Professional Documents
Culture Documents
Histologia - W Pytaniach I Odpowiedziach
Histologia - W Pytaniach I Odpowiedziach
HISTOLOGICZNA
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
1
1. Z jakich dwóch podstawowych elementów zbudowana jest tkanka?
Tkanka zbudowana jest z komórek i istoty międzykomórkowej.
11. Co znaczy się, wycinki tkankowe pobiera się z organizmu: a) post mortem,
b) intraoperationem?
a) po śmierci
b) w czasie operacji
12. Na jaką grubość tnie się skrawki tkankowe w mikroskopii świetlnej, a na jakie w
elektronowej?
2
W mikroskopii świetlnej skrawki mają grubość 10 mikrometrów, zaś w elektronowej 0,1
mikrometra.
15. W jakim medium zatapia się tkanki w celu nadania im konsystencji do skrojenia?
W parafinie (mikroskopia świetlna) lub w żywicy epoksydowej (mikroskopia elektronowa).
18. Wymień w punktach kolejne procedury jakim poddaje się pokrojone parafinowe skrawki
aż to etapu przykrycia szkiełkiem nakrywkowym.
- usuwanie parafiny ze skrawków
- barwienie struktur tkankowych np. metodą H-E
- opłukanie skrawków z nadmiaru barwnika
- odwodnienie skrawka w etanolu i prześwietlenie w ksylenie
- zamknięcie skrawka pomiędzy szkiełkiem podstawowym a nakrywkowym w balsamie
kanadyjskim
19. W jakich mediach zatapiamy i kroimy pobrane wycinki narządowe? Sprecyzuj, na jaką
grubość tniemy skrawki do analizy w mikroskopie świetlnym?
- utrwalacze np. kwas octowy, etanol, metanol, kwas pikrynowy
- parafina lub żywica epoksydowa
- kroi się tkanki na mikrotomie
- barwniki np. hematoksylina i eozyna
- odwadnianie w alkoholu
Skrawki tniemy na grubość 10 mikrometrów.
3
20. Jakie dwie zalety ma przygotowywanie skrawków metodą mrożeniową?
- jest to szybka metoda
- w tej metodzie tłuszcze nie są wypłukiwane
29. Jakimi barwnikami barwi się skrawki przeznaczone do oglądania pod mikroskopem
elektronowym?
- czterotlenek osmu
- cytrynian ołowiu
4
32. Podaj przykłady barwników: a) kwasowych, b) zasadowych, c) specjalnych.
a) eozyna
b) hematoksylina
c) Sudan III, czterotlenek osmu
5
CYTOLOGIA
KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
1. Jakie funkcje życiowe spełnia każda żywa komórka?
- odżywianie
- pobudliwość
- praca mechaniczna, fizyczna, chemiczna
- rozmnażanie
Organella niebłoniaste:
- centriole
- cytoszkielet
- proteasomy
7. Ile % wszystkich błon komórki stanowi błona komórkowa, a ile przypada na błony śródkomórkowe?
Błona komórkowa stanowi od 2% do 5% wszystkich błon komórki. Na jej błony śródkomórkowe przypada
95-98% wszystkich błon.
25. Jakie rodzaje lipoprotein wyróżniamy? Zacznij od tych o najmniejszej gęstości. Przy dwóch z nich zaznacz,
która frakcja jest potocznie określana jako dobry, a która jako zły cholesterol.
- VLDL – (bardzo niskiej gęstości)
- LDL – „zły cholesterol” (niskiej gęstości)
- IDL (średniej gęstości)
- HDL – „dobry cholesterol” (wysokiej gęstości)
28. Co może swobodnie przenikać przez błony, a dla jakich substancji są one nieprzepuszczalne?
Swobodnie przez błony przenikają: tlen, dwutlenek węgla, azot, woda, mocznik, etanol, glicerol.
Nieprzepuszczalne są dla dużych cząsteczek np. białek.
30. Co i za pomocą jakich białek transportowane jest przez błony na drodze dyfuzji biernej i ułatwionej? Skąd
bierze się energia do tego procesu?
W ten sposób transportowane są przez białka kanałowe i nośnikowe jony nieorganiczne oraz niewielkie
cząsteczki. Energia do tego procesu bierze się z gradientu (różnicy) stężeń.
32. Pod wpływem jakich czynników mogą otwierać się białka kanałowe?
- pod wpływem czynniki mechanicznego
- pod wpływem ligandu
- pod wpływem zmiany ładunku elektrycznego błony
33. Jak nazywają się kompleksy białkowe biorące udział w czynnym transporcie przez błony? Jakie jony są w ten
sposób transportowane?
Są to pompy cząsteczkowe ulokowane w błonie komórkowej. Transportowane są w ten sposób jony sodu, potasu,
wodoru, wapnia.
35. W których kierunkach i ile jonów Na+ i K+ jest transportowane w wyniku działania ATP-azy Na+,K+?
Transportowane są 3 jonu sodu na zewnątrz i 2 jony potasu do wewnątrz.
36. Co to są transportery ABC? Jaką cechę nadają one komórce? Co transportują i gdzie najczęściej występują?
Są to pompy cząsteczkowe umieszczone w błonie komórkowej komórek struktur wchodzących w skład barier
krew-narządy (w szczególności). Nadają komórkom cechę oporności wielolekowej, MDR. Ich zadaniem jest
wypompowywanie z komórki wszelkich szkodliwych i obcych chemicznie dla niej związków: ksenobiotyków, w
tym także leków, toksyn.
38. Co to jest fuzja błon? Kiedy może zachodzić? Dzięki jakim białkom zachodzi?
Jest to zlanie się błon komórki z błonami np. pęcherzyków wydzielniczych (egzocytoza) lub z błonami
drobnoustrojów (endocytoza). Zachodzi dzięki białkom: na błonie pęcherzyka –
v-SNARE i na błonie komórki docelowej – t-SNARE.
40. Jakie są losy pęcherzyków transportujących podczas endocytozy przez błonę konwencjonalną?
Pęcherzyki te fuzują z lizosomami i ich zawartość jest trawiona.
II podział:
- endocytoza przez błonę konwencjonalną
- endocytoza przez błony kaweoli i tratew
Co to są koatomery?
Białkowe kompleksy zbudowane z białek COP biorące udział w powstawaniu pęcherzyków w procesie
wydzielania konstytutywnego z powierzchni aparatu Golgiego.
Co to jest recyrkulacja błon? Jak inaczej ją nazywamy? Których organelli nie obejmuje ten proces?
Recyrkulacja błon (przepływ błon) jest to krążenie fragmentów błon pomiędzy błoną komórkową, siateczką
śródplazmatyczną, aparatem Golgiego, lizosomami i endosomami. Proces ten nie obejmuje błon mitochondriów i
peroksysomów.
Co to są cząsteczki sygnałowe? Jak je inaczej nazywamy? Podaj ich przykłady. Przez co są wytwarzane?
Są to cząsteczki, które przekazują komórce sygnał, informację. Nazywamy je inaczej informatorami I rzędu lub
informatorami pierwotnymi. Są nimi: hormony, neurotransmittery, cytokiny, składniki pożywienia. Wytwarzane są
przez np. przez komórki gruczołowe.
Do czego może doprowadzić duże stężenie jonów Ca2+ w cytosolu i mitochondriach komórki?
Może doprowadzić do apoptozy.
Jak nazywa się białko występujące we wnętrzu gładkiej siateczki śródplazmatycznej wiążące wapń?
Jest nim kalsekwestryna.
Jakie rodzaje transportu z powierzchni trans aparatu Golgiego wyróżniamy? Jakie białka biorą udział w
poszczególnych typach transportu?
- transport konstytutywny – koatomery
- transport wybiórczy – klatryna
Ile % materiału genetycznego komórki znajduje się w jądrze komórkowym? Gdzie znajduje się pozostała jego
ilość?
99% materiału genetycznego znajduje się w jądrze komórkowym, zaś pozostała jego ilość znajduje się w
mitochondriach w postaci mtDNA.
Jaką formę może przybrać jądro komórkowe komórki, która uległa zwyrodnieniu?
- kariopiknozy
- kariolizy
- karioreksis
Co to jest chromosom?
Jest skondensowana postać materiału genetycznego pojawiająca się w czasie mitozy.
Co to jest kinetochor?
Jest to otoczka białkowa centromeru chromosomu, do której przyczepiają się mikrotubule wrzeciona
podziałowego w czasie mitozy.
Co to jest kariogram?
Jest to obraz zespołu chromosomów uszeregowanych według wielkości i położenia centromeru, na podstawie
którego analizujemy ilość i budowę chromosomów mitotycznych.
Jakie komórki wykorzystuje się do sporządzania kariogramu i dlaczego? Czym je się pobudza do podziałów?
Wykorzystuje się do tego celu limfocyty, ponieważ intensywnie się dzielą. Pobudza się je do podziałów
fitohemaglutyniną lub lektyną.
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
1. Jakie są trzy sposoby wzrostu narządów i całego organizmu?
Wzrost poprzez:
- proliferację komórkową (rozrost), czyli zwiększenie ilości komórek przez ich podziały mitotyczne
- przerost (hipertrofię), czyli zwiększenie masy i objętości komórek
- akrecję, czyli zwiększenie masy i objętości istoty międzykomórkowej
2. W jakim okresie życia zwierzęcia, wzrost jego ciała odbywa się głównie przez proliferację komórkową?
W okresie zarodkowym i płodowym oraz po urodzeniu do momentu pokwitania.
5. Co to jest interfaza?
Jest to wspólna nazwa dla fazy, G1, S i G2 komórki.
7. Co to sa protoonkogeny?
Są to geny cyklu komórkowego, których białkowe produkty inicjują cykl komórkowy.
8. Co to są geny supresorowe?
Są to te geny cyklu komórkowego, których białkowe produkty hamują cykl komórkowy.
9. Co oznacza CDK?
Są to białkowe kinazy zależne od cyklin – enzymy, które sa produktami protoonkogenów.
10. W której fazie cyklu komórkowego komórka „podejmuje decyzję” o podziale? Co dzieje się oprócz tego w
tej fazie?
W fazie G1. W tej fazie zachodzi też intensywna synteza makrocząsteczek (RNA i białek), co zwiększa masę
komórki. Zachodzi tutaj też replikacja DNA.
11. Na czym polega aktywacja kinazy białkowej – CDK fazy S? Co się w wyniku tego dzieje?
Polega to na połączeniu kinazy z białkami – cyklinami fazy S. W wyniku tego inicjowana jest synteza DNA,
czyli wejście komórki w fazę S.
14. Mutacja genu dla którego białka hamującego cykl komórkowy występuje przy 50% nowotworów
złośliwych?
Mutacja genu dla białka p53 prowadzi do niekontrolowanych podziałów komórek.
30. W jaki sposób można pobudzać komórki nabłonkowe naskórka do proliferacji i różnicowania?
Do proliferacji za pomocą TGFα a do różnicowania za pomocą TGFβ.
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
1
1. Jakimi dwiema innymi nazwami określa się tkankę nabłonkową?
- tkanka graniczna
- nabłonek
5. Za pomocą jakiej struktury tkanki nabłonkowej nabłonek łączy się z leżącą pod nim tkanką
łączną?
Za pomocą błony podstawnej.
7. Z jakich warstw składa się błona podstawna? Z czego składają się poszczególne warstwy?
- blaszka jasna (wypustki komórek nabłonkowych, glikoproteiny – lamina, białka – nidogen,
BM40, fibuliny, proteoglikany – perlekan i agryna)
- blaszka gęsta (kolagen typu IV)
2
- warstwa włókienek i makrocząsteczek kolagenowych (kolagen typu VII)
9. Co to są włókienka kotwiczące?
Są to makrocząsteczki kolagenu typu VII, które przytwierdzają błonę podstawną i nabłonek
do tkanki łącznej.
11. Jakie struktury mogą znajdować się na wolnych powierzchniach komórek nabłonkowych,
a jakie na ich powierzchni podstawnej?
Na wolnej powierzchni:
- mikrokosmki
- rzęski
- stereocylia
- kinetocylia
Na powierzchni podstawnej:
- wgłobienia
- hemidesmosomy (półdesmosomy)
12. Podaj przykłady komórek, które mają na swoich powierzchniach mikrokosmki? Jaka jest
funkcja tych struktur?
- komórki nabłonka jednowarstwowego walcowatego jelita cienkiego
- komórki nabłonka jednowarstwowego sześciennego kanalika I rzędu nerki
Mikrokosmki znacznie zwiększają powierzchnię chłonną komórki.
15. Co to są rzęski i podaj miejsca ich występowania? Ile rzęsek może być na jednej komórce
nabłonka?
3
Rzęski są to ruchome wypustki niektórych rodzajów komórek nabłonkowych wyściełających
np. jajowód czy tchawicę. Na jednej komórce nabłonkowej może być do 300 rzęsek.
22. Narysuj i podpisz schemat budowy połączenia zamykającego (ścisłego). Gdzie tego typu
połączenia występują najobficiej?
Połączenia te występują pomiędzy komórkami nabłonka w ich wierzchołkowych częściach w:
- nabłonku pęcherza moczowego
- nabłonku kanalika I rzędu nerki i pętli nefronu
- nabłonku kosmka jelitowego
Patrz: Rys. 2A4C
24. Jakie białko (rodzaj cząsteczki adhezyjnej) spaja komórki w obwódce zwierającej?
4
Białkiem tym jest kadheryna.
