See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/316455972

Genleşmiş Kil Agregaların Teknik Özelliklerinin

Karşılaştırılması Üzerine Bir Çalışma: Ankara
Kalecik Bölgesi Örneği

Conference Paper · April 2017

CITATIONS READS

0 7

3 authors, including:

Lütfullah Gündüz Şevket Onur Kalkan

Izmir Katip Celebi Universitesi Izmir Katip Celebi Universitesi
37 PUBLICATIONS 203 CITATIONS 19 PUBLICATIONS 1 CITATION

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Lightweight concrete masonry and composite mortars View project

All content following this page was uploaded by Şevket Onur Kalkan on 25 April 2017.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

BETON 2017 KONGRESİ
BİLDİRİLERİ

13-14 Nisan 2017

İSTANBUL

BETON 2017 CONGRESS

PROCEEDINGS
April 13-14,2017
ISTANBUL

Prof. Dr. Saim AKYÜZ Onuruna

-iil --
.,\ıı,, _
��
,.

'4'
,,,..���
Türkiye Hazır Beton Birliği

Organizcd By
Turkish Rcady Mixed Concrctc Association
 wwwo,.-�...,.-,.,.,,,,.. ,,. \-IV'Y1'1-I \lt'Jll.ll\tU\1111JI u,ı "'� \10110 \IH OIO JU �vuııııı.-n,v-ıı \IVIUJI
Ti.irk iye l lazır 13cton llirtiıı Tıırııl ıııdıırı Yııyııııhıııını,ııı, 1 � ...
1 ının 11thrnı 1ııuılu.lıık duyııyomm. Ollim kurulumuz, ıılıımııda öncü bilinısel
•oa•lınııal41rı ı;,ık bÖ)'ılk bir ıiıiıliklo Jc�crlcııdirip kongre programını oluşturmuş
lıulııııııy,,r

llıı �ıl t,r-,lnı.ıl!ılnl dUzcnlcdiğlnıiz kongremiz; beton bileşenleri, özel projelerde beton
ı,h.ıtıın VQ çl'lı.(lmlorl, beton üretiminde geri kazanım ve geri dönüşüm, beton yollar ve
Türkiye Hazır Beton Birliği � ,ıı" )'ılhı u,lvenlik ynpılan gibi başlıklar altında betondaki son gelişmelerin ta.rtışıldığı
Rüzgarlıbahçe Mah. hu ı,ı,,,ıı, ulııcoktır.
Özalp Çıkmazı Sk.
K Plaza No:2 Kat: \' ııldıııık 400 delegenin katılacağı ve 60'a yakın bildirinin sunulacağı kongremizi
34805 Kavacık-İstanbul •�n,irııılıeycnlcr ve nr:ıştırnıacılann yanı sıra sektörümüzün ve yan sanayi fınnalanınızın
lıırııııtkilı:ri de yokınd:ın takip edecektir. 1995 yılından bu yana son derece başarılı
Tel: +90-216-3229670 İll'\rO kooırrdorimizin deneyimi ile Beton 2017'nin de yeni tart.ışmalann yapılmasına
Faks: +90-216-4136180 \'f yeni fikirlerin oı1aya çıkmasına olanak sağlayan başarılı ve yenilikçi bir kongre
info@thbb.org- www .tlıbb.org ulıınıl\ırıll innnıyorıım.

ıı. ırı,ı lıull:ınıımnın gittikçe arttığı bir çağda yaşıyoruz. Bir yandan hızla artan nüfusun
hıtı ıııınıı ihtiyaçlarına en iyi karşılık veren malzeme olması, bir yandan estetik yapılarda
� ııHıııııın kolnylığı sağlaması ve sürdürülebilir yapısıyla, beton, alternatifi zor bulunan
© TÜRK.İYE HAZIR BETON BİRLİÖİ lıır yııpı malzemesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu gerçeklik göz önünde
Her hakkı saklıdır. Yayıncıııın yazılı izni olmaksızın bu kitap veya bu kitabın herhangi lııılıındıırulduğunda böyle bir kongrenin önemi daha net olarak görülmektedir.
bir bölümü hiçbir biçimde ve hiçbir yolla, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.
11111fi olnnık, duyduğumuı toplumsal ve sektörel sorumluluktan hareketle ülkemizde
ılh'tılcn ve kullanılan betonların niteliğinin arttınlması konusuna önem veriyoru.z. Beton
ııhınıntl:\ yürütülen tartışmalann desteklenmesi için çalışmalar yürütüyoruz. Beton
TÜRKİYE HAZIR BETON BİRLİGİ ı\ıw ırie yapılan tartışmalan ulusal ve uluslararası düzeyde takip ediyor, yenilikçi
BETON 2017 KONGRESİ BİLDİRİLERİ tıl.irlcrin geliştirilmesi için çalışıyoruz. Bu doğrultuda 1995 ve 2015 yıllarında ERMCO
l\,11115rolerioi; 2004, 2008, 2011 ve 2013 yıllarında ise THBB Hazır Beton Kongrelerini
ISBN 978-605-84253-1-6 ıhl/.cnledik.

llıı yılki kongremizi, bugüne kadar beton alanında yaptığı akademik çalışmalar, kongre
11t�nnizasyonlan, ve yayımlamış olduğu kitap ve makaleleriyle sektörümüze çok değerli
katkılar sunmuş olan değerli hocamız Sayın Prof. Dr. Saim Akyüz onuruna
(lüzenliyoruz.

