BÀI 5: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC

TIẾT 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ TRUNG Á

I.ĐẶC ĐIỂM CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ TRUNG Á
1. TÂY NAM Á
a) Vị trí địa lí:
* Vị trí địa lí:
- Nằm ở Tây Nam châu Á.
- Tiếp giáp 3 châu lục: Á (Nam Á, Trung Á), Âu, Phi.
-Tiếp giáp với Ấn Độ Dương, có nhiều vùng biển và vịnh (Địa Trung Hải, Biển
Đỏ, Biển Đen, Vịnh Pecxich, Vịnh Oman,...).
-Nằm giữa đường hàng hải quốc tế từ Á sang Âu.
=> Có vị trí chiến lược về kinh tế, giao thông, quân sự.
* Diện tích: 7 triệu km2
* Số quốc gia: 20
b) Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:
* Khí hậu:
+ Thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới lục địa và cận nhiệt Địa Trung Hải, chí tuyến
Bắc đi ngang qua lãnh thổ.
+ Nhiều núi, cao nguyên và hoang mạc.
=> Khô nóng, ít mưa.
*Tài nguyên:
+ Tài nguyên chủ yếu là dầu mỏ và khí thiên nhiên, tập trung quanh vịnh Pec-
xich.
+ Chiếm 50% TRỮ LƯỢNG DẦU MỎ của thế giới.
=> Phát triển công nghiệp hóa dầu, xuất khẩu dầu mỏ.
c) Đặc điểm dân cư – xã hội:
* Dân số: + 313 triệu người (2005)
+ 374 triệu người (2016)- 4% dân số thế giới
- Phân bố dân cư không đồng đều
* Xã hội:
- Nơi ra đời của nhiều tôn giáo, có nền văn minh rực rỡ.
- Hiện nay đa số dân cư theo đạo Hồi nhưng bị chia rẽ thành nhiều giáo phái
mất ổn định.
=> Đặc sắc về văn hóa tôn giáo có ảnh hưởng lớn trên thế giới.
2. TRUNG Á
a) Vị trí địa lí:
*Vị trí địa lí:
- Nằm ở trung tâm châu Á.
- Tiếp giáp các cường quốc, không tiếp giáp đại dương.
- Áng ngữ trên con đường tơ lụa nối giữa châu Á và Âu.
=> Có vị trí chiến lược và kinh tế.
*Diện tích: 5.6 triệu km2
*Số quốc gia: 6 (Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan,
Uzbekistan, Mông cổ).
b) Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:
*Khí hậu:
- Khí hậu cận nhiệt đới và ôn đới lục địa.=> Khô hạn
- Biên độ nhiệt cao
- Cảnh quan chủ yếu là thảo nguyên -> Phù hợp chăn thả gia súc.
* Tài nguyên: Khu vực giàu có về tài nguyên: dầu mỏ, khí tự nhiên, than, đồng,
uranium…=> Phát triển công nghiệp khai khoáng, hoá dầu, xuất khẩu dầu mỏ.
c) Đặc điểm dân cư- xã hội:
* Dân số: Thưa thớt
- Năm 2005: 61.3 triệu người.
- Năm 2016: 73.1 triệu người (chiếm 1% tổng dân số thế giới).
* Xã hội: Là khu vực đa dân tộc, có mật độ dân số thấp, tỉ lệ dân theo đạo đạo
Hồi cao (trừ Mông Cổ). Là nơi giao thoa của văn hoá phương Đông và phương
Tây.
3. Nét tương đồng giữa hai khu vực Tây Nam Á và Trung Á:
- Là những khu vực có vị trí địa lí mang tính chiến lược.
- Khí hậu khô hạn.
- Giàu tài nguyên khoáng sản (dầu mỏ).
- Tỉ lệ dân cư theo đạo Hồi cao.
- Đang tồn tại những mâu thuẫn liên quan đến tranh chấp quyền lợi về đất đai,
tài nguyên dẫn đến các cuộc xung đột sắc tộc, tôn giáo và khủng bố.
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ KHU VỰC
TRUNG Á.
1. Vai trò cung cấp cấp dầu mỏ:
- Tây Nam Á và Trung Á đều có trữ lượng dầu mỏ lớn (TNÁ chiếm 50% Thế
Giới).
* Thuận lợi: Trữ lượng dầu mỏ lớn, Tây Nam Á chiếm 50% thế giới → nguồn
cung chính cho thế giới →Thu được nhiều lợi nhuận từ xuất khẩu dầu mỏ.
* Khó khăn: -Trở thành mục tiêu tranh giành, dòm ngó của nhiều cường quốc
và tổ chức.
- Làm ô nhiễm môi trường.
2. Xung đột sắc tộc, tôn giáo và nạn khủng bố:
* Hiện tượng:
- Phong trào li khai, tệ nạn khủng bố.
- Luôn xảy ra các cuộc chiến tranh giữa các quốc gia, tôn giáo, khủng bố.
- Đánh bom, ám sát.
* Nguyên nhân:
- Do tranh chấp quyền lợi.
- Do khác biệt về tư tưởng, định kiến về tôn giáo, dân tộc có nguồn gốc từ lịch
sử.
- Do các thế lực bên ngoài can thiệp nhằm vụ lợi.
*Hậu quả:
+ Gây mất ổn định quốc gia, ảnh hưởng các khu vực khác.
+ Đời sống nhân dân bị đe dọa, kinh tế chậm phát triển.
+ Ảnh hưởng tới giá dầu và kinh tế thế giới.
*Giải pháp:
+ Thừa nhận sự đa dạng về văn hóa, tôn giáo.
+ Đối xử bình đẳng giữa các tôn giáo.
+ Xoa dịu mâu thuẫn, kêu gọi viện trợ, ổn định tình hình xã hội.
+ Chống lại những hành động phá rối, khủng bố.
+ Chọn người có tài giữ chức vụ.