27. Jaka jest budowa synapsy elektrycznej? Co jest przez nią transportowane? Gdzie
występuje? Narysuj i podpisz jej schemat.
Synapsa elektryczna (połączenie komunikujące jonowo-metaboliczne, połączenie typu
neksus, połączenie szczelinowe) składa się z 6 podjednostek białka koneksyny tworzących
kompleks białkowy zwany koneksonem, w środku którego znajduje się kanał.
Transportowane są przez nią jony nieorganiczne oraz związki drobnocząsteczkowe.
Występuje pomiędzy komórkami nerwowymi, komórkami mięśniowymi gładkimi i
komórkami mięśnia sercowego.
Patrz: Rys. 2A4D
5
33. Jakimi innymi dwiema nazwami określamy nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy?
- nabłonek rzekomowielowarstwowy
- nabłonek wieloszeregowy
34. Jak w poszczególnych typach nabłonków układają się jądra ich komórek?
- nabłonek płaski – jądra są owalne, wydłużone i leżą równolegle do powierzchni nabłonka
- nabłonek sześcienny – jądra są okrągłe i zazwyczaj leżą w środku komórki
- nabłonek walcowaty – jądra są owalne, wydłużone i leżą w prostopadle do powierzchni
nabłonka
35. Scharakteryzuj budowę nabłonka jednowarstwowego płaskiego? Gdzie występuje ten typ
nabłonka? Jakie są funkcje tego nabłonka? Czy w nabłonek ten wykazuje biegunowe ułożenie
cytoplazmy? Zrób rysunek tego nabłonka.
Składa się z jednej warstwy bardzo płaskich komórek, uwypuklonych miejscu występowania
również spłaszczonego, owalnego, leżącego równolegle do powierzchni jądra komórkowego.
Patrząc od góry komórki są kształtu wielobocznego.
Nabłonek ten występuje na tylnej powierzchni rogówki, wyścieła naczynia krwionośne i
chłonne jako tzw. śródbłonek, pokrywa błony surowicze (otrzewna, opłucna, osierdzie) jak
tzw. nabłonek surowiczy, występuje w nerce pokrywając kłębuszki nerkowe, wchodzi w skład
pęcherzyków płucnych.
Funkcje:
- funkcja filtracyjna
- funkcja dializacyjna
- bierny transport gazów (dwutlenku węgla oraz tlenu)
- transport substancji za pomocą transcytozy
Nabłonek ten nie wykazuje biegunowego ułożenia cytoplazmy.
Patrz: Rys. 2A4E
6
Występuje w przewodzie pokarmowym od żołądka do jelita grubego, w przewodach
wyprowadzających pewnych gruczołów, w jajowodzie i macicy.
Funkcje:
- funkcja wchłaniania
- funkcja wydzielania
Nabłonek ten wykazuje biegunowe ułożenie cytoplazmy. Nad jądrem znajdują się aparat
Golgiego, większość siateczki śródplazmatycznej gładkiej, pęcherzyki wydzielnicze i
endocytarne, zaś pod jądrem mitochondria oraz większość siateczki śródplazmatycznej
szorstkiej.
Patrz: Rys. 2A4G
40. Scharakteryzuj budowę nabłonka wielowarstwowego płaskiego? Gdzie występuje ten typ
nabłonka? Zrób rysunek tego nabłonka.
Składa się z wielu (6-20) warstw komórek, z których warstwa podstawna jest warstwą
komórek walcowatych, wyżej leżą komórki o kształcie sześciennym, zaś powierzchniowe
warstwy komórek są komórkami płaskimi. Pokrywa skórę, występuje w jamie ustnej, gardle,
przełyku, odbycie, pochwie oraz pokrywa przednią warstwę rogówki.
Patrz: Rys. 2A4J.
41. Od czego zależy liczba warstw komórek oraz grubość nabłonka wielowarstwowego
płaskiego? Od czego wywodzi się nazwa tego nabłonka?
Zależy od sił mechanicznych działających na nabłonek. Nazwa wywodzi się od tego, że ma
on wiele warstw i powierzchniowa warstwa komórek jest płaska.
7
45. Co to jest proces odnowy fizjologicznej?
Jest to proces polegający na odnowie tkanki nabłonkowej poprzez intensywne podziały
mitotyczne komórek najgłębiej leżących w nabłonku.
50. Jak nazywają się komórki ułożone w górnej części nabłonka przejściowego mające kształt
sześcienny w pęcherzu opróżnionym z moczu? Czy komórki te mają jedno, czy mogą mieć
więcej jąder?
Są to komórki baldaszkowate. Komórki te są jednojądrzaste.
8
- gruczoły pozanabłonkowe (egzoepitelialne)
58. Jakie trzy zasadnicze fazy rozróżniamy w wydzielaniu przez komórki gruczołowe?
- faza syntezy wydzieliny
- gromadzenie wydzieliny
- wyprowadzanie z komórki na zewnątrz
60. W których gruczołach znajdują się komórki mioepitelialne? Jak inaczej określamy te
komórki? Dzięki czemu maja one możliwość kurczenia się i jaka jest ich funkcja?
Znajdują się one w śliniankach, gruczole mlekowym, potowym i łzowym.
Inaczej są to komórki mięśniowo-nabłonkowe, mioidalne lub koszyczkowe. Kurczą się dzięki
obecnym w ich cytoplazmie filamentom aktynowym i miozynowym. Ich funkcją jest
opróżnianie odcinka wydzielniczego z wydzieliny i przesuwanie jej do światła przewodu
wyprowadzającego.
9
Odcinki wydzielnicze gruczołów monoptychijnych utworzone są z jednej warstwy komórek
(jednego pokładu), natomiast w przypadku gruczołów poliptychijnych buduje je kilka warstw
komórek. U ssaków przeważają monoptychijne.
67. Jakie jest biegunowe ułożenie składników cytoplazmy w komórce gruczołu cewkowego
lub pęcherzykowego?
Nad jądrem leżą aparat Golgiego, pęcherzyki wydzielnicze, większość siateczki
śródplazmatycznej a pod jądrem mitochondria.
69. Na czym polega wydzielanie przez komórkę gruczołową po jej pobudzeniu nerwowym?
Kiedy błona presynaptyczna synapsy zostanie zdepolaryzowana, otwierają się białka
kanałowe dla jonów wapnia, które przenikając do cytosolu powodują fuzję pęcherzyków
synaptycznych z neurotransmitterami w środku z błoną presynaptyczną włókna nerwowego i
uwalnianie ich do szczeliny synaptycznej, skąd neuroprzekaźniki łączą się z receptorami na
powierzchni komórki gruczołowej.
10
b) trwała zmiana budowy i funkcji nabłonka, np. pod wpływem dymu tytoniowego nabłonek
wielorzędowy dróg oddechowych przekształca się w nabłonek wielowarstwowy płaski.
Inaczej jest to transdyferencjacja.
72. Co to defensyny?
Są to własne antybiotyki organizmu skierowane przeciw drobnoustrojom a także przyciągają
granulocyty i nieaktywne komórki dendrytyczne.
11
TKANKA
ŁĄCZNA
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
Wymień funkcje tkanki łącznej właściwej.
- stanowi zrąb oraz ochronę mechaniczną dla innych tkanek i narządów
- łączy różne tkanki
- nadaje kształt narządom jako tkanka łączna ich torebek
- transportuje substancje odżywcze i metabolity
- broni organizm przez obcymi czynnikami: obcymi cząsteczkami, wirusami, bakteriami czy
obcymi komórkami
Jak nazywa się zarodkowa i płodowa postać wszystkich tkanek łącznych? Z jakiego listka
zarodkowego wywodzą się?
Jest to mezenchyma (tkanka łączna galaretowata) wywodząca się z mezodermy.
Co to są monomery proteoglikanów?
Są to kompleksy glikozaminoglikanów z białkiem.
Co to są elastocyty?
Jest to inna ogólna nazwa komórek wytwarzających elastynę.
Co to są desmozyna i izodesmozyna?
Są to poliaminokwasy powstałe z połączenia czterech sąsiednich cząsteczek lizyny w
elastynie.
Który składnik włókna sprężystego rozwija się wcześniej – elastyna czy mikrofibrylina?
Wcześniej rozwija się mikrofibrylina i pełni rolę sztancy nadającej elastynie formę włókna.
Które komórki tkanki łącznej właściwej są najliczniejsze i jaka jest ich funkcja?
Najliczniejsze są fibroblasty. Produkują one włókna oraz proteoglikany istoty
międzykomórkowej tkanki łącznej właściwej. Ponadto wydzielają kolagenazę i stromelizynę.
Jakie substancje uwalniane są z błon komórek tucznych? pil, pil i napił się
- leukotrieny (LT)
- interleukiny (IL)
- prostaglandyna PGD2
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
Co stanowi główną masę tkanki tłuszczowej?
Jej główną masę stanowią komórki, podczas gdy istota międzykomórkowa jest bardzo skąpa.
Co to jest resystyna?
Hormon wydzielany przez duże komórki tkanki tłuszczowej żółtej, co powoduje obniżenie
wrażliwości komórek organizmu na insulinę, co może być przyczyny cukrzycy typu 2.
Jaki hormon współdziała z leptyną w regulowaniu masy tkanki tłuszczowej i przez co jest
produkowany?
Jest nim hormon zagęszczający melaninę, MCH, produkowany przez podwzgórze.
TKANKA
CHRZĘSTNA
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
Do jakiego rodzaju tkanki łącznej zaliczana jest tkanka chrzęstna?
Do tkanek łącznych oporowych (podporowych).
Jak nazywa się struktura pokrywającą chrząstkę i z jakiej tkanki jest zbudowana?
Jest to ochrzęstna, zbudowana z tkanki łącznej właściwej włóknistej (zbitej, zwartej).
Co to są grupy izogeniczne?
Są to zgrupowania komórek chrzęstnych leżących blisko siebie, każda we własnej jamce
chrzęstnej.
Co syntetyzują chondrocyty?
- tropokolagen typu II
- glikozaminoglikany (GAG)
- białka
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Wydanie I 2008
Jakie funkcje spełnia tkanka kostna?
- stanowi ochronę dla narządów wewnętrznych
- ochrania narządy zmysłów
- funkcja podporowa
- bierny udział w ruchu
- pełni rolę dźwigni, do których przyczepiają się mięśnie
- stanowi bogaty rezerwuar wapnia
Z czego składa się tkanka kostna? Jaki jest procentowy udział jej poszczególnych elementów?
- komórki (osteoblasty, osteocyty, osteoklasty) – 5%
- istota międzykomórkowa: część organiczna (osteoid) – 25% i część nieorganiczna (sole
mineralne) – 60-70%
Jak dzielimy tkankę kostną? Co jest cechą charakterystyczną poszczególnych jej typów i
gdzie one występują?
- tkanka kostna grubowłóknista (splotowata). Cechuje się nieuporządkowanym,
nierównomiernym ułożeniem włókien kolagenowych, które zgrupowane są w różnym
kierunku. Jest w nie stosunkowo niewiele osteocytów. Tworzy szkielet ssaków w rozwoju
płodowym, a po urodzeniu występuje w miejscach przyczepu ścięgien do kości, w błędniku
kostnym, w szwach czaszki, w wyrostkach zębodołowych, w miejscach zabliźnionych złamań
oraz pojawia się w przebiegu wielu chorób kości.
- tkanka kostna drobnowłóknista (blaszkowata) dzieli się na: kość zbitą i kość gąbczastą.
Kość zbita buduje trzony kości długich oraz jako substancja korowa pokrywa powierzchnię
nasad kości długich oraz powierzchnię kości krótkich, płaskich i różnokształtnych. Kość
gąbczasta zbudowana jest z beleczek kostnych, pomiędzy którymi występuje szpik kostny
czerwony i znajduje się w wnętrzu nasad kości długich. Jej cechą charakterystyczną jest
uporządkowany, równoległy układ włókien kolagenowych w tzw. blaszkach kostnych,
pomiędzy którymi leżą jamki kostne z osteocytami w środku.
Co to są kanały Volkmanna?
Są to inaczej kanały odżywcze w kości, które biegną pomiędzy kanałami osteonów.
Jaką funkcję pełni okostna, jak jest zbudowana oraz gdzie jej nie ma?
Okostna zbudowana jest z warstwy wewnętrznej zawierającej dużo komórek, a mało włókien
oraz warstwy zewnętrznej, w której przeważają włókna kolagenowe (włókna Sharpeya)
przytwierdzające ją jednocześnie do kości. Zbudowana jest z tkanki kostnej właściwej zbitej.
Okrywa kość od zewnątrz, stanowi dla niej ochronę, odżywia ją i unerwia oraz umożliwia jej
regenerację? Okostnej nie ma na powierzchniach stawowych kości.
Co to są włókna Sharpeya?
Są to włókna kolagenowe biegnące od warstwy zewnętrznej okostnej przez warstwę
wewnętrzną przytwierdzające okostną do kości.
Z jakiej dokładnie tkanki zbudowany jest: a) model chrzęstny kości, b) mankiet kostny?
a) z tkanki chrzęstnej szklistej
b) z tkanki kostnej grubowłóknistej
W jaki sposób parathormon działa na kość? Gdzie znajdują się dla niego receptory?
