1ST LESSON : MGA KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG ISANG AKTIBONG MAMAMAYAN

Magalang

Magalang at may respeto sa mga nakakatanda, may awtoridad, opisyal ng pamahalaan, at iba pa.

Ang pagiging matatag

Ang pagiging matatag, may lakas ng loob at tiwal sa sarili. Nakatutulong ito sa pagiging mapagpunyagi, matiyaga, at
masikap. Kailangan ito para sa kakayahang harapin at pagtagumpayan ang anumang pagkabigo o paghihirap sa buhay.

Matulungin sa kapwa

Matulungin sa kapwa, Ang aktibong mamamayan ay tumutulong sa kapwa upang makapamuhay nang marangal,
payapa, at masagana.

Ang prinsipyo ay matuwid at Matapat

Ang prinsipyo ay matuwid, Matapat. Ito ay katangian ng aktibong mamamayan na tumutukoy sa pagiging matapat ng
isang tao sa kapwa, lalo na sa kanyang mga kababayan pagiging mapagkakatiwalaan ng isang tao sa tungkuling ibinibigay
sa kanya.

Makabayan

Makabayan. Isang katangian na dapat nating taglayin. Ang pagiging makabayan. Ang Pilipinas ay ang bayang ating
kinagisnan at bahagi ng ating tungkulin bilang mamamayan ng bansa ay sikapin ang pagbubuklod at pagkakaisa.

Ang kamalayang pangkasaysayan

Ito ay pagtataglay ng kritikal na pag-iisip na makatutulong sa matalinong pagpapasiya para sa kapakanan ng bansa. Ang
kamalayang Pangkasay-sayan ay magsisilibing batayan ng pagmamahal sa bayan at magbibigay-daan upang makatagpo
ng mga dahilan kung bakit niya maipagmamalaki ang pagiging Filipino.

Maging bahagi ng pagpapaunlad at pagbabago

Yamang tungkulin ng bawat mamamayan na maging bahagi ng pagpapaunlad at pagbabago ng ating lipunan. Ang
pagiging aktibong mamamayan ay maaaring ipakita sa iba't ibang paraan tulad ng pagboboto, pagpapahayag ng saloobin,
paglahok sa mga organisasyon at mga grupo , paglilingkod sa komyunidad at iba pa.

Ang pagiging makakalikasan

Tumutulong sa mga gawang pagtatanim ng mga kahoy, paglilinis ng coastal area, at clean-up drive at iba pang gawain na
nakakatulong sa pagpapanatili ng kagandahan at kasaganaan ng kalikasan,at may prinsipyong sa sarili na maging
responsible sa pag-aalaga ng kalikasan.

Nakikialam

Nakikialam. Nakikinig sa balita, nagbabasa ng pahayagan, nakikilakip sa mga kampanyang nakakabuti sa pamayanan o
maging sa bayan, at may pakialam sa mga isyung pambansa.

2ND st lesson: MGA KARAPATANG PANTAO

- Taglay ng bawat tao ang mga karapatang nakabatay sa prinsipyo ng paggalang sa isang indibidwal.
-Lahat ng nabubuhay na indibidwal ay may taglay na mga karapatan dahil bawat isa ay nararapat tratuhin nang may
dignidad.

Saklaw ng tao ang kanyang mga karapatan sa:

-Karapatang Sibil
- Karapatang Politikal
- Karapatang Ekonomikal
- Karapatang Sosyal
- Karapatang Kultural

ANO NGA BA ANG

KARAPATANG PANTAO?
KARAPATANG PANTAO (HUMAN RIGHTS)

-Tumutukoy sa mga karapatan na

dapat tinatamasa ng isang tao
anuman ang kanyang kasarian, kulay.
edad, o katayuan sa buhay sa
sandaling ito ay isilang.

KARAPATANG PANTAO (HUMAN RIGHTS)

Dahil sa karapatang Pantao nagiging makabuluhan ang ating buhay sa mundong ginagalawan natin. Nabubuhay tayo
nang matiwasay at maayos sa ating mga kalagayan dahil alam natin na bawat indibidwal ay maaaring mabuhay ng
mapayapa at nahuhubog nito ang kanyang katayuan bilang isang tao sa lipunan.

MGA KATANGIAN NG KARAPATANG PANTAO

- UNIVERSAL
- INALIENABLE
- INDIVISIBLE
-INTERDEPENDENT

MGA KATANGIAN NG KARAPATANG PANTAO

UNIVERSAL

- Ang mga karapatang Pantao ay dapat

tinatamasa ng lahat ng tao kahit saan
mang panig ng mundo.

