BALTALIMANI VE HÜNKAR İSKELESI

ANLAŞMALARININ OSMANLI’YA
ETKILERI

Pınar Çetin
10E 5630
 MISIR SORUNU(KAVALALI MEHMET ALI PAŞA
İSYANI

• Yunan isyanı çıkınca 2. Mahmut, Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan(Mısır Valisi)

yardım istedi.
• Kavalalı Mehmet Ali Paşa Mora ve Girit valiliklerin kendisine verilmesi şartıyla
bu isyanı bastırdı. Fakat Avrupalı devletler Yunan isyanına destek oldu ve
Mora’da bağımsı bir Yunanistan kuruldu.
• Kavalalı Mehmet Ali Paşa bunun üzerine Suriye ve Girit valiliklerini istedi.2.
Mahmut ise bu isteği reddetti.
• Kavalalı Mehmet Ali Paşa bunun üzerine Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştır.
• Kavalalı Mehmet Paşa’nın ordusu Kütahya’ya kadar ilerlemiştir. Bunun üzerine
Osmanlı Devleti, İngiltere ve Fransa’dan yardım istemiştir ve reddedilmiştir.
Yardım alamayan Osmanlı Rusya’dan yardım istemiştir ve Rusya yardım
göndermiştir.
 KÜTAHYA ANLAŞMASI(1833)

• Avusturya’da bir şeyler yapılması gerektiğini anladı. İngiltere ve Avusturya Fransa ile
ortak hareket etme kararı aldı. Üç büyük devlete göre, Rus donanması ve askerinin
İstanbul’dan ayrılmasının yolu, padişah ile Mehmet Ali Paşa’nın uzlaşmasıydı.
• Suriye ve Girit valilikleri Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya verildi.
• Adana ve Cidde valilikleri ise Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’ya verildi.
• Osmanlı Rusya ile yakınlaştı.
• İngiltere Osmanlı-Rusya yakınlaşmasını önlemek için Osmanlı Devleti’nin güvenini
kazamaya çalıştı.
• Fransa Mısır üzerindeki haklarını arttırmak için bu isyanda Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yı
desteklemiştir. Osmanlı Devleti isyanla uğraşırken Kuzey Afrika’daki ilk toprağını
Fransa’ya kaybetmiştir.
• Kütahya anlaşması, Mısır sorununun ancak birinci perdesini kapatmaktaydı. Zira
Kütahya Anlaşması ne 2. Mahmud’u ne de Mehmet Ali’yi tatmin etmişti. Osmanlı
Devleti ve Mehmet Ali devletlerin baskısı dolayısıyla bu anlaşmayı kabul etmişlerdi.

• Kütahya Antlaşması ile "sorun çözüldüğüne" göre Rusların İstanbul’dan ayrılması

gerekiyordu. Fakat Avrupalılar, Rusya’nın İstanbul’dan ayrılmak istemediğini endişe ile
izlediler. Rusya İstanbul’a gelmesinin karşılığı 8 Temmuz 1833’te imzalanan
Hünkar İskelesi Antlaşması ile aldı.
 HÜNKAR ISKELESI ANLAŞMASI(1933,2.
MAHMUT-RUSYA)

10 Temmuz 1833 tarihinde Rus askerleri İstanbul’dan ayrıldı. Fakat bundan iki gün önce, 8 Temmuz
1833’te Rusya ile Osmanlı Devleti arasında bir ittifak antlaşması imzalandığı ortaya çıktı.
• Osmanlı Devleti’nin amacı olası bir Kavalalı Mehmet Paşa isyanına karşı Rusya ile ittifak kurmaktır.
• Rusya’nın amacı Osmanlı Devleti’nin zor durumundan faydalanıp Osmanlı Devleti üzerinde kazanımlar
elde etmektir.

Hünkar İskelesi Anlaşması Maddeleri

Birinci maddeye göre, taraflar bir saldırıya karşı ülkelerini ve güvenliklerini sağlamak için birbirlerine
maddi ve en etkin yardımı yapacaklardı.
Üçüncü maddeye göre taraflar arasında yapılan savunma ittifakının içeriği açıklanmıştır. Osmanlı
Devleti’nin bağımsızlığının Rusya’nın samimi arzusu olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Rusya Osmanlı Devleti’nin,
kara ve deniz kuvvetlerine tekrar ihtiyaç duyması halinde istenilen sayıdaki kuvveti karadan ve denizden
gönderilmesini kabul ediyordu.
• Anlaşmanın ittifakla ilgili esas iki maddesi bunlardır.
• Dördüncü madde ileride antlaşmada bazı değişikliklerin yapılmasını gerekli kılacak durumların meydana gelmesi ihtimaline
karşı antlaşma süresi sekiz sene olarak belirlendi

• Gizli maddede, Rusya’nın bir gün saldırıya uğraması durumunda Osmanlı Devleti’nin herhangi bir askeri yardım yapması
yerine Çanakkale Boğazı’nın kendi lehine kapatılmasını ve hiçbir yabancı geminin geçmemesini Osmanlı Devleti’ne kabul
ettirdi.

Hünkar İskelesi Anlaşması ile

• Boğazlar sorunu başlamıştır.
• Rusya boğazlar üzerinde avantajlı hale geldi.
• Hünkar İskelesi Antlaşması, İngiltere ile Fransa’yı ortak hareket etmeye sevk etti. Fransa’da telaşa kapılmıştı. İngiliz ve
Fransız donanmaları Çanakkale önlerine geldi. İki devletle Rusya arasında savaş çıkma ihtimali ortaya çıktı.
• Fransa hükümeti, Fransa’nın kendi durumu ve Rusya’nın Prusya ile Avusturya’yı yanına çekme ihtimali karşısında savaşı göze
alamadı. Bununla beraber, İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti’ne verdikleri notalar ile ittifakı geçersiz kabul ettiklerini
bildirdiler.
• Osmanlı Devleti, İngiltere’nin tepkisini önlemek için ittifakın açık ve gizli metinlerini bütün devletlere bildirdi. İngiltere, bu
ittifaktan dolayısıyla, Fransa ile birlikte Rusya nezdinde protestoda bulundu. Rusya, Boğazların kapalılık ilkesine eskiden
olduğu gibi bağlı kalacağına dair teminat verdi.
 • Osmanlı Devleti Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı
HÜNKAR İSKELESI ANLAŞMASININ
OSMANLI’YA ETKILERI
imzalamasıyla bir bakıma Rusya’nın himayesine
girmişti. Yetkililer dış ilişkilerini yürütürken her
mevzuda Ruslara danışmak zorunda kalmışlar,
onlardan izinsiz herhangi bir faaliyette
bulunamamışlardı. Antlaşmanın gizli maddesiyle
güney sınırını Avrupalı devletlerden gelebilecek
saldırılara karşı güvenceye alan Ruslar aynı
zamanda antlaşmaya dayanarak Osmanlı
Devleti’ne istedikleri zaman müdahale etme
imkânı elde etmişlerdi.
 BALTALIMANI TICARET ANLAŞMASI(1838)

Osmanlı Devleti Hünkar İskelesi Anlaşması’ndan sonra Rusya’ya güvenemeyeceğini

anlamış, İngiltere ile yakınlık kurmuştur.

Osmanlı’nın amacı olası bir Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanına karşı İngiltere’nin
desteğini kazanmaktır.

Baltalimanı Ticaret Anlaşması Maddeleri

• İngiltere hiçbir kısıtlama olmadan her türlü malı Osmanlı

sınırına sokabilecektir.
• Osmanlı tüccarına uygulanan iç gümrük vergisi yabancılara
uygulanmayacak.
• Yerli tüccarların yaptığı ihracattan alınan vergi %12, yabancı
tüccarların Osmanlı topraklarında yaptıkları ithalat sırasında
ödeyecekleri vergi %5 olacak.
 • Osmanlı Devleti bu anlaşma ile İngiltere’nin açık
pazarı ve yarı sömürgesi haline gelmiştir.
• Osmanlı devletinde satılan kaliteli ve ucuz Avrupa
malları Osmanlı üretiminin azalmasına sebep
olmuştur.
• Loncaların önemi yok olmuştur.
• Yerli esnaf çökmüştür.
• Osmanlı Devleti’nin iç ekonomisi çökmüştür.
• Osmanlı İmparatorluğu’nun birçok devlete
BALTALIMANI TICARET borçlanmasına yol açtı, çöküşünü hızlandırdı.
ANLAŞMASI’NIN OSMNLI
DEVLETI’NE ETKILERI
2. Mahmut iç ekonomiyi
canlandırmak için,
• Yerli malını teşvik etti.

2. Mahmut’un iç ekonomiyi canlandırma politikası

Baltalimanı Ticaret Anlaşması ile çökmüştür.
 KAYNAKÇA

• https://derliyo.com/hunkar-iskelesi-antlasmasi/
• https://antlasmalar.com/kutahya-antlasmasi/
• 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi(Fahir Armaoğlu)
• https://derliyo.com/hunkar-iskelesi-antlasmasi/
• Hünkar İskelesi Antlaşması – TDV İslam Ansiklopedisi
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/781120
• https://tarihportali.net/balta-limani-ticaret-antlasmasinin-maddeleri-ve-onemi