ACTA NEUROBIOLOGIAE EXPERIMENTALIS

SUPPLEMENTUM 2

AN ENGLISH-POLISH VOCABULARY
OF BASIC TERMS USED I N BRAIN PHYSIOLOGY
A N D BEHAVIORAL SCIENCES

Wlodzimierz KOZAK and Stefan SOLTYSIK

WARSAW 1971
POLISH SCIENTIFIC PUBLISHERS
 PREFACE

This vocabulary is the first published list of Polish terms used in brain physiology. It
should help to standardize the terminology and provide a basis for future preparation of
a comprehensive dictionary which would include definitions, etymology, historical infor-
mation and, perhaps, illustrations. Before undertaking such a task, specialists in neu-
rophysiology, electrophysiology and behavioral sciences must agree upon basic terms
and help to standardize their usage, eliminating excess synonyms, misusages and other
terms inappropriate either for factual or for linguistic reasons. Undoubtedly, the voca-
bulary in its present form suffers from many vague formulations and omissions. There-
fore, all proposals or critical remarks are sincerely welcome. These should be addressed
to Dr. S. Soitysik, Institute of Psychoneurology, Pruszkbw, Poland.
In preparation of this vocabulary, great help was provided by Professor Jerzy Ko-
norski, Dr Boguslaw ~ernicki,Dr Witold Karczewski and Dr Bohdan Sadowski. Ad-
ditionally, a considerable contribution was made by Dr. Jerzy Chmurzyriski, who correct-
ed and completed the ethological terminology. The authors greatly appreciate the as-
sistence provided by these colleagues. Thanks are also due to Miss S. Zaremba, Mrs.
S. Bielecka and Miss B. Salgut who helped in preparing the manuscript and typescript.
 ABBREVIATIONS

beh. behavior, behaviorism ethol. ethology

cf. compare Fr. French
chem. chemistry Ger. German
ecol. ecology math. mathematics
EEG electroencephalography physiol. physiology
elec. denotes that the term is used in electro- pref. preferred
technics or electronics rather than in stat, statistics
neurophysiology syn. synonym(s)
abortive poronny ; a. impulse impuls poronny ;
a. reflex odruzh poronny; a. response reakcja
poronna
above threshold (syn, supraliminal) ponadprogowy
a-c, alternating current prad zmienny; a-c ampli-
fier wzrnacniacz pradu zmiennego
accomodation akomodacja, dostosowanie; ocular a.
akomodacja oczu; a. of the nervous tissue
(W. H. Nernst) akomodacja nerwowa
acetylcholine acetylocholina
acquired nabyty; a. drive nappd nabyty, popgd
nabyty; a . reflex odruch nabyty, odruch wa-
runkowy
acquisition nabywanie, wytwarzanie sic; a. of
conditioned reflexes wytwarzanie sig (nabywa-
nie) odruchbw warunkowych
action dzialanie, czynnoif ; czynnoiciowy ; a.
current prad czynnoiciowy ; integrative a. czyn-
noSc integracyjna; a. potential potencjal czyn-
noiciowy ; mass a. dzialalnoic (ruchowa)
rozlana, czynnoic uogblniona
activate uczynniak, uaktywniac
activating uczynniajqcy, wzbudzajacy; reticular a.
system, RAS siatkowaty ukkad uczynniajqcy
(wzbudzajwy)
active czynny; a. avoidance (syn. avoidance response)
czynne unikanie; a . conduction przewodzenie
czynne; a. defensive reflex (I. P. Pavlov) czynna
reakcja obronna; a. transport czynne przeno-
szenie, transport czynny
activity czynnoik, czynnoici; higher nervous a.
(I. P. Pavlov) wyisze czynnoSci nerwowe;
integrative a. czynnoiC integrujqca
A-D converter, analog-to-digital converter prze-
twornik analogowo-cyfrowy
adaptation adaptacja; przystosowanie; sensory a .
adaptacja zmyslowa
adequate adekwatny, wlaiciwy; a. stimulus bodziec
wlaSciwy
adrenaline (syn. epinephrine) adrenalina
adrenergic adrenergiczny; a. nerve ending zakon-
czenie adrenergiczne; a. synapse synapsa adre-
nergiczna
afference aferentacja, doprowadzanie (irnpulsbw)
afferent wlbkno aferentne, wlbkno doprowadzajace,
aferenta; aferentny, dosylowy, do(o)irodkowy
(o irnpulsach); doprowadzajqcy, uczuciowy,
aferentny (o wloknach nerwowy~h)
after p o ; nastepczy; a,-depolarization depolary-
zacja nastepcza, depolaryzacja Sladowa; a.-dis-
charge wyladoaanie nastepcze; a.-effect efekt
nastepczy, zjawisko nastepcze; a.-hyperpolar-
ization hyperpolaryzacja nastqpcza, hyper-
polaryzacja Sladowa; a.-potential potencjai na-
stgpczy, potencjal iladowy; inhibitory a.-dis-
charge hamowanie nastepcze
aggression agresja, napaif; intraspecific a. agresja
wewnatrz-gatunkowa
aggressive behavior zachowanie sie agresywne
(napastliwe), behawior agresywny
agitation (syn. restlessness) niepokbj ruchowy
agonistic agonistyczny (erhol.), kontestacyjny; ago-
nistyczny (physiol.), sprzymierzony ; a. behavior
behawior agonistyczny, behawior kontestacyjny ;
a. muscle migsien agonistyczny, agonista,
rnigsien sprzymierzony, miesien wspbidzialajqcy
aha reaction (syn. aha experience) reakcja aha,
wglad
akinesis akineza, akinezja, bezruch
alimentary pokarmowy; a. conditioned reflex po-
karmowy odruch warunkowy
allelomimetic (syn. mimetic, imitative); a . behavior
behawior nailadowczy, zachowanie sig naSla-
dowane
allied sprzymierzony; a. reflex odruch sprzymie-
rzony
allochtonous ( N . Tinbergen) allochtoniczny, obcy ;
a. behavior behawior allochtoniczny (ethol.)
"all or none" (syn. all or nothing) wszystko albo
nic; a. n, excitation pobudzenie wedlug prawa
6 ALPHA
wszystko albo nic; a. n. law (H. P. Bowditch
1871) prawo ,,wszystko albo nic"
alpha alfa; a; a. motoneuron neuron ruchowy alfa;
a. rhytrn czynnolC (rytm) alfa (EEG); a. fiber
wl6kno nerwowe alfa
alternation alternacja, naprzemiennoic; delayed a.
alternacja odroczona; double a. podw6jna
alternacja
amnesia niepamigk, amnezja; anterograde a. nie-
pami& nastgpcza; progressive a. niepami&
postgpujqca; retrograde a. niepami& wsteczna
amphicyte kombrka plaszczowa, amficyt
amplifier wzmacniacz; a-c a. wzmacniacz prqdu
zmiennego; d-c a. wzmacniacz prqdu stalego;
differential a. wzmacniacz r6inicowy; push-pull
a. wzmacniacz przeciwsobny
analog analogowy
analyser (syn. analyzator) analizator
anelectrotonus anelektrotonus
anesthesia znieczulenie; general a. znieczulenie
og6lne; local a. znieczulenie miejscowe
annulospiral ending zakodczenie pierlcieniowo-spi-
ralne (wrzeciona mi6niowego)
anode anoda; anodowy; a. break excitation po-
budzenie przerwaniem prqdu na anodzie
anodic anodowy; a. block blokada anodowa;
a. depression depresja anodowa
antagonist migsieh przeciwdzialajqcy (przeciwstaw-
ny, antagonistyczny), antagonista
antagonistic przeciwdzialajqcy, przeciwstawny, anta-
gonistycmy ; a. muscle migsieh przeciwdziala-
jqcy (przeciwstawny), miqsied antagonistyczny,
antagonista
anterograde nastgpczy ; a. amnesia niepamigC
nastqpcza
anticipatory antycypacyjny, wyprzedzajqcy; a. error
blqd antycypacyjny
antidrive (J. Konorski) antynapgd, przeciwna~d
antidromic antydromowy, wsteczny; a. conduction
przewodzenie antydromowe; a. impulse impuls
antydromowy; a. inhibition hamowanie anty-
dromowe; a. invasion inwazja antydromowa; a.
volley salwa antydromowa
anxiety niepok6j, lgk
aperiodic aperiodyczny; a. reinforcement (syn.
random reinforcement, variable interval rein-
forcement) wzmocnienie aperiodyczne; a. re-
ward nagradzanie aperiodyczne
aphagia afagia, nieprzyjmowanie pokarrnu
appetitive apetencyjny, apetytywny; a. behavior za-
chowanie apetencyjne, behawior apetencyjny;
a. response reakcja apetencyjna
approach zbliianie siq; dqzenie; zbliiaC siq, dqiyC;
a. gradient gradient zbliienia, gradient dqienia
(syn. goal gradient gradient celu); a.-avoidance
conflict konflikt midzy zbliieniem a unikaniem
approximation conditioning (syn. shaping) warun-
kowanie przybliiajqce
arousal wzbudzenie; a. reaction reakcja wzbudzenia;
behavioral a. wzbudzenie behawioralne; electro-
(encepha1o)graphic a. wzbudzenie elektro(en-
cefalo)gr&cme
arrest reaction (EEG) reakcja zatrzymania (czyn-
noSci alfa)
artefact (syn. artifact) artefakt; stimulus a. artefakt
bodica
arthresthesia (syn. joint sense) czucie s!awowe
ascend wstepowac; ascending fiber wl6kno wstg-
pujwe; ascending pathway droga wstgpujqca
assembly zespa, ensemble; cell a. (D. 0.Hebb)
ensemble neuronalny
association asocjacja, skojarzenie; a. center oirodek
kojarzeniowy, oSrodek asocjacyjny; a. fiber wl6-
kno kojarzeniowe, wl6lcno asocjacyjne; a. reflex
(V. M. Bekhterev) odruch asocjacyjny (warun-
kowy); backward a. asocjacja wstecma; forward
a. skojarzenie (asocjacja) nastqpcza; retroactive
a. (syn. backward a.) asocjacja wsteczna
ataxia bezlad, ataksja
attention uwaga
attenuate mniejszaC (napiwie), dzielik ( n a p i ~ i e ) ,
t1umiC; attenuated response reakcja zreduko-
wana
attitude postawa (psychicma, behawioralna)
augment powigkszae, wzmagaC; augmented secretion
wydzielanie wmoione
augmenting response odpowiedi narastajqca
autogenetic autogenetyany, wiasny; a. inhibition
hamowanie autogenetyczne, hamowanie wlasne
miqlnia; a. reflex odruch wlasny (miginia)
autonomous autonomiczny
autonomic autonomiczny; a. nervous system
uklad nerwowy autonomiczny
autonomy autonomia; functional a. (G. W. Allport)
autonomia funkcjonalna (czy~olciowa)
autorhythmic autorytmiczny ; a. action autorytmika
aversive awersyjny, obronny; a. agent czynnik
awersyjny; a. conditioning warunkowanie obron-
ne; a. stimulus bodziec awersyjny, bodziec
obronny
avoidance unikanie; active a. unikanie nynne;
a. conditioning warunkowanie unikania; passive
a. unikanie bierne; a. response reakcja unikania
conditioned a. response, CAR warunkowa
reakcja unikania
axis cylinder (syn. axon) wypustka osiowa
 CENTRAL
axo-axonal akso-aksonowy; a. junction zlqcze
akso-aksonowe; a. synapse synapsa akso-akso-
nowa
axo-dendritic akso-dendrytowy ; a. junction zlrjcze
akso-dendrytowe; a. synapse synapsa akso-den-
drytowa
axon (syn. pxis cylinder) akson, wkokno osiowe,
wypustka osiowa; a. hillock wzg6rek aksono-
wy; a. reflex odruch wlokienkowy; a . terminal
zakoriczenie aksonu; myelinated (medullated) a.
a. akson mielinowany, akson w oslonce rdzen-
backward wsteczny; b. association asocjacja wstecz-
n a ; b. conditioning warunkowanie wstecme
Bahnung (Ger.) torowanie
beam strumien, wiqzka, promieli (oscyloskopu) ;
b. brightness jaskrawoSC wiqzki, jasnoSC: plamki;
dual-beam (twin-beam) dwustrumieniowy, dwu-
wiqzkowy
behavior zachowanie (sic), behawior
behavioral behawioralny, dotycqcy zachowania
sic; b. arousal wzbudzenie behawioralne;
b. science nauka o zachowaniu sic, behawio-
rystyka
belongingness (E.L. Thorndike) powinowactwo
asocjacyjne
beta beta; b. rhythm (EEG) rytm beta
binary dwbjkowy, binarny; b. code kod dw6jkowy;
b. conditioned reflex (E. A. Asratian) binarny
odruch warunkowy; b. digit (syn. bit) bit,
jednostka iloSci informacji; b.-to-decimal con-
verter przetwornik dwbjkowo-dziesictny
binocular obuoczny; b. vision widzenie obuoczne
binodal dwuzaiarnkowy; b. action potential dwu-
zalamkowy potencjal czynnoSciowy
biwlectric bioelektryczny; b. phenomena zjawiska
capillary kapilarny, wkoiniczkowy, wloskowaty;
c. microelectrode mikroelektroda kapilarna,
mikroelektroda szklana
CAR, conditioned avoidance response warunkowa
reakcja unikania
cathodal (syn. cathodic) katodowy; c. block blo-
kada katodowa
cathode katoda; katodowy; c. follower wt6rnik
katodowy; c.-ray oscilloscope oscyloskop (ka-
todowy)
7
nej, wi6lcno rdzenne; unmyelinated (nonme-
dullated) a. akson niemielinowany, akson
bezrdzenny, wlbkno bezrdzenne
axonal transport transport aksonowy, przenoszenie
aksonowe; somato-fugal a. t. transport akso-
nowy ku obwodowi
axoplasm aksoplazma
axo-somatic akso-somatyczny; a. junction zlrjcze
akso-somatyczne; a. synapse synapsa akso-so-
matyczna
bioelektryczne; b. potential potencjal bioelek-
tryczny
biphasic dwufazowy; b. action potential dwufazowy
potencjak czynnokiowy
bipolar dwubiegunowy, bipolarny; b. cell kombrka
dwubiegunowa; b. recording odprowadzenie
dwubiegunowe; b. stimulation drainienie dwu-
biegunowe
bit (syn. binary digit) bit, jednostka informacji
block blokada, blokowaC; blokowy; anodal b.
blokada anodowa; b. diagram schemat blokowy
bond polrjczenie; neural b. polqczenie nerwowe
brain mbzg, mbzgowie; b. waves fale m6zgu
break otwarcie; zlamaC; b. excitation pobudzenie
przy otwarciu obwodu, pobudzenie przy wy-
f$czeniu prqdu stalego; nervous b. down za-
farnanie nerwowe
bridge most, mostek; mostkowy; b. circuit schemat
mostkowy; b. insulator izolator mostkowy
bulb opuszka; olfactory b. opuszka w ~ h o w a
bulbar opuszkowy; dotycqcy rdzenia przedlu-
ionego
burst erupcja; b. of impulses kr6tka erupcja seria
(impuls6w) spindle b. (EEG) erupcja wrzecion
cell assembly (D. 0.Hebb) ensemble neuronalny
Hebba
cellulifugal odkombrkowy
cellulipetal dokombrkowy
central oSrodkowy, centralny; c. excitatory state
(C. S. Sherrington) oirodkowy stan pobudzenia;
c. inhibitory state (C. S. Sherrington) oSrodkowy
stan hamowania; c. motive state (C. L. Morgan)
oSrodkowy stan napedowy; c. nervous system,
CNS oSrodkowy uklad nerwowy
8 CENTER
center oirodek, irodek; brain c. oirodek rnbzgowy;
c. of CS oirodek bodica warunkowego
centrencephalic Srodkowo-rnbzgowy; c. system
(G. W. Penfield) uklad Srodkowo-mbzgowy
centrifugal odirodkowy; odoirodkowy; c. fiber
wlbkno odoSrodkowe
centripetal doirodkowy ; dooirodkowy ; c. fiber
wlbkno dooirodkowe
CER, conditioned emotional response ernocjonalna
reakcja warunkowa
cerebellar rnbidikowy
cerebellum (syn. little brain) rnbidiek
cerebral rnbzgowy
cerebrum rnbzg
cerveau is0115 (Fr.) (P. Bremer) rnbzg izolowany,
cerveau isole; c. i. preparation preparat rnbzgu
izolowanego
chemoreception chernorecepcja
chemoreceptor chemoreceptor
chemoresponsive chernicznie pobudliwy; c. mem-
brane blona chernicznie pobudliwa
chemotaxis chernotaksja
choice wybbr; ch. point punkt wyboru (w labi-
ryncie); ch. reaction reakcja z wyboru; ch.
reaction time czas reakcji z wyboru; double
(tripple, multiple) ch. situation sytuacja (tre-
ningowa) z wyborem podwbjnym (potrbjnyrn,
wielokrotnyrn)
cholinergic cholinergiczny; ch. synapse synapsa
cholinergiczna;
chronaxy chronaksja
chronic przewlekly, chroniczny, dhgotrwaly; ch.
experiment doiwiadczenie przewlekle (chro-
niczne); ch. fear strach dhgotrwaly
circuit obwbd; closed c. obwbd z a m k n i ~ t y ; re-
verberating c. obwbd rewerberujacy, obwbd
kraienia impuls6w
clasping reflex odruch obejmowania
clasp-knife-reaction (syn. lengthening reaction) re-
akcja scyzorykowa, objaw scyzorykowy, reakcja
wy dluienia
classical klasyczny, I typu; c. CR, c. conditioned
reflex odruch warunkowy klasyczny, odruch
warunkowy I typu, klasyczny CR; c. CS,
c. conditoned stimulus klasyczny CS, bodziec
warunkowy klasyczny, bodziec warunkowy
1 tYPU
cleaning reflex odruch oczyszczania (ciata)
clonic kloniczny, trzqsowy
clonus klonus, trzqs
code szyfr, kod; szyfrowaC, zaszyfrowaC, kodowac,
zakodowad
COEPS, cortical extrapyramidal system korowy
uklad pozapiramidowy
cohteral odgalczienie, odnoga, obocznica, galazka
boczna, kolaterala; boczny, odgalcziajacy sic
(bocznie); recurrent c. powracajqca obocmica,
kalaterala zwrotna
commission popelnienie; error of c. blqd popelnie-
nia, pozytywna reakcja warunkowa na bodziec
harnulcowy (cf. omission)
commissural spoidlowy ;c. junction zlacze spoidlowe
common final path (C. S. Sherringtorz) wspdlna
droga koncowa
competitive wspblzawodnicz~cy, rywalizujacy ; c.
adsorption adsorpcja na drodze wspblzawodnic-
twa; c. responses reakcje wsp6lzawodniczace
concentration of excitation (inhibition) (I. P. Pavlov)
koncentracja pobudzenia (harnowania)
concentric wsp&irodkowy, koncentryczny; c. elec-
trode elektroda koncentryczna; c. receptive
field pole odbiorcze wspblirodkowe (koncen-
tryczne)
condition warunek; warunkowac, wytwarzak odruch
warunkowy ; uwarunkowad
conditional warunkowy, umowny; c. reflex (I. P.
