20. Omów koncepcję struktur organizacyjnych H.

Mintzberga: jakie są jej części, co

wchodzi w ich skład, jakie dominują w nich tendencje? Odpowiedź zilustruj
przykładem konkretnej organizacji. Czy struktura jest rzeczywiście wypadkową gry o
władzę w organizacji? Odpowiedź uzasadn .

H. Mintzberg wyróżnił 5 rodzajów struktur organizacyjnych. Struktury kształtujących

się w zależności od tego, która z grup wchodzących w jej skład odgrywa największą rolę
w organizacji
(której udaje się pozyskać władzę nad innymi). Nie zawsze jest to naczelne kierownictwo.

1. STRUKTURA PROSTA–wierzchołek strategiczny (naczelne kierownictwo

przedsiębiorstwa) dąży do centralizacji czyli podejmowania decyzji na jak najwyższym
szczeblu. Gdy centralizacja się powiedzie mamy strukturę prostą i większość decyzji
podejmuje najwyżej postawiony kierownik.Często małe organizacje zbudowane są w ten
sposób.

Przykładem polskiej organizacji, która stosuje strukturę prostą według Mintzberga, może
być mała rodzinna rma produkcyjna, która działa na rynku lokalnym. W takiej rmie
zarządzanie jest skoncentrowane w rękach właściciela lub zarządu, a relacje między
pracownikami są bezpośrednie i proste. Wszystkie decyzje są podejmowane przez
właściciela lub zarząd, a pracownicy odpowiedzialni są tylko za ich wykonanie.

2. STRUKTURA DYWIZJONALNA – dominacja „szczebla! średniego”, czyli kierowników

mniejszych jednostek. Poszczególne oddziały mają duży zakres autonomii, choć
podlegają centrali, na co dzień są kierowane przez menedżerów średniego szczebla.

Jednym z przykładów polskiej organizacji stosującej strukturę dywizjonalną według

koncepcji H. Mintzberga jest PGE - Polska Grupa Energetyczna. Struktura ta opiera się na
podziale rmy na kilka dywizji, każda odpowiedzialna za określony obszar działalności. W
PGE dywizje odpowiadają za różne rodzaje energii: węglową, jądrową, odnawialną oraz
dystrybucję energii. Każda dywizja ma swojego dyrektora, który jest odpowiedzialny za jej
działanie i raportuje bezpośrednio do prezesa rmy. W takiej strukturze decyzje dotyczące
poszczególnych dywizji podejmowane są przez ich dyrektorów, co pozwala na szybkie i
sprawne działanie.

3. BIUROKRACJA PROFESJONALNA – dominacja tzw. rdzenia operacyjnego, czyli

pracowników wykonawczych. Dzieje się tak, gdy percepcja ich roli profesjonalnej nadaje
im wysoki status społeczny. Charakteryzuje się daleko posuniętą decentralizacją. Zadanie
wykonywane przez pracowników zwykle nie są standardowe, wymagają specjalistycznej
wiedzy i umiejętności.

Jednym z przykładów polskiej organizacji stosującej biurokrację profesjonalną według

koncepcji Mintzberga może być Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Struktura tej
organizacji opiera się na silnie zcentralizowanej hierarchii, która skupia się na procesach
decyzyjnych i kontroli. NFZ ma dobrze zde niowane procedury i regulaminy, a także
specjalistów z różnych dziedzin, którzy odpowiadają za realizację zadań. Wszystko to
pozwala na skuteczne zarządzanie i koordynację działań na różnych poziomach
organizacji.
fi
fi
fi
ij
fi
fi
4. BIUROKRACJA MASZYNOWA–dominacja pracowników, którzy tworzą standardy
wykonania pracy dla pozostałych. Nazywani są technostrukturą i ich podstawowym
dążeniem jest rozciąganie ich prawa do określania standardów i norm pracy na jak
największą liczbę stanowisk w organizacji.W tej strukturze większość czynności
pracownika określa ściśle opisana procedura, a nawet kierownicy nie mogą odstępować
od wyznaczonej im rutyny.

Przykładem polskiej organizacji stosującej biurokrację maszynową H. Mintzberga może

być np. Urząd Skarbowy. Charakteryzuje się ona silnie zcentralizowaną i hierarchiczną
strukturą oraz sztywnymi procedurami i regulacjami. W Urzędzie Skarbowym pracownicy
są specjalistami w swoich dziedzinach, a decyzje podejmuje kierownictwo na podstawie
dokładnie określonych przepisów i regulacji. W takiej organizacji, pracownicy nie mają
zbyt wiele swobody w podejmowaniu decyzji i działaniu, a wszystko jest skrupulatnie
zaplanowane i kontrolowane.

5. ADHOKRACJA – dominacja pracowników sztabowych, doradczych, zwanych

personelem pomocniczym. Struktura oparta na doraźnych zespołach zadaniowych.
Charakteryzuje ją niewielka formalizacja, każdy pracownik ma ściśle wyznaczony zakres
swojej specjalizacji. Struktura często opiera się na modelu macierzowym. Wszelkie
podziały stanowisk są powiązane z projektami i mają charakter doraźny. Struktura nie jest
wypadkową gry o władzę w organizacji. Jest ona dobierana w taki sposób, aby cele
organizacji były realizowane w najoptymalniejszy sposób.
Jednym z przykładów polskiej organizacji stosującej adhokrację wg koncepcji H.
Mintzberga może być rma z branży IT (np asseco poland), która specjalizuje się w
projektowaniu i tworzeniu oprogramowania na zamówienie. W takiej rmie, ze względu na
charakter projektów, które są realizowane, oraz ich krótkie terminy realizacji, konieczna
jest elastyczność i szybkość działania. W takim przypadku, adhokracja polegająca na
tworzeniu tymczasowych zespołów projektowych składających się z różnych specjalistów
z różnych działów rmy, pozwala na efektywne i szybkie realizowanie projektów.
fi
fi
fi