Kongrede bildiri sunan değerli araştınnacılaıa ve katılımcılara teşekkürlerimi

ııunuyorum. Ayrıca sponsorlarımızın desteği bu kongrenin düzenlenebilmiş olmasında
ayn bir öneme sahip. Birliğimiz adına, sponsorlarımıza özel olarak teşekkürlerimi
iletiyorum. Hepimize tartışmaların ve fikir alışverişlerinin yoğun olduğu verimli bir
kongre süreci diliyorum.

Yavuz IŞIK
ERMCO Yönetim Kurulu Başkanı
THBB Yönetim Kurulu Başkanı

ii iii
 araştırma iklimi vardı.
lııllflg;.>:.:h olağanüstü imkanlara BİLİM KURULU
�=ı:z.in üniversite öncesinde
ekollere dayanmaktaydı.
8 �ıoğlu, Prof. Dr. M. S. Abdurrahman GÜNER
Y-ı::z::ısız ekolüne, Prof. Dr. F.
i> Kocaıaşkın (Alman ekolü ile Ahmet GÖKÇE
Böylesine zengin ve kuvvetli Ali Osman ATAHAN
!:ıs' _ayrıcalıktı. Benim ve diğer Asım YEÖİNOBALI
ı:ıı=sti mükemmel iklimin katkısı Atiye TUÔRUL
Bekir Yılmaz PEKMEZCİ
Burcu AKÇAY ALDANMAZ
ı-:-J:m kaynaklar arttırıldı. Bunun Bülent BARADAN
ın::ıı çoğU düyada beklenen etkiyi
t.hım.izin bilim insanları en çok tıp Canan TAŞDEMİR
� polimer kimyası ve malzeme Emine AGAR
ıı:b:l yayınlar temel araştırmalardan Erbil ÖZTEKİN
n hpooya'dan, son yıllarda Çin, Fahriye KILINÇKALE
: elektrik-elektronik mühendisliği, Fevziye AKÖZ
'3 odaklanarak araştırmalar yaptılar Hakan Nuri ATAHAN
ri.-l ekonomik büyüklüğü ve yayın
Hasan YILDIRIM
:t>.=r. Patent bakımından gurur verici
ik. kimya ve biyoloji gibi alanlarda Hulusi ÔZKUL
ı ,-e teknoloji politikamız olmadan İsmail Özgür YAMAN
ı::ümkün olmayacağı açıktır. Kambiz RAMYAR
Mehmet Ali TAŞDEMİR
ri.rn üyelerimiz bize iyi bir çalışma Murat ERGÜN
redilen bayrak taşıma görevinin Mustafa KARAGÜLER
er, araştırma projeleri, ve yayınlar
Mustafa TOKYAY
ı iyiye gideceğini umuyorum.
Nabi YÜZER
1D çalışmaları olan Prof. Akyüz, Nilüfer ÔZYURT ZlHNlOÖLU
le önemli katkılar yapmıştır. Saim Oğuz GÜNEŞ
ini anarak kendisine teşekkürü bir Özgür EKİNCİOÖLU
ın Saim Ağabey'e ailesi ile birlikte Özgür ÇAKIR
uk dolu nice yıllar dilerim. Özkan ŞENGÜL
llannın üyelerine, bildiri sunan Selçuk TÜR.KEL
1ühendis arkadaşlarımıza ve hazır Sinan T. ERDOÖAN
ERMCO başkanlığı ile taçlandıran Şakir ERDOÖDU
;uz Işık'a teşekkür eder saygılanmı Turan ÖZTURAN
Ünal Anıl DOGAN
YılmazAKKAYA

ıx
değerlendirilebilecek ölçüde genleşme özelliğine sahip hammaddeler olarak t."OI,\ Çizel
edilmiştir. Bunların SiO, oranı %48-69, AlıOJ oranı %15-22, Fe203 oranı �.5-­
CaO+MgO oranı %3-7, Alkali oranı %3-6 ve ateş zayiatı %5-15 a, 1
değişmektedir. Bazı kil ve killi şistlerin genleşme özellikleri 1885 yılında:ı :ıc:- . , ]'
bilinmektedir. İnşaatta kullanılabilen ilk genleşmiş kil granüllerinin 1918 }ıl lı
ABD' de HAYDE tarafından bir döner fırında üretildiği bilinmektedir [4, 5]. Gen.L�. l
killer pişme sırasında önemli ölçüde hacim artışı gösterirler. Sinter kabuğu olı.ışu:ia. �
aynı anda iç kesimde de gaz oluşumu başlamalıdır. Bu gazlar vizkoz hale gelen m� F
şişirerek genleştirirler. Genleşmenin geciktiği durumlarda dizelyağı, bitüm-kömür. L.ıa;., •

