НҰСҚА 3084

CHEMISTRY 6. Which element has highest atomic radius from

listed below
1. What is a chemical bond? A) K
A) A force that changes the color of a B) S
substance C) Mg
B) A force that does not affect a substance D) Na
C) A force that holds atoms together
D) A force that separates atoms 7. Which element has highest electronegativity
value from listed below (according to Pauling’s
2. What type of bond results from the attraction scale)
between Na+ and Cl-? A) Be
A) Metallic bond B) K
B) Hydrogen bond C) B
C) Covalent bond D) N
D) Ionic bond
8. Complete following reaction
3. X+n and Y–n have the same number of electrons
and a stable noble gas electron configuration. Mg + 2HCl  …
According to this information;
A) MgH2 + Cl2
I. The atomic number of Y is 8, if the atomic B) Mg(HCl)2
number of X is 12. C) MgCl + H2
D) MgCl2 + H2
II. Both X and Y elements are in the same period.

III. Both X and Y elements are in the same group. 9. The ions 13X3+ and Y2- have the same electron
configuration. Find element Z in periodic table
Which of the above statements is/are correct? A) F
B) Ne
A) I and II C) N
B) I and III D) O
C) I Only
D) III Only 10. What type of solution forms when a solute
dissolves in water, and solute concentration is
4. How many electron shells does K element has? equal to its solubility?
A) 3 A) Supersaturated solution
B) 4 B) Concentrated solution
C) 1 C) Saturated solution
D) 2 D) Unsaturated solution

5. How does electronegativity change through the 11. What is the term used to describe the maximum
periodic table amount of solute that can dissolve in a 100g of
I. Increasing from left to right solvent at a given temperature and pressure?
II. Increasing from top to bottom A) Solute concentration
III. Incresing from right to left B) Solvent concentration
IV. Increasing from bottom to top C) Molarity
A) II and III D) Solubility
B) I and III
C) I and IV
D) II and IV

1
 НҰСҚА 3084

12. Find Intramolecular force and Attracting 17. What type of solution forms when a solute
particles that belongs to NaCl crystals dissolves in a solvent to form a mixture, but the
solute concentration is greater than its
I. Ionic solubility?
II. Covalent A) Supersaturated solution
III. Metallic B) Concentrated solution
IV. Atoms C) Saturated solution
V. Positive and negative ions D) Unsaturated solution
VI. Positive cations and mobile electrons
18. Which scientist did develope the periodic
A) III and VI system of chemical elements?
B) I and V A) Dmitry Mendeleev
C) I and IV B) Nikola Tesla
D) II and V C) Albert Einstein
D) Isaac Newton
13. What type of bond is formed when atoms share
electrons? 19. Find group of element, if its electron
A) Metallic bond configuration ends with 3s2
B) Hydrogen bond A) 3
C) Covalent bond B) 4
D) Ionic bond C) 5
D) 2
14. Which group in the periodic table does contain
elements that are mainly nonmetals? 20. What is the shape of “s” orbital
A) 1-2 A) Pyramid
B) 1-12 B) Cube
C) 3-12 C) Sphere
D) 13-18 D) Infinity sign

15. What type of bond results from the sharing of

electrons between two atoms with similar
electronegativity values?
A) Metallic bond
B) Hydrogen bond
C) Covalent bond
D) Ionic bond

16. Some minerals are found in the seas and

oceans. They are carried by rivers because of
their high solubility. Select those ions
A) Cl- , SO42-
B) Mg2+ , Ca2+
C) Na+
D) All of the above