Pavlov); odruch warunkowy; c. discrimination
(syn. conditioned switching) przelaczanie warun-
kowe
conditioned warunkowy ; c. emotional response,
CER emocjonalna reakcja warunkowa; c. inhibi-
tion hamowanie warunkowe (w szerszym zna-
czeniu jako hamowanie w e w n g t r z n e ; ~weiszym
jako odrniana rbinicowania, w kt6rej bodicern
rbinicowyrn jest zespbl bodicow zloiony z
bodica warunkowego i harnulca warunko-
wego); c. inhibitor, C I hamulec warunkowy;
c. reflex, CR odruch warunkowy ;c. response,
CR reakcja warunkowa; c. stimulus, CS, Sc
bodziec warunkowy; c. ewitching (syn. condi-
tional discrimination) przelaczanie warunkowe
conditioning warunkowanie; warunkujacy ; classical
c. warunkowanie klasyczne, warunkowanie
I typu; c. volley (stimulus, tetanus) salwa
(bodziec, seria) warunkujaca; instrumental c.
warunkowanie instrurnentalne, warunkowanie
I1 typu; operant c. warunkowanie sprawcze
(B. F. Skinner), warunkowanie instrurnentalne
conduction przewodzenie; saltatory c. przewodzenie
skokowe
conductivity (syn. conductance) przewodnictwo
configuration konfiguracja (syn. Gestalt postac)
configurational postaciowy; c. stimulus bodziec
postaciowy
 DEEFFERENT
connection polqczenie, zwiqzek; temporal c.
( I . P. Pavlov) zwiqzek czasowy
connectionism koneksjonizm, kierunek psychologii
(i fizjologii zachowania sig) zakiadajacy wystg-
powanie i tworzenie sig nowych poiqczen
w mozgu, jako mechanizm uczenia sig
consciousness SwiadomoSC, przytomnoiC
construct konstrukt, zmienna hipotetyczna
consummatory konsumacyjny, spelniajqcy; c. res-
ponse reakcja konsumacyjna, reakcja spelnia-
jqca; c. reflex odruch konsumacyjny, odruch
spelniajqcy
contiguity bliskoSC (w przestrzeni lub czasie); obocz-
noif, stycznoiC; law of c. prawo stycznoici
contingency (stat.) kontyngencja
continuity ciqgloik
continuous ciiigly; c. extinction wygaszanie ciqgle;
c. reinforcement wzmacnianie regularne
contraction skurcz
contracture przykurcz, kontraktura
contralateral przeciwlegly, drugostronny, prze-
ciwstronny, kontralateralny; c. hemisphere p6t-
kula przeciwlegla; c. reflex (syn. crossed
reflex) odruch skrzyiowany
control regulacja, kontrola; nervous c. regulacja
nerwowa
convergence konwergencja, zbieznoid
coordination koordynacja
corrective poprawczy, korygujqcy ; c. inhibition
(P. S. Kupalov) hamowanie poprawcze, zrnniej-
szenie odruchu warunkowego przy zmiejszeniu
sily (lub czasu trwania) bodica bezwarunko-
D-A converter, digital-to-analog converter prze-
twornik cyfrowo-analogowy
d-c, direct current prqd staly; d-c amplifier wzmac-
niacz prqdu stalego
deafferent deaferentowat, przeciqe wlokna dopro-
wadzajqce, pozbawic doplywu impulsow z ob-
wodu, przeciqd korzonki lub nerwy czu-
ciowe
deafferentation deaferentacja, pozbawienie afe-
rentacji, przecigcie korzonk6w lub nerwow
czuciowych (wt6kien doprowadzajqcych)
decay zanikanie; d. constant stala czasu zanika-
nia
decerebellate pozbawic mozdzku, usunqC mozdiek
9
wego; c. movement ruch poprawczy (korekcyj-
ny)
cortex kora; adrenal c. kora nadnercza; cerebellar
c. kora m6zdzkowa; cerebral c. kora moegowa;
subcortex podkorze
cortical korowy
corticalization kortykalizacja; przejmowanie przez
korg mozgowq w rozwoju filogenetycznym
kontroli nad funkcjami nizszych pigter ukladu
nerwowego
corticifugal odkorowy
corticipetal dokorowy
coupling sprzgganie; electrical (electronic) c.
sprzgganie elektryczne
courtship zaloty ; c. behavior zaloty
covert skryty, nie jawny; c. behavior zachowanie
sig (behawior) skryte
CR, conditioned reflex; conditioned response CR,
odruch warunkowy, reakcja warunkowa
criterion kryterium, sprawdzian; trained to c.
trenowany do osiqgnicia kryterium
critical krytyczny; c. depolarization depolary-
zacja krytyczna (syn. firing level poziom kry-
tyczny, poziom wyladowania)
crossed reflex odruch skrzyzowany
crouch przypaic d o ziemi
crouching przypadanie d o ziemi
CS, conditioned stimulus bodziec warunkowy
cue bodziec, sygnal, wskaz6wka
curiosity ciekawoic; c. drive napgd (popgd) cie-
kawoici
.
decerebellation pozbawienie (usuniwie) m6zdiku
decerebrate odmbzdzyc, usunqC m6zg (odciqc
od m6zgu); d. rigidity sztywnoiC.odmbzdieniowa
decerebration odm6zdzenie, decerebracja
decorticated bezkorowy, obezkorowiony, dekorty-
kowany
decortication obezkorowienie, pozbawienie (usu-
n i ~ c i e )kory, dekortykacja
decrement dekrement, ubytek; d. conduction prze-
wodzenie z dekrementem
decussation skrzyzowanie; decussational fiber wlokno
biegnqce w skrzyzowaniu, wlokno skrzyzowa-
niowe
deefferent deeferentowac, przeciqc korzonki lub
10 DEEFFERENTATION
nerwy ruchowe, przeciqd: wlbkna odprowadza-
jwe
deefferentation deeferentacja, przeci~ciekorzonkbw
Iub nerwbw ruchowych, przeciecie wlbkien
odprowadzajqcych
defacilition (syn. disfacilitation) zmniejszenie to-
rowania, utrudnienie, odtorowanie
defense obrona; obronny; d. distance dystans
bezwzglednej obrony, dystans krytyczny; d.
reaction reakcja obronna; d. reflex odruch
obronny
defensive obronny; d. reflex odruch obronny;
d. stimulus (syn, noxious stimulus) bodziec
obronny, bodziec wywolujqcy reakcje obron-
na
degeneration zwyrodnienie, degeneracja; axonal d.
zwyrodnienie aksonowe; Nissl d. zwyrodnienie
Nissla (zwyrodnienie wsteczne); retrograde d.
zwyrodnienie wsteczne; secondary d. zwyrod-
nienie wtbrne; transsynaptic d. zwyrodnienie
transsynaptyczne; Wallerian d. zwyrodnienie
wallerowskie, zwyrodnienie wtbrne
delay opbhienie, odroczenie; impulse d. opbinie-
nie impulsu; inhibition of d. (I. P. Pavbv) ha-
mowanie op6iniajwe; junctional d. opbinienie
zlwzowe; post-d. po odroczeniu; pre-d. przed
odroczeniem; synaptic d. opbinienie synap-
tyczne
delayed odrocwny, opbiniony ; d. alternation alter-
nacja odroczona; d. matching-to-sample odro-
cwne dobieranie wedhg wzorca; d. rectifi-
cation prostowa~lie opbinione; d. response
reakcja odroczona ; d. reward (reinforcement)
conditioning warunkowanie z opbinionq na-
groda (wzmocnieniem)
delta delta; delta rhythm czynnoik delta
demarcation potential potencjal uszkodzenia, po-
tencjal demarkacyjny
dendrite aendry t
dendritic dendrytowy
denervate odnerwiat
denervation odnerwienie
depolarization depolaryzacja, zmniejszenie bieguno-
woici
depression depresja, obniienie (pobudliwoici)
deprivation pozbawienie, iwlacja; sensory d.
iwlacja zmysbwa, pozbawienie doplywu bodi-
cbw, deprywacja emyskwa
descent zstepowac; descending fiber wlbkno zste-
pujace
desensitization odczdenie
diencephalon miedzymbzgowie
differential rQiniczka (math.); rbiniczkowy (math.);
rbinicowy ;d. ampli5er wzmacniacz rbinicowy ;
d. equation rbwnanie rbkniczkowe; d. inhibition
(I. P. Pavlov) hamowanie rbinicowe; d. response
(I. P. Pavlov) reakcja r6znicowa; d. stimulus
( I . P. Pavlov) bodziec rbinicowy
differentiate rbinicowa6 (bodice); r6iniczkowaC
(math.)
differentiation rbinicowanie (I. P. Pavlov); rbz-
niczkowanie (math.)
diffuse nervous system sieciowy ukiad nerwowy ;
rozproszony uklad nerwowy
digit cyfra; binary d. (syn, bit) bit
digital cyfrowy; d. computer maszyna cyfrowa
diphasic dwufazowy ; d. spike iglica dwufmwa
direct prosty, bezpoiredni, jednokierunkowy, nie-
skrzyiowany; d. current, d-c prad staiy, prqd
jednokierunkowy ; d. coupling sprzeienie bez-
poirednie; d. inhibition hamowanie proste;
d. reflex odruch nieskrzyiowany; d. stirnula-
tion drainienie bezpoirednie; directly coupled,
D. C. sprzgiony bezpoirednio
directional cue sygnal (bodziec) kierunkowy
discharge wyfadowanie; wyladowad (sic), rozla-
dowac (sie)
discriminate rozrbiniac
discriminated operant (B. F. Skinner) reakcja
instrumentalna na bodziec warunkowy spora-
~ Y C ~ Y
discrimination rozrbinienie; rbinicowanie (zwiasz-
cza w literaturze behawiorystycznej); condi-
tional d. (syn. conditioned switching) przela-
czanie warunkowe; d. time czas reakcji roz-
nicowania, czas reakcji dyskryminacyjnej; d.
training trening dyskryminacyjny; visual d.
rozrbinianie wzrokowe
discirminative stimulus, SD (B. F. Skinner) instru-
mentalny bodziec warunkowy, bodziec dyskry-
minacyjny
disfacilitation (syn. defacilitation) utrudnienie,
odtorowanie, defacylitacja
dishabituationdyshabituacja, przywrbcenie odpowie-
dzi
disinhibition (I.P. Pavlov), rozhamowanie, pnejicio-
we pojawienie sic reakcji warunkowej na bo-
dziec hamulcowy, np. pod wplywem bodica
ubocznego
displacement (syn. d. activity) reakcja przerzutowa
distance dystans; individual d. dystans osobniczy
distractibility zwiekszona reaktywnoSC na bodice
uboczne, rozpraszalnoSc
distractor bodziec uboczny, dystraktor
 ELECTRODE
disuse nieuiywanie; nie uiywad, wylqczyd z uiy-
wania
disynaptic disynaptyczny, dwusynaptyczny; d. reflex
odruch dwusynaptyczny
dominance nadrzpdnoic, dominacja; cortical d.
nadrzgdnoSC korowa; hemispherical d. nadrzed-
noid (jednej) pblkuli mbzgu; lateral d. nadrzed-
noSC, przewaga (dominacja, preferencja w poslu-
giwaniu sic) jednej strony ciala lub jednego
z parzystych narzadbw; manual d. dominacja
(jednej) reki; ocular d. przewaga (jednego)
oka
dominant (A. A. Ukhtomsky) dominanta; d. hie-
rarchy hierarchia dominowania; d. posture
poza dominacji
dominator (R.Granit) dominator (siatk6wki oka);
photopic d. dominator fotopowy; scotopic d.
dominator skotopowy
double alternation podwbjna naprzemiennoid (al-
ternacja), porqdek reakcji a-a-b-b
drive naped, poped; na-d, przesuwad, popychad;
acquired d. naped nabyty; d. displacement
E-cell, excitatory cell kom6rka pobudzeniowa,
kom6rka E
.yER, excitatory potential (C. L. HUN) potencjal
pobudzeniowy reakcji
EAG, electroantennogram elektroantenogram, za-
pis potencjai6w czulkbw, EAG
ECoG, electrocorticogram elektrokortykogram, za-
pis potencjal6w kory, ECoG
EEG, electroencephalogram elektroencefalogram,
wykres potencjalbw mbzgu, EEG; depth EEG
elektroencefalogram glebinowy Wgboki)
effect skutek, wplyw, wynik; wptywaf, wynikad;
law of e. (E. L. Thorndike) prawo skutku,
prawo efektu
effective uiytkowy, skuteczny; e. reaction potential,
.yER (C. L. HUN) uiytkowy potencjal reakcji
effector efektor, narqd wykonawczy; e. cell
kom6rka wykoriawcza (efektorowa)
efference eferentacja; e. copy (E. von Holst, H.
Mittelstaedt) kopia eferentacji
efferent eferentny, odsylowy, efektorowy takze
w znaczeniu: odoSrodkowy (np. o impulsach)
lub odprowadzajqcy (o wkbknach nerwowych);
e. control of receptor organs odoirodkowa
regulacja narqdbw zmysbwych
effort wysilek; least e. principle zasada najmniejsze-
go wysilku
11
przerzut napedu; d.-producing stimulus (syn.
drive stimulus) (J. Konorski) bodziec napedo-
wy; d. reduction (C. L. Hull) redukcja napedu
(hipotetyczny mechanizm nagrody); d. reflex
(J. Konorski) odruch napedowy; d. stimulus
( C . L. HUN) sygnal potrzeby (afferentny im-
puls wywokany stanem potrzeby "need");
irrelevant d. naped uboczny; learned d. n a x d
wyuczony (warunkowy); primary d. naped
pierwotny (pierwszego rzpdu); secondary d.
naped wtbrny (drugiego rzpdu, warunkowy)
driving napedzanie; pojawianie sie fa1 elektroen-
cefalogramu synchronicznie z bodicem (EEG)
DRP, dorsal root potential potencjal korzonka
grzbietowego, DRP
DRR, dorsal root reflex odruch korzonka grzbie-
towego, DRR
DSCT, dorsal spino-cerebellar tract szlak rdze-
niowo-mbzdikowy grzbietowy, DSCT
dummy model, atrapa; rzekomy; d. operation za-
bieg rzekomy, operacja rzekoma ,
EKG, electrocardiogram elektrokardiogram, za-
pis potencjal6w serca, EKG
electric elektrycmy ; e. charge ladunek elektryczny ;
e. circuit obw6d elektryczny; e. organ n a r q d
elektryczny ;e. shock bodziec elektryczny ;e. skin
response reakcja skbrnogalwanicma, GSR
electrical elektrycmy; e. silence cisza elektryczna,
brak czynnoici elektrycznej; e. stimulation
drainienie elektryczne; e. transmission prze-
kazywanie elektryczne (przez synapse), prze-
kainictwo elektryczne (synaptyczne)
electrically (in)excitable membrane (H. Grundfest)
blona (nie)pobudliwa elektrycmie
electrically transmitting synapse synapsa elektryczna
electroantennogram, EAG elektroantenogram, wy-
kres potencjalbw czulk6w, EAG
electrocardiogram, EKG elektrokardiogram, za-
pis potencjalbw serca, EKG
electrocardiography elektrokardiogralia
electrocautery przyieganie elektryczne
electrocoagulation koagulacja elektryczna
electroconvulsive elektrowstrzrjsowy; e. shock, ECS
wstrzqs elektryczny, elektrowstrzqs
electrocorticogram, ECoG elektrokortykogram, wy-
kres potencjalbw kory, ECoG
electrocorticography elektrokortykografia
electrode elektroda; elektrodowy; bipolar e. elektro-
12 ELECTRODERMAL RESPONSE, EDR
da dwubiegunowa; coaxial e. elektroda wspbl-
osiowa; concentric e. elektroda wsp61Srodkowa
(koncentryczna); e. impedance impedancja elek-
trody ; metal micro-e. mikroelektroda metalowa;
micro-e. mikroelektroda; monopolar e. elektroda
jednobiegunowa; non-polarizable e. elektroda
niepolaryzujqca; e. resistance opomoSC elektrody ;
ultramicro-e. ultramikroelektroda; unitary e.
