DO NAUKI – KURS OPIEKUNA W ŻŁOBKU

Choroby wieku dziecięcego z reguły są bardzo zaraźliwe. Prowadzą na szczęście do

uodpornienia organizmu na wirusy i bakterie, dlatego choruje się na nie tylko raz w życiu.

Właśnie w dzieciństwie.

Odra
To coraz rzadziej spotykana choroba wirusowa, dlatego lekarze często nie potrafią jej
zdiagnozować. – Podczas wykładów ze studentami przytaczam im przykład 18-letniej
recepcjonistki ze szpitala, która nagle zapadła na bliżej nieznaną chorobę – opowiada dr
Wojciech Feleszko, pediatra, immunolog. – Oglądało ją chyba pięciu profesorów, aż w
końcu ktoś wpadł na to, że może to być odra.
Choroba rozpoczyna się nagłą, wysoką gorączką do 39°C, katarem, kaszlem i
światłowstrętem. Po dwóch dniach w okolicy śluzówki warg obserwuje się białawe plamy
z czerwonym czubkiem. Po krótkotrwałym spadku gorączka wzrasta do 40°C i
jednocześnie pojawia się wysypka. Po dalszych trzech dniach temperatura spada, a
wysypka blednie. Wysypka: pojawia się za uszami i stopniowo przenosi na dalsze części
ciała. Początkowo są to małe jasnoczerwone plamki, z upływem czasu łączące się w
skupiska i przybierające czerwonawy odcień. Po 4-5 dniach wysypka znika, a skóra
zaczyna się łuszczyć, przy czym spody dłoni i stóp pozostają nietknięte. Z reguły nie
występuje swędzenie. Powikłaniami odry może być zapalenie ucha lub zapalenie płuc.
Choremu dziecku podaje się z reguły leki przeciwgorączkowe.

Świnka
Jest chorobą wirusową. Maluch jest zmęczony, boli go głowa, nie ma apetytu, często
występuje wysoka gorączka. Gruczoły ślinowe powiększają się, najpierw z jednej, potem
z drugiej strony. Czasami pojawia się nawrót opuchnięcia w kilka dni po pierwszym.
Choroba trwa 8-10 dni. Powikłaniem może być zapalenie opon mózgowych, a u starszych
chłopców zapalenie jąder, które może w przyszłości grozić bezpłodnością. W czasie
świnki stosuje się leki przeciwbólowe. Najlepszą profilaktyką jest szczepienie.

Różyczka
Niegroźna (chyba, że choruje na nią kobieta w ciąży!) choroba wirusowa, która często
przebiega bezobjawowo. Rozpoczyna się podobnie jak przeziębienie. Maluch ma kaszel,
katar, swędzą go oczy. Mogą powiększyć się węzły chłonne karku i za uszami. Wysypka,
która występuje po paru dniach, ma postać małych różowych nieswędzących plamek.
Uwaga! W przypadku zachorowania na różyczkę przez kobietę w ciąży może dojść do wad
rozwojowych u dziecka. Dlatego wszystkie dziewczynki powinny być zaszczepione na
różyczkę.

Ospa wietrzna
Utrapienie maluchów, których męczą swędzące pęcherze. Początkowo pojawiają się one
na skórze w formie czerwonych plamek. W ciągu paru godzin przekształcają się w grudki,
później – w pęcherzyki, które wkrótce przysychają i po paru dniach pokrywają się
strupkami. Wysypka trwa z reguły do dwóch tygodni, towarzyszy jej silne swędzenie.
Zdrapanie strupków pozostawia blizny. Pojawieniu się wysypki towarzyszy lekka
gorączka i bóle kończyn. Zależnie od przebiegu choroby należy w czasie ospy podawać
DO NAUKI – KURS OPIEKUNA W ŻŁOBKU

dziecku leki przeciwbólowe i obniżające gorączkę. Przede wszystkim trzeba smarować

pęcherze maściami zmniejszającymi swędzenie (specjalne „pudrowe papki” do
smarowania), ewentualnie podawać leki przeciwhistaminowe. W cięższych przypadkach
stosuje się leki przeciwwirusowe.
– Powikłania po ospie zdarzają się dosyć często. Oprócz bakteryjnego zakażenia wysypki
na skórze, jest to zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc – mówi dr Wojciech Feleszko. – Zdarza
się to najczęściej w okresie do trzech miesięcy od zachorowania na ospę. Jeżeli na tę
chorobę zapada bardzo małe dziecko (np. 3-4-miesięczne niemowlę), może zdarzyć się
tak, że nie nabędzie wystarczającej odporności i w późniejszym czasie może na ospę
zachorować jeszcze raz.

Krztusiec (koklusz)
Choroba prawie zapomniana, ale jednak występująca. W stadium początkowym, które
trwa do dwóch tygodni, występuje gorączka, katar, podrażnienie śluzówki, lekki kaszel.
W ciągu następnych 4-8 tygodni dochodzi do częstych (do 30 razy dziennie), ciężkich
ataków kaszlu z typowym świszczącym kaszlem po głębokim oddechu. Dziecko wydaje
się dusić, kolor skóry twarzy zmienia się od czerwonego do sinego. Wysiłek przy kaszlu
często powoduje wymioty. Z powodu ataków kaszlu dziecko śpi niespokojnie, często się
budzi i jest coraz bardziej wyczerpane. Pojedyncze ataki kaszlu mogą wystąpić nawet w
kilka miesięcy po chorobie.
– Myślę, że lekarze stracili czujność, jeżeli chodzi o krztusiec. Ponieważ przez jakiś czas ta
choroba była w zaniku, przestano ją diagnozować – wyjaśnia dr Wojciech Feleszko. –
Lekarzom zdarza się po prostu zapomnieć, że taka choroba istnieje. Zalecam więc
czujność w przypadku długotrwałego kaszlu. We wczesnym stadium choroby (tj. w ciągu
pierwszych 2 tygodni) można stosować antybiotyki łagodzące objawy. W późniejszym
stadium są one nieskuteczne. Także leki przeciwkaszlowe i upłynniające wydzielinę nie
są skuteczne po drugim tygodniu choroby. Powikłaniami po kokluszu może być
uszkodzenie narządów wewnętrznych spowodowane silnym kaszlem; mogą wystąpić
krwawienia.

Szkarlatyna (płonica)
Maluch najpierw ma zapalenie migdałków i łuków podniebiennych, gorączkę, dreszcze,
bóle głowy i wymioty. Migdałki są boleśnie powiększone, zaczerwienione i pokryte
białym nalotem. Równocześnie pojawia się wysypka skórna pod łopatkami i w
pachwinach. Zmiany skórne przemieszczają się spod łopatek na całe ciało, nie pokrywając
jedynie skóry wokół ust. Krostki są wielkości główki od szpilki, wypukłe, pojedyncze i
intensywnie czerwone. Występują w gęstych skupiskach, a w dotyku są szorstkie jak
papier ścierny. Po 7 dniach skóra zaczyna się łuszczyć, przy czym proces ten zachodzi
najintensywniej w następnych 2 tygodniach.
Jeśli nie zostanie zastosowane leczenie, czyli jak najszybsze podanie antybiotyku przez 10
dni, może dojść do poważnych powikłań (np. uszkodzenie nerek lub serca, które mogą się
ujawnić po kilku miesiącach lub nawet latach).

Gorączka trzydniowa
Popularna „trzydniówka” – rozpoczyna się nagłym wzrostem temperatury do 40°C.
Wysoka gorączka utrzymuje się przez około trzy dni, jednak ogólny stan zdrowia dziecka
nie ulega pogorszeniu. W rzadkich przypadkach występuje lekka biegunka lub
podrażnienie dróg oddechowych (kaszel, katar), niekiedy mamy też do czynienia ze
zwiększonym rozdrażnieniem dziecka. Czwartego dnia gorączka spada i pojawia się
DO NAUKI – KURS OPIEKUNA W ŻŁOBKU

wysypka – lekka, plamista, usytuowana przede wszystkim na tułowiu. Najpóźniej po kilku

dniach wysypka znika całkowicie, czasami jest zupełnie niewidoczna już następnego dnia.
Chorób wieku dziecięcego nie należy bagatelizować, ale także nie można ulegać panice. Z
lekarzem należy skonsultować się, gdy samopoczucie dziecka ulegnie znacznemu
pogorszeniu, wystąpią inne dolegliwości, gdy gorączka wzrośnie powyżej 39,5°C. – A
przede wszystkim należy dzieci szczepić – konkluduje dr Wojciech Feleszko. – Niektórym
chorobom dziecięcym można zapobiegać, stosując skuteczne szczepionki.