Parathormon wzmaga uwalnianie wapnia z tkanki kostnej, powodując proces niszczenia
kości. Receptory dla niego znajdują się powierzchni osteoblastów.
Jaką funkcję spełnia kalcytonina i gdzie znajdują się dla niej receptory?
Jest to hormon działający antagonistycznie w stosunku do parathormonu. Kalcytonina hamuje
uwalnianie wapnia z tkanki kostnej, obniża wchłaniania wapnia i fosforu w jelicie oraz
przyspiesza wydalanie wapnia z moczem. Znajduje również zastosowanie w leczeniu
osteoporozy. Receptory dla niego znajdują się na powierzchni osteoklastów.
Z jakich warstw składa się torebka stawowa? Podkreśl nazwę tej, która wytwarza maź
stawową.
- warstwa włóknista
- warstwa maziowa
KREW
- PYTANIA Z
HISTOLOGII
1. Jak jest krew po: a) łacinie, b) grecku?
a) sanguis
b) haima
5. Jakie elementy i w jakiej zawartości procentowej wchodzą w skład osocza (plazmy) krwi?
- woda 90 %
- białka 6-9 %
- hormony, aminokwasy, tłuszcze, enzymy ok. 1 %
7. Jakie jest najliczniejsze białko osocza i gdzie jest syntetyzowane? Jakie są jego funkcje?
Białkiem tym jest albumina produkowana w wątrobie o następujących funkcjach:
- utrzymuje ciśnienie onkotyczne krwi i reguluje jej objętość
- jest nośnikiem niektórych jonów nieorganicznych jak Ca2+, Mg2+
- przenosi toksyczne metale ciężkie
- transportuje leki, hormony
- stanowi rezerwę białek i aminokwasów
9. Co to są immunoglobuliny?
Są to białka zaliczane do klasy gamma-globulin, których inną nazwą są przeciwciała. Biorą
udział w reakcji odpornościowej humoralnej.
28. Jakie funkcje spełnia tlenek azotu (NO) i przez co jest produkowany?
Bierze udział w powodowaniu rozkurczy naczyń krwionośnych (działa obniżająco na
ciśnienie krwi). Kiedy przedostanie się do miocytów gładkich błony środkowej naczynia,
uruchamia w nich cyklazę guadenylanową, która syntetyzuje cGMP, który to z kolei
zmniejsza ilość jonów wapnia w cytosolu miocytów, co prowadzi w efekcie do rozkurczu.
Tlenek azotu produkowany jest przez komórki śródbłonka naczyń krwionośnych.
29. Jak nazywają się białka w błonie komórkowej erytrocytów, przez które przenikają CO2 i
HCO3-?
Są to prążki III.
31. Co to jest diapedeza? Według jakich 2 mechanizmów zachodzi? Jakie znaczenie mają w
niej integryny i selektyny?
Jest to proces aktywnego przechodzenia leukocytów przez ściany naczyń krwionośnych.
Odbywa się według mechanizmu częstszego, jakim jest przechodzenie białych krwinek przez
rozstępy pomiędzy komórkami śródbłonka albo rzadszego, jakim jest ich przechodzenie przez
pory w cytoplazmie komórek śródbłonka. Selektyny powodują się, że leukocyty toczą się po
powierzchni śródbłonka, zaś integryny powodują związanie leukocytów ze śródbłonkiem i
następnie ich przejście przez ścianę naczynia.
38. Co to są chemokiny?
Są to białka, które przyciągają granulocyty.
44. Co to eotaksyny?
Są to chemokiny przyciągające granulocyty kwasochłonne.
67. Jaka substancja wydzielana przez komórki śródbłonka utrzymuje płytki krwi nieaktywne?
Tą substancją jest prostacyklina PGI2.
Pytania dodatkowe
- PYTANIA Z
HISTOLOGII
Jak dzielimy szpik kostny? Gdzie jego poszczególne rodzaje występują?
- szpik kostny czerwony, występuje w nasadach kości długich, w żebrach, mostku, kościach
czaszki, miednicy
- szpik kostny żółty, występuje w jamach szpikowych trzonów kości długich
Jak nazywają się komórki, które stymulują różnicowanie się komórek progenitorowych
erytrocytów i leukocytów.
Są to CFU-F (jednostki wytwarzania kolonii fibroblastów).
Gdzie rozpoczyna się wytwarzanie krwinek czerwonych u płodu i co najpierw powstaje? Jak
nazywa się ten etap erytrocytopoezy?
Rozpoczyna się to w ścianie pęcherzyka żółtkowego. Najpierw powstają erytroblasty, zwane
też megaloblastami. Stąd nazwa tego etapu – erytrocytopoeza megaloblastyczna.
TKANKA
MIĘŚNIOWA
- PYTANIA Z
HISTOLOGII
Co stanowi zrąb a co miąższ mięśnia?
Zrąb jest złożony z blaszek podstawnych otaczających komórki mięśniowe oraz tkanki łącznej właściwej,
zaś jego miąższ stanowi tkanka mięśniowa.
Jak nazywa się w tkance mięśniowej: cytoplazma, błona komórkowa, mitochondria, siateczka
śródplazmatyczna?
Są to odpowiednio: sarkoplazma, sarkolema, sarkosomy, siateczka sarkoplazmatyczna.
Czy skurcze tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej zależą od woli zwierzęcia? Jakie
są wyjątki?
Skurcze tej tkanki są zależne od woli zwierzęcia, a wyjątek stanowią np. mięśnie ucha środkowego, które
nie zależą.
Co to jest sarkomer? Jak go inaczej określamy? Co wytycza jego granice i co pomiędzy nimi się
znajduje?
Jest to powtarzający się odcinek w komórce mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Nazywany jest inaczej
miomem albo kommą, Jego granice wytyczają prążki graniczne Z. Pomiędzy nimi przebiega: pół prążka
izotropowego (I), prążek anizotropowy (A) i pół prążka izotropowego (I). W części środkowej prążka A
jest jeszcze prążek H, a w jego środku jeszcze prążek M.
Jakie filamenty występują w prążku I, jakie w prążku A, a jakie w H? Przez ile filamentów aktynowych
otoczony jest każdy filament miozynowy?
- w prążku I – filamenty aktynowe
- w prążku A – filamenty aktynowe i miozynowe
- w prążku H – filamenty miozynowe
Każdy filament miozynowy otoczony jest przez 6 filamentów aktynowych.
2007-11-19
Jak nazywa się struktura, za pomocą której przekazywany jest sygnał z błony kanalika T na błonę
gładkiej siateczki sarkoplazmatycznej? Z jakich dwóch receptorów się składa? Który z nich zawiera kanał
dla jonów wapnia?
Jest to stopka łącząca składająca się z receptora dihydropirydynowego (w błonie kanalika T) i receptora
rianodynowego (w błonie siateczki). Kanał dla jonów wapnia zawiera receptor rianodynowy.
Co to są kostamery?
Są to wgłobienia sarkolemy komórek mięśniowych poprzecznie prążkowanych szkieletowych i
sercowych na wysokości prążków Z.
2007-11-20
Czy skurcze tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej sercowej zależą od woli zwierzęcia?
Nie zależą.
Która tkanka mięśniowa kurczy się szybciej – gładka czy poprzecznie prążkowana szkieletowa?
Szybciej kurczy się tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa?
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
1. Z jakich komórek powstają neurony, a z jakich komórki glejowe?
Neurony powstają z neuroblastów, a komórki glejowe ze spongioblastów.
14. Z jakiego listka zarodkowego powstają komórki glejowe, a z jakiego komórki mikrogleju?
Komórki glejowe powstają z ektodermy, a komórki mikrogleju z mezodermy.
18. Co to są astrocyty i jakie ich dwa typy wyróżniamy? Gdzie one występują szczególnie
obficie?
Są to jedne z komórek neurogleju w ośrodkowym układzie nerwowym, które dzieli się na
astrocyty protoplazmatyczne, występujące szczególnie obficie w istocie szarej oraz astrocyty
włókniste w istocie białej.
22. Z jakiego listka zarodkowego pochodzą komórki mezogleju i jaką funkcję pełnią?
Pochodzą z mezodermy i pełnią funkcję makrofagów.
25. Co to są tanycyty?
Są to komórki ependymy łączące światło podstawy komory III z naczyniami krwionośnymi
włosowatymi wyniosłości przyśrodkowej.
26. Jak nazywają się pęczki włókien nerwowych w ośrodkowym a jak w obwodowym
układzie nerwowym?
W ośrodkowym – drogi albo trakty nerwowe, a w obwodowym – nerwy.
27. Co to jest neurolema? Jak nazywają się włókna nerwowe mające tylko neurolemę?
Jest to osłonka włókien nerwowych, zwana też osłonką Schwanna, która jest utworzona z
lemocytów. Lemocyty wytwarzają podłużne wgłobienia, w których leży jedno lub kilka
włókien nerwowych; otoczone są one cytoplazmą lemocytów. Włókna nerwowe mające tylko
osłonkę Schwanna (neurolemę) są nazywane włóknami bezrdzennymi albo bezmielinowymi.
– PYTANIA Z
HISTOLOGII
Z jakich zasadniczych elementów składa się układ krwionośny?
Składa się z naczyń krwionośnych i serca.
W jaki sposób powstają rozstępy pomiędzy komórkami śródbłonka? Co jest przez to powodowane?
Powstają poprzez obkurczanie się kompleksów aktyny i miozyny w cytoplazmie komórek śródbłonka. W
ten sposób zwiększa się przepuszczalność naczyń krwionośnych.
Jakie substancje wydzielane przez komórki śródbłonka przyczyniają się do obniżania bądź podwyższania
ciśnienia krwi?
- prostacyklina PGI2 - obniża ciśnienie krwi
- endoteliny (ET-1, ET-2, ET-3) – podwyższają ciśnienie krwi
- tlenek azotu (NO) (wydzielany pod wpływem acetylocholiny, histaminy, bradykininy, substancji P) –
obniża ciśnienie krwi
- śródbłonkowy czynnik hiperpolaryzujący (EDHF) – obniża ciśnienie krwi
- konwertaza – podwyższa ciśnienie krwi
- konwertaza 1-9 – obniża ciśnienie krwi
Jakimi dwiema nazwami określa się komórki macierzyste, z których powstają komórki śródbłonka w
procesie waskulogenezy?
- angioblasty
- hemangioblasty
Podaj przykłady tętnic typu mięśniowego? Jaka jest funkcja tego typu tętnic?
- tętnica wieńcowa
- tętnica krezkowa
- tętnica promieniowa
Funkcją tętnic typu mięśniowego jest dostarczanie różnych ilości krwi do tkanek dzięki obkurczaniu i
rozkurczaniu się ich ściany.
Jak jest odżywiana ściana: a) tętnic dużego kalibru, b) naczyń krwionośnych włosowatych?
a) odżywiana jest poprzez naczynia naczyń znajdujące się w błonie dodatkowej
b) odżywiana jest poprzez pericyty (komórki przydanki)
Jakie trzy rodzaje naczyń krwionośnych włosowatych wyróżniamy? Gdzie występują poszczególne typy
tych naczyń?
- naczynia włosowate ciągłe – mięśnie, mózg
- naczynia włosowate porowate – śledziona, szpik kostny czerwony
- naczynia włosowate zatokowe (zatoki, sinusoidy) – wątroba, szpik kostny czerwony, śledziona, gruczoły
wydzielania wewnętrznego
Jaki typ naczyń krwionośnych włosowatych występuje w śledzionie, a jaki w szpiku kostnym czerwonym?
I w śledzionie i w szpiku kostnym czerwonym występują dwa rodzaje tych naczyń: porowate i zatokowe.
Wymień cechy naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych. Jak inaczej nazywamy te naczynia?
- względnie duża średnica
- rozstępy pomiędzy komórkami śródbłonka
- pory w cytoplazmie komórek śródbłonka
- otwory w blaszce podstawnej śródbłonka
Inaczej naczynia te są nazywane zatokami lub sinusoidami.
Czym charakteryzują się naczynia krwionośne włosowate wytwarzające bariery krew-narządy? Podaj
przykłady takich barier.
Komórki śródbłonka takich naczyń nie mają porów i ściśle przylegają do siebie. Blaszka podstawna
śródbłonka jest ciągła, gruba i trudno przepuszczalna. Komórki śródbłonka takich naczyń mają na wolnej
powierzchni transportery ABC (pompy cząsteczkowe).
Przykładami takich barier są:
- krew-mózg
- krew-szyszynka
- krew-nerw
- krew-grasica
- krew-jądro
jak i również bariera krew-oocyt, krew- mocz, krew-powietrze.
Wymień elementy strukturalne: a) ściany żył nie występujące w tętnicach, b) ściany tętnic nie występujące
w żyłach?
a) zastawki
b) błony okienkowate
Jaka jest budowa zastawek żylnych? Które żyły w organizmie nie mają zastawek?
Są one sfałdowaniami wewnętrznej błony żyły. Ich zrąb stanowi tkanka łączna właściwa z włóknami
kolagenowymi i sprężystymi. Zastawki pokryte są śródbłonkiem leżącym na błonie podstawnej.
Zastawek żylnych nie mają żyły ośrodkowego układu nerwowego, płuc, nerek, macicy i kości.
