Związki nieorganiczne cz.1.

1 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 5.
5. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym schematem.

HCl (aq)

I II III IV V

marmur wapno palone wapno gaszone gips krystaliczny krzemionka

Napisz numery wszystkich probówek, w których zaszły reakcje chemiczne.

2 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (1
(1 pkt)
pkt)
Badano zachowanie pewnego tlenku Z wobec wody (probówki I i II) oraz wobec wodnego
roztworu wodorotlenku sodu w podwyższonej temperaturze (probówka III). Przebieg
doświadczenia zilustrowano schematem:

Z (s) Z (s) Z (s)

I II III

H2O + oranż metylowy H2O + fenoloftaleina NaOH (aq) + fenoloftaleina

Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce III.

Dany jest zbiór tlenków o wzorach:

CaO P4O10 MnO ZnO

Spośród wymienionych tlenków wybierz ten, który mógł być użyty do wykonania
opisanego doświadczenia. Uzupełnij tabelę. Wpisz wzór wybranego tlenku i określ jego
charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny).
 Wzór tlenku Charakter chemiczny tlenku

3 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Oceń, czy podane poniżej informacje dotyczące chlorku żelaza(III) są prawdziwe.
Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

1. Wodny roztwór chlorku żelaza(III) ma odczyn obojętny. P F

Chlorek żelaza(III) można otrzymać w wyniku reakcji żelaza ze stężonym

2. P F
kwasem solnym.

Dodanie kwasu solnego do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) cofa

3. P F
reakcję hydrolizy tej soli.

4 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniżej przedstawiono informacje dotyczące zawartości wybranych jonów w próbce
pewnej wody mineralnej.

KATIONY, mg · dm−3 ANIONY, mg · dm−3

−
Na+ 254,00 HCO 3 357,80

2−
Ca2+ 10,00 CO 3 163,00

K+ 0,91 Cl− 26,40

2−
Mg2+ 0,37 SO 4 7,81

Na podstawie oryginalnej etykiety wody mineralnej dostępnej na rynku.

Z przedstawionych informacji wynika, że woda mineralna to roztwór zawierający różne

rozpuszczone sole.

15.1. (1 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chemicznej, w wyniku której nastąpi
wytrącenie osadu – składnika tzw. kamienia kotłowego – po ogrzaniu wody mineralnej
do temperatury 100°C.

15.2. (1 pkt)

Spośród wymienionych związków wybierz wszystkie, które – wprowadzone w

odpowiednim nadmiarze do wody mineralnej – spowodują usunięcie jonów
węglanowych i wodorowęglanowych. Podkreśl wzory wybranych związków.

KHCO3 Ca(OH)2 HCl KMnO4

5 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (2
(2 pkt)
pkt)
W temperaturze T stała dysocjacji kwasowej kwasu etanowego (octowego) jest równa Ka =
1,8 · 10–5, a stała dysocjacji zasadowej amoniaku jest równa Kb = 1,8 · 10–5.
Przeprowadzono doświadczenie, w którym po zmieszaniu reagentów w stosunku
stechiometrycznym powstały wodne roztwory soli o temperaturze T. Odczyn roztworu
wodnego otrzymanej soli:

w probówce I był zasadowy;

w probówce II – kwasowy;
w probówce III – obojętny.

16.1. (1 pkt)

Uzupełnij schemat przeprowadzonego doświadczenia. Wpisz wzory użytych

odczynników wybranych spośród:

NH3 (aq) CO2 (g) K (s) HCl (aq)

…… …… ……
I II III

NaOH (aq) Zn (s) CH3COOH (aq)

16.2. (1 pkt)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji otrzymywania tej soli, której
wodny roztwór powstał w probówce I.
6 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (4
(4 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, w którym badano działanie pewnego odczynnika na dwa
wodne roztwory soli. W probówce I znajdował się roztwór siarczanu(IV) sodu, a w probówce
II – roztwór krzemianu(IV) sodu. Po dodaniu odczynnika zaobserwowano, że:

w każdej probówce zaszła reakcja chemiczna;

przebieg doświadczenia był różny dla obu probówek;
tylko w jednej z probówek wytrącił się osad.

18.1. (0–1)

Uzupełnij schemat doświadczenia. Wybierz i zaznacz w podanym zestawie wzór jednego

odczynnika, którego zastosowanie spowodowało efekty opisane w informacji.

Wybrany odczynnik: KOH (aq) / stężony HCl (aq) / CaCl2 (aq)

I II

Na2SO3 (aq) Na2SiO3 (aq)

18.2. (0–1)

Napisz, co zaobserwowano w probówce, w której nie wytrącił się osad podczas

opisanego doświadczenia.

18.3. (0–2)

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które przebiegły w probówkach I i

II i były przyczyną obserwowanych zmian.

Równanie reakcji przebiegającej w probówce I:

Równanie reakcji przebiegającej w probówce II:

7 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (1
(1 pkt)
pkt)
Podczas ogrzewania kwas fosfonowy H3PO3 (H2PHO3) ulega reakcji dysproporcjonowania,
w wyniku której powstają kwas ortofosforowy(V) i fosforowodór.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

Napisz w formie cząsteczkowej równanie opisanej reakcji.

8 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 19.
19. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, w którym do probówki I wlano kwas solny o pH = 2, a do
probówki II – wodny roztwór kwasu octowego (etanowego) o pH = 2. Roztwory miały
temperaturę 298 K. Następnie do obu probówek dodano po 1 gramie pyłu cynkowego.
Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem.

pył cynkowy pył cynkowy

I II

HCl (aq) CH3COOH (aq)

Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

W warunkach doświadczenia stężenie molowe kwasu solnego jest większe

1. P F
niż stężenie molowe wodnego roztworu kwasu octowego.

Użycie w doświadczeniu wodnych roztworów o pH = 3 skutkowałoby

2. wzrostem szybkości reakcji wyłącznie w probówce II, ponieważ kwas P F
uczestniczący w tej przemianie jest kwasem słabym.

Ochłodzenie obu użytych w doświadczeniu wodnych roztworów

3. skutkowałoby zmniejszeniem szybkości wydzielania gazu w przemianach P F
zachodzących w probówkach I i II.
9 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 20.
20. (1
(1 pkt)
pkt)
Do wodnego roztworu zawierającego 0,1 mola wodorotlenku sodu dodano wodny roztwór
zawierający 0,1 mola kwasu etanowego (octowego). Następnie w mieszaninie poreakcyjnej
zanurzono żółty uniwersalny papierek wskaźnikowy.

Dokończ poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz odpowiedź A, B albo C i jej uzasadnienie 1.,
2., 3. albo 4.

Uniwersalny papierek wskaźnikowy

przyjął niebieskie
A. 1. użyto nadmiaru zasady.
zabarwienie,

etanian (octan) sodu ulega hydrolizie

2.
kationowej.
B. nie zmienił zabarwienia, ponieważ
etanian (octan) sodu ulega hydrolizie
3.
anionowej.

przyjął czerwone otrzymano roztwór o odczynie

C. 4.
zabarwienie, obojętnym.

10 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 36.
36. (2
(2 pkt)
pkt)
W laboratorium pod wyciągiem przeprowadzono reakcję manganianu(VII) potasu z
nadmiarem kwasu solnego. Do wykrycia gazowego produktu zastosowano papierek
jodoskrobiowy zwilżony wodą. Przebieg doświadczenia zilustrowano na poniższym
schemacie.

nadmiar HCl (aq)

papierek jodoskrobiowy
KMnO4 (aq) (pasek bibuły nasycony
mieszaniną jodku potasu i skrobi)

36.1. (0–1)

Opisz zmiany możliwe do zaobserwowania podczas przebiegu doświadczenia. Uzupełnij

poniższą tabelę.
 przed dodaniem HCl (aq) po zajściu reakcji

Barwa roztworu w probówce

Barwa papierka jodoskrobiowego biała

36.2. (0–1)

Wyjaśnij przyczynę zmiany barwy papierka jodoskrobiowego.