2
PERIODIC TABLE

3
 НҰСҚА
PHYSICS
The closed path through which the electrons
flow is called an electric circuit.
When the switch is turned off there is an
opening in the circuit and no electron flow. In
this case the circuit is called an open circuit.
When the switch is turned on, the opening in
the circuit is closed. Electrons flow through the
wires and the lamp glows. This circuit is called
a closed circuit.
Materials which allow electrons to pass through
them are called conductors. Materials that
don't allow electrons to flow through them are
called insulators.
The flow of charges in a circuit is called
electric current. Electric current is the amount
of charge passing through a point in a circuit in
one second.
𝑞𝑞
𝐼𝐼 =
𝑡𝑡
q = Ne, where e = 1.6⋅10-19 C
The unit of electric current is the ampere, A.
We use an ammeter to measure electric
current. It is connected in series to a circuit so
that all
the charges pass through it.
Potential difference (voltage) is related with
the energy supplied to the charges to move
them through the circuit. The unit of voltage is
the volt and is represented by V.
Voltage is measured by an instrument called a
voltmeter. It is connected in
4
3084
parallel with a circuit element.
In the 1820’s German scientist George Ohm
studied the conducting ability of
different metal wires. He summarised his
studies in a statement known as “Ohm’s Law”.
The law states that at a constant temperature,
the current (I) passing through a conductor is
directly proportional to the voltage (V) across
its ends;
The opposition of a conductor to the flow of
electrons is called the resistance of the
conductor. The resistance (R) of a conductor
can be calculated using Ohm’s law.
𝑈𝑈
𝑅𝑅 =
𝐼𝐼
Unit of resistance is Ohm (Ω).
Electrical components which provide resistance
are called resistors. They are used to keep
currents at certain levels in circuits.
The resistance of a conductor depends upon
three factors:
1. The resistance of a conductor is directly
proportional to its length (L).
2. Resistance and cross–sectional area (A)
(thickness) are inversely proportional:
3. Resistance depends on type of material it
made of.
The resistivity (ρ) of a material is the resistance
of a wire having a unit of length (1 m) and a
unit of cross-sectional area (1 m2). Unit is Ω⋅m.
𝐿𝐿
𝑅𝑅 = 𝜌𝜌
𝐴𝐴
A rheostat is a variable resistor. It is used to
change the current in a circuit.
Combinations of resistors
1. Series combinations
I = I1 = I2
Utotal = U1 + U2
Req = R1 + R2
 НҰСҚА 3084

QUESTIONS
2. Parallel combination
21. Each of the wires shown below is made of
copper. Each piece of wire is at the same
temperature. Which one should be used to
make the bulb give brighter light when
connected to the same battery?
U = U1 = U2
I = I1 +I2
1 1 1
= +
𝑅𝑅𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑅𝑅1 𝑅𝑅2

In a series combination if one element fails the

other elements fail.
In a parallel combination circuit elements L 2L Length
continue to work even if other elements fail. A) a
B) b
The rate at which electrical energy is converted C) c
into other forms of energy is called electrical D) d
power. Power is the energy spent per unit time.
P = UI 22. A copper wire of resistivity 1.7×10–8 Ω·m, has
Unit of power is Watt (W). a cross-sectional area of 10 mm2. What is the
resistance of the wire if it is 200 m-long?
The electric energy (E) used up by a machine A) 0.034 Ω
depends upon the power of the B) 0.34 Ω
machine and the time over which it operates. C) 3.4 Ω
E = Pt D) 34 Ω
2
𝑈𝑈2
𝐸𝐸 = 𝑈𝑈𝑈𝑈𝑈𝑈 = 𝐼𝐼 𝑅𝑅𝑅𝑅 = 𝑡𝑡
𝑅𝑅
where E is in joules, J. 23. Which of the following is the correct equation
for the equivalent resistance of the circuit?
1 kWh = 3600000 J

A) 𝑅𝑅𝑒𝑒𝑒𝑒 = 𝑅𝑅𝐴𝐴 + 𝑅𝑅𝐵𝐵

1 1 1
B) = +
𝑅𝑅 𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑅𝑅 𝐴𝐴 𝑅𝑅 𝐵𝐵
C) 𝑅𝑅𝑒𝑒𝑒𝑒 = 𝐼𝐼𝐼𝐼
1 1 1 1
D) = + +
𝑅𝑅 𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑅𝑅 𝐴𝐴 𝑅𝑅 𝐵𝐵 𝑅𝑅 𝐶𝐶

24. Most lamps at home have their own switch.

This is because the lamps are connected
A) in series
B) in parallel
C) to a fuse
D) to an earth wire

5
 НҰСҚА 3084

25. Three 2 Ω resistors are connected in series to a 29. A label on one of the office computers
12 V battery. What is the potential difference includes this information.
across each resistor?
A) 12 V
B) 6 V
C) 4 V
D) 3 V
Use the information on the label to calculate
the current in the computer.
A) 1000 A
B) 100 A
26. An electrical circuit is shown in the figure C) 10 A
below. D) 1A

30. The diagram shows two readings of electricity

meter taken three months apart.
The readings are in kilowatt-hours (kWh).