Co to są anastomozy i jakie ich rodzaje wyróżniamy? Jaka jest ich funkcja? Podaj 2 przykłady ich
występowania.
Anastomoza jest to połączenie tętniczo-żylne, w którym krew płynie bezpośrednio z tętnic do żył z
pominięciem naczyń włosowatych. Rozróżniamy anastomozy proste oraz kłębkowate. Ich funkcją jest
udział w termoregulacji oraz regulowanie ilości krwi dopływającej do narządów. Występują one w skórze
oraz w gruczołach wydzielania wewnętrznego.
Co się dzieje z anastomozami, kiedy temperatura otoczenia jest niska? Jakie to ma znaczenie?
Anastomozy wówczas rozkurczają się i krew płynie przez nie z pominięciem sieci naczyń włosowatych.
Zapobiega to utracie ciepła.
Która warstwa ściany serca jest odpowiednikiem błony wewnętrznej naczyń krwionośnych?
Jest nim wsierdzie.
Co to są guzki Arancjusza?
Są to zgrubienia tkanki sprężystej występujące na wolnych brzegach zastawek półksiężycowatych.
Wymień w logicznej kolejności warstwy wsierdzia. Podkreśl tę z nich, która łączy się ze śródsierdziem?
- podśródbłonkowa warstwa luźna
- warstwa wsierdzia mięśniowo-sprężysta
- warstwa podśródwsierdziowa
Jaka jest najgrubsza warstwa ściany serca? Wymień jej elementy strukturalne. Jakie są charakterystyczne
cechy budowy tkanki występującej tam najobficiej?
Jest nią śródsierdzie. Składa się z:
- tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca
- słabo rozbudowana tkanka łączna właściwa luźna zawierająca liczne naczynia krwionośne i nerwy
Cechy tej tkanki:
- zbudowana jest z kardiomiocytów (kardiocytów), które mają jedno lub dwa jądra umieszczone w środku
komórki
- poprzeczne prążkowanie
- kardiomiocyty łączą się za pomocą wstawek
- z tkanką tą związane są diady
- kurczy się niezależnie od woli zwierzęcia
Jak zbudowane jest nasierdzie?
Zbudowane jest z cienkiej warstwy tkanki łącznej właściwej zawierającej sieć włókien sprężystych,
naczynia krwionośne i nerwy. Występują w nim niekiedy komórki tkanki tłuszczowej żółtej. Nasierdzie
pokryte jest nabłonkiem surowiczym (jednowarstwowym płaskim) pochodzenia mezodermalnego.
Który węzeł układu przewodzącego jest rozrusznikiem serca oraz jak nazywane są jego komórki i jaka jest
ich ultrastruktura?
Rozrusznikiem serca jest węzeł zatokowo-przedsionkowy. Składa się z komórek P, które mają kształt
wrzecionowaty, mają mniejszą średnicę i mniej miofibryli niż kardiocyty. Mają też słabo kwasochłonną
cytoplazmę.
- PYTANIA Z
HISTOLOGII
Z jakich elementów składa się układ limfatyczny?
- z centralnych narządów limfatycznych (grasica i szpik kostny czerwony)
- z obwodowych narządów limfatycznych (śledziona i węzły limfatyczne)
- z limfocytów krwi i limfy, a także limfocytów rozsianych w tkance łącznej właściwej jako
pojedyncze komórki lub w zgrupowaniach
- naczyń limfatycznych i limfy
Jakie części wyróżniamy w grudce chłonnej? W której części znajdują się proliferujące
limfoblasty?
- część środkowa (ośrodek rozmnażania, ośrodek odczynowy) – tu są proliferujące
limfoblasty
- część obwodowa
Jak nazywają się zgrupowania grudek limfatycznych: a) na pograniczu jamy ustnej i gardła,
b) w ścianie jelita krętego i grubego?
a) migdałki
b) kępki Peyera
Jakie limfocyty dominują w korze węzła chłonnego, a jakie w jego strefie przykorowej?
W korze są to limfocyty B, a w części przykorowej są to limfocyty T.
Co to są komórki brzeżne?
Są to komórki tkanki łącznej siateczkowej występujące w zatoce brzeżnej (podtorebkowej)
węzła chłonnego.
Wymień elementy wchodzące w skład miazgi czerwonej śledziony. Jaką funkcję pełni ta
część śledziony?
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe
- makrofagi
- monocyty
- komórki dendrytyczne
- komórki siateczki
- limfocyty i inne leukocyty
- erytrocyty
- granulocyty
- płytki krwi
Ta część śledziony magazynuje krew.
Z jakich elementów zbudowana jest ściana naczyń limfatycznych małego i średniego kalibru?
Błona wewnętrzna wysłana jest śródbłonkiem leżącym na błonie podstawnej, pod którą
znajduje się cieniutka warstwa tkanki łącznej właściwej. Błona środkowa składa się z ok.
dwóch warstw miocytów gładkich, a błona dodatkowa z tkanki łącznej właściwej z włóknami
sprężystymi i kolagenowymi.
Jakie substancje wydziela grasica i jakie jej struktury je wydzielają? Jakie funkcje spełniają te
substancje?
Komórki nabłonkowe rdzenia grasicy wydzielają hormon tymozynę, tymopoetynę i grasiczy
czynnik humoralny. Substancje te powodują przekształcenie prekursorów limfocytów T w
komórki immunologicznie kompetentne oraz znoszą objawy po usunięciu grasicy.
Które komórki grasicy wydzielają hormony i które komórki są docelowymi dla tych
hormonów?
Wydzielają je komórki nabłonkowe rdzenia grasicy, a komórkami docelowymi są prekursory
limfocytów T.
Wymień elementy strukturalne kory zrazika grasicy. Podkreśl nazwę tych, które są tam
najliczniejsze.
- komórki nabłonkowe zrębu (komórki pielęgnujące)
- limfocyty
- komórki dendrytyczne
- makrofagi
Co składa się na barierę krew-grasica i jaka jest jej rola? Podkreśl ten element, który jest
pochodzenia endodermalnego.
- naczynia krwionośne włosowate o szczelnym i nieprzepuszczalnym śródbłonku oraz grubej i
ciągłej blaszce podstawnej
- cieniutka warstwa tkanki łącznej właściwej na tych naczyniach
- komórki nabłonkowe zrębu grasicy
Zadaniem tej bariery jest stworzenie przeszkody w kontakcie dojrzewających i
proliferujących limfocytów T z antygenami krążącymi we krwi.
Jak nazywają się w grasicy komórki oddające utkanie nabłonkowo-luźne od tkanki łącznej do
naczyń?
Są to komórki barierowe.
Gdzie powstają limfocyty T, do jakiego narządu się później przemieszczają i w jakiej jego
części to następuje?
Limfocyty T powstają w czerwonym szpiku kostnym, a następnie razem z krwią wędrują do
grasicy i przechodzą do niej w strefie podtorebkowej kory oraz przez ścianę żyłek na
pograniczu kory i rdzenia.
Wyjaśnij, na czym polega różnicowanie tymocytów.
Jest to proces, w którym podtorebkowe limfocyty T (tymocyty) współdziałają z komórkami
pielęgnującymi i pojawiają się na ich powierzchni glikoproteiny CD4 i CD8. Po ich
uzyskaniu łączą się z cząsteczkami MHC klasy I i II + własne antygeny. Te, które stracą
glikoproteinę CD4 stają się limfocytami T cytotoksycznymi, zaś te które stracą CD8 stają się
T pomocniczymi.
NADNERCZE
Czy nadnercze jest narządem parzystym? Gdzie leży?
Tak, jest narządem parzystym. Nadnercza leżą na przyśrodkowych powierzchniach nerek.
Jakie warstwy wyróżniamy w korze nadnercza i jakie grupy hormonów one syntetyzują?
Podkreśl tę warstwę, którą budują spongiocyty?
- warstwa kłębkowata - mineralokortykoidy
- warstwa pasmowata – glikokortykoidy
- warstwa siatkowata – steroidy płciowe
Jakie są cechy charakterystyczne warstwy pasmowatej kory nadnerczy. Gdzie znajdują się
komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy?
Komórki tej warstwy mają kształt wielościenny, dużo lipidów i układają się w długie pasma
biegnące prostopadle do powierzchni nadnercza. Między pasmami tych komórek biegną
naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy). Komórki tej warstwy mają liczne
krople tłuszczu i noszą nazwę spongiocytów, ponieważ po wyekstrahowaniu tych tłuszczy
komórki mają kształt gąbki. Komórki odpowiedzialne za odnowę tej warstwy leżą pomiędzy
warstwą kłębkowatą a pasmowatą w tzw. warstwie sudanofobnej.
Podaj nazwę głównego hormonu uwalnianego przez komórki warstwy kłębkowatej kory
nadnercza?
Jest nim aldosteron.
Czym różnią się mitochondria komórek strefy kłębkowatej kory nadnerczy od mitochondriów
fibroblastów?
Mitochondria komórek warstwy kłębkowatej kory nadnerczy są nitkowate i mają kanalikowe
grzebienie mitochondrialne.
Z jakich rodzajów tkanek zbudowany jest zrąb: a) węzłów chłonnych, b) kory nadnerczy?
a) z tkanki siateczkowej
b) z tkanki łącznej właściwej luźnej
Podaj 3 przykłady hormonów steroidowych i nazwy narządów przez jakie są one uwalniane.
- testosteron – komórki śródmiąższowe jądra
- estrogeny – komórki śródmiąższowe jajnika
- aldosteron – warstwa kłębkowata kora nadnerczy
Wymień elementy strukturalne płata przedniego przysadki. Podkreśl te, których czynność jest
regulowana przez gonadoliberyny podwzgórza.
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe
- komórki endokrynowe, a wśród nich komórki gonadotropowe
Co to jest proopiokortyna?
Jest to prohormon (duża cząsteczka białka), która jest cięta przez proteazę na trzy fragmenty,
które są hormonami: ACTH, MSH i LPH oraz czwarty, który jest β-endorfiną.
Co to jest neurosekrecja?
Jest to wydzielanie hormonów przez neurony wydzielnicze podwzgórza.
Sprecyzuj, gdzie leżą w tarczycy komórki C? Jak nazywa się substancja czynna wydzielana
przez te komórki?
Komórki te leżą w tkance łącznej właściwej luźnej pomiędzy pęcherzykami tarczycy.
Głównym ich hormonem jest kalcytonina. Wydzielają też bardzo małe ilości katecholamin.
Co to są tyreocyty?
Są to komórki nabłonka jednowarstwowego płaskiego lub walcowatego (w zależności od
stanu czynnościowego gruczołu) pęcherzyków tarczycy.
Co to jest tyreoglobulina?
Jest to inaczej koloid tarczycy wypełniający jej pęcherzyki.
Podaj dokładnie nazwę i lokalizację komórek, których hormon reguluje pracę tarczycy.
Są to komórki tyreotropowe zlokalizowane w przysadce gruczołowej.
Przez jakie komórki wytwarzana jest kalcytonina? Gdzie znajdują się dla niej receptory i jakie
funkcje spełnia?
Wytwarzana jest przez komórki C tarczycy. Receptory dla niej znajdują się na powierzchni
osteoklastów. Jej zadaniem jest hamowanie niszczenia kości i uwalniania z niej jonów
wapnia. Obniża również wchłanianie wapnia i fosforanów w jelicie, a zwiększa ich wydalanie
z moczem. Obniża poziom wapnia we krwi.
Jak dzielimy komórki główne przytarczyc? Które z nich wydzielają parathormon, a które są
komórkami spoczynkowymi?
- komórki główne ciemne – wydzielają parathormon
- komórki główne jasne – spoczynkowe
Jaki hormon wydzielają gruczoły przytarczyczne i jaka jest jego funkcja? Czy są one
niezbędne do życia?
Wydzielają one parathormon (PTH), który pobudza niszczenie kości, uwalnianie wapnia i
fosforanów do krwi i zwiększenie stężenia wapnia w krwi. Zwiększa absorpcję wapnia i
fosforanów w jelicie, zwiększa resorpcję zwrotną wapnia w nerce. Usunięcie przytarczyc
prowadzi do śmierci.
Których komórek endokrynowych jest najwięcej w wyspach trzustki? Jaka jest ultrastruktura
tych komórek?
Najwięcej jest komórek B. Mają one okrągłe, pęcherzykowate jądra, rozwiniętą szorstką
siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze.
Jakie hormony wydzielają poszczególne komórki wysp Langerhansa trzustki i jaka jest ich
funkcja?
- komórki A – glukagon, zwiększa stężenie glukozy we krwi, przyspiesza glikogenolizę w
komórkach wątrobowych. Pobudza także wydzielanie insuliny i somatostatyny
- komórki B – insulina, obniża stężenie glukozy we krwi, przyspiesza glikogenezę, pobudza
wydzielanie glukagonu
- komórki D – somatostatyna, hamuje ona wydzielanie insuliny, glukagonu oraz
somatotropiny
- komórki PP – wydzielają polipeptyd trzustkowy, pobudza on wytwarzanie HCl przez
komórki okładzinowe gruczołów żołądka oraz glikogenolizę
- komórki P, EC, S i C – sekretyna, VIP, serotonina
1. Wymień funkcje skóry.
- skóra chroni przed szkodliwym działaniem czynników środowiska zewnętrznego tj. urazami
mechanicznymi, zmianami temperatury, truciznami i bakteriami
- uczestniczy w gospodarce wodnej i cieplnej organizmu
- wydala z potem substancje szkodliwe dla organizmu a również wodę
- odbiera bodźce dochodzące ze środowiska zewnętrznego
- pod wpływem promieni ultrafioletowych zachodzi w niej synteza witaminy D
13. Z jakich warstw składa się skóra właściwa? Podkreśl tę, która graniczy z naskórkiem.
- warstwa brodawkowa
- warstwa siateczkowa
19. Co to są melanosomy?
Są to pęcherzyki, w których zachodzi synteza melaniny.
