OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ MSG EGZAMIN

1. Międzynarodowe stosunki gospodarcze jako przedmiot nauczania

a) znaczenie nauki o międzynarodowych stosunkach gospodarczych
MSG są zbliżone do pozostałych dziedzin ekonomii, mają podobne podstawy metodologiczne, ponieważ ogólne motywy,
jakimi kierują się przedsiębiorstwa, kraje czy tez grupy krajów w sferze działalności ekonomicznej są podobne, a główny
motyw, dla którego podejmuje się współpracę gospodarczą to zysk.
Cechy wyróżniające MSG:
- zakres zainteresowań badawczych wynika ze skali międzynarodowej,
- własne narzędzia analizy, przystosowane do zakresu problemów,
- idee i założenia rozwijające się na gruncie stosunków międzynarodowych,
- istnienie niezależnych suwerennych państw,
- istnienie barier przeciwdziałających pełnej mobilności produktów i czynników produkcji.

b) międzynarodowy podział pracy – podział czynników

MPP – kategoria ekonomiczna, historyczna stanowiąca szczególną formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującą
się między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w obrębie poszczególnych gospodarek narodowych.
PODZIAŁ:
Czynniki wewnętrzne – wiążą się ze specyficznymi właściwościami gospodarki konkretnych krajów:
i. warunki naturalne – położenie geograficzne, klimat, warunki glebowe, zasoby naturalne, czynniki demograficzne (liczba
i struktura ludności, poziom kwalifikacji); We współczesnej gospodarce światowej ich znaczenie ulega zmniejszeniu.
!!!- struktura demograficzna: przyrost naturalny, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, stopień feminizacji, długość życia,
struktura zatrudnienia, stopa bezrobocia
 I etap: przyroda jest głównym czynnikiem decydującym o ruchach naturalnych ludności (wysoka liczba urodzeń-brak
antykoncepcji; wysoka liczba zgonów- choroby, epidemie)  przyrost naturalny mały
 II etap: polepszenie warunków bytowych, rozwój medycyny (zahamowanie umieralności, zwiększa się srednia życia,
zahamowanie liczby urodzeń)  eksplozja demograficzna
 III etap: rozwój społeczno ekonomiczny, czyli model rodziny małodzietnej (stały postęp cywilizacyjny ogranicza liczbę
urodzeń, znacznie zmniejsza się umieralność, wydłuża się okres życia)  obniżenie przyrostu naturalnego nawet do
wartości ujemnych
 Przyrost rzeczywisty: saldo migracji ma niewielki wpływ na zmianę liczby ludności; uzależniony jest od przyrostu
naturalnego
 Stopień feminizacji: na 100 mężczyzn przypada 107 kobiet
ii. poziom rozwoju gospodarczego i struktura gospodarcza (warunki nabyte) – nagromadzone zasoby kapitałowe (różnica
między przychodami lub wydatkami), stan infrastruktury gospodarczej, poziom techniczny aparatu wytwórczego
(urządzenia, maszyny), nowoczesność rozwiązań instytucjonalno – systemowych.
iii. postęp techniczny (patrz podział 2)
iv. czynniki systemowe (podział 2 – czynniki instytucjonalne inaczej ustrojowe): ustrój polityczny, polityka gospodarcza,
traktaty i umowy międzynarodowe
v. czynniki pozaekonomiczne – dotyczy zdarzeń i sytuacji nieprzewidywalnych: wojna, zaburzenia społeczne, klęski
żywiołowe.

c) Tradycyjna (w tym europejska) i współczesna gospodarka światowa

 TRADYCYJNA GOSPODARKA ŚWIATOWA – XV i XVI wiek w Europie (ii pol XIX do 1 wojny światowej ->
tradycyjny MPP)
- system gospodarki europejskiej tworzony na współpracy międzygałęziowej
Czyli kraje zachodnie – przemysł towarów przemysłowych
Kraje środkowo-wschodnie – rolnictwo i przemysł surowcowy
asymetryczny (dwubiegunowy) system w okresie ekspansji ekonomicznej i kolonialnej na rynkach innych
kontynentów
- dopasowanie się gospodarek do ich struktury (tradycyjny MPP – dwubiegunowy)
- czynniki kształtujące tradycyjną gospodarkę światową – tradycjny mpp:
Rewolucja przemysłowa
Wywóz kapitału
Migracja ludności
Aktywna polityka mocarstw kolonialnych
Inwestycje zagraniczne głównie dla surowców
 WSPÓŁCZESNA GOSPODARKA ŚWIATOWA - Okres po II wojnie światowej -> współczesny MPP
- następstwa wojen światowych, rewolucji w Rosji, rozpad systemu kolonialnego
- współzawodnictwo ekonomiczne, ideologiczne i militarne
- zmiany w układzie sił wewnętrznych
- postęp techniczny

1
d) klasyfikacja teorii rozwoju międzynarodowego podziału pracy, założenia, tezy, wady i zalety, podobieństwa i różnice
między nimi
STAROŻYTNOŚĆ - wtedy celem wojny było zdobycie towaru, dóbr.
Pierwszą teorią w starożytności była "Psychoza lęku przed brakiem towaru". W społeczeństwie panowała totalna nędza,
brakowało różnych dóbr. Jeśli była okazja zdobycia jakiegoś towaru, to robiło się to maksymalnie, gromadzono
maksymalną ilość towarów. Była to mentalność człowieka biednego, obsesja lęku, że czegoś zabraknie. Cała starożytność
handlowała w ten sposób, aby uzyskać maksymalny import, a oddać minimum. Zasada max importu a min. Exportu. Jeśli
brakowało towaru, to szykowano wyprawę wojenną w celu zdobycia towaru, broni, żywności, czasami miało to charakter
napadu zbrojnego w celu rabunku, a nie było to wojną. Rabunek jest kluczem w tej teorii.
ŚREDNIOWIECZE - ciemne mroki średniowiecza, wieki ubóstwa, kontynuacja zasad wojennych, ale panuje teoria
wywodząca się z dominującej wtedy teorii - była to religijność chrześcijańska, wszystkie teorie wiązały się z teologią,
nauką Chrystusa, teoria pokoju. Teoria św. Tomasza z Akwinu panowała w średniowieczu. Zajmował się teoriami
filozoficznymi w zakresie ekonomii i zwrócił uwagę na pewne zachowania ekonomiczne np. oszukanie swojego partnera w
handlu, za grzeszne. Stworzył teorię zwaną "Dogmat słusznej ceny". Stwierdził, że należy przestrzegać słusznej ceny, nie
wolno sprzedawać powyżej tej ceny. Słuszna cena - była to cena, która wynikała z kosztu produkcji. Jest to tzw. Cena
sprawiedliwa. Św. Tomasz zwalczał lichwiarstwo. Lichwę (pożyczkę pieniędzy na wysoki procent) uważał za grzech.
POCZĄTEK CZASÓW NOWOŻYTNYCH, KONIEC 18, POCZĄTEK 19 WIEKU - istniała gospodarka, zaczęły
powstawać manufaktury.
 doktryna merkantylizmu (teorie rynkowe). Miała ona na celu wskazanie na rolę handlu w gospodarce
1. Założenia
 źródłem bogactwa pochodzącego z zagranicy jest rozwinięty eksport przewyższający import (dodatni bilans
handlowy),
 kraje europejskie bezpośrednio ze sobą konkurują,
 kraj, który ma najwięcej bogactwa, wygrywa tę konkurencję,
 dobrobyt i siła są ze sobą ściśle połączone – siła narodowa w systemie międzynarodowym w dużej mierze
wywodzi się z dobrobytu, dobrobyt jest niezbędny do kumulowania siły,
 kruszec złoty i srebrny jest synonimem bogactwa,
 pewne aktywności ekonomiczne są bardziej istotne od innych.
2. Tezy
Pojawiły się teorie, które mówiły, że "ląd żywi, a morze bogaci". Jeżeli kraj chce być bogaty, to nie ma innego
sposobu jak handel. Stwierdzono, że bogactwo narodu polega na wymianie gospodarczej. Pierwsza zasada tej
teorii - bilans wyrażony musi być dodatni i kluczem do bogactwa jest gromadzenie skarbu (złoto, srebro,
monety, drogie kamienie, biżuteria, porcelana, jedwab). Te wszystkie działania handlowe polegały na
gromadzeniu bogactwa.
3. Wady i zalety