elektroda jednostkowa, elektroda do reje-
stracji z pojedynczych neuron6w
electrodermal response, EDR reakcja skbmoelek-
tryczna, reakcja skbmogalwaniczna, GSR
elektroencephalogram, EEG elektroencefalogram,
wykres potencjalbw mbzgu, EEG
electrogenesis elektrogeneza
electrographic elektrograficzny; e. arousal elek-
tro-(encepha10)-graiiczna reakcja wzbudzenia
electromotor elektromotoryczny, unerwiajqcy plytki
elektryczne; e. neuron neuron elektromoto-
ryczny
electromyogram, EMG elektromiogram, wykrcs
potencjalbw mi@niowych, EMG
electronarcosis elektronarkoza, uipienie elektryczne
electron micrography mikroelektronografia
electron microscope milcroskop elelctronowy
electroplaque plytka elektryczna (narzqdu elektrycz-
nego ryb)
electroplate plytka elektryczna
electroretinogram, ERG elektroretinogram, wykres
potencjalbw siatkbwki, ERG
electroshock bodziec elektryczny, uderzenie prqdu
electrotonic elektrotoniczny ; e. coupling sprzpganie
eiektrotoniczne; e. spread (syn. e. conduction)
szerzenie siq elektrotoniczne, przewodzenie ele-
ktrotoniczne
electrotonus elektrotonus
elicit wywolak
EMG, electromyogram EMG, elektromiogram,
zapis potencjalbw mieSniowych
emit emitowak (o zachowaniu lub reakcjach)
emitted response reakcja emitowana (cf. respon-
dent)
emotion emocja; conditioned e. emocja uwarunko-
wana, warunkowa emocja
emotional emocjonalny; e. expression ekspresja
emocjonalna; e. indicator wskainik emocji;e. pat-
tern wzorzec emocjonalny, zestrbj emocjonalny
emotive emocyjny; e. brain mbzg emocyjny;
e. stimulus bodziec ernocyjny (wywdujqcy
reakcjp emocjonalnq)
enckphale isolk (Fr.) (P. Bremer) izolowane m6zgo-
wie; e. i. preparation preparat izolowanego
mbzgowia
end koniec; koricowy; e. brain (syn. telencephalon)
kresombzgowie; e. brush (syn. telodendron)
telodendron, koncowe rozkrzewienie aksonu
drzewko koncowe; e. feet guziczki koncowe
(boutons terminaux); e. organ narzqd koncowy,
receptor; e. plate plytka kohcowa; motor e.
plate ruchowa plytka koncowa
endbrain kresombzgowie, telencefalon
end bouttons (syn. synaptic knobs) guziczki koncowe,
guziczki synaptyczne
ending zakonczenie; nerve e. zakonczenie nerwowe
engram (R. Semon) (syn. mnemonic trace, memory
trace) engram, Slad parnigciowy
enteramine (syn. serotonine) serotonina, 5-hydro-
ksytryptanlina
environment Irodowisko; enriched e. Srodowisko
wzbogacone; external e. Srodowisko zewngtrzne;
internal e. Srodowisko wewnatrzne (milieu)
EOG, electrooculogram elektrookulogram, zapis
elektryczny ruchbw oczu
EPC, endplate current prqd plytki koncowej (ru-
chowej), EPC
ephapse efapsa, pseudosynapsa, synapsa rzekoma
ephapticefaptyczny, pseudosynaptyczny ;e. transmis-
sion przekazywanie efaptyczne, przekainictwo
pseudosynaptyczne
epicritic (H. Head) epikrytyczny; e. sengibility czu-
cie epikrytyczne
epilepsy padaczka, epilepsja; focal e. (syn. Jackso-
nian e.) padaczka ogniskowa (Jacksonowska)
epileptic padaczkowy; e. attack (syn. e. fit, e.
seizure) napad padaczki
epileptogenic padaczkorodny, wywolujqcy padaczka
epileptoid padaczkopodobny ; e. seizure napad
padaczkopodobny
epimeletic (J.P. Scott) opiekunczy, epimeletyczny;
e. behavior zachowanie sig opiekuncze, behawior
opiekunczy, zachowanie sia epimeletyczne;
e. vomiting wymioty ~piekuncze, wymioty
epimeletyczne (ethol.)
epinephrine (syn. adrenaline) adrenalina
epithalamus nadwzgbrze (uzdeczka, szyszynka i spo-
idlo tylne)
EPP, endplate potential potencjal plytki koncowej
(ruchowej), EPP; min. EPP miniaturowy poten-
cjal pbtki koncowej, min. EPP
EPSP, excitatory postsynaptic potential pobudze-
niowy potencjal postsynaptyczny, EPSP
equilibrium rbwnowaga; e. potential potencjal
rbwnowagi
equipotentiality ekwipotencjalnoSC cerebral e. (K.
S. Lashley) ekwipotencjalnoSC korowa
Erbkoordination (Ger.) (K. Lorenz) (syn. fixed
 FANNING
i
action pattern) sztywny schemat ruchowy, expectancy oczekiwanie; principle of e. zasada
norma reakcji; koordynacja wrodzona oczekiwania
ERG, electroretinogram elektroretinogram, zapis experience doiwiadczenie (przeiycie); doiwiadczenie
potencjalow siatkowki, ERG iyciowe; doiwiadczaf
ergotropic (W. R. Hess) ergotropowy; e. zone experiment doiwiadczenie (naukowe), eksperyment;
(cf, trophotropic zone) strefa ergotropowa eksperymentowac
(podwzgorza), strefa mechanizmow aktywacji experimental doiwiadczalny ; e. design plan doiwiad-
error blqd; anticipatory e. blqd antycypacyjny; czalny; e. extinction wygaszanie; e. group
e. of commission blqd popelnienia; e. of omission grupa (zwierzqt, os6b) doiwiadczalna; e.
blqd opuszczenia; perseverative e. blqd perse- neurosis nerwica doiwiadczalna
weracyjny; standard e. (stat.) blqd standardowy exploration badanie, eksploracja; locomotor e.
escape ucieczka, wymykanie, urnykanie; e. behavior eksploracja ruchowa (lokomocyjna)
ucieczka, reakcja ucieczki; e. distance dystans exploratory behavior zachowanie eksploracyjne,
ucieczki; e. learning (conditioning) uczenie s i ~ behawior eksploracyjny
(warunkowanie) reakcji wymkniecia, forrna exploratory response reakcja eksploracyjna
warunkowania instrumentalnego, w ktbrym expressive wyraiajqcy, ekspresyjny; e. behavior
nagrodq jest przerwanie dzialania bodica nocy- zachowanie ekspresyjne; e. movements ruchy
ceptywnego; e. response reakcja wymknisia, wyraiajqce
reakcja ucieczki extension prostowanie, rozginanie (konczyny);
et-epimeletic (J. P. Scott) et-epimeletyczny, opie- crossed e. reflex skrzyzowany odruch prosto-
kuliczo-wzbudny; e. behavior behawioret-epime- wania (rozginania)
letyczny extensor prostownik, rozginacz (miesien); e.
ethology etologia muscle micsieri wyprostny, prostownik; e.
evoke wywolac; evoked potential (syn. field po- thrust odruch wyprostny, pchniecie wyprostne
tential) potencjal polowy, potencjal wywolany; external inhibition (I. P. Pavlov) hamowanie ze-
evoked response odpowiedi wywolana wnetrzne
exafference (E. von Holst, H. Mittelstaedt) egza- externalization of drive (E. E. Anderson) warun-
ferentacja, aferentacja zewnetrzna kowanie n a p ~ d u (,,eksternalizacja" popgdu),
excitability pobudliwoiC wzbudzenie poppdu przez bodziec zewngtrmy
excitable pobudliwy; chemically e. pobudliwy extinction ( I . P. Pavlov) wygaszanie; experimental e.
chemicznie; electrically e. pobudliwy elektrycz- wygaszanie; latent e. wygaszanie utajone;
nie; mechanically e. pobudliwy mechanicznie secondary e. wygaszanie wtorne, generalizacja
excitation pobudzenie; e. pattern mozaika pobu- wygaszania
dzenia extracellular zewnqtrzkom6rkowy, okobkomor-
excitatory pobudzajqcy, pobudzeniowy; central kowy; e. recording odprowadzenie okoloko-
e. state (C. S. Sherrington) oirodkowy stan morkowe (zewnqtrzkornorkowe)
pobudzenia; e. conditioning warunkowanie extrafusal pozawrzecionowy; e. fiber wlokno
pobudzeniowe; e. postsynaptic potential, EPSP (mieiniowe) pozawrzecionowe
pobudzeniowy potencjalpostsynaptyczny, EPSP; extrapyramidal pozapiramidowy; e. system uklad
e. potential, .yER (C. L. Hull) potencjal reakcji; pozapiramidowy (J. Prus)
e. stimulus bodziec (warunkowy) pobudzeniowy eye oko; e. pause (syn. fixation pause) przerwa
exit wyjkie; wyjiciowy; e. field (J. Konorski) fiksacyjna; schematic e. oko zredukowane
pole wyjiciowe; e. pupil irenica wyjiciowa; e. eyelid reflex odruch powiekowy, odruch rnrugania
unit (J. Konorski) jednostka wyjiciowa

facilitate torowaf, ulatwiac; facilitating effect
wpfyw torujqcy
facilitation torowanie, ulatwienie; retroactive fa-
cilitation torowanie wsteczne
facilitatory torujqcy, ulatwiajqcy
factor czynnik; f. analysis analiza czynnikowa;
two-factor theory teoria dwuczynnikowa, teoria
dwbch procesbw (uczenia sie)
fanning rozstawienie, rozczapierzenie; toe f. roz-
czapierzenie palcow stopy
14 FARADAY'S CAGE
Faraday's cage (syn. screening cage) klatka Fa-
radaya
faradic stimulation drainienie prqdem zmiennym
fatigue zmszenie
fatigueability zm&zalnoSC
fear strach
feedback sprzeienie zwrotne, wplyw zwrotny;
f. loop petla sprzgienia zwrotnego; negative f.
ujernne spneienie zwrotne; positive f. dodatnie
sprzeienie zwrotne
feedforward sprzczenie nastppcze, wplyw nastcpczy
female samica; ieriski (dotyczwy plci ieriskiej)
feminine samiczy, zenski (dotycqcy osobnika
plci zenskiej)
fiber wlbkno; fast f. wl6kno szybkie; f. spectrum
widmo wlbkien; muscle f. wibkno mieiniowe;
nerve f. wlbkno nerwowe; slow f. wl6kno
powolne
field pole; polowy; f. potential (syn. evoked poten-
tial) potencjal polowy; receptive f. pole od-
biorcze, pole recepcyjne
6nal common path (C. S. Sherrington) wsp6lna
droga koncowa
firing level (syn. critical depolarization) poziom
krytycmy, wyladowania
fit napad; convulsive f. napad drgawkowy; epileptic f.
(syn. epileptic attack, epileptic seizure) napad
padaczkowy
fixation utrwalanie; wpatrzenie sig, fiksacja (wzroku),
utrwalenie (nawyku, reakcji warunkowej); anxie-
ty f. fiksacja lgku; binocular f. fiksacja dwuoczna;
f. pause (syn. eye pause) przerwa fiksacyjna;
f. time czas fiksacji (wzrokowej); visual f.
fiksacja wuokowa; visual f. reflex odruch
wpatrywania sig, odruch fiksacji wzrokowej
fixed action pattern (syn. Erbkoordination) (K.
galvanic skin response, GSR reakcja sk6mogal-
waniczna
gamma gamma, y; g. loop petla gamma; g.moto-
neuron neuron ruchowy gamma
ganglion zw6j; ganglionated nervous system zwo-
jowy uk1ad nenvowy
generalization generalizacja, uogblnienie; g. gra-
dient gradient generalizacji; response g. gene-
ralizacja reakcji; stimulus g. generalizacja bodi-
ca (I. P. Pavlov)
geniculate kolankowaty; g. body cialo kolankowate
generator potential potencjal generatorowy
Gestalt (Ger.) (syn. configuration) postak, konti-
Lorenr) sztywny schemat ruchowy, norma
reakcji, koordynaoja wrodzona
fixed interval reinforcement wzmacnianie (nagra-
dzanie) w staiym interwale, wzmacnianie
r6wnookresowe, wzmacnianie periodyczne
fixed ratio reinforcement wzmacnianie (nagradzanie)
w stalej proporcji
flexor zginacz; f. reflex odruch zgiqcia; f. tonus
tonus (napiccie) zginaczy
flower-spray ending zakoliczenie bukietowe (we
wrzecionie miqiniowym), zakoliczenie balda-
szkowate
follower cell kom6rka wtbrujqca
following Sledzenie, wodzenie; f. reflex odruch
wodzenia, odruch sledzenia (oczami)
forebrain (syn. prosencephalon) przodom6zgowie;
medial f. bundle przyirodkowy m e k pnodo-
m6zgowia
fractional antedating goal response (C. L. HUN)
czqstkowa warunkowa reakcja spelniajqca (na-
grodowa)
free swobodny, wolny; f. association swobodne
kojarzenie; f. nerve ending wolne zakodczenie
nerwowe; f. operant level wyjiciowy poziom
reakcji (poddanej warunkowaniu instrumen-
talnemu)
freeze zamierd (ze strachu); freezing reakcja za-
rnierania
frustration frustracja, zaw6d, udaremnienie
frustrative frustracyjny; conditioned f. response
warunkowa reakcja frustracyjna
fusimotor wrzecionoruchowy; f. nerve fiber w16kno
nelwowe wrzecionoruchowe, wlbkno ruchowe
gamma
fuzz coat wySci6lka; synaptic f. c. wySci6lka sy-
naptyczna
guracja, Gestalt; G. principle zasada postaci
gestaltism psychologia postaci, gestaltyzm
giant olbrzymi; g. cell kombrka olbrzymia; g.
fiber wl6kno olbrzymie
gnostic unit (J. Konorski) jednostka gnostyczna
goal cel, nagroda, spetnienie (C. L. Hull); ante-
dating (anticipatory) g. response (C. L. Hull)
warunkowa reakcja celu, warunkowa reakcja
nagrodowa, warunkowa reakcja spelniajqca;
g. gradient gradient celu, gradient nagrody;
g. response reakcja spelniajqca, reakcja nagro-
dowa; g. stimulus bodziec nagradzajqcy
 IMPAIRMENT
go left-go right discrimination r6inicowanie dw&h
reakcji
Golgi tendon organ narzqd sciggnisty Golgiego
go-no go discrimination r6inicowanie reakcji;
go-no go d. with symmetrical reward r6zni-
cowanie reakcji z nagrodq syrnetryczna; go-no
go d. with asymmetrical reward r6inicowanie
reakcji z nagrodq asyrnetrycznq
gradient gradient, spad; generalization g. gradient
generalizacji; goal g. (C. L. Hull) gradient celu,
gradient nagrody; electrochemical g. gradient
elektrochemiczny ; potential g. spad potencjalu
grasp chwyt; chwytk; g. reflex odruch chwy-
tania; grasping reflex odruch chwytania, odruch
,yHR, habit strength (C. L. Hull) sila nawyku
habit nawyk, odruch instrurnentalny
habitat (ethol.) siedlisko (cf. environment Srodowis-
ko, range obszar wystepowania)
habit strength (C. L. HUN)sila nawyku
habituation habituacja, przywykanie; reflex h.
habituacja odruchu; response h. habituacja
odpowiedzi
hemisphere p6lkula; dominant h. p6lkula nadrqdna;
subdominant h. p61kula podporzqdkowana
heterogeneous r6znorodny; h. conditioned reflex
(I. P. Pavlov) odruch warunkowy r6znorodny
(wytworzony przy pornocy innego bodica
bezwarunkowego)
heterofacilitation torowanie (ulatwienie) przy drai-
nieniu r6znych wl6kien nerwowych, torowanie
r6inorodne
heterolateral r6znostronny, drugostronny, prze-
ciwlegly
heteropolar rbznobiegunowy; h. neuron neuron
r6inobiegunowy
higher nervous activity ( I . P. Pavlov) wyisze czyn-
noSci nerwowe
homing (ethol.) tendencja i zdolnoSC powrotu do
gniazda, ostoi lub siedliska
homogeneous jednorodny; h. conditioned reflex
(I. P. Pavlov) odruch warunkowy jednorodny,
I-cell kom6rka hamulcowa, korndrka I
ZR, reactive inhibition (C. L. Hull) harnowanie
reaktywne
i. m., intramuscular dorniesniowy; i. m. injection
wstrzykniecie domi@niowe
15
chwytny; grasping and groping chwytanie
i obmacywanie
gray matter istota szara, substancja szara
grid krata, ruszt; g.-floor podloga elektryczna,
podloga elektrodowa; synaptic g. (K. Akert)
ruszt synaptyczny
grope iiC po rnacku; grasping and groping
chwytanie i obrnacywanie
group grupa; control g. grupa kontrolna; exper-
imental g. grupa doiwiadczalna
GSR, galvanic skin response reakcja sk6rnogal-
waniczna
gustatory smakowy
gyrus zakrqt, zaw6j
odruch warunkowy wytworzony przy pomocy
takiego sarnego bodica bezwarunkowego
homolateral (syn. ipsilateral) jednostronny, rbwno-
stronny, jednoimiemy, nieskrzyiowany, z tej
sarnej strony; h. reflex odruch nieskrzyzowany
homologous jednoznaczny, o tyrn sarnyrn pochodze-
niu, hornologiczny
hope (0. H. Mowrer) nadzieja, warunkowa reakcja
ernocjonalna, towarzyszqca zdobywczyrn rea-
kcjorn instrurnentalnyrn
hunger gl6d; h. antidrive (J. Konorski) antynaped
glodu
hyperactivity (syn. hyperkinesis) nadczynnoSC
hyperesthesia przeczulica
hyperpolarization hiperpolaryzacja
hypersensitive nadwrailiwy, uczulony
hypersensitivity nadwrailiwoSC, uczulenie
hypoactivity niedoczynnoSC, zrnniejszona aktywnoSC
hypofunction niedoczymoi6, niedomoga czynnoi-
ciowa
hypokinesis zuboienie ruchowe, hipokineza
hypophagia hipofagia, zmniejszone pobieranie po-
karrnu
hyporeflexia osiabienie odruchbw, hiporefleksja;
conditioned h. osiabienie odruchow warunkowych
hypothalamus podwzg6rze
immediate natychmiastowy, bezposredni; i. memory
pami@ natychmiastowa
impairment uszkodzenie, zaburzenie; i. of con-
ditioned reflexes zaburzenie odruch6w warun-
kowych
16 IMPEDANCE
impedance zawada, irnpedancja; electrode i. impe-
dancja elektrody; input i. irnpedancja wejiciowa;
tissue i. irnpedancja tkanki
imitative (syn. mimetic, allelomimetic) ndladowczy,
irnitacyjny
implant wgoic, wszczepic, irnplantowaC; implanted
electrode elektroda wgojona (wszczepiona, irn-
plantowana)
imprint odcisk, odbitka; wyryc w pamigci
imprinting wpajanie, ,,imprintingw, napietnowa-
nie, reakcja pigtna
impulse irnpuls; muscle i. irnpuls mi~iniowy;
nerve i. irnpuls nerwowy; i. traffic przebieg
irnpulsow
inadequate niewlalciwy; i. stimulus bodziec nie-
wldciwy (nieadekwatny)
incentive podniecajqcy; podnieta, prernia, nagroda;
i. motivation rnotywacja nagrodowa
incompatibility niezgodnoik, niernoinoiC r6wno-
czesnego wystepowania (o reakcjach organizmu)
incrementing responses reakcje wvastajqce (cf.
augmenting response, recruiting response)
indifferent obojetny; i. electrode (syn. reference
electrode) elektroda oboj~tna;i. stimulus (syn.
neutral stimulus) bodziec obojetny
indirect poiredni; i. activation (syn. i. excitation)
drainienie (pobudzenie) poirednie, pobudze-
nie przez nerw; i. inhibition hamowanie po-
Srednie
induction indukcja, wzbudzenie; cortical i. in-
dukcja korowa; immediate spinal i. (syn.
direct spinal i.) indukcja rdzeniowa prosta;
negative i. (I. P. Pavlov) indukcja ujemna;
neural i. indukcja nerwowa; perceptual i. induk-
cja percepcyjna; positive i. (I. P. Pavlov) induk-
cja dodatnia; visual i. indukcja wzrokowa
inexcitable niepobudliwy
information wiadornoic, inforrnacja; i. theory
teoria inforrnacji
ingoing wchodzqcy, dochodzqcy, wejlciowy; i.
volley salwa wchodzqca, salwa wejiciowa
inhibit harnowak
inhibiting hamujqcy
inhibition hamowanie; antagonistic i. harnowanie
antagonistyczne; antidromic i. harnowanie anty-
drornowe; associative i. harnowanie skojarzone;
autogenic i. hamowanie wlasne, harnowanie
autogenetyczne; central i. harnowanie oirod-
kowe; conditioned i. (I. P. Pavlov) harnowanie
warunkowe; conditioned reactive i., ,IR (C. L.