- INALIENABLE
Ang mga Karapatang Pantao ay hindi
dapat kuhanin sa isang indibidwal
ninuman o kailanman dahil ito ay kanyang
taglay mula nang siya ay isilang.

MGA URI NG KARAPATANG HINDI MAAALIS:

INALIENABLE

KARAPATAN SA BUHAY- Ito ang pinakamataas na antas ng karapatan.

Dapat itong mangibabaw sa ibang karapatan kung sakaling ito ay
malagay sa panganib.

KARAPATAN SA PRIBADONG PAGMAMAY-ARI- Kailangan ng tao ng mga ari-arian upang mabuhay ng maayos at maging
produktibong mamamayan.

KARAPATANG MAGPAKASAL- May karapatan ang tao na bumuo ng sariling pamilya sa pamamagitan ng kasal.

KARAPATANG PUMUNTA SA IBANG LUGAR- Kasama sa karapatang ito na lumipat sa ibang lugar na may oportunidad tulad
ng trabaho o para makaligtas sa panganib.

KARAPATAN SA PANANAMPALATAYA - Bawat tao ay malayang pumili ng relihiyon na makakatulong sa kanya upang
mapaunlad ang kanyang pagkatao.

KARAPATANG MAGHANAP-BUHAY- Ang tao ay may karapatan sa disenteng hanap-buhay upang mapakinabangan nila ang
karapatang mabuhay.

ANG KONSEPTO NG KARAPATANGPANTAO

Ang Constitutional Rights ay mga

karapatang pantao na nakapaloob at pinapangalagahan ng isang Estado.

NATURAL RIGHTS
 Mga karapatang taglay ng bawat tao kahit hindi ipagkaloob ng Estado.

Halimbawa: karapatang mabuhay at magkaroon ng ariarian

STATUTORY RIGHTS
 Karapatang kaloob ng binuong batas at maaaring alisin sa pamamagitan ng panibagong batas.

Halimbawa:
karapatang makatanggap ng minimum wage
CONSTITUTIONAL RIGHTS MGA KARAPATANG IPINALOOB AT PINANGALAGAAN KARAPATANG NG ESTADO

KARAPATANG SIBIL
KARAPATAN NG AKUSADO
KARAPATANG POLITICAL
KARAPATANG SOSYO EKONOMIKS

KARAPATANG SIBIL

► MGA KARAPATAN NA TITIYAK SA MGA PRIBADONG INDIBIDWAL NA MAGING KASIYA-SIYA ANG KANILANG
PAMUMUHAY SA PARAANG NAIS NANG HINDI LUMALABAG SA BATAS AT PAGSUSUSULONG NG KABUHAYAN AT
DISENTENG PAMUMUHAY.

KARAPATANG POLITIKAL

► KAPANGYARIHAN NG MAMAMAYAN NA MAKILAHOK. TUWIRAN MAN O HINDI. SAvPAGTATAG AT PANGANGASIWA NG

PAMAHALAAN TULAD NG PAGBOTO SA MGA OPISYAL. PAGSALI SA REFERENDUM AT PLEBISITO.

KARAPATANG SOSYO-EKONOMIKS

MGA KARAPATAN NA SISIGURO SA KATIWASAYAN BUHAY AT EKONOMIKONCANG- KALAGAYAN NG MGA INDIBIDUWAL

GAYON DIN ANG LUMAHOK SA BUHAY KULTURAL NG PAMAYANAN

KARAPATAN NG AKUSADO

► MGA KARAPATAN NA MAGBIBIGAY KRIMEN PROTEKSYON SA INDIBIDWAL NA INAKUSAHAN ANUMANG URI NG SA

ANUMANG KRIMEN.
 LESSON 3: BILL OF RIGHTS-SECTION 1-22

 BILL OF RIGHTS
 Ang Artikulo III ng Konstitusyon ng Pilipinas ay ang Bill of Rights. Itinatag nito ang kaugnayan ng indibidwal sa
Estado at tinutukoy ang mga karapatan ng indibidwal sa pamamagitan ng paglilimita sa mga legal na
kapangyarihan ng Estado. Isa ito sa pinakamahalagang tagumpay sa pulitika ng mga Pilipino.
 Sa loob ng ilang siglo sa kaisipang pampulitika ng Britanya, Pranses, at Amerikano, lumago ang paniniwala na ang
mga karapatan ng indibidwal ay dapat pangalagaan at pangalagaan, hindi sa pamamagitan ng awtoridad ng isang
indibidwal, hindi sa pamamagitan ng pagiging kasapi sa isang partikular na grupo o partido, hindi sa
pamamagitan ng pag-asa sa puwersa ng armas, kundi sa pamamagitan ng mga tinatanggap na proseso ng
idineklarang batas sa konstitusyon.
 Ang bill of rights ay matatagpuan sa Article 3 na binubuo ng 22 section, ngunit ano nga ba ang bill of rights?
 Ang bill of rights ay ang mga listahan ng mga pinakamahalagang karapatan ng isang mamamayan, nag sisilbi itong
proteksyon ng mga Pilipino mula sa mga pang aabuso ng estado at iba pang indibidwal, kung wla ang bill of rights
maaring gawin nang kahit na sino ang kanyang nais sa iyo at wla kang magagawa upang labanan ito.

 SECTION 1
Walang sinumang tao ang dapat bawian ng buhay, kalayaan, o ari-arian nang walang angkop na proseso ng batas, ni hindi
pagkakaitan ang sinumang tao ng pantay na proteksyon ng mga batas.
(NO PERSON SHALL BE DEPRIVE LIFE, LIBERTY, PROPERTY)

DUE PROCESS OF LAW - Due process of law is meant that if a person is deprived of life, liberty, or property by the State, it
must be done only under the authority of a valid law and after compliance with the regular methods of procedure
prescribed by the law. The idea that laws and legal proceedings must be fair. Principle that the government must respect
all of a person's legal rights instead of just some or most of those legal rights when the government deprives a person of
life, liberty, or property.

 SECTION 2
Ang karapatan ng mga tao na maging ligtas sa kanilang mga tao, mga bahay, mga papeles, at mga epekto laban sa hindi
makatwirang mga paghahalughog at pagsamsam sa anumang uri at para sa anumang layunin ay hindi dapat labagin, at
walang search warrant o warrant of arrest ang dapat maglabas maliban kung malamang. dahilan upang personal na
matukoy ng hukom pagkatapos ng pagsusuri sa ilalim ng panunumpa o paninindigan ng nagrereklamo at ng mga testigo
na maaari niyang iharap, at partikular na naglalarawan sa lugar na hahanapin at ang mga tao o bagay na kukunin.
(RIGHTS AGAINST UNLAWFUL SEARCH AND SEIZURES)
-Sa karapatang ito hindi maaring dakpin ang isang tao o di kaya'y halubugin ang kanyang katawan, bahay at iba pang ari
arian ng wlang search o arrest warrant.

 SECTION 3
Anumang ebidensyang nakuha na lumalabag dito o sa naunang seksyon ay hindi dapat tanggapin para sa anumang
layunin sa anumang paglilitis.Ang pagkapribado ng komunikasyon at pagsusulatan ay hindi dapat labagin maliban sa
naaayon sa batas na utos ng hukuman, o kapag ang kaligtasan o kaayusan ng publiko ay nangangailangan ng iba, gaya
ng itinalaga ng batas.( THE PRIVACY OF COMMUNICATION AND CORRESPONDENCE )

 SECTION 4
Hindi dapat magpatibay ng batas na nagbabawas sa kalayaan sa pananalita, pagpapahayag, o ng pamamahayagan, o sa
karapatan ng mga taong-bayan na mapayabang magkatipon at magpetisyon sa pamahalaan upang ilahad ang kanilang
mga karaingan.

Freedom of Speech - means an individual is free to speak or utter whatever he wants without prior restraint.

Right to a Free Press - means an individual is free to write, publish, write, publish, and circulate whatever he pleases
without restraint.
Freedom of Assembly - refers mainly to peaceful demonstrations related to public affairs.

The Right of Petition - to take up one's grievances with government without fear of persecution.

 SECTION 5
Hindi dapat magbalangkas ng batas para sa pagtatatag ng relihiyon, o nagbabawal sa malayang paggamit nito. Dapat
ipahintulot magpakailanman ang malayang paggamit at pagtamasa ng pagpapahayag ng relihiyon at pagsamba nang
walang pagtatangi o pamimili. Hindi dapat kailanganin ang pagsusulit pangrelihiyon sa paggamit ng karapatang sibil o
pampulitika." (No law shall be made respecting an establishment of RELIGION)

 SECTION 6
Ang kalayaan ng paninirahan at ang pagbabago nito sa loob ng mga limitasyon na itinakda ng batas ay hindi dapat masira
maliban sa naaayon sa batas na utos ng hukuman. Ni ang karapatang maglakbay ay hindi masisira maliban sa interes ng
pambansang seguridad, kaligtasan ng publiko, o kalusugan ng publiko, gaya ng maaaring itadhana ng batas.

