Annales, I, 1

1. Teksten + grammaticale vragen en stijl

Urbem Romam a principio reges habuere;
De stad Rome werd vanaf het begin bestuurd door koningen.
libertatem et consulatum L. Brutus instituit.
Lucius Brutus voerde de vrijheid en het consulaat in.
Dictaturae ad tempus sumebantur;
Dictaturen werden voor een beperkte tijd aangenomen.
neque decemviralis potestas ultra biennium, neque tribunorum militum consulare ius diu valuit.
De macht van de tienmannen was niet langer dan twee jaar van kracht en de consulaire macht van de
krijgstribunen was evenmin lang van kracht.
Non Cinnae, non Sullae longa dominatio;
Noch de gewelddadige alleenheerschappij van Cinna, noch die van Sulla duurde lang.
et Pompei Crassique potentia cito in Caesarem, Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,
De macht van Pompeius en Crassus ging snel over op Caesar, de militaire macht van Lepidus en
Antonius op Augustus,
qui cuncta discordiis civilibus fessa nomine principis sub imperium accepit.
die de hele staat, uitgeput door tweedracht onder de burgers, onder zijn opperbevel ontving met de titel
van princeps.
Sed veteris populi Romani prospera vel adversa claris scriptoribus memorata sunt;
De voor- en tegenspoed van het oude Romeinse volk zijn door beroemde schrijvers in herinnering
gebracht.
temporibusque Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Passende talenten ontbraken niet om over de tijd van Augustus te spreken,
donec gliscente adulatione deterrerentur;
tot ze werden afgeschrikt door de toenemende vleierij.
Tiberii Gaique et Claudii ac Neronis res florentibus ipsis ob metum falsae,
De regering van Tiberius, Gaius, Claudius en Nero werd, toen zij nog machtig waren, uit vrees vervalst
[neergeschreven]
postquam occiderant, recentibus odiis compositae sunt.
en nadat ze gestorven waren, met nog verse haat neergeschreven.
Inde consilium mihi pauca de Augusto et extrema tradere,
Vandaar mijn plan om weinig over Augustus te schrijven, en wel zijn laatste dagen,
mox Tiberii principatum et cetera, sine ira et studio, quorum causas procul habeo.
daarna het principaat van Tiberius en de rest, zonder wrok of voorliefde, waartoe ik in de verste verte
geen reden heb.
2. Woordenschat

Libertas Libertatis (v.) Vrijheid

Instituere Intituo, institui, institutum Oprichten
Sumere Sumo, sumpsi, sumptum Nemen
Potestas Potestatis (v.) Macht
Tribunus Tribuni (m.) Tribuun
Ius (2) Iuris (o.) 1. Recht
2. Macht
Diu Bijwoord Lang
Valere (3) Valeo, valui, valitum 1. Sterk zijn
2. Gezond zijn
 3. In staat zijn
4.
Potentia Potentiae (v.) Kracht, macht
Cito Bijwoord Snel
Arma (2) Armorum (o. mv.) 1. Wapens
2. Krijgsmacht
Cedere (2) Cedo, cessi, cessum 1. Gaan
2. Weggaan
Cunctus (2) Cuncta, cunctum 1. Geheel
2. Alles
Fessus Fessa, fessum Moe
Nomen (2) Nominis (o.) 1. Naam
2. Titel
Princeps Principis Eerste
Accipere Accipio, accepi, acceptum Aannemen, krijgen
Vetus Veteris Oud
Adversus (2) Adversa, adversum 1. Tegenoverstaand
2. Ongunstig
Clarus (2) Clara, clarum 1. Helder
2. Beroemd
Memorare Memoro, memoravi, In herinnering brengen
memoratum
Ingenium (2) Ingenii (o.) 1. Karakter
2. Talent
Ob + Acc. Om
Metus Metus (m.) Angst
Falsus (2) Falsa, falsum 1. Vals
2. Bedrieglijk
Occidere Occido, occidi, occisum (ob Doden
+ caedere)
Recens Recentis Nieuw, jong
Inde (2) Bijwoord 1. Vandaar
2. Daarna
Consilium (4) Consilii (o.) 1. Plan
2. Overleg
3. Advies
4. Besluit
Pauci Paucae, pauca (mv.) Weinig
Exter(us) Extera, exterum Zich buiten bevindend
Tradere Trado, tradidi, traditum Overdragen
Ceterus Cetera, ceterum Overig
Ira Irae (v.) Woede
Studium (3) Studii (o.) 1. Ijver
2. Belangstelling
3. Studie
Procul Bijwoord In de verte
3. Commentaar
- Republiek:
 Lucius Brutus stelde deze in door de verkrachting van Lucretia te wreken; eerste
consul
 Dictaturen: typisch republikeins ambt absolute machthebber die op vraag van de
senaat op 6 maanden het vaderland moest redden
 Decemviri: college van 10 mannen met consulair imperium om wetten te schrijven
 twaalftafelenwet: eerste geschreven Romeinse wetgeving
 Tribuni militum: voorloper van de dictatuur; vervangers van consul
- Sprong in de tijd
 Lucius Cornelius Cinna: populares; schrikbewind in Rome tijdens de afwezigheid
van Sulla ( 1ste burgeroorlog)
 Lucius Cornelius Sulla: leider optimates in 1ste burgeroorlog; dictator na
overwinning; proscripties/vogelvrijverklaringen
 1ste triumviraat: Caesar – Pompeius – Crassus (60 v.C.)
 2de triumviraat : Octavianus – Marcus Antonius – Lepidus (43 v.C.)
- Verschillende vormen van macht
 habuere: habere in de betekenis van ‘regeren, besturen’
 consulatus: 2 consuls (1 jaar); hoogste uitvoerende macht (imperium domi) + hoofd
van leger (imperium militiae)
 dictatura: buitengewoon ambt, aanstelling door de senaat voor 6 maanden
 potestas: wettelijke macht (rechtmatig verkregen)
 ius: macht die op het recht steunt
 dominatio: alleenheerschappij gebaseerd op geweld
 potentia: kracht, macht die men zich toegeëigend heeft
 arma: macht die steunt op een leger
 imperium: hoogste macht
- het gaat om een verheven onderwerp dus de eerste zin is in een dactylische hexameter
geschreven om te verwijzen naar een epos
- 1ste deel: inversie, korte zinnetjes voor alle bestuursvormen en bestuurders, behalve
Augustus  Tacitus aanvaardt het principaat van Augustus, omdat die een einde
maakte aan de burgeroorlogen
- De Annales beginnen in het jaar van de dood van Augustus (14) want er bestaan
volgens hem goede historische werken over de voorafgaande periode; periode van
Tiberius t.e.m. Nero is niet objectief beschreven (tijdens hun leven te positief en na hun
dood te negatief)
- Sine ira et studio = zonder wrok of voorliefde: niet prijzen of afkeuren uit persoonlijke
belangen maar wel stelling nemen
- quorum causas procul habeo = waartoe ik in de verste verte geen reden heb: Tacitus was
+/- 13 jaar bij de dood van Nero  niet persoonlijk betrokken