 A. Smith. Teoria kosztów absolutnych

1. Założenia
• Doskonała konkurencja:  Ilość siły roboczej ustalona w
 niewielki udział w rynku, kraju i zagranicą;
 homogeniczność dóbr,  Brak mobilności między
 doskonała informacja, brak krajami
ograniczeń w dostępie do  Pominięte:
rynku  Koszty transportu
 zerowe zyski  Bariery handlowe;
• Czynnik produkcji:  Uproszczenia:
 Jeden (siła robocza)  Tylko: 2 kraje i 2 towary (C i F)
 Homegeniczny
2. Tezy
Sformułował teorię, że źródłem korzyści narodu jest fakt występowania różnic w bezwzględnych kosztach
wytwarzania między krajami. Można zmierzyć wartość każdego produktu kosztami pracy, jaka jest włożona w
ten produkt. Korzyści osiąga ten, który robi to taniej. Np. jeżeli A produkuje produkt X, a B produkt Y, to nie
znaczy, że oni produkują tylko ten produkt, ale jeśli A produkuje X taniej, albo B produkuje Y taniej, to obydwa
kraje muszą wybrać ten produkt, który produkują najtaniej i powinni się tym produktem wymienić. (Teorie
kosztów bezwzględnych).
3. Wady i zalety

 RICARDO kontynuował sposób myślenia Smitha i powiedział, że jego recepta jest podstawą, ale sformułował teorię
kosztów komparatywnych (porównawczych, względnych)
1. Założenia
 Jeden czynnik – praca
2
  Dwa dobra:
 Technologia (za pomocą wydajności pracy)
a. aLW = liczba godzin/1 galon wina
b. aLC = liczba godzin/ 1 funt sera
 Możliwości produkcyjne: PF  aLCQC+aLWQW≤L
 I te co u smitha
2. Tezy
trzeba porównać koszty względne produktów przy wymianie i każdy kraj powinien produkować to co produkuje
najtaniej. Wynika to z porównania. Najtańszy produkt przeznacza się na export. Tworzy się nadwyżki najtaniej
wyprodukowanych towarów i sprzedaje się je.
3. Wady i zalety

 A. Marshall zgadzał się z poprzednimi teoriami, stworzył on pojęcie "koszyka podstawowych, reprezentatywnych
towarów".
1. Założenia
 Rozszerzenie rozważań na więcej niż dwa towary
 Elastyczność wymiany
2. Tezy
Dla każdego kraju można stworzyć taki koszyk i wypromować je na rynkach światowych, jako najbardziej
nadające się do handlu. Koszyk podstawowych produktów może tworzyć podstawową masę towarową, która
stanowi o gospodarce danego kraju, np. Polska to: szynka, bekon - to już inne kraje znały. Koszyk jest podstawą
bogactwa kraju.
3. Wady i zalety
 V. Pareto jego zasługą było to, że po raz pierwszy zwrócił uwagę na popyt i podaż (opierał się na wcześniejszych
teoriach)
1. Założenia
2. Tezy
Stwierdził, że na całym świecie istnieje powiązanie popytu i podaży między krajami. Porównywanie popytu i
podaży jest źródłem korzyści. Sformułował teorię "system ogólnej równowagi". Polegał na tym, że popyt i
podaż mają tendencję do wyrównywania się z upływem czasu. Istnieje równowaga między popytem a podażą,
nie może bez przerwy trwać ten sam popyt i ta sama podaż. Trzeba badać popyt i podaż w różnych obszarach i
zmieniać strategię, nie można tej samej naukowej koncepcji realizować bez końca. Bogactwo narodu trzeba
budować, szukając nowych produktów i rynków zbytu oraz obserwować co się dzieje na rynkach światowych.
3. Wady i zalety
 Naberler stwierdził, że istnieje teoria obfitości zasobów
1. Założenia
 założenia wyjściowe, w których szczególną uwagą należy objąć następujące kryterium: różne
wyposażenie analizowanych krajów w czynnik wytwórcze
 założenia dotyczące technicznych warunków produkcji oraz warunków wyboru konsumenta i tutaj
szczególnie: poziom i relacje kosztów oraz cen kształtują się wyłącznie pod wpływem relatywnego
wyposażenia w czynniki wytwórcze
 założenia dotyczące systemu funkcjonowania gospodarki narodowej i rynku międzynarodowego i tutaj
szczególnie: istnieje Wolny Rynek i brak jakichkolwiek ograniczeń w handlu
2. Tezy
Uzasadnił, że czasem jest konieczność zrezygnowania z produkcji A, aby zwiększyć produkcję B, albo
zrezygnować z B i przestawić się na produkcję C i przyczyną tego jest pogłębianie się specjalizacji
międzynarodowej. Kraj powinien specjalizować się w takich dziedzinach, gdzie jego koszty są najmniejsze.
Powiedział, że można produkować towary: liczyć krzywe substytucji i transformacji dla każdego towaru,
uwzględnić koszty i wtedy dopiero podjąć decyzję co się opłaca, a co nie.
3. Wady i zalety