Calculate the potential difference across the

battery in the circuit

A) 4V
B) 8V
C) 12 V The price of electricity is 10 tenge for each
D) 30 V kWh of energy transferred. Calculate the
money that will be paid.
A) 150000 tenge
B) 1500 tenge
27. How many joules of energy are dissipated by a C) 150 tenge
50 W light bulb in 2 s? D) 15 tenge
A) 25 J
B) 50 J 31. The flow of charges in a circuit is called
C) 75 J A) electric current
D) 100 J B) voltage
C) electric power
D) resistance

28. Find the heat energy produced in a resistance 32. How many electrons pass through a 0.5 A
of 10 Ω when 5 A current flows through it for lamp in 16 seconds? (e = 1.6×10-19 C)
5 minutes. A) 0.5×10-20
A) 250 J B) 2×1020
B) 1250 J С) 5×1019
C) 45 kJ D) 4×10-19
D) 75 kJ

6
 НҰСҚА 3084

33. The electrical device symbolized below is 36. Electric energy supplied to the charges to
called move them through the circuit is called
A) resistivity
B) resistance
A) ammeter C) current
B) battery D) voltage
C) lamp
D) voltmeter 37. A certain flashlight bulb draws a current of 0.1
A when a battery of 1.5 V is connected across
it. What is the resistance of the bulb?
A) 0.15 Ω
34. Which element is NOT included in the figure B) 15 Ω
below C) 1.6 Ω
D) 7.5 Ω

38. The resistance of the lamp is 12 Ω when it is

connected to a 6 V battery. What would be the
current if it is connected to a 9 V battery?
A) 0.25 A
B) 0.50 A
A) ammeter C) 0.75 A
B) cell D) 1.00 A
C) lamp
D) switch
39. The opposition of a conductor to the flow of
electrons is called
A) electric current
B) voltage
C) electric power
35. The switch in the circuit shown at right can be D) resistance
set to connect to points A, B, or C. Which of
these connections will provide a complete 40. Each of the wires shown below is made of
circuit? copper. Assuming each piece of wire is at the
same temperature, which one has the
greatest resistance?

A) B only
B) C only
C) A and B L 2L Length
A) a
D) B and C
B) b
C) c
D) d

7
 НҰСҚА 3084

ГЕОГРАФИЯ 45. Дамыған елдердегі демографиялық

проблемалардың қатарына жатпайды:
41. Халық санының табиғи кемуінің себебі A) тұрғын халықтың қартаюы
қандай? B) азық-түлік, шикізат ресурстарының
A) Көшіп кеткендер саны келгендер санынан жетіспеушілігі
жоғары болса C) шетелдік жалдамалы жұмысшылар санының
B) Көшіп келгендер саны кеткендер санынан артуы
жоғары болса D) еңбекке қабілетті халық санының азаюы
C) Туу көрсеткіші өлім көрсеткішінен төмен
болса 46. Қазіргі заманғы ұдайы өсу типіне тән
D) Туу көрсеткіші өлім көрсеткішінен жоғары факторды табыңыз
болса A) адамның өмір жас қысқа
B) балалар үлесі төмен, қарттар үлесі жоғары
42. Төменде көшіп кеткендер коэффициенті C) сәбилер өлімінің көрсеткіштері жоғары
формуласы берілген. Формуладағы Х белгісі D) табиғи өсім жоғары
нені білдіреді?
47. Тек Африкаға ғана тән ұдайы өсу типі
Э A) Дәстүрлі
Кэ = × 1000
Х B) Өтпелі
C) Қазіргі заманғы
A) туылған балалар саны D) Барлығы да кездеседі
B) көшіп келгендер саны
C) елдегі халық саны 48. Туу көрсеткіштерінің төмендеуіне әсер етуі
D) көшіп кеткендер саны мүмкін себептерге жатпайды
A) елдегі өмір сапасының жоғарылауы
43. Өлім деңгейі көрсеткіштері ең төмен елдер B) әйелдердің қоғамдық-және өндірістік
A) Жапония, Португалия салаларға белсене араласуы
B) Нигер, Египет C) ер адамдар арасында жұмыссыздықтың
C) Катар, Бахрейн артуы
D) Канада, Швеция D) балаларды оқыту ұзақтығының артуы