 SECTION 7
Ang karapatan ng mga tao sa impormasyon sa mga bagay na may kinalaman sa publiko ay dapat kilalanin. Ang pag-access
sa mga opisyal na rekord, at sa mga dokumento at papeles na nauukol sa mga opisyal na kilos, transaksyon, o desisyon,
gayundin sa data ng pananaliksik ng pamahalaan na ginamit bilang batayan para sa pagbuo ng patakaran, ay dapat ibigay
sa mamamayan, na napapailalim sa mga limitasyong maaaring itadhana ng batas. RA 9470 - National Archives of the
Philippines and other public documents -It is the policy of the State to protect, conserve, promote and popularize the
nation's historical and cultural heritage and resources.

 SECTION 8
Ang karapatan ng mga tao, kabilang ang mga nagtatrabaho sa pampubliko at pribadong sektor, na bumuo ng mga unyon,
asosasyon, o lipunan para sa mga layuning hindi labag sa batas ay hindi dapat paikliin.
(RIGHT OF PEOPLE TO FORM ASSOCIATION UNION SOCIETY )
 Union- group of workers defending their rights
 Society - group of people living in a community with shared laws and traditions.
 Association - group of people with the same interests

 SECTION 9
Ang pribadong ari-arian ay hindi dapat kunin para sa pampublikong paggamit nang walang makatarungang kabayaran.

 SECTION 10
Walang batas na pumipinsala sa obligasyon ng mga kontrata ang dapat ipasa.

 SECTION 11
Ang malayang pagpasok sa mga hukuman at mala-hudisyal na katawan at sapat na tulong legal ay hindi dapat ipagkait sa
sinumang tao dahil sa kahirapan.

 SECTION 12
Ang sino mang tao na sinisiyasat dahil sa paglabag ay dapat magkaroon ng karapatang mapatalastasan ng kaniyang
karapatang magsawalang-kibo at magkaroon ng abogadong may sapat na kakayahan at malaya na lalong kanais-nais
kung siya ang maypili. Kung hindi niya makakayanan ang paglilingkod ng abogado, kinakailangang pagkalooban siya ng
isa. Hindi maiuurong ang mga karapatang ito maliban kung nakasulat at sa harap ng abogado.
( THE RIGHT TO REMAIN SILENT)

 SECTION 13
Ang lahat ng mga tao, maliban sa mga nahahabla sa mga paglabag na pinarurusahan ng reclusion perpetua kapag
matibay ang ebidensya ng pagkakasala, bago mahatulan, ay dapat mapyansahan ng sapat ng pyador, o maaaring palayain
sa bisa ng panagot ayon sa maaaring itadhana ng batas. Hindi dapat bawalan ang karapatan sa pyansa kahit na
suspendido ang pribilehiyo ng writ of habeas corpus. Hindi dapat kailanganin ang malabis na pyansa.

 SECTION 14
No person shall be held to anwer for a criminal offense without due process of law

Due process - is the legal requirement that the state must respect all legal rights that are owed to a person. Due process
balances the power of law of the land and protects the individual person from it.

Substantive Due - Process, is involve the states' power to regulate certain activities.

Due Process - an analysis of the Procedural is involve procedure required by the Constitution when states seek to deprive
people of life, liberty or property.

 SECTION 15
Hindi dapat suspindihin ang pribilehiyo ng writ of habeas corpus, maliban kung may pananalakay o paghihimagsik, kapag
kinakailangan ng kaligtasan pambayan.

 SECTION 16
Dapat magkaroon ang lahat ng mga tao ng karapatan sa madaliang paglutas ng kanilang mga usapin sa lahat ng mga
kalupunang panghukuman, mala-panghukuman, o pampangasiwaan.

 SECTION 17
Hindi dapat pilitin ang isang tao na tumestigo laban sa kanyang sarili.

 SECTION 18
 Hindi dapat detenihin ang sino mang tao dahil lamang sa kanyang paniniwala at hangaring pampulitika.
 Hindi dapat pairalin ang ano mang anyo ng sapilitang paglilingkod, maliban kung kaparusahang pataw ng hatol ng
pagkakasala.
  SECTION 19
 Hindi dapat ipataw ang malabis na multa, ni ilapat ang malupit, imbi o di-makataong parusa, o ang parusang
kamatayan, matangi kung magtadhana ang Kongreso ng parusang kamatayan sa mga kadahilanang bunsod ng
mga buktot ng krimen. Dapat ibaba sa reclusion perpetua ang naipataw nang parusang kamatayan.
 Dapat lapatan ng kaukulang batas ang pagpapahirap na pisikal, sikolohikal, o imbing pagpaparusa sa sino mang
bilanggo o detenido o ang paggamit ng mga kaluwagang penal na di-makatao.