WSPÓŁCZESNOŚĆ (LATA 60, 70 XX WIEKU)

 Teorie neotechnologiczne
* "korzyści skali" - można czegoś wyprodukować w wielkiej skali i te produkty stają się coraz tańsze, przy każdej
następnej jednostce nasze koszty spadają. Teorie neotechnologiczne dotyczą malejących kosztów produkcji i
maksymalizacji zysku ze sprzedaży. Jak długo mamy popyt, tak długo nasze korzyści rosną.
 Teorie popytowo – podażowe- wiążą się z postępem marketingu.
Chodzi o to aby badać strukturę popytu i dostosowywać się do niej. Wg tych teorii opłaca się sprzedawać produkt, który
jest na naszym rynku i sprzedawać produkt, który jest na innym rynku. Powinno w tej chwili pojawić się
zapotrzebowanie na różnorodność produktu, lepiej zaspokojony potrzeby klientów, stwarzamy mu szerszą ofertę.
Opłacalny jest jednocześnie import i export tych samych towarów. Poprzez powiększanie oferty handlowej zyskuje się
przychody coraz większe. HANDEL MIĘDZYNARODOWY A WZROST GOSPODARCZY

3
 WYKŁAD II WAŻNY!!!!! PRZECZYTAĆ PREZENTACJE (NIE MA NP. STOLPERA-SAMUELSONA,
RYBCZYŃSKIEGO, h-o)
2. Międzynarodowe przepływy czynników produkcji.
a) charakterystyka czynników produkcji podlegających obrotowi międzynarodowemu
Międzynarodowy transfer kapitału:
* w szerokim znaczeniu: - wszelki odnotowany w bilansie płatniczym, ruch kapitału poza granicą:
- odbywa się przy odpowiednim popycie i podaży,
- głównym motywem wywozu kapitału jest chęć uzyskania wyższej stopy % - zysku.
Podmioty międzynarodowego przepływu kapitału:
- przedsiębiorstwa,
- gospodarstwa domowe,
- banki komercyjne,
- budżety różnych szczebli,
- Bank Centralny (obroty kapitałowe nie są podejmowane w celu zysku, ale by osiągnąć cele związane z
makroekonomiczną polityką państwa).
* w wąskim znaczeniu – przepływ kapitału podejmowany jest z motywu zysku przez podmioty gospodarcze inne niż BC.

Międzynarodowy transfer siły roboczej:

Przepływ siły roboczej – zmiana miejsca pobytu i zamieszkania na okres nie krótszy niż 1 rok.

Transfer technologii i myśli naukowo-technicznej

1) wiedza techniczno-produkcyjna w formie pisanej lub nie, tzw. czysta postać technologii, (czyli to, co mamy w głowach),
2) postać uprzedmiotowiona – w formie dóbr rzeczowych: maszyn, urządzeń, tzw. uprzedmiotowiona postać technologii, (coś,
co jest namacalne).

b) przyczyny i skutki transferu czynników produkcji (kapitału, siły roboczej, wiedzy naukowo-technicznej)

1) kapitał
Przyczyny przyciągania inwestycji zagranicznych:
- inwestycje zagraniczne stanowią impuls dodatkowego tempa rozwoju gospodarczego,
- duże międzynarodowe korporacje są w stanie relatywnie łatwo zgromadzić środki,
- inwestycje mogą łagodzić negatywne oddziaływanie przyspieszonej industrializacji (uprzemysłowienia) na bilans
handlowy.
Negatywne aspekty inwestycji:
- zagrożenie pogłębiania się poziomu zadłużenia,
- niebezpieczeństwo lokowania w kraju przyjmujących inwestycje o przestarzałych technologiach, ekologicznie
szkodliwych,
- inwestycje te mogą być także czynnikiem ograniczającym suwerenność kraju.

2) siła robocza
Przyczyny migracji międzynarodowej:
 ekonomiczne – chęć uzyskania wyższego zysku, wyższej płacy,
 polityczne – emigracja po powstaniach narodowych w Polsce,
 religijne np. rozproszenie Żydów,
 ideologiczne – emigracja działaczy opozycyjnych po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce,
 rasowe- np. migracje plemion Hutu w Ruandzie.
MIGRACJE:
- na czas określony – ruch przygraniczny, praca sezonowa, migracja w celach zarobkowych,
- stały czas – kończy się zwykle zmianą obywatelstwa.

Skutki ekonomiczne migracji siły roboczej:

1) Kraj eksportujący siła roboczą:
 zwiększa możliwość produkcyjnego zatrudnienia części siły roboczej dotąd bezrobotnej (zwiększenie zatrudnienia osób
tych, którzy w kraju eksportującym zostają),
 na gospodarkę tych krajów korzystnie wpływają transfery części zarobków emigrantów – szczególnie na bilans
płatniczy,
 ewentualność powrotu do kraju emigrantów o podwyższonych na ogół za granicą kwalifikacjach zawodowych oraz ze
zgromadzonym, tam kapitałem,
 utrata znacznej części najbardziej przedsiębiorczej siły roboczej.

4
2) Kraj importujący siłę roboczą:
 zyskuje pracowników (szczególnie ludzi młodych, którzy wykształcenie zdobyli w kraju macierzystym na koszt
zagranicznego podatnika)
 zyskuje ‘unikatowe’ kwalifikacje
 w przypadku deficytu siły roboczej imigranci zapełniają lukę na rynku pracy,
 ponosi koszty z tytułu przystosowania imigrantów,
 ponosi społeczne i polityczne koszty ich nieprzystosowania (wzrost nienawiści do cudzoziemców, przestępczość).
Koszty przystosowania imigrantów:
- taniej płaci się za pracę,
- zmniejsza się ufność,
- niebezpieczeństwo.
3) myśl naukowo techniczna