44. Суретте ұдайы өсудің қандай типі 49. Депопуляция қатты байқалып жатқан
көрсетілген? аймақты картадан көрсетіңіз

A) дәстүрлі
B) тұрақты A) А
C) қазіргі заманғы B) В
D) ешқайсысы C) С
D) D

8
 НҰСҚА 3084

50. Географиялық қабықтағы үдерістер мен 55. Суретке қарап, қандай көрсеткіш берілгенін
құбылыстардың белгілі бір уақыт табыңыз
аралығындағы, бір бағытта тұрақты қайталануы
A) біртұтастық
B) ырғақтылық
C) зоналылық
D) зат пен энергия айналымы

51. Биік таулы аудандардағы биіктікке қарай

жылу мен ылғал мөлшерінің өзгеруі қалай
аталады?
A) биіктік белдеулілік
B) климаттық жағдай
C) табиғи кешен
D) табиғат зонасы
A) қарт кісілердің үлесі
52. Әлем бойынша халық саны ең көп алғашқы B) сәбилердің өлім көрсеткіші
10 ел қатарына кірмейді C) орта жастағы адамдардың көрсеткіші
A) Үндістан D) өмір сүру жасының ұзақтығы
B) Бразилия
C) АҚШ 56. Елдегі халық саны 25 млн. Туу
D) Аустралия коэффициенті 31, өлім коэффициенті 15. Елге
көшіп келгендер саны – 310 мың, ал көшіп
53. Жастық жыныстық пирамидада қандай кеткендер саны – 165 мың. Елде 1 жылдан
мәліметті нақты біле аламыз? кейінгі халық санын табыңыз
A) елдегі халық санының нақты саны A) 25.255.000
B) ерлер мен әйелдер санының салыстырмалы B) 25.545.000
қатынасы C) 24.765.000
C) балалардың қай жылы туылғанын D) 25.875.000
D) елдегі халық санының әр түрлі жылдардағы
тенденциясы 57. Демографиялық жарылыстың себептерінің
қатарына жатпайды
54. Елдегі халық саны 30 млн. Туу A) жұмыссыздықтың азаюы
коэффициенті 26, өлім коэффициенті 11. Бір B) туу көрсеткішінің жоғары болуы
жылдағы табиғи өсім қанша адам болады? C) сәбилер өлімінің азаюы
A) 450 мың D) адам өмір сүру жасының ұзаруы
B) 4млн 500 мың
C) 780 мың 58. Механикалық өсім факторы болып саналады
D) 7 млн 800 мың A) адамдардың өлімі
B) балалардың туылуы
C) басқа елдерден көшіп келу
D) халықтың өмір жасының ұзақтығы

9
 НҰСҚА 3084

59. Суретте Жапонияның жастық-жыныстық

пирамидасы берілген. Суретке қарап дұрыс
мәліметті табыңыз

A) ер адамдар саны әйел адамдарға қарағанда

көбірек
B) елде балалар саны жыл сайын артып келе
жатыр
C) ер адамдарға қарағанда әйелдер ұзағырақ
өмір сүреді
D) балалар саны қарт кісілер санынан көп

60. Дамушы(дамымаған) елдерде халық

санының артуы қандай мәселеге себепші
болады?

A) әлеуметтік проблемаларды шешеді

B) медицина саласының дамуына әсер етеді
C) жұқпалы аурулардың азаюына әкеледі
D) қоршаған ортаның сапасын төмендетеді

10