alçı, pirit, limonit, kireç gibi eritken maddeler katılmalıdır [6, 5]. Killerdeki geni�, (

sağlayan temel unsurlar şunlardır(6]: Yüksek plastisite ve 2 mikrondan küçük tane. araıcr 1
değeri en az %35 'tir, Özelli/de il/it, serisit, demirli klorit ve mika grııbıı silik; �
bıılunmalı, Yapıda %5' ten az karbonat olmalı, %5-10 arasıııda demir oksit bıılıın.-,; l
%0.5-2.5 arasında organik karbon bulunmalı, %12-25 AlıO; organik karboıı bıı/ııro
%50-78 SiOı organik karbon bulımmalı, Bileşenlerin siııterleşme oranı birbirle�' Pavlov {1960)'un [9] uygu
yakın ve 1200 °C derece civarında olmalı, Kumlu bileşenler minimum miktarl� ı değerleri karşılaştırıldığında
olmalıdır. Aynca killerde genleşmeyi artırmak ve hızlandırmak için dizel yağı, bi'i::::.. toplamının CaO'e oranı ise 4
kömür, kok, alçı, karbon, lignurn sülfat, demir oksit, pirit, pencere camı, kireç ,,c, kimyasal bileşimleri sağlad
kınnızı çamur katılmaktadır [6]. optimize edebilmek için güı
gelmiş tecrübelerden elde e
tanımlanabilmektedir [8]; H.
boyutu, Genleştirme işlemi
3. ANKARA-KALECİK GENLEŞMİŞ KİL HAFİF AGREGA
Genleştirme süresi, Geııleştiı
ÜRETİMİ Ankara-Kalecik Bölgesi ham
kabul edilebilecek 5 ayrı bo:
Ankara-Kalecik kil sahasını genleşmiş kil agregası üretiminde değerlendirebilmek io: µm, 425 µm ve 500 µm. fü
öncelikle bir dizi arazi çalışması yapılmış olup, sahayı temsil edecek şekilde numunıc'Jıcor ham peletleri herhangi bir ge
alınarak laboratuar ortamında mineralojik ve kimyasal analizlerle birlikte genleştir..:ııt ilavesiyle silindirik geometri
deneyleri yapılmıştır. Kalecik bölgesinde yayılım sunan Karakaya Formasyonu; alttı:: öncesi nem kontrollü bir etü
üste doğru metamorfızması gittikçe azalan, ilksel halini kısmen koruyan ve/veya }l:$lf
örnekleri sıcaklık kontrollü �
şist fasiyesi içinde metamorfizma geçirmiş konglomera, kumtaşı, şeyi, kumlu kireç�
aralığında ortalama 40°C sıc:
kireçtaşı ile volkarenit, aglomera, volkanit, tüften oluşur. Fliş karakterli kaya tür� dakikalık genleştirme süre!<
belirgindir (7, 8]. Kalecik bölgesinde genleşen kil potansiyeli özellikle Teke Bdı (Şekil 1). Çalışma kapsamını
mevkiinde geniş bir yayılım sunar. Rengi siyah, gri, koyugri olup organik maddett
genleşme oranı, birim haci
zengindir. Yaşı Alt, Orta-Üst Triyas olarak kabul edilmiştir. Bu zon 750-1000 c pozisyonu, agrega gözenekli!
uzunluk, 20-25 m kalınlık değerine sahip olduğu gözlenmiştir. İncelenen hammadd� teknik özellikler irdelenmişti:
kimyasal bileşimi, içerdiği bileşikler, uçucu madde oranlan kilin genleşmesini doğrucb:
etkileyen faktörler arasında yer almaktadır (8]. Bunun için çalışma sahasından alııuzı
numunelerin kimyasal analizi XRF Spektrometrometrik yöntem ile yapılmış ol u;\.
bulgular Çizelge 1 'de verilmiştir. Genleşmenin sağlanabilmesi için kilin bünyesinde­
bulunan bileşimler ile hem piroplastik form hem de gaz oluşturulabilmelidir [7]. Burada
kilin genleşme sıcaklığındaki viskozitesi çok önem kazanmaktadır. Pavlov (1960) [9] o
uygun viskoziteyi elde edebilmek için gerekli iki şartı şu şekilde açıklamaktadır.
[SiOı/Eriticiler] oranı � 4 olmalıdır. Daha düşük oran ile daha fazla genleşme
sağlanabilir ve aynca FC2O3+MgO+Na2O+K2O toplamının CaO'e oranı 4'ten fazlı! Şekil 1. Ham pelet ve ged
olmalıdır. agreganın görünümü.

5 mm pelet çapında hazırla

periyotlu genleştirme SUttSi
analiz edilmiştir. Bu çaJışıı
değerinin genleşme so::n:s ı

470
View publication stats