmuştur.
Planlanan Deşarj hattı ile ilgili DSİ 21. Bölge Müdürlüğünün görüşü alınmış (Ek-
23), ilgili kurum tarafından güzergah uygun bulunmuş, deşarj hattı güzergahının bazı
alanlarda Bodrum Acil İçmesuyu İsale Hattı güzergahı ile çakıştığı ve inşaat çalışmaları
esnasında gerekli tedbirlerin alınması talep edilmiştir.
Bu kapsamda Deşarj Hattı kazı çalışmaları sırasında kurumlar ile gerekli bilgi
paylaşımları yapılarak Bodrum Acil İçmesuyu İsale Hattının çakıştığı alanlarda inşaat
işlemleri sırasında gerekli tedbirler alınacaktır.
3.7. Deşarj hattında etkilerinin ortaya konulması ve nasıl bertaraf edileceğinin

belirtilmesi, (alınacak önlemlerin belirtilmesi)
Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır. Tekne ile yapılan scuba dalış yöntemi kullanılarak;
deniz altında fitoplankton kepçesi ve kollektörü ve transect çekilerek sayım ve quadratlar
yöntemi ile sayımlar gerçekleştirilerek türlerin mevcut durumu, ortaya konulmuştur. (Ek-
13) Hazırlanan raporda, biyoçeşitlilik tespiti, etkilerin ortaya konulması ve alınacak
önlemler hakkında açıklamalar yer almaktadır.
Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi için deşarj standartları olarak, Su Kirliliği

Kontrolü Yönetmeliği (SKKY, 2008) ve AB Çevre Mevzuatı’nı Ulusal Mevzuatlara
uyumlaştırmak amacıyla yayımlanmış olan 08.01.2006 tarih ve 26047 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren “Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği” esas
217
TESİSİ PROJESİ
alınacaktır. Mevzuat gereği sağlanması gereken deşarj standartları Tablo 102’ de

verilmiştir.
Tablo 102: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisleri Çıkış Suyu Deşarj Kriterleri
Parametre Birim KAAY (2006)
AKM mg/L 35
BOİ 5 mg O 2 /L 25
KOİ mg O 2 /L 125
Nüfus > 100.000
TN mg N/L
10
Nüfus > 100.000
TP mg P/L
1
Proje kapsamında yapılacak faaliyetler sonucunda, tespiti yapılan türlerin projeden

olumsuz etkilenmeyeceği ortaya konmuştur. Deşarj çıkış noktasındaki çıkış suyunu
kontrolü sürekli yapılacak olup, buradaki türlerin kötü etkilenmemeleri için gerekli tüm
hassasiyet gösterilecektir.
3.8. İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları ve Alınacak

Önlemler (Hesaplamalarda inşaat aşamasında malzeme taşınması, boşaltılması ve
depolanması, işletme aşamasındaki faaliyetler nedeniyle hakim rüzgar etkisiyle
oluşabilecek tozlanma vb ile birlikte proje alanının etrafında bulunan mevcut ve
planlanan diğer sanayi alanları da göz önünde bulundurularak hakim rüzgar yönüne
göre emisyon modellemeleri ve kapsamlı değerlendirmeler yapılmalıdır)
İnşaat Aşaması
Projenin hafriyat sürecinde toz emisyonu oluşacaktır. Hafriyatın yüklenmesi,

taşınması, parsel sınırları içerisinde yer alan ve dolgu çalışması yapılacak alana
boşaltılması işlemlerinde oluşacak toz emisyonu debileri, aşağıda Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Ek-12 Tablo 12.6’ da bulunan emisyon faktörleri
kullanılarak kontrollü ve kontrolsüz çalışma koşullarına göre hesaplanmıştır.
Proje kapsamında planlanan, 30.436 m2’ lik alanda, 37.000 m3/gün kapasiteli
biyolojik arıtma tesisinin üniteleri için hafriyat miktarları AAT üniteleri, AAT içindeki yol
çalışmaları ve Deşarj yapısı yapımı sırasında çıkacak hafriyat miktarları aşağıda
verilmiştir. Proje dahilinde oluşması düşünülen hafriyat toprağı miktarı toplam 65.333 m3’
tür.
Tablo 103: Hafriyat Oluşacak Alan ve Miktar

Açıklama Hafriyat Miktarı (m3)
AAT Üniteler (Binalar Hariç) 58.500
AAT İçindeki Yol Yapım Çalışmaları İçin 1.502
Deşarj Yapısı 5.331
TOPLAM 65.333
65.333 m3 hafriyat toprağının %75’ine tekabül eden yaklaşık 49.000 m3 toprak

Muğla Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlı tarafından
218
TESİSİ PROJESİ
Projenin inşaatı süresince yapılacak faaliyetler kapsamında, saha içerisinde kazı,

yükleme, nakliye ve depolama olacağından, Tablo 104’ de verilen emisyon faktörlerinden
sadece bu faaliyetler özelindekiler kullanılarak hesaplamalar yapılmıştır.
Tablo 104: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri
(Değişik tablo: RG-20/12/2014-29211)
Kaynaklar Kontrolsüz Kontrollü Birim
Patlatma 0,080 -
Sökme 0,025 0,0125
Yükleme 0,010 0,005
Boşaltma 0,010 0,005
kg/ton
Birincil Kırıcı 0,243 0,0243
İkincil Kırıcı 0,585 0,0585
Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585
Depolama 5,8 2,9
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35 kg/km-araç
Buna Göre;
Hafriyat Malzemesinin Toplamı : 65.333 m3 (yaklaşık) = 117.600 ton (d=1,8 ton/m3)

Tesis İçi Gidilecek Yol : 0,10 km
Kamyon Kapasitesi : 26 ton/kamyon
Toplam Sefer Sayısı :117.600ton*75/100/26ton/kamyon=3392 kamyon
Kamyon Sayısı : 6 kamyon
Sefer sayısı : 3392 kamyon/6 kamyon= 565 sefer
Toplam Gidilecek Yol (gidiş-dönüş) : 0,10 x 2 x 565 sefer= 113 km
Hafriyat Süresi : 300 gün
Günlük Çalışma Süresi : 8 saat
Kontrolsüz Hesaplama Sonuçları;
Sökmeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Saatlik üretim miktarı x Emisyon Faktörü
Sökmede Emisyon Debisi = 117.600ton×0,025kg toz/ton(1/300gün)
×(1/8sa)
= 1,22 kg toz/sa
Yüklemeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Hafriyat M. x Emisyon Faktörü x Toplam Çalışma Süresi x Günlük Çalışma Süresi
Yüklemeden Emisyon Debisi = 88.200 ton×0,01 kgtoz/ton×(1/300gün)×(1/8sa)
= 0,36 kg toz/sa
219
TESİSİ PROJESİ
Nakliyeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Toplam Yol x Emisyon Faktörü x Toplam Çalışma Süresi x Günlük Çalışma Süresi
Taşımada Emisyon Debisi = 113 km×0,7 kg toz/km araç×(1/300gün)×(1/8sa)
= 0,03 kg toz/sa
Proje sahasında tekrar değerlendirilecek olan 16.333 m3’ lük hafriyat toprağının
depolama yüksekliği 3m kabul edilmiş olup, depolama yüzey alanı 5.444 m2’dir.
Depolanacak alan yaklaşık olarak 0,54 ha olup,

Depolamadan kaynaklanacak emisyon miktarı
Depolama yüzey alanı x Emisyon Faktörü Günlük Çalışma Süresi x1gün/24 sa
Depolama Emisyon Debisi = 0,54 ha x 5,8 kg/ha x (1gün/24 sa)
= 0,13 kg toz/sa
Tesiste oluşacak toz toplam emisyonları:

Sökmeden kaynaklanan toz emisyonu 1,22 kg/saat
Yüklemeden kaynaklanan toz emisyonu 0,36 kg/saat
Nakliyeden kaynaklanan toz emisyonu 0,03 kg/saat
Depolamadan kaynaklanan toz emisyonu 0,13 kg/saat
Toplam 1,74 kg/saat
Kontrollü Hesaplama Sonuçları;
Sökmeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Saatlik üretim miktarı x Emisyon Faktörü
Sökmede Emisyon Debisi =117.600ton×0,0125kgtoz/ton(1/300gün)×(1/8sa)
= 0,61 kg toz/sa
Yüklemeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Hafriyat M. x Emisyon Faktörü x Toplam Çalışma Süresi x Günlük Çalışma Süresi
Yüklemeden Emisyon Debisi = 88.200 ton×0,005 kgtoz/ton×(1/300gün)×(1/8sa)
= 0,18 kg toz/sa
Nakliyeden kaynaklanacak emisyon miktarı

Toplam Yol x Emisyon Faktörü x Toplam Çalışma Süresi x Günlük Çalışma Süresi
Taşımada Emisyon Debisi = 113 km×0,35 kg toz/km araç×(1/300gün)×(1/8sa)
= 0,01 kg toz/sa
Proje sahasında tekrar değerlendirilecek olan 16.333 m3’ lük hafriyat toprağının
depolama yüksekliği 3m kabul edilmiş olup, depolama yüzey alanı 5.444 m2’dir.
Depolanacak alan yaklaşık olarak 0,54 ha olup,
Depolamadan kaynaklanacak emisyon miktarı

Depolama yüzey alanı x Emisyon Faktörü Günlük Çalışma Süresi x1gün/24 sa
Depolama Emisyon Debisi = 0,54 ha x 2,9 kg/ha x (1gün/24 sa)
220
TESİSİ PROJESİ
= 0,003 kg toz/sa
Tesiste oluşacak toz toplam emisyonları:
Sökmeden kaynaklanan toz emisyonu 0,61 kg/saat
Yüklemeden kaynaklanan toz emisyonu 0,18 kg/saat
Nakliyeden kaynaklanan toz emisyonu 0,01 kg/saat
Depolamadan kaynaklanan toz emisyonu 0,003 kg/saat
Toplam 0,803 kg/saat
Hesaplanan toplam kontrollü emisyon değeri, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı

“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ve 20.12.2014 tarih ve 29211
sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Ek.2’de, “Tablo 2.1
Kütlesel Debiler” kısmında yer alan sınır (baca dışındaki yerlerde toz emisyon sınır
değeri= 1.0 kg/saat) değerinin altında kalmaktadır.
Faaliyetin her aşamasında; 18.03.2004 tarih ve 25682 sayılı Resmi Gazete’de

yayınlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Projenin inşaat aşamasındaki çalışmaları; kontrollü olarak devam ettirilecektir.

Kontrollü çalışmalar kapsamında; proje alanında oluşabilecek toz emisyonlarının asgariye
indirilmesi için kamyonlara savurma yapmadan yükleme nakliye yapılmasına dikkat
edilecektir. Kamyonlara yüklenen hafriyat toprağının üzeri dökülme ve tozumayı
engellemek için branda ile kapatılarak nakledilecektir. Faaliyet kapsamında oluşacak tozu
önlemek için yollarda ve sahada arazöz ile sulama yapılacaktır.
İşletme Aşaması
Faaliyetin işletme aşamasında hafriyat oluşumu söz konusu değildir. Tesis içinde
tüm elektrik ihtiyacı ilgili enerji hatlarına yapılacak bağlantı ile sağlanacağından, ısıtma ve
soğutma amaçlı başka bir enerji kullanımı olmayacaktır
Faaliyette, 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Çevre

İzin ve Lisans Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir.
21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevre Denetim

Bodrum Meteoroloji İstasyonu rasat verilerine göre birinci derece hakim rüzgar
yönü NNE (Kuzey Kuzeydoğu), ikinci derece hakim rüzgar yönü N (Kuzey), üçüncü
derece hakim rüzgar yönü NE (Kuzeydoğu)’dır. Bölge turizm bölgesi olup, yerleşim
yerleri yoğunluklu olarak tesisin Güneyinde kalan bölgelerde konumlandığı için, hakim
rüzgar etkisi ile taşınabilecek tozun yerleşim yerlerini olumsuz etkilemesi
beklenmemeketedir. Tozumayı engellemek adına, kamyonların savurma yapmadan azami
hız sınırına uygun olarak tesis içerisinde seyretmesi ve üstünün branda ile kapalı tutulması
sağlanacak, gerektiği durumlarda alanda sulama yapılacaktır.
221
TESİSİ PROJESİ
3.9. Tesiste Oluşabilecek Koku, Toz, Haşere ve Sinek Üremesine Karşı Alınacak
Önlemler
Arıtma tesisinin temizliği ve bakımı düzenli aralıklarla yapılacaktır. Bunun dışında ;
Haşere ve sinek üremesine karşı alınacak önlemler
• Izgaralarda biriken maddelerin düzenli aralıklar ile alınması,

• Haşere, sinek oluşmaması için arıtma çamurunun tesis içerisinde uzun süre
bekletilmemesi
Tesis içerisinde sinek ve haşere oluşumu söz konusu olursa ilaçlama yapılacaktır.
Koku oluşumuna karşı alınacak önlemler
Atıksu Arıtma Tesislerinde görülen kokunun kaynağı, atıksu ile beraber gelen
kimyasallar ya da organik maddenin ayrışması sonucu oluşan gazlardır. Atıksulardan
kaynaklanan koku sebebi olan gazların en önemlileri hidrojen sülfür, amonyak,
merkaptanlar gibi kimyasallardır. Proje kapsamında tesis giriş ünitesi kapalı bir alan
içerisinde inşaa edilecek olup koku oluşumu önlenecektir.
Atıksu Arıtma Tesisinde koku sorununun çözülmesi ve çevrede bulunan yerleşim

yerlerinin etkilenmemesi için koku giderme ünitesi inşaa edilecektir. Koku kontrol ünitesi,
ızgara binası, ızgara kanalları, konveyörler ve süzüntü suyu pompa istasyonu, kum&yağ
tutucu ünitesi, kum ve yağ kanalları, biyolojik reaktör çamur yoğunlaştırma havuzu ile
çamur susuzlaştırma binası ve burgu konveyörlerinden oluşabilecek kötü kokuların
giderilmesi için planlanmıştır.
19.07.2013 ve 28712 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Koku

Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
halkın katılım toplantısında katılımcılardan sorulan koku ile ilgili soruya; koku giderim
sistemlerinin kurulacağı ve kokunun mininmize edileceği ifade edilmilş ancak ölçü olarak
ne kadarlık bir giderimin sağlanacağı net olarak açıklanmamıştır” denilmektedir.
Bu kapsamda,
19.07.2013 ve 28712 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Koku

Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik’ te atıksu arıtma tesislerinde
oluşacak koku herhangi bir sınır değeri ile sınırlandırılmamış olup gerekli tüm önlemler
alınaktır.
Toz oluşumuna karşı alınacak önlemler
Proje kapsamında toz oluşturan faaliyetler inşaat döneminde kazı işlemleri,

hafriyat toprağı taşınması gibi işlemlerdir.
222
TESİSİ PROJESİ
İnşaat döneminde, kamyonların savurma yapmadan azami hız sınırına uygun

olarak tesis içerisinde seyretmesi ve üstünün branda ile kapalı tutulması sağlanacak,
gerektiği durumlarda alanda sulama yapılacaktır.
İşletme döneminde ise faaliyet gereği toz oluşturan bir çalışma yapılmayacağı için
toz oluşması beklenmemektedir.
3.10. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gürültü ve Titreşimin Değerlendirilmesi
İnşaat Aşaması:
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren

“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” nin EK.7 Tablo 5’ de
“Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri” verilmiştir. Bu değerler aşağıdaki
tabloda sunulduğu gibidir.
Tablo 105: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri

Faaliyet türü (yapım, yıkım
Lgündüz (dBA)
ve onarım)
Bina 70
Yol 75
Diğer kaynaklar 70
(Kaynak: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Tablo 5)
Tablodan görüleceği üzere “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi

Yönetmeliği” EK.7 Tablo 5’ de sahada yapılacak çalışma için gürültü düzeyi 70 dBA
olarak tanımlanmıştır. Sahada yapılacak çalışmalar sırasında oluşması muhtemel gürültü
seviyesinin en yakın yerleşim biriminde bu sınır değerini aşmaması gerekmektedir. En
yakın kentsel yerleşik alana 150 metre mesafede yer almaktadır.
Sahada makina-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılmamış olup, en kötü

durumda bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımı yapılarak gürültü düzeyleri
hesaplanmıştır.
Projenin inşaat aşamasında kullanılan iş makinaları cinsi, adetleri ve muhtemel

gürültü düzeyleri aşağıda verilmiştir.
Tablo 106: Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Seviyeleri

Lw Ses Gücü Gürültü Kaynağı
Gürültü Kaynağı
(dBA) Adedi
Kamyon 85 6
Ekskavatör 115 2
JCB(yükleyici) 115 2
Bobcat (mini yükleyici) 115 3
Vinç 105 2
Arazöz (su tankeri) 85 1
(Kaynak: Gürültü Kontrolü Endüstriyel ve Çevresel Gürültü. H. Nevzat Özgüven
İnşaat aşamasında kullanılan gürültü kaynağının ses basıncı düzeyi,
223
TESİSİ PROJESİ
Lpi= Lw + 10 log (Q / 4 π r2) formülünden hesaplanmaktadır.

Lw : Makinaların SBD (dBA) değerleri
r : Kaynaktan uzaklık
Q : Arazi indirgeme faktörü ( arazi engebeli kabul edilmiş ve 1 alınmıştır)
Lpt : Toplam Ses Basınç Düzeyi
Lpi : Makinaların SBD (dBA) değerleri
Lpt= 10 log Σ10 Lpi/10 formülünden hesaplanmaktadır.
(Kaynak: Dç. Dr. Nevzat ÖZGÜVEN, Endüstriyel Gürültü Kontrol, Makine Mühendisleri Odası
Yayını)
Sahada 1 adet kamyondan kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 107: Lp Kamyon İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
MESAFE (m) Lp = L w + 10 log (Q / 4 π r2)
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 54,01
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 47,99
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 44,47
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 40,03
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 34,01
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 30,49
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 27,99
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 24,47
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 20,03
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 14,01
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 10,49
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 7,99
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 6,05
3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 4,47
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 1,97
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 0,03
Sahada 6 adet kamyondan kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 108: Lp Kamyon İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π102) 61,79
20 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π202) 55,77
30 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π302) 52,25
50 Lp = 91,02 + 10 log (1/4 π502) 47,81
100 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π1002 ) 41,79
150 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π1502 ) 38,27
200 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π2002) 35,77
300 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π3002) 32,25
500 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π5002) 27,81
1.000 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π10002) 21,79
224
TESİSİ PROJESİ
1.500 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π15002) 18,27

2.000 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π20002) 15,77
2.500 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π25002) 13,83
3.000 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π30002) 12,25
4.000 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π40002) 9,75
5.000 Lp = 91,02 + 10 log (1/4π50002) 7,81
Sahada 1 adet ekskavatörden kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 109: Lp Ekskavatör İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 115+ 10 log (1/4π102) 84,01
20 Lp = 115+ 10 log (1/4π202) 77,99
30 Lp = 115 + 10 log (1/4π302) 74,47
50 Lp = 115 + 10 log (1/4 π502) 70,03
2
100 Lp = 115 + 10 log (1/4π100 ) 64,01
2
150 Lp = 115 + 10 log (1/4π150 ) 60,49
2
200 Lp = 115 + 10 log (1/4π200 ) 57,99
2
300 Lp = 115 + 10 log (1/4π300 ) 54,47
2
500 Lp = 115 + 10 log (1/4π500 ) 50,03
2
1.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π1000 ) 44,01
1.500 Lp = 115 + 10 log (1/4π15002) 40,49
2.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π20002) 37,99
2.500 Lp = 115 + 10 log (1/4π25002) 36,05
3.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π30002) 34,47
4.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π40002) 31,97
5.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π50002) 30,03
Sahada 2 adet ekskavatörden kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 110: Lp Ekskavatör İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 118,01 +10 log (1/4π102) 87,02
20 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π202) 81,00
30 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π302) 77,48
50 Lp = 118,01 + 10 log (1/4 π50 ) 2
73,04
2
100 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π100 ) 67,02
2
150 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π150 ) 63,50
200 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π2002) 61,00
2
300 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π300 ) 57,48
2
500 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π500 ) 53,04
225
TESİSİ PROJESİ
1.000 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π10002) 47,02

1.500 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π15002) 43,50
2.000 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π20002) 41,00
2.500 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π25002) 39,06
3.000 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π30002) 37,48
4.000 Lp = 18,01 + 10 log (1/4π40002) 34,98
5.000 Lp = 118,01 + 10 log (1/4π50002) 33,04
Sahada 1 adet Arazözden kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 111: Lp Arazöz İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 54,01
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 47,99
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 44,47
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 40,03
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 34,01
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 30,49
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 27,99
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 24,47
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 20,03
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 14,01
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 10,49
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 7,99
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 6,05
3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 4,47
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 1,97
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 0,03
Sahada 1 adet JCB (yükleyici) den kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 112: Lp JCB (yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu
SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 115 + 10 log (1/4π102) 84,01
20 Lp = 115 + 10 log (1/4π202) 77,99
30 Lp = 115 + 10 log (1/4 π302) 74,47
50 Lp = 115 + 10 log (1/4 π502) 70,03
100 Lp = 115 + 10 log (1/4π1002 ) 64,01
150 Lp = 115 + 10 log (1/4π1502 ) 60,49
200 Lp = 115 + 10 log (1/4π2002) 57,99
300 Lp = 115 + 10 log (1/4 π3002) 54,47
500 Lp = 115+ 10 log (1/4π5002) 50,03
1.000 Lp = 115 + 10 log (1/4π10002) 44,01
1.500 Lp = 115 + 10 log (1/4 π15002) 40,49
2.000 Lp = 115+ 10 log (1/4π20002) 37,99
226
TESİSİ PROJESİ
2.500 Lp = 115+ 10 log (1/4π25002) 36,05

3.000 Lp = 115+ 10 log (1/4π30002) 34,47
4.000 Lp = 115+ 10 log (1/4π40002) 31,97
5.000 Lp = 115+ 10 log (1/4π50002) 30,03
Sahada 2 adet JCB (yükleyici) den kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 113: Lp JCB (yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 87,02
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 81,00
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 77,48
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 73,04
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 67,02
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 63,50
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 61,00
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 57,48
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 53,04
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 47,02
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 43,50
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 41,00
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 39,06
3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 37,48
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 34,98
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 33,04
Sahada 1 adet BOBCAT ( mini yükleyici) den kaynaklanacak toplam ses basıncı
düzeyi;
Tablo 114: Lp Bobcat (mini yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu
SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 84,01
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 77,99
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 74,47
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 70,03
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 64,01
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 60,49
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 57,99
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 54,47
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 50,03
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 44,01
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 40,49
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 37,99
227
TESİSİ PROJESİ
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 36,05

3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 34,47
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 31,97
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 30,03
Sahada 3 adet BOBCAT ( mini yükleyici) den kaynaklanacak toplam ses basıncı
düzeyi;
Tablo 115: Lp Bobcat (mini yükleyici) İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu
SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 88,78
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 82,76
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 79,24
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 74,80
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 68,78
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 65,26
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 62,76
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 59,24
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 54,80
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 48,78
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 45,26
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 42,76
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 40,82
3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 39,24
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 36,74
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 34,80
Sahada 1 adet Vinçten kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 116: Lp vinç İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 105+ 10 log (1/4π102) 74,01
20 Lp = 105 + 10 log (1/4π202) 67,99
30 Lp = 105 + 10 log (1/4 π302) 64,47
50 Lp = 105 + 10 log (1/4 π502) 60,03
100 Lp = 105 + 10 log (1/4π1002 ) 54,01
150 Lp = 105 + 10 log (1/4π1502 ) 50,49
200 Lp = 105 + 10 log (1/4π2002) 47,99
300 Lp = 105 + 10 log (1/4 π3002) 44,47
500 Lp = 105 + 10 log (1/4π5002) 40,03
1.000 Lp = 105 + 10 log (1/4π10002) 34,01
1.500 Lp = 105 + 10 log (1/4 π15002) 30,49
2.000 Lp = 105 + 10 log (1/4π20002) 27,99
2.500 Lp = 105 + 10 log (1/4π25002) 26,05
228
TESİSİ PROJESİ
3.000 Lp = 105+ 10 log (1/4π30002) 24,47

4.000 Lp = 105 + 10 log (1/4π40002) 21,97
5.000 Lp = 105+ 10 log (1/4π50002) 20,03
Sahada 2 adet Vinçten kaynaklanacak toplam ses basıncı düzeyi;
Tablo 117: Lp vinç İçin Ses Basınç Düzeyleri Tablosu

SES BASINCI
DÜZEYİ(DBA)
10 Lp = 85+ 10 log (1/4π102) 77,02
20 Lp = 85 + 10 log (1/4π202) 71,00
30 Lp = 85 + 10 log (1/4 π302) 67,48
50 Lp = 85 + 10 log (1/4 π502) 63,04
100 Lp = 85 + 10 log (1/4π1002 ) 57,02
150 Lp = 85 + 10 log (1/4π1502 ) 53,50
200 Lp = 85 + 10 log (1/4π2002) 51,00
300 Lp = 85 + 10 log (1/4 π3002) 47,48
500 Lp = 85 + 10 log (1/4π5002) 43,04
1.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π10002) 37,02
1.500 Lp = 85 + 10 log (1/4 π15002) 33,50
2.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π20002) 31,00
2.500 Lp = 85+ 10 log (1/4π25002) 29,06
3.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π30002) 27,48
4.000 Lp = 85 + 10 log (1/4π40002) 24,98
5.000 Lp = 85+ 10 log (1/4π50002) 23,04
Faaliyet aşamasında kullanılacak iş makinelerinin toplam ses düzeyleri;
Lpt= 10 log Σ10 Lpi/10 formülüne göre hesaplanmış ve hesaplanan Lpt (toplam ses
basıncı düzeyleri) değerleri Tablo 118’ de verilmiştir.
Tablo 118: İnşaat Aşamasında Kullanılan İş Makinalarının Ses Düzeyleri Tablosu

( R ) MESAFE İÇİN LPİ DEĞERLERİ TABLOSU
Mesafe Kamyon JCB Ekskavatör Vinç Bobcat Arazöz Lpt
10 61,79 87,02 87,02 77,02 88,78 54,01 92,59
20 55,77 81,00 81,00 71,00 82,76 47,99 86,56
30 52,25 77,48 77,48 67,48 79,24 44,47 83,04
50 47,81 73,04 73,04 63,04 74,80 40,03 78,61
100 41,79 67,02 67,02 57,02 68,78 34,01 72,59
150 38,27 63,50 63,50 53,50 65,26 30,49 69,07
200 35,77 61,00 61,00 51,00 62,76 27,99 66,56
300 32,25 57,48 57,48 47,48 59,24 24,47 63,04
500 27,81 53,04 53,04 43,04 54,80 20,03 58,61
1.000 21,79 47,02 47,02 37,02 48,78 14,01 52,59
1.500 18,27 43,50 43,50 33,50 45,26 10,49 49,06
2.000 15,77 41,00 41,00 31,00 42,76 7,99 46,56
2.500 13,83 39,06 39,06 29,06 40,82 6,05 44,63
3.000 12,25 37,48 37,48 27,48 39,24 4,47 43,04
4.000 9,75 34,98 34,98 24,98 36,74 1,97 40,54
229
TESİSİ PROJESİ
5.000 7,81 33,04 33,04 23,04 34,80 0,03 38,61
Atmosferik Yutuş : 7,4 * 10-8 * ( f ² * r/Q ) formülü kullanılarak hesaplanır.
f: Gürültü kaynağı çalışma frekansı (Hz)=2500 Hz (kulağın en duyarlı olduğu

frekans)
Q: Havanın bağıl nemi = %63 (Kaynak: Muğla Meteorolojik Veriler)
r: Mesafe (m)
R =… mesafedeki gerçek ses basıncı : Lpg

0 -100 metrede : Lpg = Lpt
100< …. : LpG = Lpt-Aatm
Tablo 119: Atmosferik Yutum
Aatm Mesafe (m)

(dB) 10 20 30 50 100 150 200 300 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 4.000 5.000
Frekans
(Hz)- 0,07 0,15 0,22 0,37 0,73 1,10 1,47 2,20 3,67 7,34 11,01 14,68 18,35 22,02 29,37 36,71
2500
Tablo 120: Gürültü Mesafe Dağılımı

ATMOSFERİK
MESAFE LP top Lpt-Aatm
YUTUM
(m) (dBA) (dBA)
(dBA)
10 92,59 0,07 92,51
20 86,56 0,15 86,42
30 83,04 0,22 82,82
50 78,61 0,37 78,24
100 72,59 0,73 71,85
150 69,07 1,10 67,97
200 66,56 1,47 65,10
300 63,04 2,20 60,84
500 58,61 3,67 54,94
1.000 52,59 7,34 45,24
1.500 49,06 11,01 38,05
2.000 46,56 14,68 31,88
2.500 44,63 18,35 26,27
3.000 43,04 22,02 21,02
4.000 40,54 29,37 11,18
5.000 38,61 36,71 1,90
230
TESİSİ PROJESİ
GÜRÜLTÜ MESAFE DAĞILIMI

100,00
90,00
80,00
SES DÜZEYİ (dBA)
70,00 67,97
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500
MESAFE (m)
Grafik 23: Mesafeye Bağlı Gürültü Seviyesi Grafiği
Yapılan hesaplamalarla görüldüğü üzere, tesiste gerçekleştirilecek projede

kullanılacak iş makinesi ve ekipmandan kaynaklanan gürültü seviyelerine göre en kötü
şartlarda dahi (bütün araçların aynı anda ve çalışma saatlerinde sürekli çalışmaları)
kaynaktan yaklaşık 150 metreden sonra 67,97 dBA seviyesinde olduğu ve Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, EK.7 Tablo 5 “Şantiye Alanı
İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri” tablosunda “Diğer Kaynaklar” için belirtilen 70
dBA’ nın altında kaldığı görülmektedir.
Projenin en yakın kentsel yerleşik alana olan mesafesi 150 metre olup, 150 metrede
hissedilecek gürültü seviyesi yönetmelik sınır değerinin altında olacağından inşaat
çalışmaları sırasında oluşacak gürültü, çevresinde yer alan yerleşim yerlerini rahatsız
etmeyecek düzeyde olacaktır.
Tesisin tüm ünite ve birimlerinin planlamalarında, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı

Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi Yönetmeliği” Madde.28 gereği ilgili hükümlerine riayet edilecektir.
Tesisin inşaatı sırasında görev alan personelin 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı
Resmi Gazete‟de yayımlanan “Titreşim Yönetmeliği” hükümleri gereğince, sekiz saatlik
çalışma süresi için günlük maruziyet sınır ve etkin değerleri olan, el -kol titreşimi için 5
m/s² ve 2,5 m/s² ve bütün vücut titreşimi için 1,15 m/s² ve 0,5 m/s²’lik titreşimlerin
üzerindeki değerlere maruz kalmamaları sağlanacaktır. Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu
Arıtma Tesisi’nin işletilmesi sırasında kullanılan makine, pompa ve motorlardan dolayı bir
miktar titreşim oluşmakla beraber, işletme binaları içerisinde oluşan titreşimin binaların
dışında bir etkisi olmayacağı öngörülmektedir. Tesisin işletilmesi sırasında görev alan
personelin mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu ortaya çıkabilecek sağlık ve
231
TESİSİ PROJESİ
güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak için gerekli önlemler alınacaktır.
3.11. Tesisin Zemin Geçirimsizliği, Zemin Sızdırmazlığının Sağlanması Yapılacak

İşlemler ve Saha Drenajı
Atıksu isale hatlarında meydana gelebilecek kaçakları önlemek için, atıksu şebeke
hattı yapım işinde kullanılacak olan tüm boru ve ekipmanların üretici firmalarda
sızdırmazlık testi ve imalat sonrası basınç ve sızdırmazlık testi yapılacaktır. Boru bağlantı
parçalarının birleşimi sırasında sızdırmazlık contaları kullanılacak, HDPE boru ve
bağlantılarında standartlara uygun kaynak makinaları ve kaynak şekli seçilecektir.
Basınçlı hatlarda kayıp ve kaçakların belirlenmesi ve tespiti amacıyla sızdırmazlık testleri
yapılacak, kaçak tespit edilmeyen hatlar belirlenen güzergâhlarda kazılarak yer altına
döşenecektir.
Havuz inşaatları için ise perde ve radye birleşim yerlerinde su tutucu bant
kullanılacak, toprak altında kalan beton havuzların dışı uygun izolasyon malzemesi ile
kaplanacak, havuz iç yüzeyleri sürme izolasyon yapılarak, sızdırmazlık testlerine tabi
tutulacak ve havuz etrafı dolgu malzemesi ile kapatılacaktır.
İnşaat döneminde tesis etrafında yağmurlardan dolayı oluşacak yüzey sularının

drenajı için yağmur suları toplanarak yağmur suyu kanalı ile drenajı sağlanacaktır.
İşletme döneminde çatılara ve yollara düşen yağmur suları tesis içerisinde

yapılacak yağmur suyu hattı ile ayrı olarak toplanarak drenajı sağlanacaktır. Yağmur
suyu toplama sistemi tasarımında Bodrum Meteoroloji istasyonu tarafından ölçülen
maksimum yağış değerleri dikkate alınacaktır.
3.12. İnşaat, İşletme ve İşletme Dönemi Sonrasında Proje Alanı ve Etki Alanında
Bulunan Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Olabilecek Etkiler ve Alınacak
Önlemler
Bodrum Yarımadası’nın yeraltı suyu imkânları oldukça kısıtlıdır. 1974 yılında DSİ
11. Bölge Müdürlüğü’nce hazırlanan "Bodrum-Karatoprak Yarımadası Hidrojeolojik Etüt
Raporu"na göre; etüt alanında yeraltı suyu topografik yapı ve formasyon durumlarına
göre, kıyı boyunca uzanan 13 küçük ovada toplanmıştır. Alüvyon, andezit, andezit tüfü
ve aglomera birimleri bir miktar iyi kaliteli yeraltı suyu taşırlar. Anılan raporda etüt
alanındaki ovalardan yılda emniyetli olarak 9.74 hm3 yeraltı suyu çekilebileceği
belirlenmiş olup geçen zaman içinde yapılan gözlemler ve doneler dikkate alınarak bu
değer 1998 yılında 11 hm3/yıl olarak revize edilmiştir.
1982 yılında Karaova'da 1,364 ha arazinin sulanması gayesiyle hazırlanmış olan

"Bodrum-Karaova projesi" Bodrum Yarımadası’na içme ve kullanma suyu sağlayacak
şekilde 1985 yılında revize edilmiştir. Revize planlama raporunda barajın 2 m.
yükseltilerek Gökpınar deresinin baraja derive edilmesi, bu şekilde Bodrum
Yarımadası'na 2,7 hm3/yıl, kısıntılı sulama şartlarında 5 hm3/yıl içme ve kullanma suyu
verilmesi öngörülmüştür.
232
TESİSİ PROJESİ
Projenin inşaat ve işletme aşamasında yer altı suyu ve yüzeysel su kullanımı

olmayacaktır. İşletme sonrası dönemde de kullanılması düşünülmemektedir. İnşaat ve
İşletme aşamalarında su temini mevcut şebekeden karşılanacaktır.
Proje alanına kuş uçumu yaklaşık 700 m mesafede yer alan Akar Dere’nin projeden
olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir.
Akardere
Turgutreis
İleri Biyolojik
AAT Alanı
Şekil 24: Proje alanının Akar Deresine göre konumu
Faaliyetin her aşamasında 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun hükümlerine
uyulacaktır.
3.13. Projenin, Proje Alanı ve Çevresindeki Akarsulara ve Mevsimsel Akış

Gösteren Kuru Dere Yataklarına Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler
Proje alanına en yakın dere kuş uçumu yaklaşık 700 m mesafede yer alan Akar
Deresi’dir. Proje alanında yapılacak iş ve işlemlerin söz konusu dereye, olumsuz herhangi
bir etki yaratacağı düşünülmemektedir. Dere deplasesi söz konusu değildir.
Dere Yatakları ve Taşkınlar Konulu 2006/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi

hükümlerine uyulacaktır.
3.14. Olası Taşkın Riski ve Alınacak Önlemler (Her türlü taşkın riskine karşı
alınacak önlemlerin kimin tarafından alınacağı ve oluşacak zararların tazmininde
uygulanacak prosedür açıklanmalıdır)
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Arıtma tesisi yeri taşkın etki alanında yer almamalı
233
TESİSİ PROJESİ
ve asgari 100 yıllık taşkından tam korunmuş olmalıdır. Gerekli koruma önlemleri
alınmadan taşkın etki alanlarından yer seçimi kati suretle önlenmelidir.” denilmektedir.
Bu kapsamda,
Proje alanına en yakın yüzey suyu kaynağı, 700 m uzaklıkta bulunan Akar
Dere’dir. Söz konusu derenin taşkın riski oluşturması söz konusu değildir.
Her türlü taşkın-su baskını riskine karşı alınacak önlemler, bu önlemlerin kimin
tarafından alınacağı ve oluşacak zararların tazmininde uygulanacak prosedür aşağıda
açıklanmaktadır.
“Yağmur sularını toplayan kanalizasyon şebekelerinde taşkın ötelemesi

hesapları yapılarak sağanaklardan sonraki taşkın dalgasının şebeke boyunca değişimi
belirlenir. Böylelikle şehrin hangi bölgelerinin su altında kalacağı belirlenebilir.
Çok sayıda can kaybına ve büyük maddi hasarlara neden olan taşkınları
önlemek, iyi bir planlama ve projelendirmeyi gerektirmektedir. Taşkınları azaltmak ya
da verdikleri zararı en aza indirmek için yapılabilecek bir çok şey vardır;
 Seddeler,
 Derivasyon Kanalları,
 Taşkın Duvarı
 Şehir Yağmursuyu Boşaltım Sistemleri
 Akarsu Yatağı Düzeltme ve Düzenlemeleri
 Sel Kapanları ve Barajlar
 Taşkın geciktirme havuzları
 Havza koruması
 Akarsu düzenlemesi
Proje sahasının olduğu bölgede olası bir taşkın ihtimaline karşı alınabilecek
önlemler aşağıda sunulmaktadır;
 Taşkın alanı yönetim planı hazırlamak ve taşkın risk seviyelerini belirlemek,

 İnsanların ve diğer canlıların taşkın seviyelerinin üzerinde sığınabileceği
mekânlar oluşturmak,
 Taşkın tahmin ve uyarı sistemleri kurmak,
 Kurtarma faaliyetlerinin planlamak ve taşkın anında taşkınla mücadele etmek,
 Taşkın bölgesini geçici olarak boşaltmak,
 Taşkın bölgesindeki faaliyetlere öncelik vererek taşkın mevsiminden önce
tamamlamak,
 Taşkın sigortası yaptırmak.
Proje alanının bulunduğu bölgede derivasyon kanalı yapımı, yağmur esnasında

sahada birikme ihtimali olan suyun tahliye edilmesini sağlayacaktır. Olabilecek sel
baskınlarına karşı proje alanı etrafında drenaj kanalları oluşturulacak ve meydana
gelebilecek taşkınlar böylelikle dışarı bertaraf edilecektir.
234
TESİSİ PROJESİ
Tesiste acil durumlarda bulundurulması planlanan ekipmanlar aşağıda

sıralanmıştır;
• Yangın Söndürücüler
• Mobil Gaz Dedektörü
• Sabit Gaz Dedektörü
• Hava Tüplü Gaz Maskesi
• Ilk Yardım Sedyesi
• Ilk Yardım Çantası
Dere Yatakları ve Taşkınlar Konulu 2006/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi

hükümlerine uyulacaktır.
3.15. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Maddelerden,

Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları ve
Kullanımları Esnasında Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler
Planlanan atık su arıtma tesisi kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında herhangi

parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanımı olmayacaktır. Tesis içerisinde
kullanılacak tek kimyasal madde polimer olup herhangi bir zararlı içeriği
bulunmamaktadır.
Bakım ve onarım esnasında çıkabilecek atık yağ ve boya gibi kimyasal maddeler
ise özel sızdırmaz kaplarda biriktirilecek ve Atık Yönetimi Yönetmeliği ve Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilecektir.
3.16. Projenin Karayolu Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler (İnşaat ve İşletme

Aşamalarındaki Araç Yükünün % Artış Olarak Hesaplanması ve Mevcut Trafik
Yüküne Etkisinin İrdelenmesi, Kaza Riski ve Alınacak Önlemler vb.)
İnşaat Aşamasında Oluşacak İlave Araç Yükü (araç cinsi ve sayısı şeklinde
detaylandırılarak % artış olarak verilmesi)
Arıtma tesisine ulaşım için kullanılan Muğla-Aydın Karayolunun Karayolları

Genel Müdürlüğü’nün 2015 yılı Devlet Yolları Hacim Haritasına göre toplam taşıt sayısı
10.000 taşıt/gün ile 49.999 taşıt/gün arasında değişmekte olup, projenin inşaat aşamasında
inşaat ve yıkıntı atıklarının taşınması esnasında kullanılacak 6 adet kamyon olacağı
düşünülür ise trafik yükü aşağıda hesaplanmıştır. Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’nün
2015 Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası Resim 70’ de verilmiştir.
Mevcut trafik yükü : 2067 taşıt/gün
Proje kapsamında ilave olacak taşıt sayısı : 6 kamyon
Toplam Taşıt : 2073 taşıt/gün
A : % artış
235
TESİSİ PROJESİ
Buna göre 6 adet kamyonun karayoluna çıkması durumunda mevcut trafik yüküne
olacak etkisi;
547 x A/100 = 6
A= 1,09
Resim 70: Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’nün 2015 Devlet Yolları Trafik Hacim
Haritası
Hesaptan da görülebileceği üzere inşaat aşamasındaki, yıkıntı atıklarının taşınması

ile oluşacak ilave trafik yükü % 1,09’ dur. Bölge şartları göz önünde bulundurulduğunda
bu değer ihmal edilebilecek düzeydedir.
İşletme Aşamasında Oluşacak İlave Araç Yükünün Hesaplanması (araç cinsi ve

sayısı şeklinde detaylandırılarak % artış olarak hesaplama yapılması)
İşletme aşamasında, tesiste oluşacak çamurun taşınması için 1 kamyonun

kullanması planlanmaktadır. Mevcut trafik yüküne de herhangi bir etkisi olması
beklenmemektedir.
3.17 Projenin Orman Alanlarına Olan Etkileri
3.17.1 Projenin Orman Alanlarına olan Mesafesine Bağlı olarak Muhtemel

Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler
Proje sahasının orman arazisi içerisinde yer almaması ve en yakın orman alanına
kuş uçuşu uzaklığının yaklaşık 1 km olması alanda çevresel anlamda önemli derecede
olumsuz bir etki yaratmayacağını ortaya koymaktadır.
236
TESİSİ PROJESİ
Ormanlar ve çevre korunacak, orman yangınlarına karşı her türlü tedbir alınacaktır.
Acil bir durumda en yakın sağlık kurumundan mahalli güvenlik kuvvetleri ile itfaiye
teşkilatından gerekli yardım istenebilecektir. En yakın itfaiye teşkilatı alana 710 metre
mesafededir. Projenin inşaat ve işletme “Turgutreis Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Acil
Durum Eylem Planı” na uygun hareket edilecektir.
3.17.2 Mesafeye Bağlı Olarak Orman Yangınlarına Karşı Önlem Alınıp,

Alınmayacağı, Alınacak İse Bu Önlemlerin Neler Olduğu
Tesis içerisinde kaza riski taşıyan her alanda özel uyarı levhaları, yangın
ekipmanları ve söndürme tüpleri bulundurulacaktır. Ormanlar ve çevre korunacak, orman
yangınlarına karşı her türlü tedbir alınacaktır. Acil bir durumda en yakın sağlık
kurumundan mahalli güvenlik kuvvetleri ile itfaiye teşkilatından gerekli yardım
istenebilecektir. En yakın itfaiye teşkilatı alana 710 metre mesafededir.
3.18. Proje Kapsamında Proje Sahası ve Etki Alanındaki Tarım Alanlarına

Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler
Tesis alanlı ve civarındaki tarım ürünleri:
Yöre halkını gelir kaynaklarından biri de tarımsal faaliyetlerdir. Buğday, arpa,

mısır, bakla, pamuk, tütün, susam yetiştirilen tarımsal ürünlerin başlıcalarıdır.
Alınacak önlemler
Proje alanı, tarım arazisi ile komşu sayılacak mesafededir. Tarım alanlarının
faaliyetten etkilenmemesi için inşaat aşamasında toz oluşumunu engelleyebilmek amacıyla
sulama yapılacaktır.
3.19. Proje Kapsamında Flora, Fauna, Biyolojik Çeşitlilik, Habitat Kaybı Üzerine
Etkiler ve Mevcut Türlerin Korunması İçin Alınacak Önlemler
Yapılan arazi ve litetatür çalışmaları sonucunda proje sahasının, herhangi bir

Önemli Bitki Alanı içerisinde kalmadığı görülmüştür. projenin gerçekleştirilmesi
kapsamında yapılacak iş ve işlemler, proje alanı ve yakın çevresinde, habitat kaybına yol
açmayacak ve oradaki türlerin biyoçeşitliklerini etkileyecek düzeyde bir etki
yaratmayacaktır.
Proje alanı ve yakın çevresinde tespiti yapılan bitki türlerinden; yayılış alanı çok
dar, nadir, endemik, lokal endemik, nesli tükenmekte olan, hassas ve koruma önlemi
alınmasını gerektiren (Vu: hassas/zarar görebilir, En: Tehlike Altında, Cr: kritik derecede
tehlike altında) herhangi bir bitki türü yer almamaktadır. Bu nedenle, faaliyet öncesi ve
sonrasında ekosistemin ve habitatların üzerinde herhangi bir olumsuz etki
beklenmemektedir.
Faaliyet yapılan alan ve etkileşim bölgesinde bulunan hayvan türleri yaygın

bulunan türler kategorisindedir. Hassas, koruma önceliği olan herhangi bir tür
bulunmamaktadır. Bu nedenle, proje alanı ve etkileşim bölgesinin yanında, çevresinde ve
237
TESİSİ PROJESİ
buna benzer birçok alandaki habitat tiplerine yerleşebilir, bu habitatlara kolaylıkla

adaptasyon sağlayabilirler. Bu nedenle, faaliyet öncesi ve sonrasında ekosistemin ve
türlerin habitatlarının üzerinde herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir.
Değerlendirme Raporu hazırlanmıştır. Tekne ile yapılan scuba dalış yöntemi kullanılarak;
deniz altında fitoplankton kepçesi ve kollektörü ve transect çekilerek sayım ve quadratlar
yöntemi ile sayımlar gerçekleştirilerek türlerin mevcut durumu ortaya konulmuştur. Yine
aynı raporda projenin türler üzerinde olabilecek etkisi incelenmiş ve alınacak önlemlerden
bahsedilmiştir. Söz konusu etkilere ve alınacak önlemlere ilişkin açıklamalar 2.15 başlığı
altında verilmiştir.
Proje kapsamında yapılacak faaliyetler sonucunda, tespiti yapılan türlerin projeden

olumsuz etkilenmeyeceği ortaya konmuştur. Deşarj çıkış noktasındaki çıkış suyunu
kontrolü sürekli yapılacak olup, buradaki türlerin kötü etkilenmemeleri için gerekli tüm
hassasiyet gösterilecektir.
Tesisin deşarj standartlarının tespitinde, Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (T.C.