Hull) warunkowe hamowanie reaktywne; con-
nective i. hamowanie polqczeniowe; cortical i.
hamowanie korowe; differential i. (I. P. Pavlov)
harnowanie r6inicowe; direct i. harnowanie
proste; external i. (I. P. Pavlov) hamowanie
zewngtrzne; extinctive i. (I. P. Pavlov) hamowa-
nie wygaszeniowe; indirect i. harnowanie
polrednie; i. of delay (I.P. Pavlov) harnowanie
opoiniajqce; internal i. (I. P. Pavlov) harnowanie
, wewnetrzne; postsynaptic i. (I.C. Eccles) ha-
rnowanie postsynaptyczne; presynaptic i.( I.C.
Eccles) harnowanie presynaptyczne proactive
i. harnowanie proaktywne; reactive i., IR (C.
L. Hull) harnowanie reaktywne; reciprocal i.
hamowanie wzajemne, hamowanie recyprokal-
ne, harnowanie antagonistyczne; recurrent i.
harnowanie zwrotne; retroactive i. harnowanie
retroaktywne, harnowanie wsteczne; Wedensky
i. harnowanie Wwiederiskiego
inhibitor harnulec; inhibitor (chem.); conditioned i.
(I. P. Pavlov) harnulec warunkowy
inhibitory harnulcowy; i. aftereffect harnowanie
nastgpcze; central i. state (C. S. Sherrington)
stan harnowania ~Srodkowegoi. conditioning
warunkowanie harnulcowe; i. feedback harnul-
cowe sprzezenie zwrotne; i. innervation uner-
wienie harnujqce; i. stimulus bodziec harnulcowy
inhibitory potential, (C. L. HUN) potencjal
harnulcowy; effective i. p., efektywny
potencjal harnulcowy
initial poczqtkowy; i. segment, IS odcinek po-
czqtkowy (aksonu), IS; IS-spike iglica IS,
iglica odcinka poczqtkowego (cf. SD-spike)
injury uszkodzenie; i. current prqd uszkodzeniowy;
i. potential potencjal uszkodzeniowy
innate wrodzony; i. behavior zachowanie wrodzone
innate release mechanism, I R M (N. Tinbergen)
wrodzony rnechanizm wyzwalajqcy (ethol.)
innervate unerwiak; innervation unerwienie; re-
ciprocal innervation unerwienie recyprokalne,
unerwienie wzajernne
inotropic inotropowy, wplywajqcy na silg skurczu
input wejicie, doprowadzenie; wejlciowy, wcho-
dzqcy; i. signal sygnal wejiciowy; i. impedance
irnpedancja wejiciowa
insight wglqd, intuicja; i. learning uczenie sia
przez wglqd
instrumental aparaturowy; instrurnentalny, spraw-
czy, I1 typu; i. behavior zachowanie (sic)
instrurnentalne (sprawcze); i. conditioning wa-
runkowanie instrurnentalne (sprawcze); i. CS
CS instrurnentalny, CS I1 typu; i. CR CR spraw-
czy (instrurnentalny, I1 typu); i. error blqd apa-
raturowy
intake przyjrnowanie, pobieranie; food i. pobieranie
pokarmu
 I. v., INTRAVENOUS
intention movements (0. Heinroth) ruchy zamiaro-
we (intencjonalne)
intercalary wstawkowy, poiredniczqcy; i. neuron
neuron wstawkowy, neuron poSredniczqcy,
interneuron
intermittent przerywany, sporadyczny; i. rein-
forcement (reward) (syn. partial reinforcement)
wzmacnianie (nagradzanie) sporadyc~e,wzmac-
nianie cqiciowe, wzmacnianie przestankowe
internal wewngtrzny; i. clock zegar wlasny orga-
nizmu, zegar wewnctrzny; i. environment (syn.
i. milieu) Srodowisko wewngtrzne; i. inhibition
(I. P. Pavlov) hamowanie wewngtrzne; i. sense
zmysl wewngtrzny (propriocepcja wraz z intero-
cepcjq)
interneuron neuron wstawkowy (poSredniczqcy),
interneuron; interneluonal chain ladcuch inter-
neuron6w
internodal migdzywgzlowy, migdzy przewgieniarni
Ranviera, internodalny; i. distance odlegloSc
migdzywpzlowa
internode migdzywgile, odcinek aksonu migdzy
dwoma przewgieniarni (wgzlami) Ranviera
internuncial poiredniczqcy, lqczqcy; i. chain laricuch
interneuron6w; i. neuron interneuron, neuron
wstawkowy (poiredniczqcy)
interpolar migdzybiegunowy, migdzyelektrodowy;
i. distance odlegioSc migdzybiegunowa (migdzy
biegunami), odlegloSC migdzyelektrodowa
interresponse time, IRT przerwa miedzy odpowie-
dziami, interwal R-R, IRT
intersensory perception percepcja wielozmyslowa
interspike migdzyiglicowy; i. interval odstgp mi$-
dzyiglicowy (migdzy iglicami)
intertrial migdzyprbbowy; i. interval, IT1 przerwa
mipdzypr6bowa
interval odstgp, przerwa, interwai; i. histogram
histogram odstgp6w (interwaMw), histogram
dhgoici przerw
interval reinforcement (reward) wzmacnianie (na-
gradzanie) okresowe
intervening variable zmienna wdana, zmiema wtrq-
cona
intracranial Sr6dczaszkowy, wewnqtrzczas~kowy;
i. electrode elektroda Srodczaszkowa; i. pressure
ciSnienie Sr6dczaszkowe
intrafusal Srbdwrzecionowy, wewnqtrzwrzeciono-
wy; i. fiber wlbkno (rniqSniowe) lr6dwrzecio-
nowe, wlbkno intrafuzalne; wl6kno wewnqtrz-
wrzecionowe
intramuscular, i.m. domi6niowy; i. injection
zastrzyk domi&niowy
17
intraperitoneal, i. p. dootrzewnowy; i. injection
zastrzyk dootrzewnowy
intravenous, i. v. dozylny; i. injection zastrzyk
dozylny, wstrzyknigcie dozylne
intraventricular dokomorowy; i. injection zastrzyk
dokomorowy (m6zgu, serca), wstrzyknigcie
dokomorowe
instrinsic wewngtrzny, wlasny, wewnqtrzpochodny;
i. muscle reflex odruch wlasny mi~Snia(syn.
myotatic reflex odruch rozciqgowy, odruch
miotatyczny, odruch na rozciqganie; H-reflex
odruch H, odruch Hoffmanna)
invasion inwazja, wkroczenie; antidrornic i. inwazja
antydromowa
investigatory response reakcja badawcza
involuntary mimowolny, nie dowolny; i. movement
ruch mimowolny
inward current prqd wchodzqcy
ipsilateral (syn. homolateral) po tej samej stronie,
jednostromy, jednoimienny, ipsilateralny
i. p., intraperitoneal dootrzewnowy; dootrzewnowo
IPSP, inhibitory postsynaptic potential harnulcowy
potencjal postsynaptyczny, IPSP
irradiation promieniowanie; reflex irradition (C. S.
Sherrington) promieniowanie rdzeniowe; i.
of excitation (I. P. Pavlov) promieniowanie
pobudzenia; i. of inhibition (I. P. Pavlov) pro-
mieniowanie hamowania
irrelevant bez zwiwku, postronny, niewlalciwy ;
i. drive (C. L. Hull) n a ~ postronny
d
IRT, interresponse time IRT, internal R-R, przer-
wa miedzy odpowiedziami
ischemia odkrwienie, zatrzymanie krqkenia krwi,
ischemia; brain i. odkrwienie m6zgu, ischemia
m6zgu
isoelectric izoelektryczny, o jednakowych poten-
cjala~helektrycznych
isometric izometrycmy; i. contraction skurcz
izometryczny
isotonic izotoniczny; i. contraction skurcz izoto-
nicmy
IS, initial segment odcinek poczatkowy (aksonu);
IS - w e iglica odcinka poczqfkowego, iglica IS
iterative powtarzalny, iteratywny; i. chronaxy
chronaksja iteratywna, chronaksja mierzona
przy powtarzanym pobudzeniu; i. reflex
odruch iteratywny, odruch wymagajqcy wielo-
krotnego pobudzenia
ITI, intertrial interval ITI, przerwa mipdzyprbbowa
i. v., intravenous dozylny, doiylnie
Jacksonian epilepsy (syn. focal epilepsy) padaczka
Jacksonowska (ogniskowa)
jerk odruch, szarpnigcie; ankle j. odruch ze Sciggna
Achillesa; biceps j. odruch z rniginia dwuglo-
wego; chin j. odruch zuchwowy; elbow j.
odruch lokciowy; knee j. odruch rzepkowy ;
tendon j. odruch Sciggnisty
joint staw; lqczny; pol;lczyc; j. afferent aferenta
stawowa, wlbkno aferentne ze stawu; j. interval
odstqp lqczny; j. interval histogram histogram
odstgp6w lqcznych; j. nerve nerw stawowy;
j. organ receptor stawowy; j. receptor recep-
K pragnienie nagrody (jako skladnik potencjalu
reakcji) (C. L. HUN)
K nagroda (w sensie fizycznyrn) (C. L. Hull)
K-complex (EEG) zesp61 K, kombinacja fali ostrej,
fali powolnej i napadu sigma
kinesthesia (syn. kinesthesis) kinestezja, recepcja
ruchu, odczuwanie ruchu
kinesthetic kinestetyczny, dotyczqcy recepcji ruchu;
k. afferent aferenta kinestetyczna, wlbkno
lability (N. Y. Wedensky) 1abilnoSC
labyrinth blgdnik; 1. reflexes odruchy blgdnikowe
Lashley jumping-stand (syn. jumping apparatus)
aparat skokowy Lashleya
latency utajenie, okres utajenia, latencja; STR
(C. L. Hull) okres czasu uplywajqcy rnigdzy
poczqtkiem bodica i poczqtkiem reakcji;
reaction 1. (syn. response 1.) o b e s utajenia reakcji
latent utajony, skryty; 1. excitation utajone po-
budzenie; l. learning uczenie utajone; l. period
okres utajenia, okres utajonego pobudzenia
lateral boczny, obocmy, poprzeczny; 1. excitation
pobudzenie oboczne; 1. geniculate kolanko-
waty bocmy; 1. inhibition harnowanie oboczne
law prawo; 1. "all or nothing" prawo ,,wszystko
albo nic"; I. of effect (E. L. Thorndike) prawo
skutku, prawo efektu; 1. of exercise (syn.
I. of use, 1. of frequency) prawo Cwiczenia
lead odprowadzenie
learn uczyc sip
tor stawowy; j. sense (syn. arthresthesia) czucie
stawowe
junction zlqcze, polqczenie; autonomic j. zlqcze
wegetatywne (autonomiczne), zlqcze nerwu
z efektorern w ukiadzie wegetatywnym; neuro-
effector j. zlqcze nerwowo-efektorowe; neuro-
muscular j. zlqcze nerwowo-migsniowe
junctional zlqczowy; j. potential potencjal zlqczowy ;
j. transmission przekainictwo zlqczowe, prze-
kazywanie przez zlqcze
jumping apparatus (syn. Lashley jumping-stand)
aparat skokowy Lash leya
czuciowe z receptorbw ruchu; k. stimulus bo-
dziec: kinestetyczny, bodziec wywolany przez
ruch (np. konczyny)
knee-jerk reflex odruch kolanowy, odruch rzep-
kowy
knob kolbka, guziczek; synaptic k. kolbka synap-
tyczna, guziczek synaptyczny; presynaptic k.
kolbka presynaptyczna
learnable uczalny; 1. drive napgd uczalny, napgd
poddajqcy sig warunkowaniu
learning uczenie sig, uczenie; associative 1. uczenie
asocjacyjne, uczenie sig skojarzen; collateral
(concomitant) 1. uczenie przypadkowe (oboczne);
incidental 1. uczenie przypadkowe, uczenie
niezamierzone; instrumental 1. uczenie (sig)
instrumentalne, warunkowanie instrumentalne,
warunkowanie sprawcze; latent 1. uczenie (sig)
utajone; 1. curve krzywa uczenia sig; I. set
gotowoic do uczenia sig; 1. to learn uczenie
uczenia sip, nauka uczenia sig; motor I. uczenie
(sig) ruchowe; passive 1. uczenie (sig) bierne;
perceptual 1. uczenie (sig) percepcyjne; rote 1.
uczenie (sig) mechaniczne, uczenie sig na pamigc;
serial 1. uczenie sig seryjne, uczenie sig ciagbw
trial-and-error 1. uczenie sig rnetodq pr6b i blq-
d6w
least effort principle zasada najmniejszego wysilku
 MENTATION
Leerlaufreaktion (Ger.) (syn. vacuum activity)
reakcja upustowa
length constant (syn. space constant) stala dlugoici
lengthening reaction (syn. clasp-knife-reaction) re-
akcja scyzorykowa
light refiex odruch na Swiatlo
limbic system uklad rqbkowy, uklad limbiczny
limen (syn. threshold) prbg
liminal progowy; 1. sensitivity, LS pobudliwoic
progowa I. stimulus bodziec progowy
limit kres, zakres, granica; supralimit inhibition
(I. P. Pavlov); hamowanie pozakresowe
lobectomy usuniacie plata (mbzgu), w y c i ~ i eplata,
lobektomia
lobotomy lobotomia, leukotomia, chirurgiczne prze-
cicgie wlokien lqczqcych platy czolowe ze wzg6-
rzem
M spike, medullated axon spike iglica M, pierwszy
zalamek zloionego potencjalu przy inwazji
antydromowej
macroelectrode makroelektroda, elektroda o duiej
powierzchni
magnetoreaction reakcja magnetyczna, magneto-
reakcja, uporczywe zwracanie sig w kierunku
bodica
male samiec; samczy
manipulandum manipulandum
manipulatory manipulacyjny ; m. behavior behawior
manipulacyjny, zachowanie (sig) manipulacyjne
mass action dzialalnoSC (ruchowa) rozlana, uo-
g6lniona
mass activity czynnoid wieloneuronowa
mass reflex odruch ,,masowy", uogblniony
massed practice (syn. massed learning, massed
repetition) cwiczenie skomasowane (uczenie
skomasowane, powtarzanie zageszczone)
maze labirynt; elevated m. labirynt wypukly (wznie-
siony); T-maze labirynt T ; multiple T-maze
wielokrotny labirynt T ; temporal m. labirynt
czasowy; water m. labirynt wodny; Y-maze
labirynt Y
M-C, multiple choice wybbr wielokrotny; M-C
task zadanie z wyborem wielokrotnym
M-cell, Mauthner cell kombrka Mauthnera
matching-to-sample dobieranie wedlug wzorca;
delayed m. -t. -s. odroczone dobieranie wedlug
wzorca
matter istota, substancja; gray m. istota szara
19
local miejscowy, lokalny; 1. circuit theory (L.
