Tài Liệu Ôn Thi Group

BÀI GIẢNG: VAI TRÒ VÀ ỨNG DỤNG CỦA VI SINH VẬT

CHUYÊN ĐỀ: SINH HỌC VI SINH VẬT
MÔN: SINH HỌC 10
GIÁO VIÊN: NGUYỄN ĐỨC HẢI

MỤC TIÊU

✓ Phân tích được vai trò của VSV trong đời sống con người và trong tự nhiên.
✓ Trình bày được cơ sở khoa học của việc ứng dụng VSV trong thực tiễn.
✓ Trình bày được một số ứng dụng VSV trong thực tiễn.
✓ Phân tích triển vọng công nghệ VSV trong tương lai.
✓ Kể tên được một số ngành nghề liên quan đến công nghệ VSV và phát triển của ngành nghề đó

I. VAI TRÒ CỦA VI SINH VẬT

Lợi ích Tác hại

Đối với tự nhiên: - Gây ra nhiều bệnh nguy hiểm ở người.
+ Phân giải chất thải, xác sinh vật thành chất - Gây bệnh cho vật nuôi, cây trồng.
khoáng, tăng độ màu mỡ của đất , đảm bảo vòng - Gây hỏng thực phẩm, đồ dùng.
tuần hoàn vật chất trong tự nhiên. - Gây tắc nghẽn đường ống, cản trở
+ VSV tự dưỡng tạo ra O2 và chất dinh dưỡng hoạt động sản xuất.
cung cấp cho các sinh vật dị dưỡng.
+ Cộng sinh với nhiều loài sinh vật, đảm bảo sự
tồn tại và phát triển của loài đó trong tự nhiên.
Đối với con người:
+ Làm giảm ô nhiễm môi trường.
+ Tăng cường miễn dịch, tiêu hóa, tổng hợp
chất,…
+ Sử dụng trong chế biến thực phẩm, thuốc,
vitamin,… quy mô công nghiệp.

II. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA VSV

1 Cơ sở khoa học

Dựa trên đặc điểm sinh học của VSV:

T
E

- Kích thước hiển vi.

N
I.

- Sinh trưởng nhanh, phát triển mạnh.

H
T
N

- Tổng hợp và phân giải các chất nhanh.

O
U

- Đa dạng về di truyền.
IE
IL

- Phổ sinh thái và dinh dưỡng rộng.

A
T

1
https://TaiLieuOnThi.Net
 Tài Liệu Ôn Thi Group

2 Một số thành tựu hiện đại của công nghệ vi sinh

Trong trồng trọt

Trong chế biến thực phẩm

- Khả năng phân giải ngoại bào của vi sinh vật được ứng dụng trong công nghiệp chế biến thực phẩm.

Vi khuẩn Corynebacterium glutamicum được sử để sản xuất mì chính (bột ngọt)

T
E
N

Nấm men saccharomyces cerevisiae Vi khuẩn lactic (lactobacillus casei)

I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A

Nấm mốc tương (aspergillus oryzae)

T

2
https://TaiLieuOnThi.Net
 Tài Liệu Ôn Thi Group

Trong y học

- Sản phẩm trao đổi chất ở VSV được ứng dụng trong sản xuất thuốc kháng sinh, vaccine, amino acid,
protein đơn bào, hormone, probiotics và nhiều chế phẩm sinh học khác.
- Chẩn đoán bệnh bằng kĩ thuật PCR.

Trong xử lí chất thải

- Vi khuẩn có khả năng hấp thụ và phân giải nhiều hợp chất, chất thải, chất độc hại, kim loại nặng,…
→ Ứng dụng trong xử lí ô nhiễm môi trường (Xử lí rác thải, nước thải,…)

T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T

3
https://TaiLieuOnThi.Net
 Tài Liệu Ôn Thi Group

III. MỘT SỐ THÀNH TỰU VÀ TRIỂN VỌNG CỦA CÔNG NGHỆ VSV TRONG TƯƠNG LAI
Thành tựu

- Công nghệ VSV được ứng dụng rộng rãi và đạt được những thành tựu vô cùng to lớn, ngày càng có ảnh
hưởng sâu rộng đến mọi mặt của đời sống con người.
- Đóng vai trò then chốt trong công nghệ VSV là công nghệ lên men và công nghệ thu hồi sản phẩm.

Triển vọng

- Tạo ra các sản phẩm sạch, an toàn với môi trường và phát triển bền vững.
- Phát triển nhiều ngành nghề có liên quan và mở ra nhiều cơ hôi nghề nghiệp trong tương lai.
- Sản xuất pin nhiên liệu vi sinh vật (microbial fuel cell) để làm chỉ thị đánh giá nhanh nước thải bằng cách
dựa vào dòng điện sinh ra để đánh giá cường độ quá trình trao đổi chất của vi sinh vật và qua đó phản ánh
thành phần môi trường đầu vào.
- Tạo giống VSV bằng công nghệ DNA tái tổ hợp, tạo đột biến định hướng, chỉnh sửa gene, phân lập gene.
- Sử dụng công nghệ chuyển gene để sản xuất các chế phẩm sinh học, nhờ vào khả năng sinh trưởng nhanh,
chuyển hóa mạnh của VSV.
- Sử dụng công nghệ Nano Bioreactor (là sự kết hợp giữa vật liệu sinh học và máy sục khí nano) để xử li
nước thải bằng cách thúc đẩy quá trình tự làm sạch của môi trường thông qua việc phát huy tối đa khả năng
phân giải các chất bẩn, độc hại của các VSV có sẵn trong môi trường.
T

- Bảo quản giống VSV bằng công nghệ làm lạnh sâu.
E
N

- Lên men quy mô lớn, thu hồi sản phẩm bằng cách tăng tính đồng bộ hóa, ứng dụng sử dụng công nghệ 4.0
I.
H

trong kiểm soát, điều khiển quá trình lên men, tự động hóa các khâu.
T
N
O
U
IE
IL
A
T

4
https://TaiLieuOnThi.Net
 Tài Liệu Ôn Thi Group

Các ngành nghề trong tương lai

- Sự phát triển của công nghệ vi sinh vật kéo theo sự xuất hiện và phát triển của nhiều ngành nghề có liên
quan, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới đầy hứa hẹn trong tương lai ở nhiều lĩnh vực như:
+ Công nghiệp thực phẩm.
+ Công nghiệp dược phẩm.
+ Y tế
+ Môi trường.
…

Giải thích vì sao các sinh vật nhân sơ mặc dù có kích thước nhỏ bé và cấu tạo đơn
giản nhưng lại có vai trò “khổng lồ” đối với Trái Đất và sự sống?

- Sinh vật nhân sơ có những đặc điểm:

+ Sinh trưởng nhanh.
+ Phát triển mạnh.
+ Hình thức dinh dưỡng đa dạng.
+ Quá trình tổng hợp và phân giải các chất
có nhiều lợi ích.
→ Là mắt xích quan trọng đảm bảo sự tuần
hoàn vật chất trong tự nhiên.

Giải thích vì sao việc chuyển sang trồng đậu nành trên mảnh đất đã
trồng khoai trước đó lại có tác dụng duy trì hàm lượng nitrogen trong đất?

Trong rễ cây đậu nành có vi khuẩn cộng sinh

(Vi khuẩn Rhizobium) sống cộng sinh.
Chúng có khả năng cố định N2 trong không
khí thành NH3 làm giàu đạm cho đất.
→ Việc chuyển sang trồng đậu nành trên
mảnh đất đã trồng khoai trước đó lại có tác
dụng duy trì hàm lượng nitrogen trong đất.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T

5
https://TaiLieuOnThi.Net