20. Przez jaki hormon i przez co wydzielany jest pobudzana czynność melanocytów?
Przez melanotropinę (MSH) części gruczołowej przysadki mózgowej.
22. Z jakich elementów histologicznych zbudowana jest brodawka włosa? W której części
skóry leży ta część włosa?
- komórki łącznotkankowe
- włókna kolagenowe
- naczynia krwionośne
- włókna nerwowe
Leży ona w skórze właściwej.
25. Jakie gruczoły wyróżniamy w skórze zwierząt? Przy każdym z nich zaznacz ich typ
wydzielania.
- gruczoły potowe – wydzielanie merokrynowe (ekrynowe)
- gruczoły łojowe – wydzielanie holokrynowe
- gruczoły zapachowe – wydzielanie apokrynowe
- gruczoł mlekowy – wydzielanie apokrynowe
31. Do jakich gruczołów zaliczamy gruczoły łojowe (ze względu na ilość i kształt odcinków
wydzielniczych?
Do gruczołów pęcherzykowych pojedynczych lub rozgałęzionych (u konia i psa).
32. Jak zbudowany jest odcinek wydzielniczy gruczołu łojowego? W jakich sposób odbywa
się usuwanie wydzieliny z odcinka wydzielniczego?
Zbudowany jest z warstwy komórek sześciennych leżących na błonie szklistej (błonie
podstawnej). Odbywa się to przy udziale mięśni przywłośnych
43. Jakie trzy części rozróżnia się w kopycie? Czego są one odpowiednikami w skórze?
- puszka rogowa, odpowiada warstwie zrogowaciałej naskórka
- tworzywo (tkanka rogotwórcza), odpowiada warstwie rozrodczej naskórka
- odżywo, odpowiada skórze właściwej
46. Przez co wytwarzana jest polewa rogowa (szkliwo) pokrywająca puszkę rogową kopyta?
Przez koronkę rogotwórczą tworzywa kopyta.
61. Jak nazywa sie jedyny gruczoł występujący w skórze ptaków i jaka jest jego histologiczna
budowa?
Jest to gruczoł kuprowy. Otoczony jest torebką łącznotkankową, od której wnikają wgłąb
gruczołu przegródki łącznotkankowe z naczyniami krwionośnymi tworzące zrąb gruczołu.
Miąższ zaś stanowią odcinki wydzielnicze w kształcie cewek oddzielone od siebie tkanką
łączną właściwą luźną. Ściana odcinków wydzielniczych składa się z jednej albo wielu
warstw komórek, z których warstwa wewnętrzna zbudowana jest z komórek sześciennych,
które stanowią warstwe rozrodczą gruczołu.
62. Co zawiera wydzielina gruczołu kuprowego? Jaką funkcję spełnia ten gruczoł?
- woda
- białka
- kwas masłowy
- niższe kwasy tłuszczowe
- lecytyna
- różne enzymy
Wydzielina tego gruczołu służy do namaszczania piór i ochrony ich przed działaniem wody.
a) w skórze właściwej
b) w warstwie brodawkowej skóry właściwej
c) w warstwie siateczkowej skóry właściwej
d) w tkance podskórnej
Wymień wszystkie obszary tworzywa kopytowego, które mają postać brodawek. Sprecyzuj,
co jest wytworem tych brodawek.
- koronka rogotwórcza – jej brodawki wytwarzają szkliwo
- korona rogotwórcza – jej brodawki wytwarzają róg rureczkowy
- podeszwa rogotwórcza – jej brodawki wytwarzają róg rureczkowy
Wymień cechy budowy gruczołu mlekowego czynnego różniące jego strukturę od formy
nieczynnej.
Gruczoł mlekowy czynny:
- ma większą objętość,
- nabłonek odcinków wydzielniczych przekształca się w nabłonek walcowaty,
- zwiększa się liczba odcinków wydzielniczych, które przylegają do siebie,
- maleje ilość tkanki łącznej,
- między nabłonkiem a błoną podstawną znajdują się komórki mioepitelialne, których skurcz
przyczynia się do opróżniania pęcherzyków z wydzieliny,
- w nabłonku odcinków wydzielniczych obecne są komórki gruczołowe i tzw. komórki
„jasne” i „ciemne”
- poszerzone światło odcinka wydzielniczego wypełnione jest wydzieliną
Patrz: Rys.
Podaj cechy struktury skóry, które zapewniają jej dużą wytrzymałość na działanie sił
mechanicznych.
Wytrzymałość skóry na działanie sił mechanicznych możliwa jest dzięki obecności włókien
kolagenowych, sprężystych i siateczkowych. Wytwarzają one gęstą sieć i przyczyniają się do
wzmocnienia połączenia między naskórkiem a skórą właściwą. Komórki naskórka połączone
są półdesmosomami, które zapewniają odporność na rozrywanie.
Jak zbudowana jest warstwa biała naskórka? Jaka jest jej inna nazwa?
Warstwa ta inaczej nazywa sie warstwą jasną albo eleidynową. Jest cienką warstwą
keratynocytów o kwasochłonnej cytoplazmie, występująca tylko w grubych naskórkach.
Keratynocyty tej warstwy nie mają już jąder i są wypełnione masami zrogowaciałych
filamentów cytokeratyny. Mają jeszcze zachowane desmosomy.
3. Jakie elementy układu oddechowego zalicza się do górnych, a jakie do dolnych dróg
oddechowych?
Górne drogi oddechowe – jama nosowa, gardło, krtań
Dolne drogi oddechowe – tchawica, oskrzela
6. Jaka jest histologiczna budowa okolicy oddechowej jamy nosowej? Jaka jest rola tej części
jamy nosowej?
Okolica ta wyścielona jest nabłonkiem wielorzędowym migawkowym (urzęsionym) z
komórkami kubkowymi. Blaszka właściwa błony śluzowej utworzona z tkanki łącznej
właściwej luźnej zawiera naczynia krwionośne, gruczoły surowicze i mieszane oraz skupienia
tkanki limfatycznej, a nawet pojedyncze grudki limfatyczne.
W tej części jamy nosowej zachodzi oczyszczanie z pyłu, ogrzewanie i nawilżanie powietrza.
8. Jakim nabłonkiem wysłana jest okolica węchowa jamy nosowej? Jaka jest budowa tego
nabłonka?
Jest wysłana nabłonkiem zmysłowym (węchowym). Zbudowany jest z komórek
podporowych: walcowatych i przypodstawnych oraz komórek zmysłowych – węchowych.
16. Z jakich dwóch tkanek chrzęstnych zbudowane są chrząstki krtani? Podaj przykłady.
- tkanka chrzęstna szklista – chrząstka tarczowata, pierścieniowata, większa część chrząstek
nalewkowatych
- tkanka chrzęstna sprężysta – chrząstka nagłośniowa, wyrostki klinowate, rożkowate i
głosowe chrząstek nalewkowatych
21. Z jakiej tkanki zbudowane są pierścienie chrzęstne w tchawicy? U jakich zwierząt są one
otwarte, a u jakich zamknięte?
Z tkanki chrzęstnej szklistej pokrytej ochrzęstną. Otwarte są u ssaków, a zamknięte u ptaków.
43. Wymień elementy zrębu pęcherzyków płucnych. Podkreśl te, dzięki którym zachowana
jest elastyczność ich ściany.
- naczynia krwionośne włosowate ze śródbłonka i jego błony podstawnej
- pneumocyty typu I, II i III
- włókna sprężyste
- sieć włókien siateczkowych
- włókna kolagenowe
- makrofagi pęcherzykowe
- tkanka łączna właściwa luźna
46. Co to są pneumocyty?
Są to komórki budujące nabłonek oddechowy.
2. Czym różni się błona śluzowa górnej części języka od bocznej i dolnej?
Część górna języka i pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym.
Błona śluzowa tej części wytwarza brodawki językowe. Boczna i dolna część języka pokryta
jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym.
6. Jaka jest ultrastruktura komórki gruczołu śluzowego? śluzja szoguem robi zdjęcia banano
Jest to komórka, której jądro komórkowe jest zniekształcone i zepchnięte na obwód komórki
przez wypełniający całą objętość komórki śluz. Cytoplazma jest jasnobłękitna. Znajdują się w
niej szorstka i gładka siateczka śródplazmatyczna, aparat Golgiego i mitochondria.
7. Jaka jest ultrastruktura komórki gruczołu surowiczego? Suzan trze obiektyw pęcherzem
Jest to komórka z jądrem komórkowym umieszczonym centralnie, mająca typowe cechy
komórki syntetyzującej białka na zewnątrz. Cytoplazma jest zasadochłonna, zawiera
rozbudowaną szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego. W części
wierzchołkowej znajdują się liczne pęcherzyki wydzielnicze zawierające białka.
10. Co to jest MALT, jakie komórki je tworzą? Podkreśl te, których jest najwięcej.
MALT - mucose associated lymphoid tissue – tkanka limfatyczna błony śluzowej
Tworzą ją:
- limfocyty B
- komórki plazmatyczne
- limfocyty T
- limfocyty NK
11. Co to jest GALT? Wymień jego elementy i scharakteryzuj strukturę. Gdzie się znajduje?
GALT – gut-associated lymphoid tissue (tkanka limfatyczna jelita)
Znajduje się w błonie śluzowej i podśluzowej jelita czczego, krętego i grubego.
Są to limfocyty rozproszone w nabłonku i tkance łącznej właściwej. Głównie są to limfocyty
T i B oraz komórki plazmatyczne. Mogą tworzyć grudki limfatyczne lub ich zespoły (kępki
Peyera). W skład tkanki limfatycznej wchodzą również kryptokępki.
12. Wymień rodzaje brodawek językowych? Podkreśl te, które występują najliczniej.
- brodawki nitkowate
- brodawki okolone
- brodawki grzybowate
- brodawki liściaste
Patrz: Rys.
17. Wymień wszystkie rodzaje brodawek językowych. Podkreśl te, które nie posiadają
kubków smakowych.
- brodawki nitkowate
- brodawki grzybowate
- brodawki okolone
- brodawki liściaste
Patrz: Rys.
22. Gdzie uchodzą gruczoły surowicze, których wydzielina opłukuje kubki smakowe?
W dnie rowków brodawek.
23. Jaki jest układ mięśni w języku i jaki rodzaj tkanki je tworzy?
Jest to tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa układająca się w trzy warstwy:
- podłużną
- poprzeczną
- dolnogrzbietową
30. Jaką rolę pełni śluz wydzielany przez gruczoły śluzowe jamy ustnej?
- zwilża powierzchnię warg i policzków
- bierze udział w procesie formowania kęsów
- bierze udział w wytwarzaniu miejscowej odporności nieswoistej
- chroni przed szkodliwym wpływem innych cząsteczek chemicznych
- nadaje treści pokarmowej konsystencję
Patrz. Rys.
36. Narysuj i podpisz schemat odcinka wydzielniczego ślinianki typu mieszanego w przekroju
poprzecznym.
Patrz: Rys.
37. Co to są półksiężyce surowicze?
Półksiężyce surowicze (Gianuzziego) są to struktury utworzone wskutek nałożenia się
komórek surowiczych na uszeregowane komórki śluzowe. Są one artefaktami.
45. Gdzie dokładnie w śliniance zlokalizowane są komórki mioepitelialne i jaka jest ich rola?
Zlokalizowane są pomiędzy błoną podstawną a komórkami gruczołowymi odcinka
wydzielniczego. Wyciskają one wydzielinę z odcinka wydzielniczego do światła przewodu
wyprowadzającego.
46. Podaj dokładną lokalizację w śliniance kapilar wydzielniczych. Wyjaśnij, na czym polega
ich rola w procesie wydzielania.
Kapilary wydzielnicze leżą na błonie podstawnej w płaciku ślinianki. Syntetyzują składniki
wydzieliny i ją wydzielają.
40. Z jakich warstw zbudowany jest przełyk? Wymień w kolejności począwszy od światła
przełyku. W których warstwach znajdują się: a) gruczoły, b) mięśnie gładkie?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- przydanka w części nadprzeponowej lub błona surowicza w części podprzeponowej
a) w błonie śluzowej i podśluzowej
b) w blaszce mięśniowej błony śluzowej i w błonie mięśniowej dolnej części przełyku
44. Jaka tkanka mięśniowa tworzy blaszkę mięśniową błony śluzowej przełyku?
Tkanka mięśniowa gładka.
48. Jaki rodzaj tkanki mięśniowej tworzy błonę mięśniową: a) gardła, b) przełyku?
a) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
b) w górnym odcinku mięśnie poprzecznie prążkowane szkieletowe, a w dolnym mięśnie
gładkie
49. Jakie rodzaje mięśni występują w błonie mięśniowej żołądka, a jakie w błonie mięśniowej
przełyku?
