9/ Nội dung của tác phẩm Không tưởng của Morơ và chỉ rõ tính chất

không tưởng của những tư tưởng đó?

*Nội dung tư tưởng
Phê phán sâu sắc xã hội châu Âu và nước Anh đương thời, là sự lí giải
một cách triệt để nguyên nhân của mọi sự bất công trong xã hội ấy
Phê phán sâu sắc xã hội đương thời ở châu Âu và nước Anh

- Ông lên án XH đương thời có quá nhiều kẻ ăn bám : bọn quý tộc, linh
mục, binh lính ... Theo ông nhà nước phong kiến chỉ là chiêu bài để bọn nhà
giàu mưu lợi cho mình.

+ Theo ông, nhân dân lựa chọn những kẻ cai trị để bảo vệ lợi ích của
mình, nhưng hiện thực XH lại không như vậy. Các nhà nước chỉ bảo vệ quyền
lợi cho những kẻ giàu.

+ Bọn vua chúa, quan lại chỉ biết có bóc lột và đàn áp nhân dân LĐ và
bọn cận thần tìm mọi lý lẽ để bảo vệ những quyết định tàn bạo của nhà vua

- Morơ lên án mạnh mẽ chính sách cướp đoạt ruộng đất bằng bạo lực của
bọn địa chủ, đẩy nông dân Anh tới chỗ mất hết điều kiện sinh sống, thông qua
hình ảnh « cừu ăn thịt người ». Đây chính là hậu quả của quá trình tích luỹ ban
đầu của CNTB.

+ Bằng hình ảnh này ông đã thể hiện sâu sắc sự căm tức trước tình trạng
nông dân bị mất ruộng

+ Nhu cầu và giá len ngày càng tăng, đã đem lại cho bọn địa chủ TS
hoá nguồn lợi nhuận lớn, khiến chúng càng ra sức mở rộng việc chiếm đoạt
RĐ của nông dân bằng bạo lực. Nông dân Anh bị mất ruộng đất, lâm vào cảnh
khốn cùng, tha phương, cầu thực, sống lang thang trong cảnh không nhà cửa,
chết dần chết mòn trong khi bọn địa chủ thu những khoản lợi nhuận lớn trên
đồng ruộng đã trở thành đồng cỏ nuôi cừu.

+ Luận điểm « Cừu ăn thịt người », một hình tượng vừa hiện thực, vừa
quái dị của thời kỳ tích lũy nguyên thủy của chủ nghĩa tư bản.

- Morơ cũng phê phán giai cấp tư sản Anh vừa mới ra đời, vì lợi nhuận,
đã bắt những người lao động làm thuê làm việc như súc vật, họ phải « làm
việc từ sớm tinh sương đến tận khuya ».
 Thực tế họ phải làm việc từ 14 – 18 giờ/ngày mà cuộc sống
vẫn nghèo khổ. Thậm chí nhiều người không có việc làm, mất hết những điều
kiện để sống một cuộc sống lương thiện và buộc phải đi vào con đường lưu
manh hoá. Ông cảm thông sâu sắc với cuộc sống của những người lao động
nghèo khổ và bị bần cùng nói trên.

- Ông lên án nhà nước quân chủ là nhà nước quan liêu, ăn bám của bọn nhà
giàu, hà khắc với nhân dân. Lên án chính sách đối ngoại xâm lược của bọn vua
chúa.

+ Nhà nước ấy với những chính sách hà khắc và những luật lệ phi lý
gây ra bao tệ nạn xã hội. Với chính sách cướp ruộng đất của nông dân đã tạo
ra những người đi lang thang, nhưng nhà nước lại ban hành đạo luật cấm
những người đi lang thang. Vì vậy, đẩy người dân vào chỗ tuyệt vọng.

+ Lên án chính sách đối ngoại xâm lược của bọn vua chúa, những cuộc
chiến tranh xâm lược chẳng những tàn phá nặng nề về KT, CT, XH các nước
bị xâm lược mà còn làm phá sản nhân dân trong nước.

Lúc bấy giờ hạm đội của Anh trên biển rất mạnh để chiếm
đoạt các tàu chở vàng từ châu Phi về. Anh tiến hành xâm lược thuộc địa, mở
rộng bờ cõi. Mặt trời không bao giờ tắt trên nước Anh.

Khi phê phán XH đương thời, ông đã vạch ra cái nạn có quá
nhiều bọn quý tộc, coi đó là tệ nạn đầu tiên và cơ bản tiêu biểu của XH đương
thời. Bởi lẽ bọn quý tộc sống xa hoa lãng phí luôn tìm cách tăng thu nhập
bằng mọi thủ đoạn bóc lột nhân dân lao động. XH phân chia thành 1 bên là
quần chúng lao động nghèo khổ, 1 bên là bọn quý tộc giàu sang.

- Khi phê phán xã hội đương thời, cái quan trọng nhất, mới nhất trong
Không tưởng là từ nhận thức sâu sắc về thực trạng XH, ông đã tiến tới nhận thức
được nguyên nhân của bản của những bất công và mọi tệ nạn trong xã hội là do
« chế độ tư hữu ». Từ đó, đi đến kết luận, phải xoá bỏ hoàn toàn chế độ tư hữu.

+ Ông đã tự phát đi đến quan điểm duy vật trong XH : XH xét đến cùng
đều có nguyên nhân từ kinh tế. Với tư tưởng này, ông đã vượt lên trên các nhà
không tưởng thời kỳ trước đó.