c) formy transferu czynników produkcji

1) kapitał
Kryteria form przepływu kapitału:
1. Okres, na jaki następuje wywóz/przywóz kapitału:
 krótkookresowy – jeżeli okres spłaty nie przekracza 1 roku, np. kredyty handlowe, niektóre kredyty finansowe,
krótkookresowe lokaty na rynku walut,
 średniookresowy – 1 do 5 lat,
 długookresowy – powyżej 5 lat (głównie inwestycje portfelowe i zagraniczne oraz inwestycje bezpośrednie).
2. Pochodzenie (kryterium własności):
 wywóz kapitału ze źródeł prywatnych – o charakterze długo- i krótkookresowym w celu osiągnięcia zysku, obejmuje
wszelkie formy wywozu kapitału przez przedsiębiorstwa, banki komercyjne i osoby prywatne,
 wywóz kapitału ze źródeł publicznych- źródłem są budżety różnego rodzaju agend rządowych, budżety lokalne, a także
budżety organizacji międzynarodowych (np. MFW. BŚ, MBOiR).
3. Ze względu na formę wywozu kapitału:
 lokaty na rynku walutowym – krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku w formie
krótkoterminowych depozytów i niektórych pap. wartościowych celem uzyskania zysku większego niż jest możliwy do
osiągnięcia na rynku krajowym. Podstawą są różnice kursowe i różnice w stopach procentowych.
 kredyty handlowe – kredyty związane bezpośrednio z wymianą towarową, udzielane przez eksportera importerowi.
ZYSK IMPORTERA i ZYSK EKSPORTERA – DOCZYTAĆ! Zagrożenie: brak pewności, co do przyczyn spłaty
kredytu handlowego.
 inwestycje portfelowe – długookresowe lokaty w zagraniczne papiery wartościowe – zwłaszcza w akcje i obligacje.
Metoda PORTFOLIO – inwestor osiągnie wyższą stopę zysku przy danym stopniu ryzyka lub daną stopę zysku przy
mniejszym ryzyku, gdy dysponuje zróżnicowanym portfelem akcji (spadkowi stopy zysku części akcji będzie
towarzyszył wzrost pozostałych). Czynniki, które wpłynęły na rozwój inwestycji portfelowych:
 poprawa sytuacji gospodarczej największych krajów latynoamerykańskich,
 liberalizacja gospodarek tych krajów,
 niska stopa procentowa w krajach uprzemysłowionych,
 rozwój narzędzi międzynarodowego transferu kapitału (narzędzia to: czysto techniczne, mające na celu
skracanie transferu kapitału, w tym rozwój biur maklerskich; poza tym jest to pewnego rodzaju kredyt).
 kredyty finansowe – polegają na postawieniu do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez
ograniczeń dotyczących sposobu ich spożytkowania. Kredytów finansowych udzielają: banki komercyjne, organizacje
rządowe, organizacje międzynarodowe. Stopa procentowa, po której udziela się kredytu może być stała lub zmienna.
Lepiej jest zaciągnąć kredyt wg. stałej stopy procentowej, kiedy jest niestabilna sytuacja gospodarcza i wysoka inflacja.
Natomiast wg. zmiennej stopy, kiedy jest stabilna sytuacja gospodarcza i niska inflacja.
Międzynarodowy kryzys zadłużeniowy(MKZ): kredyty finansowe zaciągane w latach 70-siątych. Dotyczył głównie:
 wzrostu zadłużenia sektora publicznego krajów rozwijających się jako, pożyczkobiorców wobec
sektora prywatnego; krajów rozwiniętych jako pożyczkodawców (sektor publiczny zadłużył się w
prywatnym, kraje rozwijające się w rozwiniętych.
 inwestycje bezpośrednie (zagraniczne inwestycje bezpośrednie =ZIB) – podejmowanie od podstaw samodzielnej
działalności gospodarczej za granicą lub też przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa np.
korporacje transnarodowe (KTN)
Klimat inwestycyjny – zespół czynników decydujący o dokonywanych inwestycjach:
 klimat ekonomiczny – aktualna i przyszła sytuacja w kraju ewentualnej lokaty, poziom i stan infrastruktury,
zmiany długofalowe,
 klimat administracyjny – przepisy prawne, polityka podatkowa, kontrola cen,
 klimat polityczny – zapatrywania polityczne kraju, partii rządzących,
 klimat społeczny – wszystkie uwarunkowania społeczno-ekonomiczne np. kodeks pracy.

2) siła robocza
FORMY:
5
 1) Kanał handlowy:
 obroty licencyjne,
 obroty towarami o wysokim stopniu intensywności technologii (hightech),
 zagraniczne inwestycje bezpośrednie, np. filie joint-ventures.
2) Kanał niehandlowy (niematerialny):
 międzynarodowy ruch ludności (wysoko kwalifikowanej kadry),
 międzynarodowe programy pomocy naukowo-technicznej, realizowane przez organizacje międzynarodowe lub przez
rządy krajów,
 wymiana myśli naukowo-technicznej przez książki, czasopisma, itp.

3) myśl naukowo techniczna

d) prawa opisujące transfer (nwm czy o to chodzi)
 międzynarodowy transfer kapitału jest w celu utworzenia w innym kraju podmiotu zależnego i
sprawowania nad nim kontroli.
 BIZ=ZIB=FDI – bezpośrednie inwestycje zagraniczne - zaangażowanie kapitałowe inwestora
bezpośredniego przedsiębiorstwie bezpośredniej inwestycji – próg 10% aby uznać to za inwestycje BIZ
 Istnienie długoterminowych relacji pomiędzy inwestorem a przedsiębiorstwem, istotny poziom
oddziaływania, daje inwestorowi głos w zarządzaniu przedsiębiorstwem BIZ
 Nazywane firma-córka przez zamiar stosowania długotrwałej kontroli
3. Pojęcie i elementy zagranicznej polityki ekonomicznej, handlowej i międzynarodowej
Zagraniczna polityka ekonomiczna - to świadome oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą.
Funkcje
-kształtowanie okresowych stosunków politycznych,
-dbanie o bezpieczeństwo własnego państwa,
-udział w różnego rodzaju organizacjach międzynarodowych,
-kształtowanie wizerunku w świecie
Powinna być
aktywna- inicjowanie działań niepodejmowanych samodzielnie przez podmioty gospodarcze i ograniczanie działalności
niekorzystnej z punktu widzenia państwa jako całości
świadoma
Cele:
 Zmiana stopnia i sposobu włączania naszej gospodarki do mpp
 Zmiana w poziomie eksportu i importu
 Zmiana struktury eksportu i importu
 Poprawa relacji między cenami eksportu i importu
 Wzmocnienie bądź osłabienie tendencji do napływów kapitałów
 Poprawa sytuacji w bilansie płatniczym kraju bądź przeciwdziałanie tym tendencjom
Krótkookresowe – stabilizacja cen, stałe dostawy surowców i energii, równoważenie BH
Średniookresowe – przeciwdziałanie ograniczeniom w HZ, przyspieszanie tempa rozwoju gospodarczego
Długookresowe (strukturalne)–zmiana w MPP, przekształcenie struktury produkcji, zmiana struktury eksportu, równoważenie
BP

Zagraniczna polityka handlowa – kształtowanie przez państwo obrotów towarowych z zagranicą

Liberalizm POLITYKA WOLNEGO HANDLU
 państwo powstrzymuje się od bezpośredniego oddziaływania
 brak ceł, subwencji, ograniczeń ilościowych
 rola państwa sprowadza się do prowadzenia polityki umownej, której celem jest zapewnienie maksymalnej swobody
dostępu do rynków zagranicznych.
KORZYŚCI:
 Efektywna alokacja zasobów w gospodarce światowej
 Spadek poziomu cen spowodowany faktem, że o cenach krajowych decydują koszty wytwarzania w najbardziej
korzystnych warunkach
 Przyspieszenie postępu technologicznego i innowacyjnego
 Podniesienie poziomu dobrobytu poszczególnych krajów i gospodarki światowej

Autarkia gospodarcza
 dążenie państwa do ograniczenia importu artykułów niezbędnych w funkcjonowaniu danej gospodarki (które w kraju
nie mogą być wytwarzane)
 eksport zaś jest dopuszczalny do finansowania (realizacji) niezbędnego importu

6
Protekcjonizm
 przeciwieństwo wolnego handlu
 ogranicza dostępność towarów na rynku krajowym
 obniża ogólnogospodarczą efektywność
 zmniejsza realne dochody gospodarki
 państwo wykorzystuje instrumenty ekonomiczne tak, aby osiągnąć planowane i realizowane cele
ogólnogospodarcze lub polityczne
 powoduje wzrost cen na dane produkty
Instrumenty zagranicznej polityki ekonomicznej:
1. Polityka handlowa: To obejmuje różne środki mające na celu regulację importu i eksportu towarów, takie
jak cła, kontyngenty, subsydia eksportowe czy umowy handlowe.

2. Polityka inwestycyjna: Dotyczy regulacji inwestycji zagranicznych, takich jak zachęty inwestycyjne,
ograniczenia lub regulacje dotyczące kontrolowania obcych inwestycji.

3. Polityka walutowa: Obejmuje działania dotyczące kursu walutowego, takie jak interwencje na rynku
walutowym, kontrola przepływu kapitału czy zarządzanie rezerwami walutowymi.

4. Polityka rozwojowa: Koncentruje się na wspieraniu rozwoju gospodarczego w krajach rozwijających się
poprzez pomoc finansową, technologiczną czy szkolenia.

5. Polityka regulacyjna: Obejmuje tworzenie i egzekwowanie przepisów dotyczących działalności

międzynarodowej, takich jak regulacje środowiskowe, zdrowotne czy prawa pracy.

Te instrumenty są wykorzystywane przez państwa w celu kształtowania swojej polityki gospodarczej na

arenie międzynarodowej.

Instrumenty polityki handlowej

- służące państwu do oddziaływania na wszystkie podmioty gospodarcze w danym kraju
 kurs walutowy
 stopa procentowa
 polityka fiskalna państwa
 ceny
 pieniądz
- służące państwu do oddziaływania wyłącznie na podmioty uczestniczące bezpośrednio w stosunkach gospodarczych z
zagranicą
 cła
 ograniczenia parataryfowe
 ograniczenia pozataryfowe
Skutki wprowadzania ceł
kraj „importera małego” – zmiany popytu nie powodują zmiany cen światowych
(nałożenia cła → wzrost ceny → spadek konsumpcji → ograniczenie importu)
kraj „importera dużego” - zmiany popytu powodują zmiany cen światowych
(nałożenie cła → wzrost ceny → spadek konsumpcji → ograniczenie importu → obniżenie cen światowych)
POZYTYWNE
 ochrona producentów krajowych
 wzrost cen towarów
 wzrost podaży krajowej
 dochód do budżetu państwa
NEGATYWNE
 wyższe ceny płacone przez konsumentów
 spadek popytu
 nieefektywne wykorzystanie zasobów
Ograniczenia parataryfowe
 subwencje (subsydia) eksportowe: bezpośrednie i pośrednie powoduje straty w wydajności;
pogorszenie terms of trade
 zmienne opłaty wyrównawcze
 dumping (to polityka polegająca na sprzedaży swoich produktów za granicę po cenach niższych
niż na rynku krajowym lub po cenach niższych od kosztów ich wytworzenia)
 podatki
7
  opłaty i depozyty importowe
 kontyngenty taryfowe
Ograniczenia pozataryfowe
 kontyngenty ilościowe
 licencje
 ograniczenia dewizowe
 umowy płatnicze
 ograniczenia administracyjne
 VER- dobrowolne ograniczenia eksportu: renta uzyskiwana przez cudzoziemców, zamiast dochód
dla państwa
 VRA- dobrowolne porozumienie o ograniczeniu- to samo co VER- jest to kwota nałożona na kraj
eksportujący, nie importujący, jest bardziej kosztowne dla kraju importującego niż cło;
wprowadzane na żądanie importera;
WTO umożliwia stosowanie ceł, zakazane jest stosowanie narzędzi para i pozataryfowych w tym dumpingu
WTO zakazuje stosowania narzędzi parataryfowych i pozataryfowych w celu zapewnienia uczciwej konkurencji i promowania
wolnego handlu. Narzędzia parataryfowe, takie jak subsydia eksportowe, mogą zakłócać równowagę handlową, podczas gdy
narzędzia pozataryfowe, takie jak kontyngenty importowe, mogą ograniczać dostęp do rynków. WTO dąży do stworzenia
otwartego i uczciwego systemu handlowego, w którym firmy i kraje mogą konkurować na równych warunkach.

8
 WSPÓŁCZESNA POLITYKA HANDLOWA

 Założenia
Rozwój teoretycznych argumentów na rzecz protekcjonizmu
Interpretuje ideę wolnego handlu i rządowych interwencji
W latach 70 koncepcja politycznego podłoża protekcjonizmu gospodarczego – nowa ekonomia polityczna
( nie ma nic więcej?????)

4. Międzynarodowe stosunki finansowe

a. bilans płatniczy – definicja, struktura,
Bilans płatniczy:
 zestawienie wszystkich transakcji dokonywanych przez tzw. krajowych rezydentów a zagranicą w danym okresie (rok
kalendarzowy)
 zazwyczaj także na koniec miesiąca
 sporządzają BC wg metodologii MFW
 składa się z:
 Rachunek bieżący
 Obroty kapitałowe i finansowe
 Saldo błędów i opuszczeń

poziom centralny
 pomoga podejmować racjonalne decyzje
poziom mikroekonomiczny
 pomaga w ocenie: ryzyka kursowego i ryzyka zmian stóp %

Struktura:
I. Rachunek obrotów bieżących (tzw. I część bilansu płatniczego)
 bilans handlowy (BH) - zestawienie wartości eksportu i importu towarów w danym okresie
 bilans usług (BU)
 zestawienie płatności z tytułu przepływu dochodów (BOM) - odsetek, zysków, dywidend
 transfery bieżące - wynagrodzenia za pracę, bieżące koszty obsługi długu zagranicznego, koszty utrzymania ambasad,
renty emerytury stypendia, dary, pomoc, wpłaty na rzecz org. międzynarodowych
 niesklasyfikowane obroty bieżące (np. zakupy cudzoziemców, saldo skupu i sprzedaży walut w kantorach i kasach
banku)
II. Rachunek kapitałowy i finansowy (II część BP) (KK +KD)
 Rachunek kapitałowy- saldo z tytułu transferów kapitałowych np.:
 darów środków pomocy bezzwrotnej wyraźnie przeznaczonych na finansowanie środków trwałych lub
umorzeń długu
 nabywania lub zbywania aktywów niefinansowych i nieprodukcyjnych praw własności do patentów, praw
autorskich, znaków handlowych itp.
 Rachunek finansowy - Aktywa i pasywa finansowe
 zagraniczne inwestycje bezpośrednie
 inwestycje portfelowe (udziałowe papiery wartościowe- akcje, dłużne papiery wartościowe – np. obligacje)
 pozostałe inwestycje
(kredyty, zmiany gotówki w kasach banków, rachunków bieżących, lokat i depozytów oraz pozostałe
należności i zobowiązania zagraniczne)

b. Najważniejsze zmiany w metodyce sporządzania bilansu płatniczego od 2014 roku:

 wrzesień 2014 r. - nowe standardy bilansu płatniczego – nowe standardy statystyczne (BPM6)
 spójne z nowym podręcznikiem Systemu Rachunków Narodowych 2008 (SNA 2008) oraz Europejskiego
Systemu Rachunków 2010 (ESA 2010)
 znowelizowano podręcznik OECD ustanawiający światowe standardy w dziedzinie statystyki zagranicznych
inwestycji bezpośrednich
Zmiany od 2014:
 zmiany w rachunku bieżącym:
 nowa struktura rachunku bieżącego
 reklasyfikacja pomiędzy towarami i usługami

9
  pozostałe zmiany w obrotach usługowych
 dochody pierwotne i wtórne
 zmiany w rachunku finansowym
Aktualna metodyka:
I. Rachunek obrotów bieżących
II. Rachunek kapitałowy
III. Rachunek finansowy
IV. Saldo błędów i opuszczeni

Równowaga:
 należności i zobowiązania z tytułu rozwoju działalności gospodarczej są podejmowane bez ograniczeń i nie
towarzyszą im utrzymujące się przez dłuższy czas nadwyżka ani deficyt należności i zobowiązań
 z rachunkowego punktu widzenia musi być zawsze zrównoważony
 BH + BU + BOM + KK + KD + BOW = O
 z ekonomicznego punktu widzenia jest zrównoważony wtedy, gdy nie występują transakcje wyrównawcze (transakcje
których celem jest zrównoważenie bilansu płatniczego)
 wg MFW w równowagą BP mamy do czynienia wtedy, gdy transakcje autonomiczne równoważą się

c. kurs walutowy – rodzaje i funkcje, zmiany poziomu

Kurs walutowy - cena jednej waluty wyrażona w innej walucie
dwa sposoby notowania kursu walutowego:
 w Polsce – sposób amerykański (inaczej prosty lub bezpośredni) – liczba jednostek waluty krajowej potrzebna do
zakupu 1 jednostki waluty obcej
 w sektorze finansowym – kurs odwrotny (europejski) – liczba jednostek waluty obcej potrzebna do nabycia jednostki
waluty krajowej
Rodzaje:
kurs krzyżowy (cross rate):
 kurs dwóch walut w stosunku do waluty trzeciej
 np. znając kurs PLN do euro i PLN do $ możemy określić kurs dolara do euro
Funkcje:
 cenotwórcza – umożliwia przeliczeni ceny towaru zagranicznego na walutę krajową
 informacyjna – dostarcza informacji potrzebnych do podjęcia decyzji o zakupie
Zmiany:
wahania kursu mają wpływ na pojedyncze podmioty gospodarcze, ale również na całą gospodarkę
 aprecjacja – wzrost wartości waluty krajowej wobec waluty obcej
 deprecjacja – spadek wartości waluty krajowej wobec waluty obcej
jeśli wynika z decyzji władz – rządu lub BC
dewaluacja lub rewaluacja

d. rynek walutowy – charakterystyka, uczestnicy, rodzaje transakcji na rynku walutowym

Rynek walutowy:
 rynek, na którym gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i banki przeprowadzają transakcje kupna i sprzedaży walut
zagranicznych
 rynek, na którym przeprowadzane są transakcje kupna i sprzedaży środków pieniężnych zdeponowanych na rachunkach
bieżących (jest to większość bazy monetarnej danego kraju – M1)
Charakterystyka
 największy i najbardziej płynny rynek na świecie (skala obrotów)
 obroty przekraczają zdecydowanie wielkość konieczną do przeprowadzenia międzynarodowych transakcji handlowych
 wynika to z działań tzw. spekulantów walutowych, dążących do uzyskania zysków przy wykorzystaniu istniejących
różnic w kursach krzyżowych
 jest rozproszony
Uczestnicy
 banki komercyjne
 niebankowe instytucje finansowe
 banki centralne
Rodzaje:
 natychmiastowe
 zawarcie takiej transakcji oznacza, że jej dostawa następuje „natychmiast” (w praktyce na drugi dzień roboczy po
zawarciu transakcji)
10
  kurs walutowy ustalony w takiej transakcji nosi nazwę kursu bieżącego
 większość takiej transakcji zawierana jest na rynku międzybankowym (głównie z powodu kwoty takiej transakcji
– min. 2-5 mln $)
 terminowe
 dostawa waluty następuje w określonym czasie w przyszłości, lecz po kursie ustalonym w momencie zawierania
transakcji
 rynki, na których dokonywane są takie transakcje to: rynek kontraktów forward, rynek kontraktów futures
 główny uczestnik terminowego rynku walutowego to banki komercyjne
 czyni to dla zysku – m.in. pobierając prowizje lub spekulując w transakcjach futures
 aby spełnić wymagania organów kontrolnych zawierają transakcje zabezpieczające
 rodzaje transakcji terminowych:
 transakcje typu forward
 polegają na sprzedaży lub zakupie określonej ilości waluty obcej, przy czym dostawa waluty
następuje w określonym momencie w przyszłości
 cena (kurs) jest ustalana w momencie zawarcia kontraktu (kurs terminowy, forward)
 na rynku terminowym waluty sprzedawane są najczęściej na
1, 3 lub 12 m-cy
 wiele transakcji jest dopasowywanych do potrzeb kontrahentów – tzw. transakcje OTC (over the
counter
 transakcje typu futur es
 podobnie jak forward zabezpieczają przed ryzykiem wynikającym z niekorzystnej zmiany kursu
walutowego
 polegają na zakupie bądź sprzedaży określonej ilości waluty obcej po cenie (kursie) ustalonej w
momencie zawarcia kontraktu z dostawcą w przyszłości
 opcje walutowe
 instrument dający jej właścicielowi prawo, lecz nie obowiązek, sprzedaży bądź zakupu określonej
ilości waluty obcej w określonym czasie i po cenie ustalonej w dniu zawarcia kontraktu:
 opcja kupna (call option)
 opcja sprzedaży (put option)
 Kurs wykonania – kurs po jakim właściciel opcji ma prawo do realizacji kontraktu
 zakup opcji – zakup ubezpieczenia przeciwko niekorzystnej zmianie kursu walutowego: opcja
kupna - przed deprecjacją waluty krajowej, sprzedaży – przed aprecjacją
 transakcje typu swap
 swap walutowy pierwszego rodzaju – polega na wymianie prze strony kontraktu określonych kwot
w różnych walutach w wyznaczonym terminie, przy czym strony zobowiązują się do dokonania
transakcji odwrotnej w jeszcze późniejszym terminie, po z góry wyznaczonym kursie
 swap walutowy drugiego rodzaju – kontrakt zobowiązujący strony do wymiany płatności
odsetkowych od okr. kapitału w dwóch różnych walutach przez z góry ustalony okres oraz do
wymiany samego kapitału w dniu wygaśnięcia kontraktu
 swap procentowy – wymiana płatności odsetkowych od okr. sumy w tej samej walucie,

 zabezpieczające: Transakcje forward i typu swap - zabezpieczające

 spekulacyjne: Transakcje futures oraz opcje – to głównie transakcje spekulacyjne

e.czynniki określające poziom kursu walutowego i stabilizacja kursu walutowego (proces i polityka
dostosowawcza)
Kształtowanie się kursów:
 w długim okresie
 najistotniejsza i najstarsza teoria wyjaśniająca kształtowanie się kursu walutowego – teoria parytetu siły
nabywczej (purchasing power parity, PPP),
 kurs walutowy odzwierciedla stosunek siły nabywczej walut dwóch krajów; siła nabywcza danej
waluty zależy natomiast od poziomu cen w tych krajach
 P = S PLN/EUR x P*
 wzrost cen w kraju spowoduje deprecjację waluty krajowej
 wzrost poziomu cen za granicą spowoduje aprecjację waluty krajowej
 sformułowana przez uczonych z uniwersytetu w Salamance już w XVI w.
 współcześnie wprowadzona do ekonomii przez szwedzkiego ekonomistę Cassel’a

11
 podstawę PPP stanowi prawo jednej ceny (law of one price)  jeśli dwa kraje produkują identyczne dobro, a
koszty transportu i bariery handlowe są niewielkie, wówczas cena tego dobra powinna być taka sama w obu
krajach
 krótkim okresie (głównie czynniki koniunkturalne)
 Czynniki wpływające na kurs walutowy w dł. okresie
 bariery handlowe
 istnienie dóbr nie będących przedmiotem wymiany międzynarodowej
 preferencje konsumentów
 wydajność pracy

f. Prawa opisujące kształtowanie się kursu walutowego:

 najistotniejsza i najstarsza teoria wyjaśniająca kształtowanie się kursu walutowego – teoria parytetu siły
nabywczej (purchasing power parity, PPP)
 sformułowana przez uczonych z uniwersytetu w Salamance już w XVI w.
 współcześnie wprowadzona do ekonomii przez szwedzkiego ekonomistę Cassel’a
 podstawę PPP stanowi prawo jednej ceny (law of one price)

1) Prawo jednej ceny- jeśli dwa kraje produkują identyczne dobro, a koszty transportu i bariery handlowe są
niewielkie, wówczas cena tego dobra powinna być taka sama w obu krajach

gdzie:
S PLN/EUR – kurs walutowy
p – cena towaru w walucie krajowej
p* - cena towaru w walucie zagranicznej
Big Mac Index – a prawo jednej ceny

2. Parytet siły nabywczej:

3. Względny parytet siły nabywczej (relative purchasing power parity - RPPP)

nie koncentruje się na absolutnych poziomach cen, ale na szybkości ich względnych zmian

12
 Pt
S PLN / EUR ,t  S PLN / EUR ,t 1 P
 t *1
S PLN / EUR ,t 1 Pt
Pt *1

gdzie:

P – poziom cen
t – dany okres
t-1 – okres poprzedni

4. Realny kurs walutowy (real exchange rate - RER)

poziom cen jest wyznaczany przez typowy dla danego kraju koszyk dóbr i usług
relacja ceny zagranicznego koszyka wyrażonego w walucie krajowej do ceny polskiego koszyka
S PLN / EUR  P *
RERPLN / EUR 
P
gdzie:

P i P* - ceny reprezentatywnych koszyków dóbr i usług w Polsce i np. w Niemczech

S PLN/EUR – nominalny kurs walutowy

5. Światowe organizacje regulujące przepływy międzynarodowe . Zagrożenia i korzyści globalizacji.

Bank Światowy
Grupa Banku Światowego
-jedno z największych na świecie źródeł finansowania i wiedzy dla krajów
rozwijających się
- 5 instytucji łączy zaangażowanie w zmniejszanie ubóstwa, zwiększanie
wspólnego dobrobytu i promowanie zrównoważonego rozwoju

Termin BANK ŚWIATOWY odnosi się do 2 z 5 wyspecjalizowanych agencji ONZ działających razem w Grupie Banku
Światowego: Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD) i Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju
(IDA).
 Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) - powołany do życia na konferencji w Bretton Woods w
lipcu 1944 r., przedstawiciele 44 krajów (obecnie 189 krajów, w 130 lokalizacjach)
 Bank rozpoczął działalność 25 czerwca 1946 r.
 Początkowo - rola finansowego pośrednika, zapewniającego długoterminowe finansowanie inwestycji
produkcyjnych, związanych głównie z odbudową krajów członkowskich ze zniszczeń wojennych
 W 1960 r. utworzono Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA) – cel: udzielanie preferencyjnych
kredytów na potrzeby rozwojowe krajów zakwalifikowanych do grupy krajów biednych
13
Cele:
1) Wspieranie rozwoju gospodarczego
a) popieranie prywatnych inwestycji zagranicznych za pomocą gwarancji albo udziałów w pożyczkach i innych
lokatach, dokonywanych przez prywatnych inwestorów
b) popieranie długofalowego zrównoważonego wzrostu międzynarodowej wymiany i utrzymywanie
równowagi bilansów płatniczych
c) koordynowanie własnych pożyczek ze środkami uzyskanymi od innych organizacji międzynarodowych oraz
dbanie o rozwój i finansowanie przedsiębiorstw lokalnych ze źródeł zagranicznych
2) Ograniczanie ubóstwa w krajach rozwijających się

Funkcje:
 Kredytowa
 Koordynacyjna
 Gwarancyjna
 Doradcza
 Mediacyjna

Działalność organizacji:
Od 1947 roku Bank Światowy sfinansował ponad 12 000 projektów rozwojowych poprzez tradycyjne pożyczki,
nieoprocentowane kredyty i dotacje
IBRD zapewnia rozwój finansowy i finansowanie polityki
IDA zapewnia pożyczki i dotacje od zera do niskooprocentowanych
IFC mobilizuje inwestycje sektora prywatnego i udziela porad
MIGA zapewnia ubezpieczenie od ryzyka politycznego (gwarancje)
ICSID rozstrzyga spory inwestycyjne

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF, MFW) :

-Wyspecjalizowana agenda Narodów Zjednoczonych, powołana do życia w wyniku porozumienia zawartego w
trakcie konferencji w Bretton Woods w lipcu 1944 r. Zaczął funkcjonować od 1 marca 1947 r.
Cele:

wspieranie międzynarodowej wspieranie wzrostu handlu przyczynianie się do stabilności

współpracy walutowej, światowego, kursów walutowych,

udzielanie pomocy finansowej

wspieranie systemu płatności krajom doświadczającym
międzynarodowych, problemów w zrównoważeniu
bilansu płatniczego.

Funkcje:

14
  regulacyjna – ustanawianie międzynarodowych norm i wzorców działania w sferze międzynarodowych
stosunków finansowych
 kredytowa - dostarczanie krajom członkowskim dodatkowych środków finansowych
 konsultacyjna - stałe forum konsultacji i współpracy krajów członkowskich, doradztwa gospodarczego,
wymiany doświadczeń
 kontrolna – nadzorowanie uzgodnionych programów dostosowawczych i korzystania z kredytów zgodnie z
ustalonymi wcześniej celami
Działalność organizacji:
(Misja)Zapewnienie stabilności międzynarodowego systemu walutowego przede wszystkim w ramach dwóch
podstawowych obszarów działalności: nadzorczej i kredytowej.
Mandat nadzorczy:

Nadzór dwustronny:

Nadzór wielostronny:
Podstawowymi instrumentami nadzoru wielostronnego są cykliczne raporty publikowane przez Fundusz:
 World Economic Outlook
 Global Financial Stability Report
 Fiscal Monitor

Działalność organizacji: pomoc kredytowa MFW:

 przeznaczona jest dla krajów członkowskich mających problemy ze zrównoważeniem bilansu płatniczego
 wysokość wsparcia finansowego uzależniona od wielkości kwoty udziałowej kraju członkowskiego
 podstawowe porozumienia pożyczkowe:
 porozumienie pożyczkowe stand-by (Stand-by Arrangement)
 instrument finansowy rozszerzonego wsparcia (Extended Fund Facility)
15
  elastyczna linia kredytowa (Flexible Credit Line)
 ostrożnościowa linia płynnościowa (Precautionary and Liquidity Line)
 instrument szybkiego reagowania (Rapid Financing Instrument)
specjalne prawa ciągnienia (Special Drawing Rights – SDR)
rola MFW - administrowane systemem

SDR - aktywa rezerwowe stworzone przez MFW w 1969 r. w celu uzupełnienia innych aktywów
rezerwowych, których wzrost w latach 60. XX w. okazał się niewystarczający, aby w wystarczający stopniu
finansować rosnącą wymianę międzynarodową
SDR są emitowane przez MFW i przydzielane krajom członkowskim proporcjonalnie do wysokości kwot
udziałowych
odgrywa bardzo istotną rolę w rozliczeniach międzynarodowych
nie jest dostępna dla konsumentów ani dla przedsiębiorców

Światowa Organizacja Handlu WTO:

 Kontynuuje prawie 50-letnią działalność GATT (Porozumienie Ogólne w Sprawie Taryf Celnych i Handlu –
1948-1995) – główny cel – liberalizacja handlu na drodze rokowań (rund)
 odbyło się 8 rund, ostatnia – Urugwajska – trwała prawie 8 lat (1986-1994)
zasady GATT:
 KNU (klauzula największego uprzywilejowania) – zakaz dyskryminacji w stosunkach handlowych między
partnerami
 Zasada wzajemności – żaden członek GATT nie był zobowiązany do udzielania jakichkolwiek koncesji
partnerowi bez wzajemności z jego strony
 Klauzula narodowa – traktowanie towarów importowanych nie mniej korzystnie niż podobnych towarów
pochodzenia krajowego
 Cło jako podstawowy instrument ochrony przed konkurencją dla nowo powstających gałęzi przemysłu

Funkcje: Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i
usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany
handlowej oraz przestrzegania prawa własności intelektualnej.

Działalność: WTO rozpoczęło działalność 1 stycznia 1995 r. (81 krajów), obecnie WTO skupia 164 członków, a
23 kraje negocjują swoje warunki członkostwa w tej organizacji
 opracowane i przyjęte w ramach WTO zasady międzynarodowej wymiany handlowej mają charakter
wiążący dla jej członków
 w ramach tej organizacji funkcjonuje również mechanizm rozstrzygania sporów handlowych między
państwami
 WTO jest więc gwarantem międzynarodowego systemu handlu światowego

 Najważniejszym organem tej organizacji są Konferencje Ministerialne

 Ostatnie (XII) tego typu spotkanie odbyło się w dniach 12-15 czerwca 2022 r. w Genewie
 udało się zakończyć konferencją relatywnym sukcesem i przyjęciem konkretnych zobowiązań na najbliższą
przyszłość

Pakiet uzgodnień WTO z Genewy obejmuje m.in.: cele

 zobowiązania dotyczące prac nad reformą organizacji, w tym przywrócenia prawidłowego funkcjonowania
systemu rozstrzygania sporów do 2024 r.

16
  reagowanie WTO na sytuacje nadzwyczajne (kryzys bezpieczeństwa żywnościowego dla zwiększenia
przewidywalności handlu żywnością i produktami rolnymi, pandemia covid-19 oraz gotowość na przyszłe
pandemie)
 odstępstwa od handlowych aspektów praw własności intelektualnej krajów rozwijających się mających już
zdolność do produkcji szczepionek przeciwko covid-19
 przedłużenia moratorium zawieszającym cła w handlu elektronicznym i programu prac w zakresie tego
handlu
 porozumienie w obszarze subsydiów w rybołówstwie, ograniczający niektóre rodzaje nielegalnych i
nierejestrowanych subsydiów w tym sektorze gospodarki w celu ograniczenia przejawiania zasobów mórz
Aktualnie na forum WTO trwają negocjacje nad implementacją tych porozumień w tym szczególnie nad reformą
WTO, która powinna odpowiadać na wyzwania XXI w.

17