W żołądku – mięśnie gładkie
W przełyku:
- w części górnej – poprzecznie prążkowane szkieletowe
- w części środkowej – mieszane
- w części dolnej mięśnie gładkie
Patrz: Rys.
Jaką funkcję pełni śluz żołądkowy? Kiedy zwiększa się jego ilość?
Zabezpiecza błonę śluzową żołądka przed samostrawieniem przez enzymy żołądkowe jak
również przed urazami mechanicznymi ze strony pokarmu. Ilość tego śluzu zwiększa się pod
wpływem alkoholu, kwasów czy gorczycy.
55. Co to jest blaszka podgruczołowa, gdzie i u jakich zwierząt występuje? Jaką funkcję
spełnia?
Jest to warstwa z tkanki łącznej właściwej zbitej leżąca pomiędzy blaszką mięśniową błony
śluzowej a gruczołami w żołądku i jelicie cienkim mięsożernych i konia. Zabezpiecza przed
urazami mechanicznymi ze strony pokarmu i przed przebiciem ostrymi odłamkami kostnymi.
58. Wymień elementy histologiczne błony mięśniowej żołądka mięsożernych? sk|o|p|ać go!
- trzy warstwy miocytów gładkich: wewnętrzna – skośna, środkowa – okrężna i zewnętrzna –
podłużna
- w tkance łącznej oddzielającej poszczególne warstwy znajdują się naczynia krwionośne oraz
sploty nerwów
61. U jakich dwóch zwierząt w żołądku rozróżnia się część przedżołądkową i część
trawienną?
- koń
- świnia
63. Wymień w logicznej kolejności części, z jakich składa się żołądek przeżuwaczy. Podkreśl
tę z nich, która nie jest zaliczana do przedżołądków.
- żwacz
- czepiec
- księgi
- trawieniec
65. Jaka jest histologiczna budowa błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i surowiczej
przedżołądków? U jakich zwierząt one występują?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski, mający warstwę zrogowaciałą na powierzchni
- blaszka właściwa błony śluzowej utworzona z tkanki łącznej wpuklającej się do nabłonka w
postaci brodawek łącznotkankowych
- blaszka mięśniowa błony śluzowej – tylko w obrębie ksiąg
Błona podśluzowa z tkanki łącznej luźnej zawierająca:
- naczynia krwionośne
- naczynia limfatyczne
Błona mięśniowa:
- dwie warstwy miocytów gładkich: wewnętrzna – okrężna i zewnętrzna – podłużna
Błona surowicza utworzona z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej
właściwej luźnej.
66. Jaka jest budowa kosmka żwacza? Jaką funkcję spełnia żwacz?
Kosmek pokryty jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym. Wnętrze
kosmka wypełnia blaszka właściwa błony śluzowej zawierająca pętle naczyń krwionośnych
włosowatych, która bez wyraźnej granicy przechodzi w błonę podśluzową.
W żwaczu znajduje się duża ilość bakterii, które fermentują błonnik oraz pierwotniaków,
które odgrywają rolę w przemianie węglowodanowej i białkowej. W żwaczu zachodzi
również mieszanie się treści pokarmowej.
68. Wymień struktury, dzięki którym listewki czepca mogą się otwierać i zamykać?
- w obrębie dna czepca stożkowate brodawki ze zrogowaciałym nabłonkiem
- w części wierzchołkowej beleczka mięśniowa
Patrz: Rys.
85. Gdzie dokładnie znajdują się gruczoły żołądkowe właściwe i jaką pełnią funkcję?
Występują w blaszce właściwej błony śluzowej trzonu i dna żołądka. Produkują sok
żołądkowy, w skład którego wchodzą pepsynogen, chymozyna (podpuszczka), lipaza
żołądkowa, gastryna.
87. Jakie komórki wyróżniamy w gruczołach żołądkowych właściwych? Podkreśl te, które są
najliczniejsze.
- komórki główne
- komórki okładzinowe
- komórki śluzowe ujścia i szyjki
- komórki endokrynowe
- komórki macierzyste
88. Wymień komórki występujące w gruczołach żołądkowych właściwych. Podaj ich funkcje.
- komórki główne – produkują pepsynogen, podpuszczkę (chymozynę) i lipazę żołądkową
- komórki okładzinowe – produkują HCl i czynnik wewnętrzny Castle’a
- komórki śluzowe ujścia i szyjki – produkują śluz
- komórki endokrynowe – produkują hormony przewodu pokarmowego np. gastrynę
- komórki macierzyste – dają początek nowym komórkom gruczołu
93. Przez co jest pobudzane wydzielanie pepsynogenu w żołądku? Jakie komórki gruczołów
żołądkowych właściwych go wydzielają?
Wydzielają go komórki główne, pod wpływem hormonu gastryny produkowanej przez
komórki endokrynowe G oraz przez histaminę.
94. Co to jest czynnik wewnętrzny Castle’a i co się dzieje, kiedy nie jest wydzielany?
Jest to czynnik wydzielany przez komórki okładzinowe gruczołów żołądkowych właściwych,
który jest niezbędny do wchłaniania witaminy B12. Jeżeli go nie ma, prowadzi to do
niedokrwistości złośliwej.
99. W której warstwie ściany żołądka znajdują się gruczoły odźwiernikowe? Jakie substancje
wydzielają komórki tych gruczołów?
Leżą one w blaszce właściwej błony śluzowej odźwiernikowej części żołądka i wydzielają
śluz zasadowy, gastrynę i somatostatynę.
104. Jak nazywa się substancja wydzielana przez komórki wątrobowe do kanalików
żółciowych i co wchodzi w jej skład?
Jest to żółć, w skład której wchodzą:
- kwasy żółciowe
- barwniki żółciowe
- cholesterol
- immunoglobuliny IgA
- lecytyna
- związki mineralne
- woda
117. Wymień w logicznej kolejności nazwy żylnych naczyń krwionośnych jakimi krew płynie
w wątrobie.
- żyła wrotna (wpada do wątroby)
- żyły międzypłatowe
- żyły śródpłatowe
- żyły międzyzrazikowe
- żyły okołozrazikowe
- żyły śródzrazikowe – naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy)
- żyła środkowa (centralna)
- żyły zbiorcze (podzrazikowe)
- żyły wątrobowe
118. Gdzie w obrębie wątroby krew czynnościowa miesza się z krwią odżywczą?
W naczyniach śródzrazikowych wątroby – sinusoidach.
119. Co to jest sieć dziwna żylno-żylna?
Jest to sieć występująca w wątrobie. Żyła wrotna wątroby (w dużym uproszczeniu) rozpada
się na sieć naczyń włosowatych typu zatokowego – sinusoid wątroby (żyły śródzrazikowe),
które z kolei łączą się w żyły wątrobowe.
121. Podaj nazwy tętnic, na jakie rozgałęzia się tętnica wątrobowa, wchodząc do wątroby?
- tętnica wątrobowa
- tętnice międzypłatowe
- tętnice międzyzrazikowe
- gałązki wnikające do zrazików i rozdzielające się na naczynia włosowate, które wpadają do
żył śródzrazikowych
134. Jak zbudowany jest zrazik czynnościowy wątroby? Jak inaczej określamy ten zrazik?
Zrazik czynnościowy wątroby ma kształt trójkąta. Za jego środek przyjęto uważać przewód
żółciowy międzypłacikowy należący do triady wątrobowej leżący w przestrzeni wrotnej.
Natomiast trzy wierzchołki trójkąta stanowią żyły centralne trzech zrazików anatomicznych.
Ten zrazik jest inaczej nazywany zrazikiem wrotnym.
150. Jakie dwie części wyróżnia się w komórkach części egzokrynowej trzustki?
- część podstawną – ciemną, zasadochłonną
- część powierzchniową – jasną, kwasochłonną
154. Wymień elementy histologiczne wysp trzustki. Jakie trzy hormony wydzielają wyspy
Langerhansa?
- komórki nabłonkowe
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe
- naczynia limfatyczne
- sieć włókien siateczkowych
- komórki endokrynowe A, B, D, PP oraz komórki układu APUD takie jak: P, EC, S i C
- zakończenia włókien nerwowych
Te hormony to: insulina, glukagon, somatostatyna.
173. Jakie części wyróżniamy w jelicie cienkim? Podkreśl nazwę tych z nich, które zaliczane
są do jelita krezkowego.
- dwunastnica
- jelito czcze
- jelito kręte (biodrowe)
175. Jakie rodzaje wyniosłości tworzy wewnętrzna powierzchnia jelita dla zwiększenia
powierzchni wydzielniczo-chłonnej?
- fałdy okrężne Kerkringa, uwypuklenia błony śluzowej i podśluzowej, najwięcej jest ich w
jelicie czczym
- kosmki jelitowe, uwypuklenia błony śluzowej
176. Wymień wszystkie elementy strukturalne kosmka jelitowego. Określ ich funkcje.
- komórki nabłonka jednowarstwowego walcowatego z rąbkiem szczoteczkowym
- komórki kubkowe
- tkanka łączna właściwa luźna
- włókna mięśniowe gładkie
- naczynia krwionośne włosowate
- przewód mleczowy
- miofibroblasty
- komórki nerwowe
Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię chłonną jelita.
182. Co wydzielają i gdzie leżą gruczoły enteroendokrynowe? Jakim skrótem oznaczamy ich
komórki.
Leżą w błonie śluzowej jelita. Wydzielają:
- komórki S – sekretynę
- komórki D – somatostatynę
- komórki G – gastrynę – komórki gastroendokrynowe żołądka
- komórki CCK lub I – cholecystokininę
- komórki EC – serotoninę
- komórki D1 – VIP
U jakich zwierząt w jelicie cienkim występuje blaszka podgruczołowa? Jaka jest jej budowa?
Występuje ona pomiędzy gruczołami jelitowymi blaszki właściwej błony śluzowej a blaszką
mięśniową tejże błony, przy czym u konia składa się ona tylko z warstwy ziarnistej, a u
mięsożernych zarówno z blaszki ziarnistej jak i zbitej.
189. Które jelito nie posiada kosmków jelitowych ani fałdów okrężnych?
Nie posiada ich jelito grube.
203. Na czym polega główna czynność gruczołów jelitowych? Jakie komórki budują te
gruczoły?
Wydzielina tych gruczołów reguluje procesy trawienia i wchłaniania. Przypuszcza się też, że
komórki z ziarnistościami kwasochłonnymi (ich wydzielina) przyczyniają się do
zobojętnienia HCl w miazdze pokarmowej.
Budują je komórki absorpcyjne, kubkowe, macierzyste, Panetha i enteroendokrynowe.
Pytania dodatkowe
10. Które z komórek nasiennych jako jedyne występują w jądrze do okresu dojrzałości
płciowej?
Są to spermatogonie.
12. Wymień komórki nasienne. Podkreśl te, które leżą najbardziej obwodowo przy błonie
własnej ściany kanalika nasiennego.
- spermatogonie
- spermatocyty I-rzędu
- spermatocyty II-rzędu
- spermatydy
- plemniki
19. Narysuj i podpisz schemat przebiegu spermatogenezy. Obok nazw komórek zaznacz
liczbę chromosomów.
gonocyty 2n
prespermatogonie 2n
spermatogonie 2n
spermatocyty I rzędu 2n
spermatocyty II rzędu 1n
spermatydy 1n
plemniki 1n
20. Jakie rodzaje spermatogonii wyróżnia się i czym się one charakteryzują?
- spermatogonie Ad – (z ciemnymi jądrami), które są uważane za komórki rezerwuarowe albo
rezerwowe, z których część dzieli się w sposób niezupełny, podczas którego następuje
kariokineza, a po niej niepełna cytokineza. Komórki takie połączone są mostkiem
cytoplazmatycznym i tworzą tzw. zespólnię.
- spermatogonie Ap – (z jasnymi jądrami), powstają w wyniku różnicowania się
spermatogonii Ad.
- spermatogonie B – również wytwarzające połączenia o charakterze syncytialnym
21. Które komórki występujące w jądrze tworzą zespólnię. Jaki jest mechanizm powstawania
tych struktur?
Zespólnię tworzą:
- spermatogonie
- spermatocyty I i II rzędu
- spermatydy
Zespólnia powstaje w wyniku niepełnego podziału komórki (pełna kariokineza ale niepełna
cytokineza).
23. Sprecyzuj, które komórki jądra: a) powstają w trakcie pierwszego podziału mejotycznego,
b) wydzielają czynniki pobudzające lub hamujące spermatogenezę?
a) spermatocyty II rzędu
b) komórki podporowe (Sertolego, sustentocyty)
24. Sprecyzuj, które komórki jądra: a) tworzą ścianę kanalików prostych, b) biorą udział w
formowaniu zespólni?
a) komórki podporowe (Sertolego)
b) spermatogonie, spermatocyty I i II rzędu, spermatydy
27. Jakie fazy wyróżnia się w I podziale mejotycznym, w który wchodzą spermatocyty I-
rzędu?
- wydłużona profaza (leptoten, zygoten, pachyten, diploten, diakineza)
- metafaza
- anafaza
- telofaza
32. Jakie substancje zawiera akrosom? Podkreśl nazwę tej z nich, która rozpuszcza osłonkę
przejrzystą.