+ Theo ông :
  Nếu chỉ cải cách nhà nước thì chỉ có thể giảm nhẹ chứ không có
thể xóa bỏ được bất công và những tệ nạn xã hội.

 Dù của cải dổi dào nhưng còn chế độ tư hữu thì vẫn còn người
nghèo. Vì theo ông, với chế độ tư hữu mọi người đều sẽ chiếm lấy cái gì mình
muốn, dù cho của cải có nhiều đến đâu, nó sẽ rơi vào tay một số ít người, sô
phận của đông đảo những người còn lại sẽ trở thành nghèo khổ

 Vì vậy, ông đi đến kết luận : muốn thiết lập một chế độ bình đẳng
phải thủ tiêu chế độ tư hữu

* Phủ nhận tư hữu, xây dựng chế độ kinh tế không còn tư hữu là thái độ
phản kháng tích cực của Morơ về phương diện tư tưởng đối với các chế độ
đương thời ở Châu Âu, trong đó có Anh.

Đây là tư tưởng kinh tế đặc sắc của ông, làm cho ông trở thành người
có tư tưởng CS triệt để. Như Vonghin đã nhận định : đây là một tư tưởng độc
đáo của Morơ, mà ông « không có thầy học và người tiền bối »
Mô hình xã hội “Không tưởng”
Lĩnh vực kinh tế
Nền kinh tế là một khối thống nhất dựa trên cơ sở chế độ công hữu cả về tư
liệu sản xuất và tư liệu lao động .
Hệ thống kinh tế bao trùm là kinh tế thủ công nghiệp và nông nghiệp,được tổ
chức theo hộ gia đình.
Nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng, làm nông nghiệp là nghĩa vụ
chung của mọi công dân. Công dân có nghĩa vụ lao động nông nghiệp trong 2
năm thay phiên nhau.
Trong “Không tưởng”, Tomat Moro thể hiện tư tưởng phân phối triệt để, phân
phối theo nhu cầu trên cơ sở tài sản chung và của cải dồi dào, đầy ắp trong các
khu công cộng.
Tomat Moro đã thừa nhận cả sở hữu riêng những tư liệu tiêu dùng sau khi đã
được xã hội phân phối. Mỗi người có già đình riêng, nhà cửa riêng. Nhưng
thái độ cá nhân đối với nhà ở và ruộng đất sẽ là nguy cơ làm lung lay chế độ
công hữu.
Lĩnh vực chính trị
Xã hội không tưởng là một xã hội còn nhà nước, nhà nước đó là vì nhu cầu
của xã hội, vì cuộc sống hạnh phúc của con người.
Nguyên tắc tổ chức của nhà nước là dân chủ, bất kì ai cố tình chạy chọt để
được bầu vào một chức vụ chính quyền nào đó đều lập tức bị tước quyền tham
chính cho đến mãn đời.
Chức năng cơ bản của nhà nước là kiểm kê, phân phối, điều hành lao động và
làm ngoại thương. Nhà nước không sử dụng bạo lực với công dân của mình.
Lĩnh vực xã hội
Chủ trương: đem lại cho con người cuộc sống đầy đủ, tự do, hạnh phúc.
Giải quyết vấn đề sản xuất theo lập trường của chủ nghĩa nhân đạo.
Ông cho rằng, không có gì quý hơn sinh mạng con người.
Trong lĩnh vực giáo dục, tất cả trẻ em đều được nuôi dưỡng từ trong nhà trẻ
Trong hôn nhân và gia đình, ông quy định tuổi thành hôn nữ là 18, nam là 22,
hôn nhân tự do, một vợ, một chồng.
Trong gia định, quan điểm hòa thuận, bình đẳng thương yêu nhau.
Quan điểm đạo đức; bình đẳng, không làm tổn hại đến lợi ích của người khác
Lĩnh vực tôn giáo
Xã hội không tưởng vẫn còn tôn giáo nhưng duy lý hoá. Ông cho rằng, phải
gạt khỏi tôn giáo những cái có hại cho cuộc sống xã hội, không phù hợp với
chủ nghãi nhân bản.
Xã hội không tưởng là một xã hội yêu hoà bình, ghét chiến tranh, tùy nhiên
vẫn có chế độ luyện tập quân sự kể cả đối với phụ nữ.
Ngoài những vấn đề cơ bản nói trên, Tomat Moro còn nêu nhiều khía cạnh
của đời sống xã hội như: vấn đề thi đua giữa các gia đình, chống hối lộ, chống
dùng tiền mua bán chức vụ,...
*Tính chất không tưởng
Ông nêu lên tất cả những quan điểm tiến bộ mang tính chất XHCN
nhưng lại không tin nó trở thành hiện thực, nên tác phẩm mang tên
Không tưởng.
Mô hình XH tốt đẹp của ông cũng bộc lộ nhiều hạn chế :

+Phân phối theo nhu cầu nhưng nhu cầu bị hạn chế ở mức cần thiết

Trong khi làm việc họ khoác sơ sài một tấm da dùng cho họ trong 7
năm

Khi ra ngoài họ khoác áo dài từ trên xuống, áo dài chỉ có một màu
duy nhất là màu tự nhiên của lông cừu. Mỗi người thoả mãn với một áo dài,
phần lớn họ mặc trong 2 năm.

+Của cải dồi dào, nhưng lại dựa trên LĐ TCN và nông nghiệp

+XH công bằng nhưng vẫn còn nô lệ, ông chủ, bà chủ