Hermann) teoria prqd6w lokalnych; 1. current
prqd miejscowy (lokalny); 1. potential change
miejscowa (lokalna) zmiana potencjalu '
localization umiejscowienie, lokalizacja
location poloienie, ustawienie; electrode I. poloienie
elektrody
locomotion ruch, przemieszczanie sie, lokomocja
locomotive wywolujqcy lokomocje
locomotor lokomocyjny, ruchowy; 1. behavior
behawior lokomocyjny, zachowanie (sig) lo-
komocyjne
loop petla; carotid 1. petla tgtnicy szyjnej, petla van
Leersuma; caudate 1. petla jqdra ogoniastego;
feedback 1. petla sprzezenia zwotnego; gamma
( y ) I. petla gamma
(mbzgu, rdzenia); white m. istota bida (mbzgu,
rdzenia)
meaningless bezsensowny; m. syllable zgloska
bezsensowna
mediation (beh.) po4rednictwo; mediacja
mediator (syn. transmitter) mediator, przekainik
chemiczny
medullary opuszkowy; rdzenny, mielinowy; m.
centers oirodki opuszkowe; m. sheath oslonka
rdzenna (mielinowa)
medullated rdzenny, pokryty oslonkq rdzemq,
mielinowany; m. axon akson mielinowany;
m. fiber wibkno rdzenne (mielinowane)
membrane blona; blonowy; m. action potential
potencjai czynnoiciowy blony; m. capacity
pojemnoit (elektryczna) blony; m. impedance
impedancja (zawada) blony; m. resistance opor-
noic blony; m. resting potential potencjal spo-
czynkowy blony; m. time constant stala czasu
blony
memory pamiec; associative m. pamiec asocjacyjna;
immediate m. pamiec natychmiastowa; long-
term m. pami@ dlugotrwala; magnetic m.
pamice magnetyczna; m. drum mnemometr,
przyrzqd do uczenia lub badania pamieci;
m. span zakres pamieci; m. trace (syn. mnemonic
trace, engram), slad pamieciowy, engram;
recent m. pami6 Swieia; short-term m. parnigd
krbtkotrwala; transient m. pami$ przejiciowa
mentation czynnoici umyslowe (aktualnie zacho-
dzqe)
20 MESE
mesencephalon (syn. midbrain) Sr6drnbzgowie
mesopic maoptyczny, mezopowy; m. vision wi-
dzenie mezoptycme
metencephalon tylom6zgowie wtbrne
microphonics potencjdy mikrofonowe
midbrain (syn. mesencephalon) SrbdmBzgowie
milieu (Fr.) Srodowisko, otoczenie; internal m. (C.
Bernard) (syn. internal environment) Srodowisko
wewnptrme organizmu
mimetic (syn. allelomimetic, imitative) nailadowczy,
podobny, imitujqcy; m. response imitacja,
reakcja ndladowcza; parasympathicomimetic pa-
rasympatykomimetyczny, dzialajqcy jak ukiad
przywspblczulny
min. EPP (miniature end plate potential) miniatu-
rowy potencjd piytki koncowej, min. EPP
miniature EPP rniniaturowy EPP, min. EPP
myoneural junction (syn. neuromuscular junction)
ziqcze nenvowo-mi@niowe, piytka motoryczna
mnemonic pami~iowy; mnemonic trace (syn.
memory trace, engram) Slad pamigciowy
mobility ruchliwoSf (mi@niowa, ale nie lokomo-
cyjna) (cf. motility)
modality jakoSC zmysiowa; stimuli of the same m.
bodice o tej samej jakoSci zmyslowej, bodice
z tego samego analizatora; stimulus of differ-
ent m. bodziec z innego analizatora, bodziec
innej jakoSci mysiowej
modulator (R. Grunit) modulator
molar molarny; m. behavior behawior molarny
molecular molekularny, cqstenkowy; m. behavior
behawior molekularny; m. biology biologia
molekularna
mononodal z pojedynczego przewpienia Ranviera,
jednowpziowy ;m. action potential jednowqzlowy
potencjai czymoSciowy
monopolar (syn. unipolar) jednobiegunowy; m. cell
kornbrka jednobiegunowa; m. recording jedno-
biegunowe odprowadzenie
monosynaptic jednosynaptyczny; monosynaptyczny;
m. reflex odruch monosynaptyczny
mood nastrBj, gotowoic do okreAlonej reakcji
emocjonalnej
motility mchliwo66 (najcz@ciej lokomocyjna); mo-
toryka (o ioiqdku)
motivate motywowd, pobudzab do dziaiania;
wywoiywad napqd; siukyb jako nagroda;
s w b jako cel
motivation motywacja; (czqsto synonim napedu
(poppdu)); incentive m. motywacja nagrodowa;
internal m. motywacja wewwtrma, motywacja
wywohna zmianami w samym organizmie, np.
d6d, sennoib; primary m. motywacja pienvotna,
wrodzona (bezwarunkowa), secondary m. rno-
tywacja wt6rna nabyta, wyuczona (warunko-
wa); tertiary m. (J.P. Seward) motywacja trze-
ciego r q d u
motive motyw, pobudka; rnotywacyjny, nappdowy;
central m. state (C. L. Morgan) oirodkowy
stan nappdowy
motoneuron motoneuron, neuron ruchowy; m. pool
pole (grupa, zespbl) motoneuronbw
motor ruchowy motorymy; m. activity czynnoic
ruchowa, czynnoSc somatyczna; m. cortex
kora ruchowa; m. endplate ruchowa plytka
kodcowa, plytka motoryczna; m. fiber wlbkno
ruchowe; 111. habit nawyk ruchowy (odruch
instrumentalny); m. unit (C. S. Sherrington)
jednostka ruchowa, jednostka rnotoryozna
movement mch; active m. ruch czymy; instrumen-
tal m. ruch instrurnentalny; involuntary m.
ruch mimowolny, ruch nie dowolny; passive m.
ruch bierny; reflex m. odruch ruchowy; vo-
luntary m. ruch dowolny
multiple wielokiotny, mnogi; m. choice experiment
doiwiadczenie z wyborem wielokrotnyrn; m.
innervation (syn. polyneural innervation) uner-
wienie wielokrotne; m. instrumental condi-
tioned reflex (response) wielokrotny warunkowy
odruch (reakcja) instrurnentalny; principle of
m. response (syn. principle of varied reaction)
zasada r6inorakich reakcji (o zwierzpciu w no-
wej sytuacji); Yerkes m. choice box skrzynka
wielokrotnego wyboru Yerkesa
multipolar wielobiegunowy; m. cell kornbrka wie-
lobiegunowa
muscle mipsien; rnipiniowy; fast m. mipsie15. szybki;
heart m. mipsien sercowy; intrafusal m. fiber
wi6kno miqSniowe wewnqtrz-wrzecionowe; m.
fiber wlbkno miginiowe; m. spindle wrzeciono
mipiniowe; slow m. mipsien powolny ; smooth m.
mipsieh gladki; striate m. mipsieli prqikowany;
tonic m. mipsieb toniczny; twitch m. mipsien
szybki
mutual wzajemny, wspblny ;m. inhibition hamowanie
wzajemne
myelencephalon rdzeniornbzgowie
myelin mielina
myelinate mielinowak, pokrywaC mielinq
myelinated mielinowany, pokryty oslonkq mie-
linowg (rdzennd; w otoczce mielinowej (rdzen-
nejZ
myelination (syn. myelinization) mielinizacja, wytwa-
rzanie oslonki mielinowej (rdzennej)
myelogenesis rozw6j ukladu nenvowego
myelon rdze6 kregowy
 NONVOLUNTARY
myogenic miqiniopochodny, miogeniczny; m.
rhythm rytrn miogeniczny
myoneural nerwowo-mieiniowy; m. junction zlqcze
nerwowo-miqiniowe
myotasis rozciqganie miqinia
naive naiwny, niedoiwiadczony; experimentally n.
doiwiadczalnie naiwny, nie uzywany uprzednio
do doiwiadczen (o zwierzqciu doiwiadczalnym)
neck reflexes odruchy szyjne
need potrzeba
negative ujemny ; n. capacitance pojemnoiC ujemna;
n. electrode elektroda ujemna, katoda; n.
feedback sprzqzenie zwrotne ujemne; n. in-
duction (J. P. Pavlov) indukcja ujemna; n.
retroaction hamowanie retroaktywne; n. tran-
sfer transfer ujemny
neo-cortex nowa kora (mbzgowa)
neopallium nowy plaszcz
neostriatum nowe praikowie
nerve nerw; nerwowy (glbwnie w sensie anato-
micznyrn); n. cell kombrka nerwowa, neuron;
n. center oirodek nerwowy; n. ending zakori-
czenie nerwowe; n. fiber wlbkno nerwowe;
n. impulse impuls nerwowy; n.-muscle prepa-
ration prepaxat nerwowo-miqiniowy; n. plexus
splot nerwowy; n. process proces nerwowy;
n. tissue tkanka nerwowa; n. tract szlak ner-
wowy, droga nerwowa; n. trunc pieri nerwowy
nervous nerwowy; higher n. activity (I. P. Pavlov)
wyzsze czynnoici nerwowe; n. arc luk odru-
chowy; n. breakdown zalamanie nerwowe;
central n. system, CNS oirodkowy uklad ner-
wowy; n. system, N. S. uklad nerwowy
net siec; nerve n. si& nerwowa
neural nerwowy; n. bond (syn. n. connection)
polqczenie nerwowe, zwiazek nerwowy, zwiq-
zek czasowy; n. circuit obwbd neuronalny;
n. conduction przewodzenie (przewodnictwo)
nerwowe; n. discharge wyladowanie nerwowe;
n. reverberation rewerberacja (kraienie) impul-
sbw nerwowych; n. tube rurka nerwowa
neurite neuryt, akson, wypustka osiowa
neurofibril neurofibryla, wlbkienko nerwowe
neurofilanlent neurofilament, nit nerwowa, odga-
l~zienienerwu
neurocrine wydzielina nerwowa; neurosekrecyjny,
nerwowo-wydzielniczy
21
myotatic miotatyczny, rozciagowy; m. reflex od-
ruch wlasny rnipinia, odruch miotatyczny,
odruch na rozciqganie, odruch Hoffmanna,
odruch H; m. unit jednostka miotatyczna
neuroendocrine neurosekrecyjny, nerwowo-wydziel-
niczy; n. cell kombrka neurosekrecyjna
neurogenic neurogeniczny, nerwopochodny; n.
rhythm rytm neurogeniczny
neurohormon neurohormon
neurohumoral neurohumoralny
neuromotor nerwowo-ruchowy
neuromuscular nerwowo-mipiniowy; n. cell ko-
mbrka nerwowo-miqiniowa; n. junction (syn.
myoneural junction) zlqcze nerwowo-mi@niowe,
plytka motoryczna; n. transmission przekaini-
ctwo nerwowo-miginiowe
neuron neuron, kombrka nerwowa; n. pool pula
neuronbw, grupa neuron6w
neuronal (syn. neuronic) neuronowy; n. chain
lahcuch neuron6w
neuronic (syn. neuronal) neuronowy
neuropil(e) piliri nerwowa, neuropil
neurosecretion neurosekrecja, wydzielanie nerwowe
neurosecretory neurosekrecyjny, nerwowo-wydziel-
niczy
neurosis nerwica; experimental n. (I. P. Pavlov)
nerwica doiwiadczalna
neurotic nerwicowy
neurotogenic nerwicorodny, nerwicogemy
neurotransmitter przekainik nerwowy, mediator
neutral obojqtny; n. stimulus (syn. indifferent
stimulus) bodziec obojptny
nociceptive nocyceptywny, szkodliwy, bblowy
nociceptor receptor b61u, nocyceptor, nocyre-
ceptor
node wpzel; n. of Ranvier przewpzenie Ranviera,
wqzel Ranviera
non medullated (syn. unmyelinated) niemielinowany ;
n. nerve fiber wl6kno niemielinowane, wlbkno
bezrdzenne
nonpolarizable niepolaryzujacy (sip); n. electrode
niepolaryzujqca siq elektroda
nonspecific nieswoisty, niespecficzny; n. afferent
system nieswoisty uklad czuciowy; n. response
reakcja nieswoista (dla danego bodica)
nonvoluntary nie dowolny
22 [ NORADRENALINE
noradrenaline (syn. norepinephrine) noradrenalina
noxious szkodliwy, zgubny; obronny (o bodicu);
n. agent czynnik szkodliwy; n. stimulus bodziec
szkodliwy, bodziec obronny (syn. defensive
stimulus), bodziec wywolujacy reakcje obronnq
occlusion okluzja, nakladanie sig pobudzen (mo-
toneuron6w); o. pool pula okluzyjna (neuron6w)
off-cell (syn. off-unit) neuron wylac~eniowy,jed-
nostka wylqczeniowa, korn6rka reagujaca na
wylaczenie (bodica)
off-effect wynik wylaczenia (bodica)
off-response reakcja na wylqczenie (bodica)
offensive zaczepny; o. behavior zachowanie sig
zaczepne
oligosynaptic oligosynaptyczny, zawierajacy nie-
wiele synaps
omission opuszczenie; error of o. blqd opuszczenia,
brak reakcji na dodatni bodziec warunkowy
(cf. commission)
on-cell (syn. on-unit) neuron wlaczeniowy, jednostka
wlqczeniowa, kom6rka reagujqca na wlqczenie
bodica
on-effect wynik wlqczenia (bodica), wynik zala-
czenia (bodica)
on-off unit jednostka wlqczeniowo-wylqczeniowa
on-response reakcja na wl~czenie (zalqczenie)
bodica
one trial learning uczenie w jednej pr6bie
operational operacyjny; o. amplifier wzmacniacz
operacyjny
operant sprawczy, instrumentalny; o. conditioning
warunkowanie sprawcze, warunkowanie instru-
mentalne; o. level poziom instrumentalny, (1)
cz~stoiCwystgpowania reakoji przed warunko-
waniem, (2) czgstoSC wystgpowania reakcji po
pacemaker rozrusznik; p. cell korn6rka rozruszni-
kowa; p. potential potencjal rozrusznika
(rozrusznikowy)
paleocortex stara kora
pallium plaszcz, pokrywa p6lkuli rn6zgu
parabiosis (N. Y. Wedensky) parabioza Wwiederi-
skiego, pobudzenie stacjoname, zniesienie prze-
wodnictwa
nurture wychowanie; Srodowiskowe uwarunkowa-
nie zachowania sig, w przeciwienstwie d o
"nature" - natury, tj. czynnik6w wrodzonych
nystagmus oczoplas; labyrinthine n. oczoplas bledni-
kowy; optokinetic n. oczopl$s optokinetyczny
wygaszaniu; o. reserve (syn. reflex reserve)
rezerwa odruchu sprawczego (B. F. Skinner)
optional transmission (R. Lorente de Nd) przewodze-
nie wybi6rcze
optokinetic optokinetycmy; o. nystagmus oczoplas
optokinetyczny
optomotor optornotoryczny; o. response reakcja
optornotoryczna
orientation orientacja, skierowanie; o. reflex od-
ruch orientacyjny
orienting reflex odruch orientacyjny
orthodromic ortodromowy, przebiegajacy w kierunku
normalnym (prawidlowym, fizjologicznym)
orthosympathetic ortosyrnpatyczny, sympatyczny,
wsp6lczulny
oscillatory oscylacyjny; o. neuron neuron oscyla-
cyjny; a. potential potencjal oscylacyjny
osmoreceptor osmoreceptor, receptor osmotyczny
output wyjicie, wyprowadzenie; wydajnoic; wy-
dzielanie
outward current prad wychodzacy
overlap nakladanie sie; partial o. czglciowe nakla-
danie siq wzajemne
overlearning uczenie siq po osiagnieciu kryterium
overshoot przerzut, odwrdcenie biegunowoici, prze-
biegunowanie -
overt jawny, otwarty; o. behavior zachowanie sip
(behawior) jawne
overtraining przetrenowanie
parabiosis (F. Sauerbruch, Heyde) parabioza,
polqczenie dwbch osobnikbw, polqczenie kra-
zenia krwi dw6ch osobnikbw
parabiosis (F. A. Forel) parabioza, wspblzycie dw6ch
gatunk6w owad6w spolecznych (ethol.)
paradendritic paradendrytowy, przydendrytowy;
p. synapse synapsa paradendrytowa (przyden-
drytowa)
 POST-STIMULUS
paradoxic paradoksalny, dziwaczny; p. sleep sen
paradoksalny
paralysis poraienie
parasympathetic przywsp6lczulny, parasympatycz-
ny; p. nervous system uklad nerwowy przywsp61-
czulny
parasympathomimetic parasympatykomirnetyczny
paresis niedowlad
parietal organ narzqd ciernieniowy, oko ciemieniowe
partial czpiciowy; p. reinforcement wzmacnianie
sporadyczne, wzmacnianie przestankowe; p.
reward nagradzanie sporadyczne
passive bierny; p. avoidance bierna reakcja unikania;
p. defensive reflex (I. P. Pavlov) bierny odruch
obronny: p. spread bierne przewodzenie; p.
transport bierne przenoszenic, bierny transport
pattern wz6r, uklad, forma, wzorzec, obraz;
p. of response uklad reakcji (odpowiedzi),
forma odpowiedzi; p, of excitation uklad po-
budzen, konstelacja pobudzen; p. recognition
rozpoznanie formy; p. vision widzenie wzor6w;
temporal p. rozklad czasowy
Pavlovian conditoning warunkowanie klasyczne
Pavlovian stand (syn. conditioning stand) stojak
d o badan odruchbw warunkowych
perception percepcja, postrzeganie
perceptive unit jednostka percepcyjna
perceptual percepcyjny, doznaniowy; p. learning
uczenie percepcyjne; p. world Swiat doznati
periodic okresowy, periodyczny; p. oscillation
drganie okresowe; p. reinforcement wzmocnienie
okresowe; p. reward nagradzanie okresowe,
nagradzanie r6wnookresowe
perseveration perseueracja, kontynuowanie dzia-
lania po ustaniu bodica
perseverative stimulus trace (C. L. Hull) persewe-
racyjny Slad bodica
PGR, psychogalvanic response reakcja sk6rno-
galwaniczna, reakcja psychogalwaniczna
phase faza, stadium, okres; stosunek amplitudy
d o czasu; stosunki czasowe; active p. stadium
czynne, faza czynnoici; p. opposition (EEG)
opozycja faz; p. reversal odwr6cenie fazy; p.
shift przesunipcie fazowe; refractory p. faza
refrakcji
phasic fazowy, okresowy; p. movement ruch fa-
zowy, ruch okresowy, ruch jedno- lub wielo-
krotny; p. reflex o d r u ~ hfazowy
photopic vision (syn. daylight vision) widzenie fo-
toptyczne, widzenie dzienne
photoreceptor receptor wzrokowy, fotoreceptor
23
photosensitive Swiatloczuly; p. neuron neuron
iwiatloczuly
pinna maliowina uszna; p. reflex odruch z malio-
winy usznej
pitch wysokoic tonu; p. discrimination rozr6znianie
wysokoici tonu
placing reaction reakcja stawiania lapy na podstawie,
reakcja umieszczania; visual p. r. wzrokowa
reakcja umieszczania
plasticity plastycznoic; nervous p. plastycznoic
nerwowa
plate plytka; end p. plytka koticowa, plytka rucho-
wa, plytka nerwowo-mipiniowa, plytka moto-
ryczna
point-to-point punkt-do-punktu; p. projection pro-
jekcja ekranowa, rzutowanie punkt-do-punktu
polarizable polaryzujacy, ulegajacy polaryzacji;
p. electrode elektroda polaryzujaca sig
polarization polaryzacja, biegunowoic, spolaryzo-
wanie
poly-spike and wave (EEG) wielokrotne iglice i fale
polyneural polineuralny, wieloneuronowy; p. inner-
vation (syn. multiple innervation) unerwienie
wielokrotne
polysynaptic polisynaptymy, zawierajacy wiele
synaps
pontine mostowy; midpontine irodkowomostowy
pool zbiornik, skupisko, pula, zespbl; zbierac, sku-
piac; motoneuron p. pula (zesp6l) motoneuro-
now; oil p. zbiornik oleju; pooled data zbiorcze
dane; pooled results wyniki zbiorcze (surnaryczne)
position poloienie, pozycja; p. receptor receptor
polozenia
positive dodatni; p. after-potential dodatni potencjal
nastgpczy; p. conditoned stimulus dodatni bodziec
warunkowy ; p. deflection wychylenie dodatnie
post-activation poczynnoiciowy, nastppujqcy po
9
czynnoici
post-anodal po-anodowy; p. facilitation torowanie
poanodowe; p. supernormality poanodowe
wzmoienie pobudliwoici
post-cathodal pokatodowy; p. depression pokatodo-
we obniienie pobudliwoici
post-excitatory po-pobudzeniowy; p. depression
depresja 'po-pobudzeniowa (po pobudzeniu)
postganglionic zazwojowy; p. fiber wl6kno zazwo-
jowe; p. trunc pien zazwojowy
postinhibitory pohamulcowy; p. acceleration przys-
pieszenie pohamulcowe (rytrnu impulsbw)
postremity principle (Guthrie- Voeks) zasada os-
tatniej reakcji
post-stimulus pobodicowy; p. histogram, P S H
24 POSTSYNAPTIC
histogram pobodicowy ; wykres czgstoSci wyslp-
powania po bodicu, PSH
postsynaptic postsynaptyczny, za synapsq; p.
current, PSC prad postsynaptyczny, PSC;
p. inhibition hamowanie posynaptyczne;
p. potential, PSP potencjal postsynaptyczny, PSP
posttetanic potgicowy, nastqpujqcy po podrainie-
niu tgzcowym; p. facilitation torowanie potgico-
we; p. potentiation, PTP spotggowanie potgz-
cowe
posture postawa; p. reflex odruch postawny
postural postawny, posturalny; p. reflex odruch
postawny
potassium potas; p. current prqd potasowy; p.
pump pompa potasowa
potential potencjal; action p. potencjal czynnoicio-
wy; field p. (syn. evoked p.) potencjal polowy
potentiation spotggowanie, wzmozenie; posttetanic
p. spotggowanie potgicowe
practice Cwiczenie; distributed p. Cwiczenie rozsta-
wione, Cwiczenie rozloione w czasie; massed p.
Cwiczenie skomasowane
preconditioning przedwarunkowanie, warunkowanie
wstgpne
precurrent reflex (C. S. Sherrington) odruch przed-
wstgpny
predelay reinforcement (reward) wzmocnienie (na-
groda) przed odroueniem
pre-excitatory przedpobudzeniowy; wstgpny ; p.
inhibition hamowanie wstgpne, hamowanie przed-
pobudzeniowe
preference preferencja
preferred wybrany; p. interval odstgp wybrany
prefrontal przedczolowy; p. area okolica przedczo-
Iowa
preganglionic przedzwojowy; p. fiber wi6kno
przedzwojowe; p. trunk pien przedzwojowy;
p. volley salwa przedzwojowa, salwa impul-
s6w przedzwojowych
preparation preparat; cerveau is016 p. preparat
m6zgu izolowanego (cerveau isole); encephale
is016 p. preparat izolowanego m6zgowia (ence-
phalk isol6); isolated diaghragm p. preparat
wyosobnionej przepony; isolated heart p.
preparat wyosobnionego serca ; neuro -muscular
p. preparat nenvowo-mi6niowy ; pretrigeminal
p. preparat pretrygeminalny
preparatory przygotowawczy; p. behavior zacho-
wanie (sig) przygotowawcze; zachowanie (sic)
n a ~ d o w e ;p. reflex odruch przygotowawczy
preparatory set gotow096 do reakcji
prepotential potencjal przedwstgpny; potencjal
rozrusznikowy
preservative zachowawczy; p. consummatory re-
flex odruch zachowawczo-konsumacyjny ; p.
preparatory reflex odruch zachowawczo-przy-
gotowawczy; p. reflex odruch zachowawczy
prespike iglica przedsynaptyczna, iglica presy-
naptyczna
pressure ciinienie; ucisk; p. block blokada uciskowa
presynaptic presynaptyczny, przed synapsq; p.
inhibition hamowanie presynaptyczne; p. im-
pulse impuls presynaptyczny
pretrigeminal pretrygeminalny, przed nerwem tr6j-
dzielnym; midpontine p. transection przecigcie
Srodkowo-mostowe pretrygeminalne; p. pre-
paration preparat pretrygeminalny, preparat
przeciqty przed nerwem trbjdzielnyrn; p. tran-
section przeciqcie pretrygeminalne (przed ner-
wem trbjdzielnym)
primary pierwotny; pienvszego rzgdu; bezwarun-
kowy; p. drive napqd pierkiotny (bezwarunko-
wy); p. inhibition (J. Konorski) hamulec pier-
wotny; p. fiber wl6kno pienvszorzqdowe
proactive proaktywny; p. inhibition hamowanie
proaktywne
problem box (syn. puzzle box) skrzynka zadari
project projekt; rzutowat; projektowat; odwzo-
rowac
projection rzut, odwzorowanie, projekcja; neural p.
projekcja (odwzorowanie) nerwowa; p. area
pole projekcyjne
prone twarza (lub dioniq) w d61; pronation pronacja,
zgigcie do przodu
propagate przesuwak sig, przenosit sig, rozchodzit
siq; self-propagating sarno-przenoszacy sig;
propagating mechanism mechanizm przesuwu
(przenoszenia sig, rozchodzenia siq)
proprioceptive proprioceptywny
propnoreceptor proprioceptor
prosencephalon (syn. forebrain) przodom6zgowie
protective ochronny; p. inhibition (I. P. Pavlov)
hamowanie ochronne; p. reflex ( J . Konorski)
odruch ochronny; p. consummatory reflex
odruch ochronno-konsumacyjny ; p. prepara-
tory reflex odruch ochronno-przygotowawczy;
p. response odruch (reakcja) obronna
protopathic (H. Head) protopatycmy; p. sensi-
bility czucie pqotopatyczne
pseudoconditioning warunkowanie rzekome, pseudo-
warunkowanie
psychogalvanic reflex (response), PGR odruch
(reakcja) sk6mogalwaniczna (psychogalwanicz-
na), PGR
PTP, post-tetanic potentiation spotggowanie po-
tgzcowe
 RECTIFIER
punishment (syn, negative reward) kara, nagroda
ujemna
pupil (pupillary) reflex odruch ireniczny
Pwkinje (Pwkyiie) cell kombrka Purkinjego
Rc, CR, conditioned response reakcja wmnkowa,
odruch warunkowy
Re, goal response (C. L. Hull) reakcja spelniajqca,
reakcja nagrodowa, reakcja na bodziec nagra-
dzajacy
re, fractional antedating goal response, f.a.g.r.
(C. L. HUN) nastkowa wyprzedzajqca (warun-
kowa) reakcja spehiajaca (nagrodowa)
Ru, UR, UCR, unconditioned response reakcja
bezwarunkowa, odruch bezwarunkowy
radiation promieniowanie; promienistoif.; optic r.
promienistoie wzrokowa (w16kien wzrokowych)
random przypadkowy, nieregularny, chaotyczny,
losowy; r. bombardment chaotyczny ostrzal,
chaotyczny (nieregularny) doplyw impuls6w;
r. reinforcement (syn. aperiodic reinforcement,
variable interval reinforcement) wzmacnianie
nieregularne
randomization ulosowienie, randomizacja
range (ethol.) strefa, obszar wystgpowania; home r.
strefa mieszkalna; life r. strefa zyciowa; r. of
accomodation zakres przystosowania
range (stat.) zakres
Ranvier node przewgknie Ranviera, wqzel Ranviera
radio-frequency, RF ~ s t o t l i w o S 6radiowa; r. f.
isolation unit jednostka izolujaca czqstotliwoSci
radiowej, radiowyjScie
rapid eye movements, REM szybkie ruchy oozu;
REM sleep sen paradoksalny, sen z szybkimi
ruchami oczu
RAS, reticular activating system RAS, siatkowaty
uklad wzbudzajacy (uczynniajqcy)
rate wskainik, stosunek, miara, szybkoic, czgstoik;
heart r. cqstoSc skurcz6w serca; heart r.
response reakcja sercowa, zrniana czgstoSci tgtna
w odpowiedzi na bodziec; mean r. czgstoS6
Srednia; pulse r. czqstoic tqtna; r. of decay
szybkoSC zaniku; r. of rise szybkoSc wzrostu
reaction reakcja, odpowiedi, odczyn; consensual r.
odruch skrzyiowany (irenic); defensive r.
reakcja obronna; delayed r. reakcja odroczona;
r. potential (C. L. Hull) potencjal reakcji;
r. time czas reakcji
reactive reaktywny; r. inhibition, ZR (C. L. Hull)
hamowanie reaktywne
P shift przesuniecie Purkinjego (zmierzchowe)
push-pull amplifier wzmacniacz przeciwsobny
puzzle box (syn. problem box) skrzynka zadan
reactivity reaktywnoSC
reafference reaferentacja; principle of r. (E. von
Holst, H. Mittelstaed) zasada reaferentacji
rebound odrzut, odskok; post-inhibitory r. odrzut
pohamulcowy, pohamulcowe zwi~kszenie po-
budzenia
recall przypominanie (sobie); przypominac sobie
recent Swiezy; recent memory pami@ Swieia
recency SwiezoSC; law of r. prawo Swieiych aso-
cjacji
receptive odbiorczy, recepcyjny; r. field pole od-
biorcze (recepcyjne); r. unit jednostka odbiorcza,
jednostka recepcyjna
receptor receptor, narzad odbiorczy; r. block(ade)
unieczynnienie (blokada) receptor6w; r. po-
tential potencjal receptorowy; r. site punkt
receptorowy, punkt odbiorczy, miejsce recepcji;
r. unit jednostka odbiorcza; stretch r. receptor
rozciggowy ;
recipient odbierajacy, odbiorczy, przyjmujljcy
reciprocal wzajemny, dwustronny; recyprokalny ;
double r. innervation podwbjne unerwienie
wzajemne; r. inhibition hamowanie wzajemne
(recyprokalne); r. innervation unerwienie wza-
jernne (dwustronne)
recognition rozpoznawanie; pattern r. rozpozna-
wanie formy (ukladu)
reconditioning warunkowanie ponowne, warunko-
wanie wznawiajace
recovery powr6t do normy, odzyskanie, wznowienie;
r. phase fazapowrotu do normy; r. time (syn.
refractory period) okres refrakcji; spontaneous r.
odnowa samorzutna; wznowienie samorzutne
(samoistne) (wygaszonego odruchu warunko-
wego)
recruit narastak (o odpowiedzi); wciagat, dolqczyc
(nowe elementy); recruiting reflex odruch na-
rastajacy (rekrutacyjny)
recruiting response odpowiedi rekrutacyjna (cf.
augmenting response)
recruitment rekrutacja, narastanie, wciqganie (no-
wych element6w); cortical r. rekrutacja korowa;
spinal r. rekrutacja rdzeniowa
rectification prostowanie
rectifier prostownik
26 RECTIFY
rectify prostowac
recurrent ponowny, powracajqcy, wsteczny, po-
wrotny, zwrotny; r. collateral obocznica zwrotna
(aksonu); r. inhibition hamowanie zwrotne;
r. reflex odruch powrotny
redirection activity przeniesienie reakcji
redundancy nadmiernoic, zbdnoSc, nadmiar
reference odniesienie, odnognik; Horsley-Clarke
r. plane plaszczyzna odniesienia w ukladzie
Horsley-Clarke'a; plane (axis) of r. plaszczyzna
(04) odniesienia; r. electrode (syn. indifferent
electrode) elektroda obojgtna; r. lead przew6d
odniesienia, odprowadzenie odniesienia, prze-
w6d zerowy
referred przeniesiony; r. pain b61 przeniesiony,
b61 promieniujqcy
reflex odruch; odruchowy; conditioned (condi-
tional) r. odruch warunkowy; flexion r. odruch
zgigcia; iterative r. odruch iteratywny; mono-
synaptic r. odruch monosynaptyczny; polysy-
naptic r. odruch polisynaptyczny; r. arc luk
odruchowy; r. circuit obw6d odruchowy, luk
odrucho'wy; r. inhibition hamowanie odruchowe,
odruch hamulcowy; r. pupillary contraction od-
ruchowe zwgzenie irenicy; r. reserve (B. F.
Skinner) (syn. operant reserve) rezerwa odruchu
sprawczego, iloik reakcji potrzebnych do wy-
gaszenia odruchu 'sprawcz.ego (instrumentalne-
go), miara opornoici na wygaszanie; r. salivation
odruchowe wydzielanie Sliny; unconditioned r.
odruch bezwarunkowy
refractory refrakcyjny, niepobudliwy; absolutely r.
period okres refrakcji bezwzglpdnej; r. period
(syn. recovery time) okres refrakcji (niepobu-
dliwoici); relatively r. period okres refrakcji
(niepobudliwoici) wzglgdnej
refractoriness refrakcja, niepobudliwolc, nierea-
gowanie
reinforce wzmocnic (w warunkowaniu klasycznym);
nagrodzic (w warunkowaniu instrumentalnym),
reinforcement wzmocnienie (w warunkowaniu kla-
sycznym); nagroda (w warunkowaniu instru-
mentalnym); acid r. wzmocnienie kwasowe;
alimentary r. wzmocnienie pokarmowe; condi-
tioned (secondary) r. wzmocnienie warunkowe
(wtbrne, drugiego rzgdu) ; heterogeneous r.
wzmocnienie r6inorodne: (1) wzmocnienie
innym bodicem bezwarunkowym; (2) wzmocnie-
nie reakcji bodicem wywolujqcym odmiennq
reakcjg (np. w warunkowaniu instrumentalnym);
homogeneous r. wzmocnienie jednorodne, wzmoc-
nienie tym samym bodicem bezwarunkowym;
primary r. wzmocnienie pierwszego rzgdu;
schedule of r. cedula wzmocnienia (nagradzanja);
secondary r. wzmocnienie drugiego rzgdu,
wzmocnienie warunkowe, nagroda drugiego
rzgdu
relay lqcze, przel8cznik; r. nucleus jqdro prze-
lqcznikowe, jqdro lqczowe; synaptic r. lqcze
synaptyczne, przelqcwik synaptyczny, synap-
tyczna stacja przelqcznikowa
relearning uczenie ponowne
release uwolnienie, oswobodzenie; uwolnic, oswo-
bodzic; innate r. mechanism (ethol.) wrodzony
mechanism wyzwalania (reakcji konsumacyj-
nej); r. phenomenon zjawisko (objaw) uwolnie-
nia (nizszych oirodk6w spod kontroli wyzszych
oirodkdw); tranmitter r. uwalnianie przekai-
nika (mediatora)
releaser wyzwalacz, wyzwalaj*cy (cf. sign sti-
mulus bodziec kluczowy, bodziec znak)
REM, rapid eye movements szybkie ruchy oczu;
REM sleep sen paradoksalny, sen z szybkimi
ruchami oczu
Remak's fiber wlbkno remakowskie (Remaka),
wl6kno szare
repertory repertuar, zestaw; r. of responses
repertuar reakcji
repolarization repolaryzacja, odtworzenie polary-
zacji (biegunowoSci)
representation przedstawicielstwo, reprezentacja;
cortical r. korowe przedstawicielstwo (repre-
zentacja)
reserve rezerwa, zapas; reflex r. (B. F. Skinner)
rezerwa odruchu
residual szczqtkowy, pozostaly; r. potentiation
szcz*tkowe spotggowanie
resistance (elec.) op6r, opornoic; r. to conditioning
opornoSC na warunkowanie; r. to extinction
opornoic na wygaszanie
respond odpowiadac, reagowac
respondent (B. F. Skinner) odruchowy, dajqcy
odpowiedi, reaktywny
response odpowiedi, reakcja; abortive r. reakcja
poronna; augmenting r. odpowiedi narastajqca;
conditioned r. reakcja warunkowa; delayed r.
reakcja odroczona; involuntary r. reakcja mimo-
wolna; recruiting r. odpowiedi rekrutacyjna;
r. inhibition hamowanie reakcji; r. latency
(syn. reaction latency) okres utajenia reakcji;
unconditioned r. reakcja bezwarunkowa
responsive pobudliwy, reaktywny; chemically r.
pobudliwy chemicznie
rest spoczynek, odpoczynek; spoczywac, odpoczy-
wat; resting potential potencjal spoczynkowy
restlessness (syn. agitation) niepoka ruchowy
 SATIATION
restoration wznowienieg reflex r. wznowienie
odruchu
retention gromadzenie (pamieciowe), zaparnietanie
reticular siatkowy, siatkowaty, siateczkowaty; r.
activating system, RAS siatkowaty uHad
wzbudzaj$cy (uczynniajqcy); r. formation tw6r
siatkowaty; reticulospinal tract droga (szlak)
siatkowo-rdzeniowa; r. theory teoria siateczko-
wata
retina siatk6wka
retinal siatk6wkowy; "cortical retina" (S. E.
Henschen) siatk6wka korowa; r. image obraz
siatk6wkowy; r. field pole siatk6wkowe
retrieval odzyskanie, przywr6cenie (nawyku, pa-
rniqci)
retroaction dzialanie wstecz, retroakcja
retroactive wsteczny, retroaktywny; r. amnesia
nieparnigc wsteczna; r. association skojarzenie
wsteczne; r. facilitation torowanie wsteczne
(retroaktywne); r. inhibition hamowanie re-
troakl ywne
retrograde wsteczny; r. amnesia niepamigk wsteczna;
r. degeneration zwyrodnienie wsteczne, dege-
neracja wsteczna, zwyrodnienie Nissla
reverberate odbijak sie, rewerberowai:
reverberation odbijanie sig, krqienie (impuldw)
w obwodzie, rewerberacja
reversal odwrbcenie; r. learning (conditioning)
przeuczanie, przer6bka odruchbw warunko-
wych; r. point punkt zwrotny
reward nagroda, nagradzanie; negative r. (syn.
punishment) nagroda ujemna, kara; partial r. na-
gradzanie sporadyczne; positive r. (syn. reward)
nagroda
S, subject badany, zwierze do4wiadczalne, osobnik
grupy badanej
SD,D, drive stimulus bodziec napgdowy
SD, discriminative stimulus bodziec dyskrymina-
cyjny, bodziec w kt6rego obecnoSci reakcje
instrumentalne sq nagradzane (B. F. Skinner)
S A ujemny bodziec dyskryminacyjny, bodziec
w ktbrego obecnoici reakcje instrumentalne
nie sq nagradzane
SG, goal stimulus (C. L. Hull) bodziec celu, bodziec
nagrodowy, bodziec zwiqzany z nagrodq
s', stimulus trace, perseverative stimulus trace
(C. L. Hull) Slad bodica
27
rheobase reobaza, wartoit progowa prqdu drai-
niqcego
rheoreceptor reoreceptor, receptor oplywu
rhinencephalon wgchom6zgowie
rhombencephalon tylombzgowie
rhythm rytm; alpha r. rytm alfa; circadian r. rytm
okdodobowy; lunar r. rytm ksieiycowy,
rytm lunarny; myogenic r. rytm miogeniczny,
rytm miglniopochodny; neurogenic r. rytm
neurogeniczny, rytm nerwopochodny; seasonal
r. rytm sezonowy; tidal r. rytm plywowy
riddance reflex odruch b6lowy, odruch obronny
eliminujqcy b61
righting wyprostowanie sig, przybranie poloienia
pionowego, powstawanie; r. reflex odruch
prostowania sie, odruch powstawania
rigidity sztywnoSC; decerebrate r. sztywnoSC odm6i-
dieniowa
rigor stgienie; drienie; r. mortis stgienie poimiertne
ritualization rytualizacja
root korzonek (korzeli); anterior r. korzonek
przedni; dorsal r. korzonek grzbietowy; dorsal
r. potential potencjal korzonka grzbietowego;
dorsal r. reflex, DRR odruch korzonka grzbie-
towego; motor r. korzonek ruchowy; posterior
r. korzonek tylny; r. filament niC korzonka;
sensory r. korzonek czuciowy; ventral r. ko-
rzonek brzuszny
rootlet korzonek, czglC korzenia
rule of heterogeneous summation (N. Tinbergen)
prawo heterogenicznego sumowania bodicbw
klunowych
YC, fractional goal stimulus (C. L. Hull) czqstkowy
bodziec nagrodowy
saccadic skokowy, schodkowaty; s. eye move-
ments skokowe (schodkowate) ruchy oczu
safety bezpieczelistwo; s. center olrodek bezpie-
czelistwa (J. Konorski); s. margin (syn. s.
factor) margines bezpieczelistwa
saltatory skokowy ; s. conduction przewodzenie
(impulsu) skokowe
sample prbbka; wz6r, wiorzec; matching-to -s.
dobieranie wedtug wzorca; small s. (stat.)
mala prbbka
satiation nasycenie
28 SATIETY
satiety nasycenie, sytoSC, przesyt; s. center oirodek
nasycenia, oSrodek sytoSci
satisfaction zaspokojenie
satisfier czynnik, przedmiot, bodziec; sytuacja
prowadzaca do zaspokojenia (potrzeby)
savings zachowanie (w pamivi), pozostaloSC (na-
wyku)
Sc, CS, conditioned stimulus bodziec warunkowy
Sc, stimulus component bodziec skladowy
schedule cedula, plan, rozklad; s. of reinforcement
cedula nagradzania (wzmacniania)
schedules of reinforcement ceduly wzmacniania
(nagradzania) ;
continuous (regular) reinforcement wzmacnianie
(nagradzanie) regularne
partial (intennittent) reinforcement wzmacnianie
(nagradzanie) przestankowe, wzmacnianie spo-
radyczne
fixed interval (periodic) reinforcement, FI wzmac-
nianie periodyczne, w ~ a c n i a n i er6wnookre-
sowe
variable interval (aperiodic, random) reinforce-
ment, VI wzmacnianie aperiodyczne, wzmac-
nianie z m i e ~ 0 0 k r e ~ o w e
6 x 4 ratio reinforcement, FR wzmacnianie
w stalej proporcji, wzmacnianie stalosto-
sunkowe
variable ratio reinforcement, VR wzmacnianie
w zmiennej proporcji, wzmacnianie mienno-
stosunkowe
conjunctive schedule cedula lqczna
mixed schedule cedula mieszana
interlocking schedule cedula szczepiona
tandem schedule cedula tandemowa
schema model, schemat, plan; body s. schemat
ciala (gnostyczna nabyta reprezentacja (korowa)
wlasnego ciala)
schematic schematyczny, uproszczony; s. eye
oko zredukowane
scheme plan, projekt, schemat
schizokinesis (W. H. Gantt) schizokineza, rozszcze-
pienie odruch6w warunkowych (np. ruchowych
i sercowych)
score wynik (cyfrowy), miara; raws. wynik surowy,
wynik nieopracowany; standard s. wynik stan-
daryzowany
scotopic vision (syn. night vision, twilight vision)
widzenie skotoptyczne, widzenie zmierzchowe,
widzenie o zmroku
screening cage (syn. Faraday's cage) klatka Fa-
radaya
SD, somatodendritic somato-dendrytowy, zwia-
zany z cialem i dendr&ami neuronu; SD-spike
iglica somato-dendrytowa
secondary wt6my, drugiego rzqdu, dodatkowy,
podrzqdny, warunkowy; s. conditioning wa-
runkowanie drugiego rzgdu; s. reflex odruch
wt6rny; s. reinforcement wzmocnienie warun-
kowe, wzrnocnienie bodicem warunkowym,
wzmocnienie drugiego rzqdu; s. reward nagroda
wtbrna, nagroda warunkowa
secretory wydzielniczy; s. nerve fiber wl6kno neu-
rosekrecyjne; s. reflex odruch wydzielniczy
segment odcinek, segment; cervical s. odcinek
szyjny; lumbar s. odcinek lediwiowy; sacral S.
odcinek krzyzowy; spinal s. odcinek (segment)
rdzenia; thoracic s. odcinek piersiowy
segmental odcinkowy, segmentowy; s. reflex
odruch rdzeniowy odcinkowy ; intersegmental
reflex odruch rdzeniowy miedzyodcinkowy
seizure napad (choroby, drgawek); epileptic s.
napad drgawkowy
selective wybidrczy; s. permeability przepuszczal-
no66 wybibrcza; s. stimulation drainienie
wybi6rcze
self sam, samo; self-exciting sarnowzbudny, sa-
mopobudzajacy sig; self-propagation samoprze-
mieszczanie sig, samorozchodzenie sie; self-
organization samoorganizacja
sense czucie, zmysl; rozumienie; sens, znaczenie;
czut; s. datum (s. data) dane zmyslowe; external
s. zmysl eksteroceptywny, czucie exteroceptywne;
internal s. czucie wewnptrzne, zmysl intero-
ceptywny; muscle s. czucie mi@niowe; s.
illusion zhdzenie zmyslowe; s. limen pr6g
czucia; s. modality jakoSC zmyslowa; s. organ
narzad czucia, narzad zmyslowy, receptor;
s. threshold pr6g czucia
sensibility wrailiwoSC, odczuwanie; deep s. czucie
glqbokie; epicritic s. (H. Head) czucie epikry-
tyczne; pallesthetic s. wrailiwoSC na drgania
(stroika); proprioceptive s. czucie proprio-
ceptywne; protopathic s. (H. Head) czucie
protopatyczne
sensibilization uczulenie
sensitive wrailiwy, czuly
sensitivity (syn. sensitiveness) wrailiwoSC
sensitize uczuliC, uwrailiwiC
sensitization uczulenie, uwrailiwienie
senso(ri)-motor czuciowo-ruchowy; s. cortex kora
czuciowo-ruchowa; s. integration integracja
(scalenie) czuciowo-ruchowe
sensory czuciowy, zmyslowy; s. deprivation izo-
lacja zrnyslowa, deprywacja zmyslowa; s.
 SPONTANEOUS
fiber wl6kno czuciowe; s. function czymoSC
czuciowa; s. information informacja zmyslowa,
doplyw informacji ze zmysl6w; s. input do-
prowadzenie czucia, doprowadzenie bodic6w;
s. modality jakoSc zmyslowa; s. root korzonek
(korzen) czuciowy; s. root field pole odbiorcze
korzonka czuclowego; s. unit jednostka czu-
ciowa
serial seryjny, szeregowy, dotyczqcy ciqgu; s.
association asocjacja seryjna; s. learning uczenie
(sig) ciqgbw, uczenie (sip) seryjne
serotonine (syn. enteramine) serotonina, 5-hydro-
ksytryptamina
set zestaw, komplet; nastawienie; nastawid, ulo-
iyd; learning s. nastawienie, gotowoic do ucze-
nia sig; motor s. gotowoid do (danej) reakcji;
neural s. gotowoSd neuronalna, torowanie
(np, iuku odruchowego); preparatory s. go-
towoic do reakcji
shadow cien; s. reflex odruch na cien
sham rzekomy, pozorny; s. feeding karmienie
pozorne; s. rage wiciekloSd rzekoma
shaping (syn. approximation conditioning) warun-
kowanie przyblizajqce
sigma, a milisekunda; odchylenie standardowe;
s. rhythm rytm sigma, rytm ok. 14 cykle/sek;
s. score wynik standaryzowany; s. spindle
wrzeciono sigma, rytm sigma
sign znak, objaw, przejaw, sygnd (bodziec warun-
kowy); local s. (C. S. Sherrington) cecha
miejsca; s. stimulus bodziec znak, bodziec klu-
czowy (syn. releaser wyzwalacz)
sign-gestalt struktura znaczeniowa
sign learning (0. H. Mowrer) warunkowanie kla-
syczne, uczenie znakbw; (E. C. Tolman) uczenie
znak6w
signal sygnal; sygnalizowad; s.-to-noise ratio sto-
sunek sygnalu do szurnbw
significate (E. C. Tolman) desygnat
silent period okres milczenia, pauza
sink zlew, miejsce ujemne elektrycznie
situational sytuacyjny; s. stimuli bodice sytuacyjne
skin reflex (syn. superficial reflex) odruch skbmy
Skinner box skrzynka Skimera
sleep sen; fast s. sen paradoksalny; paradoxical S.
sen paradoksalny; s. center oirodek snu; slow s.
sen powolny
slow powolny ; zwolnid; s. muscle migsien powolny ;
s. potential potencjal powolny; s. sweep powolny
przebieg strumienia (oscyloskopu); s. wave
(EEG) fala powolna; s. wave complex (EEG)
zespbl fa1 powolnych
29
sodium s6d; s. pump pompa sodowa
solution learning (0. H. Mowrer) warunkowanie
instrurnentalne, uczenie sig rozwiqzd
somatodendritic somato-dendrytowy, powstajqcy
w ciele i dendrytach neuronu, SD
somato-fugal ku obwodowi neuronu; s.-f. axonal
transport transport aksonowy ku obwodowi
somato-motor somato-motoryczny, zwiqzany z ru-
chami ciaia
somato-sensory zwiqzany z czuciem ciala; s. cortex
Qra projekcyjna czucia ciala, kora somato- sen-
soryczna
somatotopic odwzorowujqcy okolice ciala, soma-
totopowy; s. organization uklad odwzorowania
okolic ciala
S -0-R, stimulus-organism-response bodziec-orga-
nizm-reakcja
,yoR,behavioral oscillation (C. L. Hull) oscylacja
behawioralna
source ir6dk0, miejsce elektrododatnie
space constant (syn. length constant) stala dlugoici
span zakres, rozpiqtoid; memory s. zakres pamiwi
spasm kurcz
spastic spastyczny, kurczowy
spasticity spastycznoid
spatial przestrzenny; s. orientation orientacja
przestrzenna; s. summation surnowanie prze-
strzenne
specific swoisty, specyficzny; s. afferent pathway
droga czuciowa specyficzna; s. resistance op6r
wldciwy s. weight cigiar wlaSciwy
spike iglica; s. potential potencjai iglicowy; SD s.
iglica somato-dendrytowa; IS-spike iglica od-
cinka poczqtkowego (aksonu)
spike (EEG) iglica, fala 1/12 sek; s. and wave
complex zap61 iglicy i fali
spinal rdzeniowy; s. animal zwierzg rdzeniowe;
s. cord rdzen kr~gowy;s. ganglion zw6j mig-
dzykrggowy, zw6j rdzeniowy; s. preparation
preparat rdzeniowy
spinalize przeciqC rdzen krggowy
spindle wrzeciono; alpha s. (EEG) wrzeciono alfa;
muscle s. wrzeciono miphiowe; sleep s. wrze-
ciono snu, wrzeciono sigma; s. burst erupcja
wrzeciona; s. tripping wyzwalanie wrzeciona
spine grzbiet; krggosiup; kolec, tied, pqczek;
dendritic s. cieni (pqczek) dendrytu; s. apparatus
aparat ciemiowy (pqczkowy); s. synapse sy-
napsa cierniowa (pqczkowa)
split rozdzielid, rozdwoid; s. brain m6zg rozdwo-
jony
spontaneous niewymuszony, wiasny, spontaniczny,
30 SPORADIC
samoistny ; s. activity czynnoSC spontaniczna;
s. behavior zachowanie (sip) spontanicme;
s. discharge wyladowanie spontaniczne; s.
recovery odnowa samorzutna, wznowienie sa-
rnorzutne (samoistne) (wygaszonego odruchu
warunkowego)
sporadic sporadyczny; s. stimulus bodziec spora-
dyczny, bodziec pojawiajqcy sip nieregularnie
spreading rozprzestrzenianie sip, rozchodzenie sip,
szerzenie sig; szerzqcy sip, rozchodzqcy sig;
s. depression (A. A. P. Ledo) szerzqca sig de-
presja
stalking skradanie sip, podkradanie sig
stand stojak; conditioning s. (syn. Pavlovian s.)
stojak do badan odruchbw warunkowych
standard wzorzec; przecigtna; wzorcowy, standar-
dowy; s. deviation odchylenie standardowe;
s. error blqd standardowy; s. score wynik
standaryzowany
stare patrzec, wpatrywac sig; staring contest
wspblzawodnictwo patrzenia
starting reflex odruch startowy
startle reflex (syn. startle pattern) odruch (reakcja)
startowy, reakcja poderwania sig, reakcja
wzdrygnivia
stationary excitation ( N . Y. Wedensky) pobudzenie
stacjonarne
stem pien; brain s. pieri mbzgu
stereotaxis stereotaksja, wyznaczenie pdozenia
w bryle; brain s. stereotaksja mbzgu, wyznacze-
nie poiozenia w glqbi mbzgu
stereotaxic stereotaktyczny
stereotype stereotyp, uklad niezrnienny; dynamic
s. (I. P. Pavlov) stereotyp dynamiczny
stimulus bodziec; s. artifact artefakt bodica;
zaklbcenie spowodowane bodicem; s. isola-
tion unit jednostka izolujqca, urzqdzenie do
izolacji bodica; s. event bodziec-zdarzenie,
zdarzenie bgdqce irbdlem bodica; s. object
bodziec-przedmiot, przedmiot kdqcy irbdlem
bodica
stimulus-bound okreilony bodicem (o reakcji lub
percepcji)
stochastic Iosowy, stochastyczny
stress napbr, stress; obciqzenie, napipcie; s. stim-
ulus bodziec naporowy
stretch naciqg, rozciqganie, naciqgat, rozciqgac;
s. receptor receptor rozciqgowy; s. reflex odruch
na rozciqganie, odruch rozciqgowy, odruch
miotatyczny
striate prqzkowany; dotyczqcy kory wzrokowej;
s. body cialo prqzkowane, prqikowie; s. cortex
kora wzrokowa, kora prqzkowana; s. muscle
mivien poprzecznie prqikowany
striatal prqikowany; prqikowiowy ; dotyczqcy
kory prqzkowanej (wzrokowej); s. neuron neuron
prqzkowia; s. neuron neuron kory wvokowej
Su, US, UCS, unconditioned stimulus (uncondi-
tional stimulus) bodziec bezwarunkowy, US
subcortex podkorze
subcortical podkorowy
subliminal podprogowy; ponizej progu postrze-
gania
submissive ulegly; s. posture poza ulegloici
subnormal subnormalny, podnormalny; s. period
okres subnormalny, okres obniionej pobudli-
woici; s. phase faza subnormalna, faza ob-
niienia pobudliwoici
subordination podporzqdkowanie, subordynacja;
central s. oirodkowa kontrola, subordyna-
cja obrodkowa (L. Lapicque)
substitute zastppowaf, zastcpczy, warunkowy ; s.
stimulus bodziec zastgpczy (warunkowy)
substitution zastppstwo, zastgpowanie; stimulus s.
zastppstwo bodica; principle of stimulus s.
zasada zastppstwa bodica (w warunkowaniu
klasycznyrn)
subsynaptic subsynaptyczny, pod synapsq; s. web
(syn. synaptic web) (E. De Robertis) utkanie
subsynaptyczne
subthalamus niskowzg6rze
subtreshold podprogowy
successive nastgpczy; s. discrimination rozrbinianie
bodicbw pojedynczych, rbznicowanie nastpp-
cze; s. threshold prbg nastgpczy
sudorimotor potowydzielniczy; s. reflex odruch
potowydzielniczy
sudo-secretory potowydzielniczy; s. reflex odruch
potowydzielniczy
summation sumowanie; spatial s. sumowanie
przestrzenne; temporal s. sumowanie w czasie
(czasowe)
superficial powierzchowny, powierzchniowy; s.
reflex (syn. skin reflex) odruch skbrny
supernormal supernormalny, ponadnormalny ; s.
period okres wzmozonej pobudliwoici; s. pha-
se faza wzmozenia pobudliwobci, faza super-
norrnalna; s. sign stimulus ponadnormalny
bodziec kluczowy
supersensitivity nadwrazliwoSC; s. of denervated
structures nadwrailiwoSC. tworbw (struktur)
odnerwionych
supine twarzq (lub dloniq) w gbrg; supination
supinacja, zgivie do tylu
suppression stlumienie, powstrzymanie, zahamo-
wanie; s. areas okolice tluniiqce (kory); con-
ditioned s. warunkowe tlumienie, warunkowa
reakcja emocjonalna, CER
suppressor band (syn. suppression area) pasmo
tlumiqce, okolica tlumiqca (kory mbzgowej)
supraliminal (syn. above threshold) ponadprogowy
supralimit pozakresowe; s. inhibition ( I . P. Pavlov)
harnowanie pozakresowe
supramaximal supramaksymalny, wigkszy od ma-
ksyinalnego
supramedullary nadrdzeniowy ; nadopuszkowy ; s.
ganglion zw6j nadrdzeniowy, zw6j nadopuszko-
WY
suprasegmental nadodcinkowy
suprathreshold nadprogowy
switching przelqczanie; conditioned s. przelqczanie
warunkowe
sympathetic wsp6lczulny, sympatyczny; s. inner-
vation unerwienie wspb~czulne
sympathomimetic sympatykomimetyczny
T-fiber wl6kno T, akson rozgalgziony w pobliiu
perikarionu
STR(C. L. Hull) okres utajony reakcji, czas reakcji
Tarchanoff phenomenon zjawisko Tarchanowa,
reakcja sk6rnogalwaniczna
target e l ; c e l o w d ; t. cell kom6rka docelowa,
kom6rka adresowa
targeting reflex (J. Konorski) odruch celowniczy
task zadanie
teledendron (syn. telodendron, telodendrion, end
brush) telodendron, koncowe rozkrzewienie
aksonu, drzewko koncowe
telencephalon (syn. end brain) kresom6zgowie
temporal czasowy; skroniowy; t. lobe plat skro-
niowy; t. parameter parametr czasowy; t.
summation sumowanie czasowe (w czasie)
temporary chwilowy, przejlciowy, tyniczasowy
tendon Scipgno; Golgi t. organ narzqd Sciqgnisty
Golgiego, aparat Golgiego, receptor Sciggnowy
Golgiego; t. reflex odruch Sciggnowy
tenotomy przecipcie Sciggna; tenotomize przeciqc
Sciggno
terminal zakonczenie; koncowy, kresowy; nerve t.
zakonczenie nerwowe; t. bulb zakohczenie
synaptyczne; t. depolarization depolaryzacja
zakonczen wl6kna czuciowego; t. sensitivity
wrazliwoSc kresowa (maksymalna)
synapse synapsa, styk nerwowy
synaptic synaptyczny; s. cleft szczelina synaptycz-
n a ; s. delay opoinienie synaptyczne; s. fuzz
coat wySci6lka synaptyczna; s. knobs (syn.
end bouttons) guziczki synaptyczne, koncowe;
s. relay lqcze synaptyczne, synaptyczna stacja
przekainikowa; s. vesicle pgcherzyk synaptycz-
ny; s. web (syn. subsynaptic web) utkanie podsy-
naptyczne (subsynaptyczne)
synchronization synchronizacja
syndrome zesp61 (objawbw), syndrom
synergic sprzymierzony, wspbldzialajqcy, stowarzy-
szony, synergiczny; s. muscle migsien sprzy-
mierzony (wsp61.dzialajqcy, synergicmy); s.
muscle group grupa migSni sprzymierzonych
(synergicznych)
synergist wsp6ldzialajqcy; s. inuscle migsien wspbt-
dzialajqcy
system uklad, system; nervous s. uklad nerwowy
systemic ukladowy, og6lnoustrojowy, systemowy;
s. blood pressure cisnienie tgtnicze krwi
test pr6ba, sprawdzenie, test; prbbowae, sprawdzac;
testing stimulus bodziec sprawdzajqcy
tetanic tgzcowy; t. contraction skurcz tgzcowy;
t. convulsions drgawki teicowe; t. stimulation
draznienie teicowe
tetanize pobudzic (migsien) d o skurczu tpzcowego
tetanus tgzec; draznienie tgicowe; skurcz tqzcowy;
t. toxin (syn. tetanotoxin) tetanotoksyna, jad
tgzca
thalamus wzg6rze (wzrokowe)
thalamic wzgbrzowy, talamiczny; t. animal zwierzg
wzgorzowe; t. diffuse projection system wzg6-
rzowy uklad projekcji rozlanej (niespecyficznej)
thanatosis odruch pozornej Smierci
theta teta, 8 ; theta rhythm czynnoS6 teta, rytm teta
thirst pragnienie; t. drive napgd pragnieniowy
threshold (syn. limen) pr6g (pobudliwoSci); differ-
ential t. pr6g r6znicy (bodicow); t. element
element progowy; t. level (of potential) pro-
gowy poziom (potencjalu); t. of excitation
pr6g pobudzenia; t. stimulus bodziec progowy
time czas; ustawiaC w czasie; t. base podstawa
czasu; t. conditioning warunkowanie n a czas;
t. constant stala czasu, stala czasowa; t. course
przebieg w czasie; t. scale skala czasu; t. to
summit czas narastania; timing uklad w czasie;
odrnierzajqcy czas
32 TONE

tone ton; napiecie; muscular t. napiecie migSniowe; electrical t. przekazywanie (przekainictwo)

vagal t. napigcie nerwu blednego, wagotonia elektryczne; synaptic t. przekazywanie (prze-
tonic Srodek pobudzajqcy; napigty, toniczny; kainictwo) synaptyczne
pobudzajqcy; ciqgly; t. activity czynnoS6 transmit przekazywat; transmitting przekazujwy;
ciqgla; t. contraction skurcz toniczny, skurcz chemically transmitting synapse synapsa o prze-
ciqgly ; t. inhibition hamowanie ciqgle (toniczne); kainictwie chemicznym; electrically transmitting
t. movement ruch ciqgly (tonicmy); t. muscle synapse synapsa o przekahictwie elektrycznym
migsieli powolny (toniczny); t. reflex odruch transmitter (syn. mediator) przekainik, mediator;
ciqgly (toniczny) t. substance substancja przekainikowa (prze-
touch dotyk, dotykac; t. reflex odruch na bodziec kazujqca); t. potentiality zdolnoSC przekazy-
dotykowy wania (synaptycznego)
trace Slad, linia, zapis; Sladowy; faint t. nikly transport transport, przenoszenie; axonal t. trans-
Slad, cienka linia; memory t. Slad parnigciowy; port aksonowy
t. conditioning warunkowanie Sladowe transsituational przechodni, miedzysytuacyjny
track Slad; electrode t. Slad elektrody transsynaptic transsynaptyczny, poprzez synapse;
tracking Sledzenie; Sledzqcy; t. movement ruch t. electrical coupling sprzgienie elektryczne
Sledzqcy (galek ocznych) poprzez synapse, synaptyczne sprzgienie elek-
tract droga, szlak, pasmo; olfactory t. pasmo tryczne
wvhowe; optic t. szlak wzrokowy; pasmo traumatic traumatyczny, urazowy; t. fixation
wzrokowe utrwalenie traumatyczne
traffic ruch; t. of impulses przebieg impuls6w tremor drienie; intention t. drzenie zarniarowe
train ciqg, szereg; Cwiczyt, trenowac, ksztalcit; trial pr6ba, doswiadczenie prbbne
impulse t. ciqg (szereg) impulsbw; trained trialand-error learning uczenie (sie) metodq prbb
movement ruch wytwiczony i blpdbw
training Cwiczenie, trenowanie, trening; reflex t. trigger wyzwalacz, spust, uklad spustowy; wyzwa-
trenowanie odruchu lac; Schmitt t. uklad spustowy Schmitta;
transcortical przez korq, biegnqcy przez korq, t. feature cecha wyzwalajqca; t. stimulus bodziec
skroikorowy wyzwalajqcy; triggered pulse impuls wyzwa-
transducer przetwornik; t. action czynnoSt prze- lany; triggered time base wyzwalana podstawa
twornikowa czasu
transfer transfer, przeniesienie, przekaz; przenosit; tripping wyzwalanie; spindle t. wyzwalanie wrzecion
bilateral t. transfer skrzyiowany; ionic t. trophic odiywczy, troficzny; t. influence wplyw
przenoszenie jonbw; negative t. transfer ujemny; troficzny t. sore owrzodzenie troficzne, rana
positive t. transfer dodatni troficzna
transient zjawisko przejiciowe; przebieg nieustalo- trophotropic zone (W. R. Hess) strefa trofotropowa,
ny; pojedyncza fala (EEG); kr6tkotrwdy zespbl; strefa mechanizm6w odiywczych (podwzg6rza)
przejiciowy, nieustalony; computer of average (cf ergotropic zone)
transients maszyna matematyczna do uirednia- twilight vision (syn. night vision, scotopic vision)
nia przebieg6w nieustalonych; t. memory widzenie o zmroku, widzenie zmierzchowe,
pamigc przejSciowa widzenie skotoptyczne
transit (J. Konorski) przekazywat; przekainikowy; twitch skurcz (pojedynczy), szarpni~cie;t. muscle
t. field pole przekainikowe migsien szybki; t. tension napigcie skurciowe
transit-exit field (J. Konorski) pole przekainikowo- two-factor theory teoria dwuczymikowa; t. t.
, wyjiciowe of learning teoria dw6ch proces6w uczenia (sig)
transitional przechodni, przemijajqcy; t. cortex type typ; type I conditioning (S. Miller, J. Ko-
kora przechodnia norski) warunkowanie typu pierwszego, warun-
transmembrane skroiblonowy; t. potential potencjal kowanie klasyczne; type I1 conditioning (S.
skroSMonowy Miller, J. Konorski) warunkowanie typu dru-
transmission przekazywanie, przekainictwo; chemi- giego, warunkowanie instrumentalne (sprawcze)
cal t. przekazywanie (przekainictwo) chemiczne;
SUR (C. L. Hull) reakcja wrodzona, reakcja bez-
warunkowa
UCR, UR, unconditioned reflex (response) odruch
bezwarunkowy, reakcja bezwarunkowa, UR
UCR, UR, RU, uncoditioned response (reflex)
reakcja (odruch) bezwarunkowa, UR
USC, US, unconditioned stimulus bodziec bezwa-
runkowy, US
U-fibers wl6kno U, wlokna lukowate iqczqce
korg sqsiednich zakqtbw
Umwelt (Ger.) (J. von UexkiiN) Swiat otaczajqcy,
ta czgSc Swiata zewngtrznego (Aussenwelt),
kt6ra ma znaczenie dla danego organizmu
i dziala na jego receptory
unavoidable nieunikniony, nieuchronny; u. shock
uderzenie nieuchronne, bodziec bblowy elek-
tryczny
unconditional (syn. unconditioned) bezwarunkowy ;
u. reflex odruch bezwarunkowy, UR; u. res-
ponse reakcja bezwarunkowa, UR
unilateral jednostronny, po jednej stronie ciaia
unipolar (syn. monopolar) jednobiegunowy
unit jednostka; pojedyncza kom6rka nerwowa,
neuron; myotatic u. jednostka miotatyczna,
motor u. jednostka ruchowa (C. S. Sherrington),
neuron ruchowy wraz z unerwionymi przezen
wlbknami mipSniowymi; nerve u. jednostka
(element) nerwowa; neural u. jednostka neural-
vacuum activity (syn. Leerlaufreaction) reakcja
upustowa; reakcja wystgpujqca pomimo braku
bodica wyzwalajqcego
vacuum tube lampa pr6iniowa; v. t. voltmeter
woltomierz lampowy
vagal dotynqcy nerwu bbdnego, wagalny;
v. tone wagotonia, wzbudzenie parasympatyczne
vagomimetic wywolujqcy objawy pobudzenia nerwu
blgdnego
Vagusstoff (Ger.) (0.Loewi) substancja nerwu
blgdnego
variable zrnienna; zmienny, podlegajacy zmianom;
dependent v. zmienna zaleina, reakcja; inde-
pendent v. zmienna niezaleina (moie to by6
h e n n a S lub zmienna 0); intervening v.
zmienna wdana (wtrqcona); 0 v. fiienna 0,
organizm, czynniki wewnpme organizmu,
na (kom6rka lub wl6kno); off-unit neuron
wylqczeniowy, jednostka wylqczeniowa; on-
unit neuron wlqczeniowy, jednostka wlqcze-
niowa; sensory u. jednostka czuciowa; standard
u. (stat.) jednostka standardowa (standary-
zowana)
unitary jednostkowy; u. EPSP jednostkowy EPSP,
jednostkowy pobudzeniowy potencjal postsy-
naptyczny; u. action potential potencjai czynnoi-
ciowy jednostkowy
unmyelinated (syn. non-medullated) bezrdzenny,
niemielinowany; u. fiber wl6kno niemielino-
wane (bezrdzenne, nagie, szare)
unpolarizable niepolaryzujqcy (sig); u. electrode
elektroda niepolaryzujtpxi (sig)
unpolarized niespolaryzowany
unspecific nieswoisty, niespecyficzny; u. afferent
system nieswoisty uHad czuciowy
UR, UCR, unconditioned response (reflex) reakcja
(odruch) bezwarunkowa, UR
US, uncoditioned stimulus bodziec bezwarunkowy,
us
use uiywanie, uiycie; uiywak; excess u. nadmierne
uiywanie, wzrnoione uiycie; law of u. (syn.
law of exercise, law of frequency) prawo Cwi-
czenia
utilization time czas uzyteczny
czynniki organizmalne; R v. zmiema R, re&-
cja; S v. zmiema S, bodziec lub sytuacja
variable interval reinforcement, VI (syn. aperiodic
reinforcement, random reinforcement) wzrnac-
nianie aperiodyczne, wzmacnianie miennookre-
sowe, VI
variable ratio reinforcement, VR wzmamianie
zmiennostosunkowe, wzmacnianie w zmiemej
proporcji, VR
vasomotor naczynioruchowy; v. reflex odruch na-
czynioruchowy; v. center oSrodek naczynio-
ruchowy
vegetative wegetatywny, autonomiczny; v. nervous
system wegetatywny uklad nerwowy, autono-
miczny uklad nerwowy
vesicle pechenyk; synaptic v. pecherzyk synaptyczny
34 VIR, VARIABLE INTERVAL REINFORCEMENT
VIR, variable interval reinforcement wzmacnianie
zmiennookresowe, wzmacnianie aperiodyczne
vigilance czuwanie, czujnoSC
visceral trzewny, trzewiowy ; v. drive n a ~ trzewny,
d peripheral v. widzenie obwodowe;
poppd trzewny; v. nervous system trzewiowy
uklad nerwowy (bezkrpgowc6w); v. sense czucie
trzewiowe
visceromotor trzewioruchowy; v. response reakcja
trzewioruchowa
vision wzrok, widzenie; binocular v. widzenie
obuoczne; central v. widzenie Srodkowe;
cyclopean v. widzenie cyklopowe; daylight v.
(syn. photopic v.) widzenie dzieme, widzenie
fotoptyczne; foveal v. widzenie plamkowe;
monocular v. widzenie jednooczne; night v.
wake obudziC, przebudziC sip
wakeful przebudzony, czuwajacy
wakefulness czuwanie, przytomnoSC
Wallerian degeneration zwyrodnienie wallerowskie,
zwyrodnienie wt6rne
warming-up rozgrzewka; w. effect zjawisko roz-
grzewki; w. trial pr6ba wstgpna
warn ostrzegak
warning ostrzeienie; ostrzegajqcy; w. signal bodziec
Z score (syn. standard score) wynik standaryzowany
zone pas, strefa; ergotropic z. (W. R. Hess) strefa
ergotropowa, strefa mechanim6w aktywacji;
(syn. twilight v., scotopic v.) widzenie zrnierz-
chowe, widzenie o zmroku, widzenie skotop-
tyczne; paracentral v. widzenie okolo8rodkowe;
visual wuokowy; v. cortex kora wzrokowa;
v. evoked response (syn. visually evoked response)
wzrokowa odpowiedi wywolana
volley salwa; preganglionic v. salwa impulsbw
przedzwojowych; v. of impulses salwa irnpuls6w
volume objqtoic; v. conductor przewodnik prze-
strzenny
voluntary dowolny; v. movement ruch dowolny
VRR, variable ratio reinforcement wzmacnianie
zmiennostosunkowe, wzmacnianie w zrniennej
proporcji
ostrzegawczy, sygnai ostrzegAway, warunkowy
bodziec obronny
wave fala; brain waves fale m6zgu; spike and w.
complex (EEG) zespbi iglicy i fali
Wedensky effect (syn. Wedensky inhibition) harno-
wanie Wwiedenskiego
white matter istota biala
white noise bialy szurn
withdrawal wycofanie siq, cofnipcie; w. response
reakcja cofnipcia
trophotropic z. ( W. R. Hess) strefa trofo-
tropowa, strefa mechanizm6w odiywczych
 ERRATUM

Page 5, column 2, line 7:

instead of uczuciowy should be czuciowy.

4cra Neurobiol. Exp. 1971, Suppl. 2.