- hialuronidaza
- akrozyna
- neuraminidaza
- kwaśna fosfataza
45. Co to są glikokoniugaty?
Są to glikoproteiny występujące na powierzchni główki plemnika, które zasłaniają receptory
błonowe plemnika, uniemożliwiając mu połączenie się z komórką jajową.
46. Co to jest uzdatnienie? Jaką inną nazwą określa się ten proces?
Uzdatnienie, inaczej kapacytacja, polega na rozłożeniu glikokoniugatów główki plemnika
przez enzymy dróg rodnych samicy. Ponadto w jej wyniku błona plemnika traci cholesterol,
staje się bardziej płynna, co ułatwia fuzję błon plemnika i komórki jajowej. Następuje
również przepływ jonów wapniowych, w związku z czym witka staje się bardziej ruchliwa.
47. Jakie elementy składają się na barierę krew-jądro? Jakie jest znaczenie tej bariery?
- śródbłonek naczyń krwionośnych z błoną podstawną
- błona własna kanalika nasiennego
- tkanka łączna
- komórki podporowe – ich wypustki cytoplazmy oraz połączenia pomiędzy tymi komórkami
Bariera ta uniemożliwia przenikanie z krwi do kanalika plemnikotwórczego immunoglobulin
i innych cząsteczek krwi oraz uniemożliwia przenikanie do krwi cząsteczek,
makrocząsteczek, substancji regulujących spermatogenezę.
48. Jak zbudowany jest gruczoł śródmiąższowy jądra? Jaką funkcję pełni ten gruczoł?
Składa się z komórek endokrynowych, śródmiąższowych (komórek Leydiga). Komórki te
leżą grupami w tkance łącznej międzykanalikowej otoczone przez 3-4 kanaliki
plemnikotwórcze. Wydziela androgeny (testosteron), relaksynę i inne. Pośrednio wpływa na
wykształcenie się drugorzędowych cech męskich, pobudzająco na spermatogenezę. Komórki
Leydiga odgrywają ponadto rolę w przemianie materii komórek nasiennych. Mają zdolność
do wychwytywania barwników przyżyciowych.
52. Jaką funkcję spełnia testosteron? Do jakiej grupy hormonów jest zaliczany?
- wpływa na popęd płciowy
- pobudza spermatogenezę
- wpływa na wykształcenie i utrzymywanie się drugorzędowych cech płciowych
Zaliczany jest do grupy hormonów steroidowych.
58. Jaka jest histologiczna budowa ściany przewodu najądrza? Jaką funkcję spełnia ten
przewód?
- nabłonek dwurzędowy z komórkami walcowatymi (wysokimi) i podstawnymi (niskimi),
które w wierzchołkowej części zawierają ziarnistości, pęcherzyki i krople tłuszczu
- błona podstawna nabłonka
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne
- nerwy
- komórki mięśniowe gładkie
Od zewnątrz przewód najądrza otacza błona biaława, która ma u konia komórki mięśniowe
gładkie oraz błona surowicza.
Przewód najądrza jest drogą wyprowadzającą nasienie. Jest też miejsce magazynowania
plemników. Komórki jego nabłonka wydzielają glikoproteiny okrywające główki plemników
wytwarzając warstwę glikokoniugatów. Wydziela substancje sprzyjające dojrzewaniu
plemników.
64. Wymień elementy histologiczne budowy ściany nasieniowodu. Jaka jest jego funkcja?
Błona śluzowa:
- nabłonek, początkowo – dwurzędowy ze stereocyliami, następnie jednowarstwowy
walcowaty wraz z błoną podstawną. Wśród jego komórek znajdują się śródnabłonkowe
limfocyty.
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej z licznymi włóknami sprężystymi
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej – okrężnej i zewnętrznej
– podłużnej. U szczura jest jeszcze trzecia warstwa tuż pod błoną śluzową – podłużna.
Przydanka łączy nasieniowód z otoczeniem, w której leżą naczynia krwionośne i komórki
tłuszczowe.
Nasieniowód jest drogą wyprowadzającą nasienie, a jego bańka miejscem przechowywania
plemników. Komórki nasieniowodu zagęszczają zawiesinę plemników silnie absorbując płyn
nasieniowodu.
70. Co to są pęcherzyki nasienne i jaka jest ich budowa? Jaka jest ich funkcja? U jakich
zwierząt nie występują?
Są to, inaczej gruczoły pęcherzykowe, czyli uwypuklenia ściany nasieniowodu. Są
gruczołami cewkowymi złożonymi lub cewkowo-pęcherzykowymi. Ściana ich odcinków
wydzielniczych zbudowana jest na nabłonka jednowarstwowego walcowatego. W torebce
łącznotkankowej i pasmach wnikających w głąb gruczołu znajdują się komórki mięśniowe
gładkie. Od zewnątrz pęcherzyki nasienne otoczone są przydanką. Są one gruczołami
płciowymi dodatkowymi męskiego układu płciowego. Produkują wydzielinę, która ze
względu na obecność fruktozy, jest materiałem energetycznym dla plemników. Gruczoły
pęcherzykowe nie występują u mięsożernych.
8. Jak nazywa się proces powstawania komórek rozrodczych żeńskich i z jakich etapów się
składa?
Nazywa się on oogenezą i składa się z trzech etapów:
- tworzenie oogonii
- tworzenie oocytów I rzędu
- tworzenie oocytów II rzędu
9. Opisz przebieg oogenezy u samic.
Komórkami progenitorowymi żeńskich komórek rozrodczych są oogonie. Do uzyskania
dojrzałości płciowej dzielą się one mitotycznie dając kolejne pokolenia oogonii, z których
ostatnie tracą zdolność podziału. Oogonie te następnie rosną, gromadząc substancje zapasowe
w postaci białek i stają się oocytami I-rzędu. Oocyty pierwszego rzędu przechodzą podział
redukcyjny (mejozę), w którym w diplotenie jego profazy następuje zahamowanie ich
rozwoju przez inhibitor dojrzewania oocytów (OMI). Jest to pierwsze zahamowanie w
oogenezie i nazywa się ono diktiotenem. Kiedy rozpocznie się okres pokwitania oocyty I-
rzędu dokończają mejozę pod wpływem czynnika pobudzającego dojrzewanie (MPF). Oocyt
I-rzędu kończy mejozę i w jej wyniku powstaje oocyt II-rzędu oraz mała komórka zwana
ciałkiem kierunkowym I (polocytem I). Następnie oocyt II-rzędu wchodzi w podział
ekwacyjny i zostaje zahamowany w jego metafazie. Jest to drugie zahamowanie w oogenezie,
które jest utrzymywane przez czynnik cytoplazmatyczny (CSF), który hamuje MPF. Taki
oocyt nazywany jest komórką jajową i jest zdolny do zapłodnienia. W takiej postaci jest
wydalany z jajnika w procesie zwanym jajeczkowaniem albo owulacją. Po zapłodnieniu
komórka dokończa podział ekwacyjny i dokonuje cytokinezy, w wyniku czego powstaje
ootyda oraz ciałko kierunkowe II (polocyt II). W tym samym czasie następuje podział I ciałka
kierunkowego. W ten sposób z jednego oocytu I-rzędu otrzymuje się jedną komórkę jajową
oraz trzy ciałka kierunkowe.
16. Jak nazywają się stadia, w których dochodzi do zatrzymania podziału mejotycznego
oocytu? Jakie procesy powodują odblokowanie tak zatrzymanych komórek?
- pierwsze zatrzymanie oocytu I rzędu jest w diktiotenie (diplotenie profazy podziału
redukcyjnego). Jego odblokowanie powoduje MPF, czynnik pobudzający dojrzewanie.
- drugie zahamowanie oocytu II rzędu jest w metafazie podziału ekwacyjnego i jego
odblokowanie następuje w wyniku zapłodnienia
17. Sprecyzuj, w którym stadium mejozy: a) znajduje się oocyt w pęcherzyku dojrzałym tuż
przed owulacją, b) działa czynnik pobudzający dojrzewanie oocytu (MPF)?
a) metafaza podziału ekwacyjnego
b) diploten profazy podziału redukcyjnego (diktioten)
18. Scharakteryzuj stadium diplotenu profazy mejozy, w jaką wchodzą oocyty I rzędu.
Rozwój oocytu I rzędu w tym stadium jest zahamowany przez OMI, inhibitor dojrzewania
oocytów.
19. Narysuj i podpisz schemat budowy pęcherzyków jajnikowych, w których oocyt znajduje
się w diktiotenie.
21. Wyjaśnij co to są, kiedy powstają i jaką rolę pełnią ciałka kierunkowe?
Są to małe komórki, które mają znikomą ilość cytoplazmy. Powstają podczas oogenezy po
podziale redukcyjnym, a potem po ekwacyjnym. Najczęściej jest ich 2, ale czasem może być
ich 3. Dzięki temu oocyt podczas oogenezy dzieli się mejotycznie bez znacznego ubytku
cytoplazmy.
22. Ile czasu trwa cykl pęcherzyków jajnikowych u większości zwierząt domowych, a ile u
zwierząt dziko-żyjących?
Trwa on 21 dni, za wyjątkiem psa i kota, u którego trwa pół roku.
U zwierząt dziko żyjących trwa rok.
27. Z jakich warstw i o jakiej budowie składa się ściana pęcherzyka dojrzałego? W którym
miejscu w pęcherzyku leży błona szklista?
- warstwa zewnętrzna osłonki pęcherzyka zbudowana z włókien kolagenowych,
siateczkowych, nielicznych fibroblastów i małej liczby naczyń krwionośnych
- warstwa wewnętrzna osłonki pęcherzyka zbudowana z komórek łącznotkankowych, włókien
łącznotkankowych (szczególnie siateczkowych), naczyń krwionośnych włosowatych oraz
szerokich szczelin limfatycznych
- warstwa ziarnista leżąca na błonie podstawnej zwanej błoną szklistą
- osłonka przejrzysta
Błona szklista znajduje się pomiędzy warstwą ziarnistą a warstwą wewnętrzną osłonki
pęcherzyka.
28. Narysuj i podpisz schemat pęcherzyka jajnikowego dojrzałego. W jakim stadium znajduje
się oocyt II rzędu?
Patrz: Rys.
Oocyt II rzędu jest zahamowany w metafazie II podziału mejotycznego (ekwacyjnego).
36. W jaki sposób odżywiana jest formująca się komórka jajowa w jajniku?
Odżywiana jest poprzez wypustki komórek ziarnistych, które wchodzą do otworków w
osłonce przejrzystej i wchodzą w bezpośredni kontakt z komórką jajową jak również przez
płyn pęcherzykowy.
37. Gdzie znajduje się płyn pęcherzykowy i jaki jest jego skład?
Znajduje się on m.in. w jamach pęcherzyka wzrastającego jamistego i jamie dojrzałego
pęcherzyka Graafa i w jego skład wchodzą:
- białka
- hormon estron (folikulina)
- kwas hialuronowy
39. Czym charakteryzuje się etap cyklu jajnikowego poprzedzony znacznym wzrostem
stężenia LH we krwi?
Tym etapem jest owulacja (jajeczkowanie). Oocyt II rzędu zahamowany w metafazie
podziału ekwacyjnego wydalany jest z jajnika jako komórka jajowa gotowa do zapłodnienia.
Owulacja następuje pod wpływem hormonu luteotropiny krążącego we krwi, który powoduje
zwężenie lub nawet zamknięcie naczyń krwionośnych włosowatych wewnętrznej warstwy
osłonki pęcherzyka, powstaje miejscowe niedokrwienie i następuje owulacja.
47. Jaki główny hormon wydziela ciałko żółte? Jaka jest funkcja tego hormonu?
Ciałko żółte wydziela progesteron, którego funkcje są następujące:
- wpływa hamująco na jajeczkowanie
- powoduje rozpulchnienie błony śluzowej macicy
- pod jego wpływem następuje przejście z fazy pęcherzykowej w fazę lutealną błony śluzowej
macicy
- wpływa na odpowiedni rozwój łożyska
- powoduje rozrost odcinków wydzielniczych gruczołu mlekowego
48. Wymień elementy ciałka żółtego ciążowego. Jakie funkcje pełni ta struktura?
- tkanka łączna właściwa luźna
- komórki luteinowe i paraluteinowe
- naczynia krwionośne włosowate
Struktura ta intensywnie wytwarza progesteron i estrogeny co m.in. umożliwia utrzymywanie
właściwego stanu błony śluzowej macicy oraz przygotowanie gruczołów mlekowych do
wydzielania mleka.
51. Pod wpływem jakiego hormonu i przez co produkowanego następuje wydzielanie przez
ciałko żółte?
Pod wpływem hormonu luteotropowego produkowanego przez płat przedni części
gruczołowej przysadki mózgowej.
65. Czym różni się atrezja pęcherzyków pierwotnych i małych od atrezji pęcherzyków
rosnących?
Atrezja pęcherzyków pierwotnych i małych wzrastających polega na zmniejszaniu się oocytu
i komórek otaczających i na ich zaniku poprzez resorpcję, a w miejsce pęcherzyka wrasta
tkanka łączna zrębu. Większe pęcherzyki ulegają atrezji przez wrastanie do nich warstwy
ziarnistej oraz tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi. Następuje
przerost warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka, pęcherzyk się zapada, komórki ziarniste
degenerują. Tylko komórki warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka mogą przetrwać w
dobrym stanie i dawać początek komórkom gruczołu śródmiąższowego jajnika.