 SECTION 20
Hindi dapat ibilanggo ang isang tao nang dahil sa pagkakautang o hindi pagbabayad ng sedula.

 SECTION 21
Hindi dapat na ang isang tao ay makalawang masapanganib ng kaparusahan sa iisang paglabag. Kung pinarurusahan ng
batas at ng ordinansa ang isang kagagawan, ang pagkaparusa o pakaabswelto sa ilalim ng alin man dito ay magiging
hadlang sa iba pang pag-uusig sa gayon ding kagagawan.

 SECTION 22
Hindi dapat magpatibay ng batas ex post facto o bill of attainder.

LESSON 4: UDHR( ARTIKULO 1-30)

UDHR- UNIVERSAL DECLARATION OF HUMAN RIGHTS O ANG PANDAIGDIGANG DEKLARASYON NG KARAPATANG

PANTAO

Noong 1948, itinatag ng United Nations ang Human Rights Commission sa pangunguna ni Eleanor Roosevelt
Ang Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ay isa sa mahalagang dokumentong naglalahad ng mga
karapatang pantao ng bawat indibidwal na may kaugnayan sa bawat aspekto ng buhay ng tao. Kabilang sa mga
ito ang karapatang sibil, politikal, ekonomiko, sosyal, kultural. Nang itatag ang United Nations noong Oktubre 24,
1945,
Ito ay naging bahagi sa adyenda ng UN General Assembly noong 1946.
Bilang Universal Declaration of Human Rights. Malugod na tinanggap ng UN General Assembly ang UDHR noong
Disyembre 10, 1948 at binansagan ito bilang "International Magna Carta for all Mankind."
Umabot nang halos dalawang taon bago na kumpleto ang mgaartikulongnakapaloobsa UDHR. Sa Preamble at
Artikulo 1 ng UDHR, inilahad ang likasnakarapatan ng lahat ng taotulad ng pagkapantay- pantay at
pagigingmalaya. Binubuo naman ng mgakarapatangsibil at pulitikal ang Artikulo 3 hanggang 21.
NakadetalyesaArtikulo 22 hanggang 27 ang mgakarapatangekonomiko, sosyal, at kultural.
Tumutukoy naman ang tatlonghulingartikulo (Artikulo 28 hanggang 30) satungkulin ng taonaitaguyod ang
mgakarapatan ng ibang tao.

ARTIKULO 1
Ang lahat ng tao'y isinilang na malaya at pantay-pantay sa karangalan at mga karapatan. Sila'y pinagkalooban ng katwiran
at budhi at dapat magpalagayan ang isa't isa sa diwa ng pagkakapatiran.( WE ARE ALL BORN FREE AND EQUAL)

ARTIKULO 2
Ang bawat tao'y karapat-dapat sa lahat ng karapatan at kalayaang nakalahad saPahayag naito, nang walangano mang uri
ng pagtatangi, gaya ng lahi, kulay, kasarian, wika, relihiyon, kuro-kurong pampulitika o iba pa, pinagmulang bansa o
lipunan, ari-arian, kapanganakan o iba pang katayuan.Bukod dito, walang pagtatanging gagawin batay sakatayuang
pampulitika, hurisdiksiyunal o pandaigdig na kalagayan ng bansa o teritoryong kinabibilangan ng isangtao, maging ito ay
nagsasarili, itinitiwala, di-nakapamamahala sasarili o nasailalim ng anomang katakdaan ng soberanya.
( WE DON’T DISCRIMINATE)

ARTIKULO 3
Ang bawat tao'y may karapatan sa buhay, kalayaan at kapanatagan ng sarili.(RIGHT TO LIFE FREEDOM AND SAFETY)

ARTIKULO 4
Walang sinomang aalipinin o bubusabusin; ipagbabawal ang anomanganyo ng pang-aalipin at ang pangangalakal ng
alipin. (FREEDPM FROM SLAVERY OR SEVIRTUDE)

ARTIKULO 5
Walang sino mang pahihirapan o lalapatan ng malupit,di-makatao o nakalalait na pakikitungo sa parusa.( FREEDOM
FROM TORTURE, CRUEL, INHUMAN OR DEGRADING TREATMENT)

ARTIKULO 6
Ang bawat tao'y may karapatang kilalanin saan mang dako bilang isang tao saharap ng batas.
( YOU HAVE RIGHT NO MATTER WHERE YOU GO)
 ARTIKULO 7
Ang lahat ay pantay-pantaysaharap ng batas at may karapatan sa walang pagtatangi ng pangangalaga ng batas. Ang
lahat ay may karapatan sa pantay na pangangalaga laban sa anomang pagtatangi-tanging nalalabag sa Pahayag na ito
at laban sa anomang pagbubuyo sa gayong pagtatangi-tangi.( WE ARE ALL EQUAL BEFORE THE LAW )

ARTIKULO 8
Ang bawat tao'y may karapatan sa mabisangl unas ng karampatang mga hukumang pambansa tungkol sa mga
gawang lumalabag sa pangunahing mga karapatan na ipinagkaloob sa kanya ng saligang batas o ng batas.
( YOUR HUMAN RIGHTS ARE PROTECTED BY LAW, RIGHT TO SEEK JUSTICE)

ARTIKULO 9
Walang sino mang ipaiilalim sa di-makatwirang pagdakip, pagpigil o pagpapatapon.( NO UNFAIR DETAINMENT)

ARTIKULO 10
Ang bawat tao'y may karapatan sa ganap na pagkakapantay-pantay, sa isangmakatarungan at hayag na paglilitis ng isang
hukumang malaya at walang kinikilingan, sa pagpapasiya ng kanyang mga karapatan at panangutan at saanomang
paratang na kriminal labansa kanya.(RIGHT TO A FAIT AND PUBLIC TRIAL)

ARTIKULO 11
• Ang bawat taong pinararatangan ng pagkakasala ng pinarurusahan ay may karapatang ituring nawalang-sala hanggang
di-napatutunayang nagkasala alinsunod sa batas sa isang hayag na paglilitis na ipinagkaroon niya ng lahat ng garantiyang
kailangan sakanyang pagtatanggol.
• Walang taong ituturing nanagkasala ng pagkakasalang pinarurusahan dahil sa anoman ggawa o pagkukulang na hindi
isang pagkakasala ng pinarurusahan, sailalim ng batas pambansa o pandaigdig, noongpanahongginawaiyon. Hindi rin
ipapataw ang parusang lalong mabigat kaysa nararapatnang panahong magawa ang pagkakasalang pinarurusahan.
(WE’RE ALWAYS INNOCENT TILL PROVEN GUILTY)
ARTIKULO 12
Walang taong isasailalim sa di-makatwirang panghihimasok sa kanyang pananhimik, pamilya, tahanan o
pakikipagsulatang ni sa tuligsa sa kanyang karangalan at mabuting pangalan. Ang bawat tao'y may karapatan sa
pangangalaga ng batas laban sa gayong mga panghihimasok o tuligsa.( THE RIGHT TO PRIVACY)

ARTIKULO 13
 Ang bawat tao'y may karapatan sa kalayaan ng pagkilos at paninirahan sa loob ng mga hanggahan ng bawat
estado.
 Ang bawat tao'y may karapatang umalis sa alin mang bansa, pati na sa kanyang sarili, at bumalik sa kanyang
bansa. (FREEDOM TO MOVE)

ARTIKULO 14
• Ang bawat tao'y may karapatang humanap at magtamasa sa ibang bansa ng pagpapakupkop laban sa pag-uusig.
• Ang karapatang ito'y hindi mahihingi sa mga pag-uusig na tunay na nagbubuhat sa mga pagkakasalang di-pampulitika o
sa mga gawang nasasalungat sa mga layunin at simulain ng mga Bansang Nagkakaisa.
(THE RIGHT TO SEEK A SAFE PLACE TO LIVE)

ARTIKULO 15
• Ang bawat tao'y may karapatan sa isang pagkamamamayan.
• Walang sino mang aalisan ng kanyang pagkamamamayan ng walang katwiran ni pagkakaitan ng karapatang magpalit ng
kanyang pagkamamamayan.( RIGHT TO A NATIONALITY)

ARTIKULO 16
 Ang mga lalaki't babaeng may sapat na gulang ay may karapatang mag-asawa at magpamilya nang
walang ano mang pagtatakda dahil sa lahi, bansang kinabibilangan o relihiyon. Nararapat sila sa pantay-
pantay na karapatan sa pag-aasawa, sa panahong may asawa at pagpapawalang bisa nito.
 Ang pag-aasawa'y papasukan lamang sa pamamagitan ng malaya at lubos na pagsang-ayon ng mga
nagbabalak magkapangasawahan.
 Ang pamilya ay likas at pangunahing pangkat sa sangay ng lipunan at karapat-dapat sa pangangalaga ng
lipunan at ng Estado. (MARRIAGE AND FAMILY)

ARTIKULO 17
 Ang bawat tao'y may karapatang mag-angkin ng ari-arian nang mag-isa gayon din na kasama ng iba.
 Walang sino mang aalisan ng kanyang ari-arian nang walang katwiran.
(THE RIGHT TO YOUR OWN THINGS)

ARTIKULO 18
Ang bawat tao'y may karapatan sa kalayaan ng pag-iisip, budhi at relihiyon; kasama sa karapatang ito ang kalayaang
magpalit ng kanyang relihiyon o paniniwala maging nag-iisa o kasama ang iba sa pamayanan upang ipakilala ang kanyang
relihiyon o paniniwala sa pagtuturo, pagsasagawa,pagsamba at pagtalima.( FREEDOM TO THOUGHT)

ARTIKULO 19
Ang bawat tao'y may karapatan sa kalayaan ng pagkukuro at pagpapahayag; kasama ng karapatang ito ang kalayaan at
kuru-kuro nang walang panghihimasok at humanap, tumanggap at magbigay ng impormasyon at kaisipan sa
pamamagitan ng alin mang paraan ng pagkakalat at walang pagsasaalang-alang ng mga hanggahan.
(FREEDOM TO EXPRESSION)

ARTIKULO 20
 Ang bawat tao'y may karapatan sa kalayaan sa mapayapang pagpupulong at pagsasamahan.
 Walang sino mang pipiliting sumapi sa isang kapisanan.( THE RIGHT TO PUBLIC ASSEMBLY)

ARTIKULO 21
 Ang bawat tao'y may karapatang makilahok sa pamahalaan ng kanyang bansa, sa tuwiran o sa pamamagitan
ng mga kinatawang malayang pinili.
 Ang bawat tao'y may karapatan sa pantay na pagpasok sa paglilingkod pambayan ng kanyang bansa.
 Ang kalooban ng bayan ang magiging saligan ng kapangyarihan ng pamahalaan; ang kaloobang ito'y
ipahahayag sa tunay na mga halalan sa pana-panahon sa pamamagitan ng pangkalahatan at pantay-pantay
na paghahalal at idaraos sa pamamagitan ng lihim na balota o sa katumbas na pamamaraan ng malayang
pagboto.
(THE RIGHT TO DEMOCRACY)

ARTIKULO 22
 Ang bawat tao, bilang kasapi ng lipunan, ay may karapatan sa kapanatagang panlipunan at nararapat na
makinabang sa pamamagitan ng pambansang pagsisikap at pakikipagtulungang pandaigdig at alinsunod sa
pagkakabuo at mga mapagkukunan ng bawat Estado, sa mga karapatang pangkabuhayan, panlipunan at
pangkalinangan na lubhang kailangan para sa kanyang karangalan at sa malayang pagpapaunlad ng kanyang
pagkatao.( SOCIAL SECURITY)

ARTIKULO 23
 Ang bawat tao'y may karapatan sa paggawa, sa malayang pagpili ng mapapasukang hanapbuhay, sa
makatarungan at kanais-nais na mga kalagayan sa paggawa at sa pangangalaga laban sa kawalang mapapasukang
hanap-buhay.
 Ang bawat tao'y may karapatan sa kapantay na bayad ng kapantay na gawain, nang walang ano mang pagtatangi.
 Ang bawat taong gumagawa ay may karapatan sa makatarungan at nababatay sa kabayarang tumitiyak sa
kanyang sarili at sa kanyang pamilya ng kabuhayang karapat-dapat sa karangalan ng isang tao, at pupunan, kung
kailangan, ng iba pang paraan ng pangangalangang panlipunan.
 Ang bawat tao'y may karapatang magtatag at umanib sa mga unyon ng manggagawa para sa pangangalaga ng
kanyang mga kapakanan. (WORKERS RIGHT)

ARTIKULO 24
Ang bawat tao'y may karapatan sa pamamahinga at paglilibang, kasama ang mga makatwirang pagtatakda ng mga oras
ng paggawa at may sahod sa mga pana-panahong pista opisyal.( THE RIGHT TO PLAY)

ARTIKULO 25
 Ang bawat tao'y may karapatan sa isang pamantayan ng pamumuhay na sapat para sa kalusugan at kagalingan ng
kanyang sarili at ng kanyang pamilya, kasama na ang pagkain, pananamit, paninirahan at pagpapagamot at
kinakailangang mga paglilingkod panlipunan, at ng karapatan sa kapanatagan sa panahong walang gawain,
pagkakasakit, pagkabalda, pagkabalo, katandaan at iba pang kakapusan sa ikabubuhay sa mga di-maiiwasang
pangyayari.
 Ang pagkaina at pagkabata ay nararapat sa tanging kalinga at tulong. Ang lahat ng bata, maging anak na lehitimo
o di-lehitimo, ay magtatamasa ng gayon ding pangangalagang panlipunan. ( FOOD AND SHELTER FOR ALL)

ARTIKULO 26
Ang bawat tao'y may karapatan sa edukasyon. Ang edukasyon ay walang bayad, doon man lamang sa
elementarya at pangunahing antas. Ang edukasyong elementarya ay magiging sapilitan. Ang edukasyong teknikal
at propesyonal ay gagawing maabot ng lahat at ang lalong mataas na edukasyon ay ipagkakaloob nang pantay-
pantay sa lahat batay sa pagiging karapat-dapat.
Ang edukasyon ay itutungo sa ganap na pagpapaunlad ng pagkatao at sa pagpapalakas ng paggalang sa mga
karapatan ng tao at mga pangunahing kalayaan. Itataguyod nito ang pagkakaunawaan, pagbibigayan, at
pagkakaibigan ng lahat ng bansa, mga pangkat na panlahi o panrelihiyon, at palawakin ang mga gawain ng mga
Bansang Nagkakaisa sa ikapapanatili ng kapayapaan.
Ang mga magulang ay may pangunahing karapatang pumili ng uri ng edukasyong ipagkaloob sa kanilang mga
anak. ( THE RIGHT TO EDUCATION)

ARTIKULO 27
  Ang bawat tao'y may karapatang makilahok nang malaya sa buhay pangkalinangan ng pamayanan, upang
tamasahin ang mga sining at makihati sa mga kaunlaran sa siyensiya at sa mga pakinabang dito.
 Ang bawat tao'y may karapatan sa pangangalaga ng mga kapakanang moral at materyal bunga ng alin mang
produksiyong pang-agham, pampanitikan o pansining na siya ang may-akda. (COPYRIGHT)

ARTIKULO 28
Ang bawat tao'y may karapatan sa kaayusang panlipunan at pandaigdig na ang mga karapatan at mga kalayaang itinakda
sa Pahayag na ito ay ganap na maisasakatuparan. (A FAIR AND FREE WORLD)

ARTIKULO 29
 Ang bawat tao'y may mga tungkulin sa pamayanan sa ikaaari lamang ng malaya at ganap na pagkaunlad ng
kanyang pagkatao.
 Sa paggamit ng kanyang mga karapatan at mga kalayaan, ang bawat tao'y masasaklaw lamang ng mga katakdaan
gaya ng ipinapasya ng batas ng tanging sa layunin lamang ng pagtatamo ng kaukulang pagkilala at paggalang sa
mga karapatan at mga kalayaan ng iba at sa pagtugon sa makatarungang kahilingan ng moralidad, kaayusang
pambayan at ng pangkalahatang kagalingan sa isang demokratikong lipunan.
 Ang mga karapatan at kalayaang ito ay hindi magagamit sa ano mang pangyayari nang nasasalungat sa mga
layunin at mga simulain ng Mga Bansang Nagkakaisa. ( RESPONSIBILITY)

ARTIKULO 30
Walang bagay sa Pahayag na ito na mapapakahulugan ang nagbibigay sa alin mang Estado, pangkat o tao ng ano mang
karapatang gumawa ng ano mang kilusan o magsagawa ng ano mang hakbang na naglalayong sirain ang nakalahad dito.
(NO ONE CAN TAKE AWAY YOUR HUMAN RIGHTS)

LESSON 5: KARAPATAN NG MGA BATA

10 KARAPATAN NG BATA

1. Maipanganak, magkaroon ng pangalan at bansang kinabibilangan.

2. Maging malaya at magkaroon ng pamilyang mag aaruga

3. Mabigyan ng pagkakataon na makapaglaro at oras na maging malaya

4. Magkaroon ng masaganang pagkain, tirahan, mabuting kalusugan at malakas na pangangatawan.

5. Magkaroon ng magandang edukasyon

6. Malayang maipahayag ang sariling pananaw at opinion.

7. Mahasa ang aking kakayahan 8. Makatira sa isang mapayapang pamayanan

9. Mabigyan ng proteksyon laban sa mga abuso, panganib at karahasan

dulot ng gulo at alitan.

10.Maipagtanggol at mapagsilbihan ng ating pamahalaan