Çevre ve Orman Bakanlığı 2006) deşarj kriterleri ve Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik
Usuller Tebliği (AAT Teknik Usuller Tebliği, 2010) sulama suyu kriterleri esas alınmıştır.
Tablo 121: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Kirlilik Yükleri
Parametre Birim Değer
AKM mg/L 35
BOİ5 mg O 2 /L 25
KOİ mg O 2 /L 125
Nüfus > 100.000
TN mg N/L
10
Nüfus > 100.000
TP mg P/L
1
Proje kapsamında; Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Turgutreis Atıksu Arıtma

Tesisi için deşarj standartları olarak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve AB Çevre
Mevzuatı’nı Ulusal Mevzuatlara uyumlaştırmak amacıyla yayımlanmış olan 08.01.2006
tarih ve 26047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Kentsel Atıksu
Arıtımı Yönetmeliği esas alınacaktır.
3.20 Projenin, inşaat ve işletme Aşamasında Etrafında Bulunan ve Faaliyetine

Devam Etmekte Olan Diğer Yatırımlara, Yerleşim Yerlerine ve Buralarda Yaşayan
Halkın Geçim Kaynakları Üzerine Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler
Proje Alanı, Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesi, Kum Mevkii
adresinde 421 ada, 11 parselde yer almaktadır. Proje alanı yakın çevresinde, yerleşim
alanı, sanayi alanı, sağlık kuruluşu vb. alan bulunmamaktadır.
238
TESİSİ PROJESİ
Proje alanı; en yakın kentsel yerleşik alana 150 metre, karma kullanım alanına 450
m, karayoluna 500 metre, denize 1300 metre, “Myndos 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı” na
1300 metre ve “Termera 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı” na 2600 metre mesafede yer
almaktadır.
Bölgenin turizm potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda evsel nitelikli

atıksuların arıtıldıktan sonra denize deşarj edilmesi turizm aktiviteleri açısında önem arz
etmektedir. Ayrıca projenin inşaat ve işletme aşamasında personel ihtiyacı, malzeme alım
ihtiyaçları gibi hizmetler, Bodrum bölgesinden temin edileceğinden, projenin bölgenin
sosyo-ekonomik yapısına olumlu yönde etkisi olacaktır.
Turizm cenneti Turgutreis ve Bodrum Körfezi korunacak ve denizlerin temiz

kalması sağlanacaktır. Mavi bayraklı kıyıların sürdürülebilirliği sağlanacaktır.
3.21. İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan İlan
Edilmiş Özel Statülü Alanlara Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler
29.07.2016 tarih ve 9433 sayılı Muğla Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

Tabiat Varlıklarını Koruma İşlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü’nün görüşü Ek-14’de
sunulmaktadır
Proje alanı, 2872 sayılı Çevre kanunu’nun 9. Maddesine göre ilan edilen “Özel
Çevre Koruma Bölgesi” ve 2872 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamında tescil edilen doğal sit alanı sınırları dışında kalmaktadır. Söz konusu alanda,
Anıt Ağaç statüsüne sahip bir ağaç bulunmamaktadır.
Proje alanı aynı zamanda; “1.Derece Arkeolojik Sit Alanı” notasyonlu 3 ayrı
bölgeye ise sırasıyla 430 m, 650 m, 850 m mesafede bulunmaktadır. Projenin bu alanlara
olumsuz bir etkisi beklenmemektedir.
3.22 İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanı ve Etki Alanında Devletin Hüküm ve
Tasarrufu Altında Bulunan Arazilere Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler
Proje alanı ve etki alanında devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında
olan (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş
alanlar vb) arazi bulunmamaktadır.
3.23. Proje Alanına İlişkin Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Çalışmaları Doğrultusunda

Depreme ve Diğer Doğal ve İnsan Kaynaklı Afetlere Karşı Alınacak Önlemler
Batı Anadolu'da yer alan Bodrum Yarımadası'nda, temeli Paleozoik yaşlı ve

'Güllük Formasyonu' olarak adlandırılan, konglomera-kumtaşı-şeyl detritik
ardalanmalarından meydana gelen, hafif metamorfik bir birim oluşturur. Mesozoyik
yaşlı birimler, Triyas-Liyas yaşlı dolomotik kireçtaşları (Pazardağı Formasyonu);
Liyas-Malm yaşlı siltli-marnlı kireçtaşları (Karadağ Formasyonu); ve daha üstte Malm-
Senomaniyen yaşlı pelajik kireçtaşları (Kışladağı Formasyonu) ile tüm bu çökelleri
üstleyen üst Kretase-Paleosen yaşlı bir vahşi fliş (Bodrum Formasyonu) ile
belirgindirler. Senozoyik kaya birimleri, Eosen-Oligosen yaşlı çökeller (Koyunbaba
239
TESİSİ PROJESİ
Formasyonu) ile başlar. Daha sonra Yarımada da şiddetli bir magmatizma etkin olarak
çeşitli evrelerde plütonik ve volkanik kayaçları oluşturmuştur. İlk kez orta miyosende
bir monzonit intrüzyonu izlenir. Daha sonra yaygın bir kalkalkalin volkanizma etkin
olmuş ve tüf-aglomera yatakları, andezit-trakiandezit-latit-dasit-riyodasit türde lavlar
oluşmuştur. Kabuksal malzeme ürünü bu kalkalkalin volkanizma belirgin bir süreçten
sonra gittikçe, manto ürünü alkali olivin bazaltik oluşumlara dönüşmüştür. Bu suretle
ikinci volkanik evre başlamış olup, bu kez alkali nitelikte ve dayklar şeklinde bazalt-
trakibazalt-trakit türde lavlar oluşmuştur. İnceleme alanında, volkanizmanın üst
miyosende bitiminden sonra, alt pliyosende oluşmuş kireçtaşları izlenir. Daha sonra
kuvaternerde, travertenler, yamaç molozları, alüvyonlar ve olasılıkla komşu Kos
Adası’nda havadan gelen süngertaşı parçaları ve tüfler yer alırlar.
Bakanlar Kurulu’nun 18.04.1996 gün ve 96/8109 sayılı kararı ile kabul edilen
“Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası”nda Turgutreis Mahallesi dahil olmak üzere tüm
Muğla ili 1. Derece Deprem Bölgesi olarak tanımlanan alan içinde yer almaktadır. Bu
nedenle atıksu arıtma tesislerinin projelendirilmesinde deprem riskinin göz önünde
bulundurulması gerekmektedir. Muğla İli Deprem Bölgeleri Haritası Şekil 25 ile
verilmektedir.
Proje Sahası
Şekil 25: Muğla İli Deprem Bölgeleri Haritası
Proje yerinde alüvyon birim olarak değerlendirilen kesim jeolojik olarak Volkanik
kökenli tüfler şeklindedir. Tüfler sertleştikçe tüfit şeklini almış orta-sert zemin sınıfında
değerlendirilmiştir. Bu tüf ve tüfit olarak değerlendirilen seviyelerin altında ise andezitler
gözlenmektedir.
Arazinin düz bir topoğrafyaya sahip olması, zeminin orta-sert zemin sınıfında
olması ve proje sahasında yüzeysel su kaynağı bulunmaması sebebiyle; deprem, sel ve su
taşkınları, toprak kaymaları, heyelan/moloz akması, çığ ve kaya düşmesi gibi doğal afet
durumlarından etkilenmesi beklenmemektedir.
240
TESİSİ PROJESİ
Yapılacak olan Atıksu Arıtma Tesisi temeli ve üst yapılaşması, depreme karşı
dayanıklı olacak şekilde planlanmıştır.
Söz konusu alanda yapılacak olan her türlü yapılarda Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı’nın “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esasları ve
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine titizlikle
uyulacaktır.
Yangınlar, orman yangınları, salgın hastalıklar, taşımacılık ve ulaşım kazaları vb.

insan kaynaklı afetler, doğanın kendi gücü dolayısıyla değil de insanın doğaya olan
etkileşiminin aşırılaşması sonucunda oluşan afetlerdir. Eğitimsizlik, bilgisizlik,
dikkatsizlik, yeterli önlemlerin alınmaması gibi sebeplerden ötürü kaza veya kasıt sonucu
ortaya çıkarlar. Bunlara karşı, eğitim ve bilgilendirme çalışmaları ile önlemler alınabilir.
3.24. Proje Alanında Zeminde Sıvılaşma, Oturma, Şişme vb. Olasılıklar ile
Alınacak Önlemler
Muğla İli Bodrum İlçesi Turgutreis Mahallesi İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Sondaja Dayalı Zemin ve Temel Etüt Raporu’nda belirtildiği üzere, sahada yapılan
Jeofizik çalışmalar sonucunda; eşik ivme kriterine göre yapılan sıvılaşma analizinde,
sıvılaşma riski bulunmamaktadır.
Sıvılaşma olayı, suya doygun ince daneli silt ve kum gibi birim içeren tabakaların
deprem titreşimleri sırasında boşluk suyu basıncı (u) değerinin artması ile efektif yanal
gerilmenin (’h=h-u) sıfır olması sonucu, tabakanın bir sıvı haline dönüşmesi olarak
tanımlanır.
İnceleme alanında jeolojik ve jeoteknik özelliklerini incelemek ve arazinin jeolojik

kesitini çıkarmak amacıyla atıksu arıtma tesisinin oturacağı alanda derinliği 15,00 m (SK-
1, SK-4, SK-5, SK-7), 20,00 m (SK-2, SK-3) ve 16,50 m (SK-6) derinliklerinde olan
toplam 7 adet temel araştırma sondaj kuyusu açılmıştır.
Zeminin mukavemet ve yoğunluğunu değerlendirmek ve örselenmiş örnek almak

amacıyla sondaj kuyusu içinde (yerinde – in situ) yapılan bir dinamik kesme deneyine
Standart Penetrasyon Testi (SPT) denir. Deneyde standart bir sempler zemine sokulmaya
çalışılarak zeminin bu sokulmaya karşı gösterdiği direnç bazı hesaplamalarla
saptanabilmektedir.
Zemin sıvılaşma değerlendirmesine göre; genel olarak Standart Penetrasyon Testi

(SPT) değerlerinin düşük olduğu 6.00 m civarındaki seviyelerde düşük oranda sıvılaşma
riski gözlenmekte olup, bu seviyelerin zayıf taşıma gücü açısından kazı ile alınması ve
yapıların sağlam zemine oturtulması gerekmektedir.
İncelenen parsel içinde derin kazı-hafriyat çalışmaları olması halinde çevre

güvenliği, zemin akma ve göçmelerine karşı gerekli mühendislik önlemleri alınacaktır.
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Tesis yerindeki zeminin taşıma gücü, pahalı ıslah
ve temel mühendisliği işleri gerektirmeyecek ölçüde olmalıdır.” denilmektedir.
241
TESİSİ PROJESİ
Bu kapsamda,
Proje sahası zemin özelliklerinin belirlenmesi adına “Zemin Etüt Raporu”

hazırlatılmıştır. Zemin etüt raporunda sahanın taşıma gücü, fiziksel özelliklerini
belirlemek amacıyla arazide testler yapılmıştır. Bu testler sonucunda elde edilen bulgular
dikkate alınmıştır.
3.25. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (arazi

ıslahı, rehabilitasyon çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına
etkileri, olabilecek hava emisyonları) ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler,
Depolama Sonrası Ölçüm ve Bakım Çalışmaları
Yapıların kullanım ömrü 40 yıl, mekanik ve elektrik ekipmanlarının ise 15 yıl

olarak tahmin edilmektedir. Bu tip tesislerde genellikle, tesisin kapatılması seçeneği
yerine, sistemin günün koşullarını karşılayacak biçimde yenilenerek çalışmaya devam
etmesi seçeneği ağırlık kazanır. Bu durumda tesisin ekipman ve kapasite olarak yeterli
olmadığı kararına varıldığında, elektromanyetik teçhizat yenilenerek ve alan
gereksinimleri karşılanarak proje faaliyetine devam edilir.
Nüfus artışı ile orantılı olarak artması muhtemel atıksu miktarı karşısında tesis
yetersiz kaldığı zamanlarda kapasitesini arttırarak ve gelişen teknoloji ile yenilenerek
faaliyetini sürdürecektir. Yapılacak her türlü değişiklikler hakkında Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’na bilgi verilecektir.
Faaliyetin her aşamasında 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun hükümlerine
uyulacaktır.
3.26. Yeraltı suyunun atıksu arıtma tesisi ünitelerine fiziksel olarak

etkileri(kaldırma kuvvetine karşı alınacak önlemler vs.)
Proje kapsamında inşaa edilecek ünitelere yer altı suyunun fiziksel etkilerinin
önüne geçebilmek için 3 yöntem belirlenmiştir. Yeraltı suyunun kaldırma kuvveti gibi
etkilerine karşı, Jet-Grout yöntemi, Yer altı su seviyesinin düşürülmesi, ısıl işlemler
(zemin dondurulması) ve elektro- osmoz geçici zemin iyileştirme tekniği, yüzey
kompaksiyonu, patlama ile sıkıştırma, vibro-kompaksiyon ve dinamik konsolidasyon
kalıcı zemin iyileştirme teknikleri ve mini veya derin kazık yapılarak yapıların sağlam
zemine oturtulması yöntemleri kullanılabilir.
Proje kapsamında en uygun yöntem veya yöntemler belirlenerek inşaat aşamasında

uygulanacaktır.
3.27 Projeden Kaynaklanacak İkincil Etkiler (inşaat ve işletme döneminde

sağlanacak istihdam, yerleşimlere olabilecek etkiler, ekonomik değişiklikler, göç
hareketi) ve Beklenen Sosyo-ekonomik Değişiklikler
Turgutreis, yarımadanın Bodrum’dan sonraki en büyük yerleşimi olup, ortalama 20

bin turistik yatak kapasitesi ile turizme hizmet vermektedir. Turizm’e bağlı olarak yaz
aylarında artan nüfus beraberinde su kullanımını ve atıksu oluşumunu arttırmaktadır.
242
TESİSİ PROJESİ
Söz konusu yatırım ile Bodrum Yarımadası’nın doğal kaynaklarının korunması, su

kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması korunması, kullanılmış suların geri
dönüşümünün sağlanması ve Halk sağlığı açısından deniz deşarjı öncesinde atıksu
arıtımının yapılması sağlanacaktır. Ayrıca bölgenin turizm potansiyeli göz önünde
bulundurulduğunda evsel nitelikli atıksuların arıtıldıktan sonra denize deşarj edilmesi
turizm aktiviteleri açısında önem arz etmektedir.
Mevcut durumda, herhangi bir arıtma tesisine sahip olmayan Turgutreis bölgesinde
İleri Biyolojik Atıksu Arıtma tesisi projesinin tamamlanması ve devreye alınması ile paket
arıtmalara olan ihtiyaç ortadan kalkacak olup, Bodrum Körfezi’ nin korunması ve mavi
bayraklı kıyıların sürdürülebilirliği sağlanacaktır.
Proje kapsamında inşaat aşamasında 80 personel, işletme aşamasında 25 personel

çalışacak olup, istihdam edilecek personel öncelikli olarak yöre halkından seçileceği için
herhangi bir lojman ve konut yapımına ihtiyaç duyulmayacaktır. Projenin gerçekleşmesi,
yörede yaşayan insanlara yeni iş fırsatları sağlayacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında personel ihtiyacı, malzeme alım ihtiyaçları

gibi hizmetler, Bodrum bölgesinden temin edileceğinden, projenin bölgenin sosyo-
ekonomik yapısına olumlu yönde etkisi olacaktır.
3.28. Tehlikeli Durumlarda Can, Mal ve Çevre Güvenliğinin Sağlanmasına Yönelik

Olarak Uygulanacak Acil Müdahale Planı ve Bulundurulacak Ekipmanlar
Projeye ait, tehlikeli durumlarda can, mal ve çevre güvenliğinin sağlanmasına yönelik
olarak uygulanacak acil müdahale planı hazırlanmış olup aşağıda yer almaktadır.
A. AMAÇ
Bu plan acil durumlarda, tahliye ve tatbikatlarda personelin nasıl davranacağını
belirlemek için hazırlanmış olup, personelin bu gibi durumlarda yaralanması ve ekipman
hasarlarını en aza indirmek için sorumluluklarını bilmelerini sağlamak için hazırlanmıştır.
B. SORUMLULUK/SORUMLULAR
- Kurum Yetkilileri
- Personel
C. ACİL DURUM PLANININ UYGULANIŞI

C. 1 Tanımlar
C.1.1 Acil Durum: Can kaybı, yaralanma, yapısal veya yapısal olmayan fiziksel
hasarlar, çevresel zararlar ile kişi ya da kurumların faaliyetlerini kısıtlayan, doğal afetler
(deprem, sel, fırtına vb) ve endüstriyel olaylara (yangın, patlama, kimyasal vb gibi) acil
durum denir.
İşyerinde ve yakın çevredeki oluşabilecek acil durumlar türleri aşağıda listelenmiştir.
1. Yangın 6. Fırtına
2. Gaz-Patlama Yangın 7. Parlayıcı ve patlayıcı madde kazaları
243
TESİSİ PROJESİ
3. Gaz-Boğulma Zehirlenme 8. Enerji kesilmesi

4. Deprem/Sel 9. Sabotaj
5. İş Kazası 10. Elektrik Çarpması
C.2 Acil Durum Uyarısının (Alarmının) Verilmesi

C.2.1 Herhangi bir acil duruma maruz kalan (zarar görmediği durumlarda) veya
gören kişi; ilk müdahale için bulunduğu yere en yakın telefondan 112 nolu telefonu
arayarak acil durumun türü, büyüklüğü ve yeri hakkında gerekli bilgileri verecek ve acil
durum sirenine basacaktır. En yakın ilk yardım sertifikalı personele ulaşarak yaralı varsa
ilk yardım müdahalesi yapılmasını sağlayacaktır.
C.2.2 Yaralı olması halinde kazazede hareket ettirilmeyecektir. En kısa zamanda tesis
sorumlusu telefonla aranarak acil durum hakkında bilgi verilecek ve tesis sorumlusunun
talimatlarına uyulacaktır.
C.2.3 Acil durumlarda; acil duruma maruz kalan kişilerin yapacakları, şematik olarak
“Acil Durum Hareket Planlarında’’ gösterilmektedir. Çalışanların ve sahada bulunan
diğer kişilerin bilgilendirmesi amacıyla Acil Durum Hareket Planları belirlenen noktalara
asılmıştır.
C.3 Acil Durum Yönetim Sistemi

Aşağıdaki listede ilgili telefon numaraları yazılıdır.
YER TELEFON NO
Sıhhi İmdat (Acil Servis) 112
İtfaiye 110
Polis İmdat 155
Jandarma 156
Orman Yangını 177
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI MUĞLA SITKI KOÇMAN
252 214 13 26
ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ
C.3.1 Acil çıkış yolları çıkış işareti ile belirtilecek ve daima açık kalacaktır.
C.3.2 Herhangi bir deprem, sel v.b. anında acil durum planı ve bu plana ilaveten
aşağıda belirtilen talimatlar geçerli olacaktır.
C.3.3 Tüm çalışanlar kendi sahalarındaki en yakın yangın söndürücülerin yerini
bilmek zorundadır.
C.3.4 Deprem durumunda en uygun yaşam üçgeninde depremin bitmesi beklenecek
daha sonra toplanma noktasına gidilecektir.
244
TESİSİ PROJESİ
C.3.5 Yönetici ve çalışan dışında basın, medya gibi dışarıdan bir gruba bilgi
verilmeyecektir.
C.3.6 Arıtma tesisinin hangi bölümünden olursa olsun meydana gelen bir acil
durumda arıtma tesisine giden hat, banyo, lavabo, mutfak vb yerlerin suları kesilecektir.
C.3.7 İşyerinde meydana gelen acil durumun boyutuna göre gerekli önlemler veya
çalışmalar (bakım onarım faaliyetleri, klorlama, temizlik vs) personel tarafından
gerçekleştirilecektir.
C.4 KİŞİLERİN SAYILMASI
C.4.1 Çalışanların ve ziyaretçiler doğru ve hızlı bir şekilde sayılacaktır.

C.4.2 Tüm personeli kapsayan afet derecesindeki acil durumlarda, personele
tehlikenin geçtiğine dair “HER ŞEY YOLUNDA BİLGİSİ” vermesine kadar geçen
sürede çalışanlar toplanma bölgelerinden ayrılmayacaklardır.
C.4.3 Tüm personeli kapsayan, afet derecesindeki acil durumların (deprem, sel v.b.)
faaliyetin durmasına neden olan durumların sona ermesi ile etki sonuç ve ihtiyaç
değerlendirmesi yapılacaktır. Devamında oluşabilecek riskler belirlenecek ve gerekli
önlemler buna göre alınacaktır.
C.4.4 Acil durum deneme tahliyeleri yılda en az bir defa yapılacaktır.
C.5 TOPLANMA SAHASI:

Her arıtma tesisinin idari bina önüdür. Terfi merkezlerinde çıkış kapısı önüdür.
C.6 ACİL DURUM EKİPLERİ

Atıksu Arıtma Tesisinde çalışacak personeller belirlendikten sonra koruma ekibi,
kurtarma ekibi, ilk yardım ekibi ve söndürme ekibi oluşturulacaktır.
D. TEORİK BİLGİLER
D.1 YANGIN
Maddenin, ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal olaya YANMA denir.
Yanma olayının oluşabilmesi için yanıcı madde, ısı ve oksijenin bir arada bulunması
gerekir. Bu olaya "Yangın Üçgeni" adı verilir.
Yararlanmak amacı ile yakılan ateş dışında oluşan ve denetlenemeyen yanma olayına
YANGIN denir.
D.1.1 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
Yangının türü yanmakta olan maddeye göre değişir. Bu nedenle yangınları dört sınıfta
toplayabiliriz.
Yangın Çeşitleri A B C D
Cinsi Katı Sıvı Gaz Metal
245
TESİSİ PROJESİ
Titanyum,
Doğalgaz,
Kağıt, Odun, Boya, Tiner, Magnezyum,
Metan. LPG,
Yanıcı Madde Ahşap, Kumaş, Yağ, Alüminyum,
Propan,
Pamuk vb. Akaryakıt vb. Uranyum,
Asetilen vb.
Fosfor v.b.
Yanan madde
Engelleme,
Soğutma, Yanmayı ile oksijen
Söndürme Yöntemi Boğma, Engelleme
Engelleme temasının
Soğutma
kesilmesi
ABC ve BC ABC ve BC
Su, ABC tozlu ve
tozlu, CO 2 ve tozlu, CO 2 Kuru Kimyevi
Kullanılan Söndürücü köpüklü
köpüklü gazlı Tozlar
söndürücü,
söndürücü söndürücü
Genel olarak,
-Kuru tozlu yangın söndürücü “her tür yangın için”
-Köpüklü yangın söndürücü “katı ve sıvı yangınlar için”
-Sulu yangın söndürücü “katı yangınlar için”
-Karbondioksitli yangın söndürücüler “elektrik ve elektronik ortam yangınları için”
kullanılabilir.
D.1.2. YANGININ NEDENLERİ
D.1.2.1 Korunma önlemlerinin alınmaması
En önemli nedendir. Yangın, elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, Doğalgaz, LPG

tüpleri, parlayıcı-patlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır.
Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılması, LPG tüplerinin ve doğalgazın
doğru kullanılması, bacaların temizlenmesi ve parlayıcı-patlayıcı maddeler için gerekli
önlemin alınması halinde yangın afetinde büyük ölçüde azalma olacaktır.
D.1.2.2 Bilgisizlik
Yangına karşı önlemlerin nasıl alınacağını bilmek gerekir. Elektrikli aletlerin doğru
kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına
ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangını davet eder. Yangının oluşumunu
önlemek ve yangını söndürmek için, yangın olayını öğrenelim.
D.1.2.3 İhmal
Yangın konusunda bilgili olmak yetmez. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara
izmariti, kapatmayı unuttuğunuz LPG tüpü, ateşi söndürülmemiş ocak, fişi prizde
unutulan her ütü ihmalinden büyük yangınlar çıkabilir. Bu nedenle, yangına karşı daha
dikkatli ve titiz olmamız gerekir.
246
TESİSİ PROJESİ
D.1.2.4 Kazalar
İstem dışı olayların bazılarından yangın çıkabilir. Yangın konusunda yeterli düzeyde
bilgilenmek, bu tür olaylarda nasıl hareket edeceğimize yardımcı olur.
D.1.2.5 Sıçrama
Kontrol altındaki bir ateşin, ihmal veya bilgisizlik sonucu yayılarak veyahut parlayıp-
patlayarak sıçraması her zaman mümkündür.
D.1.2.6 Sabotaj
Bazı insanlar, çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak yangın çıkarırlar. Bu tür
olaylara karşı gerekli önlem alınmalıdır.
D.1.2.7 Doğa olayları
Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi sonucu, yıldırım düşmesi ve

benzeri doğa olayları sonuçu yangınlar çıkabilir.
D.4.3 SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
Soğutarak Söndürme
a. Su İle Soğutarak Söndürme: Soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en çok
kullanılandır. Suyun fiziksel-kimyasal özelliği, yanıcı maddeyi boğar ve yanıcı
maddeden ısı alarak yangının sönmesini sağlar.
b. Yanıcı Maddeyi Dağıtma: Yanan maddelerin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan
yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. Akaryakıt
yangınlarında bu tip söndürme uygulanmaz.
Havayı Kesme
a. Örtme: Katı maddeler veya kimyasal bileşikler kullanarak yanan madde ile
oksijenin kesilmesi olayıdır. Akaryakıt yangınlarında, örtü oluşturan kimyasal
bileşikler kullanılmaktadır.
b. Boğma: Yangının oksijenle ilgisinin kesilmesi veya azaltılması olayıdır.
Yanıcı Maddenin Ortadan Kaldırılması:
Yanmakta olan maddelerin ortadan kaldırılması halinde, yanma üçgeni oluşamaz.

Bu nedenle de yangın sönmüş olur. Kullanılmış söndürücüleri yerine asmayın
tekrar dolum için ilgililere bildirin.
247
TESİSİ PROJESİ
D.4.4 SÖNDÜRME CİHAZLARININ KULLANIMI
Tetiğin üstündeki pimi çekin.
Hortumu yuvasından çıkarın ve tetiğe sonuna kadar basın.
Hortumun ucundan çıkan yangın söndürücü maddeyi yangın bölgesine boşaltın.
D.4.5 YANGINA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER
Yangın kaçış yollarına ve kapılarının ön ve arkalarına malzeme bırakmayınız.
Kimyasallar
o Tüm kimyasallar gerektiği şekilde etiketlenmiş ve kapalı kaplarda
saklanmalıdır.
o Kimyasalların kullanıldığı yerlerde sadece gerektiği kadar kimyasal
bulundurulmalı ve kullanılan tüm kaplar etiketlenmelidir.
o Tüm kimyasalların Türkçe olarak hazırlanmış Malzeme Güvenlik Bilgi
Formları tesiste ulaşılabilir halde olmalı, kimyasallar bu dokümanlarda yazan ısıda
depolanmalıdır.
o Çözücüler (solventler), parlayıcı sıvılar ve aşındırıcı kimyasallar; kimyasal
dökülmelerine karşın döküntülerin birikeceği tepsiler bulunan metal dolaplarda ve/veya
özel olarak hazırlanmış ya da amaca uygun olarak yeniden düzenlenmiş odalarda
saklanmalıdır. Yanıcı ve parlayıcı sıvı tankları topraklanmalıdır.
o Kimyasal depolarının aydınlatma ve elektrik tesisatı ex-proof olacaktır.
o Depolarda ihtiyaç duyulan bakım, onarım, yenileme çalışmaları depo
dışında yapılacaktır.
o Depo içindeki kimyasallar uygun şekilde etiketlenip depolama şartlarına
göre depolanacaktır.
248
TESİSİ PROJESİ
o Depo içinde dolap ve raflarda, kapılarda ve personel için gerekli topraklama

tertibatı yapılacaktır.
o Depolarda sürekli olarak temiz hava girişi sağlanmalıdır. Havalandırma
tertibatı kimyasal buharlarının havadan hafif veya ağır olma koşullarına uygun şekilde
yerleştirilmelidir.
o Kimyasallar ateşleme kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
o Kimyasallar ile çalışan personel pamuklu iş elbisesi giymelidir. Sentetik
elbiseler statik elektrik biriktirebilir.
Yanıcı Gazlar
o Gaz boruları sağlam olmalı ve fazla ısınmasına yol açmayacak şekilde

yerleştirilmelidir.
o Kullanılmayan gaz vanaları tamamen kapatılmalıdır.
o Kullanılmayan gaz tüpleri dışarıda düşmeye karşı korunmuş, güneş ve dış
hava koşullarına karşı tedbir alınmış halde bekletilmelidir.
o Yanıcı gazlar kullanılırken çalışma alanı terk edilmemelidir.
o Yanıcı gazlar ile çalışılan yerlerde kullanılan gazlar ile ilgili gaz
dedektörleri bulunmalıdır.
o Çalışma ortamında uygun yerlere “sigara içmek yasaktır” ve “dikkat ateşle
yaklaşma” levhaları asılmalıdır.
o Gazlar ile çalışılan ortamda sürekli olarak temiz hava girişi sağlanmalıdır.
o Yanıcı ve yakıcı gazlar bir arada depolanmamalıdır.
o Oksijen tüpleri ve bunlara ait olan vanalara yağlı elle/bezle temas
edilmemelidir.
o Arıtma tesisi ve terfilerde her kapalı alanda patlayıcı ortam oluşabileceği
için bu kapalı alanlarda hiç bir suretle kesme, kaynak işi yapılamaz. Elektrik tesisatı ve
elektrikli araçlar ex-proof özellikte seçilir, yüzey sıcaklığı patlama riski oluşturabilecek
kompresör, jeneratör gibi cihazlar ex-proof özellikte olmadıkları sürece kapalı ortamlar
içinde çalıştırılamaz.
Elektrik Panoları
o Temizlik ve bakım için kullanılan yağlı bez ve üstüpü parçaları ağzı kapaklı
çöp bidonlarına atılır.
o Paratonerler ve topraklama kabloları periyodik olarak kontrol edilir.
o Uygun yerlere “sigara içmek yasaktır” ve “dikkat ateşle yaklaşma”
levhaları asılır.
o Yeteri kadar uygun tipte (CO 2 vb.) yangın söndürme tüpleri ve diğer yangın
söndürme araçları faal olarak kullanıma hazır bulundurulur.
o Otomatik yangın algılama dedektörleri uygun yerlere yerleştirilir.
o Elektrik panoları kilitli ve sadece yetkili kişiler tarafından erişilebilir halde
tutulur.
o Elektrik panolarında kaçak akım röleleri, pano önlerinde uygun gerilime
dayanıklı izolasyon halıları bulundurulur. Pano gerilimleri ve yetkili kişi
bilgileri pano üzerinde belirtilir.
o Elektrik tesisatı ve ekipmanları düzenli olarak kontrol edilir. Kablo, kapak,
kapıların sürekli olarak emniyetli halde olduğundan emin olunur. Panolar
249
TESİSİ PROJESİ
düzenli olarak toz ve pislikten arındırılır. Bu işlem sadece yetkili elektrikçi

tarafından yapılır.
o Pano ısısını kontrol altında tutabilmek için fan ve/veya klima kullanılır.
Malzeme / Teçhizat Depoları

o Depoların içinde ve malzemeler arasında sigara içilmesine izin verilmez.
Depoların uygun ve görülebilecek yerlerine “sigara içmek yasaktır”
levhaları konulur.
o Çabuk parlayıcı ve sıcağa karşı malzemeler sık sık kontrol edilir.
o Depolardaki malzemelerin özelliğine göre uygun tipte Yangın söndürme
tüpleri dolu ve kullanıma hazır bulundurulur.
o Elektrik tesisatı, kablo bağlantıları, fiş ve prizler her hafta bir plan ve
kontrol listesine göre devamlı kontrol edilir, arızalı ve hasarlı olanlar
değiştirilir.
Açık Alanlar
o Çevredeki yabani otlar, kağıt, bez, parçası gibi yanıcı atıklar temizlenir,
kesilen otlar yakılmaz ve tesis dışına çıkarılır.
o Yangın hidrantları, vana ve rögarlar devamlı bakımlı ve temiz tutulur.
Yangın hidrantları periyodik olarak kontrol edilir, kayıtlar saklanır.
o İtfaiye gelinceye kadar kullanılmak üzere, her 2-3 yangın hidrantı için
uygun bir yere yeterli uzunlukta hortum bulundurulur. Anılan hortumların
güneş ve yağıştan korunması için kapalı bir kutuya alınması (kullanılabilir
duruma gelmesini zaman açısından riske atmayacak bir düzen içerisinde)
sağlanır.
o Yangın hidrantlarına su besleyecek olan depo, normal kullanım suyu
deposundan ayrı bir depo olmalı, yangın suyu besleyen pompalar; elektrik
kesintisi durumunda sürekli çalışabilecek şekilde enerjilendirilmiş
olmalıdır. Bu pompaların da periyodik olarak çalıştırılması ve kontrol
edilmesi gerekmektedir.
o Yangın pompaları dizel veya müstakil jeneratörlü olarak seçilir.
Elektrik Tesisatları
o Elektrik tesisatına, proje harici fazla yüklü cihazlar takılmaz.
o Tüm bina ve tesislerin elektrik dağıtım panolarındaki sigortalar muhafazalı
ve otomatik olur.
o Elektrikle çalışan cihazlardan, teknik dokümanına göre gerekli olanlar
topraklan ır.
o Bina ve tesislerde çıplak veya hasarlı kablo, priz, fiş v.b. gibi elektrik
malzemesi derhal yenilenir.
o Elektrik tesisatının yıllık periyodik kontrol ve bakımları yetkili personel
tarafından yapılır.
250
TESİSİ PROJESİ
D.4.6 YANGIN ESNASINDA YAPILACAK İŞLEMLER
Yangın esnasında önceden hazırlanmış olan Yangın Acil Durum Planına göre
hareket edilecektir. Her ne olursa olsun ilk düşünce kendi can güvenliğini almak ve
yakınında bulunan makine veya ekipmanın enerjisini keserek önceden belirlenmiş ve
işyerinde duyurulmuş olan acil çıkış yollarını kullanarak panik yapmadan “Acil Durum
Toplanma Noktası”na gidilmesi olacaktır.
1. Telaşlanmayınız.
2. Yangın küçük çaplı ise uygun söndürme ekipmanı ile müdahale ederek yangını
söndürünüz ve tesis sorumlusuna haber veriniz.
3. Kullanılan tüpü, doldurulması için tesis sorumlusuna bildiriniz.
Yangın müdahale edemeyeceğiniz kadar büyük ise;
4. Sesli olarak etrafınızdakileri haberdar ediniz,
5. Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi var ise ona basınız,
6. Tesis sorumlusuna haber veriniz
7. Çalışmış olduğunuz Makine-Ekipmanın enerjisini kesiniz,
8. Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız,
9. İlkyardım sertifikanız var ise yaralılara ilk müdahaleyi yapınız,
10. Yaralı yok ise acil çıkış güzergâhını kullanarak toplanma bölgesine doğru güvenli
bir şekilde hareket ediniz, (Yakınında yangında ilk kurtarılacak bir eşya var ise
onu da yanında götür)
11. Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız,
12. Toplanma bölgesine geldiğinizde sayım yapan personele geldiğinizi bildirmeyi
unutmayınız,
Bu arada ekipler ekip liderleri eşliğinde görev tanımları içerisinde olay yerine
müdahale eder. İtfaiye geldiği andan itibaren itfaiye memurlarının yardımcısı konumuna
geçerler.
a. Panodan veya yerinde tespit ile yangın yerini tespit ediniz,
b. Telefon ve Telsiz vasıtasıyla yangının YERİ, CİNSİ VE BÜYÜKLÜĞÜ hakkında
bilgi alınız,
c. Yangın mahallinden aldığınız bilgiler doğrultusunda sırasıyla;
d. 110 İtfaiyeyi arayarak, yangın yeri, cinsi, büyüklüğü ve adresi hakkında özet bilgi
veriniz.
e. Tüm tesisleri olaydan telefon veya telsiz ile haberdar ediniz,
f. Elektrik, Doğalgaz ve Kimyasal hatlarının kesilmesini sağlamak maksadıyla,
g. Elektrik için; pano acil stopuna basılır. Trafoda sorun varsa yetkili elektrikçi
aranır.
ğ Kimyasallar için; ilgili birim sorumlusunu haberdar ediniz.
h. Yangının meydana geldiği bölümün yangın ekip liderini ve bölüm müdürünü
haberdar ediniz.
ı. Gerekirse Ambulans Çağırınız (112)
i. Jandarmayı haberdar ediniz. (156)
D.4.7 KAYIT VE TEÇHİZATIN KORUNMASI
Yangın sırasında korunması ve kurtarılması gereken evrak ve eşyaların üzerlerine

yangında ilk kurtarılacak işareti konulacaktır.
Y
251
TESİSİ PROJESİ
KIRMIZI ZEMİN ÜZERİNE SİYAH Y: Yangında ilk önce kurtarılacak.
D.4.8 TATBİKATLAR
Yangın ve tahliye tatbikatları işyerinde belirlenecek olan plan senaryolar dahilinde

yapılacaktır. Yangın ve tahliye tatbikatları en az yılda bir kez gerçekleştirilecektir.
Tatbikata senaryo dahilinde tüm personel katılacak ve gerçeği yansıtacak şekilde hareket
tarzı izlenecektir. Tatbikatlar sonrasında düzenlenecek raporlar ışığında eksiklikler ve
hatalı davranışlar görülecek ve her tatbikatta bir öncekine göre daha başarılı olunması
beklenecektir. Tatbikatlar her tesis için ayrı ayrı tasarlanmalı ve gerçekleştirilmelidir.
D.4.9 EĞİTİM
Yangına müdahalenin her safhasında karşılaşılabilecek konularla ilgili ihtiyaç

duyulacak eğitim konularının belirlenmesi, koordinesi ve uygulanması ile tatbikatların
planlanması, icrası tesis sorumluları tarafından yürütülecektir.
D.4.10 YANGIN SONRASI YAPILACAK İŞLEMLER
Muhtemel yangın sonrası teknik ve idari personel bir araya gelerek detaylı bir
incelemede bulunacak, yapılan inceleme sonrası yangının çıkış sebepleri, ihmal ve
sorumluları vb. tespit edilip yangın raporu hazırlanacaktır.
YANGIN ACİL EYLEM PLANI

YANGININ MEYDANA GELMESİ
YANGININ ÇEŞİDİNİ BELİRLE
KATI SIVI GAZ ELEKTRİK
UYGUN YANGIN SÖNDÜRME TEÇHİZATINI BELİRLE
YANGIN KURU KİMYASAL KÖPÜK CO2 TİPİ

HORTUMU/SU TOZ
İLK MÜDAHALEYİ YAP
İLKYARDIM YAP
SÖNDÜRME CİHAZI YARALILARI BELİRLE
KULLAN
İTFAİYE (110) VE AMBULANSA (112) HABER VER
TAHLİYEYİ SAĞLA
252
TESİSİ PROJESİ
GAZLARDAN KORUNMA TALİMATI
Patlama/Yangın, Boğulma/ZehirlenmeTehlikesi
Atıksu arıtma tesisleri, içme suyu arıtma tesisleri ve kanalizasyonlardaki tüm

kapalı alanlarda patlayıcı ortam oluşturan, boğucu ve zehirli etkisi olan gazların birikme
ihtimali vardır. Kapalı alanlarda çalışmalar izne tabidir. İzne tabi işlerde gerekli tedbirlerin
aldırılması, tedbirlerin alınıp alınmadığının kontrolü, tedbirler alındıktan sonar işe
başlangıç izni verilmesi tesis sorumlusunun görevidir. Gerekli tedbirler alınmadan işe
başlama izni verilemez. Kapalı alanlarda birikebilecek gazlar metan ve hidrojen sulfur
gazlarıdır. Bu ortamlarda yeterli oksijen seviyesi de bulunmayabilir.
Metan gazı boğucu ve kokusuz bir gaz olup patlayıcı ortam oluşturur (%5-%15).
Ortamdaki oksijen seviyesini düşürmek suretiyle boğulma etkisi yaratır. Havadan hafiftir,
tavana yakın yerlerde birikir.
Hidrojen sulfur çürük yumurta kokusuna sahip zehirli bir gazdır. Çok düşük
konsantrasyonlarda bile zehirleyici etkisi vardır. Koku alma duyusunu iptal ederek
ortamdaki gazın koku alma duyusu ile tesptini engeller. Patlayıcı ortam oluşuran bir gazdır
(%4-%44). Havadan ağırdır. Zemine yakın yerlerde birikir.
Kapalı Alana girmeden önce gaz ölçümü yapılır (metan, hidrojen sulfur ve oksijen
seviyesi).
Dedektör alarm veriyorsa havalandırma sağlanır ve dedektör alarmı kesene kadar

içeri girilmez.
Terfi merkezleri, çamur işlem odaları ve kimyasal odalarında sabit; diğer noktalar
için her tesiste en az iki adet seyyar gaz ölçüm cihazı bulundurulur.
Her tesiste en az iki adet hava beslemeli maske, her kişi başına bir adet gaz
maskesi, en az üç adet kaçış maskesi (hava beslemeli, 15dk dayanım süreli) bulundurulur.
Terfi merkezleri, arıtma havuzları ve kanalizasyon çukurları gibi derinlik arz eden
kapalı alanlarına girmeden önce sadece insan kurtarma amaçlı vinç tertibatı kurulur ve
aşağıda çalışacak kişinin paraşüt tipi emniyet kemeri bu vince bağlanır. Vinçler, halatın
motorlu şekilde toplanarak kişinin kurtarılmasına olanak sağlayacak şekilde tesis edilir.
Aşağıda çalışacak kişi sayısı kadar vinç tertibatı bulundurmak gerekir. Emniyet
açısından bir kişi aşağıda iki kişi yukarıda gözlemci olarak çalıştırılır. Aşağıda bir acil
durum olduğunda bir kişi kurtarma yaparken diğer kişi acil durum iletişimini yürütür ve
destek verir.
Terfi merkezlerindeki sabit dedektörlerin alarm sistemi, merkezi alarm ve uyarı

sistemine entegre edilerek arıtma tesisine haber verecektir. Her terfi merkezinde merkezi
havalandırma tertibatı olacak, gaz alarmı geldiğinde enerji otomatik olarak kesilerek
havalandırma sistemi devreye girecek/çalışma devri yükselecektir. Bu durumda
havalandırma tertibatının enerji beslemesi sürekli halde olmalıdır.
253
TESİSİ PROJESİ
Terfi merkezlerindeki normal çalışmalarda gaz maskeleri, kuyuya inilerek

yapılacak olan çalışmalarda hava beslemeli maskeler kullanılacaktır. Çalışma ortamında
ayrıca kaçış maskeleri de bulunacak, olası acil durumlarda gerekmesi halinde sadece kaçış
amaçlı kullanılacaktır. Kuyuya inen kişi ve kişilerde seyyar gaz dedektörü bulunacak ve
çalışma boyunca açık tutulacaktır.
Arıtma tesislerindeki havuz içi çalışmalarda seyyar gaz dedektörü çalışma boyunca
kullanılacak, dedektör alarm vermez hale gelene kadar havalandırma sağlanacak, havuz
içinde çalışacak kişiler gaz maskeleri takılı vaziyette çalışacaklardır. Havuza inen
personelde kaçış maskeleri bulunacak ve dedektörün alarm vermesi halinde kaçış maskesi
takılarak derhal tahliye gerçekleştirilecektir. Havuz içi çalışmalarda da çalışacak kişinin
vinç tertibatı ile yukarı çekilmesi, izin ve gözlemci uygulaması esastır.
Her durumda gaza maruz kalan kişi veya kişiler bulundukları noktadan
çıkarıldıklarında acilen hastaneye gönderilir. İş durdurulur ve iş güvenliği uzmanı tetkiki
olmadan işe devam edilmez.
Pompa çukuru, vana çukuru, kollektör çukuru gibi küçük kapalı alanlarda
çalışmaya başlamadan önce çukurlarda varsa su çektirilir. Gaz ölçümü işe başlamadan
önce ve çalışma sırasında sürekli olarak yapılır. Dedektör alarm vermediği sürece gaz
maskesi ile çalışma sürdürülür. Çalışma yapacak olan kişi kaçış maskesini her an takabilir
durumda olur. Dedektörün alarm vermesi halinde kaçış maskesi takılarak tahliye edilir.
Kolayca girilip çıkılabilir çukurlarda vinç tertibatı kurulmasına gerek yoktur (bir adımda
girilip çıkılan yerler). Merdiveni olan her çukur için vinç sistemi kurulacaktır. En küçük
çukurlarda çalışmalar bile izin sistemine tabidir.
Hiç bir kapalı alanda sigara içme, kaynak ve kesme işleri yapılamaz. Bu işler
dışarıda yapılır ve kapalı alanda montaj yapılır. Kapalı alanlarda kullanılan sabit ve seyyar
aydınlatmalar, el fenerleri ex-proof özellikte seçilir. Kapalı alanlarda jeneratör, kompresör
gibi yüzey ısısına sahip olabilen makineler kullanılmaz. Kullanılması zorunlu hallerde bu
makineler kapalı alan dışına kurulur ve tesisat çekilir.
Su ve atıksu ile temas halinde olan tesisat, makine, ekipman içerisinde de gaz veya
gaz çıkarabilen maddeler birikmiş, yapışmış olabilir. Bu nedenle işlemlerden önce
kalıntılarına tamamen temizlendiğinden ve içeride sıkışabilecek olan gazdan
arındırıldığından emin olunmalıdır.
254
TESİSİ PROJESİ
DEPREM TALİMATI
Depremden Önce
Depremi önleyemezsiniz! Fakat;
• Yaralanmayı önlemeye,
• Hasarı minimuma indirmeye,
• Depremden sonra en az 72 saat yardımsız biçimde enkaz altında hayatta
kalabilmeye hazırlıklı olmalısınız.
Deprem sırasında ve sonrasında ne yapılması gerektiği konusunda hazırlıklı olmalısınız.

İhtiyaçlarınızın listesini çıkarın. İşbölümü yapın. Dolap, bilgisayar gibi hareket edebilecke
araçları sabitleyin. Planınızı yazın ve bunun tatbikatını yapın. İşyeriniz için güvenli ve
tehlikeli bölümleri bilin!
Acil durum gereçlerinizi hazırlayın:
Hiçbir yerden yardım almaksızın 72 saat veya daha uzun bir süre boyunca kendi başınıza
evde, arabanızda veya işyerinizde hayatta kalma mücadelesi vermeye hazırlıklı olun.
Deprem Sırasında
Deprem başladığında nerede olursanız olun, hemen kendinizi korumaya alın ve sarsıntı
durana kadar orada kalın.
İşyeri içinde iseniz;
 Yangına sebebiyet vermemesi için enerjiyi kesin.

 En yakın korunaklı bölgede deprem etkisi geçinceye kadar bekleyiniz,
o Sabit Makine Gövde Yanları gibi.
 Devrilebilecek, düşebilecek büyük ve ağır malzemelerden korunun (istifteki ve
yerdeki bobinler, raflardaki malzemeler, her türlü kimyasal kap ve tankları vb.)
 Elektrik pano ve odalarından uzak durunuz,
 Deprem esnasında elektrik odasında iseniz derhal terk ederek güvenli bölgeye
gidiniz.
 Deprem etkisi geçince en yakın acil çıkış kapısından çıkarak toplanma bölgesine
gidiniz,
İdari Bina İçindeyseniz;
• Orada kalın; dışarıya koşmayın.

• Sağlam bir masa, mobilya vb. eşya yanında kendinizi korumaya alın ve ona
tutunun.
255
TESİSİ PROJESİ
Eğer koridor, Stok Depolar vb. düşebilecek malzemelerin olduğu bölgede iseniz;
• Duvarın dibine sinin.

• Eşikte durmayın; kapı çarpacak ve yaralanmanıza neden olacaktır.
• Başınızı ve yüzünüzü koruyun.
• Pencereler, cam bölmeler, aynalar, ocaklar, kitaplıklar, yüksek malzemeler, bobin
stokları ve gevşek yapı elemanlarından uzak durun.
Eğer İşyeri Açık Alanında iseniz;
• Olduğunuz yerde kalın.

• Pencerelerden, binalardan, elektrik tellerinden
ve direklerden uzak durarak, en yakın toplanma
bölgesine gitmeye çalışın.
Forlift, Kamyon, İş Makinesi ve Özel Araçtaysanız;
• Aracı Güvenli bir yere yanaştırmaya çalışın.

• Aracın çalışmasını durdurun, Mümkünse el frenini çekin,
• Yolu kapatmamaya özen gösterin.
• Köprülerden, alt ve üstgeçitlerden ve binalardan olabildiğince uzağa park etmeye
çalışın.
Eğer Kalabalık Bir Topluluktaysanız;
• Ezilmeyeceğiniz bir noktaya sığınmaya çalışın.

• Yüksek yapıların bulunduğu yaya yolları özellikle tehlikelidir.
• Eğer içerdeyseniz, devrilen kolonlar vb. çarpacağı için dışarıya koşmayın.
• Alışveriş merkezlerinde, en yakın mağazaya sığının.
• Pencerelerden, vitrinlerden, projektörlerden, ağır eşyalarla dolu raflardan uzak
durun.
• Asansör ve merdivenlerden uzak durun.
• Asma kat gibi sağlam olmayan bir yerde iseniz güvenli bir yere ulaşmaya çalışın.
Her nerede olursanız olun, zeminin şiddetle hareket etmesi olasılığına hazır olun.
Örtünün, kendinizi sağlam bir nesnenin korumasına alın. Bunu yapamıyorsanız, yere
çökün, başınızı ve yüzünüzü koruyacak biçimde kapanın. İlk sarsıntıyı izleyecek diğer
sarsıntılara da hazır olun.
ÇÖMEL: Çünkü çömelerek hedef küçültmek, üzerinize doğru düşecek unsurların sizi
yaralama riskini azaltır.
KAPAN: Kollarınızla baş ve boynunuzu kapatın. Bir siperin yanında ya da altında CENİN
pozisyonu alarak kendinizi koruyun. Bu siper masa, konsol, sandalye olabilir.
TUTUN: Sarsıntı bitene kadar tutunarak bekleyin. Sarsıntı sırasında koşmak,

merdivenden inmek tehlikelidir.
256
TESİSİ PROJESİ
DEPREME KARŞI ACİL EYLEM
ETRAFI SESLİ ŞEKİLDE
MÜMKÜNSE ELEKTRİĞİ KES
HIZLI VE
EVET
DIŞARIYA AÇILAN HAYIR
MAKİNALARDAN
GÜVENİLİR BİR KAPIYA YAKIN MISIN? VE DÜŞEBİLECEK
ŞEKİLDE AÇIK CİSİMLERDEN
ALANA DOĞRU UZAKLAŞ VE EN
BULUNDUĞUN YAKIN KORUNMA
YERDEN UZAKLAŞ BÖLGESİNE ULAŞ
SARSINTI GEÇTİ Mİ?
DÜŞEBİLECEK EVET HAYIR KENDİNİ

CİSİMLERDEN KORUMAYA
KORUNARAK ALDIĞIN
BİNAYI TERK ET BÖLGEDEN
AYRILMA VE
DEPREMİN
DEPREM
BİTMESİNİ BEKLE
GEÇTİKTEN
SONRA
DERHAL ACİL DURUM

TOPLANMA BÖLGESİNE GİT
DURUMA UYGUN DİĞER ACİL

DURUM PLANLARINA GÖRE
HAREKET ET
257
TESİSİ PROJESİ
SABOTAJ TALİMATI
Sabotaj Şekilleri
Sabotajlar genelde yapılış tarzına göre ve kullanılan malzemeye göre ikiye ayrılırlar
a- Aktif Sabotajlar :
[1]- Yangın
[2]- Patlayıcı Madde,
[3]- Mekanik,
[4]- Bakteriyolojik ve Kimyasal,
b- Pasif Sabotajlar:
[1]- Fikri,
[2]- Psikolojik,
Sabotajlara Karşı Korunma Tedbirleri
Sabotajlara karşı aktif ve pasif olarak şu tedbirler alınmalıdır.

o Tüm işyerinin dışı korunmalıdır.
o Tüm işyerinin içi ve dışı aydınlatılmalıdır.
o Tüm işyerinde gece ve gündüz güvenlik personeli bulundurulmalıdır.
o Gerekli alarm sistemleri kurulmalıdır.
o Gerekli telli veya telsiz haberleşme sistemi kurulmalıdır.
o Gerekli ikaz levhaları bulunmalıdır.
o Giriş-çıkış asgari düzeye indirilmeli ve kapılar kontrol altında bulundurulmalıdır.
o Yangın ikaz, ihbar ve söndürme sistemleri kurulmalıdır.
o Zeminden düşük seviyede olan yer pencerelerinde gerekli koruyucu önlemler
alınmalıdır.
o Sabotaja elverişli olmaları nedeniyle özellikle patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı
madde yükleme, nakliye, nakliye, boşaltma ve kullanımda gerekli hassasiyet
gösterilmelidir.
o Tüm işyerlerine geliş gidişler kontrol altında tutulmalıdır. Büyük ve merkezi
birimlerde kimlik sorulmalı gerektiğinde kayıt tutulmalıdır.
o Yapılacak eğitimlerle personel bilinçlendirilmelidir.
o Kamera ile izleme sistemleri kurulmalıdır.
Sabotaj Esnasında Yapılması Gerekenler
o Vakit kaybetmeden tesisi sorumlusuna haber ver,

o Sabotajın Şekline Göre ilgili yerlere haber ver,
o Jandarma (156), Polis (155)
o İtfaiye (110)
o Can Güvenliğini tehlikeye atmadan tesis çevresini güvence altına al (Koruma
Ekibi)
o Tesis sahasını aydınlat, (Elektrik Bakım)
o Giriş, çıkış kapılarını kontrol altında tut, (Tesis Sorumlusu)
o Toplanma Bölgesine git ve ilgililere yardımcı ol, (Tüm Personel)
258
TESİSİ PROJESİ
SABOTAJ OLAYLARINA KARŞI
İ
SABOTAJ ŞEKLİNİ BELİRLE
YANGIN PATLAYICI MEKANİK BAKTERİYEL / FİKRİ /

MADDE KİMYASAL PSİKOLOJİK
156 JANDARMA, 112 ACİL

SERVİS VE 110 İTFAİYEYE
HABER VER
CAN GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE

ATMADAN TESİS ÇEVRESİNİ
GÜVENCEYE AL
TESİS SAHASINI AYDINLAT
GİRİŞ ÇIKIŞ KAPILARINI

KONTROL ALTINDA TUT
GEREKTİĞİNDE DİĞER ACİL

DURUM PLANLARINDAN
YARARLAN
259
TESİSİ PROJESİ
ELEKTRİK ÇARPMASI
KAZAZEDEYE DOKUNMADAN ÖNCE

YALITKAN BİR MADDE İLE AKIMI KES.
KAZAZEDENİN HAYATSAL
FALİYETLERİNİ KONTROL ET. YOK
İLK YARDIM UYGULA
KIRIK VE BENZERİ YARALANMALAR OLUP

OLMADIĞINA BAK.
KAZAZEDEYİ SICAK TUT VE ÜZERİNİ ÖRT.
KAZAZEDEYİ YERİNDEN OYNATMA
AMBULANS İLE EN YAKIN SAĞLIK

KURULUŞUNA ULAŞTIR
260
TESİSİ PROJESİ
İŞ KAZASI
KAZANIN NİTELİĞİNİ
MAKİNA-EKİPMAN HASARI
ÖLÜM VAR
İNSANLARIN ZARAR
YARALI VAR
MAKİNA HASARI ACİL OLAY YERİNE
DURUM PLANINA GÖRE MÜDAHALE ETME İLKYARDIM SERTİFİKAN
HAREKET ET VAR MI?
TESİS SORUMLUSU VE
İSG BİRİMİNE HABER EVET
AMBULANS ÇAĞIR
(112)
İLK MÜDAHALEYİ YAP
TESİS SORUMLUSU
AMBULANS ÇAĞIR EVET AMBULANSA GEREK VAR VE İSG BİRİMİNE
(112) MI?
HAYIR
TESİS SORUMLUSU VE TESİS SORUMLUSU VE

İSG BİRİMİNE HABER İSG BİRİMİNE HABER
261
TESİSİ PROJESİ
TRAFİK KAZASI
YARALI VAR MI? ÖLÜ VAR MI?

EVET
HAYIR
TESİS İLKYARDIM SERTİFİKAN YARALILAR HARİÇ HİÇ BİR

SORUMLUSU VAR MI? ŞEYE MÜDAHALE ETME
VE İSG
BİRİMİNE HAYIR EVET
HABER VER POLİS(155) YA DA

AMBULANS İLK JANDARMAYA(156) HABER
ÇAĞIR MÜDAHALEYİ VER
YAP
(112)
TESİS
EVET
AMBULANSA GEREK VAR HAYIR SORUMLUSU
MI? VE İSG
BİRİMİNE
HABER VER
262
TESİSİ PROJESİ
MAKİNE-EKİPMAN
HASAR GÖREN MAKİNEYİ

ACİLEN DURDUR
MAKİNE ELEKTRİĞİNİ KES
MAKİNE ÇALIŞTIRMA
SİSTEMİ ÜZERİNE ARIZALI
YAZISI AS
TESİS SORUMLUSUNA
DURUMU BİLDİR
3.29. Tesisin İnşaatı, Montajı ve İşletilmesi Sürecinde Projenin İnsan Sağlığı

Açısından Riskli ve Tehlikeli Olabilecek Etkileri ile Tesiste Çalışanların Sağlık ve
Güvenliği Açısından İlgili Mevzuat Kapsamında Alınacak Tedbirler
Proje kapsamında inşaat aşamasında 80 kişi, işletme aşamasında ise 25 kişi

çalışacağı öngörülmüştür. Proje inşaat ve işletme aşamalarında tehlikeye karşı önlem
almak ve kaynağında engelleyebilmek adına tehlike kaynakları önceden tespit edilmelidir.
İnşaat aşamasında yüksek risk ve tehlikeli durum oluşturabilecek unsurlar kullanılan iş
makineleridir. Tehlikeli durumların yaşanmasının en büyük nedenleri çalışanların
dikkatsizliği ya da bilgisizliğinden kaynaklanmaktadır. Bu sorunu ortadan kaldırabilmek
adına çalıştırılması planlanan personele inşaat faaliyetleri başlamadan önce eğitim
verilmelidir. İnşaat aşamasında alınması gereken önlemler şu şekildedir;
• Güvenli bir çalışma alanı oluşturmak için çalışan personele gerekli eğitimlerin
verilmesi ve düzenli kontrollerin yapılması, çalışanların alınan güvenlik önlemlerine uyup
uymadığının denetlenmesi,
• İnşaat süresince alan içi ve çevresine gerekli uyarı işaret ve levhalarının
koyulması,
• Çalışacak personele güvenlik amaçlı baret, eldiven, giysi, bot, kulaklık gibi
koruyucu ekipmanların sağlanması ve gerekli kontrollerin yapılması,
263
TESİSİ PROJESİ
• İnşaat sahasında kullanılacak araç ve aletlerin düzenli kontrol ve bakımlarının

yapılması,
• Tesiste oluşabilecek yangına karşı söndürme ekipmanlarının sağlanması, yangına
karşı dayanıklı elbiselerin temin edilmesi
• Tesis içerisinde ilk yardım ekipmanlarının bulundurulması
•Proje sahasının etrafının kapatılarak izin verilen kişiler dışında kimsenin
girmemesinin sağlanması,
• Kaza, afet vb olaylar için acil durum planlarının hazırlanması,
• İnşaat aşamasında yaşanan kaza olaylarına ilişkin istatistiklerin tutulması, sürekli
tekrarlanan olayların nedenlerinin araştırılarak çözüme ulaştırılması,
Bu hususlarda 10 Haziran 2003 tarihli ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de

yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında İşçi Sağlığı ve İş
Güvenliği Tüzüğü’ne, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’ne, Yapı İşlerinde Sağlık ve
Güvenlik Yönetmeliği’ne, Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmeliğe, Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmeliğe ve Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği’ne, İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne uyulacaktır.
Proje inşaat aşamasında tehlikeli atık oluşturabilecek boya, solvent vb. maddelerin
kullanımı söz konusu olacaktır. Bu maddelerin depolanacağı alanlarda meydana gelecek
dökülme ve sızıntı olayları için şu önlemlerin alınması gerekmektedir;
• Çalışan bütün personelin gerekli koruyucu donanımı kullanmasına dikkat

edilecektir.
• Tehlikeli nitelikteki atıklar özel geçirimsiz alanlarda depolanacak ve gerekli uyarı
levhaları bu bölgelerde bulundurulacaktır. Tehlikeli atıklar diğer atıklardan ayrı
konteynırlarda toplanarak depolama işlemi yapılacaktır.
• Tehlikeli atıkların ayrı toplanarak lisanslı tesislerde bertaraf edilecektir.
• Herhangi bir dökülme veya sızıntı durumu söz konusu olduğunda absorban
maddeler ile bölgeden uzaklaştırılarak tehlikeli atıklarla birlikte lisanslı tesislere
gönderilecektir.
Tesis tasarım aşamasında taşkın durumları göz önünde bulundurularak arıtma tesisi
kotları belirlenecektir. Çok yağmur alınan dönemlerde tesis çevresindeki drenaj
kanallarının taşmaması için temizlik ve bakımlarının sürekli kontrol edilmesi
sağlanacaktır.
Yakın bölgede yaşayan insanların sağlık durumunu korumak adına arıtma verimi,
deşarj değerleri sürekli ölçülecektir. Tesiste meydana gelebilecek sızıntı durumuna karşı
bütün su kaynakları sürekli izlenecektir. Tesis içi bağlantı noktaları, borular ve ünite
betonarmeleri sürekli sızıntı ihtimaline karşılık denetlenmelidir.
Tesis işletmeye açıldıktan sonra alan içerisinde bulunan ünitelerde herhangi bir
kaza yaşanmaması amacıyla bariyer, güvenlik işaret ve levhaları gibi unsurlar
bulundurulacaktır.
264
TESİSİ PROJESİ
3.30. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla

Yapılacak Saha Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.)
Ne Kadar Alanda Nasıl Yapılacağı Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri vb. ve
Var İse Peyzaj Projesi
İşletme Dairesi tarafından depo olarak kullanılmaktadır. Bu sebeple proje alanında bitkisel
toprak bulunmamaktadır.
İnşaat aşamasında yapılacak ünitelerin temel kazı işlemleri sonucu hafriyat toprağı
oluşacaktır. Proje sahasında toplam oluşması düşünülen 65.333 m3 hafriyatın %25’lik
yaklaşık 16.333 m3 kısmı alanda dolgu malzemesi olarak ve peyzaj çalışmaları
kapsamında kullanılacak olup, geriye kalan %75’ lik yaklaşık 49.000 m3 hafriyat atığı ise
Muğla Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlı tarafından
yer olan Torba Mevkiinde bulunan hafriyat döküm alanına gönderilecektir (Ek-18).
PEYZAJ:
Proje alanın ve yakın çevresini gösterir resim aşağıda sunulmuştur. Resimden de

görüldüğü üzere proje alanındaki bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Proje alanında
peyzaj düzenlemeleri kapsamında ağaçlandırma işlemi yapılacaktır. Alanda dolgu
malzemesi olarak ve peyzaj çalışmaları kapsamında, alana 16.333 m3 hafriyat toprağı
kullanılması planlanmaktadır.
Resim 71: Proje alanından bir görüntü
265
TESİSİ PROJESİ
Mevcut durumda yok denecek kadar az olan alan, doğal bitki örtüsü ve arazi
yapısına uygun ağaç ve çalı türü bitkiler kullanılarak güzelleştirilecektir.
Kullanılacak ağaç ve çalı türleri mevcut floraya uygun olarak seçilecektir. Arazi
morfolojisi, su kaynakları ve bitki örtüsü gibi doğal peyzaj elemanları korunacaktır.
3.31. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi
Hızla artan kent nüfusu, kent merkezlerinde yoğunlaşan ekonomik aktiviteler,

kentleri ve çevresini önlenemez seviyelerde kirletilmektedir. Kentlerin ekonomik ve
sosyal kalkınmasında belirleyiliciği bulunan kanalizasyon alt yapısı, sürdürülebilir
kalkınmanın vazgeçilmez şartı olan çevrenin korunmasına doğrudan hizmet vermektedir.
Doğal güzelliklerin ve kaynakların bozulması, ulusal seviyede turizm

gelirlerimizin azalmasına neden olacaktır. Doğal güzelliklerin bozulmasında kentlerin
kirlenmesi ve denizlerin kirlemesi temel etkiler olarak sayılabilir. Bu iki etkinin
oluşmasında, belediyelerdeki kanalizasyon şebekesinin yetersiz olması ve atık suların
arıtılmadan alıcı ortama bırakılması etkili olmaktadır.
Atık suların her hangi bir arıtıma tabi tutulmadan doğrudan alıcı ortama
bırakılması sonucu denizler ve su kaynakları kirlenmektedir. Bunun sonucu denizlerde ve
tatlı sularda yaşayan canlılar yok olmaktadır. Yok olan veya azalan canlılar, doğal
dengenin bozulmasına bununla birlikte ekonomik açıdan balıkçılık gelirlerinin azalmasına
neden olmaktadır.
Kentsel çevre alt yapılarının insan sağlığı, canlılar ve doğal kaynaklar üzerinde
etkisi oldukça fazladır. Kentleşmenin hızla arttığı göz önünde bulundurulmalıdır.
Kirliliğin meydana getirdiği çevresel zarar, ülkenin sosyal ve ekonomik yapısına etkide
bulunmaktadır.
Çevresel etkiler göz önünde bulundurularak proje için yapılan çevresel fayda
maliyet analizi aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo 122: Projenin Çevresel Fayda Maliyet Analizi

AÇIKLAMALAR
İNCELENEN MEVCUT PROJE
UNSURLAR DURUM ETKİSİ Olumlu Etkiler Olumsuz etkiler
Ekonomi -- ++ Yatırımın Dünya Bankasından kredi

edilece olması ile düğer yatırımlara
harcanak bir bütçe oluşacaktır.
Vidanjör çekim ücretleri ortadan

kalkacağı için halk ekonomik olarak
rahatlayacaktır.
Nüfus -- ++ 2032 yılına kadar nüfusda
olacabilecek artışlarda göz önünde
bulundurularak inşaa edilecek atıksu
arıtma tesisinde ihtiyacı
karşılayacağı beklenmektedir.
266
TESİSİ PROJESİ
Açıklamalar
İncelenen Mevcut Proje
unsurlar durum etkisi Olumlu Etkiler Olumsuz etkiler
Maliyet - ++ Proje yatırımı Dünya Bankası ile

karşılanacak olup, öz kaynaklar
başka projelerde
değerlendirilebilecektir.
Sosyal etkiler -- ++ Faaliyetin inşaat ve işletme
aşamasında gerekli tüm sosyal,
altyapı ihtiyaçları bölgeden
karşılanacak olup, bölgede bir gelir
imkanı oluşacaktır.
İnşaat ve işletme aşamalarında

Personel istihdamı öncelikle
bölgeden karşılanacaktır.
Flora Fauna + - Proje alanı ve etki alanı içerisinde Proje kapsamındaki tesis için
yapılan arazi çalışmalarında, hassas, belirlenen alanda hâlihazırda depo,
nadir ve koruma altına giren atölye, hangar, araç bakım yeri,
herhangi bir bitki ve hayvan türüne hafriyat alanları gibi alanlar
rastlanmamıştır. bulunmakta olup, saha Su ve Kanal
İşletme Dairesi tarafından depo
olarak kullanıldığından, sahada bitki
örtüsü yok denecek kadar az
olduğundan,
Proje alanı yakın çevresindeki

ekosistem çeşitliliğini ve özelliğini
oluşturan bitki türleri, tek yıllık otsu
bitkiler ve yer yer Akdeniz’in doğal
bitki örtüsünü olan maki
topluluklarını oluşturan geniş
yayılışlı türler oluşturduğundan,
Genel olarak, Akdeniz Fitocoğrafik
Bölgesinin özelliklerini taşıyan bitki
türleri, ara sıra ise İran-Turan
Fitocoğrafik Bölgesinin özelliklerini
taşıyan bitki türleri
gözlemlendiğinden,
Yapılan arazi ve litetatür çalışmaları

sonucunda proje sahasının, herhangi
bir Önemli Bitki Alanı içerisinde
kalmadığı görüldüğünden,
Proje alanı ve yakın çevresinde

tespiti yapılan bitki türlerinden;
yayılış alanı çok dar, nadir, endemik,
lokal endemik, nesli tükenmekte
olan, hassas ve koruma önlemi
alınmasını gerektiren (Vu:
hassas/zarar görebilir, En: Tehlike
Altında, Cr: kritik derecede tehlike
altında) herhangi bir bitki türü yer
almadığından,
Faaliyet öncesi ve sonrasında
267
TESİSİ PROJESİ
ekosistemin ve habitatların üzerinde

herhangi bir olumsuz etki
beklenmemektedir.
Faaliyet yapılan alan ve etkileşim

bölgesinde bulunan hayvan türleri
yaygın bulunan türler kategorisinde
olduğundan,
Hassas, koruma önceliği olan

herhangi bir tür bulunmadığından,
Proje alanı ve etkileşim bölgesinin

yanında, çevresinde ve buna benzer
birçok alandaki habitat tiplerine
yerleşebilip, bu habitatlara kolaylıkla
adaptasyon sağlayabileceklerinden,
Faaliyet öncesi ve sonrasında fauna

türleri üzerinde herhangi bir olumsuz
etki beklenmemektedir.
Proje konusu Atıksu Arıtma

tesisinde, ileri biyolojik arıtma
prosesi kapsamında azot ve fosfor
giderimi söz konusu olduğundan,
Deşarj suyunun, deniz ekosistemine

olumsuz bir etkisi
beklenmemektedir.
Atık su borularının inşaatı sırasında

P. oceanica çayırlarının ve sünger
türlerinin zarar görmemesine dikkat
edilmelidir.
Toprak + - Proje sahasının mevcutta depo, araç
bakım ünitesi, hangar olarak
kullanılması,
Alanda yapılacak yol yapımı ve

ishale hattı çalışmaları esnasında,
kazılacak alanlarda çıkan kazı fazlası
malzemenin bir ksmı sahada dolgu
malzemesi olarak kullanılacak
olması sebebiyle projenin inşaat
aşamasında önemli ölçüde bir etki
gerçekleşmeyecektir.
Proje alanı olarak belirlenen saha

içerisinde, moloz, leş, çöp, ambalaj
atığı vb. bulunan atıklar
temizlenecektir.
268
TESİSİ PROJESİ
Açıklamalar
İncelenen Mevcut Proje
unsurlar durum etkisi Olumlu Etkiler Olumsuz etkiler
Hava + - İnşaat aşamasında çalışacak iş

makineleri egzoz gazları
bulunmaktadır.
İş makinelerinden kaynaklanacak
emisyonun, iş makinelerinin sürekli
çalışmayacağı ve günde 8 saat
çalışılacağı düşünüldüğünde,
bölgenin mevcut hava kalitesini
olumsuz yönde etkilemeyeceği
Yol açımı esnasında tozlanmaya
karşı, hafriyat sahasının ve hafriyat
naklinde kullanılacak olan saha içi
yolların düzenli olarak su arazözü
kullanılarak sulanması sağlanacaktır.
Su - + Arıtılan su bahçe sulama için Tesiste inşaat aşamasında oluşan atık
yeniden kullanılabilecektir. sular sızdırmasız fosseptikte
toplanıp, belli periyotlarda vidanjör
ile çektirilecektir. İşletme
aşamasında oluşan atıksular arıtma
tesisi giriş ünitesine verilerek
aarıtılması sağlanacaktır. Bu nedenle
inşaat ve işletme aşaasında üretilecek
sıvı ve katı atıkların çevreye olumsuz
etkisi en aza indirilmiş olacaktır.
Tarım 0 0 İşletmede çalışacak personelin
tarımsal gıda ihtiyacı bölgeden
karşılanacak olup, tarımcılık
faaliyetlerine çok az olumlu etkisi
beklenmektedir.
Hayvancılık 0 0 İşletmede çalışacak personelin
hayvansal gıda ihtiyacı bölgeden
karşılanacak olup, hayvancılık
faaliyetlerine çok az olumlu etkisi
beklenmektedir.
Gürültü + - İnşaat aşamasına çalışacak iş
makinelerinin gürültü etkisi vardır
Tesiste yapılması planlanan inşaat
çalışmaları esnasında çevrede
oluşması muhtemel gürültü seviyesi
en aza indirgemek amacı ile makine
ve ekipmanların eş zamanlı olarak
çalıştırılmamasına özen
gösterilecektir.
Her ne kadar projenin inşaatı

sırasında gürültü oluşacak olsa dahi,
proje alanı yakın çevresinde yerleşim
birimi bulunmadığından dolayı
olumsuz etki yaratması
beklenmemektedir.
269
TESİSİ PROJESİ
++:diğerine göre çok avantajlı

+ : diğerine göre avantajlı
0 : diğeriyle yaklaşık aynı
- : diğerine göre dezavantajlı
-- : diğerine göre çok dezavantajlı
3.32. Projenin Başlangıç ve İnşaat Dönemine İlişkin Bildirim Formu
18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Yeterlik Belgesi

Tebliği”nin 9.Maddesi, 4.bendi ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi,
bu Tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın
başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini,
yatırımın işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü
yaptırmakla yükümlüdür.
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nün

en son 12.04.2016 tarih ve 44929946-210.01.02-E.5991 sayılı yazısı ekinde çed yeterlik
sahibi firmalara eçed portalı üzerinden bildirmiş olduğu yazı ekinde “Yatırımın Başlangıç
ve İnşaat Dönemine İlişkin Bildirim Formu” bulunmakta olup, bu form yeterlik sahibi
firma tarafından doldurulacak ve izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş günü
içinde Bakanlığa iletilecektir. Projenin inşaat dönemi, ÇED Olumlu kararı alındığı tarihten
itibaren ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş olan 6 ayda bir
periyotta MUSKİ’nin anlaşacağı yeterlik sahibi firma tarafından izlenerek, Bakanlığa
portal üzerinden sunulacaktır.
Çevre Yönetim Planı
Çevre Yönetim Planı (ÇYP) kapsamında, Muğla İlinde’nde planlanan projenin etki
alanı içindeki olası çevre riskleri ve etkileri incelenmiştir.
Bir ÇYP çalışmasının temel hedefleri, “proje alternatiflerinin incelenerek projenin

tasarım, yerleşim, planlama ve uygulama yaklaşımlarını iyileştirmeye, olumsuz çevre
etkilerini önlemeye, azaltmaya veya telafi etmeye ve olumlu etkileri arttırmaya yönelik
yaklaşımlar oluşturulmasıdır.
Çevresel izleme, projenin uygulanması aşamasında, anahtar çevresel hususlar

hakkında, özellikle alınmış önlemlerin etkinliği ve projenin çevresel etkileri konusunda
bilgi sağlar. Bu bilgiler ise, proje sahibi ve denetim mekanizması için, proje denetiminin
bir parçasını oluşturan önlemlerin başarısını değerlendirmeye ve gerekli olduğu
zamanlarda doğru eylemlere izin verebilmeye imkan tanır. Böylece ÇYP, izlemenin
amaçlarını ve izlemenin tiplerini, proje önlem ölçütleri ile bağıntı kurarak
tanımlamaktadır.
Çalışma kapsamında projenin olumlu ve olumsuz çevresel etkileri inşaat ve işletme

aşamaları için III. Bölümde ele alınmış olup, projenin inşaat ve işletme aşamalarında
yürütülecek faaliyetlerin, ulusal ve Türkiye çevre mevzuatlarında belirtilen esas ve
prosedürlere uygunluğunun sağlanabilmesi amacıyla uygulanması gereken “İyileştirme
Planı” ve “İzleme ve Ölçüm Planı” Ek-24’ te sunulmaktadır.
270
TESİSİ PROJESİ
İYİLEŞTİRME PLANI
1. İnşaat Aşaması İyileştirme Planı
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet Kurumsal

Sorumluluk
Katı • Konteynerlerde görünüş, koku Proje Bütçesi MUSKİ,Bel

İnşaat Atıklar vb. faktörler yönünden çevreyi kapsamında ediye, Çevre
kirletmeyecek şekilde kapalı karşılanacakt ve Şehircilik
bir biçimde muhafaza edilmesi ır İl
• Proje sahasında kapalı Müdürlüğü,
konteynırlar içinde toplanacak Yüklenici
ve Belediye tarafından atık Firma
bertaraf sahalarına aktarılması,
evsel katı atıklar ruhsatlı
kamyonlar ile bertaraf
sahalarına nakledilmesi
• Katı atıkların içerisinde zararlı
maddeler bulundurulmaması
• Değerlendirilebilir veya
maddesel geri kazanılması
mümkün nitelikte olanların,
kaynağında ayrı toplanarak
uygun görülen şekilde
değerlendirilmesi.

Sorumluluk
İnşaat Ambalaj • Ambalaj atıklarının çevreye Proje Bütçesi MUSKİ,Bel

Atıkları zarar verecek şekilde doğrudan kapsamında ediye, Çevre
veya dolaylı olarak alıcı karşılanacakt ve Şehircilik
ortama verilmemesi ve evsel ır İl
nitelikli katı atıklardan ayrı Müdürlüğü,
depolanarak bertaraf edilmesi Yüklenici
• Tek yönlü ambalaj Firma
kullanımının ve bunların
atıklarının kontrol altına
alınabilmesi amacıyla,
öncelikle tekrar kullanıma
uygun ambalajların tercih
edilmesi
271
TESİSİ PROJESİ

Sorumluluk
• Tehlikeli atıklar yönetmeliklere
İnşaat Tehlikeli uygun olarak bertaraf edilecektir. Proje MUSKİ,Bel
Atıklar ( Bu atıkların tehlikeli atıkların Bütçesi ediye, Çevre
toplanması ve bertarafı için kapsamı ve Şehircilik
belgelendirilmiş firmalar nda İl
tarafından bertarafı karşılan Müdürlüğü,
gerçekleştirilmesi) acaktır Lisanslı
Bertaraf
Firmaları,
Yüklenici
Firma

Sorumluluk
Hafriyat • Hafriyat toprağının Proje MUSKİ,Beled

İnşaat Atıkları öncelikle faaliyet alanı Bütçesi iye, Çevre ve
içerisinde kapsamında Şehircilik İl
değerlendirilmesinin karşılanacakt Müdürlüğü,
yapılması, ır Yüklenici
• Hafriyat atıklarının nakliye Firma
araçları ile belediyenin izin
verdiği alana götürülerek
bertaraf edilmesi
• Hafriyat toprağının
çıkarılması esnasında
işçilere (özellikle iş
makinası operatörlerine)
bölgenin alt yapı planı
temin edilerek (enerji,
telekomünikasyon, doğal
gaz vs) diğer altyapı
sistemlerinin zarar
görmesinin engellenmesi
• Faaliyetin yapılacağı yere
geçici biriktirme
konteynerinin
yerleştirilmesi
• Hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atıklarının
taşıma izni alınmış nakliye
272
TESİSİ PROJESİ
araçlarıyla gerekli izinleri

almış depolama sahalarına
taşınması
• Hafriyat atkların taşınması
ve kazı işleri izni için
başvuruda bulunması •
Görsel rahatsızlıktan ve
kazalardan kaçınılması için
inşaat sahasının kapatılması
• Malzemenin depolanması
sırasında uçuşmayı
engellemek için sulama
yapılması

Sorumluluk
İnşaat Atık • Atık biriktirildiği Proje Bütçesi MUSKİ,Bele

Yağlar konteynerların yağmur kapsamında diye, Çevre
suyundan korunarak, karşılanacaktır ve Şehircilik
geçirimsiz zemin üzerine İl Müdürlüğü,
yerleştirilmesi, Yüklenici
• Araçlarda, makinelerde ve Firma
ekipmanlarda yapılan
düzenli bakım ve onarım
çalışmalarına, sahada
dökülmeye ve sızıntıya
karşı tüm önlemler
alındıktan sonra
başlanması,
• Araçlardan çıkan yağ
filtrelerinin ayrı bir
kapaklı konteynerde
biriktirilmesi ve kesinlikle
çöp kutusuna atılmaması
veya çöp depolama
alanına gönderilmemesi,
• Biriken atık yağların
değerlendirilebilir
nitelikte olması halinde
geri kazanılması,
değerlendirilemez
nitelikte olması
durumunda ise uygun
metotlarla, lisans almış
taşıyıcılar vasıtasıyla
273
TESİSİ PROJESİ
lisanslı bertaraf tesislerine

gönderilerek bertaraf
edilmesi,

Sorumluluk
Sıvı • Sıvı atıkların bertarafı için, Proje MUSKİ,Bele

İnşaat Atıklar atıksu arıtma tesisine bağlantısı Bütçesi diye, Çevre
bulunan mevcut sosyal kapsamında ve Şehircilik
tesislerin kullanılması, karşılanacak İl
• Şantiye alanı yakınında uygun tır Müdürlüğü,
bir alanda sızdırmasız foseptik Yüklenici
inşa edilmesi ve üretilen sıvı Firma
atıkların vidanjörler ile
yakındaki arıtma tesislerinden
birisine taşınması

Sorumluluk
MUSKİ,Bel
İnşaat Hava • Özellikle sıcak, kuru ve Proje Bütçesi ediye, Çevre
Kalitesi rüzgarlı havalarda toz üreten kapsamında ve Şehircilik
faaliyetlerden kaynaklanan karşılanacakt İl
partikül madde emisyonlarının ır Müdürlüğü,
azaltılması için çalışma alanına Yüklenici
su püskürtme işlemi Firma
uygulanması,
• Hafriyat malzemesinin geçici
depolama alanlarında,
malzemenin rüzgar yardımıyla
taşınmasını önlemek için
malzemenin nemlendirilmesi
ve kompakt hale getirilmesi.
• Kamyonlara yükleme ve
boşaltma işlemlerinin dikkatli
şekilde yapılması ve
malzemenin savrularak
yayılmasının engellenmesi.
• Nakliye kamyonlarının
üzerinin, sahaya geliş ve
gidişlerinde ve kamuya açık
274
TESİSİ PROJESİ
yollarda branda ile örtülmesi.

• Kamyonlar için hız sınırı
uygulanması.
• Yollara çamur taşınmasının
önlenmesi için kamyonların
lastiklerinin temizlenmesi.
• Çalışma sahasının etrafının
çevrilerek kapatılması,
• İnşaat faaliyetlerinde ilgili
emisyon standartlarını
sağlayabilecek, modern
ekipmanlar ve araçlar
seçilmesi.
• Makine ve araçların egzoz
sistemleri ve emisyon
seviyeleri açısından kontrol
edilmesi

Sorumluluk
İnşaat Gürültü • İnşaat sahasının etrafının Proje MUSKİ,Belediye,

perde, branda ile çevrilerek Bütçesi Çevre ve Şehircilik İl
kapatılması kapsam Müdürlüğü,
• Saha çalışmalarında gürültüye ında Yüklenici Firma
sebep olan çalışmalar için karşılan
uygun çalışma saatlerinin acaktır
planlanması,
• Yerel halk, geçici bir
rahatsızlığa sebep olabilecek
gürültülü faaliyetlere
başlamadan bir hafta önce
bilgilendirilecektir.
• Hafriyat atıklarının taşındığı
yolların başlarına ve sonlarına
portatif hız engelleri konulması
• İnşaat çalışmalarının izin
verilen gün ve saatlerde
yapılması
• Proje kapsamında kullanılacak
iş makinelerinde gürültü
seviyesi düşük olan
ekipmanların seçimine özen
gösterilmesi,
• İnşaat aşamasına kullanılacak
275
TESİSİ PROJESİ
iş makinelerinin bakımlarının
düzenli olarak yapılması,
• İş makinelerine hız limiti
uygulanması,
• Susturucu takılan ekipmanlar
muhafazaları, susturucuları ve
diğer ses azaltıcı özellikleri ile
birlikte kullanılması.

Sorumlulu
k
İnşaat Sağlık ve • İnşaat alanın çevresi ve Proje MUSKİ,Be

Güvenlik çalışma alanının etrafının Bütçesi lediye,
kolayca görülebilecek ve fark kapsamında Çalışma ve
edilebilecek şekilde karşılanacak Sosyal
çevrilerek ve işaretlenmesi. tır Güvenlik
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği Bölge
risklerini minimum seviyeye Müdürlüğü
düşürmek için gerektiği ,
durumlarda işçilere kişisel Yüklenici
koruyucu ekipmanlar Firma
(kulaklık, baret, yelek vs)
verilmesi.
• İşçilere uygun şekilde sağlık
ve güvenlik eğitimi verilmesi
ve bilgilendirilmesi.
• İnşaat sahalarına İşçi Sağlığı
ve İş Güvenliği
Yönetmeliği’ne uygun olarak
“Tehlike”, “Giriş Yasaktır”
vs. gibi sağlık ve güvenlik
işaretleri ve tabelaları
konulması.
• İnşaat faaliyetlerinin yangına
neden olmaması için önlem
alınması. İnşaat alanlarında
her zaman uygun ve yeterli
miktarda yangınla mücadele
ekipmanı bulundurulması.
• İnşaat aşamasında kullanılan
tüm ekipmanların çalışır ve
iyi durumda tutulması.
276
TESİSİ PROJESİ
• İnşaat aşamasında
karşılaşılabilecek her hangi
bir yaralanmalı kazalarda,
kazazedenin en yakın sağlık
kuruluşuna sevkinden önce
ilk yardım müdahalesinin
tesiste yapılması
gerekebileceği durumlar göz
önüne alınarak, yapılacak ilk
yardıma ilişkin ekipmanların
inşaat sahasında mevcut
bulundurulması

Sorumlul
uk
İnşaat Kültürel • Kültürel öneme sahip bir esere Proje Bütçesi MUSKİ,B
ve veya alana rastlanması halinde, kapsamında elediye,
Miras çalışma derhal durdurulacak ve karşılanacakt Çevre ve
yetkili merciler durumdan ır Şehircilik
haberdar edilmesi, Yetkili İl
mercilerden yazılı onay Müdürlüğ
alınıncaya kadar çalışma tekrar ü,
başlatılmayacaktır. Hiçbir eser Yüklenici
yerinden çıkarılmaması Firma
277
TESİSİ PROJESİ
Kurumsal
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet Sorumlul
uk
İnşaat Arazi • Proje sahasındaki bitki örtüsü Proje Bütçesi MUSKİ,B

kullanı kaplı üst toprak tabakası kazı kapsamında elediye,
mı işlerinden önce sıyrılarak ve karşılanacakt Çevre ve
inşaat sahasında diğer ır Şehircilik
kazılardan uzakta saklanması, İl
Üst toprak tabakası çevre Müdürlüğ
düzenlemesinde kullanılması ü,
• Çalışma bölgesinde bulunan Yüklenici
bitki örtüsünün korunması, Firma
gerekiyorsa ağaçların
sökülerek başka nakledilmesi
ve iş bitiminde yeniden
bölgeye dikilmesi
• Malzemelerin kapalı ve
korumalı alanlarda tutulması
• Çalışmalar sırasında tahrip
olan yol,kaldırım, bahçe vb.
alanların tekrar imar edilmesi
Kurumsal
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet Sorumlul
uk
İnşaat Trafik • Çalışmalar hakkında halkın Proje Bütçesi MUSKİ,B

çalışmalar başlamadan önce kapsamında elediye,
bilgilendirilmesi karşılanacakt Çevre ve
• İş makineleri ve kamyonların ır Şehircilik
ulaşımı için alternatif İl
güzergahların belirlenmesi ve Müdürlüğ
duyurulması ü,
• Saha çalışmalarının Yüklenici
bulunduğu bölgelerin en az Firma
500 m öncesinde uyarı
işaretlerinin yerleştirilmesi
• Yoğun trafik bulunan
bölgelerde yapılacak nakliye
işlerinin trafiğin yoğun
olmadığı saatlerde
gerçekleştirilmesi
• Uyarı işaretlerinin geceleri ve
kötü hava koşullarında da
278
TESİSİ PROJESİ
görülebilecek özellikte
olmasına dikkat edilmesi
bölgelerde yoğun olmayan
saatlerde transferlerin
yapılması
2. İşletme Aşaması İyileştirme Plan
Kurumsal
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet Sorumlulu
k
İşletme Katı • Konteynerlerde görünüş, Proje MUSKİ,Be

Atıklar koku vb. faktörler yönünden Bütçesi lediye,
çevreyi kirletmeyecek kapsamında Çevre ve
şekilde kapalı bir biçimde karşılanacakt Şehircilik İl
muhafaza edilmesi ır Müdürlüğü,
• Düzenli Çöp Depolama Yüklenici
alanında bertaraf edilmek Firma
üzere Belediye’ye ait çöp
toplama araçlarına teslim
edilmesi
• Katı atıkların içerisinde
zararlı maddeler
bulundurulması ve diğer
atıklarla (tehlikeli atıklar,
tıbbi atıklar vs) birlikte
depolanmaması.
değerlendirilmesi.
279
TESİSİ PROJESİ

Sorumluluk
• Tehlikeli atıklar
İşletme Tehlikeli yönetmeliklere uygun Proje MUSKİ,Belediy
Atıklar olarak bertaraf Bütçesi e, Çevre ve
edilecektir.(yani, bu kapsamı Şehircilik İl
atıklar tehlikeli nda Müdürlüğü,
atıkların toplanması karşılan Yüklenici Firma
ve bertarafı için acaktır
belgelendirilmiş
firmalar tarafından
bertarafının

Sorumluluk
İşletme Fazla • Fazla çamur uygun olarak Proje MUSKİ,Bele

çamur analiz edilmesi ve Bütçesi diye, Çevre
yetkilendirilmiş bertaraf kapsamında ve Şehircilik
tesislerine gönderilmesi karşılanaca İl
ktır Müdürlüğü,
Yüklenici
Firma

Sorumluluk
İşletme Atık • Araçlarda, makinelerde ve Proje MUSKİ,Belediy

Yağlar ekipmanlarda yapılan Bütçesi e, Çevre ve
düzenli bakım ve onarım kapsamın Şehircilik İl
çalışmalarına, sahada da Müdürlüğü,
dökülmeye ve sızıntıya karşılana Yüklenici Firma
karşı tüm önlemler caktır
alındıktan sonra
başlanması,
• Atık yağların biriktirildiği
bidonların yağmur
suyundan korunarak,
geçirimsiz zemin üzerine
yerleştirilmesi,
280
TESİSİ PROJESİ
• Atık yağların proje sahası

içerisinde dökülmeye ve
yangına karşı gerekli
önlemlerinin alınması.
değerlendirilebilir nitelikte
olması halinde geri
kazanılması,
değerlendirilemez nitelikte
olması durumunda ise
uygun metotlarla, lisans
almış taşıyıcılar vasıtasıyla
edilmesi

Sorumluluk
İşletme Sıvı • Projenin işletme Proje MUSKİ,Bele

Atıklar aşamasında görev alan Bütçesi diye, Çevre
personelin tüm kapsam ve Şehircilik
ihtiyaçlarını mevcut ında İl Müdürlüğü,
atıksu arıtma tesisi karşılan Yüklenici
bünyesindeki sosyal acaktır Firma
tesislerden sağlaması
ve atıksuların arıtma
tesisi sistemine
verilmesi,
281
TESİSİ PROJESİ

Sorumluluk
İşletme Gürült • Atıksu arıtma tesisinde, Proje Bütçesi MUSKİ,Bele

ü kapalı alanda bulunan kapsamında diye, Çevre
mekanik ekipmanların karşılanacaktı ve Şehircilik
bulunduğu ünitelerin r İl
kapılarının kapalı Müdürlüğü,
tutulması, Yüklenici
• Proje kapsamında Firma
kullanılacak ekipmanlarda
gürültü seviyesi düşük
olan ekipmanların tercih
edilmesine özen
gösterilmesi,
• Proje kapsamında
kurulacak ekipmanların
bakımlarının düzenli
olarak yapılması,
• Susturucu takılan
ekipmanların
muhafazaları,
susturucuları ve diğer ses
azaltıcı özellikleri ile
birlikte kullanılması,
oluşacak gürültünün
yönetmelikle belirlenen iç
mekan sınır değerlerini 3
dBA’dan fazla aşması
halinde ses ve titreşim
yalıtımı yapılması,
282
TESİSİ PROJESİ

Sorumluluk
MUSKİ,Beledi
İşletme Koku • Koku oluşturabilecek Proje ye, Çevre ve
ünitelerin kapalı ortamda Bütçesi Şehircilik İl
inşaa edilmesi, kapsamınd Müdürlüğü,
• Koku giderim ünitesinin a Yüklenici
yapılması karşılanaca Firma
ktır
Kurumsal Sorumluluk
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet
İşletme Hava • Uygun koku Proje MUSKİ,Belediye, Çevre ve

Kalit giderim üniteleri Bütçesi Şehircilik İl Müdürlüğü,
esi ile ön arıtma kapsamın Yüklenici Firma
biriminden da
kaynaklanan karşılana
kokunun caktır
gideriminin
sağlanması,
• Makine ve
araçların egzoz
sistemleri ve
emisyon
seviyeleri
açısından kontrol
edilmesi
Kurumsal Sorumluluk
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet
İşletme Kanaliza • Tüm Proje MUSKİ,Belediye,

syon kanalizasyon Bütçesi Çevre ve Şehircilik İl
Boru sisteminin kapsamında Müdürlüğü,
Hattı uygunluğunu karşılanacak Yüklenici Firma
n sürekli tır
kontrol
edilmesi
• Blokaj
halinde,
blokoja yol
açan
sebeplerin
derhal
283
TESİSİ PROJESİ
ortadan
kaldırılması,
boru hattının
temizlenmesi
ve lağım
sularının
döküldüğü
alanın
temizlenerek
dezenfeksiyo
n edilmesi
Kurumsal
Aşama Konu İyileştirme Önlemi Maliyet Sorumluluk
Sağlık ve • Atıksu Arıtma tesisi Proje MUSKİ,Bel

İşletme Güvenlik bünyesinde konularında Bütçesi ediye,
ehil teknik personeller ile kapsamınd Çalışma ve
çalışılması, a Sosyal
• Proje kapsamında görev karşılanac Güvenlik
alacak teknik aktır Bölge
personellere uygun Müdürlüğü,
şekilde sağlık ve güvenlik Yüklenici
eğitimlerinin verilmesi ve Firma
yeni kurulan üniteler ile
ilgili bilgilendirilmesi
• İşçi sağlığı ve iş
güvenliği risklerini
minimum seviyeye
düşürmek için gerektiği
durumlarda işçilere
kişisel koruyucu
ekipmanlar verilmesi,
• Atıksu arıtma tesisinde,
tehlike potansiyeli
yüksek olanlara, İşçi
Sağlığı ve İş Güvenliği
Yönetmeliği’ne uygun
olarak “Tehlike”, “Giriş
Yasaktır,” vs sağlık ve
güvenlik işaretlerinin ve
tabelalarının
yerleştirilmesi,
• Proje sahasında her
zaman uygun ve yeterli
284
TESİSİ PROJESİ
miktarda yangınla
mücadele ekipmanı
bulunması,
• Tesis bünyesinde görev
alacak tüm personelin,
yangın, doğal afet v.b acil
durumlarda takip
edilmesi gereken
prosedür hakkında bilgi
sahibi olmasının
sağlanması,
• Tüm ekipmanların çalışır
ve iyi durumda tutularak,
bakım ve onarımlarının
düzenli periyotlarla
yapılması
• Tesis giriş-çıkışlarının
kontrol altında tutulması
ve tesise yabancı
şahısların girmesinin
engellenmesi
• Atıksu sistemlerinin
bakım çalışmaları
sırasında meydana
gelebilecek kazalar için
çalışamalara başlamadan
önce acil durum eylem
planının hazırlanması
• Yaralanmalı kazalarda,
kazazedenin en yakın
sağlık kuruluşuna
sevkinden önce ilk
yardım müdahalesinin
tesiste yapılması
gerekebileceği
durumların göz önüne
alınarak, yapılacak ilk
yardıma ilişkin
ekipmanların tesiste hazır
bulundurulması
285
TESİSİ PROJESİ
İZLEME VE ÖLÇÜM PLANI
1. İnşaat Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı

Parametre Nerede Nasıl Ne Neden Maliyet Sorumlulu
İzlenecek? İzlenecek? Zaman İzlenece k
İzlenecek ktir?
?
Katı Şantiye Arazide Proje Uyguns Proje MUSKİ,Yü
Atıklar alanı yapılacak inşaatı uz bütçesi klenici
genelinde konteynerları süresince depolam kapsamın Firma,
ve n doluluk günlük a ve da Belediye,
konteynerla oranlarının olarak bertarafı karşılana
rın kontrol nın caktır.
bulunduğu edilmesi ve önlenme
alanda sahada gelişi si
güzel amacıyl
atıkların a
bulunmaması
na ilişkin
gözlemlerle(
visual)
Atık Ağır iş Arazide Proje Uyguns Proje MUSKİ,Yü
Yağlar makinelerin yapılacak inşaatı uz bütçesi klenici
in yoğun ekipman yağ süresince, depolam kapsamın Firma,
çalıştığı kaçaklarının iş a ve da Belediye,
şantiye ve yağ makineler bertarafı karşılana
alanlarında değişimlerini inin nın caktır.
n bakım ve önlenme
gözlemleriyl onarım si
e zamanları amacıyl
nda a
Hafriyat Kazı, Arazide Hafriyat Uyguns Proje MUSKİ,Yü
Atıkları hafriyat, yapılacak çalışmalar uz bütçesi klenici
yapım hafriyat ı süresi depolam kapsamın Firma,
çalışması çalışmalarını boyunca a, taşıma da Belediye,
yapılan n günlük ve karşılana
alanlarda ve gözlemleriyl olarak bertarafı caktır.
malzeme e nın
taşıyan önlenme
kamyonlard si
a amacıyl
a
Sıvı Şantiye Arazide Proje Uyguns Proje MUSKİ,Yü
Atıklar alanı rögarların ve inşaatı uz depo bütçesi klenici
genelinde havuzların su süresince lama, kapsamın Firma,
seviyesinde günlük taşıma da Belediye,
yapılacak olarak ve karşılana
gözlemlerle bertarafı caktır.
286
TESİSİ PROJESİ
nın
önlenme
si
amacıyl
a
Hava Kazı ve Taşınabilir Proje İşçi ve Proje MUSKİ,Yü
Kalitesi hafriyat toz analiz inşaatı halk bütçesi klenici
yapılan cihazı ile süresince sağlığın kapsamın Firma,
sahalarda numune şikayet korunma da Belediye,
alınması ve gelmesi sı ve karşılana
analiz durumund Hava caktır.
yapılması a Kalitesi
nin
Korunm
ası
amacıyl
a
Ağır Ağır İşletme Bir kez- İşçi ve Maaliyet MUSKİ,Yü
Makinele Makineler Ruhsatının ekipmanl halk yok. klenici
rden geçerli olup arın proje sağlığın Firma,
Hava olmadığının sahasına korunma Belediye,
Emisyonl kontrolü girişine sı ve
arı izin Hava
vermeden Kalitesi
önce nin
Korunm
ası
amacıyl
a
Tarihi Kazı Gözlem;”rasl Raslantı Maaliyet MUSKİ,Yü
veya Sahaları antı eseri yok klenici
Kültürel bulgusu”pros bulgu ile Firma,
Değere eüdürlerinin karşılaştır Belediye,
Sahip sıkı bir ılması
Eserler/A şekilde takip halinde
lanlar edildiğinin
kontrolü
Gürültü Proje Gürültü Proje İşçi ve Proje MUSKİ,Yü
kapsamında seviyelerinin inşaatı halk bütçesi klenici
çalışan iş ölçülmesi süresince sağlığın kapsamın Firma,
makinelerin için şikayet korunma da Belediye,
in taşınabilir gelmesi sı ve karşılana
yoğunlaştığı ses seviyesi durumund çevresel caktır.
alanlarda ölçüm a gürültün
cihazları ün
kontrolü
amacıyl
a
287
TESİSİ PROJESİ
Sağlık ve Şantiye Saha Proje İş, İşçi Maaliyet MUSKİ,Yü

Güvenlik alanında, İş gözlemi;hız inşaatı ve halk yok klenici
makinelerin sınırlarına süresince sağlığını Firma,
in uyulup sürekli n Belediye,
bulunduğu uyulmadığı, olarak korunma
bölgelerde işçi sağlığı sı ve
ve inşaat ve güvenliği inşaat
sahasında ekipmanların aşaması
(kulak nda
tıkaçları, güvenliğ
gözlükler,em in
niyet botları sağlanm
vs.)kullanılıp ası
kullanılmadı amacıyl
ğı a
2. İşletme Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı
Parametre Nerede Nasıl Ne Zaman Neden Maliyet Sorumluluk

İzlenecek? İzlenecek? İzlenecek? İzlenecektir?
Katı Atıksu Yerinde Günlük Uygunsuz Proje MUSKİ,Yükl

Atıklar Arıtma konteynerları depolama ve bütçesi enici Firma,
Tesisi n doluluk bertarafının kapsamı Belediye
oranlarının önlenmesi nda
kontrol amacıyla karşılana
edilmesi ve caktır.
sahada gelişi
güzel
atıkların
bulunmaması
na ilişkin
yapılacak
gözlemlerle
Ambalaj Atıksu Evsel ve Günlük Uygunsuz Proje MUSKİ,Yükl
Atıkları Arıtma diğer katı depolama ve bütçesi enici Firma,
Tesisi atıklardan bertarafının kapsamı Belediye
ayrı önlenmesi nda
toplanmasına amacıyla karşılana
ilişkin caktır.
yapılacak
gözlemlerle
Fazla Atıksu Çamur Yılda bir Uygunsuz Proje MUSKİ,Yükl
Çamur Arıtma depolama kez depolama ve bütçesi enici Firma,
Tesisi(eğer prosedürlerin (tehlikesiz bertarafının kapsamı Belediye
çamur in ve ise) önlenmesi nda
tehlikeli tesisinin saha Yılda iki amacıyla karşılana
288
TESİSİ PROJESİ
değil ise gözlemi(tehli kez caktır.

katı atık kesiz atıklar (tehlikeli
deposuna için) ise)
gönderilece
k,tehlikeli Tehlikeli
ise atıklar
yönetmelikl için,tehlikeli
ere uygun atık bertaraf
olarak prosedürlerin
arıtılacaktır. in saha
) gözlemi
Tehlikeli İnşaat ve Tehlikeli atık Üretilen Uygunsuz Proje MUSKİ,Yükl
Atıklar Depolama bertaraf katı depolama ve bütçesi enici Firma,
Sahaları yönteminin atıkların bertarafının kapsamı Belediye
saha gözlemi günlük önlenmesi nda
kayıtları ve amacıyla karşılana
aylık caktır
değerlendir
meleri
Tehlikeli Tehlikeli Konteynır Üç ayda bir Proje MUSKİ,Yükl
Maddeler Madde koşullarının, bütçesi enici Firma,
in Depolama güvenli kapsamı Belediye
Kullanım Sahaları erişiminin nda
ı korunup karşılana
korunmadığı caktır
nın ve
monitörlerin
düzgün
çalışıp
çalışmadığını
n saha
gözlemi
Atık Atıksu Arazide, Bakım ve Uygunsuz Proje MUSKİ,Yükl
Yağlar Arıtma uygun Onarım depolama ve bütçesi enici Firma,
Tesisi, depolama ve zamanların bertarafının kapsamı Belediye
bakım ve taşmaya da önlenmesi nda
onarım karşı alınan amacıyla karşılana
yapılan önlemlerin caktır.
bölgelerde yeterliliğine
ilişkin
yapılacak
gözlemlerle
289
TESİSİ PROJESİ
Atıksu Atıksu Laboratuarda Günlük Atıksu Arıtma Proje MUSKİ,Yükl

Kalitesi Arıtma yapılacak Tesisinin bütçesi enici Firma,
ve Deşarj Tesisi KOİ, BOİ, verimliliğinin kapsamı Belediye
Suyu AKM v pH kayıt altında nda
Kalitesi Analizleriyle tutulması karşılana
amacıyla caktır.
Gürültü Atıksu Gürültü Şikayet İşçi ve yakın Proje MUSKİ,Yükl

Arıtma seviyelerinin gelmesi çevrede bütçesi enici Firma,
Tesisi ölçülmesi durumunda bulunan kapsamı Belediye
için yerleşim nda
taşınabilir bölgelerindeki karşılana
ses seviyesi halk sağlığın caktır.
ölçüm korunması
cihazları amacıyla
Koku İşletme Personelin İşletme İşçi ve yakın Proje MUSKİ,Yükl

Sahası kişisel personeli çevrede bütçesi enici Firma,
koruyucu tarafından bulunan kapsamı Belediye
ekipmanları günlük yerleşim nda
kullanıp olarak bölgelerindeki karşılana
kullanmadığı halk sağlığın caktır
nın saha korunması
gözlemi amacıyla
Sağlık ve Atıksu Tesis Sürekli İş, İşçi ve halk Proje MUSKİ,Yükl

Güvenlik Arıtma genelinde olarak sağlığının bütçesi enici Firma,
Tesisi çalışan korunması ve kapsamı Belediye
personelin işletme nda
saha aşamasında karşılana
talimatlarına güvenliğin caktır.
uygun ve sağlanması
tesis içi amacıyla
güvenli
çalışma
koşullarının
sağlanmasına
ilişkin
290
TESİSİ PROJESİ
hareket
edilmesinin
kontrolüne
dayalı
yapılacak
gözlemlerle
BÖLÜM IV. HALKIN KATILIMI
(Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu

Konuda Verilebilecek Bilgi ve Belgeler)
IV.1 Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin

çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan
yöntemler,
Planlanan Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Turgutreis Mahalle

Merkezi, Dereköy, Peksimet, Gümüşlük ve Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri
mahallesinin yarı kısmı) yerleşimlerine hizmet verecektir.
Yapılması Planlanan projeden etkilenmesi muhtemel bölge halkına, faaliyet hakkında

bilgi vermek ve konu ile ilgili görüşlerini almak ve değerlendirmek amacı ile Halkın
Katılım Toplantısı düzenlenmiştir.
Proje kapsamında “Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği” nin 9. Maddesi

hükümleri doğrultusunda 12.07.2016 tarihinde Muğla İli, Bodrum İlçesi, Akçaalan
Mahallesi, Atatürk Caddesi, Sokak no:42, No:1adresinde bulunan Akçaalan Çok Amaçlı
Salon’ da Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir.
Halkın Katılım Toplantısı, 29 Haziran 2016 tarihli BirGün ulusal Gazetesinin 4.

Sayfasında ve 29 Haziran 2016 tarihli Bodrum Ekspres yerel gazetesinin 8. sayfasında
yayımlanarak duyurulmuştur. Toplantıya, yöre halkı ile beraber çeşitli kuruluşlardan
yetkililer davet edilmiştir. Toplantıya katılan kişilerin bilgileri, katılımcı listeleri ile kayıt
altına alınmıştır (Ek-25). Yayınlanan ilan metni Şekil 26’ da verilmiştir.
291
TESİSİ PROJESİ
Şekil 26: İlan Metni
Halkın Katılım Toplantısı için, projenin tanıtımını içeren Powerpoint sunumu

hazırlanmıştır. Sunumlarda, projenin tanımı, önemi ve çevresel etkileri, şekil ve fotoğraflar
ile birlikte desteklenmiştir. Projenin inşaat ve işletme dönemlerine ilişkin etkiler iki ayrı
aşama olarak değerlendirilerek sunulmuştur.
Halkın katılım toplantı süreci ile ilgili resimler Resim 72 ve Resim 73’ de verilmiştir.
292
TESİSİ PROJESİ
Resim 72: Halkın Katılım Toplantısı
293
TESİSİ PROJESİ
etkilenmesi muhtemel halk tarafından “Öte yandan proje alanı ile ilgili düzenlenen
toplantının halka usulüne uygun yöntemlerle duyurulamadığını özellikle belirtmek isteriz.
Katılımcıların onlarca ifade eden kişi ile sınırlı olması bu yöndeki itirazımızın haklılığını
göstermekte verilen ÇED yeterlilik kararının hukuka aykırılığını göstermektedir.”
denilmektedir.
Bu kapsamda,
Halkın Katılım Toplantısı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tarih

bildirimi yapılmıştır. Proje sahasına yakınlığı, halkın ulaşımının kolaylıkla sağlanması gibi
değerlendirmeler Turgutreis Mahalle Muhtarı eşliğinde yapılmıştır. Turgutreis Bu
kapsamda 3-4 adet farklı alternatif değerlendirilip en geniş olan ve Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü’ nünde uygun gördüğü 200 kişilik Akçaalan Mahallesi, Atatürk Caddesi, Sokak
no:42, No:1 adresinde bulunan Akçaalan Çok Amaçlı Salon’ da yapılmasının uygun
olacağına karar verilmiştir.
Halkın Katılım Toplantısı, toplantı tarihinden 14 gün önce, 29 Haziran 2016 tarihli
BirGün ulusal Gazetesinin 4. Sayfasında ve 29 Haziran 2016 tarihli Bodrum Ekspres yerel
gazetesinin 8. sayfasında yayımlanarak duyurulmuştur.
Muğla Valiliği askı panosunda halkın katılım toplantısı günü, saati ve yeri ile ilgili
10 gün öncesinden bilgilendirmeler yapılmaya başlanmıştır. Konu ile ilgili 12.07.2016
tarih ve 12537 sayılı askı tutanağı bulunmaktadır.
Bodrum İlçesine özgü internet sitelerinde halkın katılım toplantısı ile ilgili
bilgilendirmeler paylaşılmıştır. Bu kapsamda http://www.bodrumaktif.com/turgutreis-
atiksu-aritma-tesisi-icin-halkin-katilim-toplantisi/ internet adresinde “Turgutreis Atıksu
Arıtma Tesisi İçin “Halkın Katılım Toplantısı” başlığı ile duyuruya esas haber yapılmıştır.
294
TESİSİ PROJESİ
Resim 74: Halkın Katılım Toplantısı Haber
Toplantıya katılım sağlayanların isim soyisim ve iletişim bilgileri tutanak altına

alınmış ve görüş/önerilerini alabilmek üzere anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Toplantı
sırasında katılımcılar tarafından sorulan sorular MUSKİ yetkilileri tarafından
cevaplandırılmış, soru ve cevaplar kayıt altına alınmıştır.
IV.2 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler
Halkın Katılım toplantısında yapılan sunumda, projenin tanımı ile birlikte çevresel ve
sosyal etkileri tartışılmıştır. Projenin sunumdan sonra katılımcılara görüş, öneri ve soruları
ile ilgili söz hakkı verilmiştir. Proje ile ilgili olarak, katılımcılar tarafından olumlu olumsuz
tüm görüşler alınmış, halkın katılım toplantısında katılımcılar tarafından sorulan sorular ve
sorulara verilen yanıtlar aşağıda verilmiştir.
295
TESİSİ PROJESİ
SORULAR VE CEVAPLAR
Soru : Ali DÖNMEZ
- Turgutreis Mahallesi’ nde kanalizasyon hattı yapılırken aynı zamanda yağmur suyu
hattı yenilemesi de yapılabilir mi? İkinci bir kazı işlemi olmaması için birlikte yapılması
düşünülemez mi?
Cevap : Cem YAŞAR
- Kanalizasyon, yağmur suyu ve içme suyu ayrı sistemlerdir. Yani ayrı şekilde
yapılması gerekiyor hepsi bir yerde olmuyor fakat şöyle bir planlamamız var; Büyükşehir
Belediyesi Turgutreis’te yol çalışması yapacak. O yüzden bizim altyapıyı bitirmemizi
bekliyor. Biz de haliyle kanalizasyon ile beraber paralel doğrultuda yağmur suyu ve içme
suyuyla ilgili çalışma yapmayı planlıyoruz ama ikisi aynı güzergâhta olmuyor, ayrı sistem
olduğu için. O şekilde planlarımız devam ediyor.
Soru : Yavuz YILDIZ
- Bu gibi büyük projelerde daha çok halkın desteğini alabilmek için stantlar açılabilir
ve halkın görüşleri alınabilir. O yüzden bilgilendirme çalışmaları arttırılabilir mi?
Cevap : Cem YAŞAR
- Zaten toplantının amacı da sizleri bilgilendirmek. Siz bu toplantıdan çıktıktan sonra

komşunuzun yanına gideceksiniz bizim dağıttığımız broşürler olur, aldığınız bilgiler olur
onlarla paylaşacaksınız. Aslında en büyük tanıtımı siz yapacaksınız arkadaşlarınıza
komşularınıza. Tabiki biz bu projeyi kendi web sitemizde yayınlıyoruz. İnşaat aşamasına
geçtiğinde de hep beraber temel atma töreni de yapacağız. Yani bu toplantının asıl amacı
zaten sizlerin onayını almak,
Soru : Pr. D. Ali DEMİRSOY
- Planlanan arıtma tesisleri azot ve fosfor gidermeye yönelik. Ancak kullanılmakta

olan ilaçlar arıtılmıyor. O ilaçlarda beraberinde hormonal bozukluklara sebep olmaktadır.
Bu sebeple arıtma tesisi sorunu tam olarak çözemeyecek ancak yapılması gerekli bir
projedir.
Cevap : Mehtap EYLEN
- Hocam çok teşekkür ederiz. Biyolojik arıtma sisteminde sadece azot ve fosfor
giderimi değil aslında buna değinilmesindeki en önemli sebep; doğal bölgede en çok
spesifik yani kirlilik yapıcı unsurda en risk taşıyan element yapısı azot ve fosfor olduğu
için özellikle dile getiriyoruz. Aslında ileri biyolojik arıtma sistemlerinde atık su
içerisindeki tüm organik maddeleri yani en başta hücre etkisini sağlayan karbon
bileşenlerini bu bakteriler besin olarak algılıyor ve akabinde organik yapılı tüm bileşenler
besin kaynağı olarak biyolojik arıtım ünitesinde doğal arıtım sistemiyle giderilmiş oluyor.
296
TESİSİ PROJESİ
Soru : Semahat BERBER
- Tesiste güneş enerjisi veya kendi enerjisini üretecek bir sistem olacak mı?
- Bu konuyla ilgili MUSKİ Genel Müdürlüğü olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına

yönelik farklı kapsamda projelerimiz mevcut. Tesisin kapasitesi oldukça yüksek ve bu tür
ünitelerin yerleşim planına bakıldığı zaman arazi yeterli değil. Güneş enerjisi sistemi
kurabilmek için belirli bir arazi potansiyeline sahip olmamız gerekiyor. Yani özetle; biz
yaklaşık 30500 m2’lik alana ancak ünitelerimizi yerleştirebildik. Ama bunun dışında gerek
Fransız Kalkınma Ajansı gerek İller Bankası ile koordineli olarak bu bölgedeki uygun
noktaların araştırılması devam ediyor. Onlarla koordineli olarak bu çalışmaları yapıyoruz.
Ama dediğim gibi bu tesis kapsamında olmayacak gibi görülüyor.
Soru : Funda AKÇALI
- Arıtma Tesisi’ nin kurulacağı bölgede hakim rüzgar karayel olduğu için esinti direk
olarak Akyarlar Bölgesinde gelmektedir. Arıtma Tesisi’ nden kaynaklı koku oluşacak mı?
- Arıtma tesisi ünitelerinde özellikle koku problemlerin karşımıza çıktığı noktalar ilk
ham atıksuyun tesise girdiği yani o kaba malzemelerin sistemden uzaklaştırdığı ön arıtma
dediğimiz ya da fiziksel arıtma olarak nitelendirdiğimiz ünitedir. Biz bu bölgeye turizm
bölgesi olması sebebiyle özellikle bu ünitelerin tamamen kapalı bina içerisine alınmasını
projelendiriyoruz ve aynı zamanda koku giderimi ünitesi ileri teknolojik koku giderimi
üniteleriyle minimize etmeye çalışacağız.
Soru : Ali KARA
- Projemiz çok güzel. Çalışmamız için herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Başlayış
ve bitiş tarihleri konusunda net olan bir şeyiniz var mıdır? Konu hakkında vatandaşlarımız
bilgi ister. Projemiz güzel ama hayal etmek başka bir şey, başlayıp bitirmek başka bir şey.
Cevap : Cem YAŞAR
- Bizim bu Dünya Bankası kredisi ile yapacağımız bir proje. Şu anda da İller Bankası
görüşmeleri devam ediyor. Yaklaşık 1 ay süreceğini bize söylediler. Eylül ayı içerisinde
MUSKİ Genel Müdürlüğü olarak Dünya Bankası ile ikraz anlaşmasını imzalayacağız.
Daha sonra danışmanlık seçimini yapacağız. Muhtemelen 2017 yılı içerisinde, yani 2016
sonuna kadar projelerimiz tamamlanacak. 2017 yılı içerisinde herhangi bir sıkıntı olmazsa
başlayacağız.
297
TESİSİ PROJESİ
Halk katılım toplantısı sonunda, katılımcılara proje ile ilgili görüşlerinin alınması
amacıyla toplantı öncesi hazırlanan anket formları dağıtılmıştır. Anket formu 8 adet
sorudan oluşmakta olup, anket çalışmalarında 44 kişi yer almıştır. Yapılan anket
çalışmaları bilgisayar ortamına aktarılarak, sonuç grafiklere dökülmüştür.
Anket çalışmalarında her bir soruya verilen toplam cevap şıkları değerlendirilmiştir.
Anket sorularına verilen cevapların yüzde olarak gösterildiği grafikler aşağıda
sunulmuştur.
ANKET SONUÇLARI
1. Proje ile olan ilginiz?
a) Bölgede İkamet ediyorum

b) Bölgeyi tanımıyorum
c) Diğer
%4
c %14
b
%82 a
a b
c
2. Proje hakkında yeterli bilgiye sahip misiniz?
a) Evet
b) Hayır
298
TESİSİ PROJESİ
%32
b
a
%68
b
a
3. Projenin gerekli olduğunu düşünüyor musunuz?
a) Evet
b) Hayır
c) Bilmiyorum
%32
b
a
%68
b
a
4. Proje ile ilgili görüşleriniz nelerdir?
a) Destekliyorum
b) Karasızım
c) Bilgim yok
d) Desteklemiyorum
299
TESİSİ PROJESİ
%2
c
a
b
%98 c
a
5. Projenin çevre ve insan sağlığı üzerinde ne tür etkilerde bulunacağını

düşüyorsunuz
a) Faydalı
b) Zararlı
c) Etkisiz
d) Bilmiyorum
%100 b
a c
d
6. Çevrenin ve denizin korunması hususunda projenin nasıl bir katkısı olacağını

düşünüyorsunuz?
a) Olumlu
b) Olumsuz
c) Etkisiz
d) Bilgim yok
300
TESİSİ PROJESİ
a
b
%100
a c
d
7. Arıtma Tesisleri hakkında (konum üniteler, proses vb.) daha önce bir bilgiye
sahip miydiniz ?
a) Evet detaylı bilgiye sahibim
b) Kısmen
c) Hayır
d) Bilgim Yok
%11
c
%52 a
%37 a b
b
c
d
Halkın Katılım Toplantısında belirtilen görüşler ve anket çalışmaları ile genel

olarak halkın alt yapı yatırımlarının yapılmasını destekleyerek, projeye olumlu yaklaştığı
görülmüştür.
301
TESİSİ PROJESİ
Halkla yapılan toplantı neticesinde, “Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Projesinin”, çevrenin korunması ve iyileştirilmesine yönelik yatırımlar olduğunun
anlaşıldığı, tespit edilmiştir.
Gerçekleştirilmesi planlanan proje ile çevre ve insan sağlığı açısından oluşması

muhtemel çevresel risklere karşı tedbirler alınması, alanda mevcut durumunda
kullanılmakta olan fosseptikleri ve bunun sonucunda oluşan koku probleminin giderilmesi
planlanmıştır. Halkın Katılım Toplantısı ile projenin hayata geçirilmesine halkın olumlu
yaklaştığı kanaatine varılmıştır.
Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi projesi askı sürecinde projeden
etkilenmesi muhtemel halk tarafından gelen itirazlara ilişkin sorular ve cevapları tablo 123’
da sunulmuştur.
Tablo 123: İtirazlara İlişkin Sorular ve Cevapları

No Halkın Projeye İlişkin Endişe, Görüş/Önerileri İlgili Bölümler
1. Turgutreis İleri Biyoloji Atıksu Arıtma Tesisi yeri üst ölçekli 2.3 Proje Alanına İlişkin Planlama
nazım plana ve çevresel koşullara uygun değildir. Bilgileri, Legand Ve Plan
Notlarının Da Yer Aldığı Aydın-
A)- Üst Ölçekli Bağlayıcı Planlara Uygunluk Bakımından Muğla-Denizli Planlama Bölgesi
Uygun Bulunmamaktadır. 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni
Planı ilgili paftası, lejand ve plan
hükümlerinin onaylı “aslının aynı”
ibareli ıslak imzalı ve orijinal
boyuttaki kopyalarının rapora
eklenmesi, 1/5.000 Ölçekli Nazım
İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli
Uygulama İmar Planı (aslının
aynıdır onaylı) veya Plan Teklifleri
ile Projenin Bu Planlar Üzerinde
Gösterimi, Proje Alanının Hangi
Kullanımda Olduğunun
Belirtilmesi başlığında
açıklanmıştır.
B)-1. Turgutreis ileri biyolojik atıksu arıtma tesisi yeri çevresel 1.10. Proje İçin Önerilen
koşullara uygun değildir. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi,
Nasıl Belirlendiği, Topografik
Harita ve Projenin Vaziyet Planı
Üzerinde Gösterilmesi başlığında
açıklanmıştır.
• Arıtma tesisi yeri toplanan atıksuların cazibe ile 1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve
getirilebileceği düşük kotlu bir arazi olmalıdır. Kullanılan Teknoloji
Alternatiflerinin Değerlendirilmesi
ve Seçilen Yerin Seçiliş
Nedenlerinin Belirtilmesi ve Proje
başlığında açıklanmıştır.
• Tesis yeri, mevcut ve planlanan meskûn mahallelerden 1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve
olabildiğince uzak tutulmalıdır. Tesisler estetik unsurlar ve Kullanılan Teknoloji
302
TESİSİ PROJESİ
koku oluşum riski gözetilerek tasarlanmalıdır. Alternatiflerinin Değerlendirilmesi

• Olabildiğince büyük bir alan seçilerek, gelecekteki gelişme 1.10. Proje İçin Önerilen Sağlık
alanları ve koruma bandı ihtiyaçları da karşılanmalıdır. Koruma Bandı Mesafesi, Nasıl
Belirlendiği, Topografik Harita ve
Projenin Vaziyet Planı Üzerinde
Gösterilmesi başlığında
açıklanmıştır.
• Arıtma tesisi yeri taşkın etki alanında yer almamalı ve 3.14. Olası Taşkın Riski ve
asgari 100 yıllık taşkından tam korunmuş olmalıdır. Alınacak Önlemler (Her türlü
Gerekli koruma önlemleri alınmadan taşkın etki taşkın riskine karşı alınacak
alanlarından yer seçimi kati suretle önlenmelidir. önlemlerin kimin tarafından
alınacağı ve oluşacak zararların
tazmininde uygulanacak prosedür
açıklanmalıdır) başlığında
açıklanmıştır.
• Tesis yerine yıl içinde her zaman kolayca ulaşım mümkün 1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve
olacak yol bağlantısı bulunmalı, enerji, haberleşme ve içme Kullanılan Teknoloji
suyu bağlantıları kolay yapılabilmelidir. Alternatiflerinin Değerlendirilmesi
• Tesis yeri arıtılmış atıksuların deşarj edilebileceği büyük 1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve
bir su kütlesi ve/veya sulama yapılabilecek tarım Kullanılan Teknoloji
arazilerine yakın olmalıdır. Alternatiflerinin Değerlendirilmesi
• Tesis yerindeki zeminin taşıma gücü, pahalı ıslah ve temel 3.24. Proje Alanında Zeminde
mühendisliği işleri gerektirmeyecek ölçüde olmalıdır. Sıvılaşma, Oturma, Şişme vb.
Olasılıklar ile Alınacak Önlemler
• Mümkünse orta derecede eğimli bir saha, özellikle uygun 1.9. Proje İçin Seçilen Yer ve
(cazibeli akışlı) bir hidrolik profile imkân vereceği için Kullanılan Teknoloji
tercih edilmelidir. Alternatiflerinin Değerlendirilmesi
• Saha doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanlar ile ekolojik 2.13 Koruma Alanları (Proje
bakımdan hassas koruma alanları içinde yer almamalıdır. Sahası ve Etki Alanında Bulunan
Duyarlı Yöreler ve Özellikleri,
Milli Parklar, Tabiat Parkları,
Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban
Hayatı Koruma Alanları, Yaban
303
TESİSİ PROJESİ
Hayvanı Yetiştirme Alanları,

Kültür Varlıkları, Tabiat
Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları,
Boğaziçi Kanununa Göre Koruma
Altına Alınan Alanlar,
Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Koruma
Alanları, İçme ve Kullanma Su
Kaynakları İle İlgili Koruma
Alanları, Turizm Alan ve
Merkezleri ve koruma altına
alınmış diğer alanlar), Bunların
Faaliyet Alanına Mesafeleri ve
1/25.000 ölçekli Harita Üzerinde
Gösterilmesi (proje alanı içerisinde
tabiat varlığı ve doğal sit olup
olmadığına dair Muğla Valiliği
yazısının rapora eklenmesi
gerekmektedir.) başlığında
açıklanmıştır.
• Yer seçiminde, meskun mahallelerdeki kıyı alanlarının 2.13 Koruma Alanları (Proje
korunması ve etkilenmemesine öncelikle özen Sahası ve Etki Alanında Bulunan
Duyarlı Yöreler ve Özellikleri,
gösterilmelidir.
Milli Parklar, Tabiat Parkları,
Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban
Hayatı Koruma Alanları, Yaban
Hayvanı Yetiştirme Alanları,
Kültür Varlıkları, Tabiat
Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları,
Boğaziçi Kanununa Göre Koruma
Altına Alınan Alanlar,
Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Koruma
Alanları, İçme ve Kullanma Su
Kaynakları İle İlgili Koruma
Alanları, Turizm Alan ve
Merkezleri ve koruma altına
alınmış diğer alanlar), Bunların
Faaliyet Alanına Mesafeleri ve
1/25.000 ölçekli Harita Üzerinde
Gösterilmesi (proje alanı içerisinde
tabiat varlığı ve doğal sit olup
olmadığına dair Muğla Valiliği
yazısının rapora eklenmesi
gerekmektedir.)
h) Kıyı Kanunu gereğince yapı

yasağı getirilen alanlar,
• Seçilen yerde mümkünse arazi kamulaştırma ihtiyacı asgari 1.11. Proje Alanı Mülkiyet
düzeyde olmalıdır. Durumu (Parselelre ait mülkiyet
bilgilerini gösterir belegelerin
sunulması) başlığında
açıklanmıştır.
304
TESİSİ PROJESİ
2)- Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere, Gıda 2.3 Proje Alanına İlişkin Planlama
Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından talep edilmesi Bilgileri, Legand Ve Plan
halinde tarım dışı kullanımı için gerekli başvurularda
Notlarının Da Yer Aldığı Aydın-
bulunulacağı bahsedilmiştir. Ancak tarım il müdürlüğ talep
etmez ise başvuruda bulunulmayacak ve olumlu görüş alınıp Muğla-Denizli Planlama Bölgesi
alınılmaması durumunda ne yapılacağı açıkça yazılmamış ve 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni
taahhüt edilmemeiştir. Sadece başvuru yapılacağı beyan Planı ilgili paftası, lejand ve plan
edilmiştir. Tarım dışı kullanım için tarım il müdürlüğünün hükümlerinin onaylı “aslının aynı”
talep etmesinden ziyade talep sahibinin çed süreci aşamasında
ibareli ıslak imzalı ve orijinal
tarım il müdürlüğü olumlu görüşünü alması ve çed dosyasına
eklenmesi gerekmekte idi. Bu gerek yerine getirilmeden boyuttaki kopyalarının rapora
verilen çed yeterlilik kararının hukuka aykırılığını eklenmesi, 1/5.000 Ölçekli Nazım
göstermektedir. İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli
Uygulama İmar Planı (aslının
aynıdır onaylı) veya Plan Teklifleri
ile Projenin Bu Planlar Üzerinde
Gösterimi, Proje Alanının Hangi
Kullanımda Olduğunun
Belirtilmesi başlığında
açıklanmıştır.
3)- Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere, bodrum 2.7.1 Doğal Afet Durumu (7269
ilçesinde 2011-2013-2014-2015-2016 yıllarında “şiddetli sayılı yasada belirtilen deprem
yağış, sel-su baskını” olayları ve yerleşim yerlerinin dışındaki heyelan, su baskını, çığ,
kaya düşmesi vb. doğal ve insan
zararlarından bahsedilmiş ancak hemen altındaki paragraflarda
kaynaklı afetlerin oluş zamanları,
hiç bir kurum görüşü olmadan proje alanının böyle bir risk büyüklükleri, etki alanları sebep
durumu mevcut olmadığı yazılmıştır. Bu hususta verilen çed oldukları can ve mal kayıpları vb.
yeterlilik kararının hukuka aykırılığını göstermektedir. hakkında bilgi verilmelidir.)
4)- Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere proje 2.6.3 Proje Alanına Ait İmar
alanına ait imar planına esas jeoloji ve jeoteknik etüd Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik
raporlarının onaylı halleri istenmektedir. Ancak rapor ekinde Etüt Raporları (onaylayan kurum,
onat tarihi, kapak, imar durumu,
sadece onaya sunulan dosyanın müracaat dilekçesi
afet durumu, yerleşime uygunluk
bulunmaktadır. Onaylı raporlar bulunmamakta olup bu hususta değerlendirmesi, sonuç ve onay
verilen çed yeterlilik kararının hukuka aykırılığını sayfaları ile inceleme alanını içine
göstermektedir. alan yerleşime uygunluk
değerlendirme paftası rapora
eklenmelidir, bu raporlar yok ise
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın
19.08.2008 tarih ve 103337 sayılı
Genelgesi ekindeki formatıa göre
hazırlaancak ve Başbakanlık Afet
ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığının 19.02.1010 tarih ve
373 sayılı (2010/1) Genelgesine
göre onaylanacak olan imar
planına esas jeoloik-jeoteknik etüt
raporlarının ilgili kuruma
onaylatılması gerekmektedir)
5)- Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere çed raporu 2.6.3 Proje Alanına Ait İmar
eklerinde bulunan zemin etüd raporu sonuçlar kısmında proje Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik
alanının; zemin taşıma gücü, dolgu ve yüksek yer altı suyu Etüt Raporları (onaylayan kurum,
305
TESİSİ PROJESİ
seviyesinden dolayı önemli alanlar 5 (ÖA-5) olarak onat tarihi, kapak, imar durumu,
sınıflandırılmış ve mühendislik problemleri açısından (şişme, afet durumu, yerleşime uygunluk
oturtma, taşıma gücü vb.) Önlem alınabilecek alanlar olarak değerlendirmesi, sonuç ve onay
sayfaları ile inceleme alanını içine
değerlendirilmiştir. Ancak projenin yapılması açısından net bir
alan yerleşime uygunluk
ifade ile yapılabileceği veya yapılamayacağı, risk poranının ne değerlendirme paftası rapora
olduğu hakkında bilgi verilmemiş net bir karar ortaya eklenmelidir, bu raporlar yok ise
konulmamıştır. Bu hususta verilen çed yeterlilik kararının Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın
hukuka aykırılığını göstermektedir. 19.08.2008 tarih ve 103337 sayılı
Genelgesi ekindeki formatıa göre
hazırlaancak ve Başbakanlık Afet
ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığının 19.02.1010 tarih ve
373 sayılı (2010/1) Genelgesine
göre onaylanacak olan imar
planına esas jeoloik-jeoteknik etüt
raporlarının ilgili kuruma
onaylatılması gerekmektedir)
6)- Yukarı bentteki itirazlarımız saklı kalmak üzere halkın 3.9. Tesiste Oluşabilecek
katılım toplantısında katılımcılardan sorulan koku ile ilgili Koku, Toz, Haşere ve Sinek
soruya; koku giderim sistemlerinin kurulacağı ve kokunun Üremesine Karşı Alınacak
mininmize edileceği ifade edilmilş ancak ölçü olarak ne Önlemler başlığında açıklanmıştır.
kadarlık bir giderimin sağlanacağı net olarak açıklanmamıştır.
Öte yandan proje alanı ile ilgili düzenlenen toplantının halka IV.1 Projeden etkilenmesi
usulüne uygun yöntemlerle duyurulamadığını özellikle muhtemel halkın belirlenmesi ve
belirtmek isteriz. Katılımcıların onlarca ifade eden kişi ile
halkın görüşlerinin çevresel etki
sınırlı olması bu yöndeki itirazımızın haklılığını göstermekte
verilen ÇED yeterlilik kararının hukuka aykırılığını değerlendirmesi çalışmasına
göstermektedir. yansıtılması için
önerilen/kullanılan yöntemler,
IV.3 Görüşlerine başvurulan proje ilgili taraflar, görüş ve önerileri, konu ile ilgili
değerlendirmeler.
ÇED özel formatı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından; proje kapsamında

oluşturulan İnceleme Değerlendirme Komisyonu üyesi kurumların proje ve proje alanına
ilişkin görüş ve önerileri alınarak hazırlanmıştır.
IV.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar,
Görüşlerine başvurulacak diğer taraflar öngörülmemiştir.
IV.5 Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler,
Konu hakkında verilecek başka bilgi-belge bulunmamaktadır.
306
TESİSİ PROJESİ
EKLER:
Raporun hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi,
belge ve tekniklerden Rapor metninde sunulamayanlar
Ek-1 Vaziyet Planı
Ek-2 Zamanlama Tablosu
Ek-3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita
Ek-4 Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları
Ek-5 Tapu
Ek-6 Yer Bulduru Krokisi
Ek-7 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, lejantı ve plan hükümleri
Ek-8 1/5.000 ve 1/1.000 Ölçekli İmar Planları
Ek-9 1/1000 Ölçekli İmar Planı Değişiklik Başvuru Yazısı
Ek-10 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası ve Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu
Ek-11 22.12.2016 Tarih ve 15288 Sayılı Onay Dilekçesi
Ek-12 1960-2015 Meteorolojk Bülteni ve Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış
Değerleri ve Yağış-Şiddet-Süre Tekerrür Eğrilerini gösterir veriler ve Uzun Yıllar Fevk
(Olağanüstü Olay) Hadiseleri
Ek-13 Deniz Ekosistemi Değerlendirme Raporu
Ek-14 Muğla Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube
Müdürlüğü 29.07.2016 Tarih ve 9433 sayılı Yazısı
Ek-15 1/25.000 Ölçekli Duyarlı Yöreler Haritası
Ek-16 Muğla Büyükşehir Belediyesi Tarımsal
Hizmetler Dairesi Başkanlığı 10.08.2016 Tarih ve 15587 Sayılı Yazısı
Ek-17 DSİ Genel Müdürlüğ 21. Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş 17.08.2016
Tarih ve 554401 Sayılı Yazısı
Ek-18 Muğla Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı
27.08.2016 Tarih ve 12821 Sayılı Yazısı
Ek-19 Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
20.09.2016 Tarih ve 5997 Sayılı Yazısı
Ek-20 Katı atıkların toplandığına dair Bodrum Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri
Müdürlüğü Tarafından Düzenlenmiş 06.05.2016 Tarih ve 11475 Sayılı Yazı
Ek-21 Gazi Üniversitesi Deniz ve Su Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi ile
İmzalanan Protokol
Ek-22 Ek-6 Müracaatı
Ek-23 DSİ 21. Bölge Müdürlüğü Tarafından Düzenlenmiş 22.09.2016 Tarih ve 621483
Sayılı Yazı
Ek-24 ÇYP
Ek-25 Halkın Katılım Toplantısı Katılımcı Listesi
Ek-26 1/25.000 Ölçekli Muğla Nazım İmar Planı’nının 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar
Planı İle Uyumlu Hale Getirilmesi Konusunda Muğla Büyükşehir Belediyesi İmar Ve
Şehircilik Dairesi Başkanlığı’ na Yapılan 16.01.2017 Tarih ve 929 Sayılı Müracat Yazısı
Ek-27 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ nın Tarım Dışı Amaçla Arazi Kullanım İzni
Ek-28 Büro Tescil Belgesi
Ek-29 Yeterlik Belgesi (Belge No: 63)
307
TESİSİ PROJESİ
NOTLAR VE KAYNAKLAR:
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 08.01.2006 tarih ve 26047 sayılı Resmi Gazete’ de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği”
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 26.03.2016 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’ de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik”
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı “Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih, 28812 sayılı Resmi Gazete ’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik.”
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete
’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği.”
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 30.11.2013 tarih ve 28837 sayılı Resmi Gazete ’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü İle Benzin Ve
Motorin Kalitesi Yönetmeliği.”
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği.”
• Çevre ve Şehircilik Bakalığı, 02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Yönetmeliği”
‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetim Yönetmeliği.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği.”
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı “Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği” ve 25.03.2012 tarih ve 28244 sayılı Resmi Gazete ’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı “Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ve 20.12.2014 tarih ve 29211
sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.”
’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı “Çevre Kanunu” ve 13.05.2006 tarih
ve 5491 sayılı “Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.”
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete ’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
”ve 23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı “Bitkisel Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih, 28812 sayılı Resmi Gazete
’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.”
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe giren “Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında
Yönetmelik”
308
TESİSİ PROJESİ
• Demirsoy, A., Yaşamin Temel Kurallari-Omurgalilar/Amniyota Sürüngenler,

Amfibiler, Memeliler)
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., 2000,
Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı- Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler (Red Data Book of
Turkish Plants-Pteridophyta and Spermatophyta), Türkiye Tabiatını Koruma
Dernegi Yayın, Ankara.
• http://www.tubives.com web sitesi Türkiye Bitkileri Veri Servisi
• IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1.
(http://www.redlist.org)
• Baran, İ., Ilgaz, Ç., Avcı, A., Kumlutaş, Y., Olgun, K., 2005, Türkiye Amfibi ve
Sürüngenleri Kitabı, TÜBİTAK Popular Bilim Kitapları 207
• İlarslan, R. 1996. Türkiye’ nin Delphinium L. (Ranunculaceae) cinsinin revizyonu,
Tr. J. of Botany, 20: 133 – 159. IPNI: International Plant Name Index,
http://www.ipni.org, 2007
• KIZIROĞLU İ. (2008) Türkiye Kusları Kırmızı Listesi Red Data Book for Birds of
Türkiye. Desen Matbaası, Ankara
Proje Tanıtım Raporunu Hazırlayan Çalışma Grubunun Tanıtımı
- Yeterlilik Belgesi tebliği kapsamında çalıştırılması taahhüt edilen personelin

raporun hangi bölümünden sorumlu olduğunu gösteren tablo
- Çalışma grubuna hidrobiyolog eklenmesi,
309
TESİSİ PROJESİ
PERSONEL TABLOSU
FAALİYETİN SAHİBİ: MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON

İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MUSKİ)
FAALİYETİN MEVKİİ: MUĞLA İLİ, BODRUM İLÇESİ,TURGUTREİS MAHALLESİ,

421 ADA, 11 PARSEL
FAALİYETİN ADI: TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ

PROJESİ
Tebliğin İlgili Sorumlu

Maddesi Olduğu
Kapsamında Adı Soyadı Mesleği Bölüm
Çalıştırılacak Sayfa, bölüm,
Personel ekler, vb.
Bölüm 1.1
Serhat ÜNLÜ Çevre Mühendisi
Bölüm 1.5
Utku SEYMEN Çevre Mühendisi Bölüm 3.9
Fatma Seçil Bölüm 2.2

Çevre Mühendisi
KARADEMİR Bölüm 1.10
(Madde 5-a) Bölüm 2.1

Çağdaşcan AKSU Çevre Mühendisi
Kapsamındaki Bölüm 2.3
Personel
Bölüm 1.3
M. Can AVŞAR Çevre Mühendisi
Bölüm 1.7
Dilara KARACA Çevre Mühendisi Bölüm 1
Bölüm 1.4
Gül BAŞARSLAN Çevre Mühendisi
Bölüm 1.8
Bölüm 1.2
Naciye UÇAR Çevre Mühendisi
Bölüm 1.6
Yeter
310
TESİSİ PROJESİ
PERSONEL TABLOSU


421 ADA, 11 PARSEL

PROJESİ
Tebliğin İlgili
Sorumlu Olduğu
Maddesi
Bölüm
Kapsamında Adı Soyadı Mesleği
Sayfa, bölüm,
Çalıştırılacak
ekler, vb.
Personel
Tülay ARÜV Peyzaj Mimarı Bölüm 3.30
Bölüm 1.9
Osman YILMAZ Maden Mühendisi
(Madde 5-b) Bölüm 1.10
Kapsamındaki
Personel Bölüm 2.6
Hidrojeoloji
Deren İKİZOĞLU Bölüm 2.8
Mühendisi
Bölüm 2.9
Bölüm 2.12
Betül AYDIN
Biyolog Bölüm 2.13
BOSTANCI
Bölüm 2.15
311
TESİSİ PROJESİ
PERSONEL TABLOSU


421 ADA, 11 PARSEL
PROJESİ
Tebliğin İlgili
Sorumlu
Maddesi
Olduğu Bölüm
Sayfa, bölüm,
Çalıştırılacak
ekler, vb.
Personel
Çevre
Cem ARÜV Tüm Rapor
Mühendisi
Çevre Yüksek Tüm Rapor

Müge ERPEK
Mühendisi
Çevre
(Madde 5-c) Murat Bedri Mühendisi Tüm Rapor
Kapsamındaki TUĞAÇ Makine Müh.
Personel Yüksek Lisansı
Mutlu Derviş Çevre Tüm Rapor

DÖLEK Mühendisi
Vesile HAYTABEY Çevre Tüm Rapor

KOMİLİ Mühendisi
P
ERSONE
312
TESİSİ PROJESİ
PERSONEL TABLOSU


421 ADA, 11 PARSEL
PROJESİ
Tebliğin İlgili
Sorumlu
Maddesi
Olduğu Bölüm
Sayfa, bölüm,
Çalıştırılacak
ekler, vb.
Personel
Lina KOCADAĞ
İşletme Bölüm 1.12
TARİK
Bölüm 2.4
Çevre
Aslıhan BİLAL Bölüm 2.5
Mühendisi
Bölüm 2.6
Çevre Bölüm 2.7
Elif İLHAN
Mühendisi Bölüm 2.16
(Madde 5-ç)
Kapsamındaki Çevre Bölüm 2.10
Mert ÇENELİ
Personel Mühendisi Bölüm 3.3
Çevre Bölüm 2.11

Ceren CULU
Bölüm 2
Havva Özlem Çevre
Bölüm 3
KAZANCIOĞLU Mühendisi
Bölüm IV
Çevre Bölüm 2.12
Mustafa YETİM
Komisyon
tarafından
İnci TÜNEY
belirlenen Hidrobiyolog Bölüm 2.15
KIZILKAYA
meslek
grubu/grupları:
313
EKLER LİSTESİ
Ek-1: Vaziyet Planı

Ek-2: Zamanlama Tablosu
Ek-3: 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita
Ek-4: Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları
Ek-5: Tapu
Ek-6: Yer Bulduru Krokisi
Ek-7: 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, Lejantı ve Plan Hükümleri
Ek-8: 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı
Ek-9: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişiklik Dilekçesi
Ek-10: 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası ve Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporu
Ek-11: 22.12.2016 Tarih ve 15288 Sayılı Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporu Onay Yazısı
Ek-12: Uzun Yıllar FEVK (Olağan Üstü Olay) Hadiseleri
Ek-13: Deniz Ekosistemi Değerlendirme Raporu
Ek-14: 29.07.2016 Tarih ve 9433 Sayılı Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Kurum Görüşü
Ek-15: 1/25.000 Ölçekli Duyarlı Yöreler Haritası
Ek-16: 10.08.2016 Tarih ve 15587 Sayılı Tarımsal Hizmetler Daire Başkanlığı Kurum Görüşü
Ek-17: 17.08.2016 Tarih ve 554401 Sayılı DSİ 21. Bölge Müdürlüğü Görüş Yazısı
Ek-18: 27.08.2015 Tarih ve 1282 Sayılı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve
Kontrol Daire Başkanlığı Tarafından Düzenlenmiş Hafriyat Sahaları Yazısı
Ek-19: 20.09.2016 Tarih ve 5997 Sayılı Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi
Genel Müdürlüğü Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı Tarafından Düzenlenmiş İçme-Kullanma
Suyu Konulu Yazı
Ek-20: Katı Atıkların Toplandığına Dair Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi
Genel Müdürlüğü, Plan ve Proje Yatırım ve İnşaat Dairesi Başkanlığı’ 06.05.2016 tarih ve 11475
Sayılı Yazısı
Ek-21: Deniz Deşarjı Hattı Modelleme Çalışmaları İçin Gazi Üniversitesi Deniz ve Su Bilimleri
Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Yapılan Protokol
Ek-22: Ek-6 Müracaatı
Ek-23: 22.09.2016 Tarih ve 621483 Sayılı DSİ 21. Bölge Müdürlüğü Deşarj Hattı Görüşü
Ek-24: ÇYP
Ek-25: Halkın Katılım Toplantısı Katılımcı Listesi
Ek-26: 1/25.000 Ölçekli Muğla Nazım İmar Planı’nının 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı İle
Uyumlu Hale Getirilmesi Konusunda Muğla Büyükşehir Belediyesi İmar Ve Şehircilik Dairesi
Başkanlığı’ na Yapılan 16.01.2017 Tarih ve 929 Sayılı Müracat Yazısı
Ek-27: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ nın Tarım Dışı Amaçla Arazi Kullanım İzni
Ek-28: Büro Tescil Belgesi
Ek-29: Yeterlik Belgesi (Belge No: 63)
EK 1
VAZİYET PLANI
EK 2
ZAMANLAMA TABLOSU
EK 3
TOPOĞRAFİK HARİTA
EK 4
PROJE İÇİN SEÇİLEN ALAN
KOORDİNATLARI
ÇED Alanı Koordinatları

PAFTA NO N18C21D2C
Datum : ED-50
Türü : UTM
D.O.M. : 27
NOKTA ADI
Y X
1 524,097.38 4,097,020.32
2 524,099.91 4,097,018.97
3 524,100.87 4,097,004.90
4 524,097.24 4,097,001.32
5 524,088.59 4,096,990.81
6 524,080.08 4,096,981.71
7 524,073.82 4,096,974.86
8 524,067.61 4,096,966.82
9 524,064.35 4,096,948.80
10 524,061.32 4,096,928.81
11 524,059.51 4,096,914.76
12 524,066.91 4,096,897.48
13 524,071.22 4,096,886.47
14 524,074.34 4,096,869.41
15 524,066.05 4,096,864.94
16 524,056.08 4,096,859.62
17 524,030.64 4,096,845.99
18 524,010.45 4,096,832.74
19 523,991.00 4,096,825.06
20 523,973.25 4,096,817.79
21 523,947.87 4,096,813.45
22 523,918.22 4,096,810.07
23 523,896.35 4,096,811 .97
24 523,892.31 4,096,815.10
25 523,888.90 4,096,820.60
26 523,886.44 4,096,823.02
27 523,885.44 4,096,833.61
28 523,883.94 4,096,844.26
29 523,882.03 4,096,861.47
30 523,880.09 4,096,875.32
31 523,881.63 4,096,887.69
32 523,885.45 4,096,906.48
33 523,890.74 4,096,926.13
34 523,903.22 4,096,943.11
35 523,915.23 4,096,953.30
36 523,921.96 4,096,959.22
37 523,944.22 4,096,990.97
38 523,947.47 4,096,991.24
39 523,966.14 4,097,000.49
40 523,965.82 4,097,001.87
41 523,980.34 4,097,002.84
42 523,994.72 4,097,005.57
43 524,017.74 4,097,008.10
44 524,028.26 4,097,007.03
45 524,032.66 4,097,006.93
46 524,039.92 4,097,008.92
47 524,044.25 4,097,010.14
48 524,056.35 4,097,012.34
49 524,058.55 4,097,012.84
50 524,065.43 4,097,014.10
51 524,073.00 4,097,015.61
52 524,077.06 4,097,016.45
53 524,086.07 4,097,018.02
EK 5
TAPU
EK 6
YER BULDURU KROKİSİ
EK 7
1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ
PLANI, LEJANTI VE PLAN HÜKÜMLERİ
EK 8
1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI VE
1/1000 ÖLÇEKLİ UYGULAMA İMAR
PLANI
EK 9
1/1000 ÖLÇEKLİ UYGULAMA İMAR
PLANI DEĞİŞİKLİK DİLEKÇESİ
EK 10
1/25.000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİ HARİTASI
VE JEOLOJİK/JEOTEKNİK ETÜT
RAPORU
Muğla İli Bodrum İlçesi Turgutreis Mahallesi
421 Ada/11 Parsel
İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu
İÇİNDEKİLER
EKLER iii
1. AMAÇ VE KAPSAM ................................................................................................................ 4
2. İNCELEME ALANININ TANITILMASI VE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ ............................. 4
2.1. Mekansal Bilgiler-Coğrafi Konum ...................................................................................... 4
2.2. İklim ve Bitki Örtüsü ........................................................................................................... 6
2.3. Sosyo- Ekonomik Bilgiler ................................................................................................... 6
2.4. Arazi Laboratuvar Büro Çalışma Yöntemleri ve Ekipmanları ............................................ 7
3. İNCELEME ALANININ MEVCUT PLAN, YAPILAŞMA DURUMU VE DİĞER
ÇALIŞMALAR .................................................................................................................................... 7
3.1. Tüm Ölçeklerde Mevcut Plan Durumu ve Mevcut Yapılaşma ............................................ 7
2. Mevcut Plana Esas Yerbilimsel Etütler, Sakıncalı Alanlar - Afete Maruz Bölgeler .............. 8
3.3. Taşkın Sahaları, Sit Alanları, Koruma Bölgeleri vb. ........................................................... 8
3.4.Değişik Amaçlı Etütler ve Veriler ........................................................................................ 8
4. JEOMORFOLOJİ ....................................................................................................................... 9
5. JEOLOJİ ..................................................................................................................................... 9
5.1. Genel Jeoloji ........................................................................................................................ 9
5.1.1.Stratigrafi ........................................................................................................................... 10
5.1.2.Yapısal Jeoloji ..................................................................................................................... 11
5.2. İnceleme Alanı Jeolojisi .................................................................................................... 12
6. JEOTEKNİK AMAÇLI ARAŞTIRMA ÇUKURLARI, SONDAJ ÇALIŞMALARI VE
ARAZİ DENEYLERİ ......................................................................................................................... 13
6.1.AraştırmaÇukurları ............................................................................................................. 13
6.2. Sondajlar ............................................................................................................................ 14
6.2.1. Sığ Sondajlar ...................................................................................................................... 14
6.2.2. Derin Sondajlar.................................................................................................................. 15
6.3. Arazi Deneyleri.................................................................................................................. 15
6.4. Heyelan İzleme Çalışmaları ............................................................................................... 17
7. JEOTEKNİK AMAÇLI LABORATUVAR DENEYLERİ ..................................................... 17
7.1. Zemin İndeks- Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi .......................................................... 17
7.2. Zeminlerin Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi .............................................................. 17
7.3.Permeabilite ........................................................................................................................ 17
7.4.Kaya Mekaniği Deneyleri ................................................................................................... 17
8. JEOFİZİK ÇALIŞMALARI ..................................................................................................... 18
8.1. Kulanılan Cihazın Teknik Özellikleri ................................................................................ 18
Alter Müh.Müş.Ltd.Şti. i Eylül 2016

421 Ada/11 Parsel
8.2. Arazideki Ölçüm Düzeni ve Hat Tanımları ....................................................................... 18

8.3. Yüzey Dalgası Yöntemleri................................................................................................... 19
8.3.1. Aktif Kaynaklı Çok-Kanallı Yüzey Dalgası Yöntemi (MASW) .............................................. 19
8.4. Sismik Çalışma Sonucundan Elde Edilen Veriler ................................................................ 28
8.4.1.VP-VS Dalga Hızları : ........................................................................................................... 28
8.4.2. Yoğunluk ( Ɣ– gr/cm3 ): .................................................................................................... 29
8.4.3. Dinamik Elastise ( Young ) Modülü ( E) : .......................................................................... 30
8.4.4. Kayma (Shear) Modülü (G):............................................................................................... 31
8.4.5. BULK Modülü : .................................................................................................................. 32
8.4.6. Poisson Oranı ( Gözeneklilik) ............................................................................................ 32
8.4.7. Zemin Hakim Periyodu(T).................................................................................................. 33
8.4.8. Zemin Hakim Periyoduna Göre Zemin sınıflanması .......................................................... 34
8.4.9. Ortalama Zemin Büyütmesi .............................................................................................. 34
8.4.10. Sökülebirlik : .................................................................................................................... 35
8.5. Sismik parametrelere göre Sıvılaşma analizi ..................................................................... 37
9. ZEMİN VE KAYA TÜRLERİNİN JEOTEKNİK ÖZELLİKLERİ ........................................ 42
9.1. Zemin ve Kaya Türlerinin Sınıflandırılması ...................................................................... 42
9.1.1. Zemin Türleri ..................................................................................................................... 42
9.1.2.Kaya Türlerinin Sınıflandırılması ........................................................................................ 43
9.2. Mühendislik Zonları ve Zemin Profilleri ........................................................................... 44
9.3. Zeminin dinamik-elastik parametreleri .............................................................................. 44
9.4. Şişme-Oturma ve Taşıma Gücü Analizleri ve Değerlendirme .......................................... 44
9.5. Karstlaşma ......................................................................................................................... 47
10. HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER .......................................................................................... 47
10.1. Yer Altı Suyu Durumu..................................................................................................... 47
10.2. Yüzey Suları .................................................................................................................... 47
10.3. İçme ve Kullanma Suyu................................................................................................... 48
11. DOĞAL AFET TEHLİKELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................. 48
11.1. Deprem Durumu .............................................................................................................. 48
11.1.1.Bölgenin deprem tehlikesi ve Risk Analizi........................................................................ 48
11.1.2.Aktif Tektonik ................................................................................................................... 49
11.1.3.Paleosismolojik Çalışmalar ............................................................................................... 50
11.1.4. Sıvılaşma Analizi ve Değerlendirme ................................................................................ 50
11.1.5. Zemin büyütmesi ve hakim periyodunun belirlenmesi .................................................. 54
Alter Müh.Müş.Ltd.Şti. ii Eylül 2016

421 Ada/11 Parsel
11.2. Kütle Hareketleri (Şev Duraysızlığı) ............................................................................... 54

11.3. Su Baskını ........................................................................................................................ 54
11.5. Diğer Doğal Afet Tehlikeleri ........................................................................................... 54
12. İNCELEME ALANININ YERLEŞİME UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ .................... 55
12.1. Uygun Alanlar (UA) ........................................................................................................ 55
12.2. Önlemli Alanlar (ÖA) ...................................................................................................... 55
12.3. Ayrıntılı Jeoteknik Etüt Gerektiren Alanlar (AJE) .......................................................... 55
12.4. Uygun Olmayan Alanlar (UOA) ..................................................................................... 55
13. SONUÇ VE ÖNERİLER .......................................................................................................... 56
14.YARARLANILAN KAYNAKLAR .......................................................................................................... 59
EKLER
EK.1
1. 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası

2. 1/2.000 Ölçekli Jeoloji Haritası ve Boy kesitleri
3. Sondaj logları ve karot/SPT fotoğrafları
4. Labaratuvar Sonuçları
5. 1/1.000 Ölçekli Yerleşime Uygunluk ve Jeoloji Haritası
6. 1/1.000 Ölçekli Eğim Haritası
Alter Müh.Müş.Ltd.Şti. iii Eylül 2016

421 Ada/11 Parsel
1. AMAÇ VE KAPSAM
Muğla ili, Bodrum İlçesi Turgutreis belediyesi sınırları içerisinde oluşan evsel nitelikli
atıksuların arıtılması için ileri derecede Atıksu Arıtma Tesisi yapılması planlanmıştır.
Turgutreis beldesinde oluşan evsel nitelikli atıksular, mevcut durumda arıtılmadan Bodrum
Körfezi’nden derin deniz deşarjı ile uzaklaştırılmaktadır. Turgutreis mahalle merkezi ve civarında
yer alan yerleşimlerin sağlıklı ve sürdürülebilir olarak atıksu hizmetlerinden yararlanabilmesi için
deniz deşarjı öncesinde atıksu arıtımı yapılması gerekmektedir.
Proje bölgesi içerisinde, Turgutreis beldesi yer almaktadır. Ayrıca bölgenin turistik özelliği
nedeniyle bu yerleşim birimlerinde otel, motel, tatil köyü vb. turistik tesislerin yanı sıra, çok
sayıda ikincil yazlık konut bulunmaktadır. Proje bölgesinde yer alan yerleşimlerden kaynaklanan
evsel nitelikli atıksuların arıtımını sağlamak üzere, mevsimsel debi değişimlerini karşılayabilecek
ve mevzuat çerçevesinde belirlenen deşarj kriterlerini sağlayabilecek niteliklere sahip atıksu su
arıtma tesislerinin yapılması planlanmaktadır.
2. İNCELEME ALANININ TANITILMASI VE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ

2.1. Mekansal Bilgiler-Coğrafi Konum
Proje yeri; Muğla ili, Bodrum ilçesi, Turgutreis mahallesi sınırları içerinde 421 Ada / 11
Parsel üzerinde belediyenin mülkiyetinde olan tarla vasıflı alanda Atıksu Arıtma Tesisi yapılması
planlanmıştır.
Bodrum Yarımadası'nın en önemli kentsel merkezi olan Bodrum ilçesi karayolu ile Muğla
il merkezine 130 km. İzmir iline 280 km. uzaklıktadır. Turgutreis mahalle merkezinin yanı sıra
proje bölgesinde İslamhaneleri, Peksimet, Dereköy ve Gümüşlük Mahalleleri de yer almaktadır.
Proje alanı Bodrum ilçesinden, Bodrum-Karabağ yolunun 20. km sindedir. Yol asfalt ve
her mevsim ulaşıma açıktır.
Alter Müh.Müş.Ltd.Şti. 4 Eylül 2016

421 Ada/11 Parsel
Tablo 1. Arıtma Tesisi Yapıları Ağırlık ve Alan Bilgileri
Yapı Adı
01 Izgara Binası ve Giriş Terfi İstasyonu 21 Kimyasal Fosfor Giderim Tankı (1-2)
02 Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu 22 Blower Binası
03 Yağ Toplama Haznesi 23 Çıkış toplama ve Debi Ölçüm Kanalı
04 Kum Tutucu Blover Binası 24 Arıtılmış Su Pompa İstasyonu
05 Giriş Debi Ölçüm Ünitesi 25 Atölye Binası
06 Supernatant (Süzüntü Suyu) Pompa İstasyonu 26 Çamur Susuzlaştırma Binası
07 Anaerobik (Biop) Havuzlar (1-2-3) 27 İdare Binası
08 Havalandırma Havuzları (1-2-3-4) 28 Koku Giderim Ünitesi –Biyofilitre
09 Son Çökeltme Havuzları Debi Dağıtma Yapısı 29 Bekçi Binası
10 Son Çökeltme Havuzları (1-2-3-4) 30 Deniz Deşarj Yapısı
11 Son Çökeltme Köpük Haznesi 31 Geri Devir Debi Ölçüm Ünitesi
12 Geri Devir ve Fazla Çamur Pompa İstasyonu
13 Çamur Dengeleme Tankı Vana Odası
14 Çamur Dengeleme Tankları
15 Trafo Jeneratör Binası
16 Hidrofor Binası
17 Servis Suyu Deposu
18 Mekanik Filitre
19 UV Dezenfeksiyon Ünitesi
20 Yangın Suyu Hidroforu

421 Ada/11 Parsel
Foto 1: Proje alanı genel görünüş
2.2. İklim ve Bitki Örtüsü

Bölge Ege ve Akdeniz iklimlerinin sentezinden oluşan bir iklim özelliğine sahiptir.
Bodrum'da subtropikal kuşak kapsamına giren, Akdeniz iklimi görülmektedir. Akdeniz iklimi, kış
döneminin ılık ve yağışlı, yaz döneminin sıcak ve kurak geçtiği iklimdir. Yarımada olarak mikro
klima alan özelliği göstermektedir. Yaz aylarında neredeyse hiç nem bulunmaz. Kış aylarında ise
nem oranı oldukça düşüktür. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları oldukça ılık ve yağışlıdır.
2.3. Sosyo- Ekonomik Bilgiler

69,034 km2 yüzölçümüne sahip olan Turgutreis’te 1189 ana cadde/sokak; 42598 hane
bulunmaktadır. 11 adet 5 yıldızlı, 16 adet 4 yıldızlı olmak üzere 27 adet büyük otel, çok sayıda
tatil köyü, motel, pansiyon ve yazlık site bulunan Turgutreis’te 9 özel, 3 kamu bankasına ait olmak
üzere toplam 12 banka şubesi; 1 noter, 2 kültür merkezi, 3 sağlık ocağı, 4 özel klinik ve 14 eczane
bulunmaktadır. Ayrıca 29 adet büyük süpermarket mevcuttur. Toplamda 2500’e yakın işyerinin
faaliyet gösterdiği Turgutreis’te yaz mevsimlerinde daha yoğun olmakla birlikte, her mevsimde
canlı bir kent yaşamı göze çarpmaktadır. Sürekli göç alan Turgutreis’in nüfus artış hızı çok yüksek
olup, genç nüfus oranı dikkat çekicidir.
2014 yılı TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre kış nüfusu mücavir
alanlarla birlikte 37700 olan Turgutreis’in nüfusu yaz aylarında 250.000’in üzerine çıkmaktadır.
Bu nüfusta 2. ev sahipliği önemli yer tutmaktadır.

421 Ada/11 Parsel
2.4. Arazi Laboratuvar Büro Çalışma Yöntemleri ve Ekipmanları

Atıksu Arıtma Tesisi’nin yapılacağı arazide gerçekleştirilen zemin etüt çalışmaları
kapsamında saha ve laboratuvar deneyleriyle elde edilen veriler doğrultusunda zemine ait
jeoteknik parametreler belirlenmiştir.
Elde edilen parametreler doğrultusunda yapı yerlerinde taşıma, oturma ve sıvılaşma
hesapları yapılmıştır. Bunlara ek olarak Sismik kırılma ölçümleri de yapılmıştır.
Bu rapor; arazi deneyleri ile sahadan alınan örselenmiş numuneler üzerinde yapılan
laboratuvar deneyleri neticelerine dayanarak oluşturulmuş olup ilgili projenin hesap ve tasarımını
kapsar.
3. İNCELEME ALANININ MEVCUT PLAN, YAPILAŞMA DURUMU
VE DİĞER ÇALIŞMALAR
3.1. Tüm Ölçeklerde Mevcut Plan Durumu ve Mevcut Yapılaşma
Muğla ili, Bodrum ilçesi, Turgutreis beldesi 421 Ada, 11 parsel 30.436,28 m2 de yapılması
planlanan Turgutreis Arıtma tesisi alanı mevcut planda büyük alan kullanımı gerektiren kamu
kuruluş alanı olarak görülmektedir.
Foto 2. Proje Alanı Mevcut Plan Durumu

421 Ada/11 Parsel
Proje Alanı
Foto 3. Çevre düzeni planındaki yeri
2. Mevcut Plana Esas Yerbilimsel Etütler, Sakıncalı Alanlar - Afete Maruz

Bölgeler
Mevcut Plana Esas önceden yapılmış Jeolojik-jeoteknik çalışma yoktur. Bu rapor
kapsamında proje yerine ait detaylı bir Jeolojik ve Jeofizik çalışmaları yaptırılmıştır.
3.3. Taşkın Sahaları, Sit Alanları, Koruma Bölgeleri vb.
Çevre düzeni planında proje alanı taşkın sahaları, sit alanları, koruma bölgeleri içerisinde
kalmamaktadır.
3.4.Değişik Amaçlı Etütler ve Veriler

Proje yerinde yapılmış başka bir etüt çalışması yoktur.

421 Ada/11 Parsel
4. JEOMORFOLOJİ
Proje yeri topoğrafik olarak düz, hafif eğimli, volkanik kökenli alüvyon kesimler
üzerindedir. Muğla Belediyesi tarafından hafriyat depolama alanı olarak kullanılan sahadan yer
yer dolgu malzemeleri alınmıştır. Dolgu malzemesi alınan yerlere inşaat atıkları doldurulmuştur.
Foto 4.Proje alanı
5. JEOLOJİ
5.1. Genel Jeoloji
Projenin yapılacağı alanda magmatik kökenli Andezit-trakiandezit ile düzlüklerde tüf
kökenli alüvyonel seviyeler gözlenmektedir.
Batı Anadolu'da yer alan Bodrum Yarımadası'nda, temeli Paleozoik yaşlı ve 'Güllük
Formasyonu' olarak adlandırılan, konglomera-kumtaşı-şeyl detritik ardalanmalarından meydana
gelen, hafif metamorfik bir birim oluşturur. Mesozoyik yaşlı birimler, Triyas-Liyas yaşlı
dolomotik kireçtaşları (Pazardağı Formasyonu); Liyas-Malm yaşlı siltli-marnlı kireçtaşları
(Karadağ Formasyonu); ve daha üstte Malm-Senomaniyen yaşlı pelajik kireçtaşları (Kışladağı
Formasyonu) ile tüm bu çökelleri üstleyen üst Kretase-Paleosen yaşlı bir vahşi fliş (Bodrum
Formasyonu) ile belirgindirler. Senozoyik kaya birimleri, Eosen-Oligosen yaşlı çökeller
(Koyunbaba Formasyonu) ile başlar. Daha sonra Yarımada da şiddetli bir magmatizma etkin
olarak çeşitli evrelerde plütonik ve volkanik kayaçları oluşturmuştur. İlk kez orta miyosende bir

421 Ada/11 Parsel
monzonit intrüzyonu izlenir. Daha sonra yaygın bir kalkalkalin volkanizma etkin olmuş ve tüf-
aglomera yatakları, andezit-trakiandezit-latit-dasit-riyodasit türde lavlar oluşmuştur. Kabuksal
malzeme ürünü bu kalkalkalin volkanizma belirgin bir süreçten sonra gittikçe, manto ürünü alkali
olivin bazaltik oluşumlara dönüşmüştür. Bu suretle ikinci volkanik evre başlamış olup, bu kez
alkali nitelikte ve dayklar şeklinde bazalt- trakibazalt-trakit türde lavlar oluşmuştur. İnceleme
alanında, volkanizmanın üst miyosende bitiminden sonra, alt pliyosende oluşmuş kireçtaşları
izlenir. Daha sonra kuvaternerde, travertenler, yamaç molozları, alüvyonlar ve olasılıkla komşu
Kos Adası’nda havadan gelen süngertaşı parçaları ve tüfler yer alırlar.
5.1.1.Stratigrafi
Şekil-2 : İnceleme Alanının Sadeleştirilmiş Kolon Kesiti ( Candan, O. , 2002 )
Magmatik kayaçlar:
Proje alanı ve bölgede magmatizma son derece etkin olup, çeşitli evrelerde plütonik ve
volkanik kayaçlar oluşmuştur. Bodrum yarımadasındaki magmatizma oldukça karmaşık ve
ayırtlanması güç olup, ilk kez Orta Miyosende yarımadanın batısında, Kadıkalesi köyü yakınında
bir monzonit intruzyonu ile etkin olmuştur. Ayrıca ikinci bir intrüzyon da Tülüce adasında

421 Ada/11 Parsel
izlenmiştir. Her iki mevkiide de kayaç monzonitik türde olup, gri-yeşil renkli, çok sert ve
kompakttır.
Orta Miyosen yaşta kalkalkalin lavlarda incelemeler yapmış ve genellikle trakiandezitik
türde olduklarını belirtmişlerdir. Bodrum kalkalkalin lavları Orta-Üst Miyosende oluştuktan sonra,
volkanizmanın bitiminden bir süre sonra, akarsular aracılığıyle volkanik yüzleklerden koparılan
kırıntılar uzak mesafelere taşınmış ve Milas, Turgutreis, Yatağan, Çine, Muğla ve Ören
dolaylarındaki karasal Neojen havzalarında çökelime katılarak tüfit düzeyleri oluşturmuşlardır. Bu
yörelerde tüfitlerin geniş yer aldığı Neojen havzalarında hiç bir volkanik merkez ve lav yüzleği
bulunmayışı nedeniyle bu tüfitlerin Bodrum'dan akarsularla taşınmış olmaları gerekir. Ancak,
bölgede Muğla-Yatağan arasındaki Neojen çökellerinde ayrıntılı sedimantolojik incelemeler yapan
bazı araştırıcılar, bu tüfit düzeylerinin Bodrum yarımadasındaki volkanik merkezlerden şiddetli
patlamalarla ince piroklastiklerin geniş alanlara havadan yayılmaları ve rüzgârlarla sürüklenmeleri
sonucu oluştuklarını öne sürmektedirler.
Söz konusu edilen bu birinci volkanik evre ile önce şiddetli patlayıcı volkanlar, çeşitli
piroklastikler oluşturmuş, bu piroklastikler geniş bir alana yayılmış ve bir süre sonra kalkalkalin
nitelikli lavlar çıkmışlardır. Miyosen ortası başlayan bu kabuksal malzeme ürünü kalkalkalin
volkanizma belirgin bir süreçten sonra, gittikçe manto ürünü alkali olivin bazaltik oluşumlara
dönüşmüştür.
Bu surette ikinci volkanik evre başlamış olup, bu kez alkali nitelikli ve küçük dayklar
şeklinde bazaltik, trakibazaltik ve trakitik lavlar oluşmuştur. Bu daykların yanı sıra ender olarak da
diyorit porfirit, siyenit-aplit porfir, siyenit ve hornblend siyenit olarak adlanabilecek türde dayklar
da gözlenmektedir, ikinci volkanik evreye ait tüm dayklar KB-GD yönde faylar boyunca
dizilmişlerdir. Gerek birinci, gerekse ikinci evre lavlarından çeşitli örnekler alınarak kimyasal
analizleri yaptırılmış ve birinci evre volkanitlerinin kalkalkalin oldukları, ikinci evre
volkanitlerinin ise alkali nitelikli oldukları belirlenmiştir.
Alüvyon:
Proje yerinde alüvyonel birimler hakim olup, alüvyon kökenli volkanik kökenlidir.
karbonat konkresyonlu, ince karbonat çakıllı, kil içerikli silt-ince kum karakterlidir. Tüfler yer yer
gevşek yapıda derinlere doğru tüfitleşmektedir.
5.1.2.Yapısal Jeoloji
Proje yeri ve çevresi günümüzde tansiyon kuvvetleri rejimi altındadır ve çekim fayları
(Eğim atımlı normal fay) meydana gelmiştir. Ancak horst bölgelerinde (İki graben arasında)

421 Ada/11 Parsel
kompresif kuvvetler etkisiyle ters faylar meydana gelmiştir. Bu özellikten anlaşılacağı üzere 1.
Deprem Kuşağı’nda yer almıştır. Bölgenin genel jeolojik haritası ve diri fay haritaları
incelendiğinde, bölgenin karmaşık bir yapı sunduğu görülmektedir.
Ege graben sistemi, Kuzey Anadolu Fayı ile Batı Anadolu'daki çekme rejiminin etkisi
altında bulunmaktadır. Bu nedenle, bu bölgede oluşmuş depremlerin odak mekanizmaları, hem
normal hem de yatay bileşenlerin hakim oldukları birleşik fay çözümleri vermiştir. Özet olarak;
Miosen’de yükselen dağ blokları arasında KD-GB ve KB-GD doğrultulu çöküntü havzaları
oluşmuş ve bunların tabanları göllerle kaplanmıştır. İkinci aşamada ise, yükselmeye devam eden
dağ blokları arasındaki Miosen yaşlı gölsel sediman istifleride parçalanmış, graben içinde
grabenler gelişmiştir. Bu dönemin önemli bir özelliği de, batı-doğu doğrultulu yeni grabenlerin
oluşumudur. Faylar başlıca iki doğrultuda izlenmiştir. KD-GB doğrultulu yaşlı faylar ve KB-GD
doğrultulu genç faylar. Alüvyon ve yamaç molozu dışındaki tüm birimlerin allokton oluşu ve
birçok tektonik evreden geçmiş olmaları, bu birimlerin birçok kez faylanmasına sebep olmuştur.
5.2. İnceleme Alanı Jeolojisi

Turgutreis Arıtma tesisinin yapılması planlanan yer Muğla belediyesine ait depolama alanı
olarak kullanılmaktadır.
Proje yerinde yapılan yüzey gözlemleri ve edinilen bilgiler doğrultusunda yapı yerlerinin
geleceği temel birimlerin zemin parametrelerini belirlemek amacıyla 7 noktada temel sondaj
çalışmaları yaptırılmıştır. Proje yerinde 4 adet 15,00 m (SK-1, SK-4, SK-5, SK-7) derinliğinde,
2 adet 20,00 m (SK-2, SK-3) derinliğinde ve 1 adet 16,50 m (SK-6) derinliğinde temel araştırma
sondaj kuyusu açılmıştır.
Bu çalışmalara ek olarak dolgu kesimlerin ve alüvyon kesimlerin kalınlıklarını belirlemek
amacıyla 2 yerden Sismik MASW çalışması yaptırılmıştır.
Yapılan çalışmalar doğrultusunda dolgu, alüvyon ve kaya kesimler belirlenmiştir. Bu
doğrultuda yapı yükleri ile zeminin taşıma gücü, oturma ve sıvılaşma hesapları yapılarak kazı
temel derinlikleri belirlenmiştir.

421 Ada/11 Parsel
6. JEOTEKNİK AMAÇLI ARAŞTIRMA ÇUKURLARI, SONDAJ

ÇALIŞMALARI VE ARAZİ DENEYLERİ
6.1.AraştırmaÇukurları
Proje alanından dolgu malzemesi olarak malzeme alımları olmuştur. Alüvyon birimlerde
yaklaşık 6 m ye varan derinlikte geniş çaplı çukur mevcuttur. Bu çukur Araştırma çukuru olarak
değerlendirilmiş olup, volkanik kökenli alüvyon seviyeler çukur duvarları boyunca belirgin olarak
gözlenmektedir. Bu sebepten dolayı ek araştırma çukurları açılmamıştır.
Foto 5: Proje alanından malzeme alınmış çukur

421 Ada/11 Parsel
6.2. Sondajlar
Şekil 1. Turgutreis Arıtma Tesisi Vaziyet Planı
6.2.1. Sığ Sondajlar
İnceleme alanında jeolojik ve jeoteknik özelliklerini incelemek ve arazinin jeolojik kesitini

çıkarmak amacıyla atıksu arıtma tesisinin oturacağı alanda derinliği 15,00 m (SK-1, SK-4, SK-5,
SK-7), 20,00 m (SK-2, SK-3) ve 16,50 m (SK-6) derinliklerinde olan toplam 7 adet temel
araştırma sondaj kuyusu açılmıştır.
Yapılan sondajlara ait fotoğraflar (arazinin genel görünümü, temel sondaj çalışmaları SPT
numune ve karot) ile temel zemin sondajına ait loglar rapor ekinde verilmiştir.
İnceleme alanında jeoteknik çalışmalar için arazi içerisinde yapılan temel sondaj
çalışmalarından alınan SPT ve karot numuneleri zemin mekaniği laboratuvarına gönderilmiş,
uygun deneyler yaptırılmış ve ilgili yöntemlerle taşıma gücü parametreleri hesaplanmıştır.

421 Ada/11 Parsel
Tablo 2. Arıtma Tesisi Sondaj kuyuları
SONDAJ KUYUSU LOKASYON ve DERİNLİK

KUYU KOORDİNAT Derinlik YASS KUYU KOORDİNAT Derinlik YASS
NO Y X (m) (m) NO Y X (m) (m)
SK-1 523953 4096958 15,00 6,10 SK-5 523992 4096858 15,00 6,70
SK-2 524011 4096940 20,00 8,00 SK-6 523941 4096842 16,50 6,00
SK-3 524043 4096974 20,00 6,50 SK-7 523907 4096885 15,00 7,10
SK-4 524014 4096903 15,00 7,80
6.2.2. Derin Sondajlar
Yapı yerleri ve temel kazıları için derin sondaj yapılmasına gerek duyulmamıştır.
6.3. Arazi Deneyleri

Proje yerinde zeminin taşıma gücü ve fiziksel özelliklerini belirlemek amacıyla arazide
Standart Penetrasyon Testi deneyleri yapılmıştır. Alınan darbe değerleri ile SPT-N değerleri
hesaplanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda Sondaj logları hazırlanmıştır.
SPT-N değerlerinde; enerji, tij, iç tüp-gömlek, kuyu çapı, su ve örtü yükü düzeltmeleri
yapılmıştır.
Uygulanan temel zemin sondajları neticesinde proje yerine ait jeolojisi ve jeoteknik
hakkında detaylı bilgiler edinilmiştir. Bölgenin ve inceleme alanının jeoloji haritası ve jeolojik
kesiti ekte verilmiştir.
Proje yerinde açılan tüm kuyulardan alınan SPT numuneleri üzerinde yapılan laboratuvar
verilerine göre; Su İçeriği % 19,0-28,9 arasında değişmektedir. Tüm SPT numuneleri üzerinde
kıvam limitleri deneyleri yapılmış olup tüm numuneler NP olarak belirlenmiş SM (siltli kum)
karakterlidir.

421 Ada/11 Parsel
Tablo 3 . Temel Sondaj Kuyularına Ait SPT değerleri
Sondaj SPT-N Sondaj Derinlik SPT-N

Derinlik (m) Açıklama SPT-N Açıklama SPT-N
No DÜZELTME No (m) DÜZELTME
0,00 -1,50 35 27,46 0,00-1,50
1,50-3,00 24 19,77 1,50-3,00
3,00-4,50 28 20,36 3,00-4,50
4,50-6,00 25 19,27 4,50-6,00 15 12,84
Alüvyon
6,00-7,50 29 19,56 6,00-7,50 15 11,98
SK-1
7,50-9,00 38 21,77 7,50-9,00 19 14,26
Alüvyon
SK-2
9,00-10,50 40 21,29 9,00-10,50 24 15,61
10,50-12,00 46 22,25 10,50-12,00 40 20,23
12,00-13,50 43 20,25 12,00-13,50 34 17,35
13,50-15,00 50 21,51 13,50-15,00 42 19,05
0,00-1,50 12 10,69 15,00-16,50 44 18,84
1,50-3,00 6 4,94 16,50-18,00 52 20,35
Dolgu
3,00-4,50 7 5,53 18,00-19,50 58 21,20

4,50-6,00 8 6,85 0,00-1,50 Dolgu
6,00-7,50 13 10,38 1,50-3,00 11 9,06
7,50-9,00 23 16,14 3,00-4,50 19 15,01
SK-3
9,00-10,50 22 14,91 4,50-6,00 Alüvyon 14 11,99

10,50-12,00 37 19,22 6,00-7,50 14 11,18
SK-4
Alüvyon
12,00-13,50 46 21,21 7,50-9,00 50 37,53

13,50-15,00 54 22,73 9,00-10,50
15,00-16,50 58 22,96 10,50-12,00
Andezit
16,50-18,00 50 19,79 12,00-13,50
18,00-19,50 61 22,02 13,50-15,00
0,00-1,50 15 13,36 0,00-1,50 39 29,24
1,50-3,00 19 15,65 1,50-3,00 43 28,00
3,00-4,50 21 16,59 3,00-4,50 48 28,26
4,50-6,00 32 22,26 4,50-6,00 35 23,55
Alüvyon
6,00-7,50 29 19,56 6,00-7,50 Alüvyon 32 20,76

SK-5
SK-6
7,50-9,00 26 17,26 7,50-9,00 10 7,51

9,00-10,50 28 17,03 9,00-10,50 21 14,55
10,50-12,00 32 17,53 10,50-12,00 56 25,62
12,00-13,50 50 R 38,56 12,00-13,50 42 19,92
13,50-15,00 50 R 36,87 13,50-15,00 Andezit
0,00-1,50 44 31,47
1,50-3,00 53 32,12
3,00-4,50 49 28,65
Alüvyon
4,50-6,00 38 24,83
6,00-7,50 48 27,15
SK-7
7,50-9,00 47 25,14
9,00-10,50 54 26,26
10,50-12,00 50 R 40,45
12,00-13,50
Andezit
13,50-15,00

421 Ada/11 Parsel
6.4. Heyelan İzleme Çalışmaları

Bu konuda bir çalışma yapılması gerek duyulmamıştır. Proje alanında topoğrafik eğim
%5-7 arasındadır.
7. JEOTEKNİK AMAÇLI LABORATUVAR DENEYLERİ

7.1. Zemin İndeks- Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi
İnceleme alanında uygulanan temel zemin sondaj kuyularından alınan SPT numuneler
üzerinde laboratuar ortamında yapılan analiz sonuçlarına göre tespit edilen fiziksel özellikler; Su
içeriği, kıvam limitleri, tane boyu dağılımıdır.
7.2. Zeminlerin Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Sondaj kuyularından alınmış olan SPT numuneleri üzerinde yapılan kıvam limitlerinde
tüm numuneler nonplastik olarak belirlenmiştir. Zemin sınıflama deneylerine göre numuneler
genel olarak SM (siltli kum) olarak belirlenmiştir.
7.3.Permeabilite
Geçirimliliğe yönelik bir çalışma yapılmasına gerek görülmemiştir.
7.4.Kaya Mekaniği Deneyleri

Proje alanı temelinde taşıyıcı tabaka olarak açılan kuyulardan SK-4 te 9,00 m de, SK-6
no’lu kuyuda 13,50 m de ve SK-7 no’lu kuyuda ise 12,00 m de kaya zemine (andezit) girilmiştir.
Proje alanında yapılan temel sondaj çalışmalarında SK-5/ 13,75 – 15,00 m arasından ve
SK-6 / 14,50-16,50 m ler arasından alınan karot kaya numuneleri üzerinde yapılan tek eksenli
basınç deneyleri sonucuna göre ;
Tek Eksenli Basınç Dayanımı, Kaya kalitesi(RQD) ve Kütle Faktörü(J) ilişkisinden emniyetli
taşıma gücü bulunmaktadır. RQD değerine göre kütle faktörü aşağıda verilen tablodan belirlenmektedir
(Şekercioğlu-2007).
Kayaç Kalite Sınıflaması RQD % Kütle Faktörü (J)

Çok Zayıf 0-25 <0,2
Zayıf 25-50 0.2
Orta 50-75 0.2-0.5
İyi 75-90 0.5-0.8
Çok İyi 90-100 0.8-1.0

421 Ada/11 Parsel
SK-5 ; qu :130,50 kg/cm2, Birim hacim ağırlık : 2,432 gr/cm3

SK-6 ; qu :145,90 kg/cm2, Birim hacim ağırlık : 2,411 gr/cm3 olup,
RQD 25-50’ e göre kütle faktörü J=0.2 alınarak emniyetli taşıma gücü; q(a)= J * qu
bağıntısından SK-5 de q(a)= 0.2*130,50 kg/cm2, q(a)=26,1 kg/cm2 ve SK-6 da ise q(a)=
0.2*145,90 kg/cm2, q(a)=29,18 kg/cm2 olarak andezitin taşıma gücü bulunmuştur.
8. JEOFİZİK ÇALIŞMALARI
8.1. Kulanılan Cihazın Teknik Özellikleri
Bu etütte İtalya yapımı SARA DOREMİ cihazı kullanılmıştır. Sistem otomatik
örnekleme ve gösterim yapabilen 12 adet sinyal artırıcı , bir balyoz, 12 adet düşey jeofon (4,5
Hz.), kablolar ve özel bağlantı üniteleri ve çok kanallı olarak otomatik sinyal grafiği verebilen bir
optik üniteden oluşmaktadır.
8.2. Arazideki Ölçüm Düzeni ve Hat Tanımları

Bodrum ilçesi, Turgutreis Mahallesi, 421 ada,11 parsel üzerinde yapılan 2 adet sismik
MASW profil çalışmasında jeofon aralıkları 1,00m. olarak alınmıştır. Enerji kaynağı olarak 10 kg.
ağırlığında ve alet ile bağlantılı özel çekiç kullanılmaktadır. Bu çekiç üzerinde bir alıcı (triger ),
vuruş anını alete sıfır zamanı olarak kaydetmekte ve sismik kaydı başlatmaktadır. Sinyal
biriktirmeli bu alet, bu özelliği nedeniyle tüm jeofonlara yeterli sinyal gidinceye kadar, çekiçle
oluşturulan dalgaları biriktirebilmektedir. Böylece, tüm jeofonlar boyunca kayıt alınabilmesi
sağlanabilmektedir. Titreşimlerin yeraltına daha iyi iletebilmesi amacıyla, yerde açılan çukur
içerisinde iyice yerleştirilmiş metal plaka üzerine vurulmaktadır.
Düşey ( P ) jeofon olarak BTSK marka jeofonlar kullanılmıştır. Bu jeofonlar, özel bir
kablo aracılığıyla aletle bağlantılandırılarak, aldıkları kayıtları alete iletirler.
Ölçülen değerle ‘’Seismager” yazılımı kullanılarak 2B olarak modellenmiştir. Sismik

profillere ait 2B Vs hız kesiti EK’lerde sırasıyla gösterilmektedir.

421 Ada/11 Parsel
MASW-1
MASW-2
Foto 6.Sismik Serim Yerleri
8.3. Yüzey Dalgası Yöntemleri

8.3.1. Aktif Kaynaklı Çok-Kanallı Yüzey Dalgası Yöntemi (MASW)
Aktif kaynaklı yüzey dalgası çalışmaları üç temel aşamada gerçekleştirilir. Bu aşamalar;

veri toplama, dispersiyon eğrisinin elde edilmesi ve ters çözüm işlemiyle Vs dağılımının
belirlenmesidir. Veri toplamada kullanılan arazi düzeni ve ölçü alımı, sismik kırılma yöntemiyle
benzerlik gösterir. Kullanılan serim uzunluğu, kayıt edilebilecek en büyük dalga boyu ile ilişkili
olduğundan araştırma derinliğini belirler. Jeofon aralığı, kayıt edilebilecek en küçük dalga boyu
ile ilişkilidir. Bu nedenle, jeofon aralığı doğrudan sığ araştırma derinliğinin çözünürlüğünü
etkileyen bir değişkendir. Uygulamada yaygın olarak, doğrusal dizilim ve eşit jeofon aralığı
kullanılır. Bununla birlikte, jeofonlar arası mesafenin eşit alınmaması ve jeofonların artan
mesafeyle dizilmesi, dispersiyon görüntüsü çözünürlüğünü arttırır. MASW yönteminde kaynak
olarak balyoz, çekiç, patlatma veya ağırlık düşürme gibi geçici enerji üreten kaynaklar kullanılır.
Bu tür kaynaklar, hızlı veri toplama sağlarken, frekans içeriğinin çoğu durumda zayıf olmasından
dolayı sınırlı çalışma olanağı sağlar. Belirli frekans aralığında harmonik dalga üretici kaynaklar
geçici kaynaklara göre özellikle düşük frekanslarda daha iyi enerji oluşturur. Veri toplamada,
genel olarak 1-2 ms örnekleme aralığı kullanılarak 1 s süresince veri toplanması, Vs değişimin
belirlenmesi için yeterlidir.

421 Ada/11 Parsel
Aktif kaynaklı, yüzey dalgası yöntemlerinde dispersiyon eğrisinin belirlenmesi için farklı
sayısal yöntemler geliştirilmiştir. Geliştirilen bu sayısal yöntemlerin tamamı, zaman-uzaklık (t,x)
ortamında elde edilen verinin spektral özelliklerinin belirlenmesine dayanır. Kullanılan sayısal
yöntemler arasında frekans-dalgasayısı (f-k), kesişme zamanı-yavaşlık (t-p), faz kaydırma (phase
shifting) veya uzaysal özilişki (SPAC) dönüşümleri yaygın kullanılan yöntemlerdir (Okada, 2003;
Park vd., 2004). Her bir tabakanın kalınlığı, yoğunluğu, P ve S-dalgası hız değerlerinin
tanımlandığı bir yer altı modeli için yeryüzeyindeki alıcı noktalarında kuramsal yüzey dalgası
hesaplanarak, dispersiyon eğrisi belirlenir. Kuramsal dispersiyon eğrisinin sayısal
hesaplanmasında Thomson-Haskel yöntemi (Thomson, 1950; Haskell, 1953) veya bu yöntemi
esas alarak geliştirilen sıkılık dizeyi yöntemi (Kausel ve Roësset, 1981), ya da sonlu farklar
(Hossian ve Drnevich, 1989), Gren fonksiyonları (Hisada, 1995) gibi sayısal çözüm yöntemleri
kullanılır. Ters-çözüm işlemi için en küçük kareler yöntemi tabanlı algoritmaların (Calderon-
Macias vd., 2000) yanısına genetik algoritma ve yapay sinir ağları (Santamarina ve Fratta, 1998),
Monte Carlo yöntemi (Scales ve Tenorio, 2001) kullanılan diğer algoritmalardır.

421 Ada/11 Parsel
Şekil 2. Serim 1 Vp Hızı Kırılma İlk Varış Zamanları

421 Ada/11 Parsel
Şekil 3. Serim 1 Vp hızı Tomografi kesiti

421 Ada/11 Parsel
Şekil 4. Serim 1 Dispersiyon Eğrisi
Şekil 5.Serim 1 Derinliğe bağlı Vs hız Kesiti

421 Ada/11 Parsel
Şekil 6.Vs Dispersiyon Eğrisi

421 Ada/11 Parsel
Şekil 7. Serim 2 Vp Hızı Kırılma İlk Varış Zamanları

421 Ada/11 Parsel
Şekil 8. Serim 2 Vp hızı Tomografi kesiti

421 Ada/11 Parsel
Şekil 9. Serim 2 Dispersiyon Eğrisi
Şekil 10. Serim 2 Derinliğe bağlı Vs hız Kesiti

421 Ada/11 Parsel
8.4. Sismik Çalışma Sonucundan Elde Edilen Veriler
Sismik hızlar bir zeminin yoğunluğuna ve elastik parametrelere bağlıdır. Elastik

Parametreler ise zeminin litolojisine, yani zeminin mineral bileşimine, tane büyüklüğüne, tane
dağılımına gözenekliliğe, gözeneği dolduran sıvının türüne ve miktarına, sıklığına, maruz kaldığı
basınçlara ve jeolojik geçmişine bağlıdır.
Arazide Elde Edilen Sismik Hızların Değerlendirilmesi:
Yoğunluk
D Tabaka H Tabaka Vp/Vs Poison Kayma Elastisite Bulk
Vp (m/sn) Vs (m/sn) T0 Z.B. Vs30
Alt Sınırı Kalınlığı Oranı Oranı Modülü Modülü Modülü
2.5 2.5 650 253 2.57 1.57 0.41 1002 2827 5277
4.5 2 780 328 2.38 1.64 0.39 1763 4909 7617
MASW-1 0.45 1.82 418.3
11 6.5 1250 384 3.26 1.84 0.45 2718 7871 25177
1380 489 2.82 1.89 0.43 4518 12905 29958
Yoğunluk
D Tabaka H Tabaka Vp/Vs Poison Kayma Elastisite Bulk

Vp (m/sn) Vs (m/sn) T0 Z.B. Vs30
Alt Sınırı Kalınlığı Oranı Oranı Modülü Modülü Modülü
3.5 3.5 580 274 2.12 1.52 0.36 1142 3098 3595
6.8 3.3 850 322 2.64 1.67 0.42 1736 4916 9780
MASW-2 0.46 1.84 409.1
11.2 4.4 1100 398 2.76 1.79 0.42 2828 8058 17831
1250 478 2.62 1.84 0.41 4212 11913 23186
8.4.1.VP-VS Dalga Hızları :
Tablo 4. Kohezyonlu Zeminlerin Vs Hızlarına Göre Sınıflandırılması ( Özaydın, 1982 )
S Dalga Hızı (m/sn) Zemin Durumu
< 200 Yumuşak –Orta Katı
200-300 Katı
300-500 Çok Katı
500-750 Sert
Tablo 5: Kohezyonsuz Zeminlerin Vs Hızlarına Göre Sınıflandırılması ( Özaydın, 1982 )
S Dalga Hızı (m/sn) Zemin Durumu

< 300 Gevşek
300-600 Orta Sıkı
600-800 Sıkı
800-1000 Çok Sıkı

421 Ada/11 Parsel
Tabaka Tabaka Zemin Durumu

Vs
Sayısı Derinliği (Kohezyonsuz)
1 2.5 253 Gevşek
2 4.5 328 Orta Sıkı
MASW-1
3 11 384 Orta Sıkı
4 489 Orta Sıkı
Tabaka Tabaka Zemin Durumu

Vs
Sayısı Derinliği (Kohezyonsuz)
1 3.5 274 Gevşek
MASW-2
4 478 Orta Sıkı
Bu sismik hızlara göre zeminimiz; Kohezyonsuz Zeminlerin Vs hızlarına göre 2,5-3,5

metrelere kadar gevşek, bu metrelerden sonra orta sıkı olarak sınıflandırılmıştır.
8.4.2. Yoğunluk ( Ɣ– gr/cm3 ):

Sismik P dalgası hızına bağlı olarak hesaplanan bu parametre ortamın (hızın ait olduğu
tabakanın) ortalama yoğunluğunu vermektedir. Ortalama %2-3 olabilen P hızına aithata payı ve
formüldeki standart sapma da dikkate alınarak diğer parametreler %15 gibi bir hata aralığı içinde
değerlendirilmelidir.
  1,6  0,2.
Vp   0,31.Vp 0, 25
1000
Tablo. 6. Zemin birimlerin yoğunluk sınıflaması (Keçeli,1990).
YOĞUNLUK-d(gr/cm3) TANIMLAMA
<1.20 Çok düşük
1.20 – 1.40 Düşük
1.40 – 1.90 Orta
1.90-2.20 Yüksek
>2.20 Çok yüksek

421 Ada/11 Parsel
Tabaka Tabaka Yoğunluk

Yoğunluk
Sayısı Alt Sınırı Sınıflaması
1 2.5 1.57 Orta

2 4.5 1.64 Orta
MASW-1
3 11 1.84 Orta
4 1.89 Orta
Tabaka Tabaka Yoğunluk

Yoğunluk
Sayısı Alt Sınırı Sınıflaması
1 3.5 1.52 Orta

2 6.8 1.67 Orta
MASW-2
3 11.2 1.79 Orta
4 1.84 Orta
Bu sismik hızlara göre zeminimiz; orta yoğunluklu olarak sınıflandırılmıştır.
8.4.3. Dinamik Elastise ( Young ) Modülü ( E) :

Zeminin sertlik ve çimentolaşma derecesinin bir göstergesidir. Mühendislik özeliklerinin
belirlenmesinde önemlidir.
E=G((3(Vp)2_4(Vs) 2)/((Vp) 2_(Vs) 2)) ( kg/cm2)

2
Elastisite Modülü- E-( kg/cm ) DAYANIM
<1000 Çok zayıf
1000-5000 Zayıf
5000-10000 Orta
10000-30000 Sağlam
>30000 Çok Sağlam
Tablo 7. Elastise Modülü değerlerine göre zemin yada kayaçların dayanımı ( Keçeli,1990)
*Dinamik Elastisite Modülüne Göre Zemin Sınıflanması
Elastisite Modülü; zeminin dayanıklılığını, sertliğini gösterir.0-2000 kg/cm2 gevşek, 2000-10000

kg/cm2 arası orta sağlam ( bozuşmuş), 10000-30000 kg/cm2 arası sağlam ve 30000 kg/cm2 üzeri sağlam
olduğunu gösterir.( Ercan vd.2001, Özçep 2005, Tezcan vd.2006)
Tabaka Tabaka Elastisite

Dayanım
Sayısı Alt Sınırı Modülü
1 2.5 2827 Zayıf
2 4.5 4909 Zayıf
MASW-1
3 11 7871 Orta
4 12905 Sağlam

421 Ada/11 Parsel
Tabaka Tabaka Elastisite

Dayanım
1 3.5 3098 Zayıf
2 6.8 4916 Zayıf
MASW-2
3 11.2 8058 Orta
4 11913 Sağlam
Elastisite modüllerinin değerlerine göre Serim 1 de zemin 4,5 m ye kadar zayıf, 4,5-11 m arasında
orta, 11,0 m den sonra sağlam dayanımlı olarak, Serim 2 de 6,8 m ye kadar zayıf, 6,8-11,2 m arasında
orta, 11,2 m den sonra sağlam dayanımlı olarak sınıflandırılmıştır.
8.4.4. Kayma (Shear) Modülü (G):

Zeminin katılık ve makaslamaya karşı direncinin bir göstergesidir. Zeminin kayma mukavemeti
dayanabileceği en büyük makaslama (kayma) gerilmesi olarak tanımlanır ve zemininin neden olabileceği
deprem hasarlarını tahmin etmede önemli bir elastik parametredir.
G=(d)(Vs)2/100 (kg/cm2) D : yogunluk Vs: Enine Dalga Hızı
Kayma Modülü (kg/cm2) Dayanım

<400 Çok Zayıf
400-1500 Zayıf
1500-3000 Orta
3000-10000 Sağlam
>10000 Çok Sağlam
Tablo 8. Kayma Modulüne Göre Zemin sınıflaması :
Kayma Modülü; zeminin yatay kuvvetlere karşı direncini belirler.0-600 kg/cm2 gevşek, 600-3000
kg/cm2 arası orta sağlam, 3000-10000 kg/cm2 arası sağlam ve 10000 kg/cm2 Üzeri ise çok sağlam olduğunu
gösterir.( Ercan vd.2001, Özçep 2005,Tezcan vd.2006)
Tabaka Tabaka Kayma

Dayanım
1 2.5 1002 Zayıf
2 4.5 1763 Orta
MASW-1
3 11 2718 Orta
4 4518 Sağlam
Tabaka Tabaka Kayma

Dayanım
1 3.5 1142 Zayıf
2 6.8 1736 Orta
MASW-2
3 11.2 2828 Orta
4 4212 Sağlam

421 Ada/11 Parsel
Kayma modüllerinin değerlerine göre Serim 1 de zemin 2,5 m ye kadar zayıf, 2,5-11,0 m
arasında orta, 11,0 m den sonra sağlam dayanımlı olarak, Serim 2 de 3,5 m ye kadar zayıf, 3,5-
11,2 m arasında orta, 11,2 m den sonra sağlam dayanımlı olarak sınıflandırılmıştır.
8.4.5. BULK Modülü :
Sıkışmazlık modülü olarakta bilinir ve ortamın sıkışmazlığını gösterir. Sertlik artıkça

taşıma gücü değeri artar. Basit bir hidrostatik basınç altındaki gerilme –deformasyon oranının bir
ölçüşüdür. Burada gerime basınç, deformasyon ise hacimce değişme miktarıdır.
K =p(Vp2-4/3 Vs2)/g kg/cm3

3)
Bulk Modülü (K , kg/cm Sıkışmazlık
<400 Çok Az
400-10000 Az
10000-40000 Orta
40000-100000 Yüksek
>100000 Çok Yüksek
Tablo 9. Bulk modülne göre zemin dayanımı
Tabaka Tabaka Bulk

Sıkışma
1 2.5 5277 Az
2 4.5 7617 Az
MASW-1
3 11 25177 Orta
4 29958 Orta
Tabaka Tabaka Bulk

Sıkışma
1 3.5 3595 Az
2 6.8 9780 Az
MASW-2
3 11.2 17831 Orta
4 23186 Orta
Bulk modülerinin değerlerine göre zeminde sıkışma az-orta olarak belirlenmiştir.
8.4.6. Poisson Oranı ( Gözeneklilik)
Poisson oranı, çok sert metamorfik birimlerin dışındaki genç birimlerde, kırıklı, gevşek
çimentolu bozuşmuş birimlerde hiçbir zaman negatif elde edilmez.
Q= ( Vp2 -2 Vs2 )/2 (Vp2 -Vs2) ( Birimsiz)

421 Ada/11 Parsel
Poisson Oranı Tanımlama

0,35-0,50 Gözenekli
0,25-0,35 Sıkı
0-0,25 Çok Sıkı
Tablo 10.Poisson oranlarına göre Sıkılık ( Ercan vd.2001, Özçep 2005, Tezcan vd.2006)
Poisson oranı ;0-0,25 arası gözeneksiz, 0.25-0,35 arası orta derecede gözenekli, 0.35-0,50 arası
gözenekli olduğunu göstermektedir.
Tabaka Tabaka Poison Poison Oranı

Sayısı Alt Sınırı Oranı Sınıflaması
1 2.5 0.41 Gözenekli
MASW-1
3 11 0.45 Gözenekli
4 0.43 Gözenekli
Tabaka Tabaka Poison Poison Oranı

Sayısı Alt Sınırı Oranı Sınıflaması
MASW-2
4 0.41 Gözenekli
8.4.7. Zemin Hakim Periyodu(T)
Gevşek yerlerde zemin ortamlarında salınma yavaş, sıkı ve kayalıklı ortamlarda hızlıdır.
Hızlı salınan yerlerde az katlı yapılar, yavaş salınan yerlerde çok katlı yapılar etkilenir. Bu durum
üst yapının ağırlığı ile ilgili bir kavramdır. İvmenin büyük olduğu yerlerde çok katlı yapılar, küçük
olduğu yerlerde az katlı yapılar etkilenir. Gevşek yerlerde ivme büyük, kaya ortamlarda küçüktür.
Sağlam kaya tabaka üzerinde bulunan yumuşak bir zemin tabakasının küçük sönümsüz
titreşimler için hakim titreşim periyodu (T) vardır ve aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
T=Ʃ(Hi/ Vsi)
Burada H: Tabaka Kalınlığı ; Vs ise S-dalga hızıdır.
To=(4*H1/Vs1)+(4*(50-H1)/Vs2) hesaplanır.
Zemin hakim titreşim periyodunun üst sınır değeri ortalama T:0,45-0,46 sn arasında
hesaplanmıştır. Bu değer sahanın teknik girişim öncesi halinin değeridir. Sarsıntıya çok duyarlı
yerlerde az katlı yapılaşma, sarsıntıya az duyarlı yerlerde çok katlı yapılaşma önerilir.

421 Ada/11 Parsel
8.4.8. Zemin Hakim Periyoduna Göre Zemin sınıflanması
Zeminin Spekturum Karakteristik Periyotları Ta=0.15, Tb=0.60 saniyedir. Aynı zamanda Tb

zemin hakim titreşim periyotudur. Zemin Hakim titreşim periyodunun üst sınır değeri ortamın
T:0,45-0,46 sn arasında hesaplanmıştır.
Yerel zemin sınıfı TA (saniye) TB (saniye)

Z1 0.10 0.30
Z2 0.15 0.40
Z3 0.15 0.60
Z4 0.20 0.90
Tablo 11.Zemin Hakim Periyoduna Göre Zemin sınıflanması
8.4.9. Ortalama Zemin Büyütmesi
Genellikle daha genç ve yumuşak olan zeminler, pekleşmiş zeminlere ve taban kayaya
oranla yer hareketini büyütmektedir. Sığ yer yapısının yer hareketi spekturumuna etkisinin
belirlenmesi açısından önemli olan bu olgu, zemin büyütmesi olarak tanımlanmaktadır. Zemin
hakim titreşim periyotu ise zemin büyütmesinin gözlendiği periyotu ifade etmektedir ve zemin-
yapı etkileşimi açısından önemli bir parametredir.
Tablo 12. S dalga hızı ve göreceli büyütme faktörü arasındaki ilişkiler
ARAŞTIRICILAR İLİŞKİ
Midorikawa(1987) A=68(Vs30) -0,6 (V1<1100 m/sn)
A=1 V1>1000 m/sn
Joyner and Fumal (1984) A=23(Vs30)-0,45
Borcherdt ve diğ.(1991) AHSA=700/(Vs30) (Zayıf haraket için)
AHSA=600/(Vs30) (Kuvetli Hareket için)
A: Maksimum yer hızı için göreceli büyütme faktörleri

AHSA:0,4-0,2 sn periyot aralığı içinde ortalama yatay spektral büyütme
V2= bir saniyelik bir dalga için çeyrek dalga uzunluğu bir derinliğe karşılık gelen ortalama S
dalga hızı.
Zemin Büyütmeleri A=68(Vs30) -0,6 Midorikawa(1987) bağıntısıyla hesaplanmıştır.
Buna göre yapılan hesaplamalara göre; Z.B.= 1,82-1,84 arasında hesaplanmıştır.

421 Ada/11 Parsel
8.4.10. Sökülebirlik :
Yapılan sismik çalışmalar neticesinde incelenen parselin sökülebilirliği; serim 1 de 4,5 m

ye kadar kolay, 4,5 m den sonra orta olarak, serim 2 de 3,5 m ye kadar çok kolay, 3,5-6,8 m
arasında kolay, 6,8 m den sonra orta olarak sınıflandırılır.
Sismik Dalga Hızı Sökülebilirlik Derecesi

(Vp m/s)
300-600 Çok Kolay
600-900 Kolay
900-1500 Orta
1500-2100 Zor
2100-2400 Çok Zor
2400-2700 Son Derece Zor
Tabaka Tabaka Vp m/sn Sökülebilirlik

Sayısı Alt Sınırı (P Dalgası Hızı) Sınıflaması
1 2.5 650 Kolay

2 4.5 780 Kolay
MASW-1
3 11 1250 Orta
4 1380 Orta
Tabaka Tabaka Vp m/sn Sökülebilirlik

Sayısı Alt Sınırı (P Dalgası Hızı) Sınıflaması
1 3.5 580 Çok Kolay

2 6.8 850 Kolay
MASW-2
3 11.2 1100 Orta
4 1250 Orta

421 Ada/11 Parsel
Tablo 13.Kazınabilirlik, Vp dalga hızına göre tablonun eklenmesi ve derecesini belirlenmesi.

421 Ada/11 Parsel
8.5. Sismik parametrelere göre Sıvılaşma analizi

Eşik İvme kriterlerine göre Sıvılaşma Analizi :
A= 10 KM A= 20 KM
M HOUSNER SCHNABEL HOUSNER SCHNABEL
5 0,16 0,07 0,12 0,04
5,5 0,20 0,26 0,18 0,17
6 0,26 0,36 0,23 0,22
6,5 0,30 0,44 0,28 0,28
7 0,36 0,50 0,35 0,33
7,5 0,40 0,53 0,39 0,38
8 0,45 0,57 0,44 0,42

421 Ada/11 Parsel
Kayma dalga hızı = 418.3 0.26 100

Eşik ivme değeri = 0.260 0.26 418.3
0 418.3
0.7
z=9 m
0.6
0.01 100 100 z=6 m

0.5
0.09 280 230
Eşik İv mesi değeri (at)
0.19 432 370

0.4 z=3 m
0.3 540 451

0.30.4 0.260
600 510
0.55 600
0.2
0.04 100
0.10.1 180
0.2 270 418.3
0.3 325
0
0.4
100 370
150 200 250 300 350 400 450 500 550 600
0.7 480 Vs Kayma Dalgası Hızı (m/sn)
Eşik ivme kriteri’ne göre sıvılaşma analizi:

Eşik ivme kriterinde emniyet faktörü Fa için; Fa = 1.6 (at/amax) tarifi yapılır.
Burada;
at = sıvılaşmanın gerçekleşebilmesi için gerekli başlangıç (eşik) ivmesi,
amax = depremin meydana getireceği maksimum yer ivmesidir. Eğer,
Fa =< 1 ise sıvılaşma potansiyeli yüksek
Fa > 1 ise sıvılaşma potansiyeli düşük kabul edilir.
Z = 6 metre için 418.3 m/sn’lik bir kayma dalgası hızına sahip olan zemin tabakasının sıvılaşmasını sağlayacak olan eşik ivmesinin
değeri at = 0.260 g’dir. Zeminin maksimum tasarım ivmesi ise ad = 1.6*at formülünden ad = 0.416
Episantr’dan uzaklığı 10 kilometre ve şiddeti M =6 olan gir depremin maksimum zemin ivme değeri (Schnabel vd. göre) 0.26 g’dir.
Bu bilgilere göre eşik ivme emniyet faktörü;
Fa = 0.416 / 0.26 = 1.60 > 1
olduğundan, sıvılaşma riski mevcut değildir.
Fa = 0.416 / 0.23 = 1.81 > 1

421 Ada/11 Parsel
Kayma dalga hızı = 409.1 0.25 100

Eşik ivme değeri = 0.250 0.25 409.1
0 409.1
0.7
z=9 m
0.6
0.01 100 100 z=6 m

0.5
0.09 280 230
Eşik İv mesi değeri (at)
0.19 432 370

0.4 z=3 m
0.3 540 451

0.30.4 0.250
600 510
0.55 600
0.2
0.04 100
0.10.1 180
0.2 270 409.1
0.3 325
0
0.4
100 370
150 200 250 300 350 400 450 500 550 600
0.7 480 Vs Kayma Dalgası Hızı (m/sn)
Eşik ivme kriteri’ne göre sıvılaşma analizi:

Eşik ivme kriterinde emniyet faktörü Fa için; Fa = 1.6 (at/amax) tarifi yapılır.
Burada;
at = sıvılaşmanın gerçekleşebilmesi için gerekli başlangıç (eşik) ivmesi,
amax = depremin meydana getireceği maksimum yer ivmesidir. Eğer,
Fa =< 1 ise sıvılaşma potansiyeli yüksek
Fa > 1 ise sıvılaşma potansiyeli düşük kabul edilir.
Z = 6 metre için 409.1 m/sn’lik bir kayma dalgası hızına sahip olan zemin tabakasının sıvılaşmasını sağlayacak olan eşik ivmesinin
değeri at = 0.250 g’dir. Zeminin maksimum tasarım ivmesi ise ad = 1.6*at formülünden ad = 0.400
Fa = 0.400 / 0.26 = 1.54 > 1
Fa = 0.400 / 0.23 = 1.74 > 1

421 Ada/11 Parsel
I. Hesaplanan dinamik elastik parametrelerin değerleri sonucunda Serim 1 de zemin 4,5 m ye

kadar zayıf, 4,5-11 m arasında orta, 11,0 m den sonra sağlam dayanımlı olarak, Serim 2
de 6,8 m ye kadar zayıf, 6,8-11,2 m arasında orta, 11,2 m den sonra sağlam dayanımlı
olarak sınıflandırılmıştır.
II. Zemin büyütme değeri Midorikawa(1987)ya göre 1,82-1,84 arasında hesaplanmıştır.
III. Yapılan çalışmalara göre zemin hakim titreşim periyodu 0,45-0,46 arasında hesaplanmıştır.
Zemin sınıfı Z3 olarak değerlendirilmiştir. Bu yüzden incelenen parsel içinde rezonans’tan
kaçınmak için yapılacak yapının periyodu ile zemin periyodunun aynı olmamasına dikkat
edilmelidir.
IV. İncelenen parsel zemininin sökülebilirliği serim 1 de 4,5 m ye kadar kolay, 4,5 m den
sonra orta olarak, serim 2 de 3,5 m ye kadar çok kolay, 3,5-6,8 m arasında kolay, 6,8 m
den sonra orta olarak sınıflandırılır.
V. Eşik ivme kriterine göre yapılan sıvılaşma analizinde, sıvılaşma riski bulunmamaktadır.
VI. İncelenen parsel içinde derin kazı-hafriyat çalışmaları olması halinde çevre güvenliği,
zemin akma ve göçmelerine karşı mühendislik önlemleri alınmalıdır.

421 Ada/11 Parsel
Foto 7. Sismik Çalışmalar

421 Ada/11 Parsel
9. ZEMİN VE KAYA TÜRLERİNİN JEOTEKNİK ÖZELLİKLERİ

Turgutreis Arıtma tesisi yapılacak alan belediyenin mülkiyetinde olup, depo alanı olarak
halen kullanılmaktadır.
Jeolojik olarak bu alan volkanik kökenli tüf karakterindedir. Tüfler iyi yalıtım malzemesi
olup, taşıma gücü açısından orta-sert zemin sınıfında yer almaktadır. Arıtma tesisi alanında zemin
olarak 0,50-1,00m arasında değişen kahverengi renkli bitkisel toprak altında sert ve sıkı karakterli
tüfler mevcuttur. Yapılan sondajlarda tüf kalınlığı yer yer 15.00m yi bulmaktadır. Volkanik bu
alüvyon seviyelerin altında ise ana kaya olarak andezitler yer almaktadır.
Yapılan zemin sondajlarında elde edilen SPT değerleri ile zeminin taşıma gücü
hesaplanmıştır.
Hesaplanan zemin ve ana kayanın taşıma gücü değerleri ile yapı yükleri karşılaştırılarak
oturma analizi yapılmış, bunun sonucunda da kazı derinlikleri ortaya çıkarılmıştır.
9.1. Zemin ve Kaya Türlerinin Sınıflandırılması

Proje yerinde alüvyon birim olarak değerlendirilen kesim jeolojik olarak Volkanik kökenli
tüfler şeklindedir. Tüfler sertleştikçe tüfit şeklini almış orta-sert zemin sınıfında
değerlendirilmiştir. Bu tüf ve tüfit olarak değerlendirilen seviyelerin altında ise andezitler
gözlenmektedir.
9.1.1. Zemin Türleri

Belirlenen zemin türleri aşağıda koyu renkle belirlenmiştir.
Tablo 14. Zemin Grubu Sınıflandırması
ZEMİN ZEMİN GRUBU SPT RELATİF SERBEST KAYMA

GRUBU TANIMI (N / 30) SIKILIK BASINÇ DALGASI
( % ) DİRENCİ HIZI
( Kpa ) ( m / sn )
1.Masif volkanik kayaçlar ve

ayrışmamış sağlam > 1000
metamorfik kayaçlar,sert > 1000
(A) çimentolu tortul kayaçlar 85-100
> 50 > 400 > 700
2.Çok sıkı kum-çakıl > 32 > 700
3.Sert kil ve siltli kil
1.Tüf ve aglomera gibi
gevşek volkanik kayaçlar
süreksizlik düzlemleri 700-1000
bulunan ayrışmış çimentolu 30-50
( B ) 65-85 200-400 400-1000
tortul kayaçlar 8-16
300-700
2.Sıkı kum – çakıl
3.Çok katı kil ve siltlikil

421 Ada/11 Parsel
1. Yumuşak süreksizlik
düzlemleri bulunan çok
<500 400-700
ayrışmış metamorfik tortul
10-30
(C) kayaçlar 35-65
8-16 200-400
2.Orta sıkı kum – çakıl
100-200 200-300
3.Katı ,kil ve siltli kil
1.Yer altı su seviyesinin

yüksek olduğu yumuşak kalın <10 <200
alüvyon tabakalar < 100
(D) < 35 <200
2.Gevşek kum <8 <200
3.Yumuşak kil , siltli kil
YEREL ZEMİN SINIFI ZEMİN GRUBU VE EN ÜST ZEMİN TABAKASI KALINLIĞI (m)
(A)Grubu zeminler
Z1 h1<15m olan (B) grubu zeminler
h1>15m.olan (B) grubu zeminler
Z2 h1<15 m .olan (C) grubu zeminler
15m.<h1<50m.olan (C) grubu zeminler
Z3 h1<10m.olan (D) grubu zeminler
h1>50m.olan (C) grubu zeminler
Z4 h1>10m.olan (D) grubu zeminler
YEREL ZEMİN SINIFI TA TB
Z1 0,10 0,30
Z2 0,15 0,40
Z3 0,15 0,60
Z4 0,20 0,90
Kaynak: Zemin Grubu, Yerel Zemin Sınıfı ve Spektrum Karekteristik Periyotları (Dr. Erdal ŞEKERCİOĞLU, Yapıların
Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi)
9.1.2.Kaya Türlerinin Sınıflandırılması
Proje yerinde alüvyon birim olarak değerlendirilen kesim jeolojik olarak Volkanik kökenli
tüfler şeklindedir. Tüfler sertleştikçe tüfit şeklini almış orta-sert zemin sınıfında
değerlendirilmiştir. Bu tüf ve tüfit olarak değerlendirlen seviyelerin altında ise andezitler
gözlenmektedir.
Proje yerinde SK-5 ve SK-6 nolu sondaj kuyularında volkanik kökenli andezit kayası
geçilmiştir. Alınan numuneler üzerinde Tek eksenli basınç deneyi yapılmış ve ana kayanın taşıma
gücü değeri belirlenmiştir.

421 Ada/11 Parsel
Tablo 15. Andezitlerde yapılan deneylerin laboratuvar sonuçları
9.2. Mühendislik Zonları ve Zemin Profilleri
Proje yerinde yapılan jeoteknik ve Jeofizik çalışmalar doğrultusunda Ek.2 verilen 1/2.000
jeoloji haritasında yaklaşık dolgu alanları ile tüflerden oluşan alüvyon kesimler belirlenmiştir.
Yapılan tüm çalışmalar doğrultusunda yaklaşık kalınlığı 8.00 m olan dolgu kesim ile SPT
değerleri ile yapılan taşıma gücü ile oturma miktarı belirlenmiştir. 6,00m civarındaki zayıf olan
alüvyon kesimlerin kaldırılarak yapının sağlam zemine oturtulması gerekir.
9.3. Zeminin dinamik-elastik parametreleri

Elastisite modüllerinin değerlerine göre Serim 1 de zemin 4,5 m ye kadar zayıf, 4,5-11 m
arasında orta, 11,0 m den sonra sağlam dayanımlı olarak, Serim 2 de 6,8 m ye kadar zayıf, 6,8-
11,2 m arasında orta, 11,2 m den sonra sağlam dayanımlı olarak sınıflandırılmıştır. Bölüm. 8.4.3.
başlığı altında detaylı tanımlanmıştır.
9.4. Şişme-Oturma ve Taşıma Gücü Analizleri ve Değerlendirme

Atıksu Arıtma Tesisi yerinde yapılan 7 sondaja ait SPT verilerinden yararlanılarak Taşıma
Gücü Hesaplaması Mayerhof (1956) ve Bowles (1988) göre iki yöntemle karşılaştırmalı olarak
hesaplanmıştır.
1.yöntem;
qa = 8N ( ( B + 0.305 ) / B )2 * kd B> 1.22 ise (Mayerhof 1956)
kd = 1+ 0.33 (Df / B)
2. yöntem;
qa = 12.5N ( ( B + 0.305 ) / B )2 * kd (Bowles 1988)

421 Ada/11 Parsel
kd = 1+ 0.33 (Df / B)
Burada;
Nm= SPT değeri (Df temel derinliğinde ağırlıklı SPT ortalaması)
B=Temel genişliği (m) (36 m)
Df= Temel derinliği (m)
Dw= Yeraltısuyu seviyesi m
Kd= Düzeltme katsayısını ifade etmektedir.
Tablo 16. Atıksu Arıtma Tesisi sondaj kuyuları SPT düzeltme ve ağırlıklı ortalamaları
SPT-N SPT-Nm
Derinlik YASS (30 cm için (Ağırlıklı
Kuyu No
(m) (m) darbe ortalama)
sayısı)
1.50 16
3.00 11
4.50 12
6.00 11
7.50 13 14
SK-1 6.10
9.00 18
10.50 16
12.00 20
13.50 20
15.00 22
6.00 6
7.50 7
9.00 9
10.50 10
12.00 16
SK-2 8.00 10
13.50 15
15.00 19
16.50 20
18.00 22
19.50 26
1.50 5
3.00 3
4.50 3
6.00 4
7.50 6 10
9.00 10
SK-3 10.50 10
12.00 6.50 16
13.50 20
15.00 24
16.50 26
18.00 21
19.50 28
SK-4 3.00 7.80 5 9.0

421 Ada/11 Parsel
4.50 10
6.00 6
7.50 7
9.00 30
1.50 7
3.00 8
4.50 10
SK-5 6.00 6.70 14 15
7.50 13
9.00 12
10.50 13
12.00 14
SK-5 13.50 6.70 50 15
15.00 50
1.50 18
3.00 19
4.50 23
6.00 15
SK-6 7.50 6.00 15 14
9.00 5
10.50 6
12.00 26
13.50 15
1.50 20
3.00 23
4.50 22
6.00 17
SK-7 7.10 21
7.50 18
9.00 21
10.50 24
12.00 50
Tablo 17 . Proje Yeri Sondajları Taşıma Gücü Hesapları Karşılaştırmaları
SPT değerlerine göre Taşıma Gücü Hesabı

Temel
Kuyu Mayerhof Bowles Ortalama
Derinlik
No (kg/cm2) (kg/cm2) (kg/cm2)
(m)
1.00 0.66 1.04 0.85
2.00 0.67 1.05 0.86
SK-1
4.00 0.68 1.063 0.87
6.00 0.68 1.075 0.87
1.00 0.49 0.78 0.63
2.00 0.50 0.78 0.64
SK-2
4.00 0.50 0.79 0.64
6.00 0.51 0.79 0.65
1.00 0.48 0.75 0.61
2.00 0.48 0.62 0.55
SK-3
4.00 0.49 0.76 0.62
6.00 0.49 0.77 0.63

421 Ada/11 Parsel
1.00 0.44 0.69 0.56

2.00 0.44 0.70 0.57
SK-4
4.00 0.45 0.70 0.57
6.00 0.45 0.71 0.58
1.00 0.72 1.13 0.92
2.00 0.73 1.14 0.93
SK-5
4.00 0.73 1.15 0.94
6.00 0.74 1.16 0.95
1.00 0.66 1.04 0.85
SK-6
2.00 0.67 1.04 0.86
4.00 0.67 1.06 0.86
SK-6
6.00 0.68 1.072 0.87
1.00 1.02 1.60 1.31
2.00 1.03 1.61 1.32
SK-7
4.00 1.04 1.62 1.33
6.00 1.05 1.64 1.34
Yapılan SPT deneyleri ile elde edilen taşıma gücü değerlerine bakılarak; 1.00-6.00 m
arasında temel derinliklerinde q(a)= 0.55 ile 1.34 kg/cm2 arasında emniyetli taşıma gücü değerleri
bulunmuştur.
Depo yerinde yapılan sondajlarda 1.00-6.00 m arasında temel derinliklerinde q(a)= 0.55 ile
1.34 kg/cm2 arasında emniyetli taşıma gücü değerleri hesaplanan 0.34-0,96 kg/cm2 arasındaki yapı
taban basıncını karşılamaktadır.
Volkanik kökenli alüvyonlarda 6.00m temel kazısı yapılması, gerekli görüldüğü yerlerde
mini veya derin kazık yapılarak yapıların sağlam zemine oturtulması gerekmektedir.
9.5. Karstlaşma
Proje alanında Volkanik kökenli tüf alüvyonları ve andezit birimler yer almakta olup, bu
birimlerde karstik boşluk oluşması beklenmez.
10.HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER
10.1. Yer Altı Suyu Durumu
Yapılan zemin sondajlarında yeraltı suyu 6.10 m ile 8.00 m arasında değişmektedir. Kazı
ve imalat sıranda gelebilecek su akışlarına karşı proje alanı etrafında drenaj kanalları öncelikle
oluşturulmalıdır.
10.2. Yüzey Suları

Proje alanında herhangi bir yüzey suyu akışı yoktur.

421 Ada/11 Parsel
10.3. İçme ve Kullanma Suyu

Proje alanı Turgutreis belediye imar planı sınırları içerisinde olup, içme ve kullanma suyu
belediye tarafından karşılanacaktır.
11.DOĞAL AFET TEHLİKELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Doğal afetler, insanları olumsuz etkileyen doğal olaylardır. Büyük oranda can ve mal
kaybına neden olurlar. İnsanlara ve ülkelere büyük zarar verirler. Doğal afetlerin kontrol altına
alınıp durdurulması da mümkün değildir. Proje yerinde; Deprem, Sel baskınları oluşabilecek
ihtimaller arasındadır.
Olabilecek sel baskınlarına karşı proje alanı etrafında drenaj kanalları oluşturulmalı
gelebilecek taşkınlar dışarı bertaraf edilmelidir.
11.1. Deprem Durumu
Proje alanı Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayınlanan Deprem Bölgeleri Haritasında 1.

Derece Deprem Bölgesinde bulunması ve aktivitenin devam etmesi nedeniyle alanda yapılacak
yapılar “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine
uyulmalıdır.
11.1.1.Bölgenin deprem tehlikesi ve Risk Analizi
Bölgede hissedilebilen fakat hasar yapmayan birçok deprem olayı meydana gelmiştir.
Özellikle 17 Ağustos 1999 Marmara depreminden sonra Bodrum / Milas merkezli, büyüklüğü
3.0 – 5.4 arasında değişen hasarsız depremler olmuştur. Bu nedenle yapılacak inşaatlarda
1. Derece Deprem Bölgeleri için zorunlu olan deprem yönetmeliği esasları mutlaka
uygulanmalıdır.
1996 yılında, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanan haritaya göre, Muğla-
Bodrum-Turgutreis 1. dereceden deprem bölgesine girmektedir. Buna göre, her yapı kendi ömrü
içerisinde 5.5 büyüklüğünde en az bir depremi yaşayacaktır. İnceleme alanı ve yakın civarında
aletsel dönem içerisinde olmuş büyüklüğü 4.0 ve daha büyük depremlerin dağılım haritası
yukarıdaki şekilde gösterilmektedir.

421 Ada/11 Parsel
Foto 8. İnceleme alanında yakın çevresinde oluşmuş depremler.
11.1.2.Aktif Tektonik
İnceleme alanı günümüzde tansiyon kuvvetleri rejimi altındadır ve çekim fayları (Eğim
atımlı normal fay) meydana gelmiştir. Milas Ovası’nı oluşturan fay sistemleri buna örnektir. Yaşı
Oligosen – Miyosen (A. Celal ŞENGÖR – Tuncay ERKAN). Ancak horst bölgelerinde (İki
graben arasında) kompresif kuvvetlerin etkin olacağı aşikardır ve bu nedenle ters faylar meydana
gelmiştir.
Bölgenin Genel Tektoniği:
Çalışma alanında Menderes Masifi güneyine ait, örtü serisi olarak adlanan birimler
gözlenir. Burada Milas ve çevresinin bölgesel tektoniği anlatılmaktadır (Çağlayan diğ., 1979).
Yapraklanma:
Bunlardan yapraklanma gösteren şistler, kıvrım eksenine uygun olarak, masifin
çekirdeğinin etrafını periferik eğimle sarar. Yapraklanma, kıvrım eksenlerinin tabakalanmaya
uygunluğu nedeniyle düşük açılıdır, 3-4 derecelik bir fark sunar. Şistler genelde K70-80B / 60-
70GB doğrultulu olarak bulunurlar.

421 Ada/11 Parsel
Faylar:
Çoğun Tersiyer yaşlı birimleri etkilediği gözlenen faylar, Alp orojenezi sonucu gelişmiştir.
Menderes graben sistemini oluşturan ana faylar dışında, kıvrımlanmaya ilişkin gelişen
yapraklanma ve tabakalanmaya uygun ters faylar gözlenir. Ayrıca sıkışmayla ilişkili doğrultu
atımlı faylar da gelişmiştir.
Kıvrımlar:
Batıya göre daha geniş amplitüdlü ufak ölçekte devrik kıvrımlara rastlanır. Yolun kuzey
kısmında şistlerden kırmızı kireçtaşlarına kadar süreklilik sunan birim yol üzerinden itibaren
yaklaşık tabakalanmaya uygun bir ters fay ile kuvars çakıltaşı düzeyli şistlerden kırmızı
kireçtaşlarına kadar tekrarlanmaktadır. Akdağ’da doğuda kapanım sunan, dike yakın eğimde
devrik bir senklinal ve daha güneyde ise yer yer ekay zonu ile kesilen devrik bir antiklinal
mevcuttur. Ekay zonu ile yapraklanma ve kırmızı kireçtaşının tabakalanması yaklaşık uyumludur.
11.1.3.Paleosismolojik Çalışmalar
Proje alanında yapılmış paleosismik çalışma yoktur.
11.1.4. Sıvılaşma Analizi ve Değerlendirme
Sıvılaşma olayı, suya doygun ince daneli silt ve kum gibi birim içeren tabakaların deprem
titreşimleri sırasında boşluk suyu basıncı (u) değerinin artması ile efektif yanal gerilmenin (’h=h-u) sıfır
olması sonucu, tabakanın bir sıvı haline dönüşmesi olarak tanımlanır.
Bir bölgenin sıvılaşma riski taşıyıp taşımadığının tespiti için ön kriterler bulunmaktadır.
Bunlar sırasıyla;
 Üniform zeminlerin, iyi derecelenmiş zeminlere göre sıvılaşma riski daha yüksek
olduğundan, üniform dağılımlı silt-kum cinsi ve özellikle 0,005 mm< D10< 0,15 mm olan
zeminler.
 Yeraltı su seviyesinin 10 m ye kadar bulunduğu ortamlar,
 Relatif sıkılığı % 47’ nin altında olan zeminler daha gevşek konumlu oldukları için,
 15-20 metre arasında, düşey basınç gerilmeleri düşük, suya doygun kumlu zeminler,
 0-20 metre arasındaki derinliklerde SPT-N < 10 ve 20 metreden büyük derinliklerde SPT-
N < 20 olduğu kumlu zeminler

421 Ada/11 Parsel
 Elek analizinde 0,005 mm ’den geçen kısmı ağırlıkla %15’den daha az, LL<0,35 ve w>0,9
LL olan killi zeminler; sıvılaşma riski taşımaktadır.
 Sıvılaşma riski taşıyan zeminler, jeoteknik literatürde çok sıkı SM ve ML türü zeminler ile
ortalama nisbi sıkılıkları ( Relatif sıkılık ) % 85 den fazla olan SP, SW ve SM türü
zeminler hariç olmak üzere daha gevşek durumdaki kohezyonsuz zeminler genelde risk
taşımaktadır.
 CL, CH, SC ve GC türü zeminler ile iri taneli GW ve GP türü zeminler, çakıllar ve kaya
dolgular, yani serbest olarak drene olabilen ve içinde boşluk suyu basıncı oluşumuna izin
vermeyen zeminlerde sıvılaşma gözlenmez.
Yapılan tüm sondaj yerlerinde yapılan SPT deneyleri ile elde edilen numunelerin tamamı
Non Plastik SM (siltli kum) olarak tanımlanmıştır. SPT değerleri ile;
Şekil 11. SK-1 ve SK-2 sondajı SPT verileri ile sıvılaşma riski grafikleri
SK-2 nolu kuyuda 7.70 m dolgu seviye geçilmiş olup, SPT yapılmamıştır. Bu kesimde
grafikle yorum yapmak doğru sonuç vermeyecektir. Ayrıca 8,00 m civarındaki dolgu kesimin
tamamının kaldırılması gereklidir.

421 Ada/11 Parsel
Şekil 4. SK-3 ve SK-4 sondajı SPT verileri ile sıvılaşma riski grafiği
SK-3 nolu kuyuda 7.30 m dolgu seviye geçilmiş olup, Bu kesimde grafikle yorum yapmak
doğru sonuç vermeyecektir. Ayrıca dolgu kesimin tamamı kaldırılacaktır.
Şekil 5.SK-5 ve SK-6 sondajı SPT verileri ile sıvılaşma riski grafiği
Şekil 6. SK-7 sondajı SPT verileri ile sıvılaşma riski grafiği

421 Ada/11 Parsel
Genel olarak SPT değerlerinin düşük olduğu 6.00 m civarındaki seviyelerde düşük oranda
sıvılaşma riski gözlenmekte olup, bu seviyelerin zayıf taşıma gücü açısından kazı ile alınması,
gerekli görüldüğü yerlerde mini veya derin kazık yapılarak yapıların sağlam zemine oturtulması
gerekmektedir.
Son Çökeltme Havuzu (10-1) (SK-1) Proje Yeri Oturma Hesabı:
Hacim: 3.600 m3 = 3.600 ton

Taban alanı: πr2 = 3,14*(18)2 m2 =1017,36 m2
Net taban basıncı: 3.600 ton / 1017,36 m2 = 3.53 ton/m2 =0.353 kg/cm2
Aynı temel boyutlarında oturma:
s = 31,2 p / N ( ( B + 0.3 ) / B )2 (B > 1,2 m ise) Mayerhof, Terzaghi-Peck

s= oturma (cm)
p = net taban basıncı ( 0.353 kg/cm2)
B = temel genişliği (m ) (36 m alınmıştır)
Nm = SPT ağ. ortalama (14)
s = 31.2* 0,353/14 ( ( 36 + 0.3) / 36 )2
s = 0,80 cm oturma meydana gelmektedir.
Aynı yöntemle hesaplanan diğer yapı yerleri oturma miktarları aşağıda verilmiştir.
SPT değerlerine göre Oturma Miktarı Hesabı

Yapı Net
Yapı
Kuyu Taban Taban Oturma
Yapı Yeri Hacmi
No Alanı Basıncı (cm)
(m3)
(m2) (kg/cm2)
Son çökeltme havuzu
SK-1 3.600 1017,36 0.353 0.80
(10-1)
Son çökeltme havuzu
SK-2 3.600 1017,36 0.353 1.12
(10-3)
Çamur binası(26)
SK-3 2.000 400 0.50 1.58
İdare binası (27)
Havalandırma havuzu
SK-4 5.000 1000 0.50 1.76
(8-1)
Havalandırma havuzu
SK-5 5.000 1000 0.50 1.05
(8-3)
Neorobik (biop)
SK-6 900 175 0.514 1.16
Havuzları (7)
Kum tutucu blover
SK-7 2.000 375 0.533 0.80
binası (4)

421 Ada/11 Parsel
11.1.5. Zemin büyütmesi ve hakim periyodunun belirlenmesi
Zemin hakim titreşim periyodunun üst sınır değeri ortalama T:0,45-0,46 sn arasında
hesaplanmıştır. Bölüm 8.4.7 başlığı altında detaylı çalışmalar anlatılmıştır.
11.2. Kütle Hareketleri (Şev Duraysızlığı)

Dolgu zemin olarak belirlenen 8.00 m kalınlığındaki kesim ile alüvyonun yaklaşık 6.00 m
civarındaki kesiminin kaldırılarak yapıların sağlam zemine oturtulması gereklidir. Kazı yapılacak
tüfler çimentolu bir yapıda olup, dike yakın açılarda durabilmektedir. Şev analizi yapılmaya gerek
duyulmamıştır.
Proje alanında gerek dolgu kesimlerin kaldırılması gerekse zayıf alüvyon kesimlerin
kaldırılması sırasında oluşacak kazı şevlerinde 1Y/ 2D kazı ile çalışılması doğabilecek kaza
risklerini minimum seviyelerde tutacaktır.
Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde; elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon
ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığını önceden araştırılıp ve duruma göre gerekli tedbirleri
alınmalıdır.
Kazı yığınları veya diğer malzemeler, kazı alanının kenarlarına yakın olacak şekilde
depolanmamalıdır. Yığın kazı alanına dökülebilir ve ilave yük kenarları çökmeye yatkın hale
getirebilir.
Kazı işlerini genellikle, yukarıdan aşağıya doğru ve toprağın dayanıklılığı ile orantılı bir
şev vermek suretiyle yapılmalıdır.
11.3. Su Baskını
Yapılan zemin sondajlarında yeraltı suyu 6.10 m ile 8.00 m arasında değişmektedir. Kazı
ve imalat sıranda gelebilecek su akışlarına karşı proje alanı etrafında drenaj kanalları öncelikle
oluşturulmalıdır. Böylelikle gelebilecek ani su baskınları önlenmiş olacaktır. Drenaj kanallarının
ızgaraları düzenli olarak temizlenerek tıkanmaların önüne geçilmelidir.
11.5. Diğer Doğal Afet Tehlikeleri

Proje yerinde ve yakın çevresinde deprem ve sel tehlikeleri dışında başka bir doğal afet
tehlikesi görülmemiştir.

421 Ada/11 Parsel
12.İNCELEME ALANININ YERLEŞİME UYGUNLUK

DEĞERLENDİRMESİ
12.1. Uygun Alanlar (UA)
Proje alanı deprem bölgesi olasından dolayı (ÖA-5) olarak değerlendirilmiştir.
12.2. Önlemli Alanlar (ÖA-5)

Proje alanı zemin taşıma gücü, dolgu ve yüksek yeraltı su seviyesinden dolayı Önlemli
Alanlar 5 (ÖA-5) Mühendislik Problemleri Açısından (Şişme, Oturma, Taşıma Gücü v.b.) Önlem
Alınabilecek alanlar olarak değerlendirilmiştir.
12.3. Ayrıntılı Jeoteknik Etüt Gerektiren Alanlar (AJE)

Proje alanında ayrıntılı Jeoteknik Etüt gerektiren alanlar bulunmamaktadır.
12.4. Uygun Olmayan Alanlar (UOA)

Proje alanında uygun olmayan alan mevcut değildir.

421 Ada/11 Parsel
13.SONUÇ VE ÖNERİLER
Muğla ili, Bodrum İlçesi Turgutreis belediyesi sınırları içerisinde oluşan evsel nitelikli
atıksuların arıtılması için ileri derecede Atıksu Arıtma Tesisi yapılması planlanmıştır.
Atıksu Arıtma Tesisi’nin yapılacağı arazide gerçekleştirilen zemin etüt çalışmaları
kapsamında saha ve laboratuvar deneyleriyle elde edilen veriler doğrultusunda zemine ait
jeoteknik parametreler belirlenmiştir.
Elde edilen parametreler doğrultusunda yapı yerlerinde taşıma, oturma ve sıvılaşma
hesapları yapılmıştır. Bunlara ek olarak Sismik kırılma ölçümleri de yapılmıştır.
Projenin yapılacağı alanda magmatik kökenli Andezit-trakiandezit ile düzlüklerde tüf
kökenli alüvyonel seviyeler gözlenmektedir.
Proje alanı ve bölgede magmatizma son derece etkin olup, çeşitli evrelerde plütonik ve
volkanik kayaçlar oluşmuştur. Bodrum yarımadasındaki magmatizma oldukça karmaşık ve
ayırtlanması güç olup, ilk kez Orta Miyosende yarımadanın batısında, Kadıkalesi köyü yakınında
bir monzonit intruzyonu ile etkin olmuştur. Ayrıca ikinci bir intrüzyon da Tülüce adasında
izlenmiştir. Her iki mevkiide de kayaç monzonitik türde olup, gri-yeşil renkli, çok sert ve
kompakttır.
Proje yerinde alüvyonel birimler hakim olup, alüvyon kökenli volkanik kökenlidir. karbonat
konkresyonlu, ince karbonat çakıllı, kil içerikli silt-ince kum karakterlidir. Tüfler yer yer gevşek
yapıda derinlere doğru tüfitleşmektedir.
Tesis alanı ve çevresi 1. Deprem Kuşağı’nda yer almıştır. Bölgenin genel jeolojik haritası ve
diri fay haritaları incelendiğinde, bölgenin karmaşık bir yapı sunduğu görülmektedir.
Proje yerinde yapılan yüzey gözlemleri ve edinilen bilgiler doğrultusunda yapı yerlerinin
geleceği temel birimlerin zemin parametrelerini belirlemek amacıyla 7 noktada temel sondaj
çalışmaları yaptırılmıştır. Proje yerinde 4 adet 15,00 m (SK-1, SK-4, SK-5, SK-7) derinliğinde,
2 adet 20,00 m (SK-2, SK-3) derinliğinde ve 1 adet 16,50 m (SK-6) derinliğinde temel araştırma
sondaj kuyusu açılmıştır.
Bu çalışmalara ek olarak dolgu kesimlerin ve alüvyon kesimlerin kalınlıklarını belirlemek

amacıyla 2 yerden Sismik MASW çalışması yaptırılmıştır.
SK-5 ; qu :130,50 kg/cm2, Birim hacim ağırlık : 2,432 gr/cm3

SK-6 ; qu :145,90 kg/cm2, Birim hacim ağırlık : 2,411 gr/cm3 olup,

421 Ada/11 Parsel
RQD 25-50’ e göre kütle faktörü J=0.2 alınarak emniyetli taşıma gücü; q(a)= J * qu
bağıntısından SK-5 de q(a)= 0.2*130,50 kg/cm2, q(a)=26,1 kg/cm2 ve SK-6 da ise q(a)=
0.2*145,90 kg/cm2, q(a)=29,18 kg/cm2 olarak andezitin taşıma gücü bulunmuştur.
Yapılan tüm çalışmalar doğrultusunda yaklaşık kalınlığı 8.00 m olan dolgu kesim ile SPT
değerleri ile yapılan taşıma gücü ile oturma miktarı belirlenmiştir. 6,00m civarındaki zayıf olan
alüvyon kesimlerin kaldırılarak gerekli görüldüğü yerlerde mini veya derin kazık yapılarak
Genel olarak SPT değerlerinin düşük olduğu 6.00 m civarındaki seviyelerde düşük oranda
sıvılaşma riski gözlenmekte olup, bu seviyelerin zayıf taşıma gücü açısından kazı ile alınması ve
Yapılan SPT deneyleri ile elde edilen taşıma gücü değerlerine bakılarak; 1.00-6.00 m
arasında temel derinliklerinde q(a)= 0.55 ile 1.34 kg/cm2 arasında emniyetli taşıma gücü değerleri
bulunmuştur.
Depo yerinde yapılan sondajlarda 1.00-6.00 m arasında temel derinliklerinde q(a)= 0.55 ile
1.34 kg/cm2 arasında emniyetli taşıma gücü değerleri hesaplanan 0.34-0,96 kg/cm2 arasındaki yapı
taban basıncını karşılamaktadır.
Volkanik kökenli alüvyonlarda 6.00m temel kazısı yapılması zeminin taşıma gücü
açısından yeterli olacaktır.
Kazı yapılacak tüfler çimentolu bir yapıda olup, dike yakın açılarda durabilmektedir. Şev
analizi yapılmaya gerek duyulmamıştır.
Proje alanında gerek dolgu kesimlerin kaldırılması gerekse zayıf alüvyon kesimlerin
kaldırılması sırasında oluşacak kazı şevlerinde 1Y/ 2D kazı ile çalışılması doğabilecek kaza
risklerini minimum seviyelerde tutacaktır.
Deprem, Sel baskınları oluşabilecek ihtimaller arasındadır. Proje alanı Çevre ve Şehircilik
Bakanlığınca yayınlanan Deprem Bölgeleri Haritasında 1. Derece Deprem Bölgesinde bulunması
ve aktivitenin devam etmesi nedeniyle alanda yapılacak yapılar “ Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine uyulmalıdır.
Proje alanı zemin taşıma gücü, dolgu ve yüksek yeraltı su seviyesinden dolayı dolayı
Önlemli Alanlar 5 (ÖA-5) Mühendislik Problemleri Açısından (Şişme, Oturma, Taşıma Gücü
v.b.) Önlem Alınabilecek alanlar olarak değerlendirilmiştir.

421 Ada/11 Parsel
Olabilecek sel baskınlarına karşı proje alanı etrafında drenaj kanalları oluşturulmalı
gelebilecek taşkınlar dışarı bertaraf edilmelidir.
Kazılarda oluşacak şevler açıkta bırakılmamalı, uygun projelendirilmiş istinat yapılarıyla

desteklenmelidir.
Sorumlu Jeofizik Mühendisinin Sorumlu Jeoloji Mühendisinin

Adı-Soyadı: Adı-Soyadı:
Oda Sicil No: Oda Sicil No:
Diploma No: Diploma No:
Tarih: Tarih:
İmza: İmza:

421 Ada/11 Parsel
14.YARARLANILAN KAYNAKLAR
AYDINOĞLU M. Nuray (1998); Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik,

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı,
BURRİ,C. 1967.Bodrum Volkanitleri,
DORA, Ö. (1981). Bafa Gölü Gözlü Gnaysları Kafes Yapısı ve Oluşum Yaşı. (9 Eylül
Üniversitesi),
ERCAN, T. (1979-1981). Bodrum Volkanitleri,
KOÇYİĞİT, A. (1982).Milas Selimiye Arası Yapısal Jeoloji,
KUN, N. (1982). Aydın İli, Çine İlçesi, Akçaova Civarı Jeolojisi. (9 Eylül Üniversitesi),
NEBERT, K. Roner F. (1969). Menderes Masifinin Yapısı ve Albitizasyonu (MTA Yayınları),
ULUSAY, R. (1994). Uygulamalı Jeoteknik Bilgiler,
ÖZÜDOĞRU,K. TAN,O. Zemin Mekaniği,
Dr.ŞEKERCİOĞLU,E. Yapıların Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi
KUMBASAR,V. KİP, F. Zemin Mekaniği Problemleri
ULUSOY,R. Uygulamalı Jeoteknik Bilgiler
TOSUN, H. Temel Zemini Oturma Analizi

EK 11
22.12.2016 TARİH VE 15288 SAYILI
JEOLOJİK/JEOTEKNİK ETÜT RAPORU
ONAY YAZISI
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
MUĞLA ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL
MÜDÜRLÜĞÜ - İMAR VE PLANLAMADAN
SORUMLU ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
22/12/2016 16:23 - 18032898-305.07.48-E.15288
*09190273*
09190273
T.C.
MUĞLA VALİLİĞİ
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Sayı : 18032898-305.07
Konu : Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu
DAĞITIMLI
İlgi : a) Alter Mühendislik ‘ in 12.12.2016 tarihli dilekçesi.

b) Bakanlığımız (Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü) 28.09.2011 tarihli ve 102732
sayılı genelgesi.
İlgi (a) dilekçe ekinde Alter Mühendislik tarafından hazırlanan İlimiz, Bodrum İlçesi,
Turgutreis Mahallesi, 1/1000 Ölçekli N18C21D2C/2D Halihazır Pafta, 421 ada, 11 nolu
parsele ait 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt raporu, 648
sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 644 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamenin
7 nci maddesinin 1 nci fıkrasının (d) bendi ile İlgi (b) genelge çerçevesinde incelenerek uygun
bulunmuş ve Valiliğimizce (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) 22/12/2016 tarihinde
onaylanmıştır. Onaylanan raporun 1 (Bir) adeti yazımız ekinde gönderilmektedir. Rapor ve
eki yerleşime uygunluk haritasında ”Önlemli Alan” olarak belirtilen yerlerde gerekli
önlemlerin alınmasından sonra plan uygulamasına izin verilmelidir.
Bilgilerinizi ve gereğini arz ve rica ederim.
Veysel Şemsi GÜNER

Vali a.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürü V.
Ek :
–Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu(1 takım)
Dağıtım :
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığına
(Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü)
- Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına
- Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığına
- Menteşe Kaymakamlığına
(Belediye Başkanlığı)
- İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğüne
- Alter Mühendislik
Yunus Nadi Sok. No:8/3-4-5 Çankaya/ANKARA
Adres : Muslihittin Mah. Hasat Sok. No:3 MUĞLA İrtibat: Lamiser ERDOĞAN / Jeof. Müh. Tel: 214 12 58 / 4014
Faks: 0252 214 31 09 Web:www.csb.gov.tr/iller/mugla E-mail:mugla@csb.gov.tr
Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.
Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:18032898-305.07.48-E.15288 ve Barkod Num.:9190273 bilgileriyle erişebilirsiniz.
EK 12
UZUN YILLAR FEVK (OLAĞAN ÜSTÜ
OLAY) HADİSELERİ
T.C.
ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Enlem 37
Boylam 27
Yükseklik 26 17290-BODRUM 1960 - 2015
Parametre Rasat S. (YIL)
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Ortalama Basınç (hPa) 56 1013.7 1012.6 1011.6 1010.0 1009.6 1007.7 1004.8 1005.3 1009.2 1012.4 1014.1 1013.9
Maksimum Basınç (hPa) 56 1030.0 1028.9 1027.6 1026.3 1020.0 1019.2 1013.0 1014.7 1019.0 1022.6 1028.0 1028.3
Minimum Basınç (hPa) 56 979.1 985.0 991.4 992.4 997.4 995.8 997.4 998.6 1000.0 998.5 998.8 992.8
07 Lokal Ortalama Sıcaklık (°C) 56 9.7 9.6 11.0 14.3 18.7 23.0 25.1 24.8 21.5 17.7 14.2 11.5
Ortalama Sıcaklık (°C) 56 11.3 11.4 13.3 16.5 21.0 25.7 28.3 28.1 24.6 20.3 16.2 13.0
Ortalama Sıcaklığın 5 °C ve Büyük Günler Sayısı Ortalaması
56 29.5 26.6 30.1 29.7 30.7 29.8 30.9 30.7 29.7 30.9 29.9 30.5
Ortalama Sıcaklığın 10 °C ve Büyük Günler Sayısı Ortalaması
56 21.3 19.8 26.5 29.3 30.7 29.8 30.9 30.7 29.7 30.9 28.6 25.4
Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C) 56 15.1 15.4 17.6 21.1 26.1 31.2 34.2 34.1 30.4 25.6 20.5 16.6
Minimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C) 56 8.3 8.3 9.8 12.7 16.6 20.8 23.2 23.3 20.4 16.8 13.0 10.0
Maksimum Sıcaklık Günü 56 5 24 31 30 29 24 6 4 7 2 2 2

Maksimum Sıcaklık Yılı 56 1971 1977 2009 2013 2008 2007 2000 1998 2015 1991 1992 2010
Maksimum Sıcaklık (°C) 56 23.1 24.0 28.7 31.2 37.2 42.3 44.2 45.0 42.6 38.9 31.0 24.5
Maksimum Sıcaklığın 30 °C ve Büyük Günler Sayısı Ortalaması

56 0.1 4.3 18.7 28.3 28.6 16.0 2.3 0.0
56 0.2 3.8 18.6 28.8 31.0 30.8 28.9 18.8 1.6
56 0.4 0.8 6.3 18.8 30.1 29.9 31.0 30.8 29.7 29.6 19.1 3.3
Maksimum Sıcaklığın -0,1 °C ve Küçük Günler Sayısı Ortalaması
Gün İçindeki Maksimum Sıcaklık Farkı ( °C ) 56 14.6 14.3 14.7 14.3 26.1 19.3 19.0 17.9 17.2 15.5 14.7 13.5
T.C.
Enlem 37
Boylam 27
Minimum Sıcaklık Günü 56 18 9 6 10 11 2 3 31 30 29 19 23
Minimum Sıcaklık Yılı 56 1964 1976 1987 1997 2015 1990 1991 1995 1970 2003 2013 1967
Minimum Sıcaklık (°C) 56 -4.0 -4.5 -1.8 2.8 0.5 12.6 17.8 18.5 10.8 7.8 -4.0 -1.5
Minimum Sıcaklığın -0,1 °C ve Küçük Günler Sayısı Ortalaması
56 0.4 0.4 0.1 0.0 0.0
Minimum Sıcaklığın -3 °C ve Küçük Günler Sayısı Ortalaması
56 0.0 0.0 0.0
Minimum Sıcaklığın 20 °C ve Büyük Günler Sayısı Ortalaması
56 0.1 2.4 19.6 29.8 29.9 18.0 3.4 0.4
56 0.9 0.5 1.3 5.4 23.5 29.7 31.0 30.9 29.5 23.8 8.2 2.7
56 10.8 9.4 15.6 25.8 30.8 29.9 31.0 30.9 29.7 30.8 25.2 16.3
56 25.2 22.9 28.3 29.6 30.9 29.9 31.0 30.9 29.7 31.0 29.5 28.4
Ortalama Toprak Üstü Minimum Sıcaklık (°C) 56 6.9 6.7 8.2 11.1 15.1 19.4 21.9 21.9 18.9 15.2 11.4 8.6
Minimum Toprak Üstü Minimum Sıcaklık (°C) 56 -4.2 -4.8 -2.6 0.4 6.2 11.1 15.4 15.7 10.2 4.5 0.2 -9.0
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığın -0,1 °C ve Küçük Günler Sayısı
56 Ortalaması
1.1 1.3 0.2 0.4
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığın -3 °C ve Küçük Günler Sayısı
56 Ortalaması
0.1 0.1 0.0
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığın -5 °C ve Küçük Günler Sayısı
56 Ortalaması 0.0
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığın -10 °C ve Küçük Günler Sayısı Ortalaması
Ortalama Buhar Basıncı (hPa) 56 9.3 9.5 10.2 12.0 14.7 17.0 18.6 19.3 17.1 14.9 12.5 10.9
07 Lokal Ortalama Nisbi Nem (%) 56 72.5 72.7 73.4 72.6 70.9 64.0 61.8 64.8 68.6 72.8 74.4 73.7
T.C.
Enlem 37
Boylam 27
Ortalama Nem (%) 56 66.3 65.9 64.3 63.0 60.2 52.8 49.8 52.2 56.4 62.1 65.9 67.6
Minimum Nem (%) 56 5 8 4 2 3 4 5 1 5 10 7 8
07 Lokal Ortalama Bulutluluk 47 5.0 5.0 4.6 4.2 2.8 1.0 0.2 0.3 0.9 2.9 4.0 5.2
Ortalama Bulutluluk 47 4.9 4.9 4.3 3.9 2.7 1.0 0.2 0.2 0.9 2.6 3.9 5.0
Ortalama Açık Günler Sayısı 47 7.6 7.3 9.6 9.8 15.2 24.0 29.6 29.7 24.5 16.0 10.3 7.3
Ortalama Bulutlu Günler Sayısı 47 17.3 15.2 16.8 16.8 14.3 5.8 1.4 1.3 5.2 13.4 16.4 17.4
Ortalama Kapalı Günler Sayısı 47 6.1 5.8 4.7 3.4 1.5 0.2 0.3 1.6 3.3 6.3
07 Lokal Toplam Yağış Ortalaması (mm) 47 53.7 40.4 26.5 13.4 5.6 1.2 0.1 0.0 2.9 14.5 35.3 56.1
Toplam Yağış Ortalaması (mm) 56 146.6 118.1 73.7 39.7 16.1 4.7 0.3 0.7 15.9 47.0 94.5 160.4
Maksimum Yağış (mm) 56 88.1 95.1 61.0 42.4 39.0 39.2 5.0 15.1 231.6 102.2 124.5 86.6
Yağışın 0,1 mm ve Büyük Olduğu Günler Sayısı Ortalaması56 12.8 11.5 8.9 6.8 3.5 1.4 0.1 0.1 1.6 5.2 8.3 13.6
Yağışın 10 mm ve Büyük Olduğu Günler Sayısı Ortalaması56 4.9 4.2 2.5 1.3 0.5 0.1 0.0 0.4 1.4 3.2 5.4
Yağışın 50 mm ve Büyük Olduğu Günler Sayısı Ortalaması56 0.3 0.1 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4
Kar Yağışlı Günler Sayısı 52 0.1 0.1 0.1 0.0
Kar Örtülü Günler Sayısı 56 0.0
Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 56 3
Sisli Günler Sayısı Ortalaması 54 0.0 0.0
Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 52 0.5 0.4 0.3 0.2 0.0 0.1 0.1 0.3
Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 54 0.0 0.2
T.C.
Enlem 37
Boylam 27
Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 52 4.1 3.5 2.3 1.7 1.6 0.7 0.2 0.1 0.8 2.5 3.1 4.4
07 Lokal Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) 56 3.2 3.3 2.7 2.2 1.8 2.0 2.2 1.8 1.8 1.9 2.6 3.3
Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) 56 3.6 3.8 3.4 3.0 2.7 3.1 3.6 3.2 2.8 2.6 3.0 3.6
Maksimum Rüzgar Hızı ( m_sec ) ve Yönü 56 41.7 S 38.2 S 35.2 SSE 39.2 SSE 26.4 SE 27.0 SE 26.0 N 28.0 NNE 27.5 NNE34.1 SSE 35.7 S 37.3 SW
Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 56 4.8 5.0 4.2 2.8 1.1 1.6 2.1 1.6 1.1 1.4 2.8 4.9
Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 56 9.1 8.4 8.2 7.4 6.4 7.8 10.4 8.5 6.4 6.6 7.6 9.5
N Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 4795 3743 4730 3528 3410 4836 6080 5238 4899 4612 4081 4545
N Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 3.1 3.1 2.9 2.5 2.5 3.2 3.8 3.3 2.7 2.4 2.4 2.6
NNE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 5706 4786 4688 4080 4300 4478 5278 5061 5112 5997 5755 6203
NNE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.4 2.6 2.2 2.0 2.0 2.4 3.2 2.8 2.2 2.0 2.0 2.3
NE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 3852 3313 3076 2807 3007 2661 2850 3011 3428 4172 4260 4041
NE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.0 2.2 1.9 1.7 1.7 2.2 2.6 2.4 1.8 1.7 1.7 2.0
ENE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 3121 2793 2531 2275 2161 1739 1382 1411 2024 2971 3192 2928
ENE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 1.7 1.7 1.5 1.4 1.4 1.6 2.1 1.8 1.5 1.5 1.5 1.7
E Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 2019 1679 1776 1564 1047 800 584 737 1055 1703 1814 1814
E Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 1.9 1.9 1.7 1.6 1.2 1.2 1.5 1.2 1.1 1.4 1.6 2.0
ESE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 2246 2001 1963 1853 1133 697 576 680 1083 1725 2219 2580
ESE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.6 2.3 2.0 2.0 1.6 1.2 1.2 1.1 1.2 1.7 2.1 2.6
SE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 3348 3117 3323 2829 2043 1034 745 1005 1211 1925 2948 3495
SE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 3.7 3.8 3.3 3.1 2.1 1.4 1.3 1.2 1.5 2.3 3.1 3.7
SSE Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 3433 3957 4010 3793 3560 2714 2754 2824 2236 2450 3312 3527
T.C.
Enlem 37
Boylam 27
SSE Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 4.0 4.0 3.3 2.8 2.0 1.5 1.3 1.3 1.5 2.1 3.2 3.9
S Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 2502 2265 2419 2779 3134 2470 2738 2845 2068 1781 2306 2914
S Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 4.8 4.5 3.5 3.1 2.4 2.0 1.6 1.6 2.0 2.5 3.6 4.9
SSW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 1447 1584 2042 2772 3785 3108 2532 2604 2546 2369 1841 1556
SSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 3.8 3.5 3.0 2.7 2.4 2.2 1.8 1.8 2.2 2.3 2.8 3.8
SW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 737 761 1121 1599 1868 1832 1460 1597 1433 1112 755 768
SW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 3.6 3.5 3.0 2.7 2.6 2.5 2.4 2.4 2.6 2.3 2.5 3.7
WSW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 542 593 917 1241 1310 1248 1315 1650 1309 1037 587 546
WSW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 3.0 3.0 2.8 2.5 2.5 2.7 2.8 2.9 2.6 2.3 2.4 2.7
W Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 325 362 634 942 1181 1639 1905 2019 1538 858 557 433
W Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.6 2.7 2.8 2.6 3.0 3.3 3.6 3.3 3.1 2.4 2.3 2.4
WNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 784 753 1113 1413 1768 2167 2441 2380 2163 1458 892 634
WNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.6 2.7 3.0 2.9 3.3 3.8 4.0 3.8 3.4 2.6 2.3 2.2
NW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 1221 1344 1565 1674 1761 2724 2517 2383 2179 1631 1109 1142
NW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.8 3.0 2.9 3.0 3.2 3.9 4.1 3.6 3.3 2.8 2.5 2.4
NNW Yönünde Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 56 3077 2818 3026 2480 2701 3734 4314 3475 3159 3122 2511 3073
NNW Yönünde Rüzgarın Ortalama Hızı (m_sec) 56 2.8 3.0 2.9 2.6 2.7 3.5 3.8 3.3 2.9 2.4 2.3 2.6
Ortalama 5 cm. Toprak Sıcaklığı (°C) 56 10.4 11.2 14.5 19.6 26.1 32.0 34.8 34.1 29.3 22.5 16.0 12.0
Minimum 5 cm. Toprak Sıcaklığı (°C) 56 -3.4 -3.0 -1.1 4.8 10.8 16.6 21.5 20.8 11.6 7.6 0.4 -0.6
Minimum 10 cm. Toprak Sıcaklığı (°C) 56 0.1 0.5 2.8 6.5 12.8 18.0 21.8 23.6 16.1 10.8 3.6 2.2
T.C.
Enlem 37
Boylam 27
Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 32 56.3 63.0 93.4 121.3 174.6 236.9 289.8 256.4 194.4 127.7 78.6 61.4
Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 32 6.0 6.4 8.1 10.0 12.4 28.2 21.3 24.0 13.3 10.0 7.6 6.6
Ortalama Günlük Toplam Güneşlenme Süresi (sa-da) 33 4.49 5.21 6.22 7.36 9.04 10.25 10.45 10.23 9.03 7.18 5.40 4.30
Ortalama Global Güneşlenme Şiddeti (cal÷cm²) 24 187.10 256.80 345.80 435.50 512.40 568.10 546.50 484.10 411.60 309.10 213.40 166.90
Maksimum Günlük Toplam Güneşlenme Şiddeti (cal÷cm²) 24 1.07 1.24 1.46 1.71 1.77 1.90 1.37 1.37 1.63 1.27 1.05 1.01
Ortalama Deniz Suyu Sıcaklığı ( °C ) 56 16.1 15.5 15.8 16.9 18.7 21.2 22.7 23.8 23.2 21.8 19.7 17.6
Maksimum Deniz Suyu Sıcaklığı ( °C ) 56 19.6 18.5 18.6 19.5 23.2 25.0 26.0 28.6 26.8 25.7 29.7 22.6
Minimum Deniz Suyu Sıcaklığı ( °C ) 56 3.3 11.0 3.5 12.0 3.9 17.4 9.9 9.2 8.2 17.7 13.6 12.0
EK 13
DENİZ EKOSİSTEMİ
DEĞERLENDİRME RAPORU
1. GİRİŞ
Yapılan çalışmada, Bodrum-Turgutreis mevkiinde yapılacak olan Turgutreis Atıksu

Arıtma Tesisi Projesi kapsamında kıyıdan 1.300 metre açığa (yaklaşık 19.5 metre
derinliğe) kadar olan deşarj hattı ve bu hattın 100 metre sağ ve sol tarafında bulunan
biyolojik çeşitlilik 21-23.09.2016 tarihlerinde yerinde incelenmiştir. Çalışma
başlangıcında kıyı bölgesindeki koordinat 37°0.833′N - 27°15.260′E olarak
kaydedilmiştir. Bu noktadan denize doğru Güneybatı istikametinde dik bir hat
döşenmiş ve bitiş noktasındaki koordinat 37°0.477′N - 27°14.469′E olarak
kaydedilmiştir. Bu iki koordinat noktası arasındaki hat boyunca ve bu noktalardan
çekilen hattın ellişer metre kuzey ve güney istikametlerinde SCUBA dalış
gerçekleştirilerek inceleme yapılmıştır. Son nokta olarak belirlenen 37°0.477′N -
27°14.469′E koordinat noktasından başlayarak ise olta kamera sistemiyle Posidonia
oceanica çayırlarının sonlandığı bölge araştırılmış ve çalışma 37°0.144′N
27°13.761′E olarak belirlenen koordinat noktasında P. oceanica çayırlarının son
bulmasıyla sonlandırılmıştır.
Çalışmada fitoplankton ve zooplankton örneklemesi tekne üzerinden yapılmıştır.

Diğer çalışmalar SCUBA dalış yapılarak (Şekil 1.1) yerinde incelemeyle
gerçekleştirilmiştir.
Şekil 1.1. Arazi çalışmaları, SCUBA dalış yapılarak gerçekleştirilmiştir.

2. MATERYAL VE METOD
2.1 Arazi çalışmasında kullanılan malzeme ve ekipmanlar
• Fitoplankton kepçesi
• Zooplankton kepçesi
• Sualtı fotograf makinası
• Sualtı video kamera
• Kablolu sualtı olta kamera
• SCUBA dalış kıyafeti ve ekipmanları
• Sechii diski
• Dalış teknesi (Şekil 2.1)
• Deniz kestanesi, deniz çayırı ve algler için quadrat
• Ethanol
• Lugol çözeltisi
• Formaldehit çözeltisi
• Örnekler için plastik saklama kapları
Şekil 2.1. Arazi çalışasında kullanılan dalış teknesi

2.2 Fitoplankton örneklemesi
Örnekleme öncesi sechii derinliğinin ölçülmüştür. Ölçüm sırasında sechii diski dibe
oturmuştur. Ölçülen derilik 19.5 metre olarak kaydedilmiştir.
Denizel fitoplanktonların örneklenmesi için 55 µm göz açıklığına sahip olan
fitoplankton keçpesi kullanılmıştır (Şekil 2.2). Hat botunca 3 farklı noktadan
örnekleme yapılmıştır. Örnekleme horizontal olarak gerçekleştirilmiş ve plankton
kepçesi 5 dakika boyunca yatay olarak çekilmiştir. Toplanan örnekler 50 ml’lik
Falcon tüplerine aktarılmış ve fiksatif olarak %4’lük formaldehit çözeltisi eklenmiştir.
Laboratuvara taşınan fitoplankton örnekleri mikroskobik gözlem yapılana kadar oda
sıcaklığında (24˚C’de) karanlıkta muhafaza edilmiştir.
Şekil 2.2. Fitoplankton kepçesi ve kollektörü
2.3 Fitoplankton örneklerinin tanımlanması
Örneklerden 200 µl alınarak lam ve lamel arasına yerleştirilmiş (Şekil 2.3) ve

Olympus marka kameralı mikroskop altında inceleme yapılmış ve fotograflanmıştır
(Şekil 2.4). Tür tayini için Koray (2012); Tomas (1997) ve Thomas (1996)
kaynaklarından yararlanılmıştır.
Şekil 2.3 Fitoplankton ve zooplankton preperatlarının hazırlanması

Şekil 2.4 Fitoplankton ve zooplankton tayininde kullanılan Olympus marka kameralı
mikroskop
2.4 Zooplankton örneklemesi
Denizel zooplanktonların örneklermesi için 500 µm göz açıklığına sahip bir

zooplankton kepçesi kullanılmıştır. Örnekleme, fitoplankton örneklemesinin yapıldığı
3 istasyonda gerçekleştirilmiştir. Zooplankton kepçesi dibe kadar sarkıtılmış ve dikey
olarak yüzeye çekilmiş ve bu işlem 5 kez tekrarlanmıştır. Toplanan örnekler 150
ml’lik koyu renkli plastik şişelere aktarılmıştır. Fiksetaif olarak %4’lük formaldehit
çözeltisi ve Lugol eklenmiştir. Örnekler mikroskop altında incelenene kadar oda
sıcaklığında saklanmıştır. Lugol çözeltisi ışık altında bozulan bir boya olduğu için
örnekler koyu renk şişelerde ve karanlıkta muhafaza edilmiştir.
2.5 Zooplankton örneklerinin tanımlanması

Zooplankton örneklerinden 200 µl alınarak lam ve lamel arasına damlatılmıştır.
Mikroskobik incelemede Olympus marka kameralı mikroskop kullanılmıştır. Her
istasyondaki 5 plankton kepçesi çekimi için ayrı ayrı mikrokobik birey sayımı
yapılmış ve ortalama yoğunluk belirlenmiştir.
2.6 Deniz çayırı türlerinin belirlenmesi
Deniz çayırlarından Posidonia oceanica türü koruma altında olan bir tür olduğu için
toplanması yasaktır bu nedenle örnekleme yapılmamıştır. Dört adet 10 metrelik
transect boyunca 50 x 50 cm’lik quadratlar kullanılarak sayım yapılmıştır (Şekil 2.5).
Tür tayini SCUBA dalış sırasında gerçekleştirilmiştir.
Şekil 2.5. P. oceanica çayırlarının quadrat içerisinde sayımının yapılması
2.7 Makrolag türlerinin belirlenmesi
Deniz tabanının tamamen kum sediment olmasından dolayı boru hattının döşeneceği
alanda herhangi bir makroalg türüyle karşılaşılmamıştır. Boru hattı dışında kalan 38
m. derinlikte olta kamera sistemiyle (Şekil 2.6) Caulerpa prolifera türü gözlenmiştir.
Şekil 2.6. Olta kamera sistemi
2.8 Sünger türlerinin belirlenmesi
Sünger türlerinin tayini sualtında gerçekleştirilmiştir. Su altında fotograflanan türler

Balesteros (2015); Evcen (2012) ve Topaloğlu (2014) kaynakları kullanılarak tayin
edilmiştir.
2.9 Deniz Kestanesi türlerinin belirlenmesi
Deniz kestanesi türleri sualtında gözlem ve fotograflama yöntemiyle belirlenmiştir.
2.10 Balık türlerinin belirlenmesi
Balık türlerinin belirlenmesi ve sayımı transect yöntemiyle yapılmıştır. Boru hattı

üzerinde gelecek şekilde 50 m.’lik bir makara ip döşenmiş ve transactin 50 m. sağ ve
sol tarafındaki balıkların sayımı gerçekleştirilmiştir.
3. BULGULAR
Çalışmada belirlenen türlerin sistematikleri, World Register of Marine Species

(WoRMS) ve Algabase (Guiry, 2016) sitelerinden control edilerek güncellenmiştir.
3.1 Tespit Edilen Fitoplankton Türleri
Mikroskobik inceleme sonucu tanımlanan fitoplankton türleri Tablo 3.1’de

verilmiştir.
Tablo 3.1 Belirlenen fitoplankton türleri ve bağlı bulundukları sınıflar.

Cins/Tür Sınıf
Ceratium tripos (O.F.Müller) Nitzsch, 1817 Dinophyceae
Ornithocercus quadrutus Schütt Dinophyceae
Nitzschia Hassal, 1845 Bacillariophyceae (Diyatome)
Cymbella C. Agardh, 1830 Bacillariophyceae (Diyatome)
Thalassiothrix mediterranea Pavillard Bacillariophyceae (Diyatome)
Navicula Bory, 1822 Bacillariophyceae (Diyatome)
Chaetoceros affinis Lauder Mediophyceae
Chaetoceros tenuissimus Meunier Mediophyceae
Chaetoceros danicus Cleve Mediophyceae
Leptocylindrus danicus Cleve Mediophyceae
Leptocylindrus mediterraneus (H.Peragallo) Hasle Mediophyceae
Bacteriastrum delicatulum Cleve Mediophyceae
Rhizosolenia Brightwell, 1858 Coscinodiscophyceae
Tanımlanan türlerin sistematikleri şu şekildedir;

Kingdom: Chromista
Phylum: Miozoa
Subphylum: Myzozoa
Infraphylum: Dinozoa
Superklasis: Dinoflagellata
Klasis: Dinophyceae
Ordo: Gonyaulacales
Familia: Ceratiaceae
Genus: Ceratium
Species: Ceratium tripos (O.F.Müller) Nitzsch, 1817 (Şekil 3.1)
Şekil 3.1. Ceratium tripos

Kingdom: Chromista
Phylum: Miozoa
Subphylum: Myzozoa
Superklasis: Dinoflagellata
Klasis: Dinophyceae
Ordo: Dinophysiales
Familia: Dinophysaceae
Genus: Ornithocercus
species: Ornithocercus quadrutus Schütt (Şekil 3.2)
Şekil 3.2. Ornithocercus quadrutus

Kingdom: Chromista
Phylum: Bacillariophyta
Subphylum: Bacillariophytina
Klasis: Bacillariophyceae
Subklasis: Bacillariophycidae
Ordo: Bacillariales
Familia: Bacillariaceae
Genus: Nitzschia Hassal, 1845 (Şekil 3.3)
Şekil 3.3. Nitzschia sp.

Kingdom: Chromista
Ordo: Cymbellales
Familia: Cymbellaceae
Genus: Cymbella C. Agardh, 1830 (Şekil 3.4)
Şekil 3.4. Cymbella sp.

Kingdom: Chromista
Subklasis: Fragiariophycidae
Ordo: Thalassionematales
Familia: Thalassionemataceae
Genus: Thalassiothrix
species: Thalassiothrix mediterranea Pavillard (Şekil 3.10)
Şekil 3.10. Thalassiothrix mediterranea

Kingdom: Chromista
Ordo: Naviculales
Subordo: Naviculinae
Familia: Naviculaceae
Genus: Navicula Bory, 1822 (Şekil 3.12)
Şekil 3.12. Navicula sp.

Kingdom: Chromista
Klasis: Mediophyceae
Subklasis: Chaetocerotophycidae
Ordo: Chaetocerotales
Familia: Chaetocerotaceae
Genus: Chaetoceros
species: Chaetoceros affinis Lauder (Şekil 3.5)
Şekil 3.5. Chaetoceros affinis

Kingdom: Chromista
Genus: Chaetoceros
species: Chaetoceros tenuissimus Meunier (Şekil 3.6)
Şekil 3.6. Chaetoceros tenuissimus

Kingdom: Chromista
Genus: Chaetoceros
species: Chaetoceros danicus Cleve (Şekil 3.7)
Şekil 3.7. Chaetoceros danicus

Kingdom: Chromista
Familia: Leptocylindraceae
Genus: Leptocylindrus
species: Leptocylindrus danicus Cleve (Şekil 3.8)
Şekil 3.8. Leptocylindrus danicus

Kingdom: Chromista
Familia: Leptocylindraceae
Genus: Leptocylindrus
species: Leptocylindrus mediterraneus (H.Peragallo) Hasle (Şekil 3.9)
Şekil 3.9. Leptocylindrus mediterraneus

Kingdom: Chromista
Genus: Bacterioastrum
species: Bacteriastrum delicatulum Cleve (Şekil 3.11)
Şekil 3.11. Bacteriastrum delicatulum

Kingdom: Chromista
Subphylum: Coscinodiscophytina
Klasis: Coscinodiscophyceae
Ordo: Rhizosoleniales
Familia: Rhizosoleniaceae
Genus: Rhizosolenia Brightwell, 1858 (Şekil 3.13)
Şekil 3.13. Rhizosolenia sp.

3.2 Tespit Edilen Zooplankton Türleri
Mikroskobik inceleme sonucu tespit edilen zooplankton türleri ve ortalama

yoğunlukları Tablo 3.2’de sunulmuştur.
Tablo 3.2 Belirlenen zooplankton taksonları ve yoğunlukları

Grup / Tür / Takson Yoğunluk (birey/L)
Tintinnoidea 1,938
Medüz 0,062
Evadne spinifera 0,008
Evadne nordmanni 0,006
Nauplius larva
(tüm kopepot türleri için) 6,628
Calocalanus sp. 0,319
Calanus sp. 0,242
Calanoida 0,216
Kalanoit kopepodit 1,653
Oithona plumifera 0,066
Oithona sp. 0,542
Corycaeus sp. 0,140
Temora stylifera 0,034
Cyclopoida 0,317
Siklopoit kopepodit 1,837
Microsetella spp.* 0,776
Euterpina acutifrons 0,000
Harpacticoida (diğer) 0,213
Harpacticoid kopepodit 0,375
Zoea larva 0,023
Decapoda nauplius larvası 0,031
Planktonik Tunicata ve Tunicata larvası 0,434
Polychaeta larvası 0,135
Gastropoda larvası 1,222
Veliger larva 0,819
Pluteus larva (Echinodermata) 0,238
*Microsetalla neorvegica ve M. rosea türleri belirlenmiş ancak sayımda ikisi birlikte

tutulmuştur.
Listedeki bazı taksonlara ait fotograflar aşağıda verilmiştir (Şekil 3.14- 3.18).
Şekil 3.14. Tintinnoidea
Şekil 3.15. Calanoida

Şekil 3.16. Tintinnoidea
Şekil 3.17. Nauplis larvası
Şekil 3.18. Kalanit kopepod

3.3 Tespit Edilen Deniz Çayırı Türleri
Deniz çiçekli bitkileri, deniz alglerine oranla daha az tür içermelerine rağmen
biyokütle açısından Akdeniz’de daha fazla yer tutmaktadırlar. Alglerden farklı olarak
kök, gövde ve yaprak farklılaşması görülür. Oluşturdukları topluluklar deniz çayırı
olarak adlandırılır ve birçok canlıya yaşam alanı oluştururlar. Deniz çayırları 40 metre
derinliğe kadar olan ışık alan bölgelerdeki kumluk zeminde yayılış gösterirler. Uzun
yapraklarıyla sudaki askıda katı maddeleri tutarlar ayrıca yatay uzanan gövdeleriyle
de zemin hareketlerini düzenledikleri için denizel ekosistemin en önemli
parçalarındandır (Cirik & Cirik, 2011).
Türkiye denizlerinde sadece 5 tür denizel çiçekli bitki bulunmaktadır. Bunlar
Posidonia oceanica, Zostera marina, Zostera noltii, Cymodocea nodosa ve Halophila
stipulacea türleridir. Bu türlerden ilk dördü eski devirlerden beri (Tersiyer)
Akdeniz’de varlığını sürdürürken H. stipulacea türünün Akdenizdeki varlığı Süveyş
Kanalının açılmasıyla başlamıştır (Cirik ve ark., 2016).
Araştırma alanında sadece 1 tür deniz çayırına rastlanmıştır:
Phylum: Tracheophyta
Klasis: Liliopsida
Ordo: Najadales
Familia: Posidoniaceae
Genus: Posidonia
species: Posidonia oceanica (Linnaeus) Delile, 1813 (Şekil 3.19)
P. oceanica, Akdeniz’e endemik olan bir canlıdır ve Akdeniz’deki en yaygın deniz

çayırı türüdür. Birçok canlıya habitat oluşturması açısından önemli bir türdür. 0-40
metre arası yayılış gösterir ve 10 ile 28˚C derece denizsuyu sıcaklıklarında dağılım
gösterir. Günlük oksijen üretimi her metre karede 20 litredir.
Son yıllarda deniz suyundaki turbiditenin artışı, teknelerin demirlemesi, kirlilik artışı,
ötrifiksayon, kıyısal yapılaşma gibi etmenlerden dolayı P. oceanica
populasyonlarında azalma gözlenmektedir (IUCN). Son yapılan çalışmalar bu deniz
çayırı türünün kapladığı alanın son 50 yılda %34 oranında azaldığı ortaya
koyulmuştur (Perggent et al., 2016). IUCN listesinde; Güncel Populasyon Durumu
‘Azalmakta’ olarak verilmiştir.
Şekil 3.19. A, B, C Çalışma alanında bulunan P. oceanica çayırları
3.4 Tespit Edilen Makroalg Türleri
Araştırma alanında zemin tamamen kum ile kaplıdır. Makroalgler genel olarak
kayalık habitatları tercih ettiği için sadece 2 tür alg türüne rastlanmamıştır. Ancak
boru hattı bitiminde 22 m derinlikte olta kamera sistemiyle deniz tabanı
incelendiğinde P. oceanica deniz çayırlarının azalmasıyla Caulerpa prolifera türünün
yaygın olarak yayılış gösterdiği ve 38 metre derinliğe kadar devam ettiği
gözlenmiştir.
Bu alg türünün sistematiği ve genel özellikleri şu şekildedir:
Phylum: Chlorophyta
Subphylum: Chlorophytina
Klasis: Ulvophyceae
Ordo: Bryopsidales
Familya: Caulerpaceae
Genus: Caulerpa
species: Caulerpa prolifera (Forsskål) J.V.Lamouroux, 1809 (Şekil 3.20)
C. prolifera türü genellikle kumluk zeminde gelişim gösteren bir yeşil algdir. Eşeysiz
üremesi vegetatif olarak gerçekleşir ve oldukça hızlıdır. Kumluk denizel alanlarda
yoğun topluluklar oluşturur.
Şekil 3.20. 22 metre derinlikte, araştırma alanı dışında gözlenen yeşil alg Caulerpa
prolifera.
Phylum: Chlorophyta
Klasis: Ulvophyceae
Ordo: Cladophorales
Familia: Cladophoraceae
Genus: Cladophora sp. Küzting (Şekil 3.21)
Cladophora türleri hem tatlı hem de tuzlu sularda yayılış gösteren kozmopolit bir yeşil
alg cinsidir. Kayaların ve diğer alg türlerinin üzerinde yayılış gösteren ipliksi bir
algdir. Çalışma alanında 5 metre derinlikten itibaren kıyıya doğru olan derinliklerde
sadece kayaların üzerinde gözlenmiştir.
Şekil 3.21. Yeşil alg Cladophora sp. makroskobik (Solda) ve mikroskobik (Sağda)
görüntüsü.
Phylum: Chlorophyta
Klasis: Ulvophyceae
Ordo: Bryopsidales
Familia: Udoteaceae
Genus: Flabellia
Species: Flabellia petiolata (Turra) Nizamuddin (Şekil 3.22)
Koyu yeşil renge sahip olan bu tür genellikle derin ve az ışık alan yerlerde yayılış
gösterir. Ancak çalışma alanında 4 metre derinlikte sadece bir adet kayanın üzerinde
15 tallus olarak sayılmıştır.
Şekil 3.22. Yeşil alg Flabellia petiolata

Phylum: Rhodophyta
Subphylum: Eurhodophytina
Klasis: Florideophyceae
Subklasis: Coralinophycidae
Ordo: Corallinales
Familia: Corallinaceae
Subfamilia: Lithophylloidea
Genus: Litophyllum Philippi, 1837 (Şekil 3.23)
Akdenizde korallin alglerin en yaygın olanlarındandır. Kalsiyum karbonat
biriktirdikleri için sert yapıdadır. Çalışma alanında sadece 5 metre derinlikten kıyıya
kadar olan alanlarda bulunan taşlar üzerinde tespit edilmiştir. Yayılımı oldukça zayıf
olduğu gözlenmiştir.
Şekil 3.23. Kırmızı alg Litophyllum sp.

3.5 Tespit Edilen Sünger Türleri
Yapılan SCUBA dalış gözlemlerinde aşağıdaki sünger türleri 5 metre derinlikten

itibaren kıyıya kadar olan alanlarda ağırlıklı olarak gözlenmiştir.
Phylum: Porifera
Klasis: Demospongiae
Subklasis: Verongimorpha
Ordo: Chondrillida
Familia: Chondrillidae
species: Chondrilla nucula Schmidt, 1862 (Şekil 3.24)
Şekil 3.24. Chondrilla nucula

Phylum: Porifera
Subklasis: Heteroscleromorpha
Ordo: Poecilosclerida
Familia: Crambeidae
species: Crambe crambe (Schmidt, 1862) TR: Turuncu-kırmızı sünger (Şekil 3.25)
Şekil 3.25. Crambe crambe

Phylum: Porifera
Subklasis: Verongimorpha
Ordo: Verongiida
Familia: Aplysinidae
species: Aplysina aerophoba Nardo, 1843 (Şekil 3.26)
Şekil 3.26. Aplysina aerophoba

Phylum: Porifera
Subklasis: Keratosa
Ordo: Dictyoceratida
Familia: Irciniidae
species: Ircinia variabilis (Schmidt, 1862) (Şekil 3.27)
Şekil 3.27. Ircinia variabilis

Phylum: Porifera
Subklasis: Keratosa
Ordo: Dictyoceratida
Familia: Irciniidae
species: Sarcotragus spinosulus Schmidt, 1862 TR: Kaba sünger (Şekil 3.28)
Şekil 3.28. Sarcotragus spinosulus

3.6 Tespit Edilen Deniz kestanesi Türleri
Yapılan gözlemlerde sadece 1 tür deniz kestanesine rastlanmıştır. Bu türden ise

çalışma yapılan alanda 5 metre derinlikte 1 birey tespit edilmiştir.
Phylum: Echinodermata
Subphylum: Echinozoa
Klasis: Echinoidea
Subklasis: Euechinoidea
Infraklasis: Carinacea
Superordo: Echinacea
Ordo: Arbacioida
Familia: Arbaciidae
Genus: Arbacia
species: Arbacia lixula (Linnaeus, 1758) TR: Siyah deniz kestanesi (Şekil 3.29)
Şekil 3.29. Arbacia lixula

3.7 Tespit edilen Mercan Türleri
Phylum: Cnidaria
Klasis: Anthozoa
Subklasis: Hexacorallina
Ordo: Scleractinia
Familia: Caryophylliidae
Genus: Caryophyllia
species: Caryophyllia inornata (Duncan, 1878) (Şekil 3.30)
Şekil 3.30. Caryophyllia inornata
3.8 Tespit Edilen Mollusca Türleri
Phylum: Mollusca
Klasis: Gastropoda
Subklasis: Vetigastropoda
Superfamily: Haliotoidea
Family: Haliotidae
Genus: Haliotis
species: Haliotis tuberculata Linnaeus, 1758 TR: Deniz kulağı (Şekil 3.31)
Şekil 3.31. Haliotis tuberculata
Phylum: Mollusca
Klasis: Gastropoda
Subklasis: Caenogastropoda
Ordo: Littorinimorpha
Superfamily: Vermetoidea
Family: Vermetidae
Genus: Vermetus
species: Vermetus triquetrus Bivona-Bernardi, 1832 TR: Kurt salyangozu (Şekil
3.32)
Şekil 3.32. Vermetus triquetrus
Phylum: Mollusca
Klasis: Gastropoda
Subklasis: Caenogastropoda
Ordo: Littorinimorpha
Superfamily: Rissoidea
Family: Rissoidae
Genus: Rissoa
species: Rissoa ventricosa Desmarest, 1814 (Şekil 3.33)
Şekil 3.33. Rissoa ventricosa
Phylum: Mollusca
Klasis: Gastropoda
Subklasis: Vetigastropoda
Superfamily: Trochoidea
Family: Turbinidae
Subfamily: Turbininae
Genus: Bolma
species: Bolma rugosa (Linaeus, 1767) TR: Kestane turban salyangozu (Şekil 3.34)
Şekil 3.34. Bolma rugosa salyangozuna ait kapak
Phylum: Mollusca
Klasis: Bivalva
Subklasis: Heterodonta
Infraklasis: Euheterodonta
Superordo: Imparidentia
Ordo: Cardiida
Superfamily: Tellinoidea
Family: Donacidae
Genus: Donax sp. Linnaeus, 1758 (Şekil 3.35)
Şekil 3.35. Donax sp.

Phylum: Mollusca
Klasis: Bivalva
Subklasis: Heterodonta
Infraklasis: Euheterodonta
Superordo: Imparidentia
Ordo: Venerida
Superfamily: Veneroidea
Family: Veneridae
Genus: Venus
species: Venus verrucosa, Linnaeus, 1758 (Şekil 3.36)
Şekil 3.36. Venus verrucosa
Phylum: Mollusca
Klasis: Bivalva
Subklasis: Pteriomorphia
Ordo: Pectinida
Superfamily: Pectinoidea
Family: Spondylidae
Genus: Spondylus
species: Spondylus spinosus Schreibers, 1793 (Şekil 3.37)
Şekil 3.37. Spondylus spinosus
3.9 Tespit Edilen Balık Türleri
SCUBA dalış sırasında 1.300 metrelik transektin 50’şer metrelik sağ ve sol
kısımlarını kapsayacak şekilde bir alanda balık türlerinin belirlenmesi ve sayımı
gerçekleştirilmiştir. Toplam olarak 23 tür balık tespit edilmiştir. Alanda tespit edilen
türler ve sistematikleri aşağıda verilmiştir:
Phylum: Cordata
Subpylum: Vertebrata
Superklasis: Gnathostomata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Pomacentridae
Genus: Chromis
species: Chromis chromis (Linnaeus, 1758) TR: Papaz balığı (Şekil 3.38)
Şekil 3.38. Chromis chromis
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Labridae
Genus: Coris
species: Coris julis (Linnaeus, 1758) TR: Gelin balığı
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Labridae
Genus: Thalassoma
species: Thalassoma pavo (Linnaeus, 1758) TR: Gün balığı
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Aulopiformes
Familia: Synodontidae
Subfamily: Synodontinae
Genus: Synodus
species: Synodus saurus (Linnaeus, 1758) TR: Iskarmoz (Şekil 3.39)
Şekil 3.39. Synodus saurus
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Serranidae
Subfamilia: Seraninae
Genus: Serranus
species: Serranus scriba (Linnaeus, 1758) TR: Yazılı hani balığı
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Pleuronectiformes
Familia: Bothidae
Genus: Bothus
species: Bothus podas (Delaroche, 1809) TR: Pisi balığı
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Labridae
Genus: Symphodus
species: Symphodus cinereus (Bonnaterre, 1788) TR: Çil çırçır
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Labridae
Genus: Symphodus
species: Symphodus rostratus (Bloch, 1791) TR: Uzun çırçır
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Labroidei
Familia: Labridae
Genus: Xyrichtys
species: Xyrichtys novacula (Linnaeus, 1758) TR: Ustura balığı (Şekil 3.40)
Şekil 3.40. Xyrichtys novacula
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Diplodus
species: Diplodus sargus (Linnaeus, 1758) TR: Sargos
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Lithognathus
species: Lithognathus mormyrus (Linnaeus, 1758) TR: Mırmır
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Diplodus
species: Diplodus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) TR: Karagöz (Şekil 3.41)
Şekil 3.41. Diplodus vulgaris

Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Diplodus
species: Diplodus annularis (Linnaeus, 1758) TR: Isparoz
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Sparus
species: Sparus aurata (Linnaeus, 1758) TR: Çipura
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Tetraodontiformes
Familia: Monacanthidae
Genus: Stephanolepis
species: Stephanolepis diaspros Fraser-Brunner, 1940 TR: Dikenli çütre
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Elasmobranchii
Subklasis: Neoselachii
Infraklasis: Batoidea
Ordo: Myliobatiformes
Familia: Dasyatidae
Genus: Dasyatis
species: Dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) TR: Vatoz (Şekil 3.42)
Şekil 3.42. Dasyatis pastinaca
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Acanthuroidei
Familia: Signidae
Genus: Siganus
species: Siganus rivulatus Forsskål & Niebuhr, 1775 TR: Beyaz sokar
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Sarpa
species: Sarpa salpa (Linnaeus, 1758) TR: Sarpa
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Oblada
species: Oblada melanura salpa (Linnaeus, 1758) TR: Melanura
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Sparidae
Genus: Boops
species: Boops boops (Linnaeus, 1758) TR: Kupes
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Centracanthidae
Genus: Spicara
species: Spicara maena (Linnaeus, 1758) TR: Melina (Şekil 3.43)
Şekil 3.43. Spicara maena
Phylum: Cordata
Subphylum: Vertebrata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familya: Centracanthidae
Genus: Spicara
species: Spicara smaris (Linnaeus, 1758)
Phylum: Cordata
Superklasis: Pisces
Klasis: Actinopteri
Ordo: Perciformes
Subordo: Percoidei
Familia: Mullidae
Genus: Mullus
species: Mullus surmuletus (Linnaeus, 1758) TR: Tekir
4. SONUÇLAR
Deniz çayırları içerisindeki en önemli tür Posidonia oceanica’dır. Bir çok canlı türüne
beslenme, üreme ve saklanma alanı oluşturmasının yanısıra her metrekare P. oceanica
çayırı günlük olarak 20 lt oksijen üretmektedir. Mavi karbon adı verilen, okyanuslar
ve denizlerdeki karbondioksiti depolayan en önemli türdür. Bu nedenle çoğu Avrupa
ülkesinde bu tür nesli korunması gereken türler arasına alınmıştır. Akdeniz’e endemik
olan bu tür Türkiye denizlerinde ağırlıklı olarak Akdeniz ve Ege kıyılarında yayılış
göstermektedir. Büyümeleri oldukça yavaştır. Kendilerini yenilemeleri ve büyümeleri
rizom gelişimine ve eşeysel üremelerini devam ettirebilmelerine bağlıdır. Rizom
büyümesi ise yılda yaklaşık olarak 1-6 cm. arasında değişir (Marba et al., 1996;
Arnaud-Haond et al., 2012). IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma
Birliği) Kırmızı Listesinde, LC (Least Concern = Asgari Endişe) olarak listelenmiş
olsa da ‘Azalmakta Olan Tür’ olarak belirtilmiştir. Bern Sözleşmesine göre ise Ek 1:
Sıkı Koruma Altında Olan Flora Türleri Listesi’nde (Appendix 1: Strictly Protected
Flora Species) listelenmektedir.
SCUBA dalışı ile gerçekleştirilen arazi çalışmasında, P. oceanica çayırlarının 3.5 m.

derinlikte başladığı ve planlanan deşarj hattının sonlandığı 20 m. derinlikte de devam
ettiği gözlenmiştir. Olta kamera ile yapılan hat boyunca daha derinlerdeki
gözlemlerde çayırların 27 m derinlikte sonlandığı belirlenmiştir.
Kıyıdan itibaren yaklaşık olarak 1.300 metre açığa (yaklaşık olarak 19.5 m derinliğe)
kadar uzanacak olan difüzör hattından salınacak olan su arıtılmış su olacağı için P.
oceanica çayırları üzerinde olumsuz bir etki beklenmemektedir ancak bu difüzör
hattının inşaası sırasında hat boyunca bulunan P. oceanica çayırlarının zarar göreceği
düşünülmektedir. Bu nedenle diffüzör hattınınn inşaası sırasında hattın, P. oceanica
çayırlarının az yoğun olduğu bölgelerden geçirilmesi önerilmektedir.
Deşarj hattı boyunca kıyıya yakın yerlerdeki P. oceanica kümelerinin bazıları çok
yaşlı olup rizom yükseklikleri deniz tabanının yaklaşık 120 cm üzerinde
bulunmaktadır. Boru hattı bu kümelerin üzerinden geçerken altında boşluklar
oluşacak, bu boşlukların doldurulması, hem inşaat maaliyetini arttıracak hem de
dolum sırasında sedimentasyon bölgedeki diğer çayırların da zarar görmesine sebep
olabilecektir. Diğer bir yöntem olan boruların kazılarak zemine yerleştirilmesi
alternatifinde de sedimentasyon problemi yaşanabilir. Bu sebeple aplikasyon projesi
sırasında kesin hattın tespitinde bu deniz çayırı kümelerinden sakınılan bir güzergah
seçilmelidir.
Makroalgler açısından yapılan sonuç değerlendirmesinde, planlanan proje alanında

deniz makroalglerinin yayılımı gözlenmemiştir. Bunun nedeni ise çalışma alanı zemin
yapısının kum olmasıdır. Algler yaşam alanı olarak genellikle kayalık habitatları
tercih etmektedirler. Bu nedenle, çalışma sahasında yapılması planlanan faaliyetten
etkilenecek makroalg bulunmamaktadır.
Denizel fitoplanktonlar sucul sistemlerin birincil üreticileridir. Zooplanktonlar ise

fitoplanktonlarla beslenen ve diğer omurgalı ve omurgasız canlıların tükettiği birincil
tüketicilerdir. Fitoplankton ve zooplanktonlar denizel sistemlerin temelini ve besin
zincirinin de en alt basamağını oluştururlar. Fitoplanktonların gelişimi için en önemli
etkenlerden biri güneş ışığıdır. Çalışma alanında deniz suyunun son derece berrak
olduğu ve 20 m. derinlikte dahi zemin yapısının görülebildiği sechii diski derinliğinin
ölçülmesiyle belirlenmiştir.
Yapılan literatür taramalarıyla, çalışma alanının deniz suyunun oligotrofik (temiz su)
su sınıfında olduğu görülmüştür.
Plankton kepçesiyle alınan örneklerde 4 farklı diatom (Bacillariophyceae) cinsine
rastlanmıştır. Belirlenen cinslerden biri olan Nitzschia Hassall, birçok türden oluşan
büyük bir cinstir. Örneğin bu cinse ait Nitzschia fonticola Grunow tipik olarak temiz
sularda bulunurken aynı cinse ait Nitzschia capitellata Hustedt türü ise sıklıkla kirli
sularda yayılış gösterir. Bir su örneğinde Nitzschia cinsinin bulunması ne su kalitesi
ne de ekosistem özelliği hakkında bilgi verir. Çünkü Nitzschia cinsi tüm dünyada
sularda yaygın olarak bulunan bir türdür. Benzer şekilde Navicula cinsi de dünyada
deniz ve içsularda yaygın olarak bulunmaktadır ve varlığı ekosistem özelliğini
belirlememektedir (Martin & Fernandez).
Zooplankton populasyon yoğunlukları incelendiğinde baskın türlerin kopepodlar

olduğu belirlenmiştir. Daha sonra gelen grup ise gastropod larvalarıdır ki P. oceanica
çayırlarının gastropodların temel üreme bölgeleri olduğu bilindiğinden, beklenen bir
durumdur.
Mollusca türleri filtrasyonla beslendikleri için askıda katı madde ve kirliliğin yoğun
olduğu alanları tercih etmektedirler. Bu nedenle, Mollusca üyelerinin birçok türü kirli
alanların belirteç (indikatör) organizması olarak görülmektedir. Yapılan gözlemlerde,
Mollusca Phylum’una ait 7 tür tespit edilmiştir. Çalışma sahasının deniz suyu
sınıfının oligotrofik olması nedeniyle bu türlerin, alanda az bireyle temsil edildiği
düşünülmektedir. Mollusca’lardan Mytilus galloprovincialis, Patella vulgata,
Monodonta turbinata‘da biyolojik indikatör tür olarak bilinirler (Başçınar, 2009)
ancak bu türlere çalışma alanında rastlanmamıştır. Alanda rastlanan Spondylus
spinosus türü ise Akdeniz’e özgü olmayan istilacı bir türdür.
Çalışma alanında toplam 23 tür balık tespit edilmiştir. Bunlardan 14 tanesi ekonomik
öneme sahiptir. Bu türlerden Dasyatis pastinaca türü IUCN Kırmızı Liste’de DD
(Data Deficient = Veri Eksik), diğer türler ise LC (Least Concern = Asgari Endişe)
oalrak listelenmiştir. Belirlenen türlerden S. rivulatus türü Akdeniz’e Kızıldeniz’den
gelen istilacı bir türdür. Çalışma alanında koruma altında herhangi bir balık türü
bulunmamaktadır.
Sahada toplam 5 adet sünger ile 1 adet mercan türüne rastlanmıştır. Bu türler yayılış
olarak 5 m derinlikten başlamakta ve kıyıya kadar devam etmektedir. Türlerin IUCN
listesindeki kayıtları bulunmamaktadır. Bunun yanısıra Bern Sözleşmesinde de
herhangi bir listede kayıtları yoktur.
Alanda sadece bir adet deniz kestanesi türü belirlenmiş ve bu birey sayısı da 1 olarak
kaydedilmiştir. Bunun nedeninin, ortam zemininin kumluk olması ve makroalglerin
bulunmaması nedeniyle olduğu düşünülmektedir. Bu deniz kestanesi türünün de
herhangi bir koruma listesinde kaydı bulunmamaktadır.
Proje konusu Atıksu Arıtma tesisinde, ileri biyolojik arıtma prosesi kapsamında azot
ve fosfor giderimi söz konusudur. Bu nedenle deniz ekosistemine olumsuz bir etki
beklenmemektedir. Ancak söz konusu atık su borularının inşaatı sırasında P. oceanica
çayırlarının ve sünger türlerinin zarar görmemesine dikkat edilmelidir.
Yapılması planlanan projenin belirlenen türler üzerine olası etkileri;
1- Deşarj suyu arıtılmış olacağından denizel alana fazladan bir azot ve fosfor
girdisi olmayacaktır. Herhangi bir nedenle azot ya da fosfor girdisi olduğu
taktirde makroalglerden özellikle yeşil algler ve fitoplanktonlarda artış
gözlenebilir.
2- Deşarj suyunda katı partikül, askıda katı madde bulunması durumunda ise
deniz suyunun bulanıklığının artması beklenir ve buna bağlı olarak ışık
geçirgenliği azalır, deniz çayırlarından P. oceanica türlerinin fotosentez
yapması engellenir. Ancak artılmış suda bu maddelerin olmaması
beklenmektedir, bu nedenle de olumsuz bir etki olmayağı düşünülmektedir.
3- Arıtılmış deşarj suyunun balıklar üzerine bir etkisinin olmayacağı
4- Arıtılmış deşarj suyu kirlilik taşımayacağı için biyoçeşitlilik üzerinde olumsuz
bir etki beklenmemektedir.
Yapılması planlanan difüzörün deşarj borularının zeminden yüksekliğinin yaklaşık

1,5 metre olması planlanmaktadır. Bu nedenle difüzörlerden çıkan arıtılmış sudan
kaynaklı akıntının bentik canlılar üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacağı
Akıntıdan kaynaklı, pelajik olan balık ve plankton türleri üzerinde ise herhangi bir
populasyon değişikliği beklenmemektedir. Sadece pasif olarak hareket eden plankton
türlerinin akıntı dolayısıyla difüzör hattının üzerinde kalmaması, akıntının az
bulunduğu alanlara kayma göstermesi beklenmektedir. Balıklar aktif hareket eden
nektonic canlılar olduğu için akıntıdan etkilenmeyecekler, akıntı sevmeyen türler ise
akıntının olmadığı alanlarda bulunmayı tercih edeceklerdir.
Avrupa çevre ajansının raporunda (UNEP, 4/2006) Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında

önemli çevresel tehdit altında bulunan bölgeler ve kirlilik noktaları ve nedenleri
belirlenmiş ve bu noktalardan bir tanesi ‘Bodrum: Turizm ve su ürünleri yetiştirme
faaliyetleri’ olarak belirtilmiştir. Yaz sezonunda özellikle tatilcilerin gelmesi ile
nüfusta ciddi bir oranda artış yaşanmakta olup, bu da önemli derecede su kirliğine
neden olmaktadır. Aynı raporda, Ege ve Doğu Akdeniz kıyı şeridindeki eğlence tesisi
inşaatları ve yaygın yazlık konut yapılaşması sebebiyle bu kıyılardaki hızlı
kirlenmenin varlığına dikkat çekilmiştir. ‘Büyük Menderes Havzası- Stratejik
Çevresel Değerlendirme Raporu’nda su kalitesinin arttırılmasına yönelik önerilerde
ayrıca Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Eylem Planı’nda da ileri atıksu arıtma
tesislerininin su ve sulak alan kalitesindeki önemi vurgulanmıştır.
Bu nedenle, yazlık yapılaşmanın yoğun olduğu Bodrum’un Turgutreis Mahallesi’nde

deniz ortamına arıtılmadan verilecek atıksu, deniz ekosistemine ciddi anlamda zarar
verecektir. Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Projesi ile denize deşarj edilecek olan
arıtılmış su, ileri biyolojik arıtma işleminden geçerek azot ve fosfor giderimi yapılmış
halde denize verileceği için ortamda belirlenen türlere etkisinin minimum seviyede
olacağı düşünülmektedir. Benzer şekilde Sabancı & Koray (2007)’ın İzmir
Körfezinde bulunan Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin diyatom tür kompozisyonuna
etkilerinin araştırıldığı çalışmasında, arıtma tesisi devreye girdikten sonraki
dönemlerde fitoplankton topluluk yapısında düzelme olduğunu belirtmişlerdir.
KAYNAKLAR
1. Arnaud-Haond S., Duarte C.M., Diaz-Almela E., Marba N., Sintes T. 2012.
Implications of Extreme Life Span in Clonal Organisms: Millenary Clones in
Meadows of the Threatened Seagrass Posidonia oceanica. PLoS ONE 7(2):
e30454. doi:10.1371/journal.pone.0030454.
2. Ballesteros E., Llobet T. 2015. Akdeniz’in Deniz Canlıları. Brau Edicions,
İspanya.
3. Başçınar N. S., 2009. Bentik canlılar ve biyoindikaöt tür. SÜMAE Yunus
Araştırma Bülteni, 9 (1): 5-8.
4. Ç�nar M.E., Ergen Z. 1998. Polychaetes assoc�ated w�th the sponge
Sarcotragus muscarum Schmidt, 1864 from the Turkish Aegean coast.
Ophelia 48: 167–183.
5. Ergen Z, Kocataş A, Katağan T, Çınar ME (1994). Gencell� L�manı (Al�ağa –
İzm�r) bent�k faunası. EÜ Fen Fak Derg 16: 1047– 1059 (in Turkish).
6. Ergüven H, Ulutürk T, Öztürk B (1988). Gökçeada’nın Por�fera (sünger)
faunası ve üret�m �mkanları. İst Ün�v Su Ürün Der 2: 173–189.
7. Evcen A., Çınar M. E. 2012. Sponge (Porifera) species from the
Mediterranean coast of Turkey (Levantine Sea, eastern Mediterranean), with a
checklist of sponges from the coasts of Turkey. Turkish Journal of Zoology.
36(4) 460-464.
8. Geld�ay R, Kocataş A. 1972. İzm�r Körfez�n�n benthosu üzer�ne prel�m�ner b�r
araştırma. Ege Ün�v Fen B�l Monogr Ser 12: 3–33 (in Turkish).
9. Guiry M.D. in Guiry, M.D. & Guiry, G.M. 2016. AlgaeBase. World-wide
electronic publication, National University of Ireland, Galway.
http://www.algaebase.org; searched on 05 October 2016.
10. Kocataş A. 1978. İzm�r Körfez� kayalık sah�ller�n�n bent�k formları üzer�nde
kal�tat�f ve kant�tat�f araştırmalar. Ege Ün�v Fen B�l Monog Ser 12: 1–93 (in
Turkish).
11. Koray T. 2012. Denizel Fitoplankton. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi
yayınları No: 32, İzmir.
12. Marba N., Duarte C. M., Cebrian J., Gallegos M. E., Olesen B., Sand-Jensen
K. 1996. Growth and population dynamics of Posidonia oceanica on Spanish
Mediterranean coast: elucidating seagrass decline. Marine Ecology Progress
Series, 137: 203-213.
13. Martin G., Fernandez M.R., Diatomes as indicators of water quality and
ecological status: sampling, analysis and some ecological remarks. In
Ecological Water Quality.
14. Pergent, G., Gerakaris, V., Sghaier, Y., ZAKHAMA-SRAIER, R., Fernández
Torquemada, Y. & Pergent-Martini, C. 2016. Posidonia oceanica. The IUCN
Red List of Threatened Species
2016:http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-
1.RLTS.T153534A76571834.en.
15. Sarıtaş M.U.̈ 1972. Engecel� L�manı’nın s�l�sl� sünger (Por�fera) faunası
hakkında prel�m�ner b�r çalışma. Ege Ün�v Fen B�l İlm� Rap Ser 143: 3–22 (in
Turkish).
16. Sarıtaş M.U.̈ 1974. İzm�r Körfez�’nde yaşayan s�l�sl� süngerler (Por�fera)
üzer�nde s�stemat�k araştırmalar, PhD, D�yarbakır Un�vers�ty, D�yarbakır,
Turkey (in Turkish).
17. Tomas C. R. 1996. Identifiying Marine Diatoms and Dinoflagellates.
Academic Press Inc., Harcourt Press & Company, USA.
18. Tomas C. R. 1997. Identifiying Marine Phytoplankton. Academic Press Inc.,
Harcourt Press & Company, USA.
19. Topaloğlu B. 2001. Gökceada kuzey sah�l� sünger faunası üzer�ne b�r ön
çalışma. In: Öztürk B, Aysel V, ed�tors. Ulusal Ege Adaları 2001 Toplantısı
B�ld�r�ler K�tabı. İstanbul, Turkey: Türk Den�z Araştırmaları Vakfı, pp. 97–
102 (in Turkish).
20. Topaloğlu B., Evcen A. 2014. Updated checklist of sponges (Porifera) along
the coasts of Turkey . Turkish Journal of Zoology. 38: 665-676.
21. WoRMS, World Register of Marine Species at
http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=141855 on 2016-
10-11.
22. UNEP, 2006. Akdeniz Bölgesi Öncelikli Çevre Sorunları. AÇA Raporu No
4/2006.
23. Sabancı F. Ç., Koray T., 2007. Atıksu Arıtma Tesisinin Diyatom
(Bacillariophyceae) Tür Komposizyonuna Etkileri. E. Ü. Su Ürünleri Dergisi.
24 (1-2): 11-18.
24. Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği’nin Uygulanması Teknik
Yardım Projesi- Büyük Menderes Nehir Havzası Yönetim Planı SÇD Pilot
Projesi Raporu, 2015. EuropeAid/133447/D/SER/TR
Çalışma alanında belirlenen türlerin tam listesi Tablo Ek.1’de verilmiştir.
Tablo Ek.1. Çalışmada belirlenen tür/cins/taksonların listesi ve ekonomik ve

ekolojik (IUCN, BERN) önemleri.
Grup Ekonomik
Takson IUCN BERN
Önem
Boops boops Balık LC ++
Bothus podas Balık LC +
Chromis chromis Balık LC
Coris julis Balık LC
Dasyatis pastinaca Balık DD
Diplodus annularis Balık LC ++
Diplodus sargus Balık LC ++
Diplodus vulgaris Balık LC +++
Lithognathus mormyrus Balık LC ++
Mullus surmuletus Balık LC +++
Oblada melanura Balık LC +
Sarpa salpa Balık LC +
Serranus scriba Balık LC
Siganus rivulatus Balık LC +
Sparus aurata Balık LC +++
Spicara maena Balık LC +
Spicara smaris Balık LC +
Listeye
Stephanolepis diaspros Balık
alınmamış
Symphodus cinereus Balık LC
Symphodus rostratus Balık LC
Synodus saurus Balık LC ++
Thalassoma pavo Balık LC
Xyrichtys novacula Balık LC
Sünger Listeye
Aplysina aerophoba
alınmamış
Sünger Listeye
Chondrilla nucula
alınmamış
Sünger Listeye
Crambe crambe
alınmamış
Sünger Listeye
Ircinia variabilis
alınmamış
Sünger Listeye
Sarcotragus spinosulus
alınmamış
Arbacia lixula Deniz Listeye
Kestanesi alınmamış
Mercan Listeye
Caryophyllia inornata
alınmamış
Yumuşakça Listeye
Bolma rugosa
alınmamış
Donax sp. Yumuşakça LC
Yumuşakça Listeye
Haliotis tuberculata
alınmamış
Yumuşakça Listeye
Rissoa ventricosa
alınmamış
Yumuşakça Listeye
Spondylus spinosus
alınmamış
Yumuşakça Listeye
Venus verrucosa
alınmamış
Yumuşakça Listeye
Vermetus triquetrus
alınmamış
Zooplankton Listeye
Calanoida
alınmamış
Zooplankton Listeye
Calanus sp.
alınmamış
Zooplankton Listeye
Calocalanus sp.
alınmamış
Zooplankton Listeye
Corycaeus sp.
alınmamış
Zooplankton Listeye
Cyclopoida
alınmamış
Decapoda nauplius Zooplankton Listeye
larvası alınmamış
Zooplankton Listeye
Euterpina acutifrons
alınmamış
Zooplankton Listeye
Evadne nordmanni
alınmamış
Zooplankton Listeye
Evadne spinifera
alınmamış
Zooplankton Listeye
Gastropoda larvası
alınmamış
Zooplankton Listeye
Harpacticoid kopepodit
alınmamış
Zooplankton Listeye
Harpacticoida (diğer)
alınmamış
Zooplankton Listeye
Kalanoit kopepodit
alınmamış
Zooplankton Listeye
Medüz
alınmamış
Zooplankton Listeye
Microsetella spp.
alınmamış
Zooplankton Listeye
Nauplius larva
alınmamış
Zooplankton Listeye
Oithona plumifera
alınmamış
Zooplankton Listeye
Oithona sp.
alınmamış
Tunicata ve Tunicata Zooplankton Listeye
larvası alınmamış
Pluteus larva Zooplankton Listeye
(Echinodermata) alınmamış
Zooplankton Listeye
Polychaeta larvası
alınmamış
Zooplankton Listeye
Siklopoit kopepodit
alınmamış
Zooplankton Listeye
Temora stylifera
alınmamış
Zooplankton Listeye
Tintinnoidea
alınmamış
Zooplankton Listeye
Veliger larva
alınmamış
Zooplankton Listeye
Zoea larva
alınmamış
Bacteriastrum Fitoplankton Listeye
delicatulum alınmamış
Fitoplankton Listeye
Ceratium tripos
alınmamış
Chaetoceros affinis
alınmamış
Chaetoceros danicus
alınmamış
Chaetoceros Fitoplankton Listeye
tenuissimus alınmamış
Cymbella sp.
alınmamış
Leptocylindrus danicus
alınmamış
Leptocylindrus Fitoplankton Listeye
mediterraneus alınmamış
Navicula sp.
alınmamış
Nitzschia sp.
alınmamış
Ornithocercus Fitoplankton Listeye
quadrutus alınmamış
Rhizosolenia Brightwell
alınmamış
Thalassiothrix Fitoplankton Listeye
mediterranea alınmamış
Posidonia oceanica Deniz çayırı LC Ek 1
Caulerpa prolifera Alg Listeye
alınmamış
Alg Listeye
Cladophora sp.
alınmamış
Alg Listeye
Flabellia petiolata
alınmamış
Lithophyllum sp. Alg DD
IUCN listesine göre;

LC: ‘Least Concern =Asgari Endişe’
DD: ‘Data Deficient = Veri Yetersiz’
Bern Sözleşmesine göre;

Ek 1: Sıkı Koruma Altında Olan Flora Türleri Listesi’nde (Appendix 1:
Strictly Protected Flora Species)
Ekonomik öneme göre;

+: düşük ekonomik değere sahip
++: orta derecede ekonomik değere sahip
+++: yüksek ekonomik değere sahip
EK 14
MUĞLA ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL
MÜDÜRLÜĞÜ KURUM GÖRÜŞÜ
EK 15
1/25.000 ÖLÇEKLİ DUYARLI YÖRELER
HARİTASI
EK 16
TARIMSAL HİZMETLER DAİRE
BAŞKANLIĞI KURUM GÖRÜŞÜ
EK 17
17.08.2016 TARİH VE 554401 SAYILI DSİ
21. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ GÖRÜŞ
YAZISI
EK 18
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE
BAŞKANLIĞI ÇEVRE KORUMA VE
KONTROL DAİRE BAŞKANLIĞI
TARAFINDAN DÜZENLENMİŞ
HAFRİYAT SAHALARI YAZISI
EK 19
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU
VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ SU VE KANAL İŞLETME
DAİRESİ BAŞKANLIĞI TARAFINDAN
DÜZENLENMİŞ İÇME-KULLANMA
SUYU KONULU YAZI
EK 20
KATI ATIKLARIN TOPLANDIĞINA
DAİR MUĞLA BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON
İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, PLAN
VE PROJE YATIRIM VE İNŞAAT
DAİRESİ BAŞKANLIĞI’ 06.05.2016
TARİH VE 11475 SAYILI YAZISI
EK 21
DENİZ DEŞARJI HATTI MODELLEME
ÇALIŞMALARI İÇİN GAZİ
ÜNİVERSİTESİ DENİZ VE SU
BİLİMLERİ UYGULAMA VE
ARAŞTIRMA MERKEZİ İLE YAPILAN
PROTOKOL
EK 22
EK-6 MÜRACAATI
EK 23
22.09.2016 TARİH VE 621483 SAYILI DSİ
21. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DEŞARJ
HATTI GÖRÜŞÜ
T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 21. Bölge Müdürlüğü
Sayı : 64019405-045.99-621483 22.09.2016

Konu : Deşarj Hattı
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI

(Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Plan Proje Yatırım ve İnşaat Dairesi
Başkanlığı/MUĞLA)
İlgi: 09.09.2016 tarih ve 14215 sayılı yazınız.
İlgi yazıda Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesinde bulunan, tapunun 421
ada ve 11 parsel numarasında kayıtlı taşınmaz üzerinde MUSKİ tarafından Turgutreis İleri
Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi yapılacağından bahisle, tesisten arıtılan suların denize deşarj
edilmesi için belirlenecek güzergahla ilgili olarak ÇED raporu ekinde kullanılmak üzere
Kurum görüşümüzün bildirilmesi istenmektedir.
Yapılan incelemeler neticesinde yazımız ekinde gönderilen CD içerisinde yeri
gösterilen deşarj hattı ile Bodrum Acil İçmesuyu İsale Hattının çakıştığı yerde inşaat
çalışmaları esnasında dikkat edilmesi gerekmektedir. Deşarj Hattının inşaatı esnasında gerekli
tedbirlerin alınarak çalışmaların yapılması hususunda;
Gereğini arz ederim.
Adnan EKEN
Bölge Müdürü a.
Bölge Müdür Yardımcısı
EK/EKLER :
1- Cd (Deniz Deşarj Hattı Bodrum İsale Hattı Güzergahları)
Bu belge, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 5. Maddesi gereğince güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.
Orjinal elektronik belge adresi: 'https://evrakdogrula.dsi.gov.tr' Doğrulama Kodu: MASH-BQD9-KI55-5862
Adres : DSİ 21. Bölge Müdürlüğü İzmir Yolu 5.KM Kuyulu Köyü Mevkii Bilgi İçin:
09020 AYDIN Hilmi Bilal GÜZEL Mühendis
Telefon : (256) 219 39 20 Belgegeçer (Fax) : (256) 219 39 08 Elektronik Telefon : 0 256 219 39 20
Ağ: www.dsi.gov.tr e-posta : hbguzel@dsi.gov.tr
EK 24
ÇYP
TC. MUĞLA SU VE
KANALİZASYON İDARESİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MUSKİ)
TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK

ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
HAZIRLAYAN
ARÜV ÇEVRE MÜH. MÜŞ. HİZ. İNŞ.

SAN. VE TİC. A.Ş.
KASIM, 2016
1
İÇİNDEKİLER DİZİNİ
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ ......................................................................................... 3

BÖLÜM 2: ETKİ AZALTMA PLANI .............................................................................................................. 6
1) İnşaat Aşaması Etki Azaltma Planı ............................................................................................................ 6
2) İşletme Aşaması Etki Azaltma Planı ........................................................................................................ 14
BÖLÜM 3: İZLEME VE ÖLÇÜM PLANI ...................................................................................................... 20
1) İnşaat Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı .................................................................................................... 21
2) İşletme Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı.................................................................................................. 23
BÖLÜM 4: KURUMSAL DÜZENLEMELER ................................................................................................ 30
BÖLÜM 5: HALKIN KATILIM TOPLANTISI .............................................................................................. 30
RESİMLER DİZİNİ
Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları ...................................................................................... 3

Resim 2: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Alanı (421 Ada, 11 Parsel) ................................................................ 5
Resim 3: Halkın Katılım Toplantısı ................................................................................................................. 32
Resim 4: Halkın Katılım Toplantısı ................................................................................................................. 32
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1: İlan Metni……...…………………………………………………………………………………………31
2
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ
Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (MUSKİ);

2560 Sayılı Kanuna göre 31 Mart 2014 tarih ve 28958 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
2014/6072 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuş Muğla Büyükşehir Belediyesine bağlı
Kamu Tüzel Kişiliğidir.
6360 sayılı On Dört ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı
Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun gereği
Muğla İli Büyükşehir statüsüne kavuşmuş olup, bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer
alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler
ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. İl
genelinde su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek amacı ile Muğla Su ve Kanalizasyon
İdaresi Genel Müdürlüğü (MUSKİ) kurulmuştur.
Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları
Muski, Muğla halkına, temiz, kaliteli ve sağlıklı içme suyu sunan, su kaynaklarını en
verimli şekilde kullanmayı, korumayı, kullanılmış suların geri dönüşümünü sağlamayı ve
kurumsal gelişiminde modern yönetim anlayışını benimseyerek yüksek standartlarda hizmet
sunmayı kendine amaç edinmiştir.
Proje bölgesinde oluşan evsel nitelikli atıksuların arıtılmaksızın deşarj edilmesi sonucu
oluşabilecek çevresel sorunlar bölgenin turizm faaliyetleri açısından önemli bir risk
oluşturmaktadır. Bu proje ile Turgutreis Mahallesi ve civar yerleşimlerden kaynaklanan evsel
nitelikli atıksuların arıtılmasına yönelik çözüm alternatifleri değerlendirilmekte, teknik ve
mali açıdan en uygulanabilir çözüm alternatifi ortaya konmaktadır.
Turgutreis Mahallesi, Muğla ilinin Bodrum İlçesi sınırları içinde, Bodrum

yarımadasının batısında yer almaktadır. Bodrum Yarımadası, Türkiye’nin iç ve dış turizmine
açık en önemli yerleşim alanlarından biridir. Ayrıca, özgün kara ve deniz ekosistemlerine
sahip olması nedeniyle önemli bir doğal yaşam alanıdır. Yarımada kıyılarının turistik amaçlı
tesislerle hemen hemen aralıksız kaplanmış olması, doğal görünümün bozulması, tarım
alanlarının azalması ve su kirliliğinin artması gibi birçok sorunun doğmasına yol açmıştır.
3
Bodrum Yarımadası’nın doğal kaynaklarının korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi büyük
önem taşımaktadır. Yaz dönemlerinde nüfus artışına bağlı olarak gerçekleşen su
tüketimindeki artış, atıksu oluşumundaki artışı da beraberinde getirmektedir.
Mevcut durumda herhangi bir arıtma tesisine sahip olmayan Turgutreis Mahallesinde
oluşan evsel nitelikli atıksular, mevcut durumda arıtılmadan Bodrum Körfezi’nden derin
deniz deşarjı ile uzaklaştırılmaktadır. Turgutreis Mahalle Merkezi ve civarında yer alan
yerleşimlerin sağlıklı ve sürdürülebilir olarak atıksu hizmetlerinden yararlanabilmesi için
deniz deşarjı öncesinde atıksu arıtımı yapılması gerekmektedir. Proje bölgesi içerisinde,
Turgutreis Mahalle Merkezinin yanı sıra Akyarlar, İslamhaneleri, Peksimet, Dereköy ve
Gümüşlük mahalleleri de yer almaktadır. Ayrıca bölgenin turistik özelliği nedeniyle bu
yerleşim birimlerinde otel, motel, tatil köyü vb. turistik tesislerin yanı sıra, çok sayıda ikincil
yazlık konut bulunmaktadır. Proje bölgesinde yer alan yerleşimlerden kaynaklanan evsel
nitelikli atıksuların arıtımını sağlamak üzere, mevsimsel debi değişimlerini karşılayabilecek
ve mevzuat çerçevesinde belirlenen deşarj kriterlerini sağlayabilecek niteliklere sahip atıksu
su arıtma tesislerinin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Tesis tasarımında dikkate
alınan deşarj kriterleri deniz deşarjı için gerekli kriterleri de sağlanarak deniz suyu kalitesi
güvence altına alınmış olacaktır.
Turgutreis İler Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan arıtılmış atıksular bölgede inşa
edilecek yeni deniz deşarj hattı ile Ege Denizine deşarj edilecektir.
Atıksu Arıtma Tesisine, Turgutreis Mahalle Merkezi, Dereköy, Peksimet, Gümüşlük ve

Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri mahallesinin yarı kısmı) yerleşimlerinin atıksuları
iletilecektir.
Kendisi bizzat bir çevre koruma projesi olan Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi projesinin
olumlu ve olumsuz etkilerinin mümkün olduğu derecede nicel olarak tahmin edilip
değerlendirildiği bu Çevresel Etki Değerlendirme Raporunda, faaliyetin gerek inşaat gerekse
işletme aşamasında, yapılacak işlemlerden dolayı çevre ve insan sağlığını önemli derecede
etkileyici herhangi bir hususun oluşmayacağı ya da meydana gelecek olumsuz etkilerin
minimize edilebileceği kanaatine varılmıştır.
biyolojik arıtma tesisinin kurulması planlanmaktadır.
4
Resim 2: Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi Alanı (421 Ada, 11 Parsel)
Sosyoekonomik Özellikleri
Muğla İlinin ekonomisi çok yönlü olup, tarıma, turizme, sanâyi ve ticârete dayanır. En
çok turist gelen illerden biridir. Turistik tesisler giderek artmaktadır. Orman, turunçgiller ve
sanâyi ürünleri bakımından zengindir. Tahıl, turunçgiller ve sanâyi ürünleri (pamuk, tütün)
başta gelir. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır, bakla, pamuk, tütün, susam ve
anasondur.
Sebzecilik gittikçe gelişmekte, seracılık ve turfanda sebzecilik yaygınlaşmaktadır.
Türkiye’de kuşkonmazın tamamı Muğla’da yetişir. Ayrıca yetiştirilen lahana, pırasa, ıspanak,
patlıcan, hıyar, domates, fasulye, biber, soğan, bakla ve karnıbahar başta İzmir ve İstanbul
olmak üzere diğer illere sevk edilir.
Meyvecilikte Muğla önde gelen illerimizden biridir. Senede 100 bin tona yakın zeytin,
15 milyona yakın zeytin ağacından toplanır. Zeytin üretiminin yüzde 80’i Milas’ta yapılır.
Turunçgiller ağaç sayısı 2 milyonu aşar. Mandalina, portakal ve limon yetişir. Turunçgiller
başta Köyceğiz olmak üzere kıyı şeridindedir.
Muğla susam ekiminde ikinci, tütünde dördüncü sırada yer alır (İzmir, Manisa ve
Samsun’dan sonra).Muğla ilinde hayvancılık ikinci derecede bir gelir kaynağıdır. Küçükbaş
hayvan sayısı azalırken kümes hayvanları miktarı artmaktadır.
Türkiye’de en çok bal Muğla’da elde edilir. İl sınırları içinde 200 bin arı kovanı vardır.
Marmaris balı ve arı sütü meşhurdur. Balıkçılık ve sünger çıkarma çok ileridir. Türkiye’de
süngerin tamamı buradan çıkarılmaktadır. Maden varlığı bakımından da çok zengin bir ildir.
Türkiye’nin en zengin linyit yatakları Muğla’nın Yatağan ilçesindedir.
Muğla ilinde sanâyi tarıma dayalıdır ve sanâyi kuruluşlarının % 80’ni devlet

kuruluşudur. Îmâlât sanâyii gelişme hâlindedir. Küçük sanâyi iş yeri 1500 civarındadır.
5
Başlıca büyük sanâyi kuruluşları SEKA’nın Dalaman Kâğıt Fabrikası, TARİŞ Çırçır ve Prese
Atelyeleri, Yatağan Yem Fabrikası, Anadolu Sabun ve Yağ Sanâyii T. A.Ş., İnal Gözlük
Sanâyii, Peynir ve Tereyağ Fabrikası, Koytaş Tarım ve Sanâyi Makinaları A.Ş., Mehmet
Altaş Traktör Römork Sanâyii, Kireç Sanâyii A.Ş., Aslan Teneke Kutu Sanâyii, Yatağan
Termik Santralı’dır. Tekne, yat ve ağaç balıkçı motoru îmâlâtı gelişmektedir
BÖLÜM 2: ETKİ AZALTMA PLANI
Planlanan proje kapsamında, projenin her aşamasında arazi, su, hava ve diğer ortamlar
üzerinde olabilecek etkileri azaltmak amacıyla Etki Azaltma Planı hazırlanmıştır.
ETKİ AZATMA PLANI

1) Atıksu Arıtma Tesisi için Etki Azaltma Planı

Sorumluluk
Katı • Konteynerlerde görünüş, koku Proje Bütçesi MUSKİ,

İnşaat Atıklar vb. faktörler yönünden çevreyi kapsamında Çevre ve
kirletmeyecek şekilde kapalı bir karşılanacaktır Şehircilik İl
biçimde muhafaza edilmesi Müdürlüğü,
• Proje sahasında kapalı Yüklenici
konteynırlar içinde toplanacak Firma
ve Belediye tarafından atık
bertaraf sahalarına aktarılması,
evsel katı atıklar ruhsatlı
kamyonlar ile bertaraf sahalarına
nakledilmesi
maddeler bulundurulmaması
değerlendirilmesi.
6
Sorumluluk
İnşaat Ambalaj • Ambalaj atıklarının Proje Bütçesi MUSKİ,

Atıkları çevreye zarar verecek kapsamında Çevre ve
şekilde doğrudan veya karşılanacaktır. Şehircilik İl
dolaylı olarak alıcı ortama Müdürlüğü,
verilmemesi ve evsel Yüklenici
nitelikli katı atıklardan ayrı Firma
depolanarak bertaraf
edilmesi
• Tek yönlü ambalaj
kullanımının ve bunların
atıklarının kontrol altına
alınabilmesi amacıyla,
öncelikle tekrar kullanıma
uygun ambalajların tercih
edilmesi

Sorumluluk
İnşaat Tehlikeli yönetmeliklere uygun Proje Bütçesi MUSKİ,
Atıklar olarak bertaraf edilecektir. kapsamında Çevre ve
( Bu atıkların tehlikeli karşılanacaktır. Şehircilik İl
atıkların toplanması ve Müdürlüğü,
bertarafı için Yüklenici
belgelendirilmiş firmalar Firma
tarafından bertarafı
gerçekleştirilmesi)

Sorumluluk
Hafriyat • Hafriyat toprağının Proje Bütçesi MUSKİ, Çevre

İnşaat Atıkları öncelikle faaliyet alanı kapsamında ve Şehircilik İl
içerisinde karşılanacaktır. Müdürlüğü,
değerlendirilmesinin Yüklenici
yapılması, Firma
• Hafriyat atıklarının nakliye
araçları ile belediyenin izin
verdiği alana götürülerek
bertaraf edilmesi
• Hafriyat toprağının
7
çıkarılması esnasında
işçilere (özellikle iş
makinası operatörlerine)
bölgenin alt yapı planı
temin edilerek (enerji,
telekomünikasyon, doğal
gaz vs) diğer altyapı
sistemlerinin zarar
görmesinin engellenmesi
• Faaliyetin yapılacağı yere
geçici biriktirme
konteynerinin
yerleştirilmesi
• Hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atıklarının
taşıma izni alınmış nakliye
araçlarıyla gerekli izinleri
almış depolama sahalarına
taşınması
• Hafriyat atkların taşınması
ve kazı işleri izni için
başvuruda bulunması •
Görsel rahatsızlıktan ve
kazalardan kaçınılması için
inşaat sahasının
kapatılması
• Malzemenin depolanması
sırasında uçuşmayı
engellemek için sulama
yapılması

Sorumluluk
İnşaat Atık • Atık biriktirildiği Proje Bütçesi MUSKİ,

Yağlar konteynerların yağmur kapsamında Çevre ve
suyundan korunarak, karşılanacaktır. Şehircilik İl
geçirimsiz zemin üzerine Müdürlüğü,
yerleştirilmesi, Yüklenici
• Araçlarda, makinelerde ve Firma
ekipmanlarda yapılan
düzenli bakım ve onarım
dökülmeye ve sızıntıya
karşı tüm önlemler
alındıktan sonra
başlanması,
8
• Araçlardan çıkan yağ
filtrelerinin ayrı bir kapaklı
konteynerde biriktirilmesi
ve kesinlikle çöp kutusuna
atılmaması veya çöp
depolama alanına
gönderilmemesi,
kazanılması,
olması durumunda ise
uygun metotlarla, lisans
almış taşıyıcılar vasıtasıyla
edilmesi,

Sorumluluk
Sıvı • Sıvı atıkların bertarafı için, Proje Bütçesi MUSKİ, Çevre

İnşaat Atıklar atıksu arıtma tesisine kapsamında ve Şehircilik İl
bağlantısı bulunan mevcut karşılanacaktır. Müdürlüğü,
sosyal tesislerin Yüklenici
kullanılması, Firma
• Şantiye alanı yakınında
uygun bir alanda sızdırmasız
foseptik inşa edilmesi ve
üretilen sıvı atıkların
vidanjörler ile yakındaki
arıtma tesislerinden birisine
taşınması

Sorumluluk
MUSKİ, Çevre
İnşaat Hava • Özellikle sıcak, kuru ve rüzgarlı Proje ve Şehircilik İl
Kalitesi havalarda toz üreten Bütçesi Müdürlüğü,
faaliyetlerden kaynaklanan kapsamında Yüklenici
partikül madde emisyonlarının karşılanacak Firma
azaltılması için çalışma alanına tır.
su püskürtme işlemi
9
uygulanması,
• Hafriyat malzemesinin geçici
depolama alanlarında,
malzemenin rüzgar yardımıyla
taşınmasını önlemek için
malzemenin nemlendirilmesi ve
kompakt hale getirilmesi.
• Kamyonlara yükleme ve
boşaltma işlemlerinin dikkatli
şekilde yapılması ve
malzemenin savrularak
yayılmasının engellenmesi.
• Nakliye kamyonlarının
üzerinin, sahaya geliş ve
gidişlerinde ve kamuya açık
yollarda branda ile örtülmesi.
• Kamyonlar için hız sınırı
uygulanması.
• Yollara çamur taşınmasının
önlenmesi için kamyonların
lastiklerinin temizlenmesi.
• Çalışma sahasının etrafının
çevrilerek kapatılması,
• İnşaat faaliyetlerinde ilgili
emisyon standartlarını
sağlayabilecek, modern
ekipmanlar ve araçlar seçilmesi.
sistemleri ve emisyon seviyeleri
açısından kontrol edilmesi
10
Sorumluluk
İnşaat Gürültü • İnşaat sahasının etrafının perde, Proje MUSKİ, Çevre

branda ile çevrilerek kapatılması Bütçesi ve Şehircilik İl
• Saha çalışmalarında gürültüye kapsamında Müdürlüğü,
sebep olan çalışmalar için uygun karşılanacak Yüklenici Firma
çalışma saatlerinin planlanması, tır.
• Yerel halk, geçici bir
rahatsızlığa sebep olabilecek
gürültülü faaliyetlere
başlamadan bir hafta önce
bilgilendirilecektir.
• Hafriyat atıklarının taşındığı
yolların başlarına ve sonlarına
portatif hız engelleri konulması
• İnşaat çalışmalarının izin verilen
gün ve saatlerde yapılması
• Proje kapsamında kullanılacak iş
makinelerinde gürültü seviyesi
düşük olan ekipmanların
seçimine özen gösterilmesi,
• İnşaat aşamasına kullanılacak iş
makinelerinin bakımlarının
• İş makinelerine hız limiti
uygulanması,
• Susturucu takılan ekipmanlar
muhafazaları, susturucuları ve
diğer ses azaltıcı özellikleri ile
birlikte kullanılması.

Sorumluluk
İnşaat Sağlık ve • İnşaat alanın çevresi ve Proje MUSKİ,

Güvenlik çalışma alanının etrafının Bütçesi Çalışma ve
kolayca görülebilecek ve fark kapsamında Sosyal
edilebilecek şekilde çevrilerek karşılanacakt Güvenlik
ve işaretlenmesi. ır. Bölge
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği Müdürlüğü,
risklerini minimum seviyeye Yüklenici
düşürmek için gerektiği Firma
durumlarda işçilere kişisel
11
koruyucu ekipmanlar
(kulaklık, baret, yelek vs)
verilmesi.
• İşçilere uygun şekilde sağlık
ve güvenlik eğitimi verilmesi
ve bilgilendirilmesi.
• İnşaat sahalarına İşçi Sağlığı
ve İş Güvenliği
Yönetmeliği’ne uygun olarak
“Tehlike”, “Giriş Yasaktır” vs.
gibi sağlık ve güvenlik
işaretleri ve tabelaları
konulması.
• İnşaat faaliyetlerinin yangına
neden olmaması için önlem
alınması. İnşaat alanlarında her
miktarda yangınla mücadele
ekipmanı bulundurulması.
• İnşaat aşamasında kullanılan
tüm ekipmanların çalışır ve iyi
durumda tutulması.
• İnşaat aşamasında
karşılaşılabilecek her hangi bir
yaralanmalı kazalarda,
kazazedenin en yakın sağlık
kuruluşuna sevkinden önce ilk
yardım müdahalesinin tesiste
yapılması gerekebileceği
durumlar göz önüne alınarak,
yapılacak ilk yardıma ilişkin
ekipmanların inşaat sahasında
mevcut bulundurulması.
12
Sorumluluk
İnşaat Kültürel • Kültürel öneme sahip bir esere Proje MUSKİ,

ve Miras veya alana rastlanması halinde, Bütçesi Kültür
çalışma derhal durdurulacak ve kapsamında Varlıklarnı
yetkili merciler durumdan karşılanacak Koruma
haberdar edilmesi, Yetkili tır. Bölge Kurulu
mercilerden yazılı onay Müdürlüğü,
alınıncaya kadar çalışma tekrar Yüklenici
başlatılmayacaktır. Hiçbir eser Firma
yerinden çıkarılmaması.
Kurumsal
İnşaat Arazi • Proje sahasındaki bitki örtüsü Proje MUSKİ,

kullanımı kaplı üst toprak tabakası kazı Bütçesi Çevre ve
işlerinden önce sıyrılarak ve kapsamında Şehircilik İl
inşaat sahasında diğer karşılanacak Müdürlüğü
kazılardan uzakta saklanması, tır. Yüklenici
Üst toprak tabakası çevre Firma
düzenlemesinde kullanılması.
• Çalışma bölgesinde bulunan
bitki örtüsünün korunması,
gerekiyorsa ağaçların sökülerek
başka nakledilmesi ve iş
bitiminde yeniden bölgeye
dikilmesi.
• Malzemelerin kapalı ve
korumalı alanlarda tutulması.
• Çalışmalar sırasında tahrip
olan yol,kaldırım, bahçe vb.
alanların tekrar imar edilmesi.
Kurumsal
İnşaat Trafik • Çalışmalar hakkında halkın Proje MUSKİ,

çalışmalar başlamadan önce Bütçesi Çevre ve
bilgilendirilmesi. kapsamında Şehircilik İl
• İş makineleri ve kamyonların karşılanacak Müdürlüğü,
ulaşımı için alternatif tır. Yüklenici
güzergahların belirlenmesi ve Firma
duyurulması.
• Saha çalışmalarının bulunduğu
bölgelerin en az 500 m
13
öncesinde uyarı işaretlerinin
yerleştirilmesi.
bölgelerde yapılacak nakliye
işlerinin trafiğin yoğun
olmadığı saatlerde
gerçekleştirilmesi.
• Uyarı işaretlerinin geceleri ve
kötü hava koşullarında da
görülebilecek özellikte
olmasına dikkat edilmesi.
bölgelerde yoğun olmayan
saatlerde transferlerin
yapılması.
2) Atıksu Arıtma Tesisi için İşletme Aşaması Etki Azaltma Planı
Kurumsal
İşletme Katı • Konteynerlerde görünüş, koku Proje Bütçesi MUSKİ

Atıklar vb. faktörler yönünden çevreyi kapsamında
kirletmeyecek şekilde kapalı karşılanacakt
bir biçimde muhafaza edilmesi ır.
• Düzenli Çöp Depolama
alanında bertaraf edilmek
üzere Belediye’ye ait çöp
toplama araçlarına teslim
edilmesi
maddeler bulundurulması ve
diğer atıklarla (tehlikeli
atıklar, tıbbi atıklar vs) birlikte
depolanmaması.
değerlendirilmesi.
14
Sorumluluk
İşletme Tehlikeli yönetmeliklere uygun Proje MUSKİ
Atıklar olarak bertaraf Bütçesi
edilecektir.(yani, bu kapsamında
atıklar tehlikeli karşılanacak
atıkların toplanması ve tır.
bertarafı için
belgelendirilmiş
firmalar tarafından
bertarafının

Sorumluluk
İşletme Fazla • Fazla çamur uygun olarak Proje Bütçesi MUSKİ

çamur analiz edilmesi ve kapsamında
yetkilendirilmiş bertaraf karşılanacakt
tesislerine gönderilmesi ır.

Sorumluluk
İşletme Atık • Araçlarda, makinelerde ve Proje Bütçesi MUSKİ,

Yağlar ekipmanlarda yapılan düzenli kapsamında
bakım ve onarım karşılanacaktır.
dökülmeye ve sızıntıya karşı
tüm önlemler alındıktan
sonra başlanması,
• Atık yağların biriktirildiği
bidonların yağmur suyundan
korunarak, geçirimsiz zemin
üzerine yerleştirilmesi,
• Atık yağların proje sahası
içerisinde dökülmeye ve
yangına karşı gerekli
önlemlerinin alınması.
15
kazanılması,
olması durumunda ise uygun
metotlarla, lisans almış
taşıyıcılar vasıtasıyla lisanslı
bertaraf tesislerine
edilmesi

Sorumluluk
İşletme Sıvı • Projenin işletme Proje Bütçesi MUSKİ

Atıklar aşamasında görev kapsamında
alan personelin tüm karşılanacaktır.
ihtiyaçlarını
mevcut atıksu
arıtma tesisi
bünyesindeki
sosyal tesislerden
sağlaması ve
atıksuların arıtma
tesisi sistemine
verilmesi,

Sorumluluk
İşletme Gürültü • Atıksu arıtma tesisinde, Proje Bütçesi MUSKİ

kapalı alanda bulunan kapsamında
mekanik ekipmanların karşılanacaktır.
bulunduğu ünitelerin
kapılarının kapalı tutulması,
kullanılacak ekipmanlarda
gürültü seviyesi düşük olan
ekipmanların tercih
edilmesine özen
gösterilmesi,
• Proje kapsamında kurulacak
16
ekipmanların bakımlarının
• Susturucu takılan
ekipmanların muhafazaları,
susturucuları ve diğer ses
azaltıcı özellikleri ile
birlikte kullanılması,
• Proje kapsamında oluşacak
gürültünün yönetmelikle
belirlenen iç mekan sınır
değerlerini 3 dBA’dan fazla
aşması halinde ses ve
titreşim yalıtımı yapılması,

Sorumluluk
İşletme Koku • Koku oluşturabilecek Proje Bütçesi MUSKİ

ünitelerin kapalı ortamda kapsamında
inşaa edilmesi, karşılanacaktır.
• Koku giderim ünitesinin
yapılması

Sorumluluk
İşletme Hava • Uygun koku giderim üniteleri Proje Bütçesi MUSKİ

Kalite ile ön arıtma biriminden kapsamında
si kaynaklanan kokunun karşılanacaktır.
gideriminin sağlanması,
sistemleri ve emisyon
seviyeleri açısından kontrol
edilmesi
17
Sorumluluk
İşletme Kanalizas • Tüm kanalizasyon Proje MUSKİ

yon Boru sisteminin Bütçesi
Hattı uygunluğunun sürekli kapsamında
kontrol edilmesi karşılanacak
• Blokaj halinde, blokoja tır.
yol açan sebeplerin
derhal ortadan
kaldırılması, boru
hattının temizlenmesi
ve lağım sularının
döküldüğü alanın
temizlenerek
dezenfeksiyon edilmesi

Sorumluluk
Sağlık ve • Atıksu Arıtma tesisi Proje MUSKİ

İşletme Güvenlik bünyesinde Bütçesi
konularında ehil teknik kapsamında
personeller ile karşılanacak
çalışılması, tır.
görev alacak teknik
personellere uygun
şekilde sağlık ve
güvenlik eğitimlerinin
verilmesi ve yeni
kurulan üniteler ile
ilgili bilgilendirilmesi
• İşçi sağlığı ve iş
güvenliği risklerini
minimum seviyeye
düşürmek için
gerektiği durumlarda
işçilere kişisel
koruyucu ekipmanlar
verilmesi,
• Atıksu arıtma
tesisinde, tehlike
potansiyeli yüksek
18
olanlara, İşçi Sağlığı
ve İş Güvenliği
Yönetmeliği’ne uygun
olarak “Tehlike”,
“Giriş Yasaktır,” vs
sağlık ve güvenlik
işaretlerinin ve
tabelalarının
yerleştirilmesi,
• Proje sahasında her
miktarda yangınla
mücadele ekipmanı
bulunması,
• Tesis bünyesinde
görev alacak tüm
personelin, yangın,
doğal afet v.b acil
durumlarda takip
edilmesi gereken
prosedür hakkında
bilgi sahibi olmasının
sağlanması,
• Tüm ekipmanların
çalışır ve iyi durumda
tutularak, bakım ve
onarımlarının düzenli
periyotlarla yapılması
• Tesis giriş-çıkışlarının
kontrol altında
tutulması ve tesise
yabancı şahısların
girmesinin
engellenmesi
• Atıksu sistemlerinin
bakım çalışmaları
sırasında meydana
gelebilecek kazalar
için çalışamalara
başlamadan önce acil
durum eylem planının
hazırlanması
• Yaralanmalı kazalarda,
kazazedenin en yakın
sağlık kuruluşuna
sevkinden önce ilk
yardım müdahalesinin
tesiste yapılması
gerekebileceği
durumların göz önüne
19
alınarak, yapılacak ilk
yardıma ilişkin
ekipmanların tesiste
hazır bulundurulması
BÖLÜM 3: İZLEME VE ÖLÇÜM PLANI
Çevresel izleme, projenin uygulanması aşamasında, anahtar çevresel hususlar

hakkında, özellikle alınmış önlemlerin etkinliği ve projenin çevresel etkileri konusunda bilgi
sağlar. Bu bilgiler ise, proje sahibi ve denetim mekanizması için, proje denetiminin bir
parçasını oluşturan önlemlerin başarısını değerlendirmeye ve gerekli olduğu zamanlarda
doğru eylemlere izin verebilmeye imkan tanır. Bu kapsamda planlanan proje için izleme ve
ölçüm planı hazırlanmıştır.
20
1) İnşaat Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı
Parametre Nerede Nasıl İzlenecek? Ne Zaman Neden Maliyet Sorumluluk

İzlenecek? İzlenecek? İzlenecektir?
Katı Atıklar Şantiye alanı Arazide yapılacak Proje inşaatı Uygunsuz Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
genelinde ve konteynerların süresince günlük depolama ve kapsamında Firma,
konteynerların doluluk oranlarının olarak bertarafının karşılanacaktır.
bulunduğu kontrol edilmesi ve önlenmesi
alanda sahada gelişi güzel amacıyla
atıkların
bulunmamasına
ilişkin
gözlemlerle(visual)
Atık Yağlar Ağır iş Arazide yapılacak Proje inşaatı Uygunsuz Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
makinelerinin ekipman yağ süresince, iş depolama ve kapsamında Firma,
yoğun çalıştığı kaçaklarının ve yağ makinelerinin bertarafının karşılanacaktır.
şantiye değişimlerinin bakım ve onarım önlenmesi
alanlarında gözlemleriyle zamanlarında amacıyla
Hafriyat Kazı, hafriyat, Arazide yapılacak Hafriyat Uygunsuz Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
Atıkları yapım hafriyat çalışmaları depolama, kapsamında Firma,
çalışması çalışmalarının süresi boyunca taşıma ve karşılanacaktır.
yapılan gözlemleriyle günlük olarak bertarafının
alanlarda ve önlenmesi
malzeme amacıyla
taşıyan
kamyonlarda
21
Sıvı Atıklar Şantiye alanı Arazide rögarların Proje inşaatı Uygunsuz Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
genelinde ve havuzların su süresince günlük depo lama, kapsamında Firma,
seviyesinde olarak taşıma ve karşılanacaktır.
yapılacak bertarafının
gözlemlerle önlenmesi
Hava Kalitesi Kazı ve Taşınabilir toz Proje inşaatı İşçi ve halk Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
hafriyat analiz cihazı ile süresince sağlığın kapsamında Firma,
yapılan numune alınması şikayet gelmesi korunması ve karşılanacaktır.
sahalarda ve analiz yapılması durumunda Hava
Kalitesinin
Korunması
amacıyla
Ağır Ağır İşletme Ruhsatının Bir kez- İşçi ve halk Maaliyet yok. MUSKİ,Yüklenici
Makinelerden Makineler geçerli olup ekipmanların sağlığın Firma,
Hava olmadığının proje sahasına korunması ve
Emisyonları kontrolü girişine izin Hava
vermeden önce Kalitesinin
Korunması
amacıyla
Tarihi veya Kazı Sahaları Gözlem;”raslantı Raslantı eseri Maaliyet yok MUSKİ,Yüklenici
Kültürel bulgusu”proseüdürl bulgu ile Firma,
Değere Sahip erinin sıkı bir karşılaştırılması
Eserler/ şekilde takip halinde
Alanlar edildiğinin
kontrolü
22
Gürültü Proje Gürültü Proje inşaatı İşçi ve halk Proje bütçesi MUSKİ,Yüklenici
kapsamında seviyelerinin süresince sağlığın kapsamında Firma,
çalışan iş ölçülmesi için şikayet gelmesi korunması ve karşılanacaktır.
makinelerinin taşınabilir ses durumunda çevresel
yoğunlaştığı seviyesi ölçüm gürültünün
alanlarda cihazları kontrolü
amacıyla
Sağlık ve Şantiye Saha gözlemi; hız Proje inşaatı İş, İşçi ve Maaliyet yok MUSKİ,Yüklenici
Güvenlik alanında, İş sınırlarına uyulup süresince sürekli halk Firma,
makinelerinin uyulmadığı, işçi olarak sağlığının
bulunduğu sağlığı ve güvenliği korunması ve
bölgelerde ve ekipmanların(kulak inşaat
inşaat tıkaçları, gözlükler, aşamasında
sahasında emniyet botları güvenliğin
vs.)kullanılıp sağlanması
kullanılmadığı amacıyla
2) İşletme Aşaması İzleme ve Ölçüm Planı
Parametre Nerede Nasıl İzlenecek? Ne Zaman Neden İzlenecektir? Maliyet Sorumluluk

İzlenecek? İzlenecek?
Katı Atıksu Yerinde Günlük Uygunsuz depolama Proje bütçesi MUSKİ
Atıklar Arıtma konteynerların ve bertarafının kapsamında
Tesisi doluluk oranlarının önlenmesi amacıyla karşılanacaktır.
kontrol edilmesi ve
sahada gelişi güzel
atıkların
bulunmamasına
ilişkin yapılacak
gözlemlerle
Ambalaj Atıksu Evsel ve diğer katı Günlük Uygunsuz depolama Proje bütçesi MUSKİ
23
Atıkları Arıtma atıklardan ayrı ve bertarafının kapsamında
Tesisi toplanmasına önlenmesi amacıyla karşılanacaktır.
ilişkin yapılacak
gözlemlerle
Fazla Atıksu Çamur depolama Yılda bir kez Uygunsuz depolama Proje bütçesi MUSKİ
Çamur Arıtma prosedürlerinin ve (tehlikesiz ve bertarafının kapsamında
Tesisi(eğer tesisinin saha ise) önlenmesi amacıyla karşılanacaktır.
çamur gözlemi(tehlikesiz Yılda iki kez
tehlikeli atıklar için) (tehlikeli ise)
değil ise
katı atık Tehlikeli atıklar
deposuna için, tehlikeli atık
gönderilece bertaraf
k, tehlikeli prosedürlerinin
ise saha gözlemi
yönetmelikl
ere uygun
olarak
arıtılacaktır.
Tehlikeli İnşaat ve Tehlikeli atık Üretilen katı Uygunsuz depolama Proje bütçesi MUSKİ
Atıklar Depolama bertaraf yönteminin atıkların ve bertarafının kapsamında
Sahaları saha gözlemi günlük önlenmesi amacıyla karşılanacaktır
kayıtları ve
aylık
değerlendirm
eleri
Tehlikeli Tehlikeli Konteynır Üç ayda bir Proje bütçesi MUSKİ
Maddeler Madde koşullarının, kapsamında
in Depolama güvenli erişiminin karşılanacaktır
Kullanım Sahaları korunup
ı korunmadığının ve
monitörlerin
24
düzgün çalışıp
çalışmadığının saha
gözlemi
Atık Atıksu Arazide, uygun Bakım ve Uygunsuz depolama Proje bütçesi MUSKİ
Yağlar Arıtma depolama ve Onarım ve bertarafının kapsamında
Tesisi, taşmaya karşı zamanlarında önlenmesi amacıyla karşılanacaktır.
bakım ve alınan önlemlerin
onarım yeterliliğine ilişkin
yapılan yapılacak
bölgelerde gözlemlerle
Atıksu Atıksu Laboratuarda Günlük Atıksu Arıtma Proje bütçesi MUSKİ
Kalitesi Arıtma yapılacak KOİ, Tesisinin kapsamında
ve Deşarj Tesisi BOİ, AKM v pH verimliliğinin kayıt karşılanacaktır.
Suyu Analizleriyle altında tutulması
Kalitesi amacıyla
Gürültü Atıksu Gürültü Şikayet İşçi ve yakın çevrede Proje bütçesi MUSKİ
Arıtma seviyelerinin gelmesi bulunan yerleşim kapsamında
Tesisi ölçülmesi için durumunda bölgelerindeki halk karşılanacaktır.
taşınabilir ses sağlığın korunması
seviyesi ölçüm amacıyla
cihazları
25
Parametre Nerede Nasıl İzlenecek? Ne Zaman Neden İzlenecektir? Maliyet Sorumluluk
İzlenecek? İzlenecek?
Koku İşletme Personelin kişisel İşletme İşçi ve yakın çevrede Proje bütçesi MUSKİ
Sahası koruyucu personeli bulunan yerleşim kapsamında
ekipmanları tarafından bölgelerindeki halk karşılanacaktır
kullanıp günlük olarak sağlığın korunması
kullanmadığının amacıyla
saha gözlemi
Sağlık ve Atıksu Tesis genelinde Sürekli İş, İşçi ve halk Proje bütçesi MUSKİ
Güvenlik Arıtma çalışan personelin olarak sağlığının korunması kapsamında
Tesisi saha talimatlarına ve işletme karşılanacaktır.
uygun ve tesis içi aşamasında
güvenli çalışma güvenliğin
koşullarının sağlanması
sağlanmasına amacıyla
ilişkin hareket
edilmesinin
kontrolüne dayalı
yapılacak
gözlemlerle
26
Ulaşım İlgili yerde Yakın çevredeki Çalışmaların Ulaşım kesintileri Proje bütçesi MUSKİ
Güvenliği ve nüfusun veya süresi önlemek ve ulaşım kapsamında
ve Ulaşım çevresinde ulaştırma boyunca güvenliğini karşılanacaktır.
Kesintiler faaliyetlerindeki haftalık sağlanması amacıyla
i katılımcıların olarak
şikâyetlerine göre
Toz İlgili yerde Görsel olarak- Çalışmaların İşçi ve halk sağlığın Proje bütçesi MUSKİ
oluşumu ve solunum süresi korunması ve Hava kapsamında
çevresinde sisteminde tahriş boyunca Kalitesinin karşılanacaktır.
görülmesine dayalı haftalık Korunması amacıyla
olarak-ve yakın olarak
çevredeki nüfusun
şikâyetlerine göre
İlgili yerde Dinleyerek yakın Çalışmaların İşçi ve halk sağlığın Proje bütçesi MUSKİ
Hoş ve çevredeki nüfusun süresi korunması ve Hava kapsamında
Olmayan çevresinde ve işçilerin boyunca Kalitesinin karşılanacaktır.
Gürültü, şikâyetleri haftalık Korunması amacıyla
Titreşim olarak
ve Egzoz
Gazı
Etkileri
Akaryakı Materyalleri Dökülmeyi tespit Çalışmaların Uygunsuz depo Proje bütçesi MUSKİ
t, yağ, n etmeye yönelik süresi lama, taşıma ve kapsamında
antifriz, depolandığı görsel inceleme boyunca bertarafının karşılanacaktır.
vs veya günlük olarak önlenmesi amacıyla
dökülmel kullanıldığı
eri yerlerin
altında ve
çevresinde.
27
Makine İlgili yerde Görsel olarak- Çalışmaların İşçi ve halk sağlığın Maaliyet yok. MUSKİ
emisyonl ve solunum süresi korunması ve Hava
arından çevresinde sisteminde tahriş boyunca Kalitesinin
dolayı görülmesine dayalı haftalık Korunması amacıyla
hava olarak- işçilerin ve olarak
kalitesi yakın çevredeki
seviyesin nüfusun
de şikayetlerine göre
düşüşler
Bitki İlgili yerde Çalışmalar İnşaat Maaliyet yok. MUSKİ

Örtüsünü ve sırasında görsel çalışmalarınd
n çevresinde olarak, an önce ve
Kaldırılm çalışmalardan önce sonra
ası ve ve sonra inceleme
Daha ve fotoğraflama
Sonra yoluyla.
Alanıın
Tekrar
Bitkilendi
rilmesi
Gürültü Proje Gürültü Proje inşaatı İşçi ve halk sağlığın Proje bütçesi MUSKİ
kapsamında seviyelerinin süresince korunması ve kapsamında
çalışan iş ölçülmesi için şikayet çevresel gürültünün karşılanacaktır.
makinelerin taşınabilir ses gelmesi kontrolü
in seviyesi ölçüm durumunda amacıyla
yoğunlaştığı cihazları
alanlarda
28
Sağlık ve Şantiye Saha gözlemi; hız Proje inşaatı İş, İşçi ve halk Maaliyet yok MUSKİ
Güvenlik alanında, İş sınırlarına uyulup süresince sağlığının korunması
makinelerin uyulmadığı, işçi sürekli olarak ve inşaat aşamasında
in sağlığı ve güvenliği güvenliğin
bulunduğu ekipmanların(kulak sağlanması
bölgelerde tıkaçları, gözlükler, amacıyla
ve inşaat emniyet botları
sahasında vs.)kullanılıp
kullanılmadığı
29
BÖLÜM 4: KURUMSAL DÜZENLEMELER
18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Yeterlik Belgesi

Tebliği”nin 9.Maddesi, 4.bendi ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu
Tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç
ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın
işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla
yükümlüdür.
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nün en

son 12.04.2016 tarih ve 44929946-210.01.02-E.5991 sayılı yazısı ekinde çed yeterlik sahibi
firmalara eçed portalı üzerinden bildirmiş olduğu yazı ekinde “Yatırımın Başlangıç ve İnşaat
Dönemine İlişkin Bildirim Formu” bulunmakta olup, bu form yeterlik sahibi firma tarafından
doldurarak son nihai ÇED Raporunda da belirtilecek olan izleme-kontrol süreleri sonundan
itibaren yirmi iş günü içinde Bakanlığa iletilecek ve projenin inşaat dönemi, ÇED Olumlu
kararı alındığı tarihten itibaren ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nün belirleyeceği
periyotlarda MUSKİ’nin anlaşacağı yeterlik sahibi firma tarafından izlenerek, Bakanlığa
portal üzerinden sunulacaktır.
BÖLÜM 5: HALKIN KATILIM TOPLANTISI
Planlanan Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Turgutreis Mahalle Merkezi,
Dereköy, Peksimet, Gümüşlük ve Aşağı İslamhaneleri (İslamhaneleri mahallesinin yarı
kısmı) yerleşimlerine hizmet verecektir.
Yapılması Planlanan projeden etkilenmesi muhtemel bölge halkına, faaliyet hakkında

bilgi vermek ve konu ile ilgili görüşlerini almak ve değerlendirmek amacı ile Halkın Katılım
Toplantısı düzenlenmiştir.
Proje kapsamında “Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği” nin 9. Maddesi

hükümleri doğrultusunda 12.07.2016 tarihinde Muğla İli, Bodrum İlçesi, Akçaalan
Mahallesi, Atatürk Caddesi, Sokak no:42, No:1adresinde bulunan Akçaalan Çok Amaçlı
Salon’ da Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir.
Halkın Katılım Toplantısı, 29 Haziran 2016 tarihli BirGün ulusal Gazetesinin 4.

Sayfasında ve 29 Haziran 2016 tarihli Bodrum Ekspres yerel gazetesinin 8. sayfasında
yayımlanarak duyurulmuştur. Toplantıya, yöre halkı ile beraber çeşitli kuruluşlardan
yetkililer davet edilmiştir. Toplantıya katılan kişilerin bilgileri, katılımcı listeleri ile kayıt
altına alınmıştır. Yayınlanan ilan metni Şekil 1’ de verilmiştir.
30
Şekil 1: İlan Metni
Halkın Katılım Toplantısı için, projenin tanıtımını içeren Powerpoint sunumu

hazırlanmıştır. Sunumlarda, projenin tanımı, önemi ve çevresel etkileri, şekil ve fotoğraflar ile
birlikte desteklenmiştir. Projenin inşaat ve işletme dönemlerine ilişkin etkiler iki ayrı aşama
olarak değerlendirilerek sunulmuştur.
Halkın katılım toplantı süreci ile ilgili resimler Resim 3 ve Resim 4’ de verilmiştir.
31
32
Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler
Halkın Katılım toplantısında yapılan sunumda, projenin tanımı ile birlikte çevresel ve
sosyal etkileri tartışılmıştır. Projenin sunumdan sonra katılımcılara görüş, öneri ve soruları ile
ilgili söz hakkı verilmiştir. Proje ile ilgili olarak, katılımcılar tarafından olumlu olumsuz tüm
görüşler alınmış, halkın katılım toplantısında katılımcılar tarafından sorulan sorular ve
sorulara verilen yanıtlar aşağıda verilmiştir.
SORULAR VE CEVAPLAR
Soru : Ali DÖNMEZ
- Turgutreis Mahallesi’ nde kanalizasyon hattı yapılırken aynı zamanda yağmur suyu
hattı yenilemesi de yapılabilir mi? İkinci bir kazı işlemi olmaması için birlikte yapılması
düşünülemez mi?
Cevap : Cem YAŞAR
- Kanalizasyon, yağmur suyu ve içme suyu ayrı sistemlerdir. Yani ayrı şekilde yapılması
gerekiyor hepsi bir yerde olmuyor fakat şöyle bir planlamamız var; Büyükşehir Belediyesi
Turgutreis’te yol çalışması yapacak. O yüzden bizim altyapıyı bitirmemizi bekliyor. Biz de
haliyle kanalizasyon ile beraber paralel doğrultuda yağmur suyu ve içme suyuyla ilgili
çalışma yapmayı planlıyoruz ama ikisi aynı güzergâhta olmuyor, ayrı sistem olduğu için. O
şekilde planlarımız devam ediyor.
Soru : Yavuz YILDIZ
- Bu gibi büyük projelerde daha çok halkın desteğini alabilmek için stantlar açılabilir ve
halkın görüşleri alınabilir. O yüzden bilgilendirme çalışmaları arttırılabilir mi?
Cevap : Cem YAŞAR
- Zaten toplantının amacı da sizleri bilgilendirmek. Siz bu toplantıdan çıktıktan sonra

komşunuzun yanına gideceksiniz bizim dağıttığımız broşürler olur, aldığınız bilgiler olur
onlarla paylaşacaksınız. Aslında en büyük tanıtımı siz yapacaksınız arkadaşlarınıza
komşularınıza. Tabiki biz bu projeyi kendi web sitemizde yayınlıyoruz. İnşaat aşamasına
geçtiğinde de hep beraber temel atma töreni de yapacağız. Yani bu toplantının asıl amacı
zaten sizlerin onayını almak,
Soru : Pr. D. Ali DEMİRSOY
- Planlanan arıtma tesisleri azot ve fosfor gidermeye yönelik. Ancak kullanılmakta olan
ilaçlar arıtılmıyor. O ilaçlarda beraberinde hormonal bozukluklara sebep olmaktadır. Bu
sebeple arıtma tesisi sorunu tam olarak çözemeyecek ancak yapılması gerekli bir projedir.
33
- Hocam çok teşekkür ederiz. Biyolojik arıtma sisteminde sadece azot ve fosfor giderimi
değil aslında buna değinilmesindeki en önemli sebep; doğal bölgede en çok spesifik yani
kirlilik yapıcı unsurda en risk taşıyan element yapısı azot ve fosfor olduğu için özellikle dile
getiriyoruz. Aslında ileri biyolojik arıtma sistemlerinde atık su içerisindeki tüm organik
maddeleri yani en başta hücre etkisini sağlayan karbon bileşenlerini bu bakteriler besin olarak
algılıyor ve akabinde organik yapılı tüm bileşenler besin kaynağı olarak biyolojik arıtım
ünitesinde doğal arıtım sistemiyle giderilmiş oluyor.
Soru : Semahat BERBER
- Tesiste güneş enerjisi veya kendi enerjisini üretecek bir sistem olacak mı?
- Bu konuyla ilgili MUSKİ Genel Müdürlüğü olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına

yönelik farklı kapsamda projelerimiz mevcut. Tesisin kapasitesi oldukça yüksek ve bu tür
ünitelerin yerleşim planına bakıldığı zaman arazi yeterli değil. Güneş enerjisi sistemi
kurabilmek için belirli bir arazi potansiyeline sahip olmamız gerekiyor. Yani özetle; biz
yaklaşık 30500 m2’lik alana ancak ünitelerimizi yerleştirebildik. Ama bunun dışında gerek
Fransız Kalkınma Ajansı gerek İller Bankası ile koordineli olarak bu bölgedeki uygun
noktaların araştırılması devam ediyor. Onlarla koordineli olarak bu çalışmaları yapıyoruz.
Ama dediğim gibi bu tesis kapsamında olmayacak gibi görülüyor.
Soru : Funda AKÇALI
- Arıtma Tesisi’ nin kurulacağı bölgede hakim rüzgar karayel olduğu için esinti direk
olarak Akyarlar Bölgesinde gelmektedir. Arıtma Tesisi’ nden kaynaklı koku oluşacak mı?
- Arıtma tesisi ünitelerinde özellikle koku problemlerin karşımıza çıktığı noktalar ilk
ham atıksuyun tesise girdiği yani o kaba malzemelerin sistemden uzaklaştırdığı ön arıtma
dediğimiz ya da fiziksel arıtma olarak nitelendirdiğimiz ünitedir. Biz bu bölgeye turizm
bölgesi olması sebebiyle özellikle bu ünitelerin tamamen kapalı bina içerisine alınmasını
projelendiriyoruz ve aynı zamanda koku giderimi ünitesi ileri teknolojik koku giderimi
üniteleriyle minimize etmeye çalışacağız.
Soru : Ali KARA
- Projemiz çok güzel. Çalışmamız için herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Başlayış ve
bitiş tarihleri konusunda net olan bir şeyiniz var mıdır? Konu hakkında vatandaşlarımız bilgi
ister. Projemiz güzel ama hayal etmek başka bir şey, başlayıp bitirmek başka bir şey.
34
Cevap : Cem YAŞAR
- Bizim bu Dünya Bankası kredisi ile yapacağımız bir proje. Şu anda da İller Bankası
görüşmeleri devam ediyor. Yaklaşık 1 ay süreceğini bize söylediler. Eylül ayı içerisinde
MUSKİ Genel Müdürlüğü olarak Dünya Bankası ile ikraz anlaşmasını imzalayacağız. Daha
sonra danışmanlık seçimini yapacağız. Muhtemelen 2017 yılı içerisinde, yani 2016 sonuna
kadar projelerimiz tamamlanacak. 2017 yılı içerisinde herhangi bir sıkıntı olmazsa
başlayacağız.
Halk katılım toplantısı sonunda, katılımcılara proje ile ilgili görüşlerinin alınması
amacıyla toplantı öncesi hazırlanan anket formları dağıtılmıştır. Anket formu 8 adet sorudan
oluşmakta olup, anket çalışmalarında 44 kişi yer almıştır. Yapılan anket çalışmaları bilgisayar
ortamına aktarılarak, sonuç grafiklere dökülmüştür.
Anket çalışmalarında her bir soruya verilen toplam cevap şıkları değerlendirilmiştir.
Anket sorularına verilen cevapların yüzde olarak gösterildiği grafikler aşağıda sunulmuştur.
ANKET SONUÇLARI
1. Proje ile olan ilginiz?
a) Bölgede İkamet ediyorum

b) Bölgeyi tanımıyorum
c) Diğer
%14
%4 b
c
%82 a
a b
c
2. Proje hakkında yeterli bilgiye sahip misiniz?
a) Evet
b) Hayır
35
%32
b
a
%68
b
a
3. Projenin gerekli olduğunu düşünüyor musunuz?
a) Evet
b) Hayır
c) Bilmiyorum
%32
b
a
%68
a b
4. Proje ile ilgili görüşleriniz nelerdir?
a) Destekliyorum
b) Karasızım
c) Bilgim yok
d) Desteklemiyorum
36
%2
c
a
b
%98
c
a
5. Projenin çevre ve insan sağlığı üzerinde ne tür etkilerde bulunacağını

düşüyorsunuz
a) Faydalı
b) Zararlı
c) Etkisiz
d) Bilmiyorum
a
%100 b
a
c
d
6. Çevrenin ve denizin korunması hususunda projenin nasıl bir katkısı olacağını

düşünüyorsunuz?
a) Olumlu
b) Olumsuz
c) Etkisiz
d) Bilgim yok
37
a
b
%100
a c
d
7. Arıtma Tesisleri hakkında (konum üniteler, proses vb.) daha önce bir bilgiye
sahip miydiniz ?
a) Evet detaylı bilgiye sahibim
b) Kısmen
c) Hayır
d) Bilgim Yok
%11
c
a
%52
%37 a b
b
c
d
Halkın Katılım Toplantısında belirtilen görüşler ve anket çalışmaları ile genel olarak
halkın alt yapı yatırımlarının yapılmasını destekleyerek, projeye olumlu yaklaştığı
görülmüştür.
Halkla yapılan toplantı neticesinde, “Turgutreis İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi
Projesinin”, çevrenin korunması ve iyileştirilmesine yönelik yatırımlar olduğunun anlaşıldığı,
tespit edilmiştir.
Gerçekleştirilmesi planlanan proje ile çevre ve insan sağlığı açısından oluşması

muhtemel çevresel risklere karşı tedbirler alınması, alanda mevcut durumunda kullanılmakta
olan fosseptikleri ve bunun sonucunda oluşan koku probleminin giderilmesi planlanmıştır.
Halkın Katılım Toplantısı ile projenin hayata geçirilmesine halkın olumlu yaklaştığı kanaatine
varılmıştır.
38
EK 25
HALKIN KATILIM TOPLANTISI
KATILIMCI LİSTESİ
EK 26
1/25.000 ÖLÇEKLİ MUĞLA NAZIM
İMAR PLANI’NININ 1/1.000 ÖLÇEKLİ
UYGULAMA İMAR PLANI İLE
UYUMLU HALE GETİRİLMESİ
KONUSUNDA MUĞLA BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYESİ İMAR VE ŞEHİRCİLİK
DAİRESİ BAŞKANLIĞI’ NA YAPILAN
MÜRACAT YAZISI
EK 27
GIDA TARIM VE HAYVANCILIK
BAKANLIĞI’ NIN TARIM DIŞI
AMAÇLA ARAZİ KULLANIM İZNİ
T.C.
GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü
Sayı :68656427-249-E.129878 20.01.2017

Konu :Tarım Dışı Amaçla Arazi Kullanım
İzinleri
MUĞLA İL GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi : Bila tarih ve 46656313-200[230.04.02]-6043538 sayılı yazınız.
Muğla İli, Bodrum İlçesi, Turgutreis Mahallesinde kayıtlı 421 ada 11 nolu parsel üzerine
yapılması planlanan "Turgutreis Atıksu Arıtma Tesisi" ile ilgili müracaat 5403 sayılı Kanun
kapsamında Valilikçe olumsuz değerlendirilmiştir.
Müracaat sahibi Muğla Büyükşehir Belediyesi verilen olumsuz görüşe itiraz ederek
konunun yeniden değerlendirilmesini istemektedir.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 13 üncü maddesi gereğince,
bahse konu arazinin Bakanlığımız teknik elemanları tarafından yerinde incelenmesi ve eklerin
yeniden değerlendirilmesi sonucu; tarım dışı amaçla kullanımı talep edilen 421 ada, 11 nolu
parselin ( 3,0436 hektar ) kuru marjinal tarım arazisi olması nedeniyle, Atıksu Arıtma Tesisi olarak
kullanılması uygun görülmüştür.
Ayrıca arazinin doğal yapısı bozulan kısımları ile ilgili Bakanlığımızın 10/10/2013 tarih ve
3638 sayılı talimatın 10 uncu maddesi kapsamında işlem yapılması gerekmektedir.
Gereğini rica ederim.
Abdullah Burak KESER

Bakan a.
Genel Müdür V.
Ek : Etüt Raporu.
Not: 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereği bu belge elektronik imza ile imzalanmıştır.
Eskişehir Yolu 9. Km. Lodumlu Mevkii 06800 Çankaya/ Ankara Bilgi için:Ahmet Bülent BEŞPARMAK
Tel: (0312) 287 33 60 Faks: Mühendis
EK 28
BÜRO TESCİL BELGESİ
EK 29
YETERLİK BELGESİ (BELGE NO:63)

Turgutreis Arıtma Nihai Çed Kararı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Turgutreis Arıtma Nihai Çed Kararı

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turgutreis Arıtma Nihai Çed Kararı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TURGUTREİS

SU VE KANALİZASYON İDARESİ İLERİ BİYOLOJİK

MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU

TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU

MUĞLA İLİ, BODRUM İLÇESİ,

ARÜV ÇEVRE MÜH. MÜŞ. HİZ.

SON NİHAİ ÇED RAPORU

MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU VE

MUSLİHİTTİN MAH. ÖMER ULAY SK. NO: 6

Tel: 0252 214 48 85 / 0252 214 48 40

TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI Fax: 0252 214 48 86 / 0252 214 48 98

Gsm : 0532 676 13 82

TURGUTREİS İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU

PROJE BEDELİ 43.577.600 TL

MUĞLA İLİ, BODRUM İLÇESİ,

Proje; 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi

PROJENİN NACE KODU: 37.00.01

ARÜV ÇEVRE MÜH. MÜŞ. HİZ. İNŞ. SAN. VE

Çağlayan Mahallesi, 2051 Sok. No:44

Tel : 0 242 323 33 93

3.8. İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları ve Alınacak Önlemler

IV.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar,......................................................................... 306

Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları ................................................................................. 12

Şekil 1: P&ID diyagramı ................................................................................................................................ 18

Tablo 1: Turgutreis AAT Yatırım Toplam Maliyeti....................................................................................... 19

PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ:

Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü

Resim 1: Muğla Büyükşehir Belediyesi Yetki Sınırları

Proje bölgesinde oluşan evsel nitelikli atıksuların arıtılmaksızın deşarj edilmesi

Turgutreis Mahallesi, Muğla ilinin Bodrum İlçesi sınırları içinde, Bodrum

Mevcut durumda herhangi bir arıtma tesisine sahip olmayan Turgutreis

Atıksu Arıtma Tesisine, Turgutreis Mahalle Merkezi, Dereköy, Peksimet, Gümüşlük

Turgutreis ve Akyarlar Bölgesi’ nde ilave yapılacak kanalizasyon hatları ile,

 POLİTİKA, YASAL VE İDARİ ÇERÇEVE

Ülkemizde Çevresel Etki Değerlendirilmesi mevzuatı, 7 Şubat 1993 tarihinde

mevzuat uyumlaştırılması çalışmaları bağlamında ÇED Yönetmeliği birkaç kez revize

Proje kapsamında; 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan

Çevresel Etki Değerlendirmesinde, bir projenin potansiyel çevresel riskleri ve

Yatırım, Dünya Bankası kredisinden finanse edilecektir. Bu Çevresel Etki

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın oluşturmuş olduğu komisyon üyeleri ve

Nihai olarak, kavramsal tasarımı ve maliyet analizi tamamlanmış, ekonomik analizi

Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli tüm

a) "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN

Proje sahası, “BERN Sözleşmesi” uyarınca koruma altına alınmış alanlardan

b) "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi)

Proje sahası, Barcelona Sözleşmesi uyarınca korumaya alınan alanlar kapsamında

1) "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"

Proje sahası, "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"

2) Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı

3) Cenova Deklerasyonu’nun 17 nci maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has

c) "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1 inci ve 2 nci

Proje sahası, "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1inci

ç) "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak

d) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi.

Proje sahası, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamına girmemektedir.

BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ

1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Hizmet Maksatları, Ekonomik ve

Turgutreis Mahallesinde oluşan evsel nitelikli atıksular, mevcut durumda

Su sıkıntısının gözlendiği turistik bölgelerde özellikle atıksuların arıtılarak yeniden