66. Który jajnik jest rozwinięty u ptaków – prawy czy lewy?
Lewy.
68. Jakiego typu jajem jest jajo ptaka (ze względu na ilość zgromadzonego żółtka)?
Jest jajem polilecytalnym, czyli zawierającym dużą ilość żółtka.
69. W której części układu płciowego ptaka komórka jajowa uzyskuje otoczkę z białka?
W odcinku białkotwórczym jajowodu.
71. Gdzie u ptaków powstaje skorupa wapienna na jaju? Z jakich warstw się ona składa?
Powstaje w odcinku jajowodu odpowiadającemu macicy. Składa się z trzech warstw:
- warstwa brodawkowa
- warstwa gąbczasta
- warstwa oskórkowa
80. Które cechy budowy jajowodu umożliwiają przesuwanie komórki jajowej i zarodka do
macicy?
- rzęski nabłonka jajowodu
- fałdy błony śluzowej
- skurcze miocytów gładkich błony mięśniowej jajowodu
- komórki wydzielnicze wydzielające śluz
88. Jakie dwie części wyróżnia się w blaszce właściwej błony śluzowej macicy?
- warstwę powierzchniową (czynnościową)
- warstwę głęboką (podstawną)
93. Sprecyzuj, jakim zmianom strukturalnym podlegają jajnik i macica w wyniku działania
progesteronu?
W jajniku zostaje wstrzymane jajeczkowanie i następuje rozpulchnienie błony śluzowej
macicy, która w ten sposób przygotowuje się do przyjęcia zarodka. Przechodzi ona w fazę
wydzielniczą, czyli zwiększa się dalej grubość błony śluzowej. W warstwie czynnościowej
można wyróżnić podnabłonkową warstwę zbitą i leżącą głębiej warstwę gąbczastą. W
warstwie zbitej jest dużo fibroblastów, makrofagów, leukocytów i komórek plazmatycznych.
W warstwie gąbczastej zmniejsza się ilość tkanki łącznej, a zwiększa się ilość gruczołów i
naczyń krwionośnych.
Faza wydzielnicza – zwiększa się dalej grubość błony śluzowej. W warstwie czynnościowej
można wyróżnić podnabłonkową warstwę zbitą i leżącą głębiej warstwę gąbczastą. W
warstwie zbitej jest dużo fibroblastów, makrofagów, leukocytów i komórek plazmatycznych.
W warstwie gąbczastej zmniejsza się ilość tkanki łącznej, a zwiększa się ilość gruczołów i
naczyń krwionośnych.
Faza zmian wstecznych – błona śluzowa staje się cieńsza, wydzielanie gruczołów ustaje. W
okresie tym ciałko żółte przekształca się w ciałko białawe. Naczynia krwionośne pękają, a
krew wraz z wydzieliną gruczołów dostaje się do światła macicy. Złuszcza się
powierzchniowa warstwa błony śluzowej.
Pytania dodatkowe:
* Jaką budowę mają pęcherzyki antralne. Jaką funkcję pełnią odpowiednie struktury?
Pęcherzyki antralne posiadają jamę wypełnioną płynem. Otoczone są dwiema warstwami
osłonki pęcherzykowej: warstwą wewnętrzną posiadającą liczne naczynia krwionośne, i
warstwą zewnętrzna, która ma wiele włókien kolagenowych.
Komórki pęcherzyka antralnego wydzielają leptynę, która hamuje apetyt, pobudza
powstawanie nowych naczyń krwionośnych pęcherzyka. Polepsza jego ukrwienie i poprawia
zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze.
4. Jaka jest budowa nerki złożonej? U jakich zwierząt występują w życiu pozapłodowym?
Nerka złożona składa się z części rdzennej pod postacią piramidy nerkowej oraz części
obwodowej – korowej, nałożonej na podstawę piramidy. Piramida zakończona jest brodawką,
w której znajdują się ujścia kanalików wyprowadzających mocz. Brodawka jest otoczona
kielichem nerkowym, z którego wychodzi przewód łączący się z sąsiednimi przewodami w
moczowód. Nerki złożone występują u ssaków w życiu płodowym, zaś w życiu
pozapłodowym u foki, niedźwiedzia, wydry, delfina, waleni.
5. Jakie typy nerek rozróżniamy? Przy każdym zaznacz u jakiego zwierzęcia występuje.
nerka złożona – foka, niedźwiedź, wydra, walenie, delfin
nerka pobruzkowana wielobrodawkowa – bydło
nerka gładka wielobrodawkowa – świnia
nerka gładka jednobrodawkowa – koń, małe przeżuwacze, mięsożerne
11. Jak nazywają się części kory nerki, które wnikają pomiędzy piramidy nerkowe?
Są to słupy nerkowe Bertina.
17. Wymień w logicznej kolejności struktury nefronu. Zaznacz, w których jego odcinkach
dochodzi do aktywnego pompowania jonów nieorganicznych.
- tętniczka doprowadzająca i odprowadzająca
- ciałko nerkowe złożone z kłębuszka naczyniowego i torebki nefronu
- kanalik I rzędu
- pętla nefronu złożona z ramion: zstępującego i wstępującego
- kanalik II rzędu
20. Z czego składa się ciałko nerkowe? Jakie dwa bieguny w nim się wyróżnia?
Składa się ono z kłębuszka nerkowego, w skład którego wchodzą głównie naczynia
krwionośne włosowate. Kłębuszek otoczony jest torebką nefronu (Bowmana).
W ciałku nerkowym wyróżniamy dwa bieguny: naczyniowy, gdzie znajduje się tętniczka
doprowadzająca i odprowadzająca, a pomiędzy nimi komórki mezangium zewnętrznego oraz
biegun kanalikowy (moczowy), w którym rozpoczyna się kanalik I-rzędu.
30. Co to są podocyty i jak są zbudowane? Jaka jest ich funkcja i lokalizacja? Jak inaczej
nazywamy te komórki?
Są to wyspecjalizowane komórki nabłonka budujące listek trzewny torebki Bowmana
pokrywający naczynia włosowate kłębuszka naczyniowego. Oddają wypustki
cytoplazmatyczne pierwszorzędowe (grubsze) i drugorzędowe (cieńsze), które leżą na błonie
podstawnej naczynia krwionośnego. Między tymi wypustkami znajdują się szczeliny
filtracyjne. Do nich filtrowane jest osocze. Między drugorzędowymi wypustkami podocytów
rozpięta jest przepona szczeliny. Powierzchnia podocytów pokryta jest glikokaliksem, w
którego skład wchodzi podokaliksyna zatrzymująca ujemnie naładowane cząsteczki np.
albuminy. Komórki te nazywamy inaczej epicytami.
32. Z jakich warstw składa się błona podstawna będąca wspólnym wytworem śródbłonka
naczyń i podocytów? Co wchodzi w skład poszczególnych warstw?
- blaszka jasna wewnętrzna
- blaszka gęsta
- blaszka jasna zewnętrzna
W skład blaszki jasnej zewnętrznej i wewnętrznej wchodzi laminina, fibronektyna i siarczan
heparanu, zaś w skład blaszki gęstej wchodzi kolagen typu IV.
34. Wymień struktury oddzielające krew znajdującą się w kapilarach kłębka naczyniowego od
światła torebki ciałka nerkowego.
- komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka naczyniowego
- błona podstawna będąca wspólnym wytworem śródbłonka i podocytów
- podocyty (epicyty) z wypustkami
- szczeliny filtracyjne i ich przepony
43. Z jakich dwóch części i gdzie leżących składa się kanalik I rzędu nerki? Jakie funkcje
spełnia? Jak inaczej go nazywamy? Jakim nabłonkiem jest wysłany?
Nazywamy go inaczej kanalikiem bliższym, proksymalnym lub kanalikiem głównym. Składa
się on z części krętej leżącej w korze i części prostej leżącej w rdzeniu. Wysłany jest
nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym.
Funkcje kanalika głównego:
- pompowanie jonów, na co wskazuje jego budowa (mikrokosmki na powierzchni, wgłobienia
przy podstawie)
- resorbowanie jonów np. Mg2+ z moczu pierwotnego do krwi
- wypompowywanie kwasu moczowego z moczu do krwi dzięki kompleksom białkowym
URAT1
- intensywna transcytoza i późniejsze trawienie drobnych białek (które mimo istnienia filtru
dostają się do kanalika) dzięki obecności w cytoplazmie wielu pęcherzyków transcytarnych i
lizosomów
- nie przepuszczanie cząsteczek i jonów dzięki ścisłym połączeniom miedzy komórkami
nabłonka (typu occludens, zbudowanych z białek okludyny, paraceliny i klaudyny)
46. Wymień struktury komórek kanalika I rzędu ułatwiające pełnienie jego funkcji.
- mikrokosmki
- połączenia międzykomórkowe typu occludens składające się z białek: okludyny, klaudyny,
paraceliny
- wgłobienia przy podstawie
- kompleksy białkowe URAT1 na powierzchni komórek
- obecność w cytoplazmie pęcherzyków transcytarnych i lizosomów
47. Jak jest zbudowany i jaką funkcję pełni: a) kanalik kręty I rzędu, b) kanalik zbiorczy
nerki?
a) zbudowany jest z komórek nabłonka jednowarstwowego sześciennego lub niskiego
walcowatego pokrytego rąbkiem szczoteczkowym. Są w tym kanaliku resorbowane m.in.
aminokwasy, cukry, jony nieorganiczne, hormony, witaminy itp.
b) zbudowany jest z komórek nabłonka jednowarstwowego sześciennego, wśród których w
korze nerki wyróżnia się komórki jasne i ciemne, a w rdzeniu tylko jasne. Kanalik ten
zbiera mocz ostateczny z kanalików II rzędu i kieruje go do przewodów brodawkowych
uchodzących w brodawce nerkowej do kielicha nerkowego.
48. Jakie trzy białka i o jakich funkcjach wchodzą w skład połączeń pomiędzy komórkami
nabłonka kanalika I rzędu nerki?
- okludyna
- klaudyna
- paracelina
Okludyna i klaudyna zamykają szczelnie przestrzeń pomiędzy komórkami nabłonka, a
paracelina może ją zamykać i otwierać.
51. W którym kanaliku nerkowym na powierzchni komórek jego nabłonka występuje rąbek
szczoteczkowy?
W kanaliku I rzędu (bliższym, proksymalnym, głównym).
58. Z jakich komórek składa się nabłonek kanalików zbiorczych kory nerki, a z jakich w
rdzeniu?
W korze – komórki jasne i ciemne.
W rdzeniu – tylko komórki jasne.
59. W jakiej postaci występują w nerce komórki śródmiąższowe?
W korze są to:
- komórki podobne do fibroblastów
- limfocyty
W rdzeniu są to komórki śródmiąższowe typu I, II i III.
61. Co to jest aparat przykłębuszkowy i z jakich elementów się składa? Jaka jest jego
lokalizacja? Podkreśl ten z nich, który wydziela reninę.
Jest to narząd receptorowo-wydzielniczy nerki i składa się z:
- komórek przykłębuszkowych, czyli komórek JG
- komórek plamki gęstej
- komórek mezangium zewnętrznego
Jest on zlokalizowany przy biegunie naczyniowym ciałka nerkowego.
63. Scharakteryzuj położenie i ultrastrukturę komórek JG. Wymień funkcje tych komórek.
Są to zmodyfikowane komórki mięśniowe występujące pod śródbłonkiem naczyń
doprowadzających i w mniejszym stopniu również odprowadzających nerki. Mają kształt
owalny lub wieloboczny, a w cytoplazmie niewiele elementów kurczliwych a dużo
pęcherzyków wydzielniczych, szorstkiej siateczki śródplazmatycznej i grube ziarnistości. W
miejscach, gdzie leżą te komórki nie występuje błona podstawna i istnieje bezpośredni
kontakt pomiędzy nimi a komórkami śródbłonka. Komórki te wytwarzają reninę oraz ich
skurcze podnoszą ciśnienie krwi w kłębuszku naczyniowym.
69. Wymień elementy aparatu przykłębuszkowego i podkreśl te, które pełnią rolę
osmoreceptora.
- komórki przykłębuszkowe, JG
- komórki plamki gęstej
- komórki mezangium zewnętrznego
73. Czym różnią się komórki plamki gęstej od komórek nabłonka kanalika II rzędu.
Komórki plamki gęstej są walcowate i mają aparat Golgiego w podstawnej części
cytoplazmy. Zaś komórki nabłonka kanalika II-rzędu są sześcienne i mają aparat Golgiego w
wierzchołkowej części cytoplazmy.
75. W wyniku jakich dwóch procesów zachodzących w nefronie odbywa się wytwarzanie
moczu ostatecznego?
- filtracja osocza krwi
- czynna i bierna resorpcja składników moczu pierwotnego do krwi
83. Jaka jest histologiczna budowa ściany moczowodu? W której części jest nabłonek
przejściowy?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy przejściowy
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami
krwionośnymi i nerwami, która u konia w początkowym odcinku zawiera gruczoły śluzowe
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej.
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej – podłużnej i
zewnętrznej – okrężnej. W dolnym odcinku moczowodu spotyka się trzecią warstwę mięśni o
przebiegu podłużnym.
Przydanka z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi.