Klucz odpowiedzi Rozdz.

5 - Substancje o znaczeniu biologicznym Liczba punktów 42

Grupa A

1 a) C; b) A Autor: Nowa Era

(0-2 p.)
Komentarz: 2 p. – poprawne wskazanie odpowiedzi w części a) i b) zadania.
1 p. – poprawne wskazanie odpowiedzi tylko w części a) albo tylko w części b) zadania.
0 p. – każda inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.
2 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
3 1P, 2P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
4 4g Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. − za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi.
5 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. – za wskazanie poprawnej odpowiedzi. 0 p. – za odpowiedź błędną albo
brak odpowiedzi.
6 Obserwacje: W probówce 1. nastąpiło odbarwienie wody bromowej. W probówce 2. nie Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
zaobserwowano zmian.
Wniosek: Olej roślinny zawiera związki nienasycone, a smalec – związki nasycone.
Tłuszcze ciekłe w temperaturze pokojowej są związkami nienasyconymi, a tłuszcze stałe
– związkami nasyconymi.
Komentarz: 1 p. – wszystkie odpowiedzi poprawne.
0 p. – każda inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.
7 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
8 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
9 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
10 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
11 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
12 1A, 2C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za poprawne dopasowanie definicji do pojęć.
0 p. − za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
13 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
14 Autor: Nowa Era
Badana substancja Obserwacje (0-2 p.)

sok z pomarańczy Brak widocznych zmian.

mleko Pojawia się żółte zabarwienie.
miód Brak widocznych zmian.
Wniosek: W mleku jest obecne białko. Zaszła reakcja ksantoproteinowa.
Komentarz: 2 p. − za podanie poprawnych obserwacji i wniosku.
1 p. − za podanie poprawnych obserwacji.
0 p. − za odpowiedź niepełną, błędną lub brak odpowiedzi.
15 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

strona 1 z 5
16 Obserwacje: Białko zmienia wygląd w probówkach nr 1. / 2. / 3. / 4. / 5. / 6. Po dodaniu Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
wody do probówki 1. / 2. / 3. / 4. / 5. / 6. osad się rozpuścił.
Wniosek: Białko ścina się pod wpływem: wysokiej temperatury, kwasów, zasad, alkoholi,
soli metali ciężkich. Proces zachodzący w probówce 5. nazywamy wysalaniem białka.
Komentarz: 2 p. – za poprawne uzupełnienie obserwacji oraz sformułowanie wniosku.
1 p. − za poprawne uzupełnienie obserwacji oraz błędnie sformułowany wniosek.
0 p. – za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
17 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
18 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
19 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
20 1P, 2P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
21 Obserwacje: Po dodaniu stężonego roztworu kwasu siarkowego(IV) / siarkowego(VI) Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
cukier żółknie / nie zmienia barwy, a po kilku minutach czernieje / brązowieje.
Mieszanina cukru ze stężonym roztworem kwasu siarkowego(IV) / siarkowego(VI)
pęcznieje.
Wniosek: Stężony roztwór kwasu siarkowego(IV) / siarkowego(VI) jest / nie jest
higroskopijny, dlatego pochłania wodę związaną w cząsteczce cukru, pozostawiając sam
węgiel / tlen / wodór.
Komentarz: 1 p. – wszystkie odpowiedzi poprawne. 0 p. – każda inna odpowiedź lub
brak odpowiedzi.
22 Obserwacje: Glukoza dobrze rozpuszcza się w zimnej wodzie, tworząc klarowny roztwór. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Skrobia z zimną wodą tworzy zawiesinę.
Komentarz: 1 p. – za poprawnie zapisane obserwacje. 0 p. – za odpowiedź błędną,
niepełną lub brak odpowiedzi.
23 P, P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. – za wskazanie dwóch poprawnych odpowiedzi.
0 p. – za odpowiedź niepełną, błędną albo brak odpowiedzi.
24 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
25 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
26 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
27 B2 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za poprawne zaznaczenie uzupełnień zdań i ich uzasadnień. 0 p. −
za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
28 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
29 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
30 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
31 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
32 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
33 AI Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnych odpowiedzi.
0 p. − za odpowiedź niepełną, błędną lub brak odpowiedzi.
34 90 072 u Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. − za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi.

strona 2 z 5
35 C Autor: CKE
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − poprawna odpowiedź.
0 p. − odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
36 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
37 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
38 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
39 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

Grupa B Liczba punktów 42

1 a) A; b) B Autor: Nowa Era

(0-2 p.)
Komentarz: 2 p. – poprawne wskazanie odpowiedzi w części a) i b) zadania.
1 p. – poprawne wskazanie odpowiedzi tylko w części a) albo tylko w części b) zadania.
0 p. – każda inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.
2 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
3 1F, 2P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
4 6g Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. − za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi.
5 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. – za wskazanie poprawnej odpowiedzi. 0 p. – za odpowiedź błędną albo
brak odpowiedzi.
6 Obserwacje: W probówce 1. nastąpiło odbarwienie roztworu mangananiu(VII) potasu. W Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
probówce 2. nie zaobserwowano zmian.
Wniosek: Olej roślinny zawiera związki nienasycone, a smalec – związki nasycone.
Tłuszcze ciekłe w temperaturze pokojowej są związkami nienasyconymi, a tłuszcze stałe
– związkami nasyconymi.
Komentarz: 1 p. – wszystkie odpowiedzi poprawne.
0 p. – każda inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.
7 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
8 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
9 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
10 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
11 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
12 1B, 2A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za poprawne dopasowanie definicji do pojęć.
0 p. − za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
13 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

strona 3 z 5
14 Autor: Nowa Era
Badana substancja Obserwacje (0-2 p.)

plaster ziemniaka Brak widocznych zmian.

makaron Brak widocznych zmian.
śmietana Pojawia się żółte zabarwienie.
Wniosek: W śmietanie jest obecne białko. Zaszła reakcja ksantoproteinowa.
Komentarz: 2 p. − za podanie poprawnych obserwacji i wniosku.
1 p. − za podanie poprawnych obserwacji.
0 p. − za odpowiedź niepełną, błędną lub brak odpowiedzi.
15 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
16 Obserwacje: Białko zmienia wygląd w probówkach nr 1, 2, 3, 4, 5, 6. W probówce 5. po Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
dodaniu wody osad się rozpuścił.
Wniosek: Białko ścina się pod wpływem: wysokiej temperatury, kwasów, zasad, alkoholi,
soli metali ciężkich. Proces zachodzący w probówce 5. nazywamy wysalaniem białka.
Komentarz: 2 p. – za poprawne uzupełnienie obserwacji oraz sformułowanie wniosku.
1 p. − za poprawne uzupełnienie obserwacji oraz błędnie sformułowany wniosek.
0 p. – za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
17 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
18 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
19 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
20 1F, 2F Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
21 Obserwacje: Po dodaniu stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) cukier żółknie, a po Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
kilku minutach czernieje. Mieszanina cukru ze stężonym roztworem kwasu
siarkowego(VI) pęcznieje.
Wniosek: Stężony roztwór kwasu siarkowego(VI) jest higroskopijny, dlatego pochłania
wodę związaną w cząsteczce cukru, pozostawiając sam węgiel. Wynika stąd, że w skład
cukru wchodzą następujące pierwiastki chemiczne: węgiel, wodór, tlen.
Komentarz: 1 p. – wszystkie odpowiedzi poprawne. 0 p. – każda inna odpowiedź lub
brak odpowiedzi.
22 Obserwacje: Sacharoza dobrze rozpuszcza się w gorącej wodzie, tworząc klarowny Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
roztwór, a skrobia w gorącej wodzie pęcznieje, tworząc kleik.
Komentarz: 1 p. – za poprawnie zapisane obserwacje. 0 p. – za odpowiedź błędną,
niepełną lub brak odpowiedzi.
23 M, P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. – za wskazanie dwóch poprawnych odpowiedzi.
0 p. – za odpowiedź niepełną, błędną albo brak odpowiedzi.
24 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
25 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
26 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
27 A2 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za poprawne zaznaczenie uzupełnień zdań i ich uzasadnień. 0 p. −
za odpowiedź błędną, niepełną lub brak odpowiedzi.
28 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
29 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
30 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

strona 4 z 5
31 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
32 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
33 AII Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnych odpowiedzi.
0 p. − za odpowiedź niepełną, błędną lub brak odpowiedzi.
34 81 000 u Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − za podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. − za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi.
35 C Autor: CKE
(0-1 p.)
Komentarz: 1 p. − poprawna odpowiedź.
0 p. − odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
36 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
37 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
38 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
